1

LESBRIEF WERKBOEKJE ROALD DAHL -WEEK 2015

Op 13 september wordt wereldwijd de geboortedag van Roald Dahl gevierd en start de Roald Dahl-week. Tijdens deze feestelijke week kunnen leerlingen de schrijver en zijn verhalen nog beter leren kennen. In het speciaal samengestelde werkboekje is dit jaar met name aandacht voor Sjakie en de chocoladefabriek. In deze lesbrief leest u wat de leerlingen van het werkboekje kunnen verwachten en zijn de oplossingen van alle opdrachten voor u op een rijtje gezet. Ook krijgt u verdiepingsopdrachten rond het boek Sjakie en de chocoladefabriek. Deze titel kunt u voor de speciale actieprijs van € 4,99 bestellen.

Pagina 2 & 3 Op deze pagina’s maken leerlingen kennis met Roald Dahls grote liefde: snoep. Hij was met name dol op cho­cola. Leerlingen lezen dat snoep een rode draad vormde in het leven van de schrijver. Dit verklaart ook waarom snoepgoed soms een grote rol speelt in zijn verhalen. Bijvoorbeeld in Boy, De Giraffe, de Peli en Ik en natuurlijk in zijn grootste snoepboek Sjakie en de chocoladefabriek.

Opdracht: jouw overheerlijke chocolade-uitvindingBij deze opdracht spelen de leerlingen voor Willie Wonka. Ze mogen zelf het recept voor een nieuwe reep samen­stellen. Laat de leerlingen tijdens een kringgesprek over hun wonderlijke creaties vertellen.

WERKBOEKJE

UITLEG

Deze lesbrief hoort bij het werkboekje over Roald Dahl dat Young Crowds produceerde in opdracht van uitgeverij De Fontein. Reacties zijn welkom op roalddahl@youngcrowds.nl. © Copyright illustraties Quentin Blake.

ROALD DAHL-WEEK 2015

LESBRIEF

Wikkel ontwerpenNu de leerlingen een recept hebben gemaakt voor hun eigen chocoladereep, is het tijd voor stap twee: een wikkel ontwerpen. Dat doen ze door een stuk karton in te pakken met aluminiumfolie. Daarna kan er gekleurd papier omheen. Laat de leerlingen een naam verzin­

nen voor hun over­heerlijke reep. De naam schrijven of knippen en plakken ze met sierletters op de wikkel. Tot slot ontwerpen ze het logo van hun reep. Ziet het eind­resultaat eruit om op te eten?

VERDIEPINGSOPDRACHT

Ontwikkelingsgebied: creatieve ontwikkeling Duur: 20 minuten Nodig: karton, aluminiumfolie, gekleurd papier, schaar, lijm en ander knutselmateriaal

2

LESBRIEF WERKBOEKJE ROALD DAHL -WEEK 2015

Pagina 4 Op pagina 4 recenseren vier jonge Roald Dahl­fans Sjakie en de chocoladefabriek. Ze geven het boek een rapport­cijfer, noemen een pluspunt, geven een waarschuwing en vertellen meer over hun favoriete hoofdpersoon. Opdracht: jouw beurt! Na het lezen van de recensies kunnen de leerlingen die Sjakie en de chocoladefabriek ook gelezen hebben hun mening geven over het boek. Zijn er leerlingen die hun oordeel willen voorlezen? Wie is hun favoriete personage?

Pagina 5 Eetbaar servies Met dit recept kunt u samen met uw leerlingen eetbaar servies maken. Hebt u geen oven op school? Dan kunnen leerlingen deze opdracht thuis uitvoeren met hun ouders of verzorgers. Vraag ze in dit geval om een foto van het eindresultaat te presenteren in de klas.

Wonderkauwgum Met deze knutseltip kruipen leerlingen in de huid van Violet, het meisje dat altijd kauwgum kauwt. Door een ballon door een foto te steken, lijkt het net of de leerlingen een mega kauwgumbal kunnen blazen.

interviews

5

Sofie

Isa

Boris

Tum

interviews

5

Sofie

Isa

Boris

Tum

3

LESBRIEF WERKBOEKJE ROALD DAHL -WEEK 2015

Pagina 6 & 7Op deze twee pagina’s vinden de leerlingen een test. Door de test in te vullen, ontdekken ze of ze net zo lief zijn als Sjakie Stevens, gulzig als Caspar Slok, verwend als Veruca Peper, televisieverslaafd als Joris Teevee of kauw­gumgek als Violet Beauderest.

Pagina 8 Overheerlijke snoepsudoku. Leerlingen tekenen de juiste snoepjes in de lege vakjes van de snoepsudoku. Hierbij komt elk snoepje van links naar rechts en van boven naar beneden maar één keer voor. Ook in de grote vierkanten van negen vakjes mag elk snoepje maar één keer te zien zijn. Hieronder treft u de oplossing aan, zodat u de leerlingen eventueel een handje kunt helpen.

6 7

1

2

3

4

5

6

7

4

LESBRIEF WERKBOEKJE ROALD DAHL -WEEK 2015

Sjakie is een van de vijf gelukkige kinderen die een rond-leiding krijgen door de chocoladefabriek van de knotsgekke Willie Wonka. Hij kijkt zijn ogen uit: door de fabriek loopt een chocoladerivier en er zijn kamers met aflikbaar behang en lichtgevende lollies. Maar de fabriek kent ook gevaren. Vooral voor kinderen die zich niet aan Wonka’s regels houden…

De volgende verdiepingsopdrachten sluiten aan bij Sjakie en de chocoladefabriek. De vijf opdrachten staan op zichzelf waardoor u de keuze hebt om er een of meerdere uit te voeren. Het is aan te raden om het boek aan de klas voor te lezen voordat u met de opdrachten aan de slag gaat. Rond de Roald Dahl-dag kunt u Sjakie en de chocoladefabriek voor de speciale actieprijs van € 4,99 bestellen.

VERDIEPINGSOPDRACHTEN

De grote Sjakie-kennisquiz Ontwikkelingsgebied: taalvaardigheid Duur: 30 minuten Nodig: pen, papier

Nu de leerlingen alles weten over Sjakie is het tijd voor een kennisquiz. Verdeel de klas in groepjes van 4 tot 6 leerlingen. Elk groepje krijgt een antwoordvel. Voordat de quiz begint, bedenken de leerlingen een naam

voor hun groepje. Deze naam schrijven ze boven aan hun antwoordvel. U leest onderstaande tien vragen voor. Na elke vraag krijgen de leerlingen een minuut de tijd om hun antwoord op te schrijven. Nadat u de laatste vraag hebt voorgelezen, krijgen de leerlingen vijf minuten voordat u de antwoordvellen ophaalt. De leerlingen uit het groepje met de hoogste score mogen zichzelf de Grote Sjakie­Experts noemen.

VRAAG 1. Hoeveel repen kreeg en kocht Sjakie voordat hij de gouden toegangskaart vond? Antwoord: Vier

VRAAG 2. Hoe heet de opa die met Sjakie meegaat naar de chocoladefabriek? Antwoord: Jakob

VRAAG 3. Maak de tweede regel van het Oempa­Loempa­lied over Veruca Peper af: Veruca Peper, die kleine kat, Verdween zojuist... Antwoord: ...in ’t vuilnisgat

VRAAG 4. Met welk klein diertje wordt Willie Wonka vergeleken? Antwoord: Een eekhoorn

VRAAG 5. Wat is het lievelingseten van Oempa­Loempa’s? Antwoord: Cacaobonen

VRAAG 6. Welk kind verdwijnt als eerste tijdens de rond leiding door de fabriek? Antwoord: Caspar Slok

VRAAG 7. Wat maakt de kauwgum die Violet Beauderest in de fabriek van Willie Wonka probeert zo bijzonder? Antwoord: Dat ene stukje kauwgum is een compleet driegangendiner.

VRAAG 8. Wanneer en waar kun je de lichtgevende lollies van Willie Wonka het beste eten? Antwoord: ’s Nachts in je bed

VRAAG 9. Hoe heet het vervolg op Sjakie en de chocoladefabriek? Antwoord: Sjakie en de grote glazen lift

VRAAG 10. In welk jaar verscheen de eerste boekverfilming van Sjakie en de chocolade-fabriek? Antwoord: 1971 Vraag 10 is een schattings-vraag. Als er meerdere teams zijn met dezelfde eind uitslag, dan wint het team dat het dichtst bij het antwoord van vraag 10 in de buurt komt.

5

LESBRIEF WERKBOEKJE ROALD DAHL -WEEK 2015

Ontwikkelingsgebied: bewegingsonderwijs Duur: 50 minuten Nodig: zet twee dezelfde parcoursen klaar met de volgende 4 onderdelen: • een balanceeronderdeel

(met een balk of banken met matten eronder).

• een skippybal (of hoepel) en pionnen

• een hoepel of mand op de grond waar de leerlingen vijf tennisballen (per team) in kunnen gooien van drie meter afstand

• touw of een ander startpunt vanwaaraf de kinderen kunnen gaan vérspringen. Zorg dat ze zacht landen, op gras of een mat.

Dit is een estafettespel voor in de gymzaal of op het schoolplein. Ver-deel de klas in twee teams en laat ze tegen elkaar strijden. Ze moeten – net als de kinderen in de snoepfabriek – aller­lei hindernissen trotseren en hopen dat ze het einde van de rondleiding halen. Het is de bedoeling dat alle leerlingen in het team elke hindernis foutloos doorlopen en zo snel mogelijk afleggen. Valt een kind af tij­dens een activiteit of lukt de opdracht niet geheel? Dan moet het de opdracht nog een keer doen. Het team dat als eerste klaar is met alle activiteiten wint de strijd. Eventueel kunt u een start- en finishlijn in het parcours opnemen, waar de kinderen de volgende deelnemer kunnen aantikken als ze klaar zijn.

1 Caspar verloor zijn evenwicht aan de rand van de chocoladerivier en viel in de chocola. Kun jij je evenwicht wel bewaren? Loop zo snel als je kunt over de balk of de bank zonder te vallen!

2 Arme Violet, ze is veranderd in een opgezwollen skippybal (of ronde hoepel als er geen skippyballen zijn) en ziet eruit als een blauwe bosbes! Breng haar zo snel mogelijk langs de pionnen naar de vruchten saphal, zodat de Oempa­Loempa’s haar kunnen uitpersen.

3 Bezorg Veruca Peper een zachte landing voor ze in het vuilnisgat valt en probeer snel vijf ‘nootjes’ (tennisballen) in het gat te gooien.

4 Spring door de lucht, alsof je door de televisie wordt verzonden net als Joris Teevee. Neem een aanloop en ren tot het punt waar je moet gaan springen. Probeer zo ver mogelijk te komen.

Hopen op de gouden wikkel Ontwikkelingsgebied: taalvaardigheid en creatieve ontwikkeling Duur: 45 minuten Nodig: pen en papier

Sjakie krijgt elk jaar maar één cadeau voor zijn verjaardag. Een chocoladereep van Willie Wonka. De familie is erg arm en meer dan dit cadeau kunnen ze echt niet betalen. Sjakie is zo’n lief jongetje dat hij deze ene reep ook nog altijd met zijn hele familie wil delen. Dit jaar is het uitpakken van zijn cadeau extra spannend, want wie weet opent hij er eentje met een gouden wikkel. Lees dit fragment uit Sjakie en de chocoladefabriek voor in de klas:

‘De vier oude mensen, twee aan iedere kant van het bed, leunden tegen hun kussens en staarden gespannen naar de reep in Sjakies handen. Meneer en mevrouw Stevens kwa-men ook binnen en keken toe bij het voeteneind van het bed.

Het was doodstil geworden in de kamer. Iedereen wachtte tot Sjakie zijn geschenk open zou maken. Sjakie keek naar de reep en streek er met zijn vingers voorzichtig langs, heel dierbaar en teder; het glimmende papier van de wikkel maakte kleine krakende geluidjes in de kamer. Mevrouw Stevens zei vriendelijk: ‘Je moet niet al te teleur-gesteld zijn, lieverd, als je niet vindt wat je zoekt onder die wikkel. Je kunt echt niet verwachten dat je zó zal boffen.’ Laat de leerlingen nu zelf omschrijven waar zij op hopen en waar zij van dromen. Het mag een verhaal zijn dat echt zou kunnen gebeuren in hun leven, maar het mag natuurlijk ook fantasie zijn. Het leukste is als leerlingen zelf de hoofdrol spelen in het verhaal. Als iedereen klaar is met schrijven, kunnen de verhalen worden voorgelezen in de klas.

Afvalrace in de snoepfabriek

6

LESBRIEF WERKBOEKJE ROALD DAHL -WEEK 2015

Plattegrond maken Ontwikkelingsgebied: creatieve ontwikkeling en ruimtelijk inzicht Duur: 30 minuten Nodig: grote vellen papier, potloden, stiften en ander knutselmateriaal

Als Sjakie met zijn opa en de andere kinderen door de snoepfabriek van Willie Wonka loopt, komen ze in verschillende ruimtes. Ze gaan door de chocoladehal en komen bij de waterval met de Oempa­Loempa’s. Er is gras van zacht suiker met pepermuntsmaak en er groeien eetbare boterbloemen. Er zijn pijpen die chocolade wegvoeren naar een bonbonhal, een boot waarmee de kinderen op de chocolade­rivier varen, opslagplaatsen voor room­

soorten, de uitvindkamer, de kauwgum­machine, de notenkamer en de grote glazen lift die alles verbindt. De beelden die door het verhaal van Sjakie en de chocoladefabriek worden opgeroepen, zijn eindeloos. Kunnen kinderen de snoepfabriek van Willie Wonka tekenen in de vorm van een plattegrond? Zet eventueel wat ruimtes en onderdelen uit de snoepfabriek op het (digi)bord als geheugensteuntje.

7

LESBRIEF WERKBOEKJE ROALD DAHL -WEEK 2015

In de enorme chocoladehal werken en zingen ongeveer 300 Oempa­Loempa’s.

In de boot waarmee de kinderen de chocoladerivier opgaan, roeien er minstens 10 per roeiriem. De boot heeft 10 riemen aan beide kanten.

In de uitvindkamer zijn ongeveer 100 Oempa­ Loempa’s aanwezig.

In de ruimtes die ze niet bezoeken, werken ook ongeveer 100 kleine mensjes per kamer. De kamers waar ze langslopen heten: Eetbare Gombalkussens, Aflikbaar behang voor kinderkamers, Heet ijs voor koude dagen, Koeien die chocolademelk geven, Opstijg limonade met prik en Wijnballen en rumbonen.

In de ruimte Vierkante toffees die rond schijnen, de Vruchten­saphal en de Bonbon­hal werken er ook nog eens 100 per ruimte.

Hoeveel Oempa­Loempa’s werken er ook al weer in de notenkamer?

Er zijn ook nog Oempa­Loempa’s druk met van alles en nog wat op de afdelingen die de kinderen niet bezoeken. Zoals:

Rotstoffeemijn Kokosnotenijsbanen Aardbeiensapwaterpistolen Perendrupsbomen om in je tuin te planten Knalkandij voor je vijanden Lichtgevende lollies om ’s nachts in je bed te eten Kruisbessendrop voor de buurjongen Holle­kiezen­vullende karamels Kaakklevers voor praatgrage ouders Kietelbrokken Onzichtbare chocoladerepen om op school te eten Geconfijte potloden om op te zuigen Priklimonadezwembaden Betoverde handfondant Regenboogzuurtjes Per afdeling zijn er wel 300 Oempa­Loempa’s bezig!

De laatste afdeling in de snoepfabriek is die waar ze Televisiechocolade maken. Daar werkt ook nog een legertje Oempa­Loempa’s met kleine brilletjes op. Dat zijn er 75 om precies te zijn.

Antwoord: Het zijn ongeveer 6075 Oempa­Loempa’s, de Oempa­Loempa­kinderen niet meegerekend, want die werken natuurlijk nog niet.

Berekening: 300 Oempa­Loempa’s in de chocoladehal, 200 in de boot, 100 in de uitvindkamer, 600 in de kamers waar ze langslopen, 300 in de vierkante toffee­, vruchtensap­ en bonbonruimtes, 0 in de notenkamer, 15 x 300 = 4500 op de afdelingen die ze niet bezoeken en 75 bij de televisiechocolade.

Kopieer onderstaande informatie voor uw leerlingen of laat het zien op het digibord. Zo kunnen de leerlingen het erbij houden bij het rekenen.

Oempa-Loempa’s tellen Ontwikkelingsgebied: begrijpend lezen en rekenen Duur: 15 minuten Nodig: pen of potlood en papier, eventueel een telraam Zonder zijn Oempa­Loempa’s is Willie Wonka nergens. Deze kleine mensjes werken altijd hard om snoepjes te produ­ceren. Hoeveel Oempa­ Loempa’s zouden er in de fabriek werken? Meneer Wonka weet het zelf niet precies, want het zijn er zo veel! Misschien kunnen de leerlingen een schatting maken als u onderstaand rijtje voorleest en ze alles bij elkaar optellen?