1  

Sociaal recht : les 1 1/10/2012 Geen collectief arbeidsrecht en Europees & internationaal arbeids-en sociale zekerheidsrecht te kennen. Amper logica bij sociale zekerheidsrecht voor gedetineerden Geen gastcollege Laatste college (17/12) is volledig gewijd aan de toepassing van het arbeids-en sociale zekerheidsrecht op gedetineerden Dit jaar ook toelichting rond de pre-contractfase, sollicitatiegesprek , privacy (camera’s) etc., staat niet in de cursus. Examen: 2 uur Extra afgedrukte wetgeving : moet ingebonden zijn Bedragen uit de cursus: niet vanbuiten te kennen. Bedragen veranderen voortdurend, mogen actuele bedragen in wetboek inschrijven. 4 vragen: 2 arbeidsrecht, 2 socialezekerheidsrecht altijd vragen over gedetineerden en gewone vragen uit de cursus. Combinatie van toepassingsvragen en kennisvragen. Niet gewoon het artikel opschrijven, maar ook uitleggen. Het artikel moet er zelfs nog niet eens instaan. U moet uitleggen waarom u denkt dat dat artikel van toepassing is. Geen waaier van antwoordmogelijkheden opschrijven. Het is mogelijk dat er verschillende oplossingen mogelijk zijn. Prof. vraagt graag vergelijkingsvragen, vooral bij socialezekerheidsrecht. è schematisch studeren Slides zijn GEEN samenvattingen.

  2  

Situering van het begrip: sociaal recht en de verschillende onderdelen Arbeidsrecht + sociale zekerheidsrecht = Sociaal recht Groot verschil tussen de twee A) Arbeidsrecht: privaatrecht, altijd vertrekken vanuit de overeenkomst en dat gaan kaderen en corrigeren. Socialezekerheidsrecht: publiekrecht, te nemen of te laten, niet van afwijken B) De werknemer, de werkgever,… ó Zelfstandigen, ambtenaren, kinderen,… Wat is gemeenschappelijk tussen arbeidsrecht en socialezekerheidsrecht? Waarom worden ze dan altijd samengenomen? A) Zo gegroeid uit de geschiedenis Tijd van Daens, enorm aanbod van werknemers, geen regelgeving, werknemers staan enorm zwak, alles is volgens overeengekomen. è Sociaal Recht regulering van arbeid : lonen, werkplek, vakantie, … waar zit de koppeling met socialezekerheidsrecht? Tijd van Daens, uit eigen initiatief legden ze een cent opzij voor zij die niet konden werken. Overheid heeft dat op een bepaald moment overgenomen door één grote pot te creëren, zodanig dat mensen die niet kunnen werken toch een zekere inkomensvervanging krijgen. Waarom heeft de overheid dat overgenomen? Als het niet van publiek recht is en dus niet verplicht zou worden, zou niemand bijdragen. Gemeenschappelijke noemer van arbeidsrecht en socialezekerheidsrecht = Sociale Kwestie : arbeidsuitbuiting en de reactie hierop. Recht op menswaardige arbeid & recht op bestaanszekerheid als u niet meer in staat bent te werken.

  3  

B) Rol van de sociale partners Vakorganisaties/representatieven & werkgevers (VBO) Moeten zelf onderhandelen over minimumloon, brugpensioen, lonen in cao’s. è creëren zelf het arbeidsrecht Link met socialezekerheidsrecht? Speelt ook een hele grote rol in socialezekerheidsrecht. Vb. RSZ, RVP etc., worden beheerd door de sociale partners C) Eenzelfde bevoegde rechtbank bij geschilsituaties Arbeidsrechtbanken zijn zowel bij arbeidsrecht als bij socialezekerheidsrecht bevoegd. Voorzitter is een professionele rechter, bijgestaan door twee lekenrechters. Lekenrechters : vertegenwoordiger van de vakbonden en een vertegenwoordiger van de werkgeversorganisaties Bij zelfstandigen: rechtbank met 2 professionele rechter, 1 lekenrechter van zelfstandige organisaties Drempel om te procederen is laag. Gerechtskosten zijn nog lager dan bij andere bedingen, omdat men het laagdrempelig wil houden. De verliezer moet niet altijd de gerechtskosten betalen. Kritiek: sommigen zeggen dat het TE laagdrempelig is Eigen O.M.: arbeidsauditoraat è arbeidsrecht : verdere vertakking van privaatrecht werkenden è socialezekerheidsrecht: verdere vertakking publiekrecht bevolking

  4  

Beschermende karakter arbeids-/en socialezekerheidsrecht Wat betekent dat juridisch? Arbeidsrecht vertrekt vanuit contracten. Twee partijen WN en WG. Deze 2 partijen onderhandelen en zien of er een akkoord kan zijn. Als er een akkoord is, heb je een arbeidsovereenkomst, en deze overeenkomst strekt de partijen tot wet. Premisse dat men kan vrij negotiëren over alles. Overheid komt tussen en stelt dat de WN zwakker staat. Overheid trekt een kader rond de overeenkomst, principe van vrij negotiëren blijft(contracteervrijheid) , maar het moet wel binnen het kader blijven. Vb. negotiëren over het loon, maar het minimumloon moet gerespecteerd worden. Wat als WG en WN afspraken maken die indruisen tegen wetgevend kader? Vb. loon dat lager ligt dan minimumloon è afspraken, bedingen of clausules overtreden het dwingende recht. In beginsel nietig. (relatieve nietigheid) Arbeidsrecht = Dwingend recht Relatieve nietigheid è enkel betrokken beschermde persoon kan nietigheid inroepen (enkel WN) è ex nunc (voor de beschermde persoon geldt de nietigheid enkel voor de toekomst, maar niet voor het verleden) Voor de WG: ex tunc è beschermde persoon kan afstand doen van zijn rechten, als de grond tot nietigheid ophoudt te bestaan Sociale zekerheid = werkt op een andere manier beschermend. Wat de overheid ons oplegt in wetten. Publiekrecht, raakt onze openbare orde. Alles wat er geschreven staat moet gerespecteerd worden. Openbare Orde/Goede Zeden Absolute nietigheid è alle belanghebbenden (werknemer, arbeidsinspectie, RSZ,…) è ex tunc (uitgewist alsof het nooit heeft bestaan, retroactief) è geen afstand

  5  

Bronnen van het arbeidsrecht P17-21 lezen tegen volgende week. (vooral p.20 en 21) Hiërarchie: Gw. Wet KB. MB. Lagere rechtsnorm moet in overeenstemming met hogere rechtsnorm Elke lagere norm moet zijn oorsprong vinden in een hogere rechtsnorm. Probleem met arbeidsrecht: veel gediffentieerder, veel meer bronnen

Verschillende types Cao’s : ministeriële bekrachtiging, nationale, sectoren, subsectoren,… Arbeidsovereenkomsten (schriftelijk en mondeling)

è perfect mogelijk een mondelinge overeenkomst af te sluiten in het arbeidsrecht

Arbeidsreglement: verplicht in elk bedrijf, bevat loon-en arbeidsvoorwaarden Grondwet: twee belangrijke zaken A) Art. 23 Gw.: recht op menswaardig bestaan en recht op arbeid Belangrijk artikel in het arbeidsrecht, maar het heeft geen direct effect.

Inspanningsverbintenis van de overheid om te proberen iedereen werk te geven naar keuze. Niet afdwingbaar.

B) Bevoegdheidsverdeling: federaal, gemeenschappen & gewesten Arbeidsrecht: voor het grootste deel federaal

Regionale arbeidswetgeving: taalgebruik (gemeenschap) 1e Vlaams taaldecreet 1973: in alle bedrijven die gevestigd zijn in het Nederlandstalig taalgebied (Vlaanderen) moeten de arbeidsbetrekkingen in het Nederlands gebeuren. Mag er dan geen Engels meer gesproken worden? Jawel, maar er moet ook altijd een Nederlandstalige variant op zijn.

  6  

Sociaal recht les 2 08/10/12 Art. 23 GW.: inspanningsverbintenis voor de overheden om voldoende werk te voorzien. Gw. Is ook van belang voor de bevoegdheidsverdeling. Bepaald decreet van Vlaamse Gemeenschap: Arbeidsbetrekkingen moeten in het NL gebeuren in het NL-talig gebied. Decreetgever is daarin verder gegaan, en moet ook in de precontractuele fase alles in het NL gebeuren. (job advertenties in kranten in het Engels) è arbitragehof: stap te ver, vanaf moment sollicitatiegesprek mag het wel uitsluitend in het NL gebeuren Alles wat hiermee in strijd is = nietig Hiërarchie der bronnen (p20.): Elke bron moet rechtsgrond vinden in hogere norm Lagere bronnen mogen niet in strijd zijn met hogere normen Oppassen met mondelinge overeenkomsten, men gaat mondeling overeenkomsten maken die in strijd zijn met hogere normen. Arbeidsreglement: verplicht in elk bedrijf, opgemaakt door ondernemingsraad, loon-en arbeidsvoorwaarden worden opgesteld. Kan met een individuele geschreven overeenkomst van afgeweken worden, want dit staat hoger in de hiërarchie dan het arbeidsreglement cao’s: enorm belangrijke rechtsbron, gecreëerd door vakbonden en werkgevers samen. Een beetje ongrondwettig, want niet voorzien in de grondwet. Een overeenkomst bindt de betrokken partijen. Sommige werkgevers zijn geen lid bij VBO, dus cao’s niet van toepassing op deze werkgevers? è Wel als ze algemeen bindend verklaard zijn. Drie soorten: Algemeen bindend verklaarde cao’s: bekrachtigd bij KB Waarom plaatst minister dit in KB? Vb. cao Minimumloon,

Komt net onder de wetgeving, zo kan er niet van afgeweken worden. Ook van toepassing voor werkgevers die geen lid zijn van VBO.

Gewone: collectieve afspraak tussen enerzijds werkgevers en werknemers, staat boven geschreven individuele arbeidsovereenkomst. (moet cao volgen) Nationale arbeidsraad Paritaire comités (sectoren) Subsectoren

Buiten paritair orgaan: bedrijfscao’s (wg met zijn syndicale afgevaardigden)

Niet bindend verklaarde cao’s: kijken of WG lid is van VBO of niet.

  7  

Niet lid van vbo è niet van toepassing Wel lidè van toepassing, kan van afgeweken worden door geschreven arbeidsovereenkomsten.

Lagere normen mogen afwijken van hogere normen, als deze hogere norm een minimumnorm is en de lagere norm beter doet dan de hogere norm. Wijkt men af en doet men slechter è nietig Individueel arbeidsrecht Precontractuele fase: onderhandelings-of sollicitatiefase Opletten voor: je kan fouten maken, en die kunnen worden gesanctioneerd op basis van 1382 B.W. Stel dat men solliciteert en men liegt over zijn diploma, terwijl men eigenlijk nog herexamens heeft. U bent er niet door in uw herexamen, terwijl de WG u heeft geselecteerd voor een volgende sollicitatieronde en andere goede kandidaten niet heeft geselecteerd. cao 38 (algemeen bindend verklaarde) :aantal regels voor precontractuele fase: Gedrag, kosten, vragen, non-discriminatie,… -Kostprijs van examens, testen en onderzoeken worden in beginsel altijd gedragen door de inrichter, meestal de WG. -Kosten van eensluidend verklaarde afschriften (gehomologeerde kopie): niet in het begin, slechts wanneer u effectief geselecteerd bent kunnen ze u vragen uw diploma mee te brengen -­‐ Toekomstige WG moet u goed informeren over uw toekomstige job

-­‐ Hoe ver mag men gaan met vraagstelling? “Bent u zwanger of denkt u

binnenkort zwanger te zijn?”(in beginsel mag dit niet, tenzij u deze vrouw net nodig heeft gedurende die 3 maanden) “heeft u in de gevangenis gezeten? è indien zij relevant zijn wegens de aard van de uitoefeningsvoorwaarden van de functie (art. 11 cao nr 38 p. 185 in codex)

-­‐ -Discriminatie mag niet . Discriminatiewet 10 mei 2007 & art. 2bis cao nr. 38. Mag niet direct en niet indirect(vb. minstens 1.75m, indirect vrouwen discrimineren, want meer mannen dan vrouwen zijn groter dan 1.75m) Als men toch discrimineert, moet men die kunnen motiveren, en het moet een relevant criterium zijn. Men moet het kunnen rechtvaardigheden vanuit de functie. Vb. In GB. Werden enkel mannen aanvaard bij de politie, omdat ze sterker zijn. Niet aanvaard, wel bij de elite-eenheden. Vb. in Zuid-Afrika worden blanke mensen gediscrimineerd, dit is positieve discriminatie, want de zwarte bevolking geraakt minder snel aan jobs.

  8  

Arbeidsovereenkomst: Overeenkomst, normaal gezien tussen twee partijen, met op een bepaald moment een wilsovereenstemming om een welbepaalde arbeid te verrichten tegen een bepaald loon.

Soms problemen bij de wilsovereenstemming. Was die wil er wel? Zoniet è nietigheid

1e probleem: 1 van de 2 partijen was niet bekwaam om een contract af te sluiten. Drager zijn van het recht en handelingsbekwaam zijn. Vb. minderjarigen zijn handelingsonbekwaam. Ouders moeten bijstaan, moet niet altijd uitdrukkelijk of schriftelijk zijn. Ouders kunnen zich wel verzetten. Gedetineerden in een aantal gevallen ook niet handelingsbekwaam. 2e probleem: wilsgebreken:

-Dwaling: akkoord, maar verkeerde inschatting gemaakt, 40€/u en niet 40€/dag. Rechter gaat altijd toetsen aan normaal , vooruitziend persoon. (‘had u dat moeten weten?’) - Bedrog: tegenliggende partij heeft u doen dwalen. Machinatie, handeling van de tegenpartij. Vb. liegen over diploma, achterhouden dat u gedetineerd bent geweest - Geweld: plegen of dreigen met geweld om de toestemming te krijgen van een ander.

3e probleem: voorwerp: arbeid ó loon oorzaak: ongeoorloofde oorzaak:

vb. drugskoerier, prostitutie: zelfstandig wel, niet in loondienst Wet op Arbeidsovereenkomsten (WAO) 1978: één grote kaderwet, waarin alles wordt opgenomen dat voor iedereen geldt. Niet helemaal gelukt, er zijn bepaalde subcategorieën gemaakt. Vb. thuisarbeid, dienstboden, studentenarbeid. Er zijn toch nog altijd beroepen die buiten WAO worden geregeld. Vb. beroepssporters, scheepvaart Art. 18 WAO: WN kan niet worden aangesproken voor de schade die er gekomen is door zijn fouten.. Enkel aansprakelijk voor bedrog en zware schuld. In principe geen concurrentiebeding. In praktijk, met mate. Overeenkomsten voor altijd mogen niet. Verschillend van onbepaalde duur, hier weten we gewoon nog niet hoe lang de overeenkomst loopt. Mag WG zeggen: ik zal u nooit ontslaan. è NEEN Moet OK schriftelijk? è nee, tenzij uitzondering, vb. studentenarbeid. Men raadt het wel aan voor bewijsvoering. Als het schriftelijk moest gebeuren, en het niet schriftelijk is gebeurd (=nietig) , mag men met alle mogelijke vormen bewijzen dat men effectief werk heeft verricht als student. Verschil arbeidsovereenkomst en dienstovereenkomst: arbeidsrecht is alleen maar van toepassing op werknemer. Niet iedereen verricht werk op basis van

  9  

arbeidsovereenkomst. Vb. tuinier kan via arbeidsovereenkomst, maar kan ook via aannemingsovereenkomst.` Weten of je met een werknemer te maken heeft: nagaan of er arbeidsovereenkomst is. Nagaan of er een ondergeschikt verband is. Hiervoor moet men nagaan of er gezag is. Gezag is leiding geven aan de WN, instructies geven over hoe men het werk moet doen en wanneer men moet komen werken. Wanneer men naar eigen inschatting werk kan verrichten, wanneer men dat wenst, dan kan geen sprake zijn van een arbeidsovereenkomst. Niet evident om te zien wanneer er gezag is. Regelgever probeert meer en meer per beroep te zeggen of er daar sprake is van gezag of niet. Kan men in de overeenkomst schrijven “dit is een arbeidsovereenkomst”. Ja, maar in welke mate is de inspectie of een rechter daartoe gehouden? In beginsel wel, tenzij ze uit de feiten vaststellen dat er tegenstrijdigheid is, dan gaan de feiten voor ( art. 331 Arbeidsrelatiewet: programmawet 2006) Onderscheid tussen arbeiders (manueel werk) en bedienden ( intellectueel werk). Waarom moeten bedienden beter beschermd worden? Omdat de vakorganisaties op dit onderscheid zijn ingericht en het al zo lang zo is. Arrest uit 1990 van Arbitragehof: aanvaardden het , ze durfden niet anders. Onlangs terug de vraag aan het Grondwettelijk Hof: tegen juli 2013 moet het onderscheid weg zijn.

  10  

Les 3 Sociaal Recht 15/10/2012 Plicht op arbeid ó vrijheid tot contracteren è Gedetineerden zijn geen werknemers Is ook geen dwangarbeid, zolang het niet mensonterend is Wet interne rechtspositie gedetineerde (2005) Gedetineerde heeft recht op arbeid

‘kan’ arbeid verrichten è wel vrijheid? Arbeidsovereenkomst? Arbeidsrecht en Soc. Zekerheidsrecht van toepassing? Eerst vond men dat een goed idee, maar toen men ook dacht aan het financiële plaatje, vond het idee geen bijval meer. (RSZ, werkgeversbijdragen etc.) Wat als er geen arbeid is? Werkloosheidsvergoeding? Hypothetisch gat in de financiën van FOD Justitie werd altijd groter en groter. è Financiële realiteit zorgde ervoor dat arbeidsrecht en soc. Zekerheidsrecht niet van toepassing werd verklaard voor gedetineerden. Gedetineerden zijn GEEN werknemers. Kunnen ze dan echt niet beschouwd worden als werknemers? Rechter moet hierover beslissen, nog geen concrete gevallen geweest. In de rechtsleer zegt men dat er toch geen arbeidsovereenkomst is, want het probleem zit em bij de werkgevers, want als een gedetineerde wil werken, moet de detentiedirecteur hem werk verschaffen. Detentie-instellingen kunnen niet zomaar vrij kiezen wie ze tewerk stellen. (GEEN werknemers)

Verschil tussen arbeiders en bedienden. Bedienden beter beschermd. Arbitragehof è discriminerend verschil, tegen juli 2013 moet dit verschil weggewerkt zijn door het maken van een gelijk statuut. Waar gaan we eindigen? Bij het goede statuut van de bedienden? Dat gaan de werkgevers niet zien zitten. Bij het mindere statuut van de arbeiders? Dat gaan de vakbonden en de werknemers niet zien zitten Werknemer: hoofdarbeid, bediende: handenarbeid Vb. Caissière: vroeger nog ingetypt. Moet gecontroleerd worden. Belangrijkste is het intellectuele, want de rekening moet kloppenè bediende Mecanicien: moderne wagens grotendeels elektronica è handenarbeid of hoofdarbeid? Stripteaseuse: handenwerk, maar er zit intellectuele act achter. Om de mannen dorst te doen krijgen. Een hele act die uitgedacht is. è bediende Voetballer: intellectuele arbeid, positiespel, speloverzicht,… è bediende

  11  

Bijzondere of atypische arbeid: grote basisregels moeten hier en daar aangepast worden. Reeks categorieën: Handelsvertegenwoordiger:

- doorgaans buiten het bedrijf aan het werk, en werken vaak voor meerdere opdrachtgevers. Vroeger discussies : WN of zelfstandigen? WG: we gaan ervan uit dat het WN zijn, tenzij men het tegendeel kan bewijzen (bewijslast bij opdrachtgever, WG) Als ze zelfstandig zijn = handelsagenten

-­‐ grotendeels op commissie betaald, elke order die wordt binnengebracht, zelfs

als er nadien niets meer mee gebeurt

-­‐ concurrentiebeding: maximumbeperking Dienstboden:

-­‐ Mensen die inwonen bij hun WG, en die hoofdzakelijk huishoudelijk arbeid verrichten binnen het huis (geen tuiniers).

-­‐ Stuk van hun loon in natura (kost en inwoon). 2/3e van het loon moet in geld worden uitbetaald

Studentenarbeid:

-­‐ vele gevolgen op verschillende vlakken: arbeidsrecht, sociale zekerheidsrecht (50dagen/jaar zonder RSZ-bijdrage)

-­‐ > 500€/maand : verliest u gezinsbijdrage -­‐ WG gaat ervan uit dat studenten zwak staan: heel wat beschermende

maatregelen, vb. studentencontract MOET altijd schriftelijk zijn. Loon, uren, voordelen in natura MOETEN duidelijk in de arbeidsovereenkomst staan.

Thuisarbeid:

-­‐ Arbeid wordt thuis verricht, en niet op de werkplek è heel de regeling

omtrent de werkplek (veiligheid etc.) moet thuis van toepassing zijn -­‐ Arbeidsuren: thuis mag je wel ’s nachts werken -­‐ Schorsingsgrond wordt herschreven vb. wat als computer uitvalt

Uitzendarbeid:

Uitzendbureau Bedrijf dat gebruik maakt

Uitzendkracht

  12  

Terbeschikkingstelling mag eigenlijk niet tenzij : Bijzondere arbeid Ter vervanging

Werk gaat tijdelijk heel sterk omhoog vb. Ford verkoopt heel goed è gronden die aan arbeidsinspectie voorgelegd moeten worden Uitzendbureaus moeten niet altijd toestemming vragen, ze hebben een vergunning gekregen om in die gevallen hun uitzendkrachten te sturen Met wie is de arbeidsovereenkomst gesloten? WAO: arbeidsovereenkomst is tussen uitzendbureau en uitzendkracht Bij overschrijding van deze gronden = arbeidsovereenkomst tussen uitzendkracht en bedrijf dat ervan gebruik maakt kan ontstaan. Ook in de kunstenaarssector (sociale kunstenbureaus), en bij bepaalde types werk, waar veel zwartwerk voorkomt vb. poetsdiensten , waar men met dienstencheques werkt. Mensen die betaald worden met dienstencheques, moeten geen bijdragen betalen, gebruikers worden fiscaal gestimuleerd. Eén keerzijde: enorm duur voor de schatkist van ons land. WAO maakt ook onderscheid op vastheid van betrekking: è arbeidsrechtelijke bescherming wanneer je je job dreigt te verliezen. Wettelijke vastheid van betrekking : arbeidsovereenkomsten van onbepaalde duur. Beide partijen hebben altijd het recht de arbeidsovereenkomst eenzijdig te beëindigen. Dit moet tijdig gebeuren , zodat tegenpartij zich kan herorganiseren ó contractuele vastheid van betrekking: contracten van bepaalde duur of van bepaald werk. Contractueel vastgelegd hoe lang dat het duurt. Moeten ALTIJD schriftelijk zijn, minstens in tweevoud. Wat als je over je duur gaat? Contract van een jaar, en je gaat er over è wordt contract wordt van onbepaalde duur Wat als het contract van bepaalde duur niet schriftelijk is afgesloten? è wordt contract van onbepaalde duur Is het mogelijk dat m’n verschillende contracten van bepaalde duur afsluit om de basisregel van de wettelijke vastheid van betrekking te omzeilen? (ivm. Opzeg) 4-3-2 Regel: 4 contracten van minstens 3 maanden, max. 2 jaar Speciale gronden om daarvan af te wijken? è voorleggen aan Arbeidsinspectie

  13  

Tussenvorm: contract van vervanging: in essentie contractuele vastheid van betrekking voor de duur van de ziekte. Probleem: de duur van de ziekte is niet altijd bepaald. Vb. zenuwinzinking, etc. Max. 2 jaar Proefbeding: modaliteit binnen de bestaande contracten (bepaalde of onbepaalde duur). WG wil nagaan of u wel geschikt bent, WN wil zien hoe het is om daar te werken. Wat als het tegenvalt? Relatief snel opzeggen op basis van proefbeding. Opzeggingsregeling moet niet gerespecteerd worden. Proefbeding moet altijd schriftelijk zijn. Proefbeding moet altijd een bepaalde duur hebben (Arbeiders: min. 7d/max.14d.; bedienden min. 1m/max. 6maanden/hoogste categorie: 1 jaar). Vuistregel: proefbeding mag nooit langer dan 50% van het contract van bepaalde duur zijn. Hoe interpreteren?

Tijdens de minimumperiode in beginsel geen ontslag nemen/geven. Eens minimumperiode voorbij is, moeten opzeggingstermijnen niet meer gerespecteerd worden (bedienden opzeggingstermijn van 7 dagen) zolang men in de proefperiode zit. Na de maximumperiode van het proefbeding, komt men in contractuele of wettelijke vastheid van betrekking, en gelden de opzeggingstermijnen dus.

Rechten en plichten arbeidsovereenkomst WN is bereid om arbeid te verrichten, en WG is bereid loon te geven voor arbeid. Arbeidsovereenkomst strekt tot wet. Art. 1135 : partijen honoreren het contract. è contract kan men niet eenzijdig wijzigen.(art. 1134) Wat moet WN doen: Werk verrichten volgens de arbeidsovereenkomst en volgens instructies van de werkgever (art. 17 en 19 WAO) Volgens WAO mag WN geen vertrouwelijke info doorgeven aan andere partijen. WN mag geen schade aanrichten, kan door WG worden aangerekend bij het beëindigen van de overeenkomst. WG kan geen schadeclaim indienen tegen de WN. Gereedschap moet gerespecteerd worden door WN. Wat moet WG doen: Loon betalen Arbeid geven. Wat als WG geen arbeid geeft en toch betaalt? WG kan hierop worden aangesproken. WN moet voldoende vaardig blijven. Komt WG dit niet na? WG kan door WN worden aangesproken en hierdoor worden aangesproken. Op een veilige en aangename manier: respecteren voorwaarden arbeidsveiligheid. (ARAB: algemeen reglement arbeidsbescherming). Aangenaam = zonder pesten, racisme, discriminatie, seksuele intimidatie

  14  

Loon = tegenprestatie voor arbeid die WN verricht Loon- en loonbeschermingswet van 1965

Alle geld of voordelen die in geld waardeerbaar zijn die kaderen binnen de dienstbetrekking. vb. gsm van WG, gebruik van bedrijfswagen, eten in de kantine Soms geen werk verricht en toch krijgt men loon! Vb. Niet werken op Kerstmis/vakantie maar toch loon. è omdat het zo gestipuleerd staat in de arbeidsovereenkomst of in de wetgeving Wat als geld dat niet in de overeenkomst of in de regelgeving staat? Vb. extraatje, kwalificatiepremies in het voetbalè Loon als het een compensatie is voor de geleverde arbeid Gratificatie: als het niet is voor geleverde prestaties, maar voor vb. verjaardag, dus geen loon Waarom is het begrip loon zo belangrijk? Heeft vooral te maken met de kostprijs voor de werkgevers/werknemer. Of iets loon heeft, heeft zijn gevolgen voor arbeidsrecht en soc. Zekerheidsrecht. Loon is een belangrijk element in de berekening van opzeggingstermijn en opzeggingsvergoeding. Loon is de basis voor het berekenen van de bijdragen van sociale zekerheid. (WG en WN gaat proberen te zeggen dat al de voordelen geen loon zijn). Loon is belangrijk voor de belasting. Wet van 1965: heel wat regels omtrent hoe loon uitbetaald moet worden. Vb. Niet in kantine van de WG uitbetaald worden Art. 14 WAO: belangrijke aanpassing i.v.m. algemeen recht Normaal gezien, wordt een nietige overeenkomst nietig beschouwd ex tunc, ze heeft nooit bestaan. è Loon zal je kunnen blijven claimen voor geleverde arbeid, zelfs bij nietigheid. Vb. illegale arbeid Voor voltijds werk, moet loon per maand minstens 1500 euro betalen. (ó O.62 euro/u voor gedetineerde, in beste geval 38u/week)

  15  

Les  4  Sociaal  Recht  22/10/2012    Spanning  omtrent  loon  tussen  WN,  WG  en  derden  (basis  voor  berekening  bijdragen).      Minimumloon  in  België;  belangrijke  verworvenheid,  niet  in  USA/UK/Duitsland    Gedetineerden  hun  loon  verschilt  heel  sterk  van  het  minimumloon    Maximumloon  bestaat  ook.  Men  mag  niet  zomaar  vrij  het  loon  verhogen.  Indexeren  op  basis  van  gezondheidsindex.  Overheid  probeert  loontoename  te  beperken.    Waarom  doet  de  overheid  dit?    De  loonkost  is  te  groot,  we  zijn  “duurder”  dan  de  Duitsers,  maar  aan  het  einde  van  de  rit  houden  we  netto  minder  over.  Een  neveneffect  is  de  komst  van  in  het  beste  geval  geregistreerde  buitenlandse  werknemers,  in  het  slechtste  geval  werken  ze  in  het  zwart.  Ander  effect:  Belgische  vestigingen  worden  gesloten.  Vb.  transportsector  Er  wordt  nagegaan  of  onze  lonen  niet  te  buitensporig  zijn  in  vergelijking  met  de  naburige  landen.  Zoja,  gaat  de  overheid  er  een  rem  op  zetten  ten  behoeve  van  de  concurrentiekracht.  Stel  dat  de  overheid  zegt  dat  er  niet  meer  dan  2%  loonsverhoging  mag  zijn  dat  jaar.  Bepaald  bedrijf  had  een  boerenjaar  en  voert  ‘in  stilte’  een  loonsverhoging  van  5%  door.  WN/WG  en  vakbonden  gaan  dit  niet  aan  de  overheid  gaan  zeggen,  soms  gaan  ze  het  wel  zeggen.  Vb.  Carèstel    Ook  regelgeving  t.a.v.  derden  i.v.m.  loonbescherming:  Beslag  :  gerechtelijke  beslissing  als  u  niet  meer  in  staat  bent  om  uw  gerechtelijke  schulden  te  betalen.  Gerechtsdeurwaarder  mag  langskomen  en  een  aantal  goederen  te  gelde  maken.  Kleine  regel  in  contract:  “overdracht  van  loon”,  schuldeiser  heeft  de  mogelijkheid  loon  rechtstreeks  bij  WG  op  te  eisen.  Rechter  kan  ook  beslissen  beslag  op  loon  te  leggen.  è  wetgever  is  tussenbeide  gekomen,  beslag  en  overdracht  kan,  maar  slechts  in  beperkte  mate.  Want  bij  volledig  beslag  of  overdracht,  kan  de  gedupeerde  terugvallen  op  het  bestaansminimum  en  dan  moet  de  overheid  voor  de  kosten  opdraaien.    Tot  1037  euro  mag  er  geen  beslag  op  loon  zijn.  Tot  1113  euro  mag  men  20%  inbeslagnemen  van  het  loon.  Tot  1228  euro  mag  men  30%  inbeslagnemen  van  het  loon  Tot  1344  euro  mag  men  40%  inbeslagnemen  van  het  loon  Meer  dan  1344  euro  mag  men  het  volledige  loon  inbeslagnemen      1  uitzondering:  vorderingen  voor  onderhoud  kinderen/partners  :  indien  men  nog  onderhoudsgeld  verschuldigd  is  aan  de  partner  of  de  kinderen  en  er  ontstaat  beslag,  dan  kan  men  geen  beslag  leggen  op  de  vorderingen  uit  het  onderhoud.  è  om  het  gezin  te  beschermen        

  16  

Allerlei  rechten,  plichten  en  verboden  :  vb.  Geen  nachtarbeid,  geen  weekendwerk,  38u  werkweek.    è  uitzonderingen  in  allerlei  sectoren,  sommigen  mogen  zelfs  genegotieerd  worden.  Deze  uitzonderingen  moeten  een  basis  vinden  in  de  wet  zelf,  en  WG  en  WN  moeten  hier  vaak  ook  een  akkoord  over  bereiken    betaalde  vakantiedagen:    vroeger:  per  maand  gewerkt  =  min.  2  dagen  vakantie  voor  het  jaar  nadien  men  is  tussenbeide  gekomen  omwille  van  een  Europese  richtlijn  die  garandeert  dat  men  altijd  minstens  20  dagen  vakantie  moet  kunnen  krijgen.  Druk  van  WN  en  vakbonden  om  toch  meer  vakantie  te  geven  aan  startenden.  Gecorrigeerd  :  

-­‐ 2  dagen  vakantie  /  maand  werken,  met  minimumgarantie  van  20  dagen  è  moet  minstens  3  maanden  gewerkt  hebben  

 Arbeidssfeer  en  arbeidsethos:  In  de  ogen  van  de  prof  het  moeilijkst  om  te  reguleren.  Overheid  probeert  bepaalde  gedragingen  uit  te  sluiten.  Vb.  ongewenst  gedrag  dat  ingaat  tegen  de  integriteit  van  een  andere  persoon,  pestgedrag,  racisme.  Psychosociaal  welzijn  op  het  werk  moet  verbeterd  worden.  Voor  ongewenst  seksueel/pestgedrag  moet  elk  bedrijf  een  vertrouwenspersoon  aanstellen.  Zware  sancties  op  ongewenst  gedrag:  zelfs  strafrechtelijk,  WG  is  burgerrechtelijk  aansprakelijk.  è  grote  sancties  duiden  op  onmacht  overheid,  als  je  uw  collega’s/werkgever  voor  de  rechtbank  sleept,  kan  je  er  in  principe  niet  meer  blijven  werken,  want  je  gaat  geviseerd  worden  etc.    Hoe  ver  mag  de  WG  gaan  met  zijn  controle?  Vb.  te  snelle  bestelwagen,  andere  chauffeur  filmt  dit  en  zet  dit  op  youtube.  WG  ziet  de  film  en  sanctioneert  de  chauffeur.  è  inbreuk  recht  op  privacy,  want  zonder  toestemming  film  op  internet  gezet.  In  het  kader  van  zijn  controlerecht  kan  de  WG  het  nuttig  vinden  om  camera’s  te  plaatsen  en  het  email-­‐  en  surfgedrag  van  de  WN  te  controleren.  WG  heeft  het  gevraagd  dat  WN  en  vakbonden  het  uitwerken    cao  nr.  68  van  16/6/1998:  gebruik  van  camera’s  cao  nr  81.  Van  26/4/2002:  gebruik  van  email    Zowel  het  gebruik  van  camera’s  als  de  mogelijkheid  van  het  emailverkeer  te  controleren  gaat  in  tegenover  de  persoonlijke  levenssfeer.  Dat  mag  soms,  als  de  wetgever  dat  toestaat.    Voorwaarden:    -­‐  Er  moet  een  duidelijk  uitgesproken  doel  zijn,  nl.  het  controlerecht  van  de  WG.    -­‐  Middelen  die  men  hanteert  moeten  proportioneel  blijven  met  het  doel.  -­‐  Je  moet  het  meedelen  aan  de  WN,  zodanig  dat  hij  het  kan  weigeren.        

  17  

De  wetgever  gaat  heel  ver  in  het  eisen  van  de  naleving  van  deze  3  voorwaarden.  In  strafrecht  is  men  dit  beginnen  te  nuanceren  (de  mededelingsplicht)  vb.  bij  ernstige  feiten.  In  arbeidsrecht  eist  men  een  strikte  naleving.    Schorsing    Altijd  vertrekken  van  de  arbeidsovereenkomst  Art.  1134  Bw.  Pactum  sunt  servanda,  afspraken  kom  je  na.  Niet-­‐nakoming?  Andere  partij  mag  altijd  naar  de  rechter  stappen  om  u  te  laten  sanctioneren.  =  stilzwijgend  ontbindend  beding.  Tenzij  de  wetgever  een  uitzondering  voorziet.  Aantal  situaties  waarbij  men  toch  niet  gesanctioneerd  kan  worden,  vb.  schorsing.  Tijdelijke  onderbreking  van  de  nakoming  van  zijn  verplichtingen,  altijd  basis  in  de  wetgeving.  Vb.  voorlopige  hechtenis  is  een  schorsingsgrond;  effectief  gaan  zitten  is  geen  schorsingsgrond  Loondoorbetaling  ja  of  nee?  In  een  aantal  gevallen  wel,  andere  weer  niet,  en  soms  neemt  de  RVA  de  loonbetaling  over.  In  een  aantal  gevallen  is  schorsing  ten  voordele  van  de  WG:  omdat  de  WG  geen  werk  kan  verschaffen,  ter  bescherming  van  de  WG  heeft  de  wetgever  een  aantal  schorsingsgronden  voorzien,  want  anders  kan  de  WN  op  grond  van  1134  B.W.  naar  de  rechtbank  trekken.  Vooral  ten  aanzien  van  arbeiders.    Vb.  Overmacht:  plotse,  onvoorziene  gebeurtenis,  buiten  de  wil  van  de  betrokkene;  Aangevatte  werkdag:  ik  ga  naar  mijn  werk,  maar  ik  kom  nooit/te  laat  aan  omwille  van  een  onvoorziene  gebeurtenis  buiten  mijn  wil;    Ziekte:  7  dagen  bij  arbeiders,  1  maand  bij  bedienden,  daarna  neemt  de  ziektekas  het  over.  Men  valt  terug  van  zijn  nettoloon  naar  65%  van  zijn  laatst  verdiende  brutoloon.  Om  verschil  tussen  arbeiders  en  bedienden  kleiner  te  maken,  past  de  WG  het  verschil  bij  tussen  nettoloon  en  de  ziekte-­‐uitkering  de  eerste  maand.  De  eerste  dag  van  ziekte  wordt  niet  betaald  bij  arbeiders  (=  carensdag).  Moederschap:  15  weken  schorsing  van  de  arbeidsovereenkomst,  zelfstandigen  slechts  8  weken.  WG  moet  geen  loon  betalen,  gaat  onmiddellijk  naar  de  ziekenkas  (85%  van  laatstverdiende  brutoloon).  Waarom  zou  men  dit  gedaan  hebben?  Om  discriminatie  ten  aanzien  van  (zwangere)  vrouwen  te  verminderen,  men  is  nog  altijd  iets  sneller  geneigd  om  een  man  te  kiezen  dan  een  vrouw.  Vaderschapsverlof:  3  dagen  van  de  WG,  7  dagen  van  de  sociale  zekerheid  Tijdskrediet  :  Algemeen  tijdskrediet:  elke  WN  kan  als  hij  voldoende  lang  gewerkt  heeft,  vb.  een  jaar  volledig,  of  5  jaar  deeltijds  niet  gaan  werken.  Ouderschapsverlof:  in  principe  3  maand,  maar  vele  sectoren  doen  beter.    Aantal  schorsingsgronden  die  WG  kan  inroepen  tegen  de  arbeiders:    Technische  stoornis:  storing  in  uitrusting  bedrijf    Economische  noodzaak:  tamelijk  soepel,  elke  sector  moet  omschrijven  wat  economische  noodzaak  kan  zijn  voor  deze  sector.  RvA  moet  overtuigd  worden  van  noodzaak  =  technische  werkloosheid.    Veelvuldig  gebruikt  tijdens  de  financiële  economische  crisis  çè  bij  bedienden  kan  dit  niet=  in  2008  ook  voor  bedienden,  max.  4  maanden  Slecht  weer:  vb.  bouw,  als  het  aanhoudt,  komt  de  RvA  tussen.    

  18  

Einde  van  de  arbeidsovereenkomst    Inleiding      Aantal  logische  gronden:    

-­‐ overlijden  WN  -­‐ periode  verstrijkt  -­‐ werk  is  afgeleverd,  bij  OK  afgesloten  met  als  doel  speciaal  project  -­‐ overmacht:  niet  alleen  tijdelijk  onmogelijk,  maar  definitief  

 Standaardsituatie:  omdat  een  partij/  de  partijen  dat  WIL.  Soms  willen  beide  partijen  het  (het  makkelijkst),  geen  opzeg  etc.  Meestal  de  wil  van  één  partij  =  opzeg.  Rechtshandeling  waarbij  één  partij  zegt  dat  hij  er  een  einde  aan  wil  maken,  en  dat  moet  duidelijk  maken  aan  de  andere  partij.  Hij  moet  dit  voldoende  op  tijd  doen,  zodanig  dat  de  andere  partij  zich  kan  herorganiseren.  De  termijn  is  enorm  gereguleerd  en  wordt  uitgedrukt  in  opzeggingstermijnen.  Bij  fouten  tegen  de  termijnen  is  een  schadevergoeding  (=opzegvergoeding)  verschuldigd.    Dringende  reden:  ook  gebaseerd  op  de  wil  van  één  van  de  partijen.  Moet  geen  vastheid  van  betrekking  garanderen,  u  mag  onmiddellijk  de  overeenkomst  beëindigen.  Dit  moet  echt  wel  iets  extreems  zijn,  die  het  echt  onmogelijk  maken  om  nog  verder  te  werken.  Zo  erg  dat  het  vertrouwen  geschonden  is,  dat  men  niet  meer  mag  verder  werken.  Vb.  diefstal  

  19  

Les  5  Sociaal  Recht  9/11/2012    Beëindiging  van  een  overeenkomst    Inleiding    Arbeidsrecht:  Normaal  gezien  wordt  de  overeenkomst  beëindigd  door  opzeg.  Een  van  de  partijen  maakt  haar  wil  tot  het  beëindigen  van  de  arbeidsovereenkomst  bekend.    ó  Burgerlijk  recht  :  daar  is  art.  1184  Burgerlijk  Wetboek  de  norm  =  stilzwijgend  ontbindend  beding.  Moet  voorgelegd  worden  aan  de  rechter  om  de  overeenkomst  te  beëindigen.  Als  een  van  de  partijen  haar  contract  niet  naleeft  KAN  de  rechter  het  contract  ongedaan  maken,  of  een  schadevergoeding  toekennen.    Kan  deze  vorm  van  beëindiging  ook  ingeroepen  worden  in  het  arbeidsrecht?  Wet  op  de  arbeidsovereenkomst  verbiedt  dit  niet  è  dus  het  is  TOEGESTAAN  In  de  realiteit  wringt  dit  al  wel  eens  met  de  situatie,  zolang  de  rechter  nog  niet  heeft  geoordeeld,  moet  je  de  persoon  blijven  tewerkstellen.  (zoniet,  ga  je  als  werkgever  zelf  in  de  fout).  In  het  arbeidsrecht  wilt  men  de  overeenkomst  onmiddellijk  beëindigen  of  met  opzeg.      Wat  ook  mag  is  een  uitdrukkelijk  ontbindend  beding  opnemen  in  de  overeenkomst.  Vroeger  vooral  op  basis  van  huwelijk.  Vb.  Sabena  in  de  jaren  60’/70’:  Als  de  stewardess  in  het  huwelijk  treedt,  eindigt  het  contract  onmiddellijk.      Opzeg:    Eenzijdige  rechtshandeling.  Enkel  contracten  van  onbepaalde  duur.    Strikt  gereguleerd:  moet  schriftelijk  gebeuren  (Werknemer  via  een  aangetekend  schrijven/  Werkgever  mag  het  gewoon  op  een  brief  schrijven,  maar  de  werknemer  moet  het  dan  wel  aftekenen)  ,  moet  duidelijk  vermelden  dat  u  contract  wenst  te  beëindigen,  de  ingang    en  duur  van  de  opzeg  moeten  ook  vermeld  worden,  een  reden  moet  eigenlijk  niet  vermeld  worden.    Wetgever  wou  statuten  van  arbeiders  en  bedienden  dichter  bij  elkaar  brengen  :  Contract  voor  2012:  oude  regeling  van  opzeggingstermijnen  Contract  na  2012:  nieuwe  regeling  van  opzeggingstermijnen,  arbeiders  krijgen  langere  opzeggingstermijnen,  bedienden  krijgen  minder  lange  opzeggingstermijnen  uitgedrukt  in  dagen  Grondwettelijk  Hof  vond  het  verschil  discriminatoir  è  tegen  zomer  2013  moeten  de  statuten  uniform  worden  gemaakt        

  20  

Aantal  parameters  om  opzeggingstermijn  te  bepalen:    

-­‐ Persoon  die  opzegging  doet.  Als  werkgever  opzegging  doet  =  langere  termijnen,  dan  als  werknemer  opzegging  doet.  

-­‐ Anciënniteit:  hoe  hoger  de  anciënniteit,  hoe  langer  de  opzegging.  Heeft  te  maken  met  trouw  aan  het  bedrijf  en  de  moeilijkheid  om  nieuw  werk  te  vinden.  

-­‐ Bij  bedienden  komt  er  een  parameter  bij,  het  loon.  Hoe  hoger  het  loon,  hoe  meer  onderhandelingsruimte  over  de  opzeggingstermijn.  Men  gaat  ervan  uit  dat  bedienden  van  een  hoger  inkomensniveau  zelfstandiger  zijn,  dat  ze  sterker  in  hun  schoenen  staan,  dat  ze  meer  gegeerd  zijn  op  de  arbeidsmarkt  en  dat  ze  minder  zwak  zijn.    

 Formules  Claeys  (houdt  rekening  met  functie)  en  Major(houdt  rekening  met  leeftijd):  worden  gebruikt  om  opzeggingstermijnen  te  berekenen.  Dit  is  niet  verplicht,  het  is  aanvullend  recht.  Vaak  zullen  bedienden  terugvallen  op  deze  formules  in  hun  onderhandelingen  met  de  werkgever.  è  Formules  niet  te  kennen    Basisberekening  bij  bedienden:  3  maanden/aangevatte  periode  van  5  jaar    Bedienden  hebben  nog  altijd  een  langere  opzeggingstermijn  dan  arbeiders.  Als  compensatie  heeft  de  overheid  arbeiders  een  ontslagvergoeding  toegekend.    Wat  met  pensionering?    Als  werkgever  wil  opzeggen  is  de  opzeggingstermijn  6  maanden,  als  de  werknemer  in  vervroegd  pensioen  wil  is  de  opzeggingstermijn  slechts  3  maanden.    Let  wel:  de  opzeggingstermijn  wil  niet  zeggen  dat  de  werknemer  niet  meer  moet  gaan  werken,  hij  moet  zolang  gaan  werken  als  de  opzeggingstermijn  duurt.  Hij  krijgt  wel  enkele  vrije  dagen  om  te  gaan  solliciteren/nieuw  werk  te  zoeken.    Werknemers  hebben  de  mogelijkheid  om  een  tegenopzeg  te  doen  als  ze  nieuw  werk  hebben  gevonden.    Een  opzeggingstermijn  kan  geschorst  worden  als  er  een  schorsingsgrond  is,  vb.  ziekte.    Wat  als  men  fouten  heeft  gemaakt  bij  de  opzeg?    Vb.  formeel:  niet  schriftelijk;  fouten  in  de  procedure;  uit  de  omstandigheden:  vb.  werkgever  die  eenzijdig  arbeidscontract  wijzigt  è  werknemer  kan  afleiden  dat  de  werkgever  een  einde  wenst  te  maken  aan  de  overeenkomst.  è  forfaitaire  schadevergoeding  betalen,  berekenen  op  basis  van  de  opzeggingstermijnen.  De  termijn  wordt  gewoon  omgezet  in  loon.  In  één  keer  uitbetaald.  Foutief  ontslag:  mogelijk  om  als  correctie  van  de  fout  betrokkene  terug  aan  het  werk  te  stellen  in  het  bedrijf?  In  België  NIET.  Ontslag  is  een  ontslag,  foutief  ontslag  blijft  een  ontslag,  opzeggingsvergoeding  is  verschuldigd.    Je  kan  daarna  wel  overeenkomen  met  uw  werkgever  om  terug  bij  het  bedrijf  te  gaan  werken,  

  21  

maar  dit  kan  niet  als  correctie  van  de  fout,  de  schadevergoeding  blijft  verschuldigd.    In  België  opteert  men  vaak  bij  ontslag  voor  de  optie  om  de  werknemer  onmiddellijk  aan  de  deur  te  zetten  (en  dus  de  opzeggingsvergoeding  te  geven).  Men  vertrouwt  blijkbaar  de  werknemer  niet.    Wat  als  het  contract  nog  niet  begonnen  is/u  nog  niet  begonnen  bent  met  werken.  Vanaf  wanneer  begint  dan  die  opzeggingstermijn  te  lopen?  Opzeg  is  opzeg,  is  niet  gekoppeld  aan  moment  van  beginnen  te  werken,  maar  wel  aan  de  andere  partij  tijd  te  geven  om  een  oplossing  te  zoeken.  De  opzeggingstermijn  begint  dus  te  lopen  vanaf  het  moment  dat  de  opzegging  bekend  wordt  gemaakt  aan  de  andere  partij.    Wat  met  overeenkomst  van  bepaalde  duur?    Hier  geldt  geen  opzeg,  het  werk  moet  geleverd  worden/de  termijn  moet  gerespecteerd  worden.  Bij  het  verstrijken  van  de  duur  is  het  contract  gedaan.  Als  het  contract  langer  duurt  dan  de  bepaalde  duur,  wordt  het  een  contract  van  onbepaalde  duur.Als  men  eenzijdig  wenst  op  te  zeggen,  is  het  een  foutieve  opzegging  (want  het  mag  eigenlijk  niet)  è  schadevergoeding  is  verplicht  voor  de  termijn  die  nog  loopt  van  het  contract  van  bepaalde  duur.  Wetgever  heeft  hier  een  rem  opgezet:  men  berekent  de  opzeggingstermijn  mocht  het  een  contract  van  onbepaalde  duur  zijn  en  vermenigvuldigt  dit  met  twee.  Dit  is  de  maximale  duur  van  de  opzeggingsvergoeding.      Willekeurig  ontslag:  Niet  verplicht  om  een  reden  voor  opzeg  te  melden.  Men  raadt  aan  om  bij  arbeiders  toch  de  reden  te  vermelden.  Arbeider  kan  claimen  dat  het  een  willekeurig  ontslag  is,  de  werkgever  zal  moeten  bewijzen  dat  het  geen  willekeurig  ontslag  was.  ontslag  wordt  als  rechtsmisbruik  beschouwd,  als  het  ontslag  echt  niets  met  situatie  bedrijf/gedrag  werknemer  te  maken  heeft.  Bijkomende  schadevergoeding  moet  betaald  worden  bij  willekeurig  ontslag.  Als  er  geen  reden  instaat/slecht  geformuleerd  is,  dienen  arbeiders  bijna  automatisch  een  claim  tot  willekeurig  ontslag  in.      Rechtsmisbruik:  ontslag  zonder  reden,  werkgever  heeft  geen  belang  bij  ontslag.  Werknemers  moeten  zelf  het  rechtsmisbruik  bewijzen    Ontslag  op  basis  van  dringende  redenen:  eenzijdig  Wettelijke  vastheid  van  betrekking  geldt  niet  è  geen  opzeggingstermijn  Onmiddellijk  in  werking    Zeer  zware  procedure,  werkgevers  gaan  hier  vaak  in  de  fout.  Foutief  ontslag  è  blijft  ontslag,  maar  er  is  ook  een  schadevergoeding  verschuldigd    Binnen  de  3  dagen  na  de  gebeurtenis/kennis  van  de  gebeurtenis  moet  het  ontslag  wegens  dringende  redenen  gebeuren.    

  22  

Reden  moet  heel  duidelijk  omschreven  worden,  omdat  bij  betwisting  de  rechter  gaat  kijken  naar  de  reden  van  het  ontslag.  Als  dit  onduidelijk  is  zal  de  rechter  het  een  foutief  ontslag  noemen.    Vertrouwensband  moet  geschonden  zijn.    Vb.  Dakwerker  die  op  het  dak  aan  het  roken  is  terwijl  hij  roofing  aan  het  leggen  is.  Het  dak  was  in  brand  gevlogen…;  caissière  die  als  prostituee  bijkluste    Typisch  voorbeeld:  detentie.  Feiten  binnen  het  bedrijf:  ontslag  wegens  dringende  redenen  wordt  altijd  aanvaard.  Feiten  buiten  het  bedrijf:  werkgever  zal  moeten  aantonen  dat  het  vertrouwen  geschonden  is  of  dat  het  imago  van  het  bedrijf  geschonden  is.  Arbeidsrechter  moet  wachten  op  uitspraak  van  strafrechter.    Wat  moet  werkgever  dan  doen  met  een  gedetineerde  werknemer?  Niet  geregeld  in  het  arbeidsrecht,  mogelijke  oplossingen:    -­‐Contract  schorsen  zolang  de  werknemer  in  detentie  zit  -­‐Ontslag  wegens  dringende  redenen  -­‐Cynische  oplossing:  gewoon  ontslag  geven,  met  opzeggingstermijn:  niet  betalen  als  hij  niet  komt  werken    

  23  

Les  1  Sociale  Zekerheidsrecht  12/11/2012    Arbeidsrecht:  correctie  op  privaatrecht       Enkel  WN  en  WG    Sociale  zekerheidsrecht:       WN  –  Zelfstandigen  –  Ambtenaren       publiekrecht    Definitie:    Geheel  van  wettelijke  regelingen  die  op  basis  van  solidariteit  (herverdeling)  prestaties(geld)  toekennen  aan  personen,  individuen  die  slachtoffer  zijn  geworden  van  een  traditioneel  sociaal  risico.    Sociale  risico’s:      Sociale  verzekeringen:  bijdrage  è  uitkering  (ongeacht  uw  middelen)    *Inkomensvervanging:    

Werkloosheid:    

Ouderdom:  65jaar  ,  60  jaar  (minder  uitkering)  vervroegd  pensioen,  58  jaar  vervroegd  brugpensioen.  

 Overlijden:  overlijdenspensioen  

 Arbeidsongeschiktheid:  

-­‐ Ziekte  -­‐ Invaliditeit  (na  1  jaar)  

 *  Kostencompensatie:       Gezondheidszorg:  medische  kosten       Zorg:  bijstand  van  derden       Gezinsbijslag    Sociale  bijstand  :    middelentoets    è  zorgt  ervoor  dat  elk  individu  een  menswaardig  bestaan  kan  hebben  in  onze  maatschappij.  Komt  er  in  essentie  op  neer  dat  armoede  moet  worden  bestreden.  Regeling  niet  voldoende  è  naar  OCMW  gaan  voor  leefloon  è  middelentoets          

  24  

“Wettelijk  “    sommige  van  risico’s  zijn  ook  in  de  privé  verzekerbaar,  vb.  levensverzekering,  hospitalisatieverzekering  geen  wettelijke  regelingen  è  gaan  we  hier  niet  bespreken    wettelijke  regelingen  worden  gekenmerkt  door  een  hoge  mate  van  solidariteit    meer  solidariteit  van  de  verticale  as  bij  sociale  zekerheid  (itt  privé-­‐regelingen)     sterke  schouders  dragen  meer    risico  =  waarschijnlijkheid  X  schade  è  opstellen  risicoprofiel  risicoselectie  wordt  niet  gedaan  in  de  sociale  zekerheid  bijdrage  betalen  op  basis  van  wettelijke  regeling,  niet  gekoppeld  aan  risicoprofiel    twee  grote  sociale  zekerheidsstelsels      Bismarck  :  eind  19e  eeuw,  juist  verenigde  Duitsland    Eerste  ouderdomspensioen  gekoppeld  aan  65  jaar  ingevoerd  Men  vertrekt  altijd  vanuit  arbeid  Uitgebreid  naar  gezin  van  de  werkende  Uitkeringsniveau  moet  op  het  niveau  zijn  zodat  de  persoon  zijn  oude  levensstandaard  kan  verderzetten  è  gekoppeld  aan  laatstverdiende  loon    Betrokkenen  staan  in  voor  financiering  van  eigen  stelsel  (WN  en  WG)    Beveridge  :    Voor  alle  inwoners  Bijdrage  van  de  rijken  Vaste  uitkeringen    België  voornamelijk  bismarckiaans.  Ook  elementen  van  Beveridge  Opmerkelijk:  we  zijn  bismarckiaans  systeem:  maar  zelfstandigen  hebben  vaste  uitkeringen        Genummerde  kb’s  :  volmachtkb’s,  zelfde  kracht  als  een  wet    Systeem  mag  niet  achteruitgaan:  alleen  vooruitgaan  of  op  zijn  minst  consolideren  (standstill)    GwH:  uitkering  in  geld  omgevormd  in  uitkering  in  natura  is  geen  achteruitgang  (aanleiding:  politieke  vluchtelingen)  

  25  

Les  2  Sociale  Zekerheidsrecht  19/11/2012    !!!  EU-­‐lidstaten  kennen    Bronnen:    Administratie  heeft  de  mogelijkheid  om  regelgeving  te  creëren    23  Gw.:  standstill,  daarbuiten  weinig  afdwingbaarheid/geen  directe  werking    belangrijke  invloed  gelijkheidsbeginsel:  systematische  discriminatie  in  sociaal  recht  è  veranderingen  opgedrongen  door  GwH      Bevoegdheidsverdeling:      Gemeenschappen:  persoonsgebonden  aangelegenheden  :  sociale  zekerheid  is  persoonsgebonden  bij  uitstek    

Principes:  persoonsgebonden  aangelegenheden  liggen  bij  de  Gemeenschappen  (art.  5  BWHI).  In  praktijk  enkel  preventie  

 Uitzonderingen:  Als  de  gezondheidszorg/gezinsbijslag  etc.  gekoppeld  is  aan  de  sociale  zekerheid.  (voor  90%  gekoppeld  aan  sociale  zekerheid,  want  wordt  hierdoor  gefinancierd)  dan  blijft  het  federaal.  

 Waarom  uitzondering?  Solidariteit,  herverdeling.  Moet  genuanceerd  worden.  GwH:  zolang  sociale  zekerheid  is  gekoppeld  aan  arbeid,  dan  moet  de  sociale  zekerheid  federaal  blijven.  Anders  riskeer  je  concurrentie  te  veroorzaken  tussen  Vlaamse  en  Franstalige  werknemer.    è  Als  sociale  zekerheid  niet  meer  gekoppeld  is  aan  de  arbeid,  dan  kunnen  de  Gemeenschappen  dit  wel  è  Zorgverzekering  is  Vlaams  en  kan  Vlaams  zijn,  want  ze  is  niet  gekoppeld  aan  arbeid  (mooi  voorbeeld  van  Beveridge  systeem)    Regeerakkoord  Di  Rupo:  staat  in  dat  gezinsbijslag  ook  losgekoppeld  gaat  worden  van  arbeid,  zodat  de  bevoegdheid  overgeheveld  kan  worden  naar  de  Gemeenschappen  

 Uitvoering,  beheer  en  administratie:      Belangrijke  rol  weggelegd  voor  FOD  Sociale  zekerheid  Ze  moeten  geld  innen  en  verdelen.    Principe:  

beheer:  decentralisatie  =  organiseren  van  het  innen  van  het  geld  (RSZ)  

  26  

=  geld  verspreiden  over  alle  andere  organisaties  die  ervoor  zorgen  dat  het  geld  toekomt  bij  de  mensen  bij  wie  het  moet  toekomen.  =  geld  van  ziekteverstrekking  doen  toekomen  aan  patiënt  =  werkloosheidsuitkering  (RVA)    FOD  niet  in  staat  om  al  die  taken  zelf  te  doen  è  uitbesteding  op  basis  van  decentralisatie  (=  delegeren  op  basis  van  een  beheersovereenkomst  aan  andere  entiteit  die  meer  capabel  is  om  dat  te  doen,  dit  is  een  aparte  rechtspersoon  (semi-­‐publiekrechtelijke  persoon=  parastatale)  met  eigen  rechten  en  plichten  en  eigen  beheersraad  (vakbonden,  werkgevers  en  regeringscommissaris(sen)))    Belangrijke  taken  FOD:  adviseren  naar  politici         Coördineren    Sociale  verzekeringen  vanbuiten  leren!    Uitbesteding:    

Innen  van  bijdragen  en  verdelen  over  de  verschillende  fondsen  :  Rijksdienst  Sociale  Zekerheid  

    Per  grote  sociale  verzekering  =  eigen  rijksdienst       Beheer  pensioenen  en  zelfstandigen  :  Rijksdienst  van  Pensioenen      

Gezondheidszorg  en  arbeidsongeschiktheid  =RIZIV  (Rijksinstituut  Ziekte-­‐en  Invaliditeitsverzekering)  è  verdere  uitbesteding  in  ziekenfondsen  ,  zij  houden  contact  met  de  verzekerde  

      Werklozen:  Rijksdienst  Arbeidsvoorziening  (RVA)       Rijksdienst  kinderbijslag  werknemers  (RKW)  

è  verdere  uitbesteding  Kinderbijslagfonds,  betalen  kinderbijslag  uit    parastatalen  zijn  gaan  uitbesteden  aan  privé-­‐organismen  (vb.  Ziekenfondsen  etc.),  meesten  zijn  Vzw’s    Functionele  decentralisatie:  per  functie  uitbesteed,  uiteindelijke  bevoegdheid  blijft  bij  de  FOD.  Theoretisch  gezien  kan  de  FOD  zeggen  dat  ze  hun  taken  niet  goed  doen,  en  de  bevoegdheid  terugnemen.  

 Bijstand  =  Territoriale  decentralisatie:  FOD  Sociale  zaken  besteed  uit  per  gemeente  aan  OCMW  ‘s.  Bevoegd  voor  leefloon  en  maatschappelijke  dienstverlening  om  mensen  een  leefwaardig  bestaan  te  garanderen.    

  27  

Mindervaliden  :  niet  uitbesteed,  blijft  dus  onder  het  FOD    Zelfstandigen    FOD  Sociale  Zaken:  bevoegde  instantie  Uitbesteding  aan:    RSVZ  :  Rijksinstituut  Sociale  verzekering  zelfstandigen:  innen  van  bijdragen  en  staat  ook  in  voor  kinderbijslaguitkering  en  faillissementsuitkering  (ó  RSZ:  innen  wel,  maar  betalen  geen  uitkering)     è  verdere  uitbesteding  aan  zelfstandige  kassen/fondsen      

zelfstandigen  hebben  minder  verzekeringen  dan  werknemers  =>  niet  verzekerd  voor  arbeidsongevallen,  beroepsziekten,  werkloosheid,  geen  kinderbijslag  van  de  RKW.  

    RIZIV       RVP    Ambtenaren:    Overheid  is  eigen  beheerder  van  eigen  sociale  zekerheid  (=  ministerie  van  Ambtenarenzaken).  Lonen  worden  doorbetaald    Enkel  RIZIV,  de  rest  blijft  onder  FOD  Ambtenarenzaken    Wat  met  zorgverzekering?  (Vlaanderen)    

Vlaams  ministerie  heeft  gedecentraliseerd  :  Zorgfonds  opgericht,  verder  uitbesteed  aan  ziekenfonds      

 Wie  is  er  verzekerd?    WERKNEMER     Arbeidsovereenkomst     è  gedetineerden  die  werken  in  een  instelling  zijn  GEEN  werknemers  dus     opgelet!  Contractuele  ambtenaren  vallen  onder  deze  categorie     Voor  een  Belgische  werkgever  op  Belgisch  grondgebied       Uitzondering  :    

+  economisch  ondergeschiktheid:  Geen  werknemers  voor  arbeidsrecht,  wel  voor  sociale  zekerheidsrecht  :Eigenlijk  zelfstandig,  maar  zo  zwak  economisch  dat  ze  als  werknemer  worden  beschouwd,  namelijk  taxichauffeurs,  buschauffeurs  en  opdrachtgever  staat  borg  voor  materiaal;  kunstenaars  (creëren  of  interpreteren)    

  28  

ook  aantal  werknemers  uit  sociale  zekerheid  gezet  :  studentenarbeid  (betalen  geen  bijdragen);  huispersoneel    gedeeltelijke  vrijstelling:  sportbeoefenaars    Aantal  groepen  gelijkgesteld  met  werkenden,  hoewel  ze  in  principe  niet  werken  :  vb.  tijdskrediet,  brugpensioen,  werklozen    è  dure  maatregel,  want  doorgaans  categorieën  die  geen  bijdragen  leveren  tot  het  systeem,  maar  er  wel  van  profiteren.    Tweede  belangrijke  uitbreiding:  aantal  gezinsleden  van  werknemer  worden  mee  verzekerd.  Persoon  ten  laste  bij  ouder/moeder.  Vb.  Kinderen,  partners  Wie  kan  beschouwd  worden  als  een  partner  ten  laste?  Dat  hangt  ervan  af,  regeling  per  regeling.  

Pensioenen  etc.  :  gehuwde  partner  è  gevolgen  voor  overlevingspensioen,  bij  dood  partner,  alleen  pensioen  bij  huwelijk  

   ZELFSTANDIGEN  

GEEN  arbeidsovereenkomst,  geen  ondergeschikt  verband  met  opdrachtgever  

     Arbeid  verrichten,  daarvoor  kijkt  men  naar  de  belastingen.  Met  zekere  regelmaat  activiteiten  verrichten,  met  het  oog  op  het  verwerven  van  inkomsten.    

    Residuaire  categorie    

Aantal  categorieën  die  zelfstandigen  helpen.  Verrichten  bijstand,  maar  niet  op  manier  van  werknemer.  Geen  ondergeschikt  verband.  Zijn  strikt  genomen  een  zelfstandige.  Ze  zijn  volledig  vrijgesteld  van  bijdragen  en  zijn  niet  verzekerd,  of  gedeeltelijk  vrijgesteld  en  deels  verzekerd.    

Kinderen  van  zelfstandigen:    tot  hun  20e.  Vrijgesteld  van  bijdragen?    Occasionele  bijstand  :  vb.  dagbladhandelaar  die  aan  zijn  buur  vraagt  een  uur  zijn  winkel  open  te  houden,  omdat  zijn  vrouw  in  het  ziekenhuis  ligt.      Echtgenoten  :  bijstand  verlenen  aan  zelfstandige  partner.  Tot  voor  2005:    vrijgesteld  van  bijdragen.  (=  goedkope  arbeidskrachten).  Gingen  later  wel  meegenieten  van  pensioen  man,  gezondheidszorg  kwam  via  partner.  Enige  probleem  :  bij  echtscheiding  waren  ze  niet  verzekerd.  Sinds  2005:  wel  verzekerd,  moeten  helft  van  gewone  zelfstandige  bijdragen.    

 

  29  

AMBTENAREN  Benoemd  door  de  overheid  

   BIJSTAND  

 Leefloon:  18+    Inkomensgarantie  ouderen  (=  bijstandspensioen  :  65+    Gewaarborgde  gezinsbijslag  :  jonger  dan  25  jaar    Bijstandsregeling  voor  mindervaliden  :  21+    Maatschappelijke  dienstverlening  :  Residuaire  bijstand  door  OCMW  ‘s.    è  regeling  per  regeling  kijken  wie  er  onder  toepassingsgebied  valt,  maar  er  zit  wel  een  algemene  logica  achter.    Eerste  vier  bijstand  dingen  vereisen  dat  men  :    

Minstens  een  woonplaats  heeft  in  ons  grondgebied  (legaal)    (ó  illegalen  hebben  enkel  recht  op  dringende  gezondheidszorg)  

  Onvoldoende  middelen  om  te  overleven  =  middelentoets       Leeftijdsvoorwaarden  

Nationaliteitsvoorwaarde  :  de  moeilijkste  voorwaarde.  Moet  u  Belg  zijn  om  van  bijstand  te  kunnen  genieten.  Tot  midden  jaren  ’90  was  dit  een  voorwaarde.  è  uitgebreid  midden  jaren  ’90,  voornamelijk  door  EU-­‐regelgeving.  Eerst  uitgebreid  tot  EU-­‐onderdaan  (=  Belg)  2e  uitbreiding  op  basis  mensenrechten  en  op  grond  van  gelijkheidsbeginsel  è  vreemdelingen  die  een  sterke  band  hebben  met  het  grondgebied  (vb.  permanente  verblijfstitel)  worden  gelijkgeschakeld  met  Belgen.  Zeker  zo  voor  leefloon  en  de  bijstandsregeling  van  mindervaliden.  Vandaag  de  dag  geldt  de  inkomensgarantie  ouderen  en  de  gewaarborgde  gezinsbijslag  enkel  voor  EU-­‐onderdanen  

                         

  30  

Les  3  Sociale  Zekerheidsrecht  26/11/2012      Persoonlijk  toepassingsgebied  aan  de  kant  van  de  financiering    Niet  te  diep  op  ingaan,  enkele  vuistregels  kennen.    Werknemer  :  betalen  38%  bijdragen  op  hun  loon.  Nominaal  loon  (=bruto),  loon  dat  afgesproken  is  in  arbeidsovereenkomst.  (vb.  1000)  Werknemer  betaalt  13%  bijdrage,  de  werkgever  betaalt  25%  bijdrage.  WN  kost  WG  1250  euro.  WN  ontvangt  870  euro.    Zelfstandigen:  betalen  22%,  vanaf  50  000  euro  betalen  ze  slechts  14%.  Hoe  lager  uw  inkomen,  hoe  meer  je  moet  bijdragen.      Ambtenaren:  betalen  relatief  weinig  bijdragen.  Vooral  aan  de  ziekteverzekering  (6%)    Bijstand:  niet  door  bijdragen  gefinancierd,  betaald  door  federaal  belastinggeld  (BUDGET).  Deel  van  de  gemeentebelastingen  gaat  naar  de  bijstand.  Waarom  draaien  de  gemeenten  er  ook  gedeeltelijk  voor  op?  è  om  de  verantwoordelijkheid  bij  de  gemeenten  te  leggen,  zodat  ze  geen  Sinterklaas  spelen    Bijdragen  van  werknemers,  zelfstandigen  en  ambtenaren  è  NIET  genoeg,  omwille  van  medeverzekerden,  die  niet  bijdragen.  Oplossing:  ofwel  bijdragen  heel  hoog  maken,  ofwel  gat  dichten  met  budget  (federaal  belastinggeld)  è  1/3e  wordt  betaald  door  belastinggeld  federale  regering  

 Tal  van  uitzonderingscategorieën  op  het  deel  van  bijdragen.    Tal  van  gunst  categorieën  gecreëerd  waardoor  enkele  categorieën  minder  bijdragen  moeten  betalen.  Vb.  jongere  werknemers,  oudere  werknemers,  werkzoekenden,  kunstenaars,  dienstencheques,…    Tal  van  alternatieve  bronnen  van  financiering  gecreëerd,  die  niet  wegen  op  arbeid:  vb.  accijnzen  op  tabak  en  alcohol  (consumptiegedrag),  vennootschapsbijdragen,  eigen  bijdrage  aan  dokter  è  financiering  is  een  groot  onoverzichtelijk  lappendeken.  Nood  aan  een  grondige  herziening!      Arbeidsongevallen  en  beroepsziekteregeling    Arbeidsongeval  is  gepaard  over  verschillende  risico’s  heen.:  overlijden/invalide/gezondheidszorgdekking    Betere  bescherming,  hogere  uitkering,  gezondheidszorgdekking  die  verder  gaat  dan  normale  gezondheidszorgdekking.  Vb.  esthetische  behandelingen      Wat  is  een  arbeidsongeval?  Ongeval  tijdens  de  arbeidsuren,  en  tijdens  het  uitvoeren  van  het  werk.  NIET:  tijdens  de  middagpauze,  tenzij  je  continu  

  31  

beschikbaar  moet  zijn  è  vuistregel:  als  het  gezag  van  de  werkgever  blijft  doorwerken,  is  een  ongeval  in  dat  geval  een  arbeidsongeval.  Vb.  bedrijfsfeest    Alle  ongevallen  die  zich  voordoen  op  het  traject  van  en  naar  het  werk  kunnen  als  arbeidsongeval  worden  beschouwd,  als  u  de  kortste  en  de  snelste  weg  hanteert.  Grootste  bron  van  arbeidsongevallen  bij  bedienden.    Rechtspraak:  toegestaan  om  kinderen  aan  school  af  te  zetten,  niet  als  je  langs  een  verfwinkel  passeert,…    Vb.  Stel  als  je  ’s  ochtends  u  klaarmaakt  om  te  gaan  werken,  je  struikelt  over  de  trap  en  breekt  u  been.  Arbeidsongeval?  Neen,  je  moet  de  drempel  van  uw  woning  hebben  overschreden.      Beroepsziekten:  aandoening,  ziekte  die  u  oploopt  door  uitoefening  van  een  beroep.  Heeft  tijd  nodig,  doet  zich  voor  op  later  tijdstip,  vb.  op  tijdstip  waarop  u  dat  werk  niet  meer  doet.  Vb.  asbest  Per  sector  heeft  men  lijsten  opgesteld  van  ziekten  die  daaruit  kunnen  voorkomen.  Regel:  wanneer  u  aan  een  welbepaalde  ziekte  lijdt  die  op  de  lijst  staat,  en  u  kan  aantonen  dat  u  welbepaalde  sector  heeft  gewerkt  (arbeidscontract);  is  er  een  vermoeden  dat  u  daar  een  beroepsziekte  hebt  opgelopen.  Het  is  aan  de  werkgever  om  het  tegendeel  te  bewijzen.  Wat  met  mensen  die  naast  fabriek  wonen,  maar  er  niet  werken?    è  asbestfonds    Risico  per  beroepsgroep    Ouderdom:      Werknemers  Ouderdomspensioen  vanaf  65  jaar  (vroeger  mensen  toen  bijna  dood,  nu  heeft  het  nieuwe  invulling,  “recht  van  leven  te  genieten”)  Probleem  in  België  is:  dat  gemiddelde  pensioenleeftijd  53/54  jaar  is.  Via  allerhande  middelen  zoals  brugpensioen  etc.  Probleem:  55  jaar  inactief  geweest,  en  30  jaar  gewerkt  è  te  grote  druk  op  werkende  klasse.    Hoe  berekent  men  een  pensioen?  Bismarckiaans  =  inkomen  centraal  stellen.  è  gemiddelde  inkomen  van  beroepsloopbaan  nemen.  Vervolgens  zet  men  dit  op  een  pensioenbreuk,  die  op  45jaar  is  berekend  (men  gaat  ervan  uit  dan  men  van  20e  tot  65e  werkt).  Vb.  35  jaar  gewerkt  /  45  jaar  loopbaan.  è  75%  van  dat  bedrag  krijg  je  als  maandbedrag.  Enkel  als  je  een  partner  ten  laste  hebt  (partner  heeft  zelfs  geen  pensioen/vervangingsinkomen).    Is  partner  niet  ten  laste,  dan  krijg  je  maar  60%.      Wetgever  is  tussenbeide  gekomen,  mensen  met  een  volwaardige  loopbaan  (45jaar)  worden  een  minimumpensioen  gegarandeerd.  1000€/maand  voor  een  alleenstaande  en  1300€/maand  voor  een  gezinshoofd.    

  32  

Om  het  betaalbaar  te  houden  heeft  de  wetgever  ook  een  maximumpensioen  opgelegd.  Alleenstaande  2000€/maand,  gezinshoofd  2400€/maand.    Voor  een  aantal  categorieën  van  werknemers,  bouwt  de  werkgever  privé  voor  zijn  werknemers  aanvullende  pensioenen  op.  Privé  bij  een  verzekeraar.  =  Bijkomend  appeltje  voor  de  dorst.  50%  van  de  werknemers  is  verzekerd  voor  een  aanvullend  pensioen,  voornamelijk  zijn  het  de  hoogste  inkomens  die  hiervan  genieten.    Zelfstandigen:  idem  als  werknemers,  maar  het  gemiddeld  inkomen  wordt  gehalveerd  voor  de  berekening.  Waarom?  Heeft  te  maken  met  1984,  toen  hadden  ze  dezelfde  regeling  als  werknemers.  Enorme  vooruitgang,  pensioen  werd  hoger,  maar  dan  moesten  ze  ook  meer  bijdragen  betalen.  Zelfstandigen  hebben  geweigerd.      

Minimumpensioen:  alleenstaande  1000€/maand,  maximumpensioen  1080€/maand.  Min  en  maximum  naar  elkaar  toegegroeid,  maar  men  zou  kunnen  stellen  dat  men  is  uitgekomen  aan  een  forfaitaire  pensioenregeling.  

   Ambtenaren:  Vertrekken  vanuit  loon.  Er  zijn  honderden  verschillende  regelingen  voor  ambtenaren.  Filosofie  :  het  loon  wordt  doorbetaald.  Het  loon  van  de  laatste  5  jaar  wordt  in  rekening  gebracht  voor  de  pensioenberekening,  gekoppeld  aan  een  loopbaanbreuk  (op  60  jaar).  Meeste  regelingen  zeggen  ook  dat  als  u  voor  u  ambtenaar  was  ,  werknemer  was,  de  tijd  als  werknemer  meetelt  als  loopbaan  als  ambtenaar.    Overlevingspensioen  Bij  dood  van  de  gepensioneerde,  kan  de  partner  dat  pensioen  verder  krijgen  aan  80%.(valt  eigenlijk  terug  op  alleenstaande  pensioen).    Voorwaarden:  minstens  1  jaar  gehuwd  te  zijn  Wat  als  je  meerdere  keren  getrouwd  bent?    Wat  als  partner  nog  niet  gepensioneerd  was?  België  heeft  ervoor  gekozen  om  toch  uit  te  betalen.    Andere  pensioenbreuk.  Loopbaan  is  niet  meer  45  jaar,  maar  de  duur  van  zijn  20  jaar  tot  de  dood.  (effectieve  loopbaan).    Overlevingspensioen:  langstlevende  moet  minstens  45  jaar  oud  zijn(vrouw  niet  meer  zo  interessant  op  de  huwelijksmarkt/want  onvruchtbaar),  tenzij  uit  het  huwelijk  al  kinderen  zijn  voortgekomen/  men  arbeidsongeschikt  is.  Zelfs  al  is  men  nog  geen  45jaar  (maar  wel  44  jaar),  gaat  men  toch  een  jaar  kunnen  genieten  van  overgangsuitkering.  Zwaar  bekritiseerde  regeling!  Begonnen  in  situatie  waar  maar  één  partner  ging  werken,  nu  gaan  vaak  beide  partners  werken.  Afschaffen?  è    Zit  niet  meer  logisch  in  elkaar.  Als  u  recht  heeft  op  overlevingspensioen,  kan  u  eigenlijk  niet  meer  werken,  wil  u  het  pensioen  niet  verliezen.  Alleen  maar  voor  gehuwden.      

  33  

Bijzonderheid  bij  ambtenaren:  kinderen  hebben  ook  recht  op  een  pensioen  bij  overlijden,  bijzonder,  want  gewone  regeling  is  dat  ze  recht  hebben  op  gezinsbijslag.  (hetzelfde  voor  arbeidsongevallen)  

   Les  4:  Sociale  Zekerheid  :  3/12/2012    Arbeidsongeschiktheid:    kijken  naar  het  resterende  verdienvermogen.  Men  gaat  proberen  in  te  schatten  wat  persoon  nog  kan  verdienen  na  ziekte/ongeval  in  vergelijking  met  voor  de  ziekte/ongeval  è  sterk  afhankelijk  van  beroep  Als  van    uw  verdienvermogen  nog  slechts  66%  resteert,    hebt  u  recht  op  een  uitkering.  Is  verlies  minder  dan  hebt  u  geen  recht  op  uitkering  è  grote  druk  om  uitkering  te  krijgen    

Uitkering  bij  WN:         1e  maand  :  volledig  loon  door  WG  

vanaf  maand  2,  1e  jaar:  60%  van  laatste  loon  vanaf  2e  jaar:  invalide  verklaard:  

65%  van  laatste  loon  als  u  gezinshoofd  bent  (iemand  is  u  ten  laste:  partner/kinderen/ouders)  55%:  alleenstaand  40%:  personen  die  samenwonen  met  iemand  die  wel  een  inkomen  heeft.  

 Uitkering  bij  zelfstandigen:  

 Kijken  wat  verlies  van  verdienvermogen  is,  vereiste  is  dat  verlies  van  verdienvermogen  volledig  (100%)  is.  

    1e  maand:  geen  uitkering     vanaf  maand  2,  1e  jaar:  vaste  forfaitaire  uitkering  (25  à  40€/werkdag)     2e  jaar:  forfaitaire  uitkering       uitkering  bij  ambtenaren:    

21  dagen/jaar:  kan  men  ziek  zijn.  Dagen  zijn  overdraagbaar  naar  een  volgend  jaar  tot  maximum  63  dagen  (over  3  jaar  gezien).  Loon  wordt  gewoon  doorbetaald.    Ø 63  dagen  :  disponibiliteit.  Loon  voor  een  stuk  doorbetaald  aan  60%.  

Na  de  periode  van  disponibiliteit  moet  er  een  commissie  samenkomen  om  u  van  disponibiliteit  af  te  zetten  en  u  van  ambtenaar  af  te  zetten.  Bij  afzetting,  heeft  men  recht  op  invaliditeitspensioen.  Jonge  ambtenaren  proberen  op  disponibiliteit  te  blijven,  want  korte  loopbaan  =  laag  pensioen.  Enkel  bij  ambtenaren  is  er  een  invaliditeitspensioen!  

 

  34  

Slachtoffer  van  arbeidsongeval/beroepsziekte  als  ambtenaar:  toeslag  afhankelijk  van  de  graad  van  de  arbeidsongeschiktheid.  Voordeel:  bij  beperkte  ongeschiktheid:  toch  nog  altijd  een  uitkering  

       Werkloosheid:  volgt  voor  een  groot  deel  arbeidsongeschiktheid  

Andere  situatie:  door  een  slecht  functionerende  arbeidsmarkt  niet  meer  in  staat  om  te  werken.    Toelaatbaarheidsvoorwaarde:  voorwaarde  die  je  moet  vervullen  om  recht  op  uitkering  te  openen.  Gekoppeld  aan  arbeid,  je  moet  voldoende  gewerkt  hebben  om  er  recht  op  te  hebben.  (zie  tabel  p.  220)  Hoe  jonger  men  is,  hoe  minder  dat  volume  is.    Toekenningsvoorwaarden:  -­‐ onvrijwillig  karakter  van  werkloosheid:  u  kan  er  niets  aan  doen  

Wat  als  u  vrijwillig  werkloos  bent?  Vroeger  :  geen  uitkering;  nu:  1e  periode  geen  uitkering  (directeur  RVA  beslist  hierover)  In  één  geval  NOOIT  uitkering:  vrijwillig  werkloos  met  het  oog  op  het  krijgen  van  de  uitkering    

-­‐ beschikbaar  zijn  voor  arbeidsmarkt:  zoeken  naar  werk  -­‐ inschrijven  bij  VDAB  (arbeidsbemiddeling),  die  helpen  bij  het  zoeken  

naar  werk.  Als  ze  werk  vinden,  moet  je  in  principe  dat  werk  aanvaarden,  tenzij  u  een  gegronde  reden  heeft  om  te  weigeren.  Vb.  afstand,  diploma,  taal,…  

-­‐ geen  inkomen  uit  arbeiden  genieten:  tijdens  de  opzeggingsvergoeding  wordt  er  geen  werkloosheidsuitkering  uitgekeerd,  die  periode  bent  u  ook  niet  ingeschreven  bij  VDAB  en  helpt  men  u  ook  niet  bij  het  zoeken  naar  werk  

 soorten  uitkeringen:    

inschakelingsuitkering:  uitkering  die  studenten  kunnen  krijgen  als  ze  na  het  afstuderen  geen  werk  vinden    brugpensioen:  politiek  gevoelig.  Probleem:  in  leven  geroepen  voor  mensen  die  net  nog  niet  pensioenleeftijd  hadden,  maar  wel  werkloos  waren.  Bijzondere  werkloosheidsuitkering  die  eruit  bestaat  dat  ze  de  hoogste  uitkering  genieten  (65%),  dat  ze  niet  meer  beschikbaar  moeten  zijn  voor  de  arbeidsmarkt  en  dat  de  werkgever  ze  nog  een  extraatje  geeft  om  het  verlies  aan  inkomen  te  compenseren.  è  netto  geen  achteruitgang  vroeger  :  58  jaar,  geleidelijk  aan  uitgebreid  naar  bedrijven  waar  collectieve  sluitingen/ontslagen  vielen:  steeds  jonger  en  jonger;  dieptepunt:  48  jaar  è  zware  last  op  sociale  zekerheid  huidige  regering  heeft  het  afgeschaft:  werkloosheidsuitkering  met  bedrijfstoeslag  nu.  58  jaar  is  pensioenleeftijd.  

 

  35  

  Zelfstandigen:    Geen  recht  op  werkloosheidsuitkering.  Enkel  recht  op  faillissementsuitkering,  indien  men  voldoende  lang  heeft  gewerkt.  Recht  op  (lage)faillissementsuitkering  voor  1  jaar.    

        Ambtenaren:  

Vroeger:  voor  leven  benoemd  è  geen  nood  aan  werkloosheidsuitkering    Nu:  ambtenaren  meer  en  meer  geëvalueerd,  vb.  bij  2  negatieve  evaluaties  kan  men  uit  zijn  ambt  worden  gezet.  Dreigen  zonder  inkomen  te  vallen  è  ambtenaren  worden  in  deze  gevallen  ingekocht  in  het  werknemerssysteem.  Hoe  oud  is  hij?  Hoeveel  dagen  arbeid  heeft  hij  nodig  om  uitkering  te  openen?  Hem  retroactief  werknemer  maken.  

 Kosten  compenserende  regeling       Bedoeling  van  de  regeling:  

Antwoord  op  Rerum  Novarum  van  de  paus.  è  paus  riep  op  om  werknemers  met  kinderen  een  hoger  loon  te  geven.  Trouwen  en  kinderen  hebben  stimuleren  

    Kinderbijslag:  ongeveer  70€/  kind,  leeftijdstoeslag    

Rechthebbende:  iemand  die  verzekerd  is  in  WN-­‐stelsel/ambtenaar/zelfstandige  of  gelijkgestelde  

    Rechtgevende:  kind           è  Moet  relatie  zijn  tussen  rechthebbende  en  rechtgevende    

Gerechtigde:  persoon  die  het  geld  krijgt,  persoon  die  instaat  voor  de  opvoeding  van  het  kind.  Vrouw  voorrang  op  man.    Gezondheidszorg:      Aanbod  moet  er  zijn:  ziekenhuizen  etc.    Aanbod  moet  ook  toegankelijk  zijn:    RIZIV  maakt  afspraken  met  dokters  &  ziekenhuizen.  Kan  zijn  dat  sociale  zekerheid  interventies  in  ziekenhuizen  betaalt.  Kan  ook  zijn  dat  doktersafspraken  terugbetaald  worden.  Genegotieerd  tarief  voor  dokters.          

  36  

Zorg:  Niet  meer  in  staat  zelf  bepaalde  handelingen  te  stellen.  Inschalen  (=  meten).  90-­‐120€  uitkering  om  mensen  te  betalen  die  komen  helpen.  

       Bijstand:       Nagaan  wat  uw  middelen  zijn     Beschikbaar  zijn  voor  arbeidsmarkt   Les  5  Sociale  Zekerheid    Sociaal  recht  voor  gedetineerden      Penitentiair  statuut  gedetineerden  (rechtspositie  gedetineerden)    Arbeidsstatuut  gedetineerden    Sociale  zekerheidsstatuut  gedetineerden  (in  arbeid)    Penitentiair  statuut  gedetineerden  (rechtspositie  gedetineerden)    Bronnen  è  duidelijke  wettelijke  basis  nodig  voor  inbreuk  op  fundamenteel  recht  (vrijheid)    Wet  12  januari  2005  interne  rechtspositie  gedetineerden  (wet  Dupont)  è  uitvoering  is  nog  altijd  niet  duidelijk  geïmplementeerd,  te  duur,  kunnen  politici  niet  mee  scoren.    Bedoeling  van  een  algemeen  statuut  te  geven  aan  gedetineerden,  met  arbeid  in  detentie  op  basis  van  arbeidsovereenkomst,…  moeten  inslikken  wegens  te  duur.    Wet  17  mei  2006  externe  rechtspositie  gedetineerden  è  mogelijkheid  gedeelte  van  de  straf  buiten  de  detentie  uit  te  voeren    Wet  21  april  2007  internering  van  personen  met  geestesstoornis  è  per  definitie  nood  aan  geneeskundige  verzorging      Statuut  van  plicht  naar  recht  tot  arbeid  vroeger:  artikel  30  ter  Sw.  en  KB  21  mei  1965  houdende  het  algemeen  recht  van  de  strafinrichtingen  (ARS)  

principe:  veroordeelde  tot  een  criminele  of  een  correctionele  gevangenisstraf  plicht  om  te  werken  in  een  strafinrichting  

nu:  art.  81  Wet  interne  rechtspositie  (WIR)     è  gedetineerde  heeft  recht  om  te  werken    

  37  

  “beschikbare  arbeid”  è  in  de  praktijk  niet  veel  werk  beschikbaar  art:  83:  voor  tewerkstelling  wordt  de  norm  gesteld  dat  deze  geschiedt  in  omstandigheden  die  zoveel  mogelijk  overeenstemmen  met  deze  die  in  de  vrije  samenleving  identieke  activiteiten  kenmerken  =  NORMALITEITSBEGINSEL    art.  82:  penitentiaire  administratie  draagt  er  zorg  voor  dat  arbeid  beschikbaar  wordt  gesteld.  De  directeur  van  de  instelling  staat  in  voor  de  toewijzing  van  de  beschikbare  arbeid.  è  directeur  maakt  zelf  de  beslissingen,  geen  duidelijke  regels  hieromtrent      Wat  voor  werk?     Werk  die  de  gevangenis  zelf  meebrengt  :  poetsen,  koken,  etc.  

Werkhuizen  georganiseerd  over  de  verschillende  gevangenissen:  wasserij,  schrijnwerkerij  etc.  Werk  aangeleverd  door  externen:  handenarbeid,  zonder  veel  risico    halfopen  inrichtingen,  vaak  op  einde  strafuitvoering,  vb.  Hoogstraten,  tuinbouw  en  landbouw  

 In  de  praktijk  is  er  te  weinig  werk  in  de  gevangenissen  gedetineerden  die  eigenlijk  niet  mogen  werken  :  vreemdelingen  (illegalen)  

   art.  85:  mits  toelating  van  de  directeur  kan  de  gedetineerde  arbeid  buiten  de  gevangenis  opnemen       vb.  overeenkomst  bij  bedrijf  die  gedetineerde  komt  halen  

vb.  persoon  in  beperkte  detentie  die    arbeidsovereenkomst  met  derde  heeft  

    Gronden  van  weigering:  

In  strijd  met  de  strafuitvoering  zoals  de  strafuitvoeringsrechter  heeft  bepaald  Te  belastend  voor  de  goede  orde  van  de  inrichting  

   Penitentiaire  arbeid  en  gezondheidszorg    Art.  88:  recht  op  gezondheidszorg  die  gelijkwaardig  is  met  de  gezondheidszorg  in  een  vrije  samenleving.  Bij  vormgeving  aan  recht  rekening  houden  met  specifieke  noden  van  detentie    Soms  esthetische  operaties  WEL  betaald  door  FOD  Justitie  (  ó  nooit  terugbetaald  voor  WN/zelfst./AMBT.)  vb.  Verwijdering  van  tattoos.    Art.  89:  bij  opname  zo  spoedig  mogelijk  gebracht  naar  de  aan  de  gevangenis  verbonden  arts    

  38  

Art.  91:  gedetineerde  heeft  recht  bezoek  te  ontvangen  van  een  arts  van  vrije  keuze.      Art.  93:  mogelijkheid  van  overbrenging  naar  ziekenhuis  (op  voorschrift  van  gevangenisarts)    Wetgeving  rechtspositie  gedetineerden  è  laat  zich  in  beginsel  in  principe  niet  in  met  sociaal  statuut  gedetineerden    

Regelt  het  penitentiair  statuut,  maar  niet  de  sociaalrechtelijke  aspecten  van  detentie  

Penitentiaire  arbeid  (intro  muros)  en  arbeidsrecht    Van  arbeidsrecht  (art.  30  ter  Sw.)  naar  recht  op  arbeid  (art.  81  WIR)    Gevolg  toepassing  van  arbeidsrecht?  

Aanwezigheid  arbeidsovereenkomst?  Programmanet  2006  è  ‘ondergeschikt  verband’  è  gezag/toezicht  Werk  mag  niet  mensonterend  zijn,  wat  is  mensonterend?  Kijk  naar  de  lidstaten  rondom  u    

 Vroeger  :  plicht  ó  arbeidsovereenkomst  (je  moet  vrij  zijn  om  van  een  arbeidsovereenkomst  te  kunnen  spreken)    Nu:  ontwerp:  niet  bedoeling  arbeidsovereenkomst,  want  dan  is  opeens  het  hele  arbeidsrecht  van  toepassing  

Rechtsleer?  Sommigen  zeggen  dat  niets  een  arbeidsovereenkomst  in  de  weg  staat,  anderen  zeggen  dat  er  nog  altijd  onvoldoende  vrijheid  is  bij  onderhandelen  en  dus  geen  arbeidsovereenkomst  

  Wachten  op  rechtspraak?  Nog  niet  uitgesproken    Toepassing  arbeidsrecht  via  gelijkgestelde  categorie  (aantal  arbeidsrechten  wel  van  toepassing!!!)     Werknemers  en  personen  die  in  gelijkaardige  omstandigheden  verrichten.  

Vb.  arbeidswet  van  16  maart  1971  (welzijn  WN)  è  van  toepassing  op  gedetineerden,  dus  geen  pestgedrag  op  het  werk  etc.  

Bepalingen  van  penitentiair  statuut  met  arbeidsrechtelijk  karakter:     Zie  WIR  (art.  81  e.v.)  en  uitvoeringsbepalingen  

Omzendbrieven:  vb.  verloning    (want  nog  geen  uitvoeringsbesluiten  rond  genomen)  

   In  kader  strafuitvoeringsmodaliteiten  wet  externe  rechtspositie  (WER)  

Beperkte  detentie:  aantal  uren  per  dag  vrij  è  meestal  om  te  solliciteren  of  te  gaan  werken  Elektronisch  toezicht:  aantal  uren  op  beperkte  plaats,  anders  gaat  alarm  af  

  39  

  Penitentiair  verlof:  per  trimester  3x  36u     Uitgaansvergunning    Externe  arbeid  als  onderdeel  strafuitvoeringsmodaliteit  è  traject  voor  vrijlating,  met  oog  op  re-­‐integratie  en  betaling  slachtoffer    Beperkte  detentie  kan  toegekend  worden  om  professionele  redenen  (21  WER)  Elektronisch  toezicht  (22  WER)  modaliteiten  (uren)  mee  bepaald  in  functie  van  arbeid    Uitgaansvergunning:  kan  toegekend  worden  om  opleidings-­‐  en  professionele  redenen    Horeca  wordt  vaak  geweigerd  è  te  gevaarlijk,  te  snel  in  oude  zonden  hervallen,  in  horeca  circuleren  vaak  verboden  middelen,  en  men  vindt  niet  altijd  opportuun  dat  u  met  een  milieu  in  contact  komt  dat  u  snel  kunt  zondigen    Ploegenarbeid  ligt  ook  moeilijk  è  vooral  bij  beperkte  detentie  een  probleem  vorig  jaar.    Bedrijven  stemmen  zich  niet  af  op  gedetineerden,  systeem  is  niet  altijd  voldoende  flexibel.  Vb.  Bouwvakkers,  het  werk  “afwerken”,  gedetineerde  moet  terug  naar  de  gevangenis,  kunnen  niet  doorwerken  en  dat  is  nefast  voor  de  sfeer  in  de  ploeg      Vrijheidsberoving  en  gevolgen  voor  uitvoering  arbeidsovereenkomst    voorlopige  vrijheidsberoving  è  schorsingsgrond  gevangenisstraf  è  geen  duidelijke  regeling     geen  ontslaggrond  

probleem:  niet  uitvoering  arbeidsovereenkomst  è  einde  arbeidsovereenkomst  Hoe  ontslaan?    Gewone  opzeg.  Opzeggingstermijn  rustig  laten  uitlopen,  WN  komt  niet  opdagen,  krijgt  dus  ook  geen  loon.  Schorsen  gedurende  de  arbeidsovereenkomst      

veroordeling  è  ‘dringende  reden’     schade  onderneming     vertrouwensband  WG/WN    Penitentiaire  arbeid  (intro  muros)  en  sociale  zekerheidsrecht      Uitgangspunt  SZ-­‐recht  (professionele  sociale  verzekeringen)  problematisch  voor  gedetineerden    Dure  groepen  :  vb.  Kunstenaars,  poetsvrouwen  etc.,  zijn  allemaal  mee  verzekerd,  maar  betalen  minder  bijdragen  dan  gewone  WN.  Kunnen  ze  toch  ook  doen  voor  de  gedetineerden?    

  40  

WN  in  Szrecht  vertrekt  vanuit  WN-­‐begrip  arbeidsrecht     Gedetineerde  ó  arbr.  WN  

Evenmin  uitbreiding  van  WN-­‐begrip  (op  basis  RSZ-­‐wel)  voor  gedetineerden  

Gedetineerden  voor  SZ-­‐recht  è  ZEL?  AMB?     Neen.      Merkwaardig:  kinderbijslag:  gedetineerden  verzekerd,  bij  ziekteverzekering  niet      Ziekteverzekering  (afdeling  gezondheidszorg)    Als  een  gedetineerde  werkt  is  hij  niet  primair  verzekerd  als  werknemer,  kan  hij  verzekerd  zijn?  Niet  op  basis  van  zijn  arbeid,  maar  wel  via:     Uitlooprecht     Voortgezette  verzekering     Statuut  arbeidsongeschikte?     Statuut  gepensioneerde?     Hoedanigheid  persoon  ten  laste?     (vrijwillige  verzekering  als  verblijvende)  è  neen.  Zelfs  indien  sociaal  verzekerd:  probleem  

Subsidiariteitsprincipe:  ZIV  (art.  136  §2  Geneeskundige  Verzorgings  Uitkering-­‐wet/  art.  5  verordening  28  juli  2003)  :  elke  persoon  in  dit  land  die  als  Belg  of  vreemdeling  met  permanent  verblijfstitel  die  niet  verzekerd  is  voor  gezondheidszorg,  altijd  de  mogelijkheid  heeft  voor  vrijwillige  verzekering  è  gedetineerden  kunnen  hier  geen  gebruik  van  maken,  want  gedetineerden  krijgen  al  gezondheidszorg  via  FOD  Justitie  Ziekenfondsen  komen  tussen  beide,  alleen  dan  wanneer  niemand  anders  is  tussengekomen.  

Gevolgen  voor  art.  88  e.v.  WIR      Ziekteverzekering  (uitkeringen)    Arbeidsongeschikt  (art.  32  lid  1  2°  GVu-­‐wet)  

-­‐ voor  detentie:  o gezinshoofd:  behoudt  volledige  uitkering  o geen  gezinshoofd:  behoudt  uitkering  voor  de  helft  

-­‐ na  aanvang  detentie:  GEEN  uitkering    Moederschapsuitkering  (art.  32  2°  GVU-­‐Wet)  

-­‐ Bevalling  tijdens  detentie:  GEEN  uitkering    -­‐ Bevalling  voor  detentie  maar  tijdens  moederschapsrust  gedetineerd:  

behoudt  uitkering    

Ongeval/ziekte  voor  detentie:     Uitkering  verder  uitbetaald    Ongeval/ziekte  tijdens/door    (arbeid)  detentie  

  41  

  Geen  uitkering/aanvullende  bescherming     Eigen  regeling  

Artikel  86  §3  WIR:  nog  niet  uitgevoerd  +  voorlopig  op  basis  omzendbrieven.  Regering  gemachtigd  in  dit  artikel  om  een  regeling  te  maken  voor  arbeidsongevallen  uitgevoerd  in  detentie  

  Probleem:    bij  invrijheidsstelling  è  geen  duidelijke  regeling  bij  overlijden  (dodelijk  ongeval)  è  geen  eenvormige  regeling  

   Zorgverzekering:  Enige  verzekering  die  niet  gekoppeld  is  aan  arbeid,  gekoppeld  aan  inwonerschap  in  Vlaanderen.  25€/jaar.  Vlaamse  zorgverzekering  =  universele  regeling  Ontslaat  gedetineerde  niet  van  plicht  bij  te  dragen     Leeftijd     Woonplaats     Probleem:  vaak  gekoppeld  aan  ziekteverzekering.     Niet  betalen:  achteraf  recht  schorsen  als  er  echt  een  probleem  is    Werkloosheidsverzekering  Tijdens  detentie  werkloos  worden  (art.  67  Werkloosheidsbesluit)  .  Geschorst,  als  je  vrijkomt  weer  verder  gezet     Ontwerp  artikel  84  WIR:  heeft  het  niet  gehaald    Als  werkloze  gedetineerd  worden  (schorsing,  uitkering)    Werkloos  na  vrijlating  Probleem  referteperiode:  teruggaan  naar  dagen  voor  detentie  (toelaatbaarheidsvoorwaarde)  Toekenningsvoorwaarden  è  oorzaak  werkloosheid  (vb.  ontslag  omwille  van  detentie)  è  schorsing?      Pensioen  Geen  gelijkgestelde  periode  voor  opbouw  pensioen  (zoals  bij  studenten)     Eventueel  wel:     Indien  gedetineerde  reeds  recht  had    (voor  detentie)  op       Arbeidsongeschiktheidsuitkering       Uitkering  arbeidsongevallen/beroepsziekten     Bij  voorlopige  hechtenis    Uitbetaling  pensioenen  (70  KB  21  december  1967)     è  schorsing  na  12  maanden     è  echtgenoot:  ontvangt  1/2e      Gezinsbijslag  Art.  56  decies  Kinderbijslagwet  (WN)  

  42  

Wanneer  iemand  gedetineerd  wordt  è  GEEN  gevolgen  voor  de  kinderbijslag  Enige  dat  niet  kan:  gedetineerde  mag  geen  bijslagtrekkende  zijn.  Persoon  die  instaat  voor  kind  moet  de  bijslag  krijgen      EXTRA  MUROS  :  Sociale  verzekeringen    Vuistregel:  beperkte  detentie  en  penitentiair  verlof  wordt  gelijkgeschakeld  met  detentie  intra  muros,  omdat  je  nog  vast  zit  in  de  gevangenis.    Mensen  met  elektronisch  toezicht:  wel  arbeidsongevallenuitkering,  wel  werkloosheidsuitkering,  wel  pensioenen  etc.  Soms  problemen  met  de  uitvoering  (alarm  gaat  af  etc.)    Gezinsleden  Ziekteverzekering  (gezinsbijslagen)     Echtgenoot/partner  =  zelf  gerechtigd     Ten  laste  è  vrijwillige  verzekering  als  verblijvende  Gezinsbijslagen  

Indien  recht  afhankelijk  van  voorwaarden,  dat  kind  deel  uitmaakt  van  het  gezin  van  de  WN  wordt  geacht  vervuld  te  zijn.  

  Probleem:  kind  zelf  wordt  gedetineerd  (vanaf  16  jaar):  einde  gezinsbijslag  Pensioenen:  zie  hoger,  regeling  echtgenoot    Penitentiaire  arbeid  en  sociale  bijstand  Bijstand  betaalt  u  nooit  iets  uit,  ongeacht  of  je  intern  of  extern  gedetineerd  bent  (dus  ook  niet  enkelband)  Leefloon:  

Schorsing  uitkering  want  aanspraak  op  bescherming  en  levensonderhoud  vanuit  instelling  

    Quid  extra  muros?  Omzendbrief  2002  Idem:  schorsing  +  in  geval  van  elektronisch  toezicht  krijgen  ze  een  uitkering  van  FOD  Justitie  

 Maatschappelijke  dienstverlening  :     Sociale  bijstand  =  residuair  è  verantwoordelijkheid  FOD  Justitie      Los  je  dit  nu  op  door  gedetineerden  WN  te  maken?  Neen,  je  lost  het  alleen  maar  op  door  een  eigen  statuut  te  maken.