leiden sporen

C M Y K LDN202 LDN

CYAANMAGENTAYELLOWBLACK LDN202

L DINSDAG 15 AUGUSTUS 2006 [email protected] RegioLDN202

S C H R I J V E N D E L E Z E R S

’En God zag dat het goed was’Toen zei God: ’Het water moet vol

leven zijn, laat het krioelen van die-ren! En boven de aarde, langs de he-melkoepel, moeten vogels vliegen’.God schiep de grote zeedieren en al-les wat er maar in het water leeft:het krioelde van de dieren. Ookschiep hij de vogels. En God zag hoemooi het was. God gaf hun zijn ze-gen en zei: ’Breng veel jongen voort,laat het van de zee vol leven zijn enhet land vol vogels’. Het werd avonden het werd ochtend, de vijfde dagwas voorbij.

Genesis 1: 20-23.

Flippo en Bleijie keken na dewanhopige telefoontjes van kla-gende meeuwenhaters eersteens even op de kalender in defractiekamer en toen naar el-kaar. De verkiezingen komen erweer aan en we hebben wat

goed te maken in Leiden. Danroepen we maar dat de meeu-wen dood moeten, zullen zehebben gedacht.

Bovendien was de meeuwtoch als verstekeling bij Noachaan boord geslopen.

En CDA, komen hierna dekraaien aan de beurt, of de kat-ten? Of toch de bromfietsers dieeen boel herrie maken en men-sen ’s nachts wakker houden?

Hou toch op en ga er eersteens voor zorgen dat de vuilnis-zakken in een behoorlijke bakworden aangeboden, voordatjullie gaan aanzetten tot hetvermoorden van deze prachtigebeesten.

En ik zie dat het nog langniet goed is.

H A R R E VA N D E R N AT,

V O O R S C H O T E N .

Een zilvermeeuw boven Leiden. FOTO FRANS ROOMER

Wie zijn na meeuwen aande beurt, de bromfietsers?

ANNO 1956, woensdag 15 augustus

LEIDEN - Zes glaasjes citroenjenever had een koopman uit Lei-den in Den Haag bij zijn jarige dochter gedronken. Hij was toenper trein naar huis gegaan. In Leiden aangekomen was hij echternog niet erg helder, want per fiets was hij zigzaggend over deSteenstraat gereden tot hij werd aangehouden. ,,Ik dacht dat hetnog wel kon. Het was koud en ik was aangeslagen", zei hij voor deHaagse Politierechter. Hij had nog een blanco strafregister. De Offi-cier van Justitie had het idee, dat het niet veel meer zou voorkomenen vorderde f. 30,- boete of 15 dagen. Het werd tenslotte f. 10,- boeteof vijf dagen.

ANNO 1981, zaterdag 15 augustus

ZOETERWOUDE - Onder grote belangstelling is gisteravond het eerstegedeelte van het Zoeterwouds wielerkampioenschap verreden. 73Renners namen deel aan een tijdrit van 11,5 kilometer. Piet van Teylin-gen eindigde bij de heren als eerste in 16.43 minuten, gevolgd door Pe-ter Berg in 16.55 minuten Kees Janmaat in 16.58 minuten. Bij de dameswerd Marian de Jong eerste in 20.31 minuten. Nel Vink tweede in 20.34minuten en Anneke de Jong derde in 20.35 minuten.

FOTO ARCHIEF LEIDSCH DAGBLAD

U I T D E A R C H I E V E N

In het Leidsch Dagblad van za-teradg 12 augustus stonden eenpaar artikelen over de ’meeu-wenplaag’ in Leiden. Leiden isin last. Het is bijna onmogelijkde stad te verlossen (te ontzet-ten) van meeuwen.

De maatregelen die de laatstejaren zijn uitgevoerd haddenslecht een marginaal effect.Daarom klinkt nu de oproepom de meeuwen te doden onderanderen door CDA-politici.

Het afschieten van meeuwenbiedt echter geen oplossingvoor het probleem. In de omge-ving van Leiden is een hele gro-te meeuwenpopulatie, dat zijnhoofdzakelijk mantelmeeuwenen zilvermeeuwen. Als er in Lei-den vogels worden afgeschotenzullen andere uit de omgevinghun plaats innemen. ’Op de be-grafenis van één afgeschoten vo-gel komen als het ware tien an-dere’.

De meeuwen staan volgens deflora- en faunawet op de lijstvan beschermde vogels. Ik ver-wacht niet dat de gemeente veelkans heeft op een ontheffingvan die wet. In Nederland gaathet helemaal niet goed met dezilvermeeuwen en het aantal

gaat zelfs achteruit. Hoe lastigook, uit een oogpunt van be-scherming moeten we mis-schien zelfs blij zijn met deLeidse populatie.

Het enige wat iets helpt is tezorgen dat de meeuwen in destad niet worden gevoerd. He-laas is ook dat slechts een mar-ginale oplossing van het pro-bleem. Vaak halen de vogelshun voer op grote afstand vanhun nestelplaats. Daarnaast kanmen zorgen dat er geen plaats isom een nest te bouwen. Duskan men draden spannen opplatte daken of andere voorzie-ningen aanleggen. Ook kanmen zorgen dat alle nieuwe ge-bouwen geen platte daken meerhebben. Over dat laatste puntheeft er in april al een ingezon-den stuk van mijn hand in hetLeidsch Dagblad gestaan. Ikraad daarom de CDA-politiciaan om met name dat puntmaar naar voren te halen als zijde bestrijding van meeuwen inde stad willen aanpakken. Opjacht gaan met het geweer heeftgeen enkele zin.

R I N N Y E . K O O I ,

L E I D E N .

Meeuwen doden mag nietmaar heeft ook geen zin

De laatste ritten op de Haarlem-mermeerlijn, tijdens de jaarwis-seling van 1935 op 1936, gingenvrij stilletjes voorbij. In een en-kele plaats, zoals Alphen aanden Rijn, was er een burgemees-ter langs gekomen om afscheidte nemen van ’Bello’, zoals hetboemeltje in de volksmondheette. Maar in veel andereplaatsen vertrok de laatste treinzonder veel plichtplegingen. Er

speelden geen muziekkorpsenen er waren geen afscheidsre-des. Als er al volk naar de per-rons waren gekomen, waren hetoud- en nieuwvierders die nogsnel een van de laatste trein-kaartjes probeerden te bemach-tigen; als aandenken. De trei-nen bleven die avond echterleeg. De conducteur was vaak deenige passagier. De Haarlem-mermeerlijnen verdwenen ze-ventig jaar geleden roemloos,als een schim in de nacht.

Dit spoornet is eigenlijk eenhopeloze financiële mislukkinggeweest. Vrijwel vanaf de aller-eerste rit in 1912, moet de be-heerder, Hollandsche Electri-sche Spoorweg Maatschappij(HESM), er geld op toeleggen.De reizigersaantallen blijven

veel te laag, terwijl de kostenjaar in, jaar uit de pan uitrijzen.Het stuk tussen Hoofddorp enLeiden vestigt in zijn nadagennog het twijfelachtige recordom de meest verliesgevende lijnvan Europa te zijn. De grootsteprestatie van het spoornet ismisschien wel dat het het nog23 jaar heeft uitgehouden.

En de behoefte aan een spoor-lijn tussen Amsterdam en Lei-den, dwars door de Haarlem-mermeer, leek nog wel zo groot.Al in 1844, vijf jaar nadat de eer-ste trein door Nederland rijdten op een moment dat de plasnog moet worden drooggema-len, komt er een plan op tafelvoor een rechtstreekse verbin-ding tussen de beide steden. DeSchiphollijn avant la lettre, op

een moment dat Schiphol nogeen punt was waar schepen ver-gingen. Na de droogmaking, alsde polder een nagenoeg onbe-reikbaar oord blijkt, met veel tedrassige en veel te smalle we-gen, lanceert de Haarlemmer-meerse burgemeester Amers-foordt een nieuw plan. Hij wildirecte verbindingen tussenAmsterdam en Leiden langsHoofddorp en Nieuw-Vennep.Het plan lijkt in 1864 veel kanste maken, het krijgt zelfs steunvan de koning, maar het wordtdoor de minister van binnen-landse zaken om onduidelijkeredenen het moeras ingewerkt.

Vijfentwintig jaar later, rond1889, komt de spoorlijn op-nieuw om de hoek kijken. DeHollandsche Electrische Spoor-weg Maatschappij wil de grote,witte vlek op de kaart tussenAmsterdam, Haarlem, Leidenen Utrecht opvullen met eenwijdvertakt net. Hoewel dat inde jaren ’90 van de negentiendeeeuw al min of meer zijn defini-tieve vorm krijgt, kan het dooreen lange reeks moeilijkhedenpas rond 1912 worden geopend.Zelfs dan is een belangrijk deelvan de lijnen nog niet klaar. Hetduurt nog eens drie jaar voordathet hele net is aangelegd.

De naam van dit spinnenwebaan treinverbindingen is Haar-lemmermeerlijnen, hoewel zever buiten de polder uitwaai-eren. Het spoor gaat naar Haar-lem, maar heeft ook uitlopersnaar Alphen aan den Rijn, TerAar, en zelfs Vinkeveen en Nieu-wersluis. Er rijden louterstoomtreinen, hoewel de naamvan de exploitant, HollandscheElectrische Spoorweg Maat-schappij, anders doet vermoe-den. De HESM heeft echter alheel snel door dat elektrischeaandrijving te duur is voor delijnen.

Waar de maatschappij niet op

beknibbelt, zijn haar stations enspoorgebouwen. Langs de 110kilometer van de Haarlemmer-meerlijnen verrijzen niet min-der dan 27 stationsgebouwen en66 spoorhuizen. Bij zo ongeveeralle belangrijke overgangen enbruggen staan wachtershuizen,van waar uit het personeel despoorbomen sluit en de brugophaalt. Nabij de stations zijnspoorwoningen neergezet omhet overige personeel te huis-vesten.

De toeloop op het spoor is deeerste paar weken stormachtig.De allereerste treinen trekkenongelooflijk veel bekijks en ie-dereen wil een ritje maken indit wonder van techniek. De be-langstelling zakt daarna echtersnel in. De Haarlemmermeerlij-nen blijken niet meer dan eenlokaal boemeltje. Op sommigedagen, als er kermis is in Haar-lem, of wanneer schaatsliefheb-bers uit Amsterdam de dichtge-vroren meren opzoeken, puilende treinen uit, maar meestal ishet aantal reizigers niet omover naar huis te schrijven. Als

in de jaren ’30 de crisis uit-breekt en bovendien de autobusopkomt, die veel frequenterrijdt, goedkoper is en een veeluitgebreider netwerk onder-houdt, is het snel gedaan metde trein. Op het laatste momentkomen er nog wat reddingsac-ties, want de bevolking protes-teert massaal tegen de sluiting.Een paar gemeenten biedt nogaan om de verliezen bij te pas-sen. Ze trekken hun aanbodsnel weer in als ze horen dat zehet voor die tijd astronomischebedrag van 700.000 gulden optafel moeten leggen, voor éénjaar.

Per januari 1936, zeventig jaargeleden dus, worden de belang-rijkste delen van de Haarlem-mermeerlijnen opgeheven.Daaronder zijn de tracés tussenHaarlem en Hoofddorp, en tus-sen Hoofddorp en Leiden. Opsommige stukken houdt detrein nog een aantal jarenstand: in Leiden is er tot 1972 opeen heel klein stukje goederen-vervoer: de aansluiting tussenhet emplacement Leiden-Hee-rensingel en station Leiden Cen-traal. Tussen Aalsmeer en Uit-hoorn houdt het goederen ver-voer het zelfs een jaartje langeruit. Maar voor het overgrotedeel van de lijnen valt in 1936het doek.

De trein verdwijnt in de mist,maar de resten van het spoorzijn, zeventig jaar na de ophef-fing, nog altijd terug te vindenin de regio. Soms nauwelijksherkenbaar, soms minuscuul ofin een totaal onverwachte vorm,maar ze zijn er wel. De komen-de weken trekt het Leidsch Dag-blad langs de lijn Hoofddorp-Leiden om die sporen in kaartte brengen.

W I M W E G M A N

Reacties: [email protected]

Het emplacement achter station Herensingel in Leiden. Dit stukje spoor is nog lang na de sluiting van de Haarlemmermeerlijnen in gebruik geweest. FOTO’S UIT ’DE HAARLEMMERMEERSPOORLIJNEN IN OUDE ANSICHTEN’

Serie over spoorlijn Hoofddorp-Leiden, de meest verliesgevende lijn van Europa

In het spoor van een verdwenen treinOp 1 januari 1936 sloot hetgrootste deel van de Haar-lemmermeerlijn. Zeventigjaar later trekt deze trein nogaltijd zijn spoor door hetlandschap. Het Leidsch Dag-blad ging op zoek naar tast-bare herinneringen aan delijn Hoofddorp-Leiden.

Twee wachtende stoomlocomotieven bij station Herensingel.

Voor de verhalen in deze serie zijn ge-gevens geput uit:’Sporen door de Haarlemmermeer’ vanG.A. Russer ’De Haarlemmermeerspoorlijnen in oudeansichten’ van A.W. de Jonge Archief Leidsch Dagblad/Haarlems Dag-bladwww.stationsweb.nl van W. Bramer ’De Spoorwegarchitectuur in Nederland’van H. Romers ’Op de Rails’ I en II 1974 van de NVBS De Meer van Weleer’ van J. van Andel Gemeente-archief Haarlemmermeer Gemeentearchief LeidenArchief Stichting Oud-AlkemadeArchief Cor WiesArchief Dick de Waal MalefijtDe Hoofddorpsche Courant

Bronnen

Grijnzend keken ze me aan, demannen op de veranda van heteerste strandhuisje bij WillyZuid. ’Vriend Onno, jij daar?’,stamelde ik. ’Jazeker en het ishier in één woord geweldig. Ikheb voor volgend jaar ook al ge-boekt.’ ’En wij ook’, deden deandere mannen, Leidenaarsook, er nog een schep bovenop.Of ik nog van plan was een ver-snapering te gaan halen in hetstrandpaviljoen, wilden ze we-ten. ’Hoezo?’ ’Dat je nietschrikt als je daar je foto ziethangen. Die gebruiken ze alsdartboard.’ Lachen.Eerder deze zomer had ik in dekrant de draak gestoken methet huizenrijtje op het Katwijk-se strand. Na een paar uurtjeszon leek het me al niet meer teharden in die houten hokkenlangs de loopplank tussen destrandafgang en Willy Zuid.Broeinesten moesten het zijn

Je kunt gewoon doorwerken.Alleen ga je ’s avonds niet naarhuis, maar op vakantie. Kost jegeen vrije dagen. Mooier kun je’t niet verzinnen.’Dat jullie moeten doorwerken,begrijp ik. ’t Kost een paar cen-ten hier.’Schei nou toch uit man. Ga jijeens met je gezin een weekjenaar Center Parcs.’Naar Center Parcs? Daar ga iknog niet heen als ze me geldtoegeven.’Precies. Dan zijn we er toch?En daarom hebben wij voor vol-gend jaar al weer gereserveerd.En die en die en die komenook. Alle huisjes vol.’Laantje Zonder Zorgen? DeLeidse Straat zullen ze bedoe-len.

J A A P V I S S E R

www.visserindestad.nl

lezen hoor. Hilarisch. Zelden ie-mand de plank zo mis zienslaan.’Maar als de zon de boel hieraan het geselen is?’Dan is het binnen prima uit tehouden.’Ook bij dertig plus?’Juist bij dertig plus.’Maar ’s nachts dan? Die hitteblijf toch zeker wel hangen?’Heerlijk geslapen. Met de deu-ren open.’En al die badgasten de hele dagvoor je deur?’Wen je aan. Gezellig soms enals je ze zat bent, trek je de gor-dijnen dicht.’Maar die huisjes liggen tochverkeerd? Precies in de loop vande massa. Hadden ze niet aande andere kant van Willy Zuidmoeten liggen?’Ze liggen prima zo. In een wipzit je op de boulevard. Hup deauto in en naar ’t werk. Ideaal.

stranddag sinds de grote hitte-golf. ’We hebben je stukkie ge-

naar Spanje was gegaan. Maardaar was ik dan, op de eerste

en prijzig bovendien. Dik 120euro voor een slapeloze nacht.Vriend Onno en zijn Leidse bu-ren lazen mijn stukje terwijl zevoor hun zomerpaleisjes aan deochtendkoffie zaten. De kinde-ren rollebolden door het zandvan een nog vrijwel leeg strand.Een lauw windje van zee woel-de aangenaam door hun haren.En kijk, daar in de kalme bran-ding dansten hun schitterendevrouwen. De mannen vondendat er even voorbij de reddings-post een straatnaambordjemoest komen: Laantje ZonderZorgen. Toen sloeg er één hetLeidsch Dagblad open en begonaan Visser in de Stad. ’Moet jehoren wat hier staat.’De krant ging rond en toen allemannen het gelezen hadden,konden ze niet wachten tot ikmijn opwachting aan de kustzou maken. Dat duurde evenaangezien ik net op vakantie

Visser

in destad

C M Y K LDN202 LDN



Het begin van de lijn Hoofd-dorp-Leiden ziet er, wat over-blijfselen betreft, veelbelovenduit. Het oude station Hoofddorpstaat er in zijn volle glorie. Het isnu weliswaar gevuld met kleineappartementen, maar van buitenlijkt het onaangetast. En ookbinnen zijn nog allerlei authen-tieke details terug te vinden, zo-als het oude loket en een magni-fieke, prachtig betegeldeschouw. Ze zien er een beetje pot-sierlijk uit in de piepkleine wo-ningen, dat wel, maar ze zijn be-waard gebleven.

Een eindje verderop staat dewoning van de wisselwachter,die tot 70 jaar geleden de wisselsop het emplacement bediende.Het is een van de meest authen-tieke huisjes die nog langs hetspoor staan. Behalve een aan-bouwtje voor de keuken is allesin dit huis nog origineel, enpuntgaaf.

De weg waarlangs het stationen de wisselwachterswoningstaan, de Pabstlaan, is eigenlijkook een restant van het spoor. Deweg volgt exact het tracé van detrein, inclusief de voor het auto-verkeer feitelijk veel te ruimebocht waarmee de lijn naar hetzuiden afboog. Na de Pabstlaan,bij de Kruisweg, is het nog steedsniet gedaan met tastbare herin-neringen. De betonnen door-gang door de Geniedijk en detwee bruggenhoofden bij hetvaartje daarachter zijn eveneens

bewaard gebleven. De omschrij-ving ’in hun volle glorie’ dringtzich hier echter wat minder op.Betonrot heeft de drie bouwwer-ken hevig verminkt. De door-gang door de Geniedijk valt, eer-lijk gezegd, zelfs van ellende uitelkaar.

Na het poortje en de resten vande brug, lijkt het even gedaanmet concrete overblijfselen vande lijn. Bij het Kaj Munk college,achter de Geniedijk, is op de plek

van het spoor weliswaar nog eenolijk kunstwerk neergezet – eensoort gestileerde spoortunnel –maar dat is een eerbetoon en nietiets waar de trein ook echt door-heen heeft getuft.

Langs de Nieuwerkerkertocht,waar de lijn destijds door eenkaal en leeg landschap reed, zijn

de afgelopen decennia de nieuw-bouwwijken Pax, Bornholm,Toolenburg en Getsewoud verre-zen. De spoordijk is al lang gele-den afgegraven. Toch is de routevan de trein, met wat fantasie,nog altijd terug te vinden. Langereeksen achtertuintjes, een wan-delpad en een ecologische oever

liggen precies op de plek waar destoomtrein ooit reed.

Wellicht is dat straks ook hetgeval in de nieuwe wijk Toolen-bug-Zuid die binnenkort aan derand van Hoofddorp verrijst.Jammer genoeg moest voor dezewijk uitgerekend het enige over-gebleven haltehuisje in Hoofd-dorp hiervoor sneuvelen. Despoorwoning aan de Bennebroe-kerweg, die inmiddels ernstigwas vervallen, is in juni van dit

jaar gesloopt.Na de Bennebroekerweg is het

landschap enkele kilometerslang ouderwets leeg en weids.Zelfs met heel veel verbeeldings-kracht is daar niets meer terug tezien van de Haarlemmermeer-lijn. Dat geldt tot op zekerehoogte ook voor het stuk inNieuw-Vennep waar het tracéonderdeel is geworden van be-drijventerrein Pionier. Hier endaar ligt er een straat of eenstrookje groen op de route vanhet spoor, maar dat lijkt meertoeval dan eerbetoon.

Des te grappiger is het wandel-bruggetje tussen het pad langsde Nieuwerkerkertocht en hetbedrijventerrein achter de Kop-straat. Het ding bestaat voor dehelft uit spoorbielzen. Zwarehouten balken die destijds ondereen dubbelspoor moeten hebbengelegen. De gaten voor de bou-ten zitten er twee aan twee nogin.

Erg stevig ogen de balken nietmeer, wat het aannemelijkermaakt dat dit originele Haarlem-mermeerlijn-bielzen zijn. Hieren daar groeit er gras tussen hetverweerde hout. Op sommigeplaatsen beginnen de bielzenaan de zijkant al een beetje te ver-kruimelen.

Een groot probleem zal hetniet zijn, als het bruggetje hetbegeeft, want het wekt niet de in-druk dat het een onmisbare scha-kel is tussen twee routes. Het isevenmin een sieraad voor hetdorp. Om eerlijk te zijn, het oogtzelfs behoorlijk armoedig.

Toch heeft dit plompe, lelijke,vervallen bruggetje wel wat. Hetnodigt uit om er een paar keeroverheen te lopen. Dichter bij deHaarlemmermeerlijn kan eenmens immers bijna niet komen.

W I M W E G M A N


Op veel plaatsen werd het spoor al vrij snel na de opheffing opgeruimd, zoals hier tussen Hoofddorp en Haarlem. FOTO ARCHIEF COR WIES

Tussen Hoofddorp en Nieuw-Vennep herinnert niet veel meer aan de spoorlijn Hoofddorp-Leiden

Volle glorie en vage sporen in de polder

Het oude station Hoofddorp, van binnen verbouwd tot appartementencomplex, maar van buiten nog onaangetast. ARCHIEFFOTO UNITED PHOTOS BV

Op 1 januari 1936 sloot hetgrootste deel van de Haar-lemmermeerlijn. Zeventigjaar later trekt deze trein nogaltijd zijn spoor door hetlandschap. Het Leidsch Dag-blad ging op zoek naar detastbare herinneringen aande lijn Hoofddorp-Leiden.Vandaag aflevering 1: hetspoor tussen Hoofddorp enNieuw-Vennep.

S P O R E N


’Een tijgerspin in mijn tuin’,vertelt fotograaf Rob Bruijn inhet Leidsch Dagblad van don-derdag 31augustusbij een fotovan eenspin die eenvlieg heeftgevangen.Ik denk datveel lezersde spin di-rect her-kend heb-ben. Wantde spin iseen soortdie al vanoudsherhier voor-komt,meestalrondom hethuis, en dievan vroegin het voorjaar tot in de herfstte vinden is.

Het is het zebraspinnetje, datzich bovendien opvallend ge-draagt: hij maakt verre spron-gen, ook op muren en andereverticale vlakken. Hij looptdwars als een kreeft of scheefachteruit, als je een vinger voorhem houdt. En hij lijkt je somsgrappig schuin aan te kijken.Hij heeft dan ook een tweedeNederlandse naam: harlekijn.Dit geeft al aan hoe bekend hijbij velen is, want vroeger had-den de meeste spinnensoortenhelemaal geen Nederlandsenaam.

Overigens, er bestaan enkeleverwante soorten zebraspinnen.Vermoedelijk toont de foto eenhuiszebraspin. Alle zebraspin-nen behoren tot de springspin-nen, die hun prooi bemachtigen

door hem onverhoeds te be-springen. Met een pincetje kanmen hem zelfs een luisje aan-

bieden, al-dus de Spin-nengids vanJ. Roberts,in het Ne-derlandsvertaald enbewerktdoor Leide-naar AartNoordam.

De tijger-spin is eensoort diesinds kort inWest-Neder-land voor-komt. Ikmeen dat dekrant daaral eens aan-dacht aanheeft be-

steed, met een kop als: ’Tijger-spin rukt op’. Ook deze soortheeft een tweede naam: wesp-spin. Het vrouwtje ervan ziet erimmers uit als een wesp. Ze isongeveer drie maal zo groot alshet mannetje, en is ongeveer 25maal zo zwaar! Haar prooivangt ze met een wielweb, netzoals onze bekendste spin: dekruisspin. De geelzwarte wesp-achtige tekening zal vogels enandere spinneneters er vermoe-delijk van weerhouden hem opte eten, hoewel hij natuurlijkniet kan steken

Overigens, de zebraspin isniet veel groter dan een milli-meter of zes, terwijl de tijger-spinvrouw de vijftien millime-ter haalt.

P E T E R VA N D E N B E R G ,

N O O R D W I J K .

Dit is wél een tijgerspin. FOTO KEES BLOKKER

Geen tijgerspin maarzebraspin in de krant


V O O R S C H OT E N - A.s zaterdag herdenkt de heer P. v.d. Zijde hetfeit dat hij een kwart eeuw in dienst is bij de heer Van Velzen. Al die ja-ren heeft de jubilaris – oorspronkelijk afkomstig uit Stompwijk –mensen, dieren en voertuigen bij ’De Knip’ over de Vliet gezet. En datoverzetten gebeurde in een onverstoorbaar kalm tempo. Een veel-prater is Piet v.d. Zijde niet en als hij praat pleegt hij dat te doen innog al gepeperde termen. Overigens heeft hij vele goed eigenschap-pen. Daar kan de familie Van Velzen, waar de vrijgezel van 73 jaarkind aan huis is, van meepraten. Want behalve dat hij de overzet-pontaltijd onberispelijk heeft bediend, heeft hij onmiskenbare capacitei-ten als huisknecht en verricht talloze karweitjes zoals koper- enschoenenpoetsen. Sinds jaar en dag wekt hij elke morgen de gehelefamilie. Zaterdagmiddag van half 5 tot 6 uur is er in ’De Knip’ gele-genheid om de krasse jubilaris te complimenteren, van welke gele-genheid velen – en niet alleen uit Voorschoten – ongetwijfeld gebruikzullen maken.

ANNO 1981, zaterdag 22 augustus

leiderdorp - In de Hoofdstraat en de Eikenlaan is gisteren de jaarlijksebraderie gehouden. Ongeveer zestig winkeliers en enkele verenigin-gen namen deel. Het evenement mocht zich verheugen in een grotebelangstelling. FOTO ARCHIEF LEIDSCH DAGBLAD


’Kerkenkruis’ noemt Marc La-man in het Leidsch Dagblad van29 juli jl. het kruis dat ontstaatals je enerzijds een lijn trekt vande Pieterskerk naar de Hoog-landse Kerk en anderzijds vande Lodewijkskerk naar de Mare-kerk. Dat kruis is in 1638 ont-staan toen Jacob van Brouckho-ven de Marekerk liet bouwen.Het raadhuis ligt op de krui-sing. Dat kan allemaal geen toe-val zijn, zegt Laman, dat heeftVan Brouckhoven opzettelijk zogedaan. Daar heeft hij een ge-heime boodschap mee willenoverbrengen. Welke, dat is nogde vraag.

In dit verband heb ik eennieuwtje voor Laman dat hij,naar ik aanneem, zal opvattenals nader bewijs voor het ker-kenkruis. Als je namelijk de ver-ticale balk van het kruis innoordelijke richting doortrekt,bereik je op een gegeven mo-ment het terrein van kasteelAbtspoel in Oegstgeest. Dat noguit de Middeleeuwen daterendekasteel was het zomerverblijfvan de familie Van Brouckho-ven. Als Jacob van Brouckhoven’s zomers van het raadhuis naarhuis ging, ging hij zonder twij-fel via de Maredijk, zodat hij alvanaf de bouw elke keer langszijn Marekerk kwam. Als de

Maredijk niet zo kronkelig wasgeweest, had hij op die manierprecies de verticale balk van hetkerkenkruis naar het noordengevolgd. Om aan de voet vanhet kruis de geneugten van hetlandleven te genieten.

Maar, om met Ingrid Moer-man te spreken (LD 5-8-06), watbewijzen we hier nu eigenlijkmee? Dat de basis van het Leid-se Kerkenkruis in Abtspoel inOegstgeest ligt? Daar zou nogwat voor te zeggen zijn als nietAbtspoel maar Kerkwerve de ba-sis was, maar dan zou de Vrou-wekerk weer node in het kruisworden gemist. Of dat Jacobvan Brouckhoven voor een zoefficiënt mogelijk woon-werk-en woon-kerkverkeer de Mare-kerk liet bouwen op de rechtelijn van zijn werk naar zijnhuis? Onzin, natuurlijk. Hetenige dat hiermee wordt bewe-zen is dat als je, zoals Lamandoet, toeval behandelt als opzet,je een heel mooi verhaal kunthouden.

Er zijn nog veel wildere mo-gelijkheden dan de twee ge-noemde uit de mouw te schud-den. Men leze Dan Brown ermaar op na.

F R E E K L U G T,

O E G S T G E E S T.

Basis kerkenkruisligt in Oegstgeest

Visser

in destad

Leiderdorp is gered. Jeff Garde-niers zal de uitgaven en inkom-sten van de gemeente met el-kaar in balans brengen. Dat geefik u op een briefje. Ik ken Jeffuit een paar levens terug. Sinds-dien heb ik ’m dan wel nooitmeer gezien, het schijnt dat hijgrotendeels dezelfde is geble-ven: op het eerste gezicht losjes,maar uitgerust met een ijzerendiscipline. In wezen een PietjePrecies tot en met drie cijfersachter de komma. Een vriende-lijk hoofd waarop zich een do-delijk ernstige frons kan ont-vouwen. Als wethouder van definanciën zal hij orde scheppenin de zakelijke chaos die Leider-dorp in last heeft gebracht.

Begin jaren tachtig was JeffGardeniers het financiële breinvan horecabaas Leo Kamphues,uitbater van onder meer deKoets-o-theek, voorloper van InCasa. De Koets was the place to be

voor rijpe tieners en dorstigetwintigers met hormonale on-rust. In de Koets was het drin-ken geblazen, dansen en versie-ren. De tent liep als een tiere-lier. Om een beetje grip op deopgewonden klandizie te hou-den, hadden Kamphues en Gar-deniers er een besloten club vangemaakt. Je kwam er alleen inmet een soort van studenten-pasje, de fel begeerde Koets-kaart. Met zo’n pasje was je ie-mand en op weg naar de Narm-straat, in het doolhofje achterde bioscopen aan de Steenstraat,klampten de leuke meisjes zichaan je vast. Per kaart lietenKamphues en Gardeniers éénintroducé binnen en in desteegjes rond de Koets wemeldehet van de lifters.

Ook ik was aanvankelijk eenlifter, maar ineens had ik eenkaart en dat kwam door Jeff.Het ging zo. Als jonge stadsver-

slaggever liep ik een dagje meemet de Leidse bierwacht. Diesjouwde van restaurant naar ca-

fé om met een kritisch oog naarbierpompen te kijken en doorleidingen te koekeloeren. Op

onze kroegentocht deden wijook de Koets aan en terwijl ikbezig was om de tapcontroleurte interviewen werd er op deachterdeur geklopt. Het was eenleverancier met een steekwagen.Daarop stonden een paar flinkejerrycans die naar de bar wer-den gereden. De leverancierdook op de sterke drankvoor-raad, draaide de doppen van dejeneverflessen, zette er eentrechter op en begon te schen-ken. Overal werd hetzelfde wit-te vocht ingeklokt, ongeachtwelke merknaam er op de flesstond.

De bierwacht zag de verbijste-ring op mijn gezicht en zei datik daar verder geen aandachtaan moest schenken. ’Zo gaatdat in de meeste horecagelegen-heden’, verzekerde hij. ’ Maardit is pure oplichting’, stameldeik. ’ Welnee joh’, besloot debierwacht, ’dit is efficiëntie.’

Dat was Jeff Gardeniers vanharte met de bierwacht eens.Namens de directie van deKoets kwam hij mij een voorlo-pige koetskaart overhandigen.En die kon tegen een definitieveworden omgezet als ik het ver-dachte bezoek van de leveran-cier onvermeld zou laten. Tik-keltje corrupt van Jeff. Maarach, zo’n jeugdzonde gaan wede wethouder niet meer aanre-kenen. Jeff zou iets dergelijksnu natuurlijk nooit meer doen.En ja, dat pasje heb ik geaccep-teerd. Ik ging meteen door deknieën, maar uitsluitend, zo zeiik er bij, omdat een Koetskaartmij bij mijn werkzaamheden alsstadsverslaggever wel eens vanpas kon komen. Daar kon Jeffhelemaal inkomen.

J A A P V I S S E R


Visser

in de

stad

C M Y K LDN202 LDN




LEIDEN - Zaterdag a.s. wordt in Leiden gecol-lecteerd voor de kankerbestrijding. Een doel dat,blijkens de ervaringen in het verleden, zeer velensympathiek is. Gezien de goodwill van het Konin-gin Wilhelmina Fonds zal de hopelijk royale op-brengst zeker niet gedrukt worden door een on-wil tot geven. Eerder zou het mogelijk zijn dat

een gebrek aan collectanten de opbrengst nadeligbeïnvloedt. Het zou jammer zijn, indien vele ga-ven, waartoe de Leidenaren bereid zijn , ongege-ven zouden blijven, doordat te weinigen als ver-zamelaars optraden. Het bestuur van het KWFdoet een dringend beroep op allen, die gelegen-heid tot collecteren hebben, om zich als collectantaan te melden bij de Geneeskundige Dienst aande Nieuwe Mare.

ANNO 1981,zaterdag 29 augustus

WASSENAAR - D besturen vande St. Willibrordusparochie ende gemeente Wassenaar heb-ben nog steeds geen overeen-stemming bereikt over eeneventuele overname door de ge-meente van het Jeroenhuis. Datwordt sinds 1 januari 1980 be-heerd en geëxploiteerd door dezakenman Ginter. Door diens in-vesteringen was er afgelopenjaar een exploitatietekort. Voor1 november hoop te gemeentede onderhandelingen af te ron-den.

FOTO ARCHIEF

LEIDSCH DAGBLAD


Jan Onos kreeg zijn spoorhuisnummer 17 begin jaren ’90 alseen soort extraatje. Hij was sa-men met zijn broer op zoeknaar een nieuwe plek voor hungarage annex plaatwerkerij. Opeen gegeven moment stuittenze op het spoorhuis aan de Ven-neperweg, langs de Nieuwer-kerkertocht. ,,Op het terreinachter dat huis was meer danvoldoende plaats voor ons be-drijf. Het huis zelf, tja, dat wasmooi meegenomen.’’

In 1992 trok Jan Onos erin –zijn broer bleef in Lisserbroekwonen – en een paar jaar later

knapte hij het huis op. ,,De vo-rige eigenaar had het weliswaaral stevig onder handen geno-men. Het was flink uitgebreid,maar sommige onderdelenvond ik niet erg fraai. Hij had erbijvoorbeeld een dakkapel opgezet die absoluut niet bij derest van het huis hoorde. Een le-lijk rechttoe-rechtaan ding, eenvierkante bak die er maar raaruitstak. Om het beeld watmooier te maken, heb ik om diedakkapel een speciale goot aan-gebracht met dezelfde soorthouten steunbalkjes die je ookvindt onder de dakgoot van hethuis. Kijk: ik heb er een zelfdesoort krul in laten maken. Datlijkt toch sprekend, niet?’’

Ook bij andere onderdelenvan zijn opknapbeurt in de ja-ren ’90 probeerde hij de oudeuitstraling van het gebouw zoveel mogelijk terug te brengenof te behouden. ,,Ik vind dat ikhet dak mooi heb aangepakt’’,

zegt Onos trots. ,,De oude pan-nen waren helemaal op. Overalwaren kleine stukjes vanaf.Daar kon ik niet veel meer mee.Ik heb ze daarom allemaal ver-vangen, maar wel door dezelfdesoort geglazuurde, glinsterendepannen. Dat hoort gewoon bijdit gebouw.’’

Ook binnen heeft Onos hethuis aangepast aan de eisen vande tijd, al kon hij niet alles doenwat hij wilde. ,,Het is, naar onzesmaak, een beetje onlogisch in-gedeeld. Alles is toe gebouwdnaar de haarden en de schoor-steen die midden in het huisstaan. Ik had het graag hele-maal opnieuw ingedeeld, maardie schoorsteen blijkt dan eenenorme sta-in-de-weg.’’

Spoorhuis 17 is destijds ge-bouwd als een soort dienstwo-ning bij haltegebouw 18, enkeletientallen meters verderop aande Venneperweg - dat trouwensook nog steeds bestaat. Beide la-

gen ooit aan de rand vanNieuw-Vennep, een behoorlijkeind buiten de bebouwing. Datis nu wel anders. De huizen zijneerst ingehaald door bedrijven-terrein de Pionier en vervolgensruimschoots overvleugeld doorde wijk Getsewoud.

Onos heeft de nieuwbouwaan de andere kant van de Nieu-werkerkertocht met zeer ge-mengde gevoelens zien verrij-zen. ,,Voordeel is dat je nu opeen steenworp afstand een pri-ma winkelcentrum heb gekre-gen’’, geeft hij toe. ,,Maar je uit-zicht is weg. We hebben nu eengroot donker gebouw tegenoverons staan. Volgens de architectkomen daar de vormen van eenboerderij in terug. Heb jij ooitzo’n boerderij gezien? En het isook heel veel drukker hier in debuurt. Naar mijn idee te druk.’’

In zijn ruime, fraai aangeleg-de tuin is er van het rumoer vanGetsewoud echter ook weer niet

zo veel te merken. Een bredeweg, een busbaan, een flinkesingel en een klein wandelpark-je scheppen een afstand tot deoverburen waar menig Randste-deling stinkend jaloers op zalzijn. De zware, smeedijzerenhekken om het huis houdenpassanten, mochten die het ter-rein al opwillen, bovendienmoeiteloos buiten.

Van het oude spoor, waaropde tuin is aangelegd, is vanzelf-sprekend niets meer te zien.Toch dicteren de oude restenvan de lijn de inrichting, zij hetop een heel subtiele manier.,,Die lindeboompjes daar had-den we aanvankelijk op een heelandere plek willen zetten. Maardaar kwamen we de grond nietin. Waarschijnlijk lagen daarnog bielzen, of zo. Er was in elkgeval geen beginnen aan. Toenhebben we ze maar een paarmeter verder gezet.’’

W I M W E G M A N

Reacties: [email protected] voormalige spoorwoning aan de Venneperweg 685 in Nieuw-Vennep. FOTO UNITED PHOTOS/MARCO DE SWART

Mooi meegenomen, zo’n spoorhuisOp 1 januari 1936 sloot hetgrootste deel van de Haar-lemmermeerlijn. Zeventigjaar later trekt deze trein nogaltijd zijn spoor door hetlandschap. Het Leidsch Dag-blad ging op zoek naar tast-bare herinneringen aan delijn Hoofddorp-Leiden. Van-daag aflevering 2: het spoor-huis aan de Venneperweg 685in Nieuw-Vennep.

S P O R E N

Post van de politie. Altijdschrikken. Paniekerig denk ikachteruit. Ben ik ergens de foutingegaan? Als ik te veel gas opde A4 heb gegeven, krijg ikdoorgaans post van het justiti-eel incassobureau. Da’s balen,maar daar schrik ik verder nietvan. Dat komt er van als je ge-hoor geeft aan dat stemmetje inje hoofd: ’t kan wel wat harderhoor. Maar post van de PolitieHollands Midden is eng. Heb ikiets op mijn geweten?

Een brief met als aanhef: Ge-achte heer/mevrouw. Opluch-ting, het is zelfs maar de vraagof ze mij moeten hebben. ’Wijzijn op zoek naar gemotiveerdepolitievrijwilligers. Dit zijnmensen die in hun vrije tijd po-litiewerk uitvoeren. Dat doet usamen met beroepscollega’s...’

Ho, ho, ho eens even. Datdoet u. Ik doe helemaal niets.Agentje spelen, deed ik toen 5was, 6 misschien, maar toen ikbegon te voetballen was hetover. Want toen werd de politiede vijand. Die joeg op je bal alsje een partijtje aan het doen was

in een Leiderdorps plantsoen.’De juut jongens, wegwezen.’Liep doorgaans goed af, totdatwe een keer zo in ons spel op-gingen dat we geen erg in denaderbij sluipende diender had-den. Bal pleite en nooit meer te-ruggezien. Van de weeromstuithebben we toen met oud en

nieuw rotjes lopen gooien in devoortuin van de woning aan deAcacialaan waar de rijkspolitiekantoor hield.

Daar ben ik nog eens ver-hoord vanwege het fabricerenén het ontsteken van een zelfverzonnen rookbom. Vijf sterre-tjes in een stukje pvc-buis, de

ijzerdraadjes ombuigen zodatde boel een beetje bleef zittenen er dan van de andere kanteen brandend sterretje insteken.Rookte als de neten. Het Leider-dorpse gezag maakte daar zo’npunt van dat het zelfs mijn ver-re van lichtzinnige moeder tegortig werd. Op hoge potentoog ze naar de Acacialaan omde vrijlating van haar 12-jarigerookopwekker te eisen.

’Na een gedegen opleidingworden politievrijwilligers in-gezet om samen met beroeps-functionarissen te surveilleren.’Er moet dus ook nog voor naarschool worden gegaan. Eersteen gedegen opleiding en daar-na de straat op, in uniform,platte pet op de kop en dan fiet-sers met een haperend achter-licht bekeuren. Ook nog eenblaffertje op zak misschien?Daarover zegt de brief niets.Wel dat de politie voor een be-scheiden jaarlijkse uitkering eneen kledingtoelage zorgt. Be-scheiden? Een paar cadeaubon-nen zeker? Toelage? Je moet datuniform dus ook nog gedeelte-

lijk zelf betalen. Wat een armoe.Politievrijwilliger, dat zoiets

bestaat. Wie krijg je zo gek? Ofbetreft het hier de nieuwerwet-se benaming voor de reservepo-litie? Dat rare fenomeen kendeik wel. Bij mijn weten was hetnooit zo’n punt om dat korpsop sterkte te houden. Genoegmislukkingen van de politieaca-demie die er toch nog een beetjebij wilden horen. Maar kenne-lijk is de personele nood zohoog opgelopen dat er nu in hetwilde weg wordt geronseld. Zezijn zelfs bij mij terecht geko-men. Maar ja, uit de aanhefbleek al dat ze geen idee had-den bij wie ze die brief in debus stopten. Om reservejuut tekunnen worden, moet je tussende 18 en 45 zijn. Met mijn 47jaar maak ik niet eens kans enda’s maar goed ook. Voor allebetrokkenen. Er is in mijn jon-ge jaren nu eenmaal te veel ge-beurd.

J A A P V I S S E R


Het begon eigenlijk al met deeerste schep grond, die de graaf-machine omhoog bracht. Daarstak pardoes het schild van eenreuzenschildpad uit en te zienwaren nog meer dierlijke res-ten. ,,We moesten gelijk beslis-sen dat we anders - voorzichti-ger dan gepland - te werk zou-den gaan. Nu moest elke schep,die de kraan maakte, met kleinetroffeltjes en borsteltjes en gie-tertjes water worden ontleed’’,aldus Rijsdijk.

Hij was wel wat gewend, nade eerste expeditie vorig jaaroktober waarbij hij en zijn col-lega Frans Bunnik per toeval opde bottenrijke laag in de bodemvan Mare aux Songes stuitte.Maar toch, de nieuwe opgravingbracht onverwachte schattennaar boven. ,,Ik schrok er van,we haalden scheppen vol bottennaar boven. Julian Hume, depaleontholoog in ons gezel-schap, heb ik zien stuiteren.’’De laatste, één van de bekendstedodo-experts ter wereld, is vanmening dat Rijsdijk en Bunnik,,goud hebben gevonden’’.

Een beetje gevoelig lag de ex-peditie - gefinancierd door on-

der meer Naturalis - wèl. In eenMauritiaanse krant verscheeneerder dit jaar een cartoon: tweeHollanders die op het rennendeskelet van een dodo jagen. ,,Jul-lie hebben mijn vlees al opgege-ten, kunnen jullie mijn bottenniet met rust laten?’’, moppertde dodo.

Kenneth Rijsdijk: ,,Waar wijmee bezig zijn, is voor Mauriti-

us van nationaal belang. Wemoesten heel voorzichtig zijnen het was belangrijk dat wenieuws over de expeditie mét deMauritiaanse autoriteitenbrachten. De expeditie is opge-zet om Mauritiaans erfgoed inkaart te brengen en daaromhebben de Mauritianen hetrecht om het nieuws in eigenland naar buiten te brengen.’’

Er gingen op het eiland in deIndische Oceaan allerlei geruch-ten sinds in oktober vorig jaarde dodo onverwacht het padkruiste van Rijsdijk en zijn col-lega Frans Bunnik. Zij waren opMauritius op uitnodiging vande archeoloog Pieter Floore dieal jaren onderzoek doet naarhet leven, dat de Nederlandersin vroeger tijden leidden op het

eiland. Rijsdijk en Bunnik de-den grondboringen op het ter-rein van de suikerrietplantageMon Trésor et Mon Désert opzoek naar fossiele stuifmeelres-ten. Twee dagen voordat zeweer naar Nederland vertrok-ken, stuitten ze eigenlijk puurtoevallig op een ’massagraf’ metresten van reuzenschildpaddenen dodo’s. ,,Daar gingen opMauritius veel geruchten over,en ook over het feit dat we tweedagen na onze vondst van heteiland verdwenen’’, zegt Rijs-dijk. De vervolgexpeditie dezezomer lag dus ’politiek’ gevoe-lig. ,,Dat hoort bij zo’n projecten ik vind het eerlijk gezegdook heel intrigerend.’’

De meeste vondsten die deonderzoekers uit de bodemhaalden, zijn nog in Mauritius.,,We konden de kennis van dearcheologen goed gebruikenwant zij hebben een feilloos re-gistratiesysteem voor vondsten.Meer dan 4000 monsters heb-

ben we verzameld. Soms indivi-duele botten, andere keren weerverzamelingen botten, maarook zakken met zaden en ande-re materialen’’, aldus Rijsdijk.,,Uiteindelijk hebben we maareen klein plastic zakje vol mate-riaal mee terug genomen.’’

Gevonden werden onder an-dere de botten van de Hollandseduif, ook een uitgestorven vogel

die een rood-wit-blauwe veren-tooi had. En ook de resten vande reuzenskink Didosaurus, eenreuzenpapegaai, schilden vanreuzenschildpadden en flinkwat dodobotten. ,,We hebbendodobotten meegenomen voorDNA onderzoek en voor boton-derzoek. We gaan kijken naaronder andere groeiringen’’, zegtRijsdijk.

Hij en zijn collega-onderzoe-kers discussiëren nog steedsover de vraag of er in Mare auxSonges een (natuur-)ramp ver-antwoordelijk is geweest vooreen massagraf, of dat de dikkelaag botten over een periodevan vele jaren in de valei is te-rechtgekomen.

Meer dan twintig weten-schappelijke instituten wereld-wijd zijn er inmiddels betrok-

ken bij het dodo-project, enzo’n vijftig wetenschappers. ,,Ikvind het heel gaaf dat ik als fy-sisch geograaf zo veel discipli-nes bij elkaar heb kunnen bren-gen’’, zegt Rijsdijk. Het echteveldwerk zit er voorlopig voorhem niet meer in. ,,Tijdens deexpeditie afgelopen zomerhield ik me ook vooral bezigmet de logistiek. En waar ik menu mee bezig houd is in de ga-ten houden wie zich met welkonderwerp bezig houdt en waarbepaalde onderzoeksmaterialennaar toe gaan. Verder ben ikdruk met het werven van fond-sen en de voorbereidingen voorhet veldwerk volgend jaar. Hetziet er nu naar uit dat we nogeen aantal jaren terug zullengaan naar Mare aux Songes.’’Wat dat betreft hebben de expe-ditieleden een prima gastheergevonden in de vorm van desuikerrietplantage Mon Trésoret Mon Désert en directeurChristian Foo Kune. ,,Hij denktaan de lange termijn, heeft onsenorm geholpen met allerleimiddelen en is uitermate geïn-teresseerd.’’

De eerste resultaten van de af-gelopen expeditie worden inOxford gepresenteerd, eind sep-tember. Naturalis krijgt komen-de winter een expositie met detopvondsten.

A N N E T VA N A A R S E N

Kenneth Rijsdijk wil graag weer terug naar Mare aux Songes

Voor jaren werk aan dodo-expeditie

Het schild van een reuzenschild-pad steekt uit de aarde.

In deze schep is de gelaagdheidvan de bodem goed te zien.

Onderzoekers aan het werk bij de zeef.

Heupbeen, bovenbeen, onderbeen en voetbeen van de dodo.

Kenneth Rijsdijk. ARCHIEFFOTO HIELCO KUIPERS

Het eiland Mauritius met in het zuidoosten Mare aux Songes.

Een gigantische hoeveelheid botten. FOTO’S RANJITH JAYASENA

De onderzoekers, die deze zo-mer een maand lang op heteiland Mauritius groevennaar resten van de uitgestor-ven dodo, zijn inmiddels langen breed terug. Maar het ech-te werk moet nu beginnen,zegt expeditieleider KennethRijsdijk, verbonden aan Na-turalis en TNO. De interna-tionale groep paleontologen,geologen, biologen, archeolo-gen en palynologen heeft ineen paar weken tijd voor velemaanden - misschien zelfs ja-ren - onderzoeksmateriaaluit de bodem van het vroege-re moeras Mare aux Songesopgegraven: ruim 4000 mon-sters werden geregistreerd.Rijsdijk: ,,De expeditie heeftons gebracht wat we hooptenen zelfs meer.’’

C M Y K LDN202 LDN


L DINSDAG 5 SEPTEMBER 2006 [email protected] RegioLDN202


Het lijkt een oplossing voor hetmilieuprobleem om palmolie teverstoken en met die warmteelektriciteit op te wekken, zoalsdat beschreven is in de krantvan 29 augustus. Maar deze te-genwoordig in Leiderdorp ge-bruikte methode veroorzaaktzeer grote milieuschade en kanhet uitsterven van diersoortentot gevolg hebben.

Om palmolie te verkrijgenmoet je plantages van palmbo-men hebben. Die maak je in detropen door oerwoud plat tebranden en palmbomen te plan-ten. Juist in die oerwouden le-ven de orang-oetangs. Als dezeunieke mensapen niet meer vol-doende bos hebben, sterven zeuit. Nu reeds wordt er op groteschaal oerwoud gekapt ompalmbomen te planten, bijvoor-beeld in Borneo. En de orang-oetang is een bedreigde dier-soort. Het is dus een schandeom hier in Nederland palmoliete verstoken om ons energiepro-bleem op te lossen.

Het is een illusie te denkendat de regenwouden niet opge-offerd worden als we hier palm-olie gaan kopen om te verbran-den. Wie gaat dat controleren?

Komt er een stempeltje op deolie, dat die niet is verkregendoor oerwoud te vernietigen?Wij beschikken over beteretechnologieën om energie op tewekken. Daaraan kleven somsook problemen, maar die kun-nen wij zelf oplossen zonder vervan ons bed het milieu te ver-nietigen en diersoorten uit teroeien. Bijvoorbeeld door de

rookgassen van centrales, diemet kolen of gas gestookt wor-den, te reinigen en het CO2 opte slaan onder de grond.

Als we biomassa willen om-zetten in energie moet dat opeen milieutechnisch verant-woorde manier gebeuren. Daar-bij moet de volledige keten vanhet

verkrijgen van de grondstof-fen voor de energie en het ver-wijderen van het afval be-schouwd worden met alle ne-veneffecten. Dat is hier in hetgeval van

palmolie niet gedaan. Palm-olie verstoken is milieuonvrien-delijk. Dus stoppen ermee.

G . A . D E B O E R ,

H A Z E R S W O U D E .

Palmolie stoken leidt totuitsterven van diersoorten

Een jonge Orang-Oetang. FOTO EPA

ANNO 1981, zaterdag 5 september

LE I DE N - De Leidse hervormde hoogleraar in de theologie, H.Berkhof, heeft zijn ambt neergelegd. Gisteren gaf hij zijn laatstecollege in de Hooglandse kerk, met hetzelfde onderwerp als zijnopeningscollege, 21 jaar geleden: ’God, voorwerp van wetenschap’.Toch blijken die colleges nogal van elkaar te verschillen. Berkhof:,,Er zijn dingen die een bepaalde periode van je leven groot ge-drukt staan, andere klein. En dat verandert wel eens."

ANNO 1956, woensdag 5 september

leiden - Max Tailleur, de man van het bekende Amsterdamse cabaret’De Doofpot’, dat zich in korte tijd zulke een grote naam heeft verwor-ven zal, voor het eerst sinds hij dat cabaret opende, een tournee doorNederland maken. Leiden is en van de weinige plaatsen die in dezetournee zijn opgenomen. Op vrijdagavond 14 september a.s. treedt hijmet zijn ensemble, dat voorts bestaat uit Wisje Bouwmeester, de En-gelse cabaretière Pauline Johnson en de pianist Jelle de Vries, in deSchouwburg op. FOTO ARCHIEF LEIDSCH DAGBLAD


Bij deze zou ik graag reagerenop het artikel over het Rapen-burgconcert getiteld ’Feestjezonder grote namen’, in hetLeidsche Dagblad van 28 augus-tus.

In dit artikel wordt gespro-ken over het spandoek op deNonnebrug. Voor ons als orga-nisatie is dit eveneens eendoorn in het oog. De gemeenteLeiden en met name mevrouwMarijke Teipe, heeft ons de af-gelopen twee jaar opgedragenom het zicht van af de Nonne-brug ’onaantrekkelijk’ te ma-ken. Vorig jaar was de reden datde brandweer vrije doorgangmoest hebben. Dit jaar werdons twee weken voor het con-cert gemeld dat er, omdat er eenbekende Nederlander op hetRapenburg woont, een vlucht-route via de Nonnebrug vrijge-houden moest worden.

We hebben, in tegenstellingtot vorig jaar, geen hekwerkenlaten plaatsen maar gekozenvoor een spandoek (kosten zo’n600 euro). Vreemd is dat me-vrouw Teipe zelf nog nooit ophet Rapenburgconcert is komenkijken. Als ze die moeite hadgenomen, had ze geweten dat

alleen op zaterdagavond vanaf22.00 uur de drukte dusdanig isdat het wellicht een probleemvoor de doorstroming van ver-keer zou kunnen zijn.

Wat betreft de afwezigheidvan grote namen. Dit is hoofd-zakelijk een budgettaire kwes-tie. Ieder jaar moeten we meteen zeer beperkt budget eenbreed voor iedereen aantrekke-lijk programma neerzetten. Ro-by Lakatos is een grote naam,wat dat betreft lag het accentdit jaar dan ook op de zondag-middag. Ian Parker is nog geenechte grote naam maar datkomt nog wel. Deborah J. Car-ter is een zeer gerespecteerdjazz-zangeres. Aan het niveauvan de musici heeft het zekerniet gelegen. Ook de lokalebands hebben uitstekende con-certen gegeven.

Onze indruk is dat het Ra-penburgconcert met uitzonde-ring van de zaterdagmiddag,ook door het uitzonderlijkegoede weer, goed bezocht is ge-weest en als zodanig succesvolte noemen is.

W I L L E M K I E W I E T D E J O N G E ,

L E I D E N .

Eisen gemeente oorzaakvan spandoek Nonnebrug

den een nummer op de gevel,van 1’ (een woning naast hetemplacement bij station Aals-meer) tot 66a’ en 66b’ (een dub-bele woning bij Nieuwveen). Erzijn er in Haarlem en Haarlem-mermeer nog maar een paar diehet nummer op de gevel hebbenstaan, en het huis aan de Venne-perweg 683 is er een van.

Eigenaar Marco Ciere is dolop dergelijke details. ,,We hou-den van dit soort gebouwen. Wedoen er ook alles aan om au-

Het haltegebouw aan de Venne-perweg in Nieuw-Vennep is niette missen. De witgeverfde gevelis vanuit het aangrenzende Get-sewoud al van verre te zien.Hoog en fier steekt het huis uitboven de straat, als een soortpoortgebouw voor het oudedorp. De woning heeft eenmooie, bijna klassieke uitstra-ling. Zo heel anders dan denieuwbouw in Getsewoud of degrauwe bedrijfsgebouwen vanDe Pionier er achter.

Het enige dat het beeld eenbeetje ontsiert, zijn de levens-grote, op de noordelijke gevelgeschilderde cijfers 1’ en 8’. Almaakt dat het gebouwtje opzichzelf wel weer tamelijkuniek. Alle spoorhuizen langsde Haarlemmermeerlijnen had-

thentieke dingen zo veel moge-lijk terug te brengen. En als datniet lukt, proberen we in elk ge-val de oude sfeer te benaderen.’’

Tijdens een rondgang doorhet huis laat Ciere zien wat zijnvrouw Bianca en hij daarmeebedoelen. De vloer in de hal bij-voorbeeld bestaat uit kleinezwarte en witte tegeltjes, in het-zelfde blokmotief die ook eldersin oude spoorhuizen voorkomt.De tegeltjes zijn weliswaar gro-ter en moderner dan de exem-

plaren die in 1912 in het cementwerden gelegd, maar ze gevenwel hetzelfde beeld. Waar kozij-nen zijn vervangen, is hetzelfdebrede formaat gebruikt dat inde spoorwoningen gebruikelijkwas. De fraai bewerkte binnen-deuren geven het idee dat daar-achter, in de kamers, de jaren’30 nog steeds een beetje voort-duren.

De hang naar authenticiteituit zich ook in dingen die zeniét doen met het huis. ,,Wehebben er bijvoorbeeld geendakkapel opgezet. Je zou de zol-der daardoor beter kunnen ge-bruiken, maar eerlijk gezegdvinden we het helemaal niet bijhet huis passen. Ik heb geziendat ze het bij andere spoorhui-zen wel hebben gedaan en ikvind het resultaat niet altijd ge-lukkig.’’

Ciere bouwt voor een deelvoort op het werk dat een vande vorige eigenaren in de jaren’90 was begonnen. ,,Hij heefteen aantal dingen leuk gedaan.De plafonds bijvoorbeeld, heefthij prachtig laten bewerken.Heel stijlvol. Ook de ramenheeft hij op een mooie manierlaten vervangen. Die komenheel authentiek over. Hetschijnt dat hij heeft geprobeerdom het gebouw op de monu-mentenlijst te krijgen. Dat is

weliswaar niet gelukt, maar hetgeeft wel aan dat hij gevoel hadvoor het karakter van dit huis.Tegelijkertijd waren er ook din-gen die ons absoluut niet bevie-len. Zeil op de vloer en een hy-permoderne badkamer. Datvonden we niet bij dit oudehuis passen. Die hebben we ookonmiddellijk vervangen.’’

Tijdens het gesprek komtbuurman Kees Arensman bin-nenvallen. Niet helemaal toeval-lig, want de ouders van Arens-man kochten het oude halte-huis in 1957. Zelf heeft hij nogenige tijd op de bovenverdie-ping gewoond, die toen was in-gericht als een aparte woning.Uiteindelijk is hij verhuisd naareen nieuwe woning die palnaast het spoorhuis is neerge-zet.

De foto’s die hij heeft meege-bracht, uit de jaren ’50, ’60 en’70 tonen vooral een lege omge-ving. Waar nu de drukte vanGetsewoud overheerst, was des-tijds de tuin van Ome Mop’, zo-als Arensman het toenmaligeakkertje naast het spoorhuisnoemt. ,,In de winter kon ikvanuit huis zien of de ijsbaan inLisserbroek in gebruik was. Alsde lichten daar aangingen,klom ik op mijn fiets en reed ernaar toe. Dat kun je je nu nietmeer voorstellen.’’

De foto’s van het interieurvan toen maken duidelijk dathet authentieke aan de uitstra-ling van nu nogal betrekkelijkis. De huidige woonkamer zouin een Amsterdams herenhuisniet misstaan. In de jaren ’60echter was diezelfde woonka-mer een sober en eigenlijk piep-klein hok. ,,Hier was vroeger deslaapkamer van mijn ouders’’,gebaart Arensman met zijn ar-men, terwijl hij in een hoek vande woonkamer staat. ,,En daarstond de haard met een bredeschoorsteen. Dat is allemaal ver-dwenen. Mijn vader zou hethuis niet meer terugkennen.’’

Arensman heeft de opheffingvan de Haarlemmermeerlijnenniet meegemaakt, maar de res-ten van de lijn heeft hij nog welgezien.,,Voor en naast het huislag nog allemaal zand en grindvan die lijn. Behoorlijke bergen,hoor. De lijn moest hier ooitomhoog, over de oude Venne-pertocht. Vandaar dat het huisook veel hoger ligt. De Venne-pertocht is later gedempt, hetmeeste zand rond het huis is af-gegraven. Nu zie je er nietsmeer van.’’

W I M W E G M A N

reacties: [email protected]

Modern authentiek naast een nieuwbouwwijkS P O R E N

Het voormalige haltehuis aan de Venneperweg 683.FOTO UNITED PHOTOS/MARCO DE SWART

Op 1 januari 1936 sloot hetgrootste deel van de Haar-lemmermeerlijn. Zeventigjaar later trekt deze trein nogaltijd zijn spoor door hetlandschap. Het Leidsch Dag-blad ging op zoek naar tast-bare herinneringen aan delijn Hoofddorp-Leiden. Van-daag aflevering 3: het halte-huis aan de Venneperweg 683in Nieuw-Vennep.

Visser

in destad

’Het was je reinste Loenatik’,sprak Theo Bakker en ik schootonbedaarlijk in de lach. Gewel-dige vergelijking en helemaalwaar. In de oude speelzaal vantafeltennisvereniging Scylla, opde hoek van de Korevaarstraaten de Cathrijnestraat, heersteeen aangename gekte. Scyllawas Loenatik, de fameuze kin-derserie van de VPRO met deMajoor, Bep en dokter Doolittleals de prettig gestoorde bewo-ners van kliniek Zonnedael. Ikben nooit lid geweest van Scyl-la, maar ik heb er jaren rondge-hangen, in de ruïne van deLeidsche Coöperatieve Brood-bakkerij en VerbruiksverenigingVooruit. Je keek er je ogen uit.

Nadat we elkaar toevallig bijeen journalistieke klus warentegengekomen, zat ik bij TheoBakker in de auto. We haddenhet over de reanimatie van top-basketbal in de stad en ineens

was het praatje Scylla, net als BSLeiden teruggekeerd in dehoogste landelijke divisie, maardan in een compleet andere dis-cipline. Basketbal is hip, vet encool, een bezigheid voor blitsegasten en meiden en tafeltennisdaarentegen is, ja wat is het ei-genlijk? Een zenuwenspel waarje vlotte handen en voeten voormoet hebben, maar bovenalvliegensvlug moet kunnen den-ken. Het is een soort snelschaakin korte broek en met een hou-ten plankje. De beste pingpon-gers, ontdekte ik in die kliniekaan de Cathrijnestraat, zijn lie-den waar een paar steekjes aanlos zitten. Vandaar Loenatik.

Theo Bakker is al jaren ’slands beste radioverslaggever inde sport en hij kan nog een be-hoorlijke stukje schrijven ook.Maar vroegers was hij een vandie merkwaardige snuiters dieScylla tot zo’n schitterende club

maakten. Zo kippig als een moldie aan zonlicht wordt blootge-steld, maar dankzij gewapendglas in zijn brilmontuur toch instaat om een heel eind mee te

komen in het precisiespel dattafeltennis is. Verdienstelijkspeler, Theo, maar als trainerzag hij het allemaal nog eenstuk scherper. En wat mij vooral

aantrok, hij bleek een levens-kunstenaar met uitstekendeteksten. Er waren trouwens nogmeer Bakkers bij Scylla, Gerard,Theo’s oudere broer, ook spelerén trainer, zus Ria, bestuurslid,en ma Bakker, die altijd met eenkarrenvracht aan spullen kwamaanzetten als er om wat voor re-den dan ook prijzen in naturaverdeeld moesten worden.

In de vervallen broodfabriekvan de Coöp bood Scylla aanzonderling Leiden gelegenheidtot fysieke afmatting of tot on-eindig niets doen in gezelschapvan andere excentriekelingen.Dat gebeurde dan in de zithoekmet z’n verschoten fauteuils enaftandse driezitter, mijn favo-riete plek in die vrolijke inrich-ting.

Op een dag nestelde zich daareen kereltje met de NRC. TheoBakker, die jeugd aan het trai-nen was, zag hoe de 12-jarige zo

nu en dan opkeek uit de kwali-teitskrant. Verder niets. Denieuweling kwam vaker en toenBakker hem toch maar eensvroeg wat hem bezielde, zei hij:’Als ik genoeg heb gezien, komik spelen’. Twee jaar later mepteSjoerd Meijer zo’n beetje de he-le Nederlandse pingpongtopvan tafel.

In Theo’s auto herleeft dehoogtij van Scylla als crisis- éntopssportcentrum midden in destad, de plek waar je kon waar-nemen hoe dicht genialiteit aanwaanzin grenst. Zonde dat dezeinrichting al weer zo lang isweggestopt ergens diep in Lei-den Zuid-West. Terug in de ere-divisie is mooi, terug in het hartvan de stad zou nog veel mooierzijn.

J A A P V I S S E R


Het bordje op de ruit hangt ernog wel, maar ’we hebben netiemand aangenomen’, verteltverkoopster Joyce van JVS Jeansin de Haarlemmerstraat, terwijlze ondertussen toekijkt hoehaar nieuwe collega de kassa be-dient. Haar baas is er vandaagniet, maar Joyce weet dat hetlastig was om personeel te vin-den. ,,We kregen wel heel veelreacties, maar dan waren hetbijvoorbeeld mensen die nietfull-time konden werken ofmensen die niet geschikt wa-ren.’’

JVS Jeans is lang niet de enigewinkel op zoek naar personeel.Ook bij Esprit, een stukje ver-derop in de Haarlemmerstraat,hebben ze over reacties op hunadvertentie voor een salesmede-werker niet te klagen. ,,De pos-ter hangt er nu een week en wekrijgen een heleboel reacties.We hebben meestal niet zo veelprobemen om aan personeel tekomen’’, vertelt een verkoopsterterwijl ze klanten helpt. Waar-om er juist nu zoveel personeelgezocht wordt, weten de ver-koopsters bij Esprit niet. ,,Erstoppen in september wel vaakmensen als ze gaan studeren,maar je zet het het hele jaardoor. Over een tijdje hebben wehier nog iemand nodig omdateen collega zwanger is. Hetblijft een golfbeweging.’’

Net als bij JVS Jeans, heeftbuurwinkel Etos het ook nietmakkelijk om personeel te vin-den. Al vier weken zijn ze opzoek naar een verkoper, maarpas deze week beginnen de re-acties te komen. Toch denkt debedrijfsleidster niet dat dat aande vele andere advertenties ligt.,,Etos wil graag vrij jong perso-neel.’’ Dat zou toch geen pro-

bleem hoeven zijn nu er net eennieuwe lichting studenten inLeiden is aangekomen? Wel dus.,,We zijn namelijk op zoek naariemand die iedere dag kan wer-ken, dus veel studenten kunnendat al niet omdat ze met colle-ges zitten. Bij onze vestiging ophet station werken wel veel stu-denten, want dan kunnen zeook ’s avonds werken.’’

Waarom zijn alle winkelstoch tegelijkertijd op zoek naarpersoneel? ,,Dat is een moeilijkevraag. Het was me ook al opge-

vallen hoeveel postertjes je ziethangen, maar ik zou niet wetenhoe dat komt. Wij hebben eencollega die langdurig ziek is endie we moeten vervangen’’, ver-telt de bedrijfsleidster van deEtos. ,,Misschien dat bij anderewinkels nu de vakantiemede-werkers stoppen en er weer ge-woon personeel wordt aange-trokken? Bovendien is de va-kantie voorbij en wordt hetweer wat drukker’’, waagt zeeen gok.

Bij schoenenwinkel Nelson in

de Donkersteeg is het veel dui-delijker. De assistent filiaalma-nager die ze daar zoeken, komtniet in het centrum te werken.Aan het eind van de maandopent er een nieuwe winkel inLeiden Zuidwest.

Ook bij uitzendbureaus is ersprake van meer aanbod van ba-nen. Saskia der Weduwen vanAdecco aan het begin van deHaarlemmerstraat weet hoe hetkomt: ,,De economie trekt aan.Dat merk je altijd als eerste inde uitzendbranche. Bedrijven

durven dan weer wat risico tenemen en personeel aan te trek-ken’’, vertelt de branchmanager.Dat er in de rest van Leiden veelpersoneel wordt gezocht ver-baast haar dan ook niet. ,,Wijmerken al een aantal maandendat het drukker wordt, meestalwordt het dan ook wat zicht-baarder.’’

Bovendien gaat het niet al-leen om tijdelijke banen bijAdecco. Ook personeel voor vas-te banen wordt gezocht. ,,Delaatste jaren richten alle uit-

zendbureaus zich ook op wer-ving en selectie voor bedrijven,daar zijn wij geen uitzonderingin. En ook de vraag naar vastpersoneel trekt flink aan.’’

Het blijft dus nog wat ondui-delijk waarom er zoveel adver-tenties hangen. Is het toeval oftrekt de economie echt aan? BijAdecco hebben ze in elk gevalalle vertrouwen in het laatste.,,We zien dat er in alle branchespersoneel wordt gevraagd. Be-halve dan in de horeca, maar ja,het is het einde van de zomer.’’

Leidse winkels en uitzendbureaus zijn volop op zoek naar personeel

Etalage als personeelsadvertentieZelfs de meest onoplettendebezoeker van de Leidse bin-nenstad kan het nauwelijksontgaan: de middenstand zitte springen om nieuw perso-neel. Overal hangen op deetalageruiten briefjes en pos-tertjes waarop salesmede-werksters, assistent-storema-nagers, verkoopsters enweekendhulpen worden ge-vraagd. Een wandeltochtjedoor het centrum van Leidenleidt tot de wetenschap datZiengs, Cool Cat, Vero Moda,Etos, Jeans Centre, Men atWork en Belcompany perso-neel zoeken. En dat is nogmaar het begin!

Winkels en uitzendbureaus zijn volop op zoek naar personeel. Het gaat goed met de economie. Foto’s: Hielco Kuipers

C M Y K LDN202 LDN



In de artikelen over de Buurt-werkmaatschappij (BWM) van 5en 6 september blijven enkelebelangrijke aspecten onderbe-licht.

Ten eerste liet een inactief ennauwelijks bestaand bestuurvan De Zijlbedrijven (DZB) deingehuurde directeur zijn ganggaan, zodat zijn belangen endie van de BWM verstrengeldraakten. Dat gaat inderdaad zover dat ’vrijwilligers’, die vooreen participatietraject bij deBWM zijn ondergebracht, op deboerderij van de directeur vande BWM klussen verrichtten endus werden (worden?) ingezetten gunste van zijn particulierebelangen. Dat zal zo echter nietin de offerte van de BWM staan.Toen dit bekend werd (begin ju-ni) heeft de Cliëntenraad geëistdat de gemeente deze mensenzou terughalen. Dit is niet ge-beurd. Er werden (worden?) vol-gens onze informatie op hetprivébezit trouwens ook BWM-werknemers tewerkgesteld voorwie de gemeente de loonkostenbetaalt (voormalige

zogenaamde ID’ers). Voorhen heeft de gemeente een mo-rele verantwoordelijkheid.

De Cliëntenraad SoZA heeftde gemeente vorig jaar al gea-larmeerd, naar aanleiding vanklachten over de BWM vandeelnemers aan een stadswacht-project, die gratis door de stadmoesten lopen, inadequatewerkkleding kregen en - on-danks toezeggingen - niet aaneen baan werden geholpen.Daarnaast voelden zij zichslecht behandeld door de BWM.Toen had men al kunnen ver-moeden dat het daar niet goedliep.

De kern van de kwestie zitminder in het beleid van dedienst Sociale Zaken en Ar-beidsmarktbeleid (SOZA), maarmeer in het feit dat wethoudersen gemeenteraad de BWM ja-renlang een soort speciale statushebben gegeven, zelfs die van

’voorkeursleverancier’, er kwets-bare mensen aan hebben over-geleverd of laten leveren, er veelgeld naar toe hebben doen gaanin de vorm van onder meerloonkostensubsidies, garantie-subsidies (vorig jaar stopgezet)en ’huursubsidie’, zonder ertoezicht op te houden. Zelfs eenjaarverslag (als dat er al was)werd niet gelezen.

Dat dit niet gebeurde heeftonder meer te maken met eengebrek aan belangstelling voorhet onderwerp reïntegratie invorige raadsperioden, waardoorzelfs een evaluatie van de aan-besteding van reïntegratietra-jecten in 2003 van de agendawerd geschrapt, en niet meer te-rugkwam.

Ambtenaren van SOZA wer-ken in opdracht van een wet-houder en boven hem staat degemeenteraad. Als de kaders enrichtlijnen ontoereikend zijn,en een wethouder te veel op af-stand blijft, kan het gebeurendat er onvoldoende wordt om-gekeken naar bijstandsgerech-tigden die aan een traject deel-nemen en dat een BWM haargang kan gaan. Een conclusie isdat in vorige raadsperioden ge-meenteraad en college gefaaldhebben. Een les is dat er toe-zicht moet zijn op instellingen

waar mensen naartoe gaanvoor wie de gemeente verant-woordelijk is.

Het is goed dat het college nueen onderzoek laat instellen.Als hieruit blijkt dat de BWMkan voortbestaan, zullen er eenandere directie en een echt be-stuur moeten komen, een raadvan toezicht met deskundigevertegenwoordigers van belang-hebbenden en de gemeente eneventueel met externe deskun-digen. En de BWM zal met eenprofessionele en ervaren stafmoeten werken.

E . M E I J E R ,

V O O R Z I T T E R C L I Ë N T E N R A A D S O Z A

L E I D E N

Buurtwerkmaatschappijterecht in opspraak


LE I DE N - Zoals bekend zal op 27 september het gerestaureerdeWaaggebouw wederom in gebruik genomen worden. Deze herope-ning valt gelijk met de herdenking van het 300-jarig bestaan vandit gebouw en het 60-jarig bestaan van de Markt- en Havendienst.Ter gelegenheid van dit drievoudig feest wordt ’s ochtends in deBurgerzaal een bijeenkomst gehouden, gevolgd door de herope-ning van de Waag.


leiden - Terwijl de Groenoordhallen al gonsden van de eerste bezoe-kers, opende Jan Wolfslag gisteren in het restaurant van de hallen detwintigste Leidato. Wolfslag , oud-voorzitter van het organiserend co-mité en mede-oprichter van deze huishoudbeurs, haalde onder de uit-roep ’de Leidato hangt nooit de vuile was buiten’ een spandoek door dewringer met daarop ’20e Leidato geopend’. FOTO ARCHIEF LEIDSCH DAGBLAD

Mooie folder van Connexxionen artikel in de krant over hetdalkaartje. Maar als dit gedaanwordt om het openbaar vervoerte stimuleren dan gaat er tochiets mis. Voorheen had men, zo-als vermeld, voor 1 euro een re-tourtje. Dat was goedkoper danreizen met een strippenkaart.Nu dus 1 euro voor een enkeltje

Stevenhof-centrum, of tweestrippen. Een strippenkaart van45 strippen kost 19,80 euro,twee strippen dus 88 eurocentvoor een enkele reis naar hetcentrum. Wie houdt wie nuvoor de gek?

J A N C O R B A ,

L E I D E N .

Dalkaartje relatief duur . FOTO GPD/DAVID VAN DAM

Wie houdt nu wie voorde gek met dalkaartje?

geen spoorwegwachter meer tewonen. De Spoorwegen wetenop een gegeven moment ookniet meer wat ze met die pan-den aanmoeten, en laten ze af-breken. Bij de Haarlemmer-meerlijnen hebben ze daarnooit de tijd voor gehad. Diehuizen gingen na de opheffingvan het spoor in particulierehanden over, en die zorgen ermeestal wel goed voor.’’

Als Bramers veronderstelling

Het gebrek aan succes van deHaarlemmermeerlijnen heeftook zijn goede kanten gehad.Door de tamelijk snelle ophef-fing van het spoor, hebben deNederlandse Spoorwegen nooitde gelegenheid gehad om hetrijke scala aan spoorwoningenop te ruimen. Wichor Bramer,beheerder van de websitewww.stationsweb.nl - waaropfoto’s en gegevens staan van zoongeveer alle spoorgebouwendie Nederland ooit heeft gekend- ziet het patroon vaker.

,,Veel van de oude spoorhui-zen verliezen na verloop vantijd hun functie. Bij een spoor-wegovergang, om maar wat tenoemen, hoeft natuurlijk allang

ergens is bewaarheid, dan is hetwel in Nieuw-Vennep. Van dezes spoorgebouwen die er ooitstonden - waarmee het dorpbinnen het net van de Haarlem-mermeerlijnen zo ongeveer hetrijkst bedeeld moet zijn geweest- staan er nog altijd vijf over-eind. In blakende welstand bo-vendien.

Alleen het stationsgebouw isverdwenen, wat voor het dorps-beeld absoluut een verlies is. Op

oude foto’s laat het station zichzien als een eenvoudig, maarsmaakvol gebouw. Rond 1970 ishet tegen de vlakte gegaan.

Een verwijzing naar hetroemruchte spoorverleden is erin dit kleine parkje niet te vin-den. Niet dat dat nou per senoodzakelijk is, maar het zoutoch aardig zijn. Vooral ook om-dat de spoorlijn zelf vrijwel vol-ledig uit het dorpsbeeld is ver-dwenen. Nieuw-Vennep magdan barsten van de spoorgebou-wen, een fatsoenlijk stukjespoordijk is er niet te zien. Oftoch? Het is er hoe dan ook eenflinke opgave om de exacte rou-te van het spoor terug te vindentussen de huidige bebouwing.Nieuw-Vennep heeft bijna ner-gens de route van de Haarlem-mermeerlijn in de straten of debebouwing laten terugkeren,zoals elders wel is gebeurd. Detrein zou, als hij station Nieuw-Vennep c.q. het Dr Van Haerin-genplantsoen nu had verlaten,frontaal op een rijtje woningenknallen.

Waar de trein er aan de ach-terkant weer zou uitkomen, isop het oog al helemaal niet tezeggen. Slechts met een oudestafkaart - waarop het spoordestijds is ingetekend - en een

moderne plattegrond in dehand, is ongeveer te zeggenwaar de locomotief zich door deachtergevel zou boren. Ergenster hoogte van de Boogaard-straat. Enkele tientallen meterszou de trein dit straatje volgen,om zich vervolgens op een blok-je jaren ’60-woningen te stor-ten, het gebouw van de scou-tinggroep Kagiwepi, een deelvan de lokalen van openbaremontessorischool De Boog eneen paar aangename villa’s, omuiteindelijk pál langs het spoor-huis aan de Eugenie Previnaire-weg, de Ruiterstraat op te schie-ten. Met grote verwoestingenzou het daarna eventjes meeval-len. De denkbeeldige locomo-tief zou slechts het gazon bij debejaardenwoningen langs deSikkelstraat en de achtertuinenvan de huizen aan de Sportveld-weg aan gort rijden, in elk gevalniets dat niet met enig geschof-fel en getimmer is te herstellen.Op zichzelf mooi, maar duide-lijke aanwijzingen dat hier ookwerkelijk een trein heeft gere-den, zijn niet te vinden. Geenspoorslootje, geen stukje dijk,niets. Bij de Zichtweg, waar hetspoor volgens de oude stafkaartlangzaam naar de Nieuwerker-kertocht buigt, gaat het trou-

wens weer onherroepelijk mis -als de trein nog zou hebben ge-reden natuurlijk. Ook hier zijnbovenop de lijn talloze, overi-gens opnieuw zeer aangename,huizen gebouwd.

Met de Venneperweg in zichtlijkt deze speurtocht in een to-tale mislukking te eindigen, alsvlakbij de Nieuwerkerkertochtde Haarlemmermeerlijn alsnogopduikt. Het spoor is hier tezien in de gedaante van eensmal wandelparkje, dat preciesde lijn volgt waarmee het spoordestijds richting Hoofddorp af-boog. Een kromme sloot aanhet begin, die de bocht heelmooi, en heel geleidelijk volgt,maakt wel duidelijk dat hieriets bijzonders aan de hand is.Want een kromme sloot, waarvind je die in Haarlemmermeer?

Mocht er iemand twijfelendat het spoor hier heeft gele-gen, dan doemt aan het eindevan het parkje, als de sloot weereen rechte lijn volgt, een tast-baarder bewijs op: de tweespoorhuizen aan de Venneper-weg. Keurig achter elkaar, inhet verlengde van het parkje,wachten ze op reizigers, die alzeventig jaar niet meer komen.

W I M W E G M A N

Met een boemel op ramkoers door Nieuw-VennepS P O R E N

Links het oude station van Nieuw-Vennep, kort voor of na de opheffingvan de lijn. Op de voorgrond het Dr. Van Haeringenplantsoen. FOTO AR-

CHIEF COR WIES

Op 1 januari 1936 sloot hetgrootste deel van de Haar-lemmermeerlijn. Zeventigjaar later trekt deze trein nogaltijd zijn spoor door hetlandschap. Het Leidsch Dag-blad ging op zoek naar tast-bare herinneringen aan delijn Hoofddorp-Leiden. Van-daag aflevering 4: het baan-vak station Nieuw-Vennep-Venneperweg.

Visser

in destad

Waar was ik vijf jaar terug op deelfde van de negende? Hier thuisvoor de tv. Om een uur of drie ’smiddags (Leidse tijd) zat ik metmijn hoogzwangere vrouw aande thee. We deden een zappertje,zoals wij ons rondje langs de tv-kanalen noemen, en flitsten eerstnog voorbij CNN. Toen kwam dereactie die zich normaliter alleenin cartoons en in grappig bedoel-de films en theaterstukken voor-doet. Mijn vrouw en ik theekran-sten nog een paar seconden dooren pas een kanaal of drie verder-op kwam de schok. Allejezus, watwas dát! Terug!

Net op tijd om nummer tweenaar binnen te zien vliegen.Doorgaans ben ik niet zo vlot vanbegrip, maar de ernst van ditspektakel drong onmiddellijk totmij door. Hypochonder als ikben, vermoedde ik dat het eindeder tijden nabij was. Door het

Amerikaanse luchtruim scheer-den een nog onbekende aantalzoekgeraakte vliegtuigen, aan-slag op het Pentagon, de eerstefikkende tweelingtoren kwamnaar beneden, ik telde het bij el-kaar op en stamelde dat de Der-de Wereldoorlog was begonnen.

Ik had het niet meer en beldemet Meindert en Janet, vrien-den die in New York hadden ge-woond en met wie ik zes jaarvoor de ineenstorting bovenophet World Trade Center had ge-staan. Raar telefoongesprek.Aan beide kanten van de lijnheerste voornamelijk sprake-loosheid. Verder gingen er watkreetjes van afschuw over enweer. Verbijstering en angstvoerden de boventoon. Hoe zalhet nu verder gaan? Geen idee,maar het zal nooit meer zijn zo-als het was?

Heeft de elfde van de negende

mijn leven veranderd? Ja, diedaverende klap op de kont vanManhattan heeft mij cynischergemaakt, banger ook. WO III is

het in zekere zin ook geworden,al likken de vlammen van dezewereldbrand (nog) niet aanmijn persoonlijke verworvenhe-

den. Cynischer ben ik gewordenten opzichte van iedereen diewat al te fanatiek een religieaanhangt. Mijn God is beterdan de jouwe, maar die vanBush is al net zo onverdraag-zaam als die van de mohamme-daanse martelaren. En ik schrikeven als ik in mijn vliegtuig eenstrenge moslimgelovige herken.Achterdochtig, bevooroordeeldben ik dus ook geworden. Deelfde van de negende heeft nuniet bepaald een fijner mensvan mij gemaakt.

Op 11-09-2001 rommelde ik ’savonds in een schoenendoosmet New York-foto’s. Hoe vaakwas ik in het WTC naar bovengesjeesd? Drie keer, vier keer? Ikvond ze niet mooi, de torens,maar ze fascineerden me wel.Vandaar die tientallen foto’s. Ikzag ze als het dubbele fallus-symbool van het machtigste

land op aarde. En nu was ma-cho VS ontmand, zomaar, mettwee onwaarschijnlijk brute uit-halen van het moslimzwaard.

De gruwelijke beelden vaneerder die dag hadden de weeënopgewekt. Het rommelde in deschoot van mijn vrouw en ikdeed schietgebedjes: alstublieftniet vandaag, niet op deze dag.Toen ik met mijn Twin Tower-foto’s in de weer was, keek ikuit het raam van mijn werkka-mer en ik verbaasde mij over dedoodgewone kalmte die de stadwas binnengetrokken. Niks aande hand in Leiden. Zou het zoblijven? De elfde van de negen-de zat er bijna op en mijnvrouw lag te slapen. De beval-ling zou nog ruim twee wekenop zich laten wachten.

J A A P V I S S E R

W W W.V I S S E R I N D E S TA D . N L



Van alles. Leiderdorp is saai, hethuis is leeg en het werk is verle-den tijd. Niemand kan daar ietsaan doen. Het is allemaal zijneigen schuld. Aan de keukenta-fel zit hij behoorlijk te bokken.Zelfs de eerste cappuccino helpthem niet over deze ochtendde-pressie heen. Pas als zijn vrouwMareen zegt dat de maestro ineen nieuw ritme moet komenen vervolgens zijn kleinzoonpogingen doet om op zijn kniete kruipen, ziet hij de zin vanhet leven weer. ,,Ik stel mij aan.Ik ben natuurlijk een echte fa-milieman.’’ De medische hang-set voor de oren, die nu op tafelligt, vormt het bewijs. ,,Dat ishet enige wat ik heb geslooptuit mijn spreekkamer. Voor demogelijke oorontstekingen vanmijn drie kleinkinderen, danben ik alle ellende voor als deouders denken dat ze buikpijnhebben.’’

Scheidend huisarts Meijer be-seft met deze opmerking dat hijzich al heeft overgegeven aanzijn nieuwe levensstijl. En ei-genlijk heeft hij ook genoegplannen om zijn tijd te vullen:een boek schrijven over de non-nen van Franciscanessen in hetvoormalige Elisabeth Zieken-huis aan de Hooigracht, een bu-reau opzetten voor periodiekmedische keuringen en profes-sioneel zwetsen aan de langezijde van de Leidse sportvelden.Dat laatste noemt hij echt hetmooiste wat er is en het eersteheeft alles met liefde voor dezegroep deugdzame vrouwen temaken.

Van zijn vader, ooit geschie-denisleraar op het Bonaventura,heeft hij geleerd hoe je mooieverhalen kan vertellen. Door deHaagse dokter Jaapie Oliemansis hij op het spoor gezet om ge-neeskunde te studeren. ,,Dezeman was geweldig voor zijn pa-tiënten. Zonder air en met veelsociaal gevoel trad hij ze tege-moet.’’

,,Zo wilde ik ook in Leidenopereren. Ik had alles mee om

een echte huismus tussen deSingels te worden. Ik ben hiergeboren en getogen, heb hiergestudeerd en mijn eerste echtepraktijk zat in het souterrainonder het Pelikaanhof. Een ech-te stadspraktijk, hartstikke ge-zellig. Van dokter Kortmann,een begaafd arts met trefzekerediagnoses, leerde ik het vak.Verder waren wij tegenpolenvan elkaar. ,,Ik ben laagdrempe-lig, ik hou van praten met ie-dereen, zit graag in het café endrink een biertje. Je hoeft mijniet uit te nodigen voor eenetentje. Na een uur heb ik geenzin meer. In de kroeg of bij hetvoetballen kun je zomaar weg-gaan. Dat is mooi, want ik wilmijn vrijheid.’’

Dat was ook de reden dat hijsamen met zijn vrouw in de ja-

ren ’70 een huis met praktijkaan de Stokroos kocht in de Me-renwijk. Binnen de kortste tijdzat hij bomvol, bleef speciaalthuis voor de bevallingen in aldie jonge Leidse gezinnen enwas heel gelukkig. Hij reisdeover de wereld als sportarts vanhet succesvolle basketbalteamvan Parker Leiden, deed wat bijLugdunum en UVS wat enkwam via een ommetje op defiets ook nog terecht bij ASC, deenige voetbalclub van Oegst-geest. ,,Allemaal liefdewerk oudpapier. Ik vind het een verplich-ting voor een arts om maat-schappelijk bezig te zijn. Pasdan ontdek je de andere kantvan het bestaan.’’ Nog gelukki-ger werd hij van het door hemopgezette medisch centrum ’tJoppe een paar kilometer van

zijn toenmalige woning in deMerenwijk. Hij associeerde zichmet de ’prachtartsen’ Kees enMarga van der Meer en kreegdaardoor meer vrije tijd en omzijn gedachten te ordenen, zijnverhalen te bundelen en zelfs tepromoveren.

En nu moet hij na 40 jaar uit-gerangeerd aan een keukentafelverhalen over vroeger. En hetwordt nog erger als hij onom-

wonden de reden van zijn stop-pen vertelt. ,,Ik ben een rem opde modernisering. Het huisart-senvak op zich is tijdloos. Diag-noses veranderen niet, de thera-pie wel. En die therapie zit te-genwoordig in de computer. Alsje F7 indrukt, krijg je de recep-ten waarvan minister Hooger-vorst wil dat we die voorschrij-ven. Ik ben daar niet handig in.Ik kan niet tikken en tegelijker-tijd praten over de computerheen. Tachtig procent van depatiënten heeft niets, wil alleenmaar gerustgesteld worden.Heeft eerder een aai over de bolnodig, dan een verhaal in eencomputer. Ik heb al mijn kennisnog in mijn hoofd zitten. Dat isniet slim in deze tijd. Ik weethet. Ik merk het zelfs op de ten-nisclub. Als ik iets vraag over

een oude knarrentoernooi, zeg-gen ze: ’Kijk maar op internet,meneer Meijer’. Daarom wilmijn vrouw dat ik een compu-tercursus ga volgen in hetbuurthuis. Ga ik doen.’’

De moraal van dit verhaal:,,Ik ben geen narrige oude man.Ik sta vernieuwingen niet in deweg. Die jonge artsen zijn evenzo goed als ik, zo niet beter. Ikmoet me overgeven en dat iseen groot probleem. Ik heb eenslechte rechterknie, maar ik laatme niet opereren. Ik heb noggeen vertrouwen in het resul-taat. Ik ga rustig leven. Mijneerste prioriteit - ’Een doodge-woon lijk’, het ware verhaal vande moord op een Leidse dokter -nadert zijn voltooiing.’’

S A S K I A S T O E L I N G A

Har Meijer, huismus tussen de Singels, stopt met zijn praktijk

’Ik heb een slechte rechterknie’

Har Meijer als familieman. ,,Ik geniet nu elke vrijdag van vrouw en kleinkind. Geranium gereed heet dat in mijn jargon.’’ FOTO HENK BOUWMAN

LE I DE R D O R P - ,,U ziet hetgoed. Meneer Meijer zit thuismet vrouw en kleinkind.Twee maandagen al.’’ Zo’nopmerking klinkt uit demond van Har Meijer (66), déhuisarts van Leiden, veront-rustend. Hij is ’geranium ge-reed’, zoals hij zelf in een af-scheidsbrief aan zijn patiën-ten heeft geschreven. Waarheeft de dokter nu precieslast van?

Afscheid van Har Meijer: 19 september tussen 17.00 en19.00 uur in de HooglandseKerk, Middelweg 2, Leiden.

Afscheidsreceptie

C M Y K LDN202 LDN



De uitspraken van ministerDonner over democratie en desharia, in de krant van woens-dag 13 september, leggen per-fect de zwakke plek van een de-mocratie bloot.

Als een meerderheid tot eenbesluit komt, nadat alle vereistedemocratische procedures zijndoorlopen, moet dat wordenuitgevoerd. Ook al is dat instrijd met een rechtvaardige sa-menleving.

Sterker, ook zonder shariazijn er in Nederland wetten dienu niet bepaald de rechtvaar-digheid bevorderen, maar ze

zijn wel democratisch tot standgekomen.

Er bestaat een wijdverbreidmisverstand dat democratie eenideaal instrument is. De werke-lijkheid is dat democratieslechts een model is dat we han-teren bij gebrek aan beter enwaarvan we de tekortkomingenmoeten accepteren. De meerder-heid heeft het nu eenmaal nietaltijd bij het juiste eind, hoegraag we dat ook zouden wil-len.

F. J . G . A Z I E R ,

L E I D E N .

Minister Piet Hein Donner. FOTO ANP/EVERT-JAN DANIELS

Uitspraken Donner leggenzwakte democratie bloot


VOORSCHOTEN - In opdracht van het Ministerie van Land-bouw wordt een film vervaardigd over brandbestrijding, brandvei-ligheid en voorlichting, speciaal bestemd voor de boerenbevolking.De Voorschotense vrijwillige brandweer is uitgenodigd ook een rolin de film te vervullen. Vanmorgen werden in het dorp opnamengemaakt van de oude wijze van brandmelding, waarbij de brand-weerlieden op fietsen en lopende aan kwamen snellen naar de wa-gen. Vanmiddag werden opnamen gemaakt bij de Wassenaarseboerderij ’Bellestijn’, daar enige tijd geleden een soortgelijke boer-derij tot op de grond afbrandde. Men heeft een brandbestrijdinggereconstrueerd, waarbij de Voorschotense brandweer een belang-rijke rol speelde.


LEIDEN - De hoofdtechnici Strokap en Zaal uit het Academisch Zieken-huis Leiden vertrekken in november naar Paramaribo om medisch-technische apparatuur die een dezer weken al wordt overgevlogen, inhet Diaconessenhuis aldaar te installeren. ,,De nood daar is hoog",vindt Strokap, ,,alles is oud en krakkemikkig.’’ Zaal: ,,En de SLM vliegtalles over tegen kostprijs, dus alleen de brandstofkosten."


In het Leidsch Dagblad van vrij-dag 8 september schrijft FredHoogendoorn in de rubriek’Zwart/Wit’ een artikeltje onderde kop ’De leerling beslist mee’.Met 35 jaar ervaring als docentin het middelbaar en hoger be-roepsonderwijs heb ik er be-hoefte aan daarop te reageren.

Er bestaat in onze taal eenuitdrukking die luidt: ’Niet ge-hinderd door enige kennis vanhet onderwerp kan men er vrij-uit over spreken’. Welnu, hetverhaal van Hoogendoorn kannaar mijn mening worden afge-daan las lariekoek. Zijn meningover het door leerlingen latenoordelen over docenten, en danmet name over hun sociale vaar-digheden, is mede een uitvloei-

sel van het slappe beleid van dehuidige minister van onderwijsen velen van haar voorgangers.

Een tweede uitdrukking indit kader luidt: ’Inspraak zon-der inzicht leidt tot uitspraakzonder uitzicht’. Als Hoogen-doorn zijn zin krijgt, belevenwe het straks dat een klas tegende docent zegt: ’U mag blij zijndat u ons mag lesgeven en als uzich niet aanpast, schrijven wiju de deur uit’.

Het oordeel over een docentdient vooral te blijven waar hetis en hoort, namelijk bij het be-voegd gezag, dus de directie vande school.

M . VA N M E D D O ,


Directie en niet leerlingmoet docent beoordelen

dringen. Een rustig, weelderiglusthof is het, midden in eendichtbebouwd stuk dorp.

Het witte huis aan het eindevan het oprijlaantje past perfectbij de omgeving, al lijkt hetdoor al zijn uitbouwtjes en er-kertjes meer op een Gooise villadan op een spoorhuis van deHaarlemmermeerlijnen. Slechts

Wie niet weet dat ze er staat,kan de dubbele spoorwoningaan de Eugénie Prévinairewegin Nieuw-Vennep onmogelijkvinden. Een dichte, hoge haagontrekt het volledig aan hetzicht. De twee smalle toegangenvallen ook al nauwelijks op.Slechts een groene brievenbusbij een van de openingen ver-raadt dat achter de haag ge-woond wordt.

Eenmaal achter het groen,lijkt de buitenwereld heel verweg te zijn. De haag onttrekthet omringende Nieuw-Vennepaan het zicht en geluiden lijkener ook al nauwelijks door te

hier en daar is nog een stukje teherkennen van de eenvoudigemaar oerdegelijke bouwstijlwaarin de woningen destijdszijn opgetrokken.

Dat het om een spoorhuisging, ontdekten de huidige be-woners, Gerrit en Marjan Wit-zel zelf trouwens ook pas later.Ze vinden het een aardige bij-

komstigheid, maar het is wathen betreft niet het meest bij-zondere aan de woning. Wat hetpand volgens hen veel opmerke-lijker maakt, is het feit dat Her-bert Vissers er ooit heeft ge-woond.

De Nieuw-Vennepse industri-eel – oprichter van de land-bouwmachinefabriek Vicon –woonde er sinds de jaren ’50met zijn elf kinderen. ,,Hij iseen van de mensen die het huisgeweldig heeft verbouwd. Hijheeft er voor die tijd revolutio-naire dingen ingezet, zoals eenAmerikaanse open keuken. Datlijkt nu heel gewoon, maar des-tijds was dat nog nooit ver-toond’’, zegt Gerrit Witzel.

Door Vissers is het huis bij deoudere Vennepers heel bekend.,,Toen we het net hadden ge-kocht en bezig waren het te ver-bouwen, kwamen heel veelmensen een kijkje nemen’’, zegtMarjan Witzel. ,,Ze waren jarengeleden wel eens binnen ge-weest en wilden het graag weereens terugzien. Het was des-tijds, kregen wij het idee, eenbeetje een zoete inval hier. Dieelf kinderen mochten altijd heelveel vriendjes meenemen, en ie-

dereen mocht mee-eten.’’Gerrit Witzel: ,,Vissers was

bovendien een heel sociale man.Mensen die het moeilijk had-den, konden altijd bij hem enzijn gezin terecht. Pas geledenkwam er een man langs die ver-telde dat hij hier praktisch wasopgevoed. Een vrouw, die tergelegenheid van haar 80ste ver-jaardag een rondrit langs allebelangrijke plekken in haar le-ven had gekregen, liep hierdoor het huis alsof ze er giste-ren nog was geweest. Ze wistprecies hoe het er toen uitzag,tot en met het varkenskot in detuin aan toe. Nog zoiets: ie-mand vertelde dat een vrouwdie thuis geen plek meer hadom kippen te houden, maar diedieren hard nodig had om aanwat extra eten te komen, doorVissers uit de brand werd gehol-pen. Ze mocht een kippenhokneerzetten in een hoekje vanzijn tuin. Daar ging ze haargang maar.’’

Hoewel latere eigenaren hetspoorhuis nog verder onderhanden hebben genomen, zijneen paar eigenaardigheden uitVissers tijd nog steeds terug tezien. De trap van en naar de eer-

ste verdieping bijvoorbeeld.Marjan Witzel: ,,Die draait deverkeerde kant op. Hij komt uitbij een kleine zijkamer, terwijlhet logischer zou zijn als detrap voor de deur van de woon-kamer zou eindigen. Nu moetje telkens een stukje omlopen.Later begrepen we dat de woon-kamer het domein was van deelf kinderen en dat Vissers enzijn vrouw voornamelijk in datzijkamertje woonden. Op zichniet zo slecht bekeken van hem.Lekker rustig.’’

Hoewel de spoorwerkers dieer ooit hebben gewoond nuwaarschijnlijk in hun huizenzouden verdwalen, zijn de ken-merken van de twee woningenbinnen eenvoudig te herken-nen. Gerrit Witzel: ,,Het isenorm uitgebouwd en uitge-breid, maar de oervorm is nogsteeds te zien. De dikke murendie gedeeltelijk door de

woonkamer lopen, dat warenooit de buitenmuren. Als je derest wegdenkt, zie je dat hetbest kleine huisjes waren.’’

W I M W E G M A N


Een verborgen, maar o zo bekend lusthofS P O R E N

De uitgebouwde, voormalige dubbele spoorwoning aan de Prévinaire-weg. FOTO UNITED PHOTOS/MARCO DE SWART

Op 1 januari 1936 sloot hetgrootste deel van de Haar-lemmermeerlijn. Zeventigjaar later trekt deze trein nogaltijd zijn spoor door hetlandschap. Het Leidsch Dag-blad ging op zoek naar tast-bare herinneringen aan delijn Hoofddorp-Leiden. Van-daag aflevering 5: de dubbelewachterswoning aan de Eu-génie Prévinaireweg inNieuw-Vennep.

Visser

in destad

Vanmiddag ga ik een biertje ha-len in de Hooglandse kerk. Echt.Vanwege zijn pensionering heeftmijn huisarts een paar tappies inhet godshuis mogen neerzetten.Op strategische punten. Echt ietsvoor Har Meijer. Geen afscheids-receptie in Eigenzorg, de Brande-rij of de Engelberthahoeve, maarin een kathedraal in het hart vande stad. Is hier sprake van heilig-schennis, provoceert de dokter opzijn valreep gelovig Leiden? Wel-nee, Har wil er alleen maar meezeggen dat ook de frivoliteit vanhet leven wordt gevoed door hetspirituele. Loof de Heer en dankHem voor het aangename bier.Gezondheid.

H.A.M.M. Meijer, die zwikvoorletters doet vermoeden datHar van nogal katholieke komafis. Dat maakt het nóg begrijpelij-ker dat de dokter wenst af tezwaaien tussen de kansel en hetaltaar. In zijn geloofscontreien is

het immers maar een kleinestap van de kerk naar de kroeg.

Nou hoefde ik, de hemel zijdank, niet al te vaak bij Har opvisite, maar ik heb nimmer metde pest in mijn lijf in zijnwachtkamer plaats genomen.’Hallo, mooie riooljournalist’,was Hars vaste, luidkeelse be-groeting. Waarop ik dan uit-riep: ’Goeiedag, ouwe kwakzal-ver van me’. Zelfs de ergste pati-enten schoten er van in de lach.Dokter Meijer was nou niet be-paald een geruisloze vertrou-wensman en dat werd hem hieren daar ook kwalijk genomen.Ik kreeg wel eens te horen datmijn huisarts te veel op de voor-grond trad. ’Die dokter van joudie lult te veel en hij komt tevaak in de krant’, klonk het danmisprijzend. ’Ik hoor het al’,kwam ik er meteen overheen,’dokter Meijer is niet jouw huis-arts.’

Har werd mijn huisarts om-dat het mij beviel zoals hij om-ging met het geval Aart. Onzehuisvriend was een schat van

een vent die echter permanentin geestesnood verkeerde watzijn weerslag op het lichaamhad: koppijn, maagklachten,

foute bloeddruk en nog een he-le riedel aan kwaaltjes. Aart wasintelligent, maar kon daar nietzo bar veel mee omdat hij als dedood was voor van alles en nogwat. De somberte die door zijnhoofd spookte, had hij opgelo-pen in een zwaar gereformeerdejeugd. Er was hem simpelweg teveel hel en verdoemenis voorge-houden.

Vrij hopeloos geval dus, zekervoor een huisarts bij wie hij dedeur plat loopt. Want dat deedAart, als hij er weer eens geengat in zag, zijn toevlucht totHar zoeken. Bij de dokter durf-de hij zich bloot te geven, kle-ren uit en voor de draad met dehoofdbrekens.

Bij mijn weten heeft Har hemaltijd een willig oor gegeven,een hart onder de riem gesto-ken en iets voorgeschreven dathem door zijn eenzame nachtenhielp. Nooit is Aart onverrichter

zake huiswaarts gekeerd. Vanelk bezoek aan de dokter knap-te hij op. Ook al was het maarvoor even.

Har behandelde Aart met op-vallend veel geduld en genegen-heid. Ik kreeg er een warm ge-voel van. ’Doe mij ook zo’nhuisarts’, zei ik eens in Meijersbijzijn. ’Kom maar’, reageerdeHar en sindsdien is hij mijnhuisarts. Dat Aart ons ontviel,uiteindelijk deed een hartstil-stand hem de nek om, heeft Harniet kunnen voorkomen. Maarde dokter die te veel lulde, heefthem wel jarenlang enig houvastgeboden terwijl hij met onvastevoeten door het leven wankelde.En zo’n dokter mag van mij hetambt gedag zeggen in een kerk,de Hooglandse.

J A A P V I S S E R




Een paar opmerkingen wil ikmaken over de autoloze zondagin Leiden. Wat een fiasco!

Ik ben woonachtig op de Zijl-singel en daar was het zondag-middag bepaald geen autolozezondag. Er heeft vanaf 14.30uur een file gestaan die duurdetot ongeveer 18.00 uur in deavond. Het was op de autolozezondag nog drukker dan op een’gewone’ vrijdagmiddag.

Als je dan zonodig een auto-loze zondag wil invoeren, doedat dan voor de hele gemeente.De binnenstad was autovrij,maar waar moesten mijn kin-

dertjes nu spelen? Want alle au-to’s werden ook nog eens in dewijk achter ons gezet zodat demensen ’gezellig’ de binnenstadin konden. Om over het milieunog maar te zwijgen, met alleuitlaatgassen die wij als gezinmoesten inademen.

Autoloze zondag: nee, voormij hoeft dat niet meer. Of bestegemeente, doe het dan goed.Zodat wij op de Zijlsingel erook nog een leuke dag aan over-houden.

V. V E R H O E V E N ,

L E I D E N .

Autoloze zondag was voorZijlsingelbewoners fiasco

volgens vijf meter naar bene-den. Toen de ziekenbroedersnoodgedwongen per rubber-bootje waren gearriveerd vrees-den zij voor ernstig lichamelijkletsel en durfden hem niet tevervoeren. Er werd besloten dateen traumahelikopter moestworden ingeschakeld.

Volgens een politiewoordvoer-der van Hollands Midden kwamer zaterdagavond om acht uureen melding binnen dat eenvolwassen man uit een boomgevallen was op een eilandje inde Kever. Hij bleek in een doorkinderen gemaakte boomhut tewillen klauteren, maar viel ver-

Maar dat gaat zomaar niet inNederland. Hoewel de daarvoorbedoelde helikopter van het VUMedisch Centrum 24 uur perdag startklaar staat, mag de pi-loot niet opstijgen omdat het aldonker is. Voorschriften zijnvoorschriften en terwijl er ge-vreesd wordt voor het leven vande Leidenaar, krijgen de hulp-verleners te horen dat er geensprake van kan zijn dat de helihet hoofdstedelijke luchtruimmag kiezen.

Een woordvoerster van hetziekenhuis zegt daags na hetvoorval dat ze vanwege de pri-vacy van de patiënt geen uit-spraken mag doen over dit spe-cifieke geval, maar dat het kloptdat vanwege de milieuwetge-ving de traumahelikopter ’savonds en ’s nachts niet magvliegen. Wel laat ze weten dat ermomenteel wordt gekeken naareen landelijke oplossing, watzou betekenen dat er in plaatsvan traumaheli’s bij meerdereziekenhuizen één helikopterdag en nacht klaar staat omvanuit een centraal punt in Ne-derland hulp te verlenen.

Maar de ongelukkige Leide-naar op het eilandje had daarzaterdag niets aan. Bijna zesjaar nadat er Kamervragen overdeze problematiek zijn geweest(naar aanleiding van de café-brand in Volendam) is er dusniets veranderd.

De Kustwacht wordt inge-schakeld en die doet een beroepop de enorme Search And Res-que-helikopter (een offshore he-li geschikt voor het vervoerenvan 21 mensen) die gestatio-neerd is in Den Helder. Eigen-lijk alleen getraind voor klusjes

op zee maar er is geen anderemogelijkheid op het kleine bin-nenmeertje. Terwijl opgetrom-

melde brandweermannen uitAmstelveen komen helpen ensamen met de regionale hulp-verleners proberen het eilandjebereikbaar te maken door afzet-linten en lichten te plaatsen,wacht het slachtoffer noodge-dwongen en in onzekere toe-stand maar af wat er gaat ge-beuren.

Als rond tienen de giganti-sche heli ter plaatse is, kan deman eindelijk op weg naar hethospitaal. Terwijl volgens hetLUMC in Leiden gewoon ruim-te was voor de patiënt (’We heb-ben ook een helikopterplat-form’) wordt er vreemd genoegdoor de aanwezige hulpverle-ners besloten dat de patiënt als-nog naar het VU Medisch Cen-trum in Amsterdam moet wor-

den gebracht.Hoewel het ziekenhuis geen

mededelingen wil doen, blijktdat uren later het Amsterdamseluchtruim gelukkig wel ge-opend te zijn geweest voor deaanvliegende offshore helikop-ter.

Dit verhaal krijgt toch nogeen happy end want volgens depolitie vallen de verwondingenvan het slachtoffer mee. Hijblijkt enkele ribben gebroken tehebben en zal snel weer op debeen zijn.

Maar met de wankelmoedigewetgeving inzake de inzet vande ziekenhuisheli in het achter-hoofd zou het de volgende keerzomaar erger kunnen aflopen.

D A N N Y D R E N T H

Regels zitten adequate hulpverlening in de weg

Uren wachten opeen reddingsheli

Dat helikopters tot veel in staat zijn bewijzen ze bij de jaarlijkse reddingsdemonstraties voor de kust vanKatwijk. ARCHIEFFOTO FRANS ROOMER

Een traumahelikopter landt bij het Leidse Van der Werffpark. Vanwegede milieuwetgeving mogen deze heli’s alleen overdag in actie komen.

ARCHIEFFOTO HIELCO KUIPERS

Een helikopter kan levensreddend zijn, maar de regeltjes zitten nog altijd een adequate hulpverlening in de weg. ARCHIEFFOTO FRANS ROOMER

Als zaterdagavond een 38-jarige Leidenaar op een eilandje inde Kever (Kagerplassen) uit een boom valt en zichzelf lelijkbezeert, blijkt dat slechts het begin te zijn van een bizarreaaneenschakeling van ontwikkelingen. Waar een plaatselijkeambulancedienst en het ziekenhuis om de hoek voldoende lij-ken, worden noodgedwongen hulpverleners uit het hele landopgetrommeld en wordt het ongelukkige slachtoffer uitein-delijk bijna drie uur later op een brancard binnengedragen inhet VU Medisch Centrum in Amsterdam. Met dank aan hulp-verleners uit de Leidse regio, Amstelveen, Amsterdam en DenHelder, maar vooral aan trage politici en overheidsinstantiesdie maar geen besluit durven nemen over de inzet van detraumahelikopters.

C M Y K LDN202 LDN



Na uw rubriek Schrijvende Le-zers is vast ’Cocktail’ van me-vrouw Gilissen het meest intrek in uw dagblad.

Jammer dat zij jubelt en fluit-ketelt over een fietsfeest in Bar-celona, de stad van Antoni Gau-dí, maar onvermeld laat hoe de-ze 80 jaar geleden jammerlijk isomgekomen. Zo’n leuk tram-metje - sommige provinciale enlokale bestuurders zien datgraag terug in de Breestraat in

plaats van in de Lakenhalcollec-tie ’Niet gebouwd in Leiden’ -reed over hem heen.

Mijn vader leerde me: mettwee woorden spreken. Tweewoorden, denkend aan Gaudí :no pasarãn.*

L E O M E I J E R ,

L E I D E N .

* Strijdkreet: Zij zullen erniet doorkomen! - red.

Antoni Gaudí. FOTO GPD

Gaudí kwam onder zo’nleuk trammetje


LEIDEN - Te Johannesburg in Zuid Afrika is het waarnemings-station gevestigd van de Leidse Sterrenwacht. Aangezien de om-standigheden daar voor het verrichten van goede waarnemingensnel slechter zijn geworden is besloten het station naar Hartebeest-poortdam te verhuizen. De Zuidafrikaanse regering stelt de grondbeschikbaar en zorgt bovendien voor de bouw van een woonhuisen een gebouw voor de kijkers met de daarbij behorende ruimten.De kosten van de verplaatsing worden geraamd op 100.000 gulden.Van dit bedrag komt 60.000 gulden voor rekening van het LeidseSterrenwachtfondsen het Leidse Kerkhovenfonds. In zijn begrotingvoor 1957 stelt minister Cals voor, dat het Rijk in de kosten van ver-plaatsing zal bijdragen door de gebruikelijke jaarlijkse subsidievan 15.000 gulden voor één jaar met 40.000 gulden te verhogen.


LEIDEN - Burgemeester Goekoop overhandigde gistermiddag de laat-ste sleutel van een complex woningen aan het Looierplein e.o. (Heren-gracht/Zijlsingelgebied) aan het echtpaar De Jeu. Het complex wordtbeheerd door de stichting Nieuw Groenhoven en er wonen ongeveer140 bejaarden en 50 gezinnen. FOTO: ARCHIEF LEIDSCH DAGBLAD

Paul Verhoeven had zich geenmooier script kunnen wensen.De Herstelden en de PKN inKatwijk zijn er samen niet uit-gekomen. Tweeënhalf jaar heeftmen driftig gezocht in de bij-bel. Beide partijen hebben talvan artikelen gevonden waaruitblijkt dat zij gelijk hebben, enniet die anderen. Om de impas-se te doorbreken wordt beslotenom de zaak voor te leggen aande wereldlijke rechter. Eigenlijkzijn ze erop tegen, maar goed,(geld)nood breekt nu eenmaalook Christelijke wetten. Derechtszaal stroomt langzaamvol, beide partijen laten zichvergezellen door fanatieke aan-hangers en andere belangstel-lenden. Gespannen wacht menop de komst van de rechter. Ho-pelijk is het er één in de lijn vande Heilige Schrift. De deur gaatopen, een schok van ontzettinggaat door de zaal. Verbijsterdstaren de aanwezigen naar derechter die plaatsneemt achterde tafel. Geen oude, grijze enwijze man, maar een vrouw ennog wel zonder hoed!

Maar goed, ook dit is in delijn van de Schrift, de bekermoet nu eenmaal helemaalleeggedronken worden, tot enmet de laatste druppel! Als eer-ste krijgt eiser het woord. Derechter laat langzaam haar ogendoor de zaal gaan en bestudeertde aanwezigen. Onwillekeurigdwalen haar gedachten af naarhet schilderij ’De Aardappele-ters’ van Vincent van Gogh. Hadhij nog maar geleefd dan hadhij hier een prachtig schilderijvan kunnen maken! Zij pro-beert zich vervolgens voor te

stellen wat deze mensen be-weegt. Het komt haar allemaalheel bekend voor. Opeens schiethet haar te binnen en moet zijdenken aan de ouderlingen uit’Een vlucht regenwulpen’ vanMaarten ’t Hart.

Ondertussen is gedaagde aanhet verweer begonnen. Weerdwalen haar gedachten af.

Gisteravond heeft zij nogeens goed nagedacht wat zijmet deze zaak aan moet. Hetleek haar gepast dat ook zij deBijbel erop na zou slaan. De tijdbegon echter te dringen dusheeft zij de Bijbel opengeslagen,op een volstrekt willekeurigeplaats. Het was de geschiedenisover Jezus en de kleine kinder-tjes. Het deed haar denken aande tijd dat ze zelf nog kind was.Hoe vaak had zij haar moederniet horen zeggen ’eerlijk zul-len we alles delen’.

Nadat beide partijen hun zeg-je hebben gedaan neemt derechter het woord. In niet miste verstane bewoordingenspreekt zij hen vermanend toeen stuurt ze met een opdrachtnaar huis. Ze krijgen drie we-ken de tijd om tot een oplossingte komen. Als duwtje in de goe-de richting voegt zij er nog bitsaan toe: ’En als jullie het nietweten, dan weet ik het wel!’.

De meeste mensen houdenvan een film met een happyend. Later in de Hemel komenpartijen elkaar weer tegen. Te-rugkijkend op deze affaire kun-nen zij er, met z’n allen, harte-lijk om lachen.

J . VA N D E R P L A S ,

K AT W I J K A A N Z E E .

De pastorie en de rechter

over de Hoofdvaart. ’t Haventjeheet het, wat op zichzelf eenietwat malle naam is voor eenbrugwachtershuisje midden inde polder. ,,Eerlijk gezegd hebik geen idee waarom het zo isgenoemd’’, zegt bewoner HarmKattenberg. ,,Maar we vondenhet wel grappig, dus we latendie naam maar aan de gevelhangen.’’

Kattenberg is nu een paar jaar

Slechts van een paar stationslangs de Haarlemmermeerlij-nen is de naam van de architectbekend. Wie de talloze anderehuizen heeft ontworpen, is nietduidelijk. Het is zelfs niet be-kend of het één architect is ge-weest, of dat het er verschillen-de zijn geweest. Hoe dan ook,ze hebben een knap staaltjewerk afgeleverd. De uiteenlo-pende huizen, haltegebouwenen stationnetjes zijn ongeloof-lijk goed herkenbaar. Wie erooit één heeft gezien, herkentde andere bij wijze van sprekenin één oogopslag.

Zo is het dus ook met hetspoorhuis aan de Hoofdweg-Westzijde in Nieuw-Vennep, palachter het voetgangersbruggetje

eigenaar van het pand en ape-trots op zijn brugwachterwo-ning. ,,Dit is zo’n mooi, zo’nschitterend huis. We haddenhet al jaren op het oog en toenhet te koop kwam, was hetgauw geregeld. Dit is onsdroomhuis. Ja hoor, dan kan jerustig zeggen.’’

Kattenberg kent de brug-wachterwoning al minstens 35jaar. ,,In 1970 werkte ik bij een

timmerbedrijf hier in Nieuw-Vennep. De vader van mijntoenmalige baas woonde hier.Tussen de middag ging ik ervaak lunchen. Ik dacht toen nogniet: dít wil ik later hebben.Maar ik vond het al wel meteeneen erg mooi huis. De oudespoorhuizen hebben een be-paalde sfeer, een bepaalde uit-straling die mij wel aan-spreekt.’’

Het huis is flink gemoderni-seerd. ,,Er zit nu bijvoorbeeldeen badkamer in, om een klei-nigheidje te noemen. Daar de-den ze in 1912 nog niet aan’’,zegt Kattenberg lachend. Tochzijn de sfeer, een groot deel vande inrichting en tal van oudedetails van de brugwachterwo-ning bewaard gebleven. Van dehardgranieten dorpels en hetingenieuze katrolsysteem waar-mee het zijraam kan wordenopengedraaid, tot de authentie-ke bijna manshoge voorraadkel-der. ,,Wat aan dit huis onmid-dellijk opvalt, is hoe stevig hetis gebouwd. Dikke muren, zwa-re kozijnen. Het is al die jarengoed onderhouden hoor, maarer zit nog altijd geen scheurtjein. Terwijl het toch niet is on-derheid.’’

Dat er überhaupt een brug-wachterhuis langs de Hoofd-

vaart staat, is opmerkelijk ge-noeg te danken aan het toenma-lige Ministerie van Oorlog. Despoorwoning had weliswaar eenzeer vredelievende bedoeling:namelijk het huisvesten van deman die de ophaalbrug over deHoofdvaart moest open- enweer dichtdraaien. Maar datzo’n soort brug er kwam, metbrugwachter dus en met brug-wachtershuisje, was het werkvan de militaire autoriteiten.Voor het Hoofdvaart had het ei-genlijk veel meer voor de handgelegen om een iets hogere vas-te brug te bouwen. Veel en om-vangrijk scheepvaartverkeerheeft de vaart immers nooit ge-kend. Het Ministerie van Oor-log wilde echter geen spoordij-ken en -bruggen hoger dan 60centimeter in het gebied voorde Geniedijk dat in geval vanoorlogsdreiging onder watermoest worden gezet. Als daardan droge plekken overbleven,had de hele operatie geen zin.

Kattenberg bewaart een fotouit de jaren ’30 waarop het klei-ne ophaalbruggetje is te zien,net op het moment dat er eenstoomloc overheen rijdt. Hethuis ziet er nog vrijwel hetzelf-de uit als op die foto. Katten-berg: ,,Er is een kleine erkeraangebouwd. En o ja, de kleine

vensterruitjes van toen zijn ver-vangen door grote ramen. Maarverder is alles aan de buitenkantnog vrijwel authentiek.’’ Hetheeft zelfs nog, als een van deweinige spoorhuizen, de origi-nele kale gevel, met grijsbruinebakstenen. De meeste anderehuizen zijn door de eigenareninmiddels witgeverfd - of witge-pleisterd.

Het gebouwtje blijkt bínnenopmerkelijk veel groter dan hetvan buiten oogt. ,,Het zit ont-zettend efficiënt in elkaar’’, zegtKattenberg. ,,Er is nauwelijksverloren ruimte. Het heeft weltoch gevolg dat de trap naar bo-ven uiterst steil en smal is, maargoed dat is een kwestie vanwennen.’’

Ondanks de soberheid en effi-ciëntie waarmee het is ge-bouwd, is er volgens Kattenbergdestijds niet beknibbeld op dekwaliteit. Volgens hem is datbijvoorbeeld goed te zien aanhet houtwerk, boven op zolder.,,Dat is een van mijn favorieteonderdelen van dit huis. Het iszo mooi gedaan. Zo stevig en zomooi afgewerkt: dat zie je nietmeer in een moderne woning.’’

W I M W E G M A N

Reageren? [email protected]

De bevroren tijd aan de HoofdvaartS P O R E N

De voormalige brugwachterwoning bij de Hoofdvaart in Nieuw-Ven-nep. Foto: United Photos/Marco de Swart

Op 1 januari 1936 sloot hetgrootste deel van de Haar-lemmermeerlijn. Zeventigjaar later trekt deze trein nogaltijd zijn spoor door hetlandschap. Het Leidsch Dag-blad ging op zoek naar tast-bare herinneringen aan delijn Hoofddorp-Leiden. Van-daag aflevering 6: de brug-wachterwoning aan deHoofdvaart in Nieuw-Vennep.

Visser

in destad

Levensstroom.Dat het rode gevaarte dat langs

de A4 werd opgetrokken geenaanwinst voor het Meubelpleinbetrof, begreep ik ook wel. Maartot de krant van zaterdag had ikgeen idee wat er achter dit opval-lende bouwwerk stak. Een reli-gieus circus dus. Langs de rijks-weg door Leiderdorp zorgt voor-ganger Jan Zijlstra op de dag desHeeren voor spektakel, wonder-baarlijke genezingen.

De krant stond er zaterdag uit-gebreid bij stil, driekwart paginalang. De firma Levensstroomwerd van verschillende kantenbelicht. Goed werk, informatiefvooral, zonder vooringenomen-heid. Aan de lezer om te oorde-len. Nou, dat heb ik gedaan. Mijnvrouw vroeg zich aan de ontbijt-tafel af, waar ik me op de vroegezaterdagmorgen zo druk ommaakte. Om een Leiderdorpse Ti-ta-tovenaar-dominee die kreupe-

len tot loopwonderen kan bid-den, antwoordde ik en schoofhaar de krant toe.

Van mijn gematigd gerefor-meerde jeugd is mij bijgeblevendat het niet zo erg is om anderste geloven dan binnen onze ker-kelijke stroming de bedoelingwas. Zelfs het verketteren vande muzelman met zijn voorkeurvoor de profeet Mohammed hadgeen pas. Die moslims geloof-den tenminste in iets wat tochaardig in de buurt van onzesoms toornige God kwam. Mijnouders maakten niet zo’n puntvan andersdenkenden. Alleendie lawaaimakers van de pink-sterkerk met hun aanstellerigegoocheltrucs, daar hadden zehet niet zo op. Voor een domi-nee die van de kansel komt omde helende Jezus Christus tespelen, hadden ze geen goedwoord over. En kijk nu tocheens. Op een steenworp afstand

van het graf van mijn ouders ishet acht miljoen euro kostendesprookjespaleis van zo’n pink-stergoeroe verrezen. Acht mil-joen waarvan vier stuks uit de

zak geklopt van Zijlstra’s be-minde volgelingen. Eéntiendevan hun inkomen vordert dedominee van zijn goedgelovigezieltjes die voor hun dure geld

zondag aan zondag mogen fi-gureren in swingende gebeds-diensten in de rode kathedraalaan de snelweg.

Dat zich in de 21ste eeuw noghele volksstammen op een hier-namaals met geneugten verheu-gen waar de mens zich in zijnaardse bestaan verre van moethouden, kan ik ergens wel be-grijpen. In Taliban-streken ishet immers nog volop middel-eeuwen. Maar dat er bij ons, inhet hoog ontwikkelde vrije wes-ten, een kolossale kerk volstroomt met bedevaarders diein de schijnbewegingen van eenzelfverklaarde geneesheer trap-pen, is ronduit verbijsterend.Jomanda is eng, maar Jan Zijl-stra nog vele malen griezeliger.Want de pinksterwonderdokterverwijst bij een handopleggingzonder het gewenste resultaatlafjes naar zijn God. Kunnen weJomanda’s mislukkingen het

medium zelf aanrekenen, Zijl-stra wast zijn handen in on-schuld. De kreupele die, na zichtot hem te hebben gewend, vastis blijven zitten in zijn rolstoelte verheffen, moet bij zichzelf terade. Bid ik wil hard genoeg?

Acht miljoen euro. Wat eenzondegeld. Daar had alle ellen-de die een Leidse pinksterge-meente in Kenia aanrichtte meeverzacht kunnen worden. DeGrote Opdrachtgemeente heettedat misdadige clubje dat eenspoor van narigheid door don-ker Afrika trok. Uitdagendheeft broeder Zijlstra zijn poe-nerige façade naar de A4 ge-richt. Levensstroom. Ik ver-moed dat mijn ouders zich aleen paar keer in hun graf heb-ben omgedraaid.

J A A P V I S S E R




,,Als in boeken personages ge-handicapt of ziek zijn, dan zijndat meestal maar randfiguren.Deze mensen worden dan afge-schilderd als zielig, of treurig.’’Clare Wesselius, bijna zestigjaar oud, zit aan de eettafel endrinkt limonade met een rietje.Voorzichtig schuift zij het glasnaar zich toe, neemt een slok enpraat dan verder. Energiek, meteen twinkeling in haar ogen.

Van vlees en bloed

,,Ik wilde dit beeld breken. Ikwilde een boek schrijven waarinde hoofdpersoon gehandicapt isen tegelijkertijd liefheeft, fanta-seert, kortom: iemand van vleesen bloed die een mooi levenleidt. Mensenkunnen vaakniet gelovendat het levenvoor iemanddie gehandi-capt is ookleuk kan zijn,en dat is jam-mer.’’

’Ik heb je nietgedroomd’ ver-telt het verhaalvan Sofie vanZanten. Zij groeitop in een typischjaren vijftig-gezinin een dorpje in deHaarlemmermeer.Het frêle meisje valtop doordat het ’zouitdagend loopt’.Haar spierpijn wordtdoor haar ouders ge-negeerd, of afgedaanals aanstellerij, totdatSofie in een boek overanatomie bladert envaststelt dat zij aan dy-strofie leidt. Het duurteen lange tijd voordatzij deze ontdekking aanhaar omgeving vertelt. ,,Dmpkun je enigszins vergelijkenmet de spierziekte Duchenne.

Het is eenmildere variant,

maar het woord ’progressief’geeft wel aan dat de ziekte zichsteeds meer in je lichaam mani-festeert’’, aldus Clare, die sinds

enkele jaren in een rolstoel zit. Een leraar Nederlands, Rei-

nier Berends, is een van de wei-nige mensen in Sofie’s omge-ving die haar begrijpt. Vanuitzijn perspectief wordt com-mentaar gegeven op het levenvan het meisje. Hij ziet hoehet worstelt met het grote ge-heim dat het met zich mee-draagt, en hoeveel moeitehet Sofie kost haar leeftijds-genoten bij te benen. Tege-lijkertijd valt de jonge le-

raar op zijn leerlinge. Jaren la-ter komen de twee elkaar tegenin Ierland en ontstaat er eenkorte romance.

Clare Wesselius laat de han-deling beginnen als Berends op

een dag, zo’n twintig jaar nadathij Sofie voor het eerst ontmoet-te, de gedichtenbundel ’A cupof sun’ in zijn boekenkast vindt.Hij wil het boekje teruggevenaan het meisje dat het hem ooitleende, gaat naar Sofie op zoeken beetje bij beetje keert zij te-rug in zijn herinneringen.

Mozart

,,Het boek is gedeeltelijk auto-biografisch. Ik had een grotezwak voor die leraar, en hij ookvoor mij. In werkelijkheid gafhij een ander vak, ik heb de re-ele omstandigheden zoveel mo-gelijk geprobeerd om te vor-men.’’ Sofie speelt klarinet, Cla-re blokfluit. Speelt zij nog

steeds Mozart, net als in hetboek? ,,Nee, ik kan de klankenniet meer zo zuiver krijgen’’,zegt Clare. En daarna lachend:,,De laatste jaren voer ik Iersesmartlappen op met mijn buur-vrouw. Ik op de fluit, zij zin-gend achter de piano, dat is ont-zettend leuk.’’ Het boekje ’Acup of sun’ of ’een kopje zon’,bestaat wel echt. ,,Ik blader ersoms eens in, de gedichten ge-ven mij altijd troost’’, aldus Cla-re.

Inmiddels werkt Clare aaneen volgend boek. Zij wijst naarde serre waar tussen veel plan-ten een computer staat. ,,Ikvind het heerlijk om te schrij-ven. Nu doe ik recherche voor

een verhaal over mijn tante. Zijwas communiste en emigreerdein de jaren vijftig naar Amerika.Dit boek gaat toevallig overmijn ziekte, maar het is abso-luut niet het geval dat ik alleenmaar daarover wil schrijven.’’

L I N D A V E R M E U L E N

’Ik heb je niet gedroomd’ werd uitgege-ven in de reeks ’’Mijn eigen Bruna boek’’.De Leidse Clare Wesselius won vijf jaargeleden met een eerdere versie deschrijfwedstrijd ’De pen als lotgenoot’.Van het prijzengeld maakte zij een reisnaar de Verenigde Staten. ’Ik heb je nietgedroomd’ is te koop bij Bruna (Stevens-hof) en te bestellen bij de boekhandel á17,50 euro.

Clare Wesselius schrijft boek over Sofie die dezelfde spierziekte heeft als zij

Een kopje zon schenkt troostClare Wesselius beschrijft inhaar boek ’Ik heb je niet ge-droomd’ hoe een spierziektein het leven van een opgroei-ende vrouw inbreekt. Net alsde hoofdpersoon heeft ookClare over de wereld gereisd,heeft zij een gezin en maaktzij muziek. En net als dehoofdpersoon leidt de Leidseaan de spierziekte dystrofiamusculorum progressiva(dmp). Dit voorjaar werd hetboek in de reeks ’Mijn eigenBruna boek’ opgenomen.

Clare Wesselius: ,,Mensen kunnen vaak niet geloven dat het leven voor iemand die gehandicapt is ook leuk kan zijn.’’ FOTO DICK HOGEWONING

C M Y K LDN202 LDN


L DINSDAG 3 OKTOBER 2006 [email protected] RegioLDN202

In het Leidsch Dagblad van 29september wordt melding ge-maakt dat het huis MarthijnUittenbogaard voorzitter van’pedopartij’ PNVD, onder poli-tiebewaking staat. Als oorzaakwordt een artikel in het WitteWeekblad, dat zijn adres promi-nent op de voorpagina zette, ge-geven. Op zaterdag mag Uitten-bogaard nog eens uitgebreidzijn zegje doen, waarbij hetwoord ’riooljournalistiek’ nietwordt geschuwd.

Dat gaat me één brug te ver.Immers: voor het gemak is Uit-tenbogaard in de waanzin vanhet moment kennelijk vergetente vertellen dat de beginselenvan de journalistiek op hemzijn toegepast. Hij werd gekendin de teneur van het artikel enwíst dat er een foto van zijnhuis bij zou komen. Sterkernog: even was er sprake dat hijdaar zelf op zou gaan. Na eenkorte overweging besloot hijdaar toch maar van af te zien.Bovendien werden passages uithet artikel door hem ingezienen goedgekeurd.

Dat Uittenbogaard zich in hetLeidsch Dagblad laat citeren dathet allemaal zo vreselijk is dat’iedereen zonder nee/nee-stic-ker’ nu weet waar hij woont, isdus voor mij een raadsel. Hetbevestigt alleen dat de websitevan de PNVD niet onder een be-dwelmende populariteit gebuktgaat: zijn adres is daar immersal maanden op te zien. Zijn uit-spraak dat zelfs ’shocklog’ geen-stijl.nl niet zo ver gaat, bleek aleen ongelukkige verwijzing. Depopulaire website plaatste op

vrijdagavond het Witte Week-blad-artikel met het indirecteadvies rotte eieren en tomatenover de politiebusjes te gooien.Zover zouden wij nooit gaan.Wij maken verhalen over wat erleeft in een buurt en daar is ditjuist een heel goed voorbeeldvan. De uitspraken van Uitten-bogaard ervaar ik dan ook alsbuitengewoon tendentieus. Ikvraag me ook af in hoeverre hijer daadwerkelijk mee zit, om-dat hij op zijn website in posi-tieve zin naar enkele alinea’sverwijst.

Vanzelfsprekend hoop ik nietdat Uittenbogaard slachtofferwordt van geweld, simpelwegomdat het iedereen vrij staat inperversiteiten te denken en hetaan de rechter is de strafmaatvan daadwerkelijk strafbarehandelingen – voor zover be-kend niet van toepassing op devoorzitter – te bepalen. Vind ik.Het standpunt dat mensen vrijmoeten zijn om te discrimine-ren, is dat opzicht een veel ge-vaarlijkere. En dat is nota beneeen strofe uit de speerpunten-lijst van de PNVD.

Niet zeuren en niet uithuilenbij het Leidsch Dagblad dus,Marthijn. Gedraag je als eenman en interpreteer het artikelzoals het is bedoeld: het creërenvan een beginpunt voor ietsmeer begrip in de wijk. Voorjouw standpunten ten opzichtevan die van je buurtgenoten.Maar zeker ook vice versa.

PAT R I C K R AV E N S B E R G E N ,

F R E E L A N C E J O U R N A L I S T,

L E I D E N .

Marthijn Uittenbogaard, voorzitter van ’pedopartij’ PNVD. FOTO REUTERS

Uittenbogaard wist vanpublicatie Witte Weekblad

ANNO 1956, dinsdag 2 oktober

Wanneer hedenavond de Taptoe door de Leidse straten trekt, zaldaarin een vaandel worden meegevoerd, dat men nog nooit eerderin deze stoet heeft aangetroffen. Het is het vaandel van het Vetera-nen Legioen Nederland, een organisatie van oud-strijders, voorna-melijk in Indië en Korea, dat speciaal voor deze gelegenheid vanAmsterdam naar hier wordt overgebracht en dat zal worden gedra-gen door een vaandelwacht, bestaande uit dragers van de MilitaireWillemsorde. In verband met de hoge kwalificatie van deze onder-scheiding, waaraan eerbewijzen dienen te worden gebracht, is aandeze groep, welke ook een drumband omvat, een plaats ingeruimdnabij de kop van de stoet.

ANNO 1981, zaterdag 3 oktober

LEIDEN - Terwijl de zon aarzelende pogingen deed om door te breken,begon vanochtend in Leiden het traditionele 3-octoberfeest. In het Vander Werfpark werd vanochtend onder leiding van dirigent Herman deWolff en begeleiding van muziekvereniging Concordia koraalmuziekgezongen. Leiden staat op zijn kop. De feestelijkheden zullen tot diepin de nacht duren. FOTO ARCHIEF LEIDSCH DAGBLAD

Een visser in de stad. Hij vist ofgist naar dingen en komt dantot een conclusie. Soms begrijpthij dingen niet en kan er metzijn verstand niet bij. Dan kanhet niet anders of je geeft danin je onbegrip een mening zon-der kennis van zaken. Zo ookmet zijn reactie op een artikelover de Levensstroomgemeente.

Vissers taal, zoals ’rode ge-vaarte’, ’circus’, ’tita-tovernaar-dominee’, ’graf’, ’Taliban-stre-ken’, ’griezelig’, ’poenerig’vraagt om een reactie. Jammerdat hij door onbegrip alles inhet negatieve c.q. het toverach-tige probeert te plaatsen. Zoalsmen de boom aan zijn vruchtenkent; zo kent men de columnistaan zijn woordgebruik. Helaasstrekt dit woordgebruik niet totzijn eer. Verder doet hij dewaarheid geweld aan, door an-dere zaken erbij te halen die

niet te vergelijken zijn.Als hij gaat ontdekken wie Je-

zus is en wat Hij allemaal voorde mensheid heeft gedaan ennog steeds doet; dan krijg je eenandere taal en dan weet je dathet evangelie een kracht Gods istot behoud van een ieder die ge-looft. En in de wereld van ge-loof gebeuren er wonderen entekenen. Dan ben je alleen maardankbaar dat wij zo’n fantasti-sche God hebben, die door won-deren en tekenen de mensheidwil bereiken.

Visser in stad, ga goed vissenen werp je hengel uit naar Godswereld. Het zal jouw wereldgaan veranderen en dan weet jeook dat wonderen vandaag dedag de wereld nog niet uit zijn.Ik wens je een goede vangst.

J A N L I G T E N B E R G ,

L E I D E N .

’Visser in de stad’, werp jehengel uit naar Gods wereld

winkeliers de trein nog metangst en beven komen. Ze wa-ren bang dat hun klanten hetspoor zouden gebruiken omhun geld elders uit te geven. In1935 vreesden ze vooral het om-gekeerde: zonder spoor zouhun klandizie van elders, én dievan het spoorpersoneel zelf,wegvallen.

Op vrijdag 13 september 1935hielden vertegenwoordigers vanhet bedrijfsleven in De Beurs inHoofddorp een drukbezochteactievergadering, waarbij ze een

Een verrassing kan de opheffingvan de Haarlemmermeerlijnenin 1935 niet zijn geweest. Eenverslaggever van het Avondbladschreef op 12 augustus 1932 eenietwat poëtisch, maar weinigvleiend stuk. ,,Door de frissche,groene weilanden, langs de ak-kers waarop in de brandendezon de oogsters het graan hoogoptasten, over kanalen met rui-schende populieren, rijdt luidkleppend een treintje. Een klei-ne locomotief, die traag rook-wolkjes uitblaast, trekt de wa-gentjes, alsof het al 100 jaar zorijdt. Om de stille stations heeftde klimop ranken gelegd. Allesis alleen maar langzaam, lang-zaam en oud’’.

Waarna de verslaggever bijnaverbijsterd vaststelt dat dezevoorwereldlijke verschijningnog maar 20 jaar oud is.

Oud of niet, vlak voor de op-heffing is er nog hevig actie ge-voerd voor het spoor. Vooral hetbedrijfsleven roerde zich flink.In 1912, voordat de lijn in ge-bruik werd genomen, zagen de

commissie benoemden diemoest pleiten voor het in stand-houden van de Haarlemmer-meerlijnen. Op zichzelf getuigthet van lef om op zo’n dag tevergaderen, maar hoe dan ook:het werk van de commissiebleef vruchteloos. Alle acties enal het geweeklaag ten spijt ver-dwenen de Haarlemmermeerlij-nen roemloos.

De meeste baanvakken wer-den snel daarna, vaak al in deloop van 1936, opgeruimd. Hetstuk waar dat het grondigst is

gebeurd, is dat tussen Nieuw-Vennep en Sloterweg-Zuid (nuRijnlanderweg). Van het oudespoor is daar bijna, met de na-druk op bijna, niets meer terugte vinden. Nu is de omgeving erook niet naar om nog iets vanhet tracé in stand te houden.Het spoor liep hier destijds,achterlangs het buurtschap ’tKabel, dwars door akkers. Het isde boeren niet kwalijk te nemendat ze de grond snel bij hunland trokken. Zo’n strookje van20 meter breed ploegt niet echt

lekker. Toen later Sportpark Ooster-

dreef in Nieuw-Vennep werdaangelegd, was er evenmin aan-leiding om het spoor materieelte gedenken. Het zou een apartgezicht zijn geweest, een spoor-dijk die dwars door voetbalvel-den loopt, maar het vergt vande sporters wel erg veel histo-risch besef om dit ten volle tekunnen waarderen.

De Haarlemmermeerlijnkomt in Nieuw-Vennep pasweer een beetje tevoorschijn bij

de Nachtschadestraat, hetSpaanse Ruiterpad en de Made-liefstraat, waar de weg het oudespoor lijkt te volgen - al is hetnatuurlijk heel goed mogelijkdat de stedenbouwkundigen deoude kavelsloot hebben aange-houden, die ook ongeveer opdie plek liep. Veel stelt de come-back trouwens niet voor, wanthet spoor wordt al na enkeletientallen meters lelijk onder-broken door een huizenblok enhet gebouwtje van petanquever-eniging De Spaanse Ruiter.

Toch is niet alles van dit stukspoor in de mist der tijden ver-dwenen. Bij de Hoofdvaart isiets bijzonders te zien: een vande weinige overgebleven brug-gen van de Haarlemmermeerlij-nen. Althans, de pijlers ervan.De ophaalbrug zelf is lang gele-den vervangen door een een-voudig voetgangersbruggetje,waardoor het een merkwaardigogend samenraapsel is gewor-den. Het ranke brugdek rust opde zware, brede stenen pijlers,als een gazelle met olifantspo-ten.

Na het bijbehorende brug-wachtershuisje - het enige ande-re onderdeel van de lijn dat nogintact is - verdwijnt het spooronder een appartementencom-plex en allerlei andere nieuw-bouw. Het eindpunt van ditbaanvak, station Nieuw-Vennep,is ook allang aan de vergetel-heid prijsgegeven. Het is rond1970 gesloopt.

W I M W E G M A N


Alleen maar langzaam, langzaam en oudS P O R E N

Het oude station van Nieuw-Vennep. FOTO ARCHIEF COR WIES

Op 1 januari 1936 sloot hetgrootste deel van de Haar-lemmermeerlijn. Zeventigjaar later trekt deze trein nogaltijd zijn spoor door hetlandschap. Het Leidsch Dag-blad ging op zoek naar tast-bare herinneringen aan delijn Hoofddorp-Leiden. Van-daag aflevering 7: het baan-vak Nieuw-Vennep - Sloter-weg-Zuid (Rijnlanderweg).

Visser

in destad

Als het eind september nog watnazomert, komt Drie Oktoberons stralend tegemoet. Fluitendmaakt de stad zich op voor hetfeest zonder weerga. Zaterdag-ochtend verpoosde ik aangenaamop het terras van Huis De Bijlenterwijl in de Morsstraat en op deEerste Binnenvestgracht zaken ingereedheid werden gebracht voorLeidens Ontzet. De koelwagenvan een visboer, uit Moerdijk no-ta bene, hield halt op het plein enkratten met ingevroren waar wer-den naar De Bijlen gesjouwd. Bijde Morspoort kwam een gevaartede hoek om dat helemaal uit dehoofdstad was komen rollen. Par-tyservice Amsterdam las ik. Deoplegger met een biertent opwieltjes aan boord was kennelijkvoor café Rembrandt bedoeld. Deuitbater van wat de stamkroegvan de schilder was die bij onsthuis de buitenboel heeft gedaan,

kwam breed gebarend aanzet-ten en wenkte de oplegger.Maar de chauffeur van het ge-vaarte moest op zijn beurtwachten. De visboer uit Moer-dijk was nog niet klaar metsjouwen. Feestelijke bedrijvig-heid al met al op deze stralendezaterdagmorgen.

Voorpret om Drie Oktoberwas vroeger vooral spioneren opHet Land. Als de kermis zichdaar, op het braak liggendeSchuttersveld, begon op te rich-ten, monsterde je de attractiesen calculeerde je de mogelijkhe-den aan de hand van de voorLeidens Ontzet gespaarde cen-ten. Als je nou drie keer gingknallen in de botsautootjes,bleef er dan voldoende overvoor wat zweefpret, een suiker-spin en die kaneelstok, te nutti-gen op de fiets naar huis?

De Drie Oktober van mijn

jeugd is teruggekeerd nu mijnkinderen in de greep van dezelf-de opwinding zijn. Veertig jaar

verder, maar in wezen is allesbij het oude gebleven. Hutspot,taptoe, optocht, kermis. De tra-

ditie is zo diep in de Leidsegrond geworteld dat de vieringvan het ontzet tot in de eeuwig-heid zal voortduren.

Het weer is gekanteld. Herfst-winden verjagen de hardnekki-ge zomer. Het wordt een donke-re drie oktober waarop ik in allevroegte de stad zal verlaten vooreen begrafenis in de vrienden-kring. De kinderen hebben weuitbesteed, ogenschijnlijk heeftonze somberte hun voorpretniet al te zeer gedrukt. De oud-sten begrijpen het, zeggen ze,dat hun vader en moeder van-daag niet mee gaan feesten.

Ze is verbijsterend jong ge-storven, het prachtmens vanwie we zo meteen afscheid ne-men. Twee jaar terug kwam zeuit Nijmegen naar Leiden omnog eens ouderwets Drie Okto-ber te vieren. De volgende och-tend zwaaiden we haar uit, ze

was brak maar in opperbestestemming. Vanwege het ge-slaagde doorzakken waar het inhaar middelbare schoolstad opuit was gedraaid.

Hoe zal het zijn straks, bij deuitvaart? Komt er een momentwaarop mijn gedachten afdwa-len naar Leiden? En hoe zal hetzijn als ik uiteindelijk weer inde stad terugkeer. Komt dan deaandrang om nog even heel ergmee te gaan doen? Of juist hele-maal niet? Bang om in een vol-komen verkeerde film terecht tekomen. Ik zie wel. Eerst de kin-deren maar weer eens bijeenzien te krijgen. Misschien zijnhun opwindende Drie Oktober-verhalen wel genoeg LeidensOntzet, voor een keer.

J A A P V I S S E R




Wat Cornelis Joppensz proefdein de vroege ochtend van dederde oktober 1574 is giswerk.In de eerste plaats was hutspoteeuwenlang de naam van eenbereidingswijze en niet zozeereen vast gerecht. Vierhonderdjaar geleden werd vrijwel al hetwarme eten bij de gewone ar-beiders in een ketel boven eenopen vuur bereid. Men at alledagen doorstoofde eenpans-maaltijden, natte ketelkost,kortom: hutspot.

Een Engelsman die in 1592 opdoorreis was in de Lage Landenschreef in zijn aantekeningendat men hier de gewoonte had’om kleine stukken vlees metwortelen in aarden potten te ko-ken en dit gerecht, gedurendede gehele week voor iederemaaltijd opnieuw op te war-men, met toevoeging van enigeverse voorraad.’ Dit voedselwerd ’hutspot’ genoemd. Ookin Spanje had men een dergelijkgerecht: olipodrigo. Wellichthadden de Spaanse soldaten opde Schans van Lammen er metHollandse ingrediënten een va-riant op gemaakt.

Pastinaken

Dat er aardappels in de koperenketel zaten is uitgesloten. DezeZuid-Amerikaanse knollen wa-ren toen net bekend in Europa,en werden pas na 1800 volks-

voedsel worden. Uien en peenkunnen wel, al at men toen gelewortelen en pastinaken inplaats van de nu gebruikteoranje winterpeen. De pasti-naak of pinksternakel is eenwit, zoetig en iets droger fami-lielid van de winterwortel. Zezijn vanaf de herfst hier en daarop de Leidse markt te vinden.

Ontwikkeling

Hutspotrecepten hebben sindsJoppensz. een hele ontwikke-ling doorgemaakt. Tot 1700 ver-staat men in Hollandse kook-boeken onder ’Spaanse hutspot’stoofschotels van vlees metkruiden. Recepten voor onzevertrouwde peen en uien huts-pot duiken pas veel later op. Inhet kookboek ’Nieuwe Vader-landsche Kookkunst’ uit 1797staat een voor onze tijd herken-baar recept voor ’huspot’: gelewortelen, veel gebakken uien,en naar keuze, gekookte aard-appelen.

Hutspot met gekookt vleesstamt dus uit de tijd van voorhet fornuis. Het is een traditio-nele manier van vlees bereiden,die niet meer zo in de modernesmaak valt. En, eerlijk is eerlijk,vlees gekookt in water of bouil-lon geeft een minder vollesmaak, dan gebraden of ge-stoofd vlees met jus.

De recepten voor hutspot la-ten nog een belangrijke veran-dering zien. Met een afnemen-de populariteit van de aardap-pel, ontpiepert de hutspot. In1874 zat bijvoorbeeld bij de uit-deling van hutspot aan Leidsearmlastigen per portie 800gram aardappel op 300 gramwortelen, tegenwoordig is deverhouding vaak één op één. Zoverandert ook in onze tijd gelei-delijk de samenstelling van detraditionele feestmaaltijd. Daar-om bij dit artikel twee recepten:een terug in de tijd en een, snelen makkelijk, voor het tempovan vandaag.

De geschiedenis van hutspot

Van volksvoedseltot feestmaaltijd

Hoe eet u uw hutspot? Er zijnin Leiden twee hutspotscho-len. De ene maakt ’m als een-pansgerecht. Daarbij wordende groenten gekookt in hetkookvocht van het vlees,meestal klapstuk. De tweedeschool bereidt de groenten enhet vlees (vaak riblap) apart.Deze laatste methode heefthet inmiddels gewonnen vande ouderwetse, tijdrovendehutspot op basis van gekooktvlees. Ook bij de traditionelehutspotmaaltijd bij de Pie-terskerk is dat het geval.

Aardappelen, peen en uien zijn tegenwoordig de voornaamste ingrediënten van hutspot. FOTO HIELCO KUIPERS

Ingrediënten: 500 gram wor-telen, 500 gram pastinaken, ki-lo aardappels, 300 gram uien,kilo klapstuk, liter runderbouil-lon (uit pot of van een blokje),laurierblaadje, peper en zout.Bereiding: Braad de klapstukaan in een flinke klont room-boter, en voeg de bouillon toe.Laat met de laurier twee totdrie uur stoven. Voeg de ge-sneden ingrediënten toe enlaat ze drie kwartier meekoken.Giet het vocht af in een kom,en snij het vlees in blokjes.Stamp de groenten niet totmoes, en meng het vlees er-door. Voeg naar believen extrakooknat toe, en maak af metpeper en zout.

Hutspot rustiek(4-5 personen)

Ingrediënten: 1 kilo hutspot-pakket, kilo geschilde aardap-pels, 750 gram shoarmareep-jes, 150 gram ontbijtspekblok-jes, tomatenketchup, half blokkippenbouillon.Bereiding: Kook de gesnedenwortelen met de aardappelsminstens twintig minuten.Houd de uien apart en bak zeondertussen met de spekblok-jes zacht, maar niet bruin.Voeg drie eetlepels tomaten-ketchup toe, en laat een mi-nuutje meebakken. Blus afmet een half glas water envoeg het bouillonblok toe.Laat het geheel enkele minu-ten doorkoken tot een dikkeuienspeksaus. Giet de groen-ten af, stamp ze en meng metde saus erdoor. Maak af metgemalen peper en eventueelzout. Bak vervolgens op hoogvuur de shoarmareepjes, dieop het bord over de hutspotworden gestrooid.

Hutspot modern(4-5 personen)

C M Y K LDN202 LDN



In het journaal van 23 septem-ber werd aandacht besteed aanhet feit dat er nieuwe geschiede-nisboeken gebruikt gaan wor-den. Wat mij het meest stoortaan deze boeken, is dat belang-rijke informatie voor onzejeugd wordt weggelaten. Alsvoorbeeld werd door een ge-schiedenisdocente gesteld, datover ons koloniale verleden inhet Nederlands-Indië wel Atjehwordt genoemd, maar over deperiode 1945-1960, Nederlands-Indië en Nieuw-Guinea, bijnaniets. En waarom niet? Volgensde docente omdat dit nog te ge-voelig ligt. Politiek? Voor mijdus echt onvoorstelbaar. Er zijndaar zeker in de periode ’45-’50meer dan honderdduizend sol-daten geweest, waarvan er meerdan zesduizend omgekomenzijn. In Roermond is er nu eenerebegraafplaats (heel ergmooi), waar jaarlijks in septem-ber een herdenking plaatsvindt,die door meer dan tienduizendoud-militairen wordt bezocht.

Zelf ben ik van 1947 tot 1950in Indonesië geweest en danvooral op Sumatra en het Toba-meer, vlakbij een gebied waareen grote vulkanische rampplaatsvond. Met schepen, zoalsde Zuiderkruis/Indrapoera wer-den wij naar Nederlands-Indiëgebracht. De vaartijd bedroegongeveer een maand. We gin-gen daarheen omdat het in dietijd (vlak na de Tweede wereld-

oorlog) normaal was, enkelestudenten uitgezonderd. Datgebied hoorde gewoon bij Ne-derland. Natuurlijk lag dit poli-tiek wel gevoelig, maar niet inde mate die er nu aan wordttoegekend.

Nu komt mijn kritiek op denieuwe geschiedenisboeken.Nooit heb ik op school gelezendat Soekarno in Leiden heeft ge-studeerd en dat hij, vanwegezijn strijd voor meer vrijheidvoor zijn volk, jaren heeft vast-gezeten in Nederlands-Indië .Eenmaal weer thuis in Neder-land, eind april 1950, voelde ikmij voor gek gehouden en lasdaarom alles over de politiekeachtergrond van deze kwestie.En dat is helaas heel veel. Maarvan mij zult u nooit één ver-keerd woord over die tijd horen,dat is te gemakkelijk praten. Ikben wel van mening dat je juistin een democratie ook zakenmoet benoemen die mindermooi waren, hoewel die weldoor de politieke meerderheidin een zijkamertje werden gere-geld. Nooit zal ik dat besluitaanvechten, maar wel dat ergeen openheid was over het ver-leden van Nederlands-Indië.Vandaar ook mijn grote belang-stelling voor dit nieuwe ge-schiedenisboek. In mijn ogeneen gemiste kans.

P. J . VA N N I E U W P O O R T,

H I L L E G O M .

De jaarlijkse herdenking op de erebegraafplaats in roermond.ARCHIEFOTO ANP/CYNTHIA BOLL

Nieuw geschiedenisboekis een gemiste kans

ANNNO 1956, woensdag 10 oktober

LE I DE N - De Wosuna (Instituut voor Wetenschappelijk Onder-zoek Suriname en de Ned. Antillen), onder welks auspiciën zich re-gelmatig wetenschappelijke werkers naar overzeese rijksdelen be-geven, heeft voor de nabije toekomst o.a. zijn bijstand verleend bijde uitzending van dr. L.B. Holthuis, conservator aan het Rijksmu-seum van Natuurlijke Historie alhier. Dr. Holthuis vertrekt op 25oktober met de K.N.S.M. van Amsterdam naar Curaçao, om aldaaren op de andere eilanden der Ned. Antillen gedurende ongeveer 5maanden een studie te maken van garnalen, kreeften en krabben(decapoda, stomatopoda) en er een verzameling van te maken. De-ze uitzending geschiedt onder de wetenschappelijke auspiciën vanhet Caribische Marien- Biologische instituut (Carmabi) te Willem-stad.


LEIDEN -Staatssecretaris Deetman gaf gisteren het startsein voor hetKort Middelbaar Beroepsonderwijs (KMBO), een onderwijsexperimentvoor jongeren van 16 tot 19 jaar, waaraan 22 scholen in Nederland deel-nemen. Leerlingen van de Christelijk Technische School aan de VijfMeilaan zijn kort tevoren nog bezig met bloemschikken.


Soms vraag ikme af of vreem-delingen nogwel als mensenworden gezien.Katten lijken hethier beter te heb-ben getroffendan vreemdelin-gen (zie het be-richt ’Bond be-hartigt belangenkatten’ in hetLeidsch Dagbladvan 4 oktober opdezelfde paginaals dat over Verdonk ’Toch quo-tum voor oppakken illegalen’).Er wordt zelfs een bonus gezetop een bepaald aantal illegalenals de politie erin slaagt ze bin-nen een jaar uitgezet te krijgen.

Voor het behandelen van psy-chisch zieke illegalen is geengeld. Dat geld is nodig om rij-

ken te spek-ken. Ja, inder-daad, de dagenvan de VOC lij-ken terug tezijn, de tijddat omwillevan handelsbe-langen, leesomwille van deeigen porte-monnee, men-sen werdenvermoord oftot slaven ge-maakt. Het is

de hoogste tijd dat paal en perkwordt gesteld aan het inhuma-ne beleid van de huidige rege-ring en dat ’links’ zich verenigtom ’rechts’ eens een flinke les telezen.

G . VA N S C H I E ,

L E I D E N .

De dagen van de VOClijken weer terug te zijn

Rita Verdonk. FOTO ANP

Ook in het oorspronkelijkehuis is het interieur stevig on-der handen genomen. ,,Het wasallemaal wat hokkerig. Eenpiepklein keukentje, een heelsmal halletje en boven vrij klei-ne kamertjes. Door de uitbouwnaast het huis hebben we de bo-venverdieping ook kunnen ver-groten. Het is allemaal aanzien-lijk ruimer nu.’’

Op een heldere winteravond, injanuari 1982, liep Jos de Guijte-naere met zijn gezin de oprij-laan van de oude wachterwo-ning aan de Rijnlanderweg op.,,Je moet je voorstellen’’, be-schrijft hij 24 jaar later, ,,hetwas volle maan en die scheenprachtig op de dennenbomenlangs het laantje. Er lag overaleen dun laagje rijp. Het was zoidyllisch. We waren op slag ver-liefd op dit huis. We hebbennog even naar binnen gekeken– het stond toen al leeg – en be-sloten ter plekke: ja, dit is het.’’

De verliefdheid op spoorhuis21 is daarna niet meer overge-gaan, hoewel het uiterlijk vande woning in de afgelopen de-cennia tamelijk ingrijpend isveranderd. ,,Er stond aan denoordkant een armetierig hou-ten bijgebouwtje, een soortschuurtje met een piepkleinedouche erin. Dat hebben we af-gebroken en vervangen dooreen groot stenen bijgebouw.’’

Het comfort in het huis isvolgens De Guijtenaere sinds1982 ook met sprongen vooruitgegaan. ,,In 1982 was er noggeen aardgas. We verwarmdenalles met stookolie. Dat is so-wieso al duurder, maar doordathet huis zo lek was als eenmandje, werd het helemaal eenkostbare geschiedenis. Er isgeen spouwmuur, alles was en-

kel glas en het dak was niet ge-ïsoleerd. Als er in de winter dewind er flink opstond, was hethuis gewoon niet warm te krij-gen. Ik geloof dat er per jaar4000 gulden aan olie doorheenging. Een enorm bedrag toen.Nu nog trouwens.’’

Er kwam dubbel glas, dakiso-latie én aardgas. Zelfs de aan-voer van elektriciteit werd ge-

moderniseerd. ,,Toen we er netkwamen wonen, hingen deelektriciteitsleidingen nog aanpalen langs de weg. Die gaan nugelukkig gewoon door degrond. Maar een van die palenheb ik nog bewaard. Hij doetnu dienst als wasrek.’’

Nabij die paal is trouwens eenvan de weinige tastbare herin-neringen aan de Haarlemmer-meerlijnen te vinden: het grindop een betonnen vijver en eenstenen barbecue. ,,De boer hier-achter haalt op het tracé van dielijn nog geregeld zware grindnaar boven dat vroeger op despoordijk lag. Dat gooide hijvervolgens allemaal op eenhoopje. Samen met de kinderenhebben we dat een keer ver-werkt in die vijver en barbecue.Dat ziet er wel geinig uit.’’

De Guijtenaere vindt hettrouwens opmerkelijk hoe delijn bij tijd en wijle nog steedsopduikt in het veld. ,,Het is nute nat, maar als het droger is,zie je het spoor nog steeds doorhet land lopen. Het is wat vlek-keriger dan de rest van degrond. Grappig, wat mensenmaken verdwijnt nooit hele-maal.’’

De akkers om het huis zorgenvoor een prachtig, weids uit-zicht. ,,We horen vaak: julliewonen op het mooiste plekjevan Haarlemmermeer. En daarzijn we het wel mee eens, haha-ha. Het ís hier ook geweldig.Onze kinderen hebben zich,toen ze jong waren, helemaalkunnen uitleven. Hutten bou-

wen, kabelbanen maken, hetkon hier allemaal. Een nadeel iswel dat je altijd twee auto’smoest hebben, anders komen jevrouw of jij nergens. En wemoesten de kinderen overal enaltijd brengen, bij alles wat zededen. Na schooltijd was mijnvrouw een soort persoonlijkevervoersdienst voor hen. Maargoed, het was het allemaalwaard. Ik heb nooit iemand ho-ren klagen.’’

Ook bij anderen leven de goe-de herinneringen aan spoorhuis21 voort. ,,Er zijn geregeld men-sen langs geweest die het huiswilden bekijken’’, zegt De Gui-jtenaere. ,,Die bleken er vroegerte hebben gewoond of er vaak tehebben gespeeld. Een van dekleinkinderen van een oude be-woonster, een vrouw die ooitnaar Canada is geëmigreerd ennu ver in de negentig is, kwa-men hier foto’s maken om naarhaar toe te mailen. Ze vondenhet fantastisch dat ze nog eenkeer konden rondkijken. Enook leden van het gezin dat hierooit woonde – een stel met der-tien kinderen – komen af en toenog langs. Of ze het niet enormvinden veranderd? Ja en nee.We hebben het nodige ver-bouwd, maar veel dingen zijnnog steeds hetzelfde. Het karak-ter van spoorhuis 21 is geble-ven.’’

W I M W E G M A N

Reacties:[email protected]

Voor altijd verliefd op spoorhuis 21S P O R E N

Het voormalige spoorhuis aan de Rijnlanderweg. FOTO UNITED PHOTOS/ROB HENDRIKS

Op 1 januari 1936 sloot hetgrootste deel van de Haar-lemmermeerlijn. Zeventigjaar later trekt deze trein nogaltijd zijn spoor door hetlandschap. Het Leidsch Dag-blad ging op zoek naar tast-bare herinneringen aan delijn Hoofddorp-Leiden. Van-daag aflevering 8: het spoor-huis aan de Rijnlanderweg inNieuw-Vennep.

Visser

in destad

Alle begrip natuurlijk, bij mijnvrienden, dat ik vanwege een be-grafenis in de vriendenkring nietmee ging drieoktoberen. ’Jeplaats zal leeg blijven’, sprakThomas plechtig en ik vond hetheel mooi klinken. Ik ben er niethelemáál zeker van, maar volgensmij wilde hij er mee zeggen datniemand mijn plaats zou komeninnemen. Thomas woont in Iranen daar hebben ze van dit soortfraaie, ietwat eigenaardige gezeg-den.

Als ’t hem ook maar even lukt,is hij van de partij op 3 oktober,vriend Thomas. Zijn vrouwNewsha trouwens ook. Die danstmet Leidens Ontzet frank en vrijde horlepiep als het zo uit komt.Haar Nederlands is nog niet omover naar huis te schrijven, maarals het om de meedeiners gaat, isze tekstvaster dan ik. Newsha isfotografe en zat deze 3 oktobervast in Los Angeles. Thomas zou

de vierde naar haar toe vliegenen toen hij woensdag op Schip-hol stond, belde hij. Om te zeg-gen dat hij, mede namens deanderen, nog een cadeautje bijme op de stoep had gezet. Van-wege mijn gemiste Drie Okto-ber.

Bij de voordeur trof ik eengloednieuwe vuilniszak. Hij zatbarstenvol, maar was nog maarnet in gebruik. Dat kon je zienén ruiken. Raar trouwens datdie zakken zo’n sterke geur vannieuwigheid hebben. Ik haaldehem in huis en ontdeed ’m be-hoedzaam van zijn driedubbeleknoop. Ik wist meteen hoe laathet was. Wat een meur. Ik hebhet hele zaakje meteen buitenin de container gekieperd. Eéngrote bende van besmeurde pa-tatbakjes, shoarmarestanten, le-ge bierblikjes, broodkorsten be-vlekt met allerhande kleurensaus, druiventrossen zonder

druiven en een paar vissenkop-pen op de koop toe. Ik had met-een gegeten en gedronken. In

mijn maag was het op slag DrieOktober, het gevoel van de acht-baan met te veel bier en haring

in je mik. Lachen jongens. Maarhet duurde toch even voordat ikhet kon.

Aan de optocht heb ik nietsgemist, maakte ik uit de inge-zonden brieven in de krant op.Armoedig zooitje moet het ge-weest zijn. Ik was er al bangvoor. Dagelijks kom ik over deBurggravenlaan en daar zet destoet zich op 3 oktober in bewe-ging. Om er niet meteen eenbende van te maken, staan ophet het asfalt de opstelplekkenvoor de praalwagens gekalkt:wagen 1, 2, enzovoorts. Maar bijwagen 13 hield het op. Slechtvoorteken vond ik. En van diedertien attracties bood een aan-tal slechts plat vermaak, las ik.Swingende paardenstaarten inde laadbak van een onversierdevrachtwagen. Volksverlakkerij.

Net als dat tramreferendumdat ons in het vooruitzicht isgesteld. Als we de provinciale

PvdA-politicus Huls mogen ge-loven, doen wij in de besluitvor-ming voor spek en bonen mee.De Rijn Gouwe Lijn komt er, enook nog dwars door de krappeBreestraat. De politiek en amb-tenarij hebben dat al lang bedis-seld, aldus Huls. Wat hem be-treft kunnen wij bij een referen-dum in de lente van 2007 hoog-uit bepalen in welke kleur datmonster straks de binnenstadonveilig komt maken.

Dat zullen we dan nog weleens zien. Behalve vriend Hulsbij de Statenverkiezingen inmaart de rekening voor zijnneerbuigendheid presenteren,zullen wij ook die tram eenkrachtig halt toeroepen. Wantin één ding zijn wij hier in Lei-den namelijk erg bedreven. Inhet ontzetten van de stad.

J A A P V I S S E R ,

W W W.V I S S E R I N D E S TA D . N L



Deze week had ik bijna ruzie metmijn schoonzus Petra. Ze wilde eenslok uit mijn glas nemen om te proe-ven. Hysterisch gilde ik ’NEE! AF-BLIJVEN’ en trok het glas uit haarhanden. Bang dat ik ook maar éénslok tekort kom.

Het bovenstaande is een ci-taat uit ’Help, ik (ver)zuip’ vanMeggie de Jong. ,,Als je dit boekgelezen hebt, raak je nooit meereen druppel alcohol aan.’’ Deschrijfster lacht terwijl ze hetzegt en neemt nog een slok vanhaar kop koffie. Haar boek ligtvoor haar op de keukentafel vanhaar riante woning in Ter Aar.Het is het verslag van haar alco-holisme en de strijd die ze heeftgevoerd om niet meer te drin-ken. Toen het afgelopen zater-dag, op haar 42ste verjaardag,in de winkels lag, was De Jongprecies twee jaar nuchter.

,,Ik begon te drinken toen ikdertig was. Daarvoor dronk ikalleen bij gelegenheden, zoalsverjaardagen en kerst, maar ooktoen dronk ik al geen tweeglaasjes. Ik vond dan wel dat defles ook meteen leeg moest, datheeft er altijd wel ingezeten. Ikheb me ook al vrij vaak afge-vraagd of ik alcoholist was,maar ik wist gewoon de defini-tie niet. En die draait vooral omhet maat kunnen houden, datkunnen alcoholisten niet. Nietdrinken is makkelijker dantwee glaasjes drinken en danstoppen.’’

Je hebt er tien jaar over gedaanom actie te ondernemen tegen je al-coholverslaving. Wat was de druppelvoor jou?

,,Alcoholisme wordt steedserger. Je hebt steeds meer dranknodig en dus krijgt je lichaamsteeds minder tijd om te her-stellen. Op een gegeven mo-ment merkte ik dat ik steeds va-ker blackouts kreeg. Dan wist ikecht niet meer wat ik gedaanhad en dat is doodeng. Op eengegeven moment wist ik nieteens meer waar ik woonde. Hetprobleem is alleen dat je jevooral zorgen maakt op datsoort momenten, maar dan benje bezopen. Dan ga je dus nietnaar informatie over alcoholis-me zoeken. Je kan dan nauwe-lijks www intikken.’’

Uiteindelijk kom je toch bij eeninstelling gespecialiseerd in versla-vingszorg terecht, maar wel een par-ticuliere instelling. Waarom dat?

,,Omdat het nauwelijks mo-gelijk is om binnen de reguliereverslavingszorg in Nederlandgeholpen te worden. Daar krijgje rustig te horen dat je op eenwachtlijst van negen maandenkomt. Maar dat moet helemaalniet! Als je eenmaal de stap zetom van de drank af te willen,dan moet je meteen geholpenkunnen worden. Negen maan-den later is het misschien al telaat. Bij een particuliere organi-satie als Cascade betaal je mis-schien wel veel meer, maar alco-holisme is een ziekte. Als jijkanker hebt en de dokter zegttegen je: ’we kunnen u wel be-handelen, maar die behande-ling zit nog niet in het zieken-

fonds’ dan ga je toch ook allesdoen om dat te kunnen betalen?Ik kon het als zelfstandig on-dernemer gelukkig betalen,maar anders had ik zeker ge-leend, gebedeld, alles om diebehandeling te kunnen beta-len.’’

Je hebt een week in een kliniek inDuitsland gezeten. Is dat niet vrijkort?

,,Ja, normaal blijf je een weekof vier. Ik heb alleen de ontgif-ting gedaan, dat is heel belang-rijk. Als je zomaar ineens stoptkun je daar ook aan doodgaan.Maar we hadden net drie jongekatjes waarvan de moeder wasdoodgereden en ik kon ze nietlang alleen laten. Dus ben ik in

Nederland met veel begeleidingverdergegaan met afkicken.’’

Waarom was de behandeling ei-genlijk in Duitsland en niet gewoonin Nederland?

,,Cascade werkt alleen maarmet buitenlandse klinieken. Eris in Nederland te weinig exper-tise. Ik ken iemand die in Ne-derland is behandeld en danzeiden ze na een maand oftwee: ’Het gaat nu zo goed, jemag best wel weer proberen eenof twee glaasjes alcohol te drin-ken’. Dat werkt niet! Het gaat erjuist om dat je geen maat kunthouden, het is alles of niets. Te-gen een diabeet zeg je toch ookniet dat ie het best weer eenmaandje zonder insuline mag

proberen? Daar kanik heel kwaad omworden!’’

Nu sta je twee jaardroog en ligt je boek inde winkel. Hoe ziet jetoekomst eruit?

,,Ik wil voorlichting gaan ge-ven. Op scholen, aan artsen, bijde politie. Alcoholisme is eenonderschat probleem, waar veelte weinig mensen mee om kun-nen gaan. Alcohol is een hard-drug, maar ja, het is sociaal ge-accepteerd. En ik wil alcoholis-ten gaan helpen met afkicken,ik ben nu een opleiding aan hetvolgen bij Cascade.’’

M A R N I X H E I J B O E R

’Ik wist niet eens meer waar ik woonde’

Meggie de Jong: ,,Als je zomaar ineens stopt kun je daar ook aan doodgaan.’’ FOTO HENK BOUWMAN

Meggie de Jong’s boek Help, ik(ver)zuip is sinds zaterdagvoor €12,50 in boekwinkelsverkrijgbaar. Uitgeverij: Top in de Regio,ISBN 90-811114-1-8. Voor meer informatie over Al-coholisme en hoe er tegen tevechten, zie ook de websitewww.helpikverzuip.eu

Waar te koop

C M Y K LDN202 LDN



Wat goed dat het Leidsch Dag-blad aandacht heeft geschonkenaan de PvdD (Partij voor de Die-ren). Daar kan lijsttrekker envoorzitter Marianne Thiemeheel gelukkig mee zijn.

Dat er een grondwet moet ko-men voor de rechten van hetdier, daar ben ik het voor hon-derd procent mee eens. Dat hadallang moeten gebeuren. Mis-schien worden er dan eindelijkeens veel zwaardere straffen op-gelegd tegen dierenbeulen en-mishandelaars. Nu het wel-haast zeker is dat de PvdDmeerdere zetels gaat halen – al-thans volgens de voorspellingen– kunnen ze nog meer bereikenvoor het welzijn van de dieren.

Want er gebeurt nogal watmet onze weerloze dieren. Erzijn 40.000 gevallen van ernsti-ge dierenmishandeling per jaar.Dus het wordt de hoogste tijddat de PvdD ook een stem krijgtin de Tweede Kamer.

We roepen schande als erweer duizenden jonge zeehond-jes in Canada met een pikhaakin hun kop worden gedood enlevend gevild. We schreeuwenmoord en brand over de stieren-gevechten in Spanje en de hon-den in Korea, die opgehangenworden want dan is het vleeslekkerder. Terecht al die protes-ten. Maar wat gebeurt er in onseigen land aan martelpraktij-ken? Wat te denken van de pijn-lijke dierproeven, de dieren inde bio-industrie, het zonderverdoving castreren van bigge-tjes. En niet te vergeten het ri-tueel slachten, ook zonder ver-doving.

En dat een van uw lezersschrijft dat mensen die voor die-ren opkomen fanatici en nietbeschaafd zouden zijn... het zijdan maar zo.

M . C .T H . VA N D E N B E R G ,

L E I D E N .

PvdD-lijsttrekker Marianne Thieme. FOTO ANP/VINCENT JANNINK

Hoog tijd dat dieren eenstem krijgen in de Kamer

ANNO 1956, woensdag 17 oktober

VOORSCHOTEN - De heer J. Dominicus uit Alkmaar heeft gis-teravond in het ’Eigen Huis’ een groot en aandachtig gehoor gehadop de eerste jongerenavond in het seizoen. De lezing over Vrijmet-selarij heeft ongetwijfeld veel onbegrip en bakerpraatjes de werelduitgeholpen en tevens voor zover mogelijk, een inzicht gegevenover het werk en doel van de Vrijmetselarij. Spreker wees op de op-gang die de Vrijmetselarij op het ogenblik maakt in ons land en lietzien aan de hand van het ritueel dat de vrijmetselarij vooral voorhen, die geen godsdienst hebben, veel kan betekenen. Hij wees ookop de fellere wijze van optreden in de zuidelijke landen tegenoverde meer gematigder loges in onze streken en vertelde over de in-vloed die de loge meerdere malen heeft gehad in de gang van za-ken in de laatste twee eeuwen. Er zijn gruwelijke daden gesteld,vooral in de zuidelijke landen, toch treft men onder de Vrijmetse-laars vele hoogstaande mensen. Wij kunnen dan ook, zei de heerDominicus de dwaling verfoeien en toch als christenmensen devrijmetselaar liefhebben. Een goede kennis van het geloof en eengoede ontwikkeling zullen altijd de beste afweerwapens zijn. Totslot van de avond werd een interessante serie lichtbeelden ver-toond.


OEGSTGEEST - Gisteren is het gerenoveerde raadhuis van Oegstgeestofficieel geopend. Op de foto wordt door burgemeester Scheenstra(links) het drieluik geopend, aangeboden door architect Snieder, waar-op drie voor het raadhuis belangrijke data staan vermeld met de na-men van het gemeentebestuur op die momenten.


Sinds jaren zijn er in de Haar-lemmermeer mensen die desoms grote nutteloze ruimtesachter hun huis of boerderij tennutte maken door er caravans testallen. Waarschijnlijk heeft eenoverijverige muggenzifter eenregeltje gevonden waarmee hijof zij zich ’belangrijk’ kan ma-ken door genoemde stallingente doen sluiten. Waar niemandooit last had van deze stallin-gen, en caravanners een plekvoor hun caravan vinden, wordtnu de zo gehate regelzucht vande overheden als pestmiddel ge-bruikt tegen de burgers. Menbeseft niet dat daarmee meerdan honderd caravans hun stal-

ling verliezen.De overblijvende zogenaamde

’bonafide’ stalling en caravan-bedrijven kunnen de weggere-gelde caravans niet bergen, metals gevolg dat deze honderdencaravans nergens meer zijn testallen. Maar zover heeft deambtenarij nog niet gedacht.

Dus, jongens en meisjes ophet gemeentehuis, eerst allesoverdenken en dan pas hande-len. De overheid streeft naarminder regelgeving maar daardoet Haarlemmermeer kenne-lijk niet aan mee.

W. S C H O O N ,

N I E U W - V E N N E P.

Caravanstalling verbiedenis ondoordachte regelzucht

oude landkaart in de hand,waar de Haarlemmermeerlijnmet een nette, rode inktlijn isingetekend, is nauwelijks meerte achterhalen waar het spoorprecies afboog. Het liep ergenslangs een kavelsloot, maar deafgelopen 70 jaar zijn er een

Soms zie je dingen alleen als jeweet waarnáár je moet kijken.Het deel van de Haarlemmer-meerlijn tussen Leimuiden/Lei-muiderbrug en Nieuw-Venneplijkt ter hoogte van Burgerveente zijn verdwenen in de polder-klei zonder - sorry voor dewoordspeling - een spoor achterte laten. De rails bogen hier afvan hun route langs de ringdijk(het tracé wat nu de Wetering-weg is) om vervolgens dwarsdoor de akkers naar Nieuw-Ven-nep te gaan. Maar zelfs met een

paar sloten verdwenen, waar-door de oriëntatie ernstig wordtbemoeilijkt.

De eigenaar van de landerij-en, Simon Munsterman vanboerderij St. Jozef’s hoeve,brengt snel duidelijkheid. ,,Dieoude spoorlijn? Ja, die ken ik

wel. Die liep hierachter’’, zegthij met een weids armgebaar.Munsterman is graag bereid omeen klein rondleidinkje te gevenover het tracé. Hij beent doorzijn schuur, langs de gestaldelandbouwmachines, naar de ka-le akkers achter zijn boerderij.,,Kijk hier, langs deze sloot liephij’’, zegt hij. ,,Rechtdoor naarNieuw-Vennep. Als je goedkijkt, zie je ook waar. De grondis daar net even wat lichter.’’

En inderdaad, pas nu valt dieiets lichtere strook grond op diezich op de vlekkerige akkerlangzaam naar de kavelslootbuigt.

,,Hij ligt ook iets hoger’’, zegtMunsterman. ,,Een heel kleinverschil, maar het is wel tezien.’’

Gek genoeg valt ook die ver-hoging pas nu op.

,,Als er koren op het landstaat is het spoor nog beter tezien’’, weet Munsterman. ,,Degrond is net even wat armer dande rest. Ik weet niet waardoorhet komt, maar ik moet altijdbijmesten. Desondanks groeit

het graan er ietsje langzamer. Jeziet die baan dan precies zo lo-pen.’’ Een leuke bezichtingsme-thode, die nu even niet is te ge-bruiken. De akker ligt een jaar-tje braak.

Munsterman vindt de histori-sche bijzonderheid van eenspoor op zijn land wel grappig,maar verder is hij niet erg ge-lukkig met de restanten van delijn. ,,We halen nog altijd ste-nen boven die ooit tussen derails hebben gelegen. Soms zul-ke brokken’’, zegt hij, terwijl hijzijn handen tien, vijftien centi-meter uit elkaar houdt. ,,Ikweet niet hoe die lui de spoor-lijn destijds hebben opgeruimd,maar volgens mij hebben zehun werk niet goed gedaan. Ikkrijg soms het idee dat ze hetfijne grind onderin de greppelhebben gegooid, en de grotebrokken er vervolgens bovenop.Terwijl dat natuurlijk preciesandersom moet. Of het is zichop de een of andere manier aanhet verplaatsen in de bodem,dat kan ook. Het is in elk gevalgeen pretje, die stenen.’’

De keien zijn niet de enigelastige overblijfselen van deHaarlemmermeerlijnen. ,,Nee,de grote spijkers die we af entoe bovenhalen zijn zijn zo mo-gelijk nog vervelender. Als weaardappels rooien, laten die demachines vastlopen.’’ Later visthij uit een hoopje afval bij zijnschuur zo’n spijker op: eenzwaarverroest, priemvormigstuk metaal van een centimeterof vijftien. ,,Wie weet hoeveel ervan die dingen er nog in degrond zitten’’, zegt hij, terwijlhij gebaart in de richting vanhalteplaats Sloterweg-Zuid, datin de verte net nog is te zien,aan de andere kant van de A4,achter een akker net zo grootals die van Munsterman.

Hij wil de spijker weer op deafvalhoop gooien, maar bedenktzich kennelijk. Hij bekijkt hetdoor aangekoekte modder enroest misvormde stuk ijzer engeeft het dan weg. ,,Hier, eensouvenir.’’

W I M W E G M A N


Nog altijd loopt het spoor door de kleiS P O R E N

Het voormalige station Leimuiden.FOTO UIT ’HAARLEMMERMEERSPOORLIJNEN IN OUDE ANSICHTEN’

Op 1 januari 1936 sloot hetgrootste deel van de Haar-lemmermeerlijn. Zeventigjaar later trekt deze trein nogaltijd zijn spoor door hetlandschap. Het Leidsch Dag-blad ging op zoek naar tast-bare herinneringen aan delijn Hoofddorp-Leiden. Van-daag aflevering 9: het baan-vak Sloterweg-Zuid (Rijnlan-derweg)-Leimuiden.

Visser

in destad

We zijn dus weer aan het basket-ballen. Donderdagavond ben ikeven wezen kijken en het werdeen feest van herkenning. Net als25 jaar terug kondigde zich hetblitse spektakel met decibellenaan. Een dreunende beat knaldedoor de golfplaten wandjes vande Vijf Meihal. Op het geluid af.Her en der op de Boshuizerlaanneergekwakte fietsen en, net alsvroeger ook, twee dienders voorde deur van het basketbaltempel-tje.

Volle bak. Dat een kwarteeuwlang niemand van die zakenlie-den met een te dikke portemon-nee op het idee is gekomen omwat fiscaal aftrekbaar sponsor-geld in het Leidse basketbal testoppen. De sportieve armoe indeze stad is zo schrijnend dat al-leen al de inschrijving van eeneredivisieploegje een volle VijfMeihal oplevert. Er was nog geen

bal door de Leidse basket gevlo-gen of we zaten er al weer. Eenbeetje onwennig even, maar alsnel weer vertrouwd. Wat hielpwas dat we als het ware nogsteeds in dezelfde huiskamerzaten. De gammele zooi vantoen is de gammele zooi van nu.Sjofele boel, maar wel gezellig.

Het duurde even eer ik in desmiezen had wie de onzen wa-ren. En ik niet alleen. Maar datkwam ook omdat we op de tri-bune aanvankelijk meer oogvoor elkaar hadden dan voor demannen op het plankier. Nou jamannen. Het zal wel met desprong in de tijd hebben te ma-ken, maar ik dacht even dat erbij wijze van voorafje nog eenjeugdwedstrijd aan de gangwas. Tegen mannen als Vic Bar-tolome en zelfs de kleine MitchPlaat keken we vroeger toch ge-weldig op.

Maar in het begin van Leiden- Zwolle zaten we dus vooralnaar elkaar te koekeloeren.Blikken van herkenning, ge-

zwaai. Zit jij er dan ook weerjuh? Verbijsterend om te zienhoe sommigen van ons te gra-zen waren genomen door de

tand des tijds. Net zo verbijste-rend hoe anderen er in 25 jaartijd alleen maar op vooruit wa-ren gegaan. Afijn, toen we el-kaar allemaal weer zo’n beetjehadden weten te plaatsen, ver-legden we onze aandacht naarde speelvloer. Die ligt er trou-wens schitterend bij. Niet allesis dus bij het oude gebleven.Qua vloer zijn we er na al die ja-ren gigantisch op vooruit ge-gaan. Geen wirwar van lijnenmeer waaruit Bartolome enPlaat maar die van hun eigensport moesten zien te pikken.Nee, onze jongens van nu wor-den niet afgeleid door de stre-pen van handballers, volleybal-lers en badmintonners. Zijnhebben hun eigen strijdperkmet in het midden, heel kek,het logo van de sponsor.

Zorg en Zekerheid. Daar heb-ben we toch een beetje een pro-

bleem. Het bekt niet als we wil-len scanderen. Zorreg en Zeker-heid, probeerde een enkelingtoen het spannend werd. Hetkwam er aarzelend uit, en be-hoorlijk Leids, dat wel. Maarhet werd niet overgenomen.Leide, Leide, ging beter, maarhet bleef behelpen. Ik heb er nadonderdagavond een beetjeover doorgedacht, maar het ZZvan de sponsor biedt toch mo-gelijkheden. ZZ Top. Gimme allyour lovin’, uit de Parker-tijdnota bene. Geen mooiere op-komst dan op het denderendeintro van deze wereldhit. Doenwe ZZ & De Maskers er bij voorde time-outs: ’Ik heb geen zinom op te staan. Met m’n blotevoeten op het kouwe zeil, ikheb geen zin om op te staan.’

J A A P V I S S E R




Vandaag heeft Rob geluk: hijmag de bak. Een heel gesleep,maar het levert dan ook een eu-ro méér op dan de gebruikelijke€ 7,50. Dat geld is natuurlijkhandig – een mens moet leven,maar meedoen met de veeg-ploeg heeft nog een voordeel.Van twaalf tot kwart over tweeheb je wat te doen. En datbrengt ritme in je dag, vindtRob. Met zijn rimpelloze huiden witte lach lijkt de Suri-naams-hindoestaanse Leidenaarveel jonger dan zijn 55 jaar. Zouje hem onder andere omstan-digheden tegenkomen, dan zouje niet denken dat hij de afgelo-pen nacht in het slaaphuis voordaklozen heeft doorgebracht.Maar dat heeft hij wel – en heelveel nachten ervoor. Rob is eenvan de vijfhonderd daklozen dieLeiden telt. En dat is hij al zo’njaar of tien, sinds hij vrijkwamna een jaar in de gevangenis.Drugshandel.

Speuren

Zoals elke werkdag heeft eengroepje daklozen zich rond12.00 uur ’s middags verzameldop de Leidse Boommarkt. Som-migen in de zekerheid, anderenin de hoop dat ze vandaag meekunnen met de veegploeg.Want elke dag dat je je op tijdmeldt verdien je een punt. Enwie de meeste punten heeftmag mee – tot de drie ploegenvan zes personen vol zijn. Na-tuurlijk zit Rob erbij. Hij staathoog op de puntenlijst. Pas alsde groepen al lang zijn inge-deeld verschijnt Sergio. Te laat.Teleurgesteld druipt hij af.Morgen maar weer proberen.

Oranje hessen worden uitge-deeld aan de achttien gelukki-gen. Rob pakt een vuilnisbak opwielen en een grijper. Voor deanderen ligt er een grijper eneen ring met handvat klaar. Omdie ring past precies een vuilnis-zak. Ook de drie begeleiders –één voor elke ploeg – hullenzich in het oranje en pakkeneen grijper en ring. Alleen het’Coach’ op hun rug verraadt hetverschil.

Rob is bij Olaf ingedeeld.Haagweg en omstreken is van-daag hun werkgebied. Gerouti-neerd verspreidt de ploeg zichover de stoep, aan weerszijdenvan de weg. Fietsers manoeu-vreren om de plotseling overste-kende mannen heen. Allemaalspeuren ze driftig naar zwerf-vuil. Ook Olaf. Met zijn grijper

mikt hij een oude sok in de bak.,,Schone sokken nodig, Rob-bie?’’ Helemaal vooraan stoeienJohn en Fardi om een leegdrinkpakje. Een blauwe Fordrijdt langs. De bestuurder opentzijn raampje: ,,Goed werk jon-gens!’’ Ze hebben eer in hunwerk, vertelt Olaf. Ze krijgenwaardering. Het is een eerstestap.

Bedelen

Met alleen regelmatig en op tijdte komen ben je er niet, heeftcoördinator Ronald de Vos eer-der op de dag uitgelegd. Ommee te mogen met de veegploegmoet je ook toonbaar zijn en jenormaal gedragen. Maar hoe re-eel is dat? Uit onderzoek vanhet Trimbos-instituut blijkt datdrie op de vijf Leidse daklozenkampen met een drugs- of alco-holverslaving. ,,Een aantal heeftal het nodige gebruikt voor zehier komen’’, beaamt Ronald.,,Maar we eisen dat iedereen re-delijk helder verschijnt. Wie tever heen is, gaat niet mee. Enwie tijdens het werk drank ofdrugs gebruikt, die wordt eendag geschorst.’’ De leden van deveegploeg hebben allemaal eencontract getekend, waarin zebeloven de gedragsregels tij-dens het werk na te leven. Niet

actief bedelen, geen verbaal offysiek geweld. En wie zich erniet aan houdt mag één of meerdagen niet mee.

Dankzij de veegploeg schuifthet echte drank- en drugsge-bruik een paar uur op. Daar-door gaan mensen uiteindelijkminder gebruiken. Ronald heeftal veel leden van de veegploegin positieve zin zien verande-ren. Een aantal slaapt niet meerin het slaaphuis, zoals Rob,maar in het sociaal pension,waar je een eigen kamer hebt.En er zijn er die begonnen zijnmet een afkickprogramma.Over een tijdje kunnen ze mis-schien doorstromen naar eenbegeleid-wonenproject.

De veegploeg passeert eenmiddelbare school. Peter moetnaar de wc en verdwijnt hetschoolgebouw in. De anderenwachten. Dan gaat de bel. Scho-lieren druppelen naar buiten enstappen op hun fiets. ,,Heb jemisschien een sjekkie voorme?’’ probeert Cor. ,,Sorry, ikheb er maar eentje’’, zegt dejongen. Bij de tweede lukt hetwel. ,,Ik kan twee dingen goed’’,zegt Cor, terwijl hij de begeerdeMarlboro aansteekt. ,,De veeg-ploeg én bietsen. Liefst op hetstation. Zo geef ik mensen ooknog het gevoel dat ze iets goeds

doen - gewoon met sigarettenen euro’s.’’ ,,Maar niet onderhet vegen!’’, schalt Olaf. Ze la-chen. Peter komt weer tevoor-schijn en de ploeg gaat verder.De bak van Rob begint aardigvol te worden.

Leiden is niet de eerste stadmet een veegploeg. Dat was

Rotterdam. Ze zijn er nog eendagje gaan kijken voor ze inLeiden begonnen, in 2003, maartoen was Ronald er nog geen co-ordinator. In Rotterdam is heteen particulier initiatief, hier ishet een project van Stichting DeBinnenvest.

Helemaal in het begin waren

vooral de winkeliers erg wan-trouwend. Ze kenden een aantalvan de daklozen al langer –maar van minder nobele activi-teiten dan het schoonhoudenvan de straat. Nu ze de ploeg el-ke werkdag door de straten zientrekken, en ze met eigen ogenzien hoe netjes de straten wor-den, nu hebben ze dat beeld welbijgesteld. Vandaag de dagkrijgt Ronald bijna alleen maarpositieve reacties. Daarom is hijnu contacten aan het leggen omook andere klussen aan te pak-ken. Onderhoud van speeltui-nen, groen bijhouden voor wo-ningcorporaties. Met werkwilli-ge daklozen kun je meer kantenop.

Rob blijft voorlopig gewoonde veegploeg doen. Een echtebaan zit er nu niet in. Hij zouwel meer vastigheid willen,maar op een of andere manierlukt het hem niet om meer gripop zijn leven te krijgen. Dat jaarin de gevangenis was fataal voorzijn gezin, weet hij nu. Zijnvrouw kon de zelfstandigheidniet aan en vluchtte in de ar-men van een ander. En met Robging het toen helemaal mis. Dekinderen zijn nu 15, 17 en 20 enwonen bij hun moeder in Bra-bant. Ze zijn gek op hem en hijziet ze nog, maar het is moei-lijk. Zeker de oudste – eendochter – moet maar niet tevaak komen. Dat wordt altijdhuilen. Voor allebei.

Het is bijna kwart over een.,,Pauze jongens’’, zegt Olaf.,,Wie wil er sambal op z’n Turk-se pizza?’’

A N N E - M A R G O T VA N E I J C K

(De deelnemers aan de veegploegheten in werkelijkheid anders.)

Daklozen vegen Leidse straten schoon

’Wie ver heen is, gaat niet mee’Groepjes daklozen die eenpaar uur per dag de Leidsestraten van zwerfvuil ont-doen. Het is niet zomaar eenbaantje. Het is een manierom structuur aan te brengenin je bestaan.

Een van de veegploegen van Stichting De Binnenvest in actie. ,,We krijgen bijna alleen maar positieve reacties.’’ ARCHIEFFOTO HIELCO KUIPERS

De veegploeg van stichting De Binnenvest, diezich inzet voor maatschappelijke opvang, be-gon in juni 2003. Langdurig daken thuislozengingen drie keer per week in fel oranje hesjesde vuile plekken in het centrum te lijf voor 5euro per schoonmaakbeurt. Met behoud vanuitkering, omdat het vrijwilligerswerk is. Al naeen maand waren de bezems niet aan te slepen.Kandidaten stonden in de rij.

Maar eind 2004 kwam de klad in de veeg-ploegen, althans in de organisatie daarvan.’Vaste’ vegers die zich meldden, moesten weerafdruipen omdat De Binnenvest vanwege per-sonele problemen niet in staat was het veegpro-ject adequaat te begeleiden, tot grote teleurstel-ling van een aantal vegers. Meer ploegen ver-trokken niet dan wel omdat begeleiders ziek ofoverspannen waren of zouden worden be-dreigd. Personeel aannemen van buiten gebeur-de niet omdat sollicitaties intern werden ge-houden.

Dak- en thuislozen die zich regelmatig al

straatveger aanmeldden, baalden van de situa-tie. Niet alleen werd de animo steeds minder,het niet vegen betekende ook geen extraatje. Enwat voor sommigen ook meespeelde: een ima-goverbetering voor de doelgroep. ,,Je hoort al-leen maar negatieve verhalen over alcoholistenen drugsgebruikers terwijl er genoeg daklozenzijn die het vegen als dagbesteding leuk vin-den. Ik heb het zelf ook gedaan en heb in destad nog nooit één negatieve reactie van demensen gehad’’, aldus één van de vaste vegers,Dennis Loogman

Diezelfde Loogman begon een handtekenin-genactie om de ploegen nieuw leven in te bla-zen. Met succes, want De Binnenvest heeft zichde kritiek aangetrokken en extra personeel indienst genomen waardoor elke veegploeg eencoach krijgt. Momenteel gaan er vijf keer in deweek drie ploegen per dag de straat op. De ver-goeding is inmiddels 7,50 euro per veegbeurt.

E R I C - J A N B E R E N D S E N

Vegen met vallen en opstaan

Mijn AOW gaat met 48 euro perjaar omhoog en de zorgpremiemet maar liefst 122 euro. Ik re-ken me suf en kom maar nietaan de 1 procent meer te beste-

den. Zuurder kunnen ze hetzoet niet maken.

H . L A N G E V E L D ,

H O O F D D O R P.

Het zoet van Balkenendeen Zalm vind ik vrij zuur

C M Y K LDN202 LDN



Zonder berichtgeving vooraf,werden we plotseling gedwon-gen om in de parkeerkelder aande Vijf Meilaan te parkeren. Hetparkeerterrein was met hekkenafgesloten. Omdat ik bedachtdat ik mijn volle winkelwagen-tje in de auto moest overladenen niet wist hoe beneden te ko-men, parkeerde ik daarom maarin de straat achter de winkels.

Toen ik na enige dagen weerin het winkelcentrum moestzijn belde ik Albert Heijn. Diezou toch moeten weten hoe zijnklanten moeten handelen. Nietdus!

Na veel vragen kwam ik er-achter dat links van de ingangvan de parkeerkelder een liftjemoest zijn. Dit was te bereikenover rijplaten. Elke aanduidingdaarvan ontbrak - zoek het zelfmaar uit!

Volgens mij moet er een bordkomen op de hoek bij het reis-bureau waarop staat (met pijl):’Lift parkeerkelder links om dehoek’. En graag ook een aandui-ding op de toegangsdeur, in degevel aan de Vijf Meilaan.

De Leidsch Dagblad schreef alover de uitgang van de parkeer-kelder aan de Kuiper Rietber-genstraat. Boven aan de helling-baan willen de automobilistengraag een beetje gas geven omhorizontaal boven te komen.Direct daarna moet echter hevigop het rempedaal worden ge-trapt, anders heb je een fiets ofeen auto te pakken. De gemeen-te Leiden had deze situatie vóórde opening gereed moeten ma-ken.

En dan nog wat. Voor invali-den zijn slechts twee parkeer-plaatsen aanwezig, bij de apo-theek. Het komt regelmatigvoor dat gehandicapten met eentaxi gehaald worden bij de AH.Maar of de taxi daar kan komenis twijfelachtig.

Ik heb er begrip voor dat indeze overgangsfase concessiesgedaan moeten worden. Maarmen heeft hier diverse goedeoplossingen laten liggen.

Succes parkeerplanners!

G . D E J O N G ,

L E I D E N .

De nieuwe parkeerkelder onder de Luifelbaan. ARCHIEFFOTO HIELCO KUIPERS

Rond Bevrijdingsplein zijnoplossingen blijven liggen

ANNO 1956, woensdag 24 oktober

De Kring Rijnland van de Broederschap van oud-padvinders, dievan de gedachte uitgaat: ’eens een padvinder, altijd een padvinder’,is in drie jaar uitgegroeid tot een hechte gemeenschap. De vergade-ringen van deze kring zijn druk bezocht en kenmerken zich dooreen grote mate van gezelligheid. Zo ook de kringbijeenkomst wel-ke gisteravond in de recreatiezaal van Ergon Electric werd gehou-den. Na een inleidend woord van de voorzitter, de heer H. van Dei-jl, hield de heer J. Donkers een causerie over ’Folklore’. Sprekernam de aanwezigen in gedachten mee naar de oude Germanen, ombij hen de oorsprong van vele folkloristische gewoonten te ontdek-ken. Voorts trok de heer Donkers een parallel tussen de kerkelijkeen de wereldlijke folklore, welke door de verboden van overheid enkeren op de achtergrond is geraakt, maar in sommige streken vanons land nog wordt gehandhaafd.


LEIDEN - De Groenoordhallen in Leiden waren gisteravond bijna teklein voor de aanwezige Haarlemmermeerders, toen al snel bleek dathet daar door de NCRV opgenomen stedenspel een overwinning voorhun plaatsgenoten zou gaan opleveren. De Haarlemmermeerdershaalden bijna twee keer zoveel punten als hun tegenstanders uit Rhe-nen. FOTO ARCHIEF LEIDSCH DAGBLAD

Het Leiderdorpse gemeente-raadslid Hugo Langenberg isvan plan voor te stellen om desubsidie voor godsdienstonder-wijs op de openbare school teschrappen (LD 17 oktober). Hijwil zo geld vrijmaken voor hetgymnastiekonderwijs.

Dat is een onzalig plan. Op deeerste plaats is het veel te wei-nig: de subsidie aan de Leider-dorpse PKN-gemeente bedraagtslechts een paar duizend euro,en voor het gymnastiekonder-wijs is veel meer nodig. Maarbelangrijker is dat ook zijn on-derbouwing niet klopt. Langen-berg vindt dat de subsidie instrijd is met de scheiding vanstaat en kerk. Maar daarmeeheeft de subsidie niets te ma-ken. Deze scheiding betekentnamelijk dat de overheid zichniet mag bemoeien met de in-richting van de kerk; we hebbendan ook geen staatskerk in Ne-derland, anders dan bijvoor-beeld in Engeland. Maar er isgeen bezwaar tegen subsidiever-lening aan kerken, zeker nietals dat bestemd is voor de in-koop van diensten door het on-derwijs. Tweederde van de ge-meenten in Nederland is dezelf-de mening toegedaan.

Het gaat in feite ook niet omgodsdienstonderwijs (al wordthet vak vaak zo genoemd), maarom levensbeschouwelijk vor-mingsonderwijs. Verreweg demeeste ouders stellen daar prijsop, en ook de landelijke Vereni-ging voor Openbaar Onderwijssteunt dit.

Maar misschien wordt Lan-genberg toch op zijn wenkenbediend. Deze week is namelijkmet grote meerderheid (inclu-sief de liberale VVD) een motiein de Tweede Kamer aangeno-men. In deze motie wordt aande minister gevraagd om meteen landelijke bijdrageregelingte komen. Kennelijk vindt deTweede Kamer het ook belang-rijk dat leerlingen in het basis-onderwijs kennisnemen van deverschillende religieuze stro-mingen in Nederland en de we-reld. En kennelijk vindt deTweede Kamer ook dat de sub-sidieverlening niet in strijd ismet de scheiding van staat enkerk. Als de motie wordt uitge-voerd, kan Leiderdorp dus eenpaar duizend euro elders in hetonderwijs besteden.

J A N S T E V E R S ,

L E I D E R D O R P.

Geld godsdienstonderwijsnaar gym: onzalig plan

de, meest gekoesterde, meestgewenste bruggen in het heleHaarlemmermeertracé.

Als bouwwerk stelde despoorbrug niet veel voor. Hetwas een stevige, maar vrij soberuitgevoerde draaibrug. Hij vielcompleet in het niet bij despoorbrug naar Aalsmeer of bijAlphen aan den Rijn, die veelhoger en langer waren. Quatechnisch vernuft waren er in deHaarlemmermeerlijnen ook welmooiere staaltjes te vinden, zo-als de schuin uitgevoerde hef-

Het was een simpele route des-tijds tussen Leimuiderbrug enOude Wetering. Het spoor liepvan station Leimuiden (dat dusniet in Leimuiden, maar inHaarlemmermeer lag) over eenspoor pal onder de Ringdijk,stak bij het huidige Wetering-brug de Ringvaart over naar hetpal daarachter gelegen stationOude Wetering. Het was eenstukje van niks dat liep dooreen toen – en nu – vrij dunbe-volkt gebied. Met de vaststel-ling dat beide stations snel nade opheffing van het spoor zijngesloopt en dat het spoor zelf isbestraat en omgedoopt tot We-teringweg, zijn de belangrijkstewapenfeiten eigenlijk wel ver-teld.

Op de brug na. Want dat iseen heel bijzondere. Het is na-melijk een van de meest gelief-

brug bij de Amsterdamse vaartin Haarlem.

Meer nog dan die anderebruggen, werd de brug bij OudeWetering door de bevolking on-middellijk innig in de armengesloten. Dank zij de brug wer-den de dorpen en buurtschap-pen aan weerszijden van deRingvaart uit hun isolementverlost. De bevolking keer erzelfs zo naar uit dat ze deH.E.S.M. al in 1906 werd ge-vraagd dat, als er een brugkwam, daar ook meteen een rij-

baan en voetpad aangehangenkonden worden. Het verzoekwerd niet ingewilligd, want deH.E.S.M. zag al die voetgangers,fietsers en automobilisten na-tuurlijk veel liever de trein pak-ken.

De innigste uitingen van lief-de kwamen 30 jaar later, toen despoorlijn was opgeheven. Hetvrachtverkeer in en rond Alke-made nam door het wegvallenvan de goederentreinen enormtoe. Op de wegen en de gewoneverkeersbruggen werd het daar-door zo druk, dat de gemeenteAlkemade de verkeersveiligheidin het gedrang zag komen. Zeverbood vrachtwagens boveneen bepaald gewicht om noglanger van de wegen en brug-gen gebruik te maken.

Directeur A.O. Rijsdijk vanVeevoederfabriek Muskator uitOude Wetering – die wel watvrachten te verstouwen had –nam daarop een opmerkelijkestap. Hij schreef de koningineen brief waarin hij verzocht ofzijn vrachtwagens van de bruggebruik mochten maken. Haremajesteit zal wellicht een goedwoordje voor hem hebben ge-daan, want de NS – die de boe-del van de Haarlemmermeerlij-nen beheerden – hadden er ab-soluut geen bezwaar tegen.Aangemoedigd door dit successtuurde hij een tweede verzoek,met de vraag of álle verkeer

over de brug kon. Ook dat von-den de NS best.

Voorwaarde was wel dat deexploitatie van de brug werdovergenomen en dat het brug-dek zo werd gemaakt dat er metwat simpele aanpassingen nogsteeds een trein over kon rijden.De afbraak van het spoor lever-de natuurlijk nogal wat overtol-lige bielzen en spoorstaven op,en die konden toch het han-digst per trein via de nog reste-rende rails worden afgevoerd.

Rijsdijk organiseerde een in-zameling onder bedrijven enburgers en haalde in vrij kortetijd 1500 gulden op. Dat waseen aanzienlijk bedrag in dietijd, en bijna genoeg om debrug twee jaar van te latendraaien. De kosten, inclusief desalariskosten van twee brug-wachters, werden geschat op2500 gulden.

De gemeente Alkemade wildehet verschil wel bijpassen, maarkeek ook meteen naar de burenaan de andere kant van de Ring-vaart. Burgemeester en wethou-ders merkten op dat heel veelmensen uit Haarlemmermeerhadden bijgedragen aan de in-zameling voor de exploitatie-kosten. Mooi van ze, maar datbetekende uiteraard dat ze in depolder kennelijk ook grote be-hoefte hadden aan de brug.Kortom: de gemeente Haarlem-mermeer moest ook meebeta-

len. Haarlemmermeer wilde datwel, na enig wikken en wegen,maar stelde wel als eis dat ze in-spraak hadden bij het benoe-men van de brugwachters. Datgebeurde dan ook. De ene brug-wachter kwam uit Oude Wete-ring, en andere uit de polder.

Later nam de provincie hetbeheer van de brug over, wantinmiddels was er een provincia-le weg op het tracé van hetspoor gepland, en weer wat la-ter namen de Duitsers de brugonder hun hoede. In april 1945,in een poging om de Geallieer-den te dwarsbomen, bliezen zede pijlers op.

Het leek even het einde vande brug, want de overheid voel-de er veel voor om het zo maarte laten. Weer kwam de bevol-king en het bedrijfsleven in hetgeweer, niet met inzamelingendeze keer, maar met protest-brieven. Het pleit was snel be-slecht. In 1949 ging de nieuweverkeersbrug open. Veertig jaarlater is hij nog een keer aange-past. Niet op verzoek van de be-volking, maar van scheepsbou-wer Van Lent, die een groteredoorvaartbreedte wenste. Hijkreeg zijn zin, maar de kostenvoor de operatie, 1 miljoen gul-den, moest hij wel zelf betalen.

W I M W E G M A N


De geliefdste brug van het spoorS P O R E N

Een luchtfoto van de opengedraaide brug bij Oude Wetering. Links vanhet midden station Oude Wetering met privaatgebouw. Aan de anderekant van de Ringvaart de, inmiddels ook gesloopte, brugwachterswo-ning. FOTO ARCHIEF STICHTING OUD ALKEMADE

Op 1 januari 1936 sloot hetgrootste deel van de Haar-lemmermeerlijn. Zeventigjaar later trekt deze trein nogaltijd zijn spoor door hetlandschap. Het Leidsch Dag-blad ging op zoek naar tast-bare herinneringen aan delijn Hoofddorp-Leiden. Van-daag aflevering 10: het baan-vak Leimuiden-Oude Wete-ring.

Visser

in destad

Te koop/te huur, staat op hetbord dat aan de gevel van hetLuxor Theater is gespijkerd.Treurig, zo’n uitnodiging aan hetprojectontwikkelgespuis ommaar weer eens wat Leidse cul-tuurhistorie te verruïneren. Ikheb eens op de site van de betref-fende bedrijfsmakelaar gekeken.Voor twee miljoen euro valt hetLuxor te bemachtigen, te huur ishet roemruchte theater aan deStationsweg voor 150.000 euro,per jaar.

Hier heb ik voor de eerste keerBen Hur gezien, Winnetou enShaterhand in de Dodenvallei, ofeen titel van soortgelijke strek-king, en ik herinner mij een Ja-mes Bond, althans, dat ik aan-sloot in een rij die tot de hoekmet de Rijnsburger Singel liep.

Voor de geïnteresseerde ligt625 vierkante meter gereed diegeknipt is voor hoogwaardige ho-reca, aldus de makelaar. Wat datprecies is, hoogwaardige horeca,

weet ik niet, maar het zal wel inde buurt van een grand café ko-men. Als het Luxor geen theatermeer mag zijn, zal mij het ver-der jeuken wat er in komt, zo-lang de gedachtenis aan JayneMansfield maar levend wordtgehouden.

Jayne Mansfield? Jazeker. VanPieter C. Rosier, de fameuzekunstredacteur van het LeidschDagblad, weet ik dat de specta-culaire seksbom op sensationelewijze in het Luxor Theater isopgedoken. En dat de joekelsvan Mansfield een enorme op-loop op de Stationsweg teweegbrachten.

Het was even zoeken, maar ikheb de krant met het ooggetui-genverslag van de wonderbaar-lijke diva-verschijning gevon-den. Het was zondagavond 13oktober 1957 dat Mansfield zichliet bewonderen vóór het wittedoek van het Luxor Theater. Di-recteur Uges had hemel en aar-

de bewogen om de Hollywood-ster, die een dagje Nederlanddeed tijdens een Europese pro-motietoer, in levende lijve inzijn bioscoop te vertonen.

’Veldslag op Stationsweg’, be-

richtte het Leidsch Dagblad devolgende dag. ’Een duizend-koppige opdringerige menigtebleek door vijf of zes dienarenvan de heilige Hermandad nietin bedwang te houden. Er zijn

rake, ja bijzonder harde klap-pen met de gummistokken uit-gedeeld’.

Toch nog maar eens met deoude Rosier gebeld. ’JayneMansfield?’ Er is duidelijk op-winding aan de andere kant vande lijn waarneembaar. Hetduurt even voordat de kunstre-dacteur in ruste zichzelf weer inde hand heeft en zijn verhaalkan doen. Rosier was in 1957leerling-journalist en spoeddezich op zijn Mobylette van deLorentzkade, waar hij een ka-mer huurde, naar de Stations-weg. Achterop zijn toenmaligeverloofde. ’Eenmaal door hetongelooflijke gedrang in hettheater aanbeland, speet het mijwel dat ik haar had meegeno-men.’ Rosier herinnert zich dathij bijkans zijn ogen verzwikteop Mansfields weelderige vor-men. Zo ook de jongeman uithet publiek die tot ergernis vanzijn hooggeblondeerde verke-

ring begerige blikken in Mans-fields majestueuze decolletéwierp. ’Ineens schalde het doorde foyer: ’Ben je nou verdommemet mij uit of met dat dellerigekreng?’ Hoongelach viel haarten deel.’

Rosier stond 49 jaar terug aanhet begin van zijn loopbaan inde journalistiek. ’Maar het is al-tijd een hoogtepunt geblevenen als ik die roemruchte avondin herinnering roep, bezorgtmij dat een warm gevoel.’

Eerder die zondag verrichtteMansfield op het RotterdamseKasteel de aftrap bij de voetbal-wedstrijd Sparta - DOS. Op detribune de 12-jarige Jules Deel-der die er later over zou schrij-ven dat hij met eigen ogen hadkunnen constateren dat er vande roemruchte borstomvangvan miss Mansfield geen centi-meter was gelogen.

J A A P V I S S E R



Jorrit de Jong (30) vindt vanniet. De directeur van het Cen-tre for Government Studies(CGS) van de Campus Den Haagop de Universiteit Leiden is niet

bang dat zijn groep nu voor-zichtiger te werk zal gaan, om-dat degene die in het beklaag-denbankje zit, nu ook indirectzijn salaris betaalt: ,,De over-

heid heeft alleen maar baat bijonze kritische inbreng. Wij ma-ken een analyse van het pro-bleem en dat ligt vaak niet bijeen ambtenaar, maar komt bij-voorbeeld omdat er meerderedepartementen langs elkaarheen werken. Dat proberen weinzichtelijk te maken voor onzeopdrachtgever.’’

De Jong is senior onderzoekerbij de Brigade en één van degrondleggers. ,,Het idee voor deBrigade is mede gekomen door-dat ik samen met Noor Hui-jboom een boek heb geschreven(’Belgen doen het beter’) overdit onderwerp. In België was ereen meneer Vincent van Quic-kenborne en die was staatssecre-taris van administratieve ver-eenvoudiging en hij inspireerdeons enorm’’, vertelt de Jong en-thousiast.

De tijdgeest in Nederland washun buitengewoon goed gezindwant de ergernissen van de ge-wone burger over de regelge-ving stapelt zich al jaren op.Het succes van de reclamespotvan het meisje dat haar paarsekrokodil zonder papieren invul-len niet terugkrijgt – ’Maar hijstaat dáár!’ – is hier een goedvoorbeeld van.

En dus trokken de Jong enzijn collega’s het land in om ge-frustreerde burgers bij te staan.Problemen met het verkrijgenvan vergunningen, uitkeringenof onwillende instanties? DeKafka Brigade gaat met u mee!

De Jong weerlegt dat zijn Bri-gade wel heel erg veel lijkt ophet voormalige tv-breekijzerPieter Storms. ,,Storms begongelijk ruzie te maken aan hetloket en dat doen we dus niet.Zij zijn het probleem vaak niet.Zij willen wel helpen, maar mo-gen of kunnen niet. We gelovenniet dat ambtenaren bewustdoen aan burgertje pesten. Wijluisteren naar hun argumentenen zoeken gezamenlijk naar deoplossing met hun baas of an-dere instanties die erbij betrok-ken zijn. Wij schromen niet omde minister in te schakelen endie wil ons ook bijstaan waarnodig is.’’

Dat geluk had de hoofdrol-speler in de Kafka-roman niet.Josef K. zit jarenlang vast in debureaucratie van een nachtmer-rieachtige rechtzaak waarvan

hij niet eens weet waarvoor hijeigenlijk is aangeklaagd. Dedoodstraf ligt in het verschieten Josef pleegt uiteindelijk teneinde raad zelfmoord. Een in-drukwekkende roman, vindtook de Jong. En op kleinereschaal heel herkenbaar voormensen. Wie heeft niet eens ineen overheidsgebouw rondge-

doold om uiteindelijk bij hetverkeerde loket te staan en weerweggestuurd te worden? En wieis er niet eens vele malen door-verbonden voordat hij uiteinde-lijk de juiste persoon aan de lijnhad, die vervolgens geen ant-woord had op zijn vraag?

De Kafka Brigade werkt tegenbetaling in opdracht, maar bur-

gers kunnen via de website(www.lastvandeoverheid.nl) ookhun problemen kosteloos onderde aandacht brengen. De Briga-de selecteert dan een aantal za-ken waar ze – betaald door deoverheid – mee aan de slaggaan.

D A N N Y D R E N T H

Problemen met vergunningen, uitkeringen of onwillende instanties? De Kafka Brigade helpt!

Ten strijde tegen de bureaucratieDe Kafka Brigade krijgt alom lof toegezwaaid. De groep, ge-noemd naar schrijver Franz Kafka, trok op kleine schaal tenstrijde tegen de bureaucratie maar is nu ook omarmd doorAtzo Nicolaï, de minister die verantwoordelijk is voor be-stuurlijke vernieuwing. Hij vroeg de groep, waarin medewer-kers van de Leidse Universiteit een belangrijke rol spelen, ofze mee wilde werken aan het overheidsproject ’Last van deoverheid’. Ironisch genoeg zijn het nu juist vaak de overheids-instanties waar de Kafka Brigade zijn pijlen op gericht had.Hebben zij hun ziel aan de duivel verkocht?

Jorrit de Jong: ,,We geloven niet dat ambtenaren bewust doen aan burgertje pesten. Wij luisteren naar hunargumenten en zoeken gezamenlijk naar de oplossing.’’ FOTO HIELCO KUIPERS

De Kafka Brigade geeft in verband met de privacybeschermingvan hun cliënten nooit namen en details maar toch willen wij utwee praktijkgevallen niet onthouden.

Een man die zijn hele leven in een snackbar heeft gewerkt,heeft eindelijk genoeg gespaard om een eigen broodjeszaak tebeginnen. Als hij bij de gemeente aanklopt voor een vestigings-vergunning wordt hem verteld dat hij allereerst ingeschrevenmoet staan bij de Kamer van Koophandel (KvK). Maar de KvKwil wel even een huurcontract zien voordat ze hem inschrijven.Hij vindt een leuk pand maar voordat hij een huurcontract te-kent, wil hij weten of daar een dergelijke zaak in gevestigdmag worden en of er de noodzakelijke verbouwingen mogengebeuren.

Daar zijn bepaalde gebruikers- en bouwvergunningen voornodig. Die kunnen echter alleen worden aangevraagd met eenuitreksel van de gemeente en een inschrijving van de KvK.

Het kringetje is weer rond want daar had hij nu in den be-ginne juist een huurcontract voor nodig.

Anderhalf jaar (!) later heeft de man inmiddels wel allerleiandere noodzakelijke vergunningen gehaald (Keuringsdienstvan waren, milieu, brandveiligheid), ten einde raad om de cir-kel te doorbreken het huurcontract getekend en de zaak zelfsingericht, maar hij mocht nog steeds niet openen.

De Kafka Brigade kwam te hulp en riep alle betrokken amb-tenaren van de diverse instanties bij elkaar in de nog te openenbroodjeszaak. Nu kwam er wel vaart in want binnen eenmaand was eindelijk alles geregeld.

(Reactie Jorrit de Jong: ,,Dat was een succesje met een wrangenasmaak. Cynisch genoeg was de man inmiddels door al zijnspaargeld heen en heeft hij de zaak nooit kunnen openen.’’)

Een ander schrijnend voorbeeld is het verhaal van een mandie bij het loket van het gemeentehuis de boel dreigde kort enklein te slaan. De drugsverslaafde psychiatrische patiënt bleekal vijf jaar zonder resultaat van instantie naar instantie te zijngesleept (in totaal waren er 45 instanties bij betrokken waaron-der GG&GD, CWI, Leger des Heils, gemeente en politie). Zowerd hij niet toegelaten in een afkickprogramma omdat hij eenpsychiatrisch verleden had, maar werd hij weer niet opgeno-men in een psychiatrische inrichting, omdat hij niet afgekicktwas. De zaak loopt nog.

Inderdaad, Kafka had het niet beter kunnen verzinnen.

Voorbeelden uit de praktijk

C M Y K LDN202 LDN



ANNO 1956, dinsdag 30 oktober

LE I DE N - ’Voor wat hoort wat’. Van deze gedachte was decommissie van de Sociiëtet Minerva vervuld, toen zij gister-avond in de sociëteit als gastvrouwe optrad. Gasten waren dit-maal de commandant van de brandweer, de heer S. W. Hage-doorn en het brandweerpersoneel dat in de vroege zondag-ochtend van 21 oktober het gebouw, waar op drie verschillen-de verdiepingen brand was uitgebroken, voor een totale ver-

nietiging wist te bewaren. Tijdens een genoeglijk borreluursprak het bestuur zijn dank uit voor het voortreffelijk en sneloptreden van de brandweer,die daarbij getoond heeft volko-men voor haar taak berekend te zijn. Men zocht het dezeavond in een zeer originele vorm: de brandweer, zo redeneer-de de Sociëtietscommissie, moest men op een ’fikkie’ onthalenwant naders is zijn niet in haar element. Welnu, het fikkiewas er en daarmede ook een feestdronk en een sfeer van grotehartelijkheid.


zoeterwoude - Het verkeersla-waai van de Hoge Rijndijk isvoor de bewoners van Stadhou-derslaan en Rhijnvreugd ergerdan de overlast van de nabijge-legen Rijksweg 4. Het aanbren-gen van een geluidswerendscherm bij de rijksweg heeftdaarom geen noemenswaardigeverbetering tot gevolg. Dit con-cluderen burgemeester en wet-houders van Zoeterwoude uitonderzoeken naar geluidsover-last die zijn gedaan door eenakoestisch adviesbureau .



Weergaloze plek toch, hetwijngebied van Noordmanlangs de Rijn. Een oase vanrust tussen de houtloodslangs de Haagweg en deChurchillbrug. Ik hang ergraag rond, proef de aan-gename sfeer en soms ookeen mij nog onbekendewijn, keuvel wat over rooden wit, of over rosé en gamet een paar knappe fles-sen weer op huis aan. Ditgeliefde stukje Rijnoevergaat op de schop. Ik houm’n hart vast. De situatie-schets in de krant van za-terdag was onheilspellend.Schreeuwend dure wo-ningbouw in diverse vari-anten, één, twee en drieonder één kap villa’s enook nog van die onvermij-delijke appartementento-rens, verzamelgebouwenvoor yuppen zeg maar.Verscholen in dit kakwijkjeligt straks de nieuwe wijn-handel van Noordman.Aan de voet van De Hees-

terboom, die fenomenalehoutzaagmolen. Dat ge-lukkig weer wel.

Twintig jaar terug ont-dekte ik Noordman in eenHaags restaurant. De wittewijn die bij de verschillen-de gangen met vis werdgeschonken, was een vol-treffer, smaakvol, maarzonder poespas. Bij hetvereffenen van de rekeningwist ik de eigenaar de her-komst van zijn uitmunten-de Luxemburgse Rivanerte ontfutselen. ’Die haal ikin Leiden, bij Noordman’,deed hij in het geheel nietgeheimzinnig. ’En weet jedat je daar ook gewoon alsparticulier terechtkunt?’Nee, dat wist ik niet.

Sindsdien struin ik opgezette tijden rond in dieroyale wijnschuur. De kin-deren komen er ook graag.Om te ruiken, zeggen ze.En om te kijken, naar dieeindeloze flessenrijen enrobuuste houten vaten.

Eén heeft het zelfs al voorelkaar weten te kletsen dathij er ooit als hulpje aan deslag kan. ’Als ik later gro-ter ben, mag ik bij de wijn-boer flessen vullen en dekurk er in slaan.’ We zul-len zien.

Toen ik zaterdagmiddagweer eens de fout maakteom met de auto de Mors-weg af te gaan, kwam ikmidden op de Rijnzicht-brug muurvast te staan. Ikherinnerde mij het kran-tenstuk over het Noord-manterrein van die och-tend en liet mijn blik overhet brede water de stad uitdwalen. Zo ontdekte ikwat voor rijk geschakeerdebende het daar eigenlijk opbeide oevers is. Havelozewerkende-jongerenflats,luxe appartementen, naar-geestige rijtjeshuizen, vrij-staande paleisjes, fantasie-loze kantoren en rommeli-ge bedrijfspanden, lelijk enmooi wisselen elkaar langsde Rijn in hoog tempo af.

Eindelijk aanbeland opde kruising met de Haag-weg besloot ik rechtsaf teslaan en de oeverbebou-wing vanuit het andereperspectief te bekijken. Opde Churchillbrug kwam ik

tot de sombere vaststellingdat, afgezien van De Hees-terbom natuurlijk, het pit-toreske bij Noordmanvooral binnen zit. Zo fraaiis de aanblik van het op-nieuw te ontwikkelen pro-ject nu ook weer niet.

Eigenlijk doet het er dusniet toe wat ze met mijngeliefde reepje Rijnkantgaan uitvreten, bedacht ikme. Want wat ze er ookzullen neerzetten, het zalmoeiteloos worden opge-nomen in die kakofonievan opstallen tussen walen stad. Zo stond ik nogaloeverloos te mijmeren.Totdat het begon te rege-nen, en te schemeren, en ikme realiseerde dat we thuisvis zouden gaan eten. Envolgens mij waren we dedoor de witte wijn heen.

J A A P V I S S E R

www.visserindesport.nl

V I S S E R I N D E S T A D

Het tracé van de oude Haarlem-mermeerlijn is na Wetering-brug, aan de zuidelijke randvan Haarlemmermeer, onge-looflijk eenvoudig te volgen.Zeker voor een automobilist.Hij hoeft na de brug over deRingvaart alleen maar recht-door te rijden, de provincialeweg N445 op, en voila!... Vele

kilometers lang volgt de autovrijwel exact het oude spoor

door Oude Wetering, Roelof-arendsveen en al die andere

dorpen in de gemeente Alkema-de.

Een voetganger heeft het watlastiger, want op de N445 isslechts plek voor auto’s. In Ou-de Wetering is de lijn met watimprovisatie echter nog heelgoed na te lopen. Aan de voetvan het metershoge dijklichaamligt namelijk een eenvoudigpad, min of meer evenwijdigaan de weg annex spoordijk.

Het is geen onaangenaamweggetje, hoewel het drukkeverkeer op de N445 niet is te ne-geren. De gemeente Alkemadeheeft er een soort miniatuurwandelbosje omheen geplant,een weelderig begroeide groen-strook die iets van het geluid enveel van het zicht op de langsra-zende auto’s wegneemt. Een ge-zellig rommelig bosje is hetwel, waarin een rijtje, op hetoog tamelijk nutteloze betonpa-len niet eens zo heel erg opval-len. Ze zijn zo verweerd dat hetaannemelijk lijkt dat de stoom-wolken van de Haarlemmer-

meerlijn er nog tussen gehan-gen hebben.

De bosschages maken al naeen paar honderd meter plaatsvoor een gewone weg in een ge-wone woonwijk. De Watergangheet het hier, wat eigenlijk na-tuurlijk gewoon de Spoorsloot’zou moeten zijn. Even verder-op, voorbij de zijstraat de Bot-ter, gebeurt er iets vreemds metde weg. Of met de historischekaart uit 1903, waar het spoornegen jaar later met een dunnerode lijn op is ingetekend. Ter-wijl de N445 een vrij scherpebocht naar het westen maakt,tuft het spoor op de oude kaartnog enkele honderden metersrechtdoor. Ze maakt volgens delandkaart een veel ruimerebocht en nadert het Braassemermeer tot op enkele tientallenmeters. Pas op de plek waar ooitstation Roelof Arendsveenstond – nu een rotonde in deStationsstraat - sluiten de lijnop de oude kaart en de huidigeN445 weer op elkaar aan.

Het opmerkelijke is dat exactop de plek waar volgens delandkaart het spoor heeft gelo-pen, in het moderne Roelof-arendsveen iets is terug te vin-den dat vrijwel precies dezelfdevorm heeft. Na winkelcentrumDe Meerkreuk duikt er langs deEuropaweg een serie speel- engrasveldjes op die mooi met hetde lijn op de spoorkaart mee-buigt. Het denkbeeldige spoorwordt onderbroken door eenwijkje met sfeervolle houtenhuizen, maar trek de lijn in ge-dachten door en hij komt vrij-wel precies uit op de Stations-straat-rotonde. Kortom, de con-clusie dat de N445 destijds ietsis verplaatst en in Roelofarends-veen afwijkt van de oude spoor-lijn, ligt voor de hand.

Het is een mooie theorie,waar echter drie problemen meezijn. Ten eerste heeft de kaar-tenmaker een stukje terug, inWeteringbrug, een bocht ook alveel te zwierig ingetekend. Tentweede ziet het dijklichaam van

de N445, dat hoog boven de restvan het dorp uittorent, er onge-schonden uit. Daarbij lijkt hetook tamelijk zinloos om de dijkaf te graven en een paar hon-derd meter verderop weer netzo hoog op te werpen. En totslot kan niemand zich herinne-ren dat de provinciale weg ooitis verlegd. Gerard van der Meervan de Stichting Oud Alkemadeis heel stellig: ,,De N445 volgtexact de route van het spoor.Geen twijfel over mogelijk.’’

Een korte speurtocht naar an-dere kaarten van de Haarlem-mermeerlijn lost het raadseleenvoudig op. Degene die delijn heeft getrokken op de kaartuit 1903 had verkeerde gegevensof een iets te losse pols. Hoe danook, zijn bochtenwerk tussenWeteringbrug en Roelofarends-veen deugt niet. Dick de WaalMalefijt, eigenaar van een vande exactere kaarten, kan ookprecies aangeven waarom despoorlijn nooit in de buurt vanhet Braassemer meer gelopen

kan hebben. ,,In de wegenbouwnoemen ze dergelijk terreinzwaar water’. Dat is blubber.Daar leg je geen spoordijk aan,die zakt onmiddellijk weg.’’Vreemd genoeg heeft de kaar-tenmaker alleen in en rond Roe-lofarendsveen last van een tezwierige hand. Elders klopt zijnspoor tot op de millimeter.

Dat de groenstroken en speel-veldjes op de niet bestaandespoorlijn’ blijken te liggen, istoeval. Of nou ja, toeval: ze lig-gen precies in het midden vanhet wijkje dat na de oorlog isontstaan tussen de opgehevenspoorlijn-N445 en de dijk langshet Braassemer meer. De Haar-lemmermeerlijn hielp dus eenbeetje mee aan de vormgeving,maar minder dan de zwalkendekaartenmaker zijn publiek eenkleine eeuw geleden wijs heeftwillen maken.

W I M W E G M A N


Een zwierig dwaalspoor van een zwalkende kaartenmaker

Op 1 januari 1936 sloot het

grootste deel van de Haar-

lemmermeerlijn. Zeventig

jaar later trekt deze trein

nog altijd zijn spoor door

het landschap. Het Leidsch

Dagblad ging op zoek naar

tastbare herinneringen aan

de lijn Hoofddorp-Leiden.

Vandaag aflevering 11: Ou-

de Wetering-Roelofarends-

veen.

Het oude station Oude Wetering. FOTO ARCHIEF STICHTING OUD ALKEMADE

S P O R E N

Centraal Bureau Levensmidde-len heeft inmiddels de bij haaraangesloten supermarkten hier-op geattendeerd.

Ondertussen blijven de film-pjes op internet binnenstro-men, uit alle delen van het landwaarop te zien is hoe een crofty-bom ontploft. Verschillende po-litiekorpsen in het land kregener afgelopen weekeinde mee temaken. In Tilburg werden driemannen gearresteerd nadat zeeen bom van gootsteenontstop-per naar een fietsster haddengegooid. De 25-jarige vrouw isniet gewond geraakt. Het drie-tal wordt vervolgd voor pogingtot zware mishandeling enopenlijke geweldpleging. Zehadden in totaal vijf bommen

Op internet wemelt het van derecepten om met simpele keu-kenchemicaliën bommen te ma-ken. Als huls dienen flessen,tennisballen of pvc-buizen. Desites geven niet alleen nauw-keurige instructies voor het ma-ken van de explosieven, ze to-nen ook het resultaat: opgebla-zen afvalbakken of wegsmelten-

de stukken asfalt.Inmiddels zijn door crofty-

bommen al gewonden gevallenen lijkt het explosief een rage teworden. Dat heeft de directievan de drogisterijketen Kruid-vat doen besluiten haar perso-neel te adviseren geen goot-steenontstopper te verkopenaan minderjarigen. Ook het

gefabriceerd. Een dertienjarige jongen in

Hengelo gooide ook een bomwaarbij niemand gewond raak-te. De knul kreeg een bekeuringen moet zich melden bij BureauHalt. In Doetinchem was eensurveillerende agent net op tijdom zo’n croftybom van eengroepje minderjarige jongens teonderscheppen. Hij zag vijfknapen van veertien en vijftienjaar oud bezig zo’n bom te ma-ken. In Hollands Midden valthet aantal meldingen mee, laateen woordvoerder weten. ,,Wekennen één geval, in Gouda.’’

De internetrage om thuis teexperimenteren met chemicali-en is vol met risico’s. Explosie-ven als de croftybom zijn bij-

zonder gevaarlijk omdat er bijde vorming warmte vrijkomtdie zonder aanleiding tot ont-ploffing kan komen.

Het is onmogelijk te voor-spellen wanneer het explosiefuiteen spat. Dit kan onmiddel-lijk zijn of na enige tijd. Dit isweer afhankelijk van de verhou-ding gebruikte grondstoffen, dezuiverheid van de gebruiktestoffen, de weerstand van decontainer of fles tegen de druken de manier waarop de stoffenmet elkaar in contact wordengebracht.

Een woordvoerder van Hol-lands Midden kan zich nog welherinneren dat een scheikunde-leraar zijn leerlingen het één enander had verteld over chemi-

sche reacties. ,,Daarna bleken erjongeren te zijn die van pvc, eenspuitbus en een gasaanstekereen wapen hadden gemaaktwaarmee je aardappelen enmandarijnen 150 meter konwegschieten. Dat was zo popu-lair dat de pvc-pijpen bij dePraxis waren uitverkocht. Diewapens zijn toen in beslag ge-nomen.’’

Door internet hebben jonge-ren echter geen scheikundele-raar meer nodig. Middels decomputer kunnen zijn nu din-gen zelf opzoeken die ze eerderaan hun docent moesten vra-gen. Met alle, mogelijk, gevaar-lijke gevolgen van dien.


In een half gevulde fles wordt een flinke hoeveelheid gootsteenont-stopper gestrooid.

De druk bouwt op, de knal volgt nu snel. Het effect van de croftybom: een onvoorspelbare explosie. FOTO’S DICK HOGEWONING

Croftybom is bloedlink Op het platteland wordt nog wel eens carbid in een melkbus totontploffing gebracht. Maar de rage om colaflessen als een fon-tein te laten spuiten wanneer er mentos of aspirine aan wordttoegevoegd, is al weer achter de rug. Het officieuze ’record’ staatop een ruim 5 meter hoge fontein. Momenteel is een explosiefvan gootsteenontstopper populair, de zogenaamde crofty-bombs, genoemd naar een soort gootsteenontstopper die natri-umhydroxide bevat en bij drogisterij Kruidvat wordt verkocht.Overigens is een soortgelijk goedje bij de Etos te koop onder denaam Fifax.

Giel Beelen maakte zijn eigen Croftybom en vele tientallen jonge-ren experimenteren er ook op los: de resultaten zijn gefilmd op in-ternet terug te vinden. Maar foto’s van het fenomeen zijn er nau-welijks. Dus besloot het Leidsch Dagblad zelf een Croftybom te ma-ken. We kochten alle ingrediënten, verzamelden plastic flesjes enschaften een veiligheidsbril en stevige rubberen werkhandschoe-nen aan.

Een aardige collega was bereid de bommetjes te maken. Eenbeetje gespannen en bang was hij wel, bij het eerste exemplaar. Datbleek: door de stress verzuimde hij de dop goed op de fles te draai-en. Er kwam veel witte rook en het bommetje heeft bijna een kwar-tier liggen sissen, maar ploffen deed hij niet.

Daarna was de angst voorbij en was er volgens de amateur-schei-kundige alleen nog sprake van sensatiezucht. Vier bommen maaktehij vervolgens en knallen deden ze allemaal. Maar proefondervin-delijk weten we nu: het is linke soep. Het is niet te voorspellenwanneer de knal komt. Sommige flesjes gingen heel snel, anderededen er lang over om tot ontploffing te komen. En zo wordt dekans groot dat er iemand te dicht in de buurt is, als de bom barst.De opgeloste gootsteenontstopper is een extreem bijtende stof: jewilt het niet op je kleren of je huid krijgen en al helemaal niet in jeogen.

,,Ik steek zelf liever een rotje af’’, zegt Wim Biemans, scheikun-dedocent op het Bonaventura College. Hij heeft de nieuwe rage be-sproken met zijn leerlingen. ,,Ze zijn er niet zelf over begonnenmaar ik heb het aan de orde gesteld: hoe stom moet je zijn om zo-iets te doen.’’

De Croftybom is gebaseerd op het scheikundige principe van oxi-datie, in dit geval van propjes aluminiumfolie die aan de bom wor-den toegevoegd. Die oxidatie wordt versneld door de reactie met debase natronloog, hoofdbestanddeel in chemische gootsteenontstop-pers. De formule luidt als volgt:

2Al(s) + 6NaOH(aq) geeft 3H2(g) + 2Na3AlO3 (aq)

Dit is een zeer heftige reactie, vanwege de vorming van een grotehoeveelheid waterstofgas. Het flesje is vanzelfsprekend niet tot inde oneindigheid rekbaar dus als de druk te groot wordt, volgt eenharde knal. De scheikundige reactie is er overigens één van de exo-therme soort: er komt een grote hoeveelheid warmte vrij. Het wa-ter in de fles wordt omgezet in stoom en die stoom vermengd zichmet resten natroonloog. Zo ontstaan hete, bijtende nevels die ern-stige schade kunnen veroorzaken aan huid, ogen en ook aan (bij in-ademing) luchtwegen.

,,Het gevaar zit hem in die gootsteenontstopper’’, zegt Biemans.,,Dat is gevaarlijk spul. Als je het in je gezicht krijgt, verlies je hetlicht in je ogen.’’ En dan zit er nog een ander link element aan der-gelijke experimenten. Het gevormde waterstofgas (H2) is extreembrandgevaarlijk. Een kleine vonk is genoeg om het gas een explo-sieve reactie te laten aangaan met de zuurstof in de lucht.

Met de experimenten in de tuin van het Leidsch Dagblad is hetallemaal goed afgelopen. Niemand raakte gewond. Maar dat iswaarschijnlijk meer geluk dan wijsheid. Wim Biemans heeft gelijk:je kunt beter een rotje afsteken.


De benodigd-heden voor decroftybom.

Wat er over-blijft na eenexplosie.

’Hoe stom kun je zijn?’

C M Y K LDN202 LDN


L DINSDAG 7 NOVEMBER 2006 [email protected] RegioLDN202

Op 30 oktober 2006 publiceerdehet Leidsch Dagblad (op de pa-gina Ombudsman en op de in-ternetsite) het artikel ’Visoliezorgt bijna voor hartkloppin-gen’. Gesuggereerd wordt datde heer Lim, wonende in Lei-den, een klant van NatuFit, bij-na hartkloppingen zou krijgenvan de visoliecapsules van Natu-Fit en dat het moeilijk zou zijneen zending stop te zetten. Wijreageren hier graag op.

Dat visolie (Omega-3) goed isvoor de gezondheid en dat jedaar juist géén hartkloppingenvan krijgt, denkt niet alleen Na-tuFit. Ook de Gezondheidsraad,de Hartstichting en het Voe-dingscentrum bijvoorbeeld ad-viseren allen regelmatige con-sumptie van verse, vette vis,vanwege de gezonde werkingvan Omega-3, onder andere ophart- en bloedvaten. Dit geldtvoor iedereen, maar zeker ookvoor ouderen.

Het is ons niet duidelijkwaarom de heer Lim problemenhad met annuleren. Het stop-zetten van een zending is ui-terst gemakkelijk en klantvrien-delijk: de klant is hierin volle-dig vrij. Tot zeven dagen voorelke zending kunnen klantenvan NatuFit doorgeven geennieuwe zendingen meer te wil-len ontvangen. Dit kan 24 uurper dag, 7 dagen per week viainternet. NatuFit heeft even-eens een gratis 0800 telefoon-nummer. Op werkdagen tussen9 en 17 uur zitten hier onzevriendelijke medewerkers klaaren 24 uur per dag, 7 dagen per

week staat op dit telefoonnum-mer onze zelf-servicelijn open.Het gratis 0800 nummer is zeergoed bereikbaar en kent niet ofnauwelijks wachttijden.

Zoals u terecht opmerkt doetNatuFit echter niet kinderach-tig. Wij hebben klanttevreden-heid hoog in het vaandel staanen hebben de vraag van de heerLim snel en vriendelijk opge-lost.

R O B E R T C O R N E L I S S E ,

( D I R E C T E U R N AT U F I T N E D E R L A N D ) ,

H A A R L E M .

Niets mis met visolie énmet service van NatuFit

Ook de Gezondheidsraad, deHartstichting en het Voedings-centrum adviseren regelmatige

consumptie van verse, vette vis. FOTO AP/SIMON PRICE

ANNO 1956, woensdag 7 november

LEIDEN - Het bestuur van de Chr. Zangvereniging Ex Animoheeft besloten het kerkconcert van 20 november a.s. in de Remon-strantse Kerk, waar o.a. uitgevoerd zal worden de Mis in C Dur K.V.115 van W.A. Mozart, voor gemengd koor en orgel in (1e uitvoeringin Leiden) en een werk van dirigent Hermna de Wolff, voor ge-mengd koor en fluit en orgel, gegeven zal worden voor ’Hulp aanHongarije’. Solisten op deze avond zijn: mevrouw Annie Blanken-stein-Offen-berg, orgel, enJan Gouds-waard (fluit).

ANNO 1981,vrijdag6 november

LEIDERDORP- Een brand,gisteravond,heeft gister-avond in hetjeugdhonk’de oude crè-che’ ernstigeschade aan-gericht. Deoorzaakwordt ge-zocht in eenuit de handgelopen fikvan een paarspelende jon-getjes.

FOTO ARCHIEF

LEIDSCH DAGBLAD

Afgelopen zomer genoot deAmerikaanse president GeorgeBush weer van een lange vakan-tie op zijn buitenverblijf ’CampDavid’. Die vakanties wordenook gebruikt om vooruit te kij-ken. Wat komt er op ons af enhoe kunnen we daarop inspe-len?

Toe ik op tv Bush bij zijntruck zag staan, vroeg ik mij afof de verkiezingen in het kleineNederland daarbij een punt vanbespreking zouden zijn.

Waarom? Omdat Nederlanddoor zijn aanwezigheid in Af-ghanistan een buitenproportio-nele bijdrage aan zijn ’War onterror’ levert en een grote fan isvan de Amerikaanse Joint StrikeFighter (JSF), het gevechtsvlieg-tuig van de toekomst. Voortzet-

ting van het huidige kabinetBalkenende zou derhalve welbuitengewoon plezierig zijn.

Zou Bush bijvoorbeeld tegenzijn mensen hebben gezegd:’Vertel hem (Balkenende) hoe íkpresident ben gebleven. Profi-leer je als fatsoenlijke, gelovigefamilieman en zaai twijfel overde integriteit van je belangrijk-ste tegenstander’.

Nee, dacht ik, zo gaat dat vastniet. Of toch wel? Sedert dezeweek twijfel ik. Balkenende –zie het Leidsch Dagblad van 30oktober – beschuldigde oppo-nent Bos bij het eerste de bestelijsttrekkersdebat van gedraaien oneerlijkheid.

J A N T O L S M A ,

L E I D E N .

Is Balkenende soms inde leer gegaan bij Bush?

Balkenende op bezoek bij Bush in maart 2004. FOTO REUTERS/JASON REED

hier allemaal wel.’’Het had echter weinig ge-

scheeld of het spoorgebouw wasgesloopt. In Noord-Hollandzijn aardig wat spoorwoningenlangs de lijn Hoofddorp-Leidenbewaard gebleven. Langs hetZuid-Hollandse deel is despoorwoning in Roelofarends-veen de enige overlevende. Zo’nzestien jaar geleden wilde degemeente Alkemade – de eige-naar van spoorwoning 24 – ookdit gebouwtje tegen de vlaktegooien.

Kloosterman: ,,Dat de ge-

Op de eenvoudige vraag: ’Heeftu veel aan het huis verbouwd?’heeft Hans Kloosterman eeneven eenvoudig antwoord: ,,Al-les.’’ Vervolgens wacht hij even-tjes en voegt er dan aan toe:,,En ik heb ook alles zélf ge-daan. Met hulp van mijn vrouw,mijn vrienden en mijn kinderensoms. Maar het meeste deed ikzelf. Ik ben wel handig. Ikmoest ook wel, want anders washet niet te betalen.’’

Het resultaat van het werkvan Hans en zijn vrouw Lies-beth Kloosterman is niet te mis-sen in Roelofarendsveen. Hethelwitte spoorhuis is een blik-vanger aan de Narcisstraat.,,Mensen weten ook onmiddel-lijk waar je woont’’, zegt HansKloosterman. ,,U woont in hetspoorhuis? Ja, dat kennen ze

meente daaraan dacht, was nietzo vreemd. Dit huis was toencompleet uitgewoond en hope-loos vervallen. Volgens mij waser sinds de bouw in 1910 nietsmeer aan gedaan. Er was nietsin dit huis, werkelijk níets.Geen elektriciteit, geen gas. Erwas zelfs geen normaal toilet. Jemoest op zo’n ouderwetse poep-doos gaan zitten. Er was welwater, ja. Eén kraantje in dekeuken. Dat was alles.’’

De Stichting Oud Alkemadewilde niet dat ook dit spoorge-bouwtje verloren ging – alleen

al in deze gemeente zijn sinds1936 drie stationgebouwen entwee spoorwoningen tegen devlakte gegaan. De stichting stel-de voor om het aan haar over tedoen, waarna ze het zou om-bouwen tot museum. ,,Maarook dat bleek veel te duur’’,zegt Kloosterman. ,,Bovendienbleek het te klein. Maar de actievan Oud Alkemade overtuigdede gemeente wel om het ge-bouwtje toch maar te sparen.’’

Spoorwoning 24 ging in 1990de verkoop. De Kloostermannendeden het op twee na hoogstebod. Toen de bieders boven henom uiteenlopende redenen af-vielen, konden ze aan de slag.Hans Kloosterman: ,,We hebbenalles eruit gesloopt. Alleen debuitenmuren zijn blijven staan.Dat was ook de voorwaarde diede gemeente stelde – het uiter-lijk mocht niet worden veran-derd. Maar binnen hebben wefeitelijk de hele boel van degrond af aan opnieuw opge-bouwd.’’

Omdat Kloosterman alles zelfdeed, heeft de verbouwing uit-eindelijk twee jaar geduurd. ,,Ikben elke avond en elk weekein-de aan het klussen geweest. Ikkwam gemiddeld zo tegen halfvijf uit mijn werk. Dan gaf ik dekinderen een aai over hun bol,schoof mijn eten naar binnen,en ging tot half tien, tien uur ’s

avonds aan het werk. Dag in,dag uit.’’ Liesbeth Kloosterman:,,Behalve tweede kerstdag, dannam je vrij.’’ ,,Dat is waar, ja.Maar verder heb ik geen dagovergeslagen. Of ik dat niet ver-velend vond? Eerlijk gezegd,niet. Ik vind klussen heel leuk.Dat moet ook wel, anders hou jedit niet vol. Eén keer heb ik weleen inzinking gehad, toen ereen paar dingen tegen zaten bijhet storten van de vloer. Op datmoment dacht ik voor het eerst:waar ben ik aan begonnen?Maar ook dat ging weer voorbij.O ja, ik heb nog een heupopera-tie gehad in die periode. Maarzodra ik weer een beetje op debeen was, ging ik weer aan deslag. Met krukken en al.’’

Kloosterman haalt vier vuist-dikke fotoboeken tevoorschijnwaarin hij het werk minutieusheeft vastgelegd. Plaatje voorplaatje verandert het huis vaneen tamelijk verrot ogend krotin een kaalgeslagen bouwplaats,en vervolgens stukje bij beetjenaar de fraaie stadsvilla die hetnu is. ,,Ik denk dat we er goedin zijn geslaagd om alles zo veelmogelijk in de oude stijl te la-ten. De vensters hebben, ommaar wat te noemen, nog steedsdie kleine ruitjes. We hebben ereen aanbouw aan gemaakt,want we hadden echt meerruimte nodig, maar die heeft

precies dezelfde vorm, dezelfdeverhoudingen en dezelfde ma-terialen als de rest van het huis.Ik denk dat de meeste mensenniet eens zien dat het een aan-bouw is.’’

Kloostermans inspanningenwerden door de Alkemadese ge-meenschap gewaardeerd. Deopening van zijn huis, in sep-tember 1992, werd verricht dooreen wethouder. Het jaar daaropkregen hij en zijn vrouw deOud-Alkemade prijs voor derestauratie van het spoorpand.

De jaren daarna is hij echtergewoon doorgegaan met klus-sen, zij het in een wat lagertempo. ,,We hebben het dakvervangen, uiteraard door het-zelfde soort glimmende pan-nen, en we hebben een garagegebouwd. Ook precies in dezelf-de stijl als het huis. Dit jaar wilik het vochtprobleem rond hethuis definitief onder controlekrijgen. Dat was in het beginheel erg. Het is nu een stuk be-ter, maar ik wil het helemaalweg hebben. Dat gaat me luk-ken. Verder heb ik niet zo veelplannen meer. Wat ik doe, is ge-woon, normaal onderhoud. Hetis een prachtig huis nu, en datwillen we graag zo houden.’’

W I M W E G M A N


Het behouden spoorhuis in RoelofarendsveenS P O R E N

Het voormalige spoorhuis in Roelofarendsveen. FOTO HIELCO KUIPERS

Op 1 januari 1936 sloot hetgrootste deel van de Haar-lemmermeerlijn. Zeventigjaar later trekt deze trein nogaltijd zijn spoor door hetlandschap. Het Leidsch Dag-blad ging op zoek naar tast-bare herinneringen aan delijn Hoofddorp-Leiden. Van-daag aflevering 12: het spoor-huis aan de Narcisstraat inRoelofarendsveen.

Visser

in destad

Hoe zou het met die stumpersvan de Stadsgehoorzaal zijn? Diemoeten zo onderhand toch doodgaan van de najaarskou. Laatststond er een foto van ze in dekrant. Zaten ze op kantoor indikke jassen lacherig over hunpaperassen gebogen. Buiten washet dik twintig graden en binnenin het gesubsidieerde cultuurpa-leis deden de ambtenaren alsof zehet afstierven. Raar toneelstukje.In de hoek van het kantoor zag iknog zo’n propellerventilatorstaan. Om de hitte te verdrijven.

In het uitlegstukje bij de fotolas ik dat die aanstellerige ambte-naren al tijden met de jassen aanzaten te werken. Dat kwam doorde verbouwing van de Stadsge-hoorzaal die maar geen aanvangwilde nemen. Ik begreep er geensnars van, maar had wel in de ga-ten dat ik met die foto in de ma-ling werd genomen. ’Vreemde

mensen heb je toch’, merkte eenbrievenschrijver in de krant op.En vreemd dat de krant met zemeedoet, dacht ik er bij. Of wasdie foto juist bedoeld om de idi-ote koukleumers voor schut tezetten?

Waar ik met de pet ook nietbij kan, is het linkse groenbe-leid in Leiden. Vier ton vooraanplant buiten de stad, hila-risch bestuur van een wethou-der van, hoe is het mogelijk,GroenLinks. Maar dat het nogdwazer kan, heeft het reken-wonder van de Leidse SP aange-toond. Zonder er bij in de lachte schieten, zoals die acteursvan de Stadsgehoorzaal, steldewethouder Keur voor om hetgapende gat in de begroting vanzwembad De Zijl vol te stortenmet de verhoogde contributievan de Leidse sporter. Dat zo’nsocialistische duitendief niet

onmiddellijk van de grote Ma-rijnissen op z’n flikker heeft ge-kregen.

De waanzin ten top trof ik za-terdag op de voorpagina aan.Noordwijk gaat met de kerst-

man in zee en de kerken doenook mee. Als de Sint volgendemaand de aftocht blaast, tove-ren ze in Noordwijk diens Ame-rikaanse tegenhanger uit delucht. Het gaat ze kennelijk tegoed daar aan de goudkust.Vandaar die gestoorde behoefteaan nog zo’n geldverslindendegoed heiligman.

Noordwijk krijgt het aanzichtvan een wenskaart en zal op allemogelijke manieren worden op-getuigd. Kunstsneeuw, engelen-haar, klatergoud en flikkerlicht.Het lijkt me om gillend gek vante worden. Blij dat ik er nietwoon.

Ongelooflijk dat ook de ker-ken zich lenen voor deze mid-denstandsstunt. Als straks kin-dervriend nummer twee uit dehemel neerdaalt, worden inNoordwijk de kerkklokken ge-luid. Niet bij wijze van onheil-

stijding (hoed u voor de harigeverleider met zijn welvaart-spens), maar uit vreugde om de-ze wonderbaarlijke verschij-ning.

Het schijnt dat de kerken eendeal met de middenstand heb-ben gesloten zodat ze tijdenshet dorpsfeest hun blijde kerst-boodschap mogen uitdragen.Om te laten zien dat ze het inNoordwijk menens is, heeft hetdorp een acteur ingehuurd diezich op de voorgrond moetdringen als ’s lands officiëlekerstman. Het zou me niet eensmeer verbazen als de kerkenstraks met een levensecht kin-deke Jezus voor de dag komen.Wat bezielt ze daar in Noord-wijk in hemelsnaam?

J A A P V I S S E R




Een geplande verhuizing dezemaand vanaf de Aalmarkt naarde Lange Mare gaat dan ookniet door. ,,En dat terwijl er inaugustus dit jaar een ambtenaarvan Bouwen en Wonen in dewinkel was met de vraag of ikzo snel mogelijk wilde vertrek-ken. Door mijn pand kon dannamelijk een tijdelijke nooduit-gang voor de Waalse Kerk enhet Leids Vrijetijds Centrumaan de Breestraat worden aan-gelegd en vervolgens kon dande Aalmarkt-school worden ge-sloopt. Maar diezelfde gemeen-telijke afdeling geeft nog steedsgeen bouwvergunning voormijn nieuwe winkelpand af. Enik weet niet waarom.’’

Van Berge Henegouwen is ei-genlijk al vanaf 1976 bezig metde gemeente over eventuele ver-huizing. In dat jaar werd name-lijk het Van Nellegebouw aan deAalmarkt gesloopt en is Leidenbezig met allerlei prestigieuzeplannen voor niet alleen hetVan Nelle-terrein maar de heleAalmarkt. Concrete uitwerkin-gen waren er echter niet. ,,Tot-dat de gemeente aan het eindvan de jaren negentig de drukging opvoeren om mij hier wegte krijgen in het kader van hetAalmarkt-project’’, aldus VanBerge Henegouwen. ,,Er werdgedreigd met onteigening vanmijn panden Aalmarkt 4, 12, 14,15 en 16 en voorkeursrecht. Dat

betekent dat ik de panden danniet aan derden kan verkopen.Uiteindelijk heb ik in 1999 eenfirma ingehuurd die namensmij met de gemeente heeft on-derhandeld over de verkoop vandie panden. In juni 2001 was dieverkoop aan Leiden rond enhuurde ik op mijn beurt depanden van de gemeente, behal-ve nummer 4 waarin de Strip-shop zit. Ook werden er afspra-ken gemaakt over verplaatsing

van het bedrijf en een schade-loosstelling.’’

Vervolgens kocht de gemeen-te Breestraat 19, ook wel bekendals jongerencentrum ’t Sta-thuys. ,,Het was de bedoelingdat mijn zaak daar naar toe zouverhuizen’’, aldus Van BergeHenegouwen. ,,Beneden dewinkel, boven appartementen.Ik zou de begane grond hurenof kopen. Ik ben er met archi-tect en aannemer geweest en er

zijn bouwtekeningen en schet-sen gemaakt. Maar het is eenrijksmonument en je mag erniet zo maar slopen. Bovendienzat er asbest in dat is verwijderdmaar het schoot allemaal nietop.’’

Begin 2006 kwam de gemeen-te ineens met sloopplannenvoor de Aalmarkt. ,,Toen wasook duidelijk dat de Breestraat19 nooit op tijd klaar zou zijnen ben ik samen met de ge-

meente naar alternatieve loca-ties gaan kijken’’, zegt Van Ber-ge Henegouwen. ,,In het be-stand van de gemeente blekengeen winkelpanden te zitten.Toen ben ik zelf naar commerci-ele panden gaan kijken enkwam zo terecht bij de LangeMare 106 waar het Plastichuistot eind 2004 in was gevestigd.Het pand stond al twee jaar tekoop omdat de vraagprijs inmijn ogen veel te hoog was. Uit-eindelijk heb ik het gekocht inapril 2006. De planning was omin november van de Aalmarktnaar de Lange Mare te verhui-zen zodat we daar in decemberkonden draaien in de drukketijd voor Kerstmis op een toplo-catie.’’

De architect van Van BergeHenegouwen diende bij de ge-meentelijke afdeling Bouwenen Wonen op 2 juli de bouwaan-vraag in. ,,Voor aanpassing vande gevel en verbouwing van het

pand’’, aldus de ondernemer.,,Binnen twee weken was deaanvraag door de welstands-commissie, de ARK en datschijnt redelijk uniek te zijn,heb ik begrepen. We dachtendus na de bouwvakvakantie aande slag te kunnen met de ver-bouwing. Maar op dit momentis er nog steeds géén bouwver-gunning. Ook niet na 20 tele-foontjes en e-mails. En waarom?Ik weet het echt niet.’’

Bijkomend probleem is datVan Berge Henegouwen eenovereenkomst van huurbeëindi-ging per 31 december 2006 heeftafgesloten met de gemeente.,,Daarin staan afspraken oververplaatsing van het bedrijf eneen schadeloosstelling’’, aldusvan Berge Henegouwen.

,,Inmiddels is 75 procent vandat bedrag betaald en de restzou uiterlijk 31 december 2006worden overgemaakt. Maar om-dat de bouwvergunning uit-blijft, kan ik nooit meer vooreind van dit jaar verhuizen. Deaannemer heeft 14 weken nodigvoor de verbouwing aan de Lan-ge Mare, dan moet de winkelnog worden ingericht gevolgddoor de verhuizing. De plan-ning is nu rond maart 2007over te gaan. Dat betekent weldat ik die resterende 25 procentschadeloosstelling kan mislo-pen.’’

Dus heeft Van Berge Hene-gouwen het bedrijf dat namenshem met de gemeente over deverkoop van de panden aan deAalmarkt heeft onderhandeldmaar weer in de arm genomen.Dat bedrijf heeft de gemeenteinmiddels een brief geschrevenmaar ook daar is nog geen ant-woord op gekomen.

De winkeleigenaar geeft toetalloze slapeloze nachten tehebben. ,,Ik heb er nachten vanwakker gelegen. Die verhuizingspookte constant door mijnhoofd. Ik ben 55 en normaal ge-sproken zou ik met de gemeen-te hebben gesproken over be-drijfsbeëindiging en niet oververblijfsverplaatsing. Maar defirma Van Berge Henegouwen isin 1919 aan de Aalmarkt begon-nen en wil graag de 100 jaar ha-len in deze stad. Mijn zoonKoen is nu 21, heeft de goedeopleidingen en papieren en wilals vierde generatie graag ver-der in de zaak. Voor hem doe ikhet.’’


Leidse ondernemer wacht al maanden op bouwvergunning

Van Berge Henegouwen wil 100 wordenOndernemer Jacques van Ber-ge Henegouwen (55), eigenaarvan de gelijknamige winkelin consumentenelektronicaaan de Aalmarkt, is bijzonderteleurgesteld in de gemeenteLeiden. Hij moet van de ge-meente weg van de Aalmarkt,heeft het pand Lange Mare106 gekocht waarin hij na eenverbouwing een nieuwe win-kel wil openen, maar wachtdaarvoor al maanden op eenbouwvergunning van diezelf-de gemeente.

Jacques van Berge Henegouwen met zijn zoon Koen. FOTO HIELCO KUIPERS

Volgens een woordvoerster van de ge-meente krijgt Van Berge Henegouwen zijnvergunning ’zeer waarschijnlijk’ volgendeweek. VVD-raadslid Frederik Zevenbergenvindt het een schandalige zaak hoe VanBerge Henegouwen door de gemeentewordt behandeld. ,,Hoe kan je nou zo om-gaan met een van je partners in de stad? Ik

vind het echt heel raar dat een hardwer-kende ondernemer moet gaan bedelen omeen vergunning daar waar wethouders ac-tief krakers en illegale gebruikers vanpanden tegemoet komen met de aanvraagvan vergunningen. Het signaal dat de ge-meente hiermee afgeeft, is echt ver-keerd.’’’’

Zevenbergen hoopt van harte dat VanBerge Henegouwen de 100 haalt. ,,Maarhet lijkt of de Aalmarkt-plannen aan hetstagneren zijn. Ik vraag me echt af of ditcollege nog wel gecommitteerd is aan deplannen rondom Aalmarkt, of dat dit hetzoveelste raadsbesluit uit de vorige perio-de is dat nu de nek wordt omgedraaid.’’

VVD’er Frederik Zevenbergen: ’Een schandalige zaak’

C M Y K LDN202 LDN



ANNO 1956,dinsdag 13 november

LEIDEN - De raadsleden,de heren mr. J.M. Drijberen H.W. J.W. J. Kortmann,hebben het volgende voor-stel bij de Raad ingediend:Overwegende dat op deRijnsburgerweg een ge-vaarlijke verkeerssituatiebestaat, omdat de uit dezijstraten van rechts ko-mende motorvoertuigenmeestal geen voorrang ver-krijgen van het motorver-keer op de Rijnsburger-weg, daar vele bestuurdersblijkbaar menen, datlaatstgenoemde een voor-rangsweg is, stellen voordat de kruisingen van deRijnsburgerweg met dienszijwegen tot voorrangs-kruisingen te verklaren-zoals in Oegstgeest reeds isgeschied - zodat het door-gaand verkeer op de Rijns-burgerweg voorrang heeft.

ANNO 1981, vrijdag 13 november

WARMOND - De Warmondse vereniging ’Kommunikatie’ zit met de handenin het haar. De gemeente vraagt f. 5000, - extra huur voor het clubhuis,waarschijnlijk omdat de vereniging vorig jaar een batig saldo van f. 5000, -begrootte. Maar dat geld is nodig om aan het nieuwe seizoen te beginnen.Voorzitter Van der Meer en secretaresse Van Egmond vrezen nu dat liquida-tie van de vereniging noodzakelijk zal zijn. FOTO ARCHIEF LEIDSCH DAGBLAD

tenland. De bloementelers inHaarlemmermeer en Aalsmeerzagen de markten voor hun be-derfelijke waar opeens enormuitbreiden.

Tijdens de feestelijke openingvan de Haarlemmermeerlijnenversierden de Snijbloemen Ex-porteurs Vereeniging uit Aals-meer vijf rijtuigen met rode ge-raniums, lila lathyrus, scabiosaen rode en witte rozen. Dat wasniet voor niets natuurlijk. Detuinders in een wijde omtrekom Haarlemmermeer verwacht-ten door de komst van de treingouden tijden. Hun handel, dietot dan toe over soms gebrekki-ge wegen of per schuit vervoerdmoest worden naar de stationsin Haarlem, Leiden of Alphen,raasde nu met 30 kilometer peruur direct naar de grote stedenen daar vandaan naar het bui-

Ook de tuindersverenigingenin Roelofarendsveen waren bui-tengewoon blij met de trein. Inhet jaar voor de opening van hetspoor exporteerden ze voor

1700 ton aan peulvruchten naarDuitsland en voor 6000 ton aankomkommers en augurken. Datkon straks allemaal zo het spoorop. De tuinders namen ook zelf

via de trein goederen af. De ko-len voor hun kassen werden inde winter bijvoorbeeld perspoor aangevoerd, zeker als hetscheepvaartverkeer door strengevorst eruit lag.

Om een goede aan- en afvoervan groenten en bloemen moge-lijk te maken, waren in Aals-meer en Roelofarendsveen spe-ciale loswallen gemaakt. Tuin-ders konden daar met hunschuiten aanmeren en hun spul-len direct in goederenwagonsoverladen. In Aalsmeer liep eenvan de sporen langs de zijkantvan het station door, via een ka-de zo de Kleine Poel in. De railszijn inmiddels verdwenen,maar de kade ligt er nog steeds.Een handig parkeerterrein ishet nu voor de jachtclub die aande kop van de kade is aange-meerd.

In Roelofarendsveen ligt deloskade er ook nog, al kost heteen beetje moeite om hem inhet straatbeeld te ontdekken.Het spoortje – in de volksmondde ’spooroplos’ genaamd – liepdestijds achter station RoelofArendsveen met een boog naarde vaart langs de Langeweg.Het belangrijkste ijkpunt, het

station, is verdwenen. De roton-de die ervoor in de plaats is ge-komen, biedt echter ook eenaardig startpunt. Het eerstestukje van de spooroplos looptexact over wat nu de Station-straat heet. De bocht die hetspoortje vervolgens naar hetwater maakte, is nu afgeslotenen ingericht als parkeerplaats.De verhoging van het voormali-ge spoordijkje is echter nog welte zien. Na die parkeerplaatsgaat het spoortje verder als eensmalle weg langs het water.Voorstraat heet het hier nu.

Het laadspoor was zo’n suc-ces, dat de Kamer van Koophan-del, de gemeente Alkemade entuindersverenigingen en mid-denstandsverenigingen in 1935wanhopige pogingen deden omde Haarlemmermeerlijnen opente houden. Liefst het hele spooren als dat niet kon, dan in elkgeval het deel tussen Roelof-arendsveen en Leiden. Als hetpersonenvervoer zou verdwij-nen, zou dat vervelend en onge-makkelijk zijn. Het verdwijnenvan het goederenvervoer bete-kende volgens hen een regel-rechte ramp.

De Kamer van Koophandel

werd in stelling gebracht, dieoverigens nog wel berekendedat het goederenvervoer het al-leen niet zou redden. Personen-vervoer was nodig om de zaaknog een beetje rendabel te ma-ken. Zo lang er bussen reden,was van enige winstgevendheidvan het spoor sowieso geensprake. De gemeente Alkemade,de R.K. tuindersvereniging St.Benedictus en de R.K. midden-standsvereniging St. Maartenvonden het allemaal best. Danmoest de bus maar verdwijnen,schreven ze in juli 1935. Allesbeter dan de teloorgang van hetgoederenvervoer.

Hun pleidooien haalden nietsuit. Enkele dagen daarvoor hadde directie van de NS met eenhartverscheurend kil briefje eenverzoek om een gesprek over deopheffing van de Haarlemmer-meerlijnen resoluut van dehand gewezen. De opheffingvan de lijnen was door de mi-nister goedgekeurd, schreef deNS-directie. ’Wij wenschen daarniet op terug te komen. Eenebespreking kan in deze omstan-digheden o.i. thans geen nuthebben’. Daar konden de telershet mee doen. Vijf maanden

werd de hele lijn tussen Hoofd-dorp en Leiden gestaakt, perso-nenvervoer én goederenvervoer.

Hun collega’s elders haddenmeer geluk. Het lijntje tussenHoofddorp en Aalsmeer bleefvoor het goederenvervoer opentot 1943, terwijl een deel van delijn, tussen Aalsmeer en stationAalsmeerderweg, zelfs tot 1953bleef rijden. Dat het lijntje ge-staakt werd had trouwens wei-nig met de opbrengst van hetgoederenvervoer te maken,maar meer met de staat van debrug naar Aalsmeer. Die bleekbij een inspectie zo slecht, datze met onmiddellijke ingangbuiten bedrijf werd gesteld.

Op andere delen van de Haar-lemmermeerlijnen, tussen Am-stelveen en Amsterdam bijvoor-beeld, maar ook tussen Leiden-Heerensingel en Leiden Cen-traal en Amstelveen Uithoornging het goederenvervoer zelfstot 1972 door. Recordhouder ishet kleine lijntje Uithoorn-Nieuwersluis, dat pas op 1 juni1986 dichtging.

W I M W E G M A N


De gouden lijntjes van het goederenvervoerS P O R E N

De spooroplos in Roelofarendsveen. FOTO UIT DE HAARLEMMERMEERSPOORLIJNEN IN OUDE ANSICHTEN

Op 1 januari 1936 sloot hetgrootste deel van de Haar-lemmermeerlijn. Zeventigjaar later trekt deze trein nogaltijd zijn spoor door hetlandschap. Het Leidsch Dag-blad ging op zoek naar tast-bare herinneringen aan delijn Hoofddorp-Leiden. Van-daag aflevering 13: de spoor-oplos Roelofarendsveen.

Visser

in destad

Ik zag licht branden in het Krui-thuisje toen ik vrijdagmiddagover de Jan van Houtkade fietste.Toch even wezen kijken. Fascine-rend gebouwtje daar aan het wa-ter van de Singel. De deur stondop een kier, ik duwde ’m wat ver-der open en riep ouderwets naarbinnen: vollek. ’Ja, kom verder’,klonk het tot mijn verrassing vanboven. Ik klauterde de trap op enbevond mij ineens in een keurigekantoorruimte. Een vriendelijkheerschap keek mij lachend aan.Zag zeker de verbazing op mijngezicht. ’Wat doet u hier nou?’ Ikhad meteen in de gaten dat hetniet zo’n snuggere vraag was.’Kantoor houden zo te zien, maarhoe en wat als ik vragen mag.’

Dat mocht. Tom de Veer waszijn naam, van Connect Interna-tional, een stichting in goedertie-renheid ten bate van ontwikke-lingslanden. De Veer huurt hetKruithuisje van de gemeente enheeft de deur op een kier gezetvoor pottenkijkers zoals ik. Datvelen mijn voorbeeld mogen vol-gen, hopen ze bij Connect. Da’s

leuk voor het Kruithuisje, zeiDe Veer, en misschien profijte-lijk voor de stichting. Alles watdaar aan geld binnen komt,gaat naar de tropen. Afgeziendan van een bescheiden salarisvoor de directeur.

Mooie man, De Veer, een wareidealist. Studeerde tropische

landbouw in Wageningen,werkte in donker Afrika en konhet daarna niet meer over zijnhart verkrijgen om hier eenschaamteloos inhalig leven teleiden. Vandaar Connect, dat inde Derde Wereld scholen bouwten voor drinkwater zorgt. On-der meer.

Zwaar onder de indruk keer-de ik huiswaarts. ’Jij raadt nooitwaar ik zojuist binnen ben ge-weest’, zei ik tegen mijn vrouw.Ze kwam niet eens in de buurt.’Café ’t Houtje’, zei ik. ’Hoe ishet mogelijk’, klonk het onderde indruk.

Café ’t Houtje? Jazeker. Datzit zo. Jaren terug had ik metmijn voetbalmaten een wildplan: met z’n allen een café be-ginnen. Ik geloof dat we deman zo’n 10.000 gulden moes-ten inleggen en dan zouden weal een heel eind komen. Er isuiteindelijk niet echt werk vangemaakt, maar ik weet nog datik een vurig pleidooi heb ge-houden voor aanschaf dan welhuur van dat knappe middel-eeuwse bolwerkje aan de Janvan Houtkade. Sindsdien heethet Kruithuisje bij ons thuis ’tHoutje, café ’t Houtje.

In plaats van een dorstig voet-balelftal heeft nu het goede doelzijn intrek genomen in de his-torische bunker. Prima zaak na-tuurlijk. In plaats van huur te

vragen, zou de gemeente stich-ting Connect gratis onderdakmoeten bieden. De Veer wil hetmonumentale karakter van zijnkantoor gaan benadrukken. Hijheeft al een knoert van een boe-kenkist op de kop weten te tik-ken. Zo een waarmee Hugo deGroot ooit zijn vrijheid herwon.

De Veer wil meer meubilairdat past in het eeuwenoude de-cor van ’t Kruithuisje. Ik ziehier een schone taak weggelegdvoor de gemeente en de ge-meentelijke musea. Connectverdient hun hulp bij de inkle-ding van het monument. DeVeer vertelde me ook nog dathij heel voorzichtig aan een ho-reca-achtige bijzaak van hetKruithuisje denkt. Dat je erstraks een wijntje uit een derdewereldland kunt drinken. Lijktme schitterend. Borrelen voorhet goede doel. Wordt het tocheen beetje ’t Houtje.

J A A P V I S S E R



De SP staat op winst in de peilin-gen, vind je het niet jammer dat jestopt?,,Wat is stoppen? Ik kan nog zatdoen, achter de schermen. Bui-tenparlementair werk. Mis-schien een coachende rol voorde nieuwe Kamerleden En overeen paar jaar zie ik wel weer: te-rug in de Provinciale Staten,een plekje in de Eerste Kamer.Of misschien toch weer TweedeKamer? Remi Poppe zat van1994 tot 2002 in de Tweede Ka-mer, ging met pensioen en staatnu weer als nummer 19 op delijst.’’

Is het bestaan als Tweede Kamerlidje zwaar gevallen?,,Het is mooi werk, maar hetzijn lange dagen. Tachtig uurper week en dan heb ik nog hetgeluk dat ik in Leiden woon. Ikkan gewoon naar huis na eenlange dag vergaderen in DenHaag. Er zijn drie vaste verga-derdagen in de Tweede Kamer.De andere twee dagen is het eenkwestie van het land in gaan,mensen spreken, heel veel men-sen spreken want volksverte-genwoordiger kan je niet zijnals je de hele tijd achter je bu-reau zit. Ik had de afgelopen ja-ren onder andere onderwijs, in-tegratie en media in mijn porte-feuille. Ik moet in mijn eentjedoen waar de PvdA zes mensenvoor heeft. Soms heb je het ideedat je – noodgedwongen – din-gen moet laten liggen. Maar ikvind niettemin dat ik betrekke-lijk weinig dingen heb latenschieten.’’

Hoe is het om met Jan Marijnissente werken?,,Boeiend. Hij is heel erg gedre-ven, een bewogen man, diegoed weet wat er in het landleeft. En hij jaagt ons voortdu-rend op. Hij vraagt het uiterstevan zijn medefractieleden. Nee,hij is niet dictatoriaal in de zindat hij inhoudelijk bepaalt watde SP-standpunten zijn. Dieverantwoordelijkheid hebbenwe zelf en in het fractie-overlegwisselen we daarover van ge-

dachten. Waar Jan Marijnissenvooral sturend in is, is het tem-po. Hij ziet voortdurend nieuwedingen die moeten worden aan-gepakt, niet volgende weekmaar het liefst gisteren. Daarzou ik hem soms voor achterhet behang willen plakkenmaar ik bewonder hem er ookom.’’

Op de SP-site staat in een stukjeover Fenna Vergeer dat echtgenootCor gemengde gevoelens had bij jekandidatuur vierenhalf jaar geledenvoor de Tweede Kamer. Waarom?,,Hij ging het zelf net rustigeraan doen, hij stopte met de ge-meenteraad. En uitgerekend opdat moment maakte ik desprong van de Provinciale Sta-ten naar de Tweede Kamer. Datwas even slikken voor hem.. Hijwist namelijk hoe druk het voorme ging worden. Toen de SP in1994 in de Tweede Kamerkwam, werd hij fractiemede-werker van Remi Poppe. Hoe hij

reageerde toen ik over stoppenbegon? Hij zei: ’Fijn’.’’

Waarom moeten mensen straks opde SP stemmen?,,Als je PvdA stemt, krijg je hetCDA erbij. Als je SP of Groen-Links stemt, zijn er kansen opeen links kabinet en dat zougoed zijn voor Nederland. Nade Tweede Wereldoorlog heb-ben we heel veel combinatieka-binetten gehad: PvdA en CDAof PvdA en VVD. Vlees noch Vis-kabinetten. Het is duidelijk dater in Nederland twee stromin-

gen zijn en CDA en VVD zittenveel dichter bij elkaar dan bij-voorbeeld PvdA en CDA. De SPzit nog maar twaalf jaar in deKamer – sommige mensen den-ken dat dat al veel langer is – enin die tijd heeft de partij zichontwikkeld van een tegenpartijtot een volwassen partij met ei-gen initiatieven. De SP wil rege-ringsverantwoordelijkheid.’’

Onderwijs ligt je na aan het hart?,,Ik kom uit het onderwijs. Delaatste tien jaar voordat ik in deTweede Kamer kwam, gaf ik in-

burgeringscursussen aan hetMondriaan, een ROC in DenHaag. In mijn groepen zatenvooral hoger opgeleide asielzoe-kers en mensen die met een Ne-derlander waren getrouwd. Ver-donk, de minister van het wa-pengekletter, heeft met haarwetsvoorstel voor inburgeringheel veel verpest: zoveel dwangen drang. Ze is juridisch terug-gefloten maar de schade is al ge-leden: de praktijk zoals die was,is om zeep geholpen. Dat is eenander verhaal, maar inderdaad:onderwijs vind ik ontzettend

belangrijk. Het erge is dat de af-gelopen jaren het vak van leraarenorm is gedegradeerd. Vakbe-voegdheid is in de onderbouwniet meer nodig en bij het ’nieu-we leren’ bestaat een les uit eengrote groep zelfstandig werken-de leerlingen met een lol-leraar,een leraar op loopafstand. Hij isgedegradeerd tot activiteitenbe-geleider. Dat is treurig.’’

Niet iedereen kan lesgeven,,Precies. Het is een combinatievan gezag hebben omdat je des-kundig bent én geaccepteerd

worden als opvoeder. Daar moetje heel wat voor in huis hebben.In Nederland gaat het op veelpunten mis. De scholen zijn elkautonoom en krijgen één potgeld waar ze alles uit moetenbetalen. De leraar is een kosten-post geworden en de scholenwillen goedkoop, goedkoop.Vandaar dat een bevoegdheidniet meer nodig is, dat een wis-kundeleraar ook Nederlandsmag geven en dat het helemaalfout zit met de status van hetvak, de waardering en de werk-druk. Daar komt bij: als je car-

rière wilt maken in het onder-wijs, moet je de klas uit, achtereen bureau gaan zitten en metpapieren gaan schuiven. Datverschijnsel heb ik in de Twee-de Kamer keer op keer voor hetvoetlicht proberen te brengen.Wat ik heb bereikt? Er is nu oogvoor, iedereen praat erover.’’

De meest spannende tijd in de poli-tiek?,,Dat was de Ceteco-affaire, toenik nog Provinciaal Statenlidwas. De provincie was aan hetbankieren gegaan en had zo eengroot bedrag aan gemeen-schapsgeld verloren. Uiteinde-lijk moesten de commissarisvan de koningin, mevrouwLeemhuis, en drie gedeputeer-den er om aftreden. Ik heb meenorm vastgebeten in dat dos-sier en voor de SP was het eengroot succes. Op het momentdat het bekend werd dat de pro-vincie geld kwijt was, riepLeemhuis alle fractievoorzittersbij elkaar in een poging om deaffaire onder de pet te houden.Ze zei dat we met zijn allen deprovincie waren en dat we deschade moesten beperken. Wekregen papieren met cijfertjesvoor ons neus, die we evenmochten bekijken en dan wer-den ze weer weggehaald. Ikdacht: wat krijgen we nou? Ikben er vanaf het begin heel eer-lijk en open over geweest. Ikheb gezegd, dat ik er met ieder-een over ging praten. Een ty-pisch voorbeeld van hoe je nietmet gemeenschapsgeld om maggaan. Door de Ceteco-affaire iser een nieuwe wet gekomen ophet omgaan met overheidsgel-den.’’

Wat ga je doen met zo veel vrije tijd,straks?,,Cor en ik hebben reisplannen.We zijn – behalve een liftvakan-tie als student in 1970, inNoord-Afrika – nog nooit bui-ten Europa geweest en we wil-len nog wel eens wat van de we-reld zien. Ik moet er trouwenserg aan wennen om zo te den-ken. Normaal ben ik minstensde helft van de vakanties ooknog bezig met de SP. Na deTweede Kamerverkiezingen gaik eerst lekker bijkomen en aanmezelf denken. Maar daarna zieik me toch weer werkzaamhe-den doen binnen de SP.’’


Fenna Vergeer (SP) houdt er na zeven jaar provincie en vierenhalf jaar Tweede Kamer (tijdelijk) mee op

’Ik kan nog zat doen, achter de schermen’Na zeven jaar voor de Socialistische Partij in de ProvincialeStaten en vierenhalf jaar in de Tweede Kamer, stopt FennaVergeer als volksvertegenwoordiger. Ze wordt morgen zestigen wil even meer tijd voor echtgenoot Cor, de jarenlange voor-man van de SP in de Leidse gemeenteraad, haar twee zoons,de familie, vrienden en hobby’s. ,,Fysiek en sociaal waren delaatste jaren zwaar. Ik heb nog een oude moeder, ze wordt 87en ik wil haar toch graag wat vaker zien.’’

Fenna Vergeer. ,,Verdonk, de minister van het wapengekletter, heeft met haar wetsvoorstel voor inburgering heel veel verpest: zoveel dwang en drang.’’ FOTO HIELCO KUIPERS

Fenna Vergeer-Mudde werdop 15 november 1946 in Ap-pingedam geboren. Ze stu-deerde Engels en Duits aan deLeidse Universiteit, werktevervolgens als docente opmiddelbare scholen en gaf lesin Nederlands als tweede taalaan hoger opgeleide migran-ten in Den Haag.Tijdens een liftvakantie doorTunsesië, Algerije en Marokkoin 1970, vroegen Fenna enhaar aanstaande echtgenootCor Vergeer, elkaar ten huwe-lijk. Het echtpaar kreeg eentweeling in 1976.In de politiek was Fenna Ver-geer als vroeg actief. In 1972was ze één van de medeop-richters van de SP, in 1995werd ze gekozen in de Provin-ciale Staten van Zuid-Hollanden in mei 2002 kwam ze alsvolksvertegenwoordiger in deTweede Kamer.

Fenna Vergeer

C M Y K LDN202 LDN




In de krant van de afgelopenweek las ik de column van Dickvan der Plas.

Ik ben nogal geschrokken vanhet gemak waarmee de heer Vander Plas om gaat met ’knikke-bollen achter het stuur’. Hijdurft zelfs te beweren dat nietiedereen - en daar bedoelt hijandere knikkebollers mee - zoverstandig is om met 80 km peruur tegen een weerloos ver-keersbord te rijden.

Nou vraag ik me op de eersteplaats af, wat er zo verstandigaan is om tegen een verkeers-bord te rijden, ook al zou ditbord zich wel zou kunnen we-ren en op de tweede plaatsvraag ik me af of de heer Vander Plas niet een beetje over-drijft met zijn 80 km per uur,want mijns inziens had hij dezecolumn dan niet meer kunnenschrijven.

Al moet Van der Plas erg la-chen om zijn ’knikkebollendeervaringen’ en maant hij andereknikkebollers tot voorzichtig-heid, ik vind het absoluut nietom te lachen en vind dat alleknikkebollers van de weg afzouden moeten en de ernstmoeten inzien van dit ’onge-mak’. Verzekeringen zoudeneens een onderzoek hierna inmoeten stellen want het pro-bleem lijkt ernstig te wordenonderschat.

Ik raad de heer Van der Plasernstig aan om een chauffeur indienst te nemen of zich voort-aan op de fiets voort te bewe-gen. Een haaruittrekkende bij-rijder zou ook kunnen maarnaar verluidt zal deze functie eréén zijn van zeer korte duur.

B E B R O U W E N ,

H E E R H U G O WA A R D .

Alle knikkebollers zoudenvan de weg af moeten

Bij de debatten noemt menmeestal alleen het woord voed-selbank en dan wel in verbandmet armoede. Bijna nooitspreekt men over de oorzakenwaardoor de voedselbanken zijnontstaan en welk beleid menzou kunnen voeren om dit tevoorkomen. Dit stoort me he-vig. Ik herinner mij een artikel-tje uit deze krant over de ge-meente Alphen aan den Rijn,die een beleid hebben uitgestip-peld om op den duur de voed-selbank te laten verdwijnen. Endat is de reden, waarom ik ditstukje wil schrijven. Ik wil heelgraag, dat de mensen het eensvan een andere kant gaan bekij-ken.

Zoals in alle gemeenten zijner schitterende regelingen voorjong en oud als mensen nietkunnen rondkomen van hun in-komen. In Alphen is een folderin de maak om mensen met eenminimuminkomen te informe-ren over de opnieuw uitgebrei-de voorwaarden en mogelijkhe-den voor financiële ondersteu-

ning en ook in verschillende ge-vallen voor mensen boven hetminimumniveau met terugwer-kende kracht vanaf 1 januari2006.

Ik zou het willen vergelijkenmet andere landen, of daar ookzulke goede regelingen zijn. Ditbetekent echter niet dat voed-selbanken gaan verdwijnen..

Een persoonlijke benadering,nagaan hoe het komt, dat men-sen in de problemen zijn ge-raakt en begeleiding, was dekern van het artikeltje, dat ik indeze krant las over de gemeenteAlphen aan den Rijn. Schuld-hulpsanering en een cursus:rondkomen met inkomen zijndaar een paar voorbeelden van.Persoonlijk denk ik ook, dat de-ze wijze van handelen, de enigeweg is. Misschien moet deze vi-sie, dit beleid, meer naar buitengebracht worden, zodat er nietnog meer voedselbanken nodigzijn.

M A R G R E E T Z A N D B E R G E N ,

Z O E T E R W O U D E .

De voedselbank in Alphen an den Rijn. ARCHIEFFOTO MARK LAMERS

Zoeken naar de oorzaakachter voedselbanken

Ik heb vernomen dat blancostemmen als ongeldig wordengezien (Leidsch Dagblad van 17november).

Wordt het niet eens tijd datdit verandert? Blanco stemmenmoeten ook serieus genomenworden. Een blanco stem laatzien dat je de verkiezingen welbelangrijk vindt, maar dat jeniet op één bepaalde partij wilt

of kunt stemmen. Bijvoorbeeldomdat je onvoldoende informa-tie heeft gekregen over destandpunten van de partijen.

Natuurlijk is een blanco stemslechter dan een stem op éénpartij, maar nog altijd beter danwoensdag thuisblijven.

F. J . G . A Z I E R ,

L E I D E N .

Blanco stem serieus nemen

ANNO 1956, woensdag 21 no-vember

Vele bewoners van de Profes-sorenwijk zullen het betreuren,dat sedert enige dagen een be-gin is gemaakt met de ’sloping’van het aardige paadje, dat zichdoor een brede groenstrookslingerde van de ZoeterwoudseSingel naar de Kamerlingh On-neslaan. In andere vorm zal dit

pad (het Philosophenpad) te-rugkeren, doch het landelijkezal er dan geheel af zijn. Vooralzij, die dagelijks van en naarhun werk van dit pad gebruikmaakten, zullen de veranderingin het stadsbeeld daar met ge-mengde gevoelens gadeslaan.Een woord van hulde aan deplantsoendienst voor het al de-ze jaren ’gebodene’ mag hierniet ontbreken.


ANNO 1981, zaterdag 21 november

LEIDEN - ,,Plantsoenen zijn een vitamine", zegt G. Gaastra (63), schei-dend hoofd van de afdeling plantsoenen van de gemeente Leiden. Hijis tevreden over de hoeveelheid groen waarover Leiden kan beschik-ken, vergeleken met andere middelgrote steden. ,,Alleen, iets meer va-riatie zou kunnen." FOTO ARCHIEF LEIDSCH DAGBLAD

De Narcisstraat, het eerste stukna het spoorhuis van Roelof-arendsveen, ziet er uit als eenkalm en vredig laantje. Eendubbele rij bomen aan de enekant en kleine, vrijstaande hui-zen met veel groen aan de ande-re. De woningen hebben zo’ntypische uitstraling van huizenuit het midden van de vorigeeeuw. Niet te klein, niet tegroot, niet te luxueus, niet tearmetierig. Het zijn degelijkewoningen met van die typischeseniorenvoortuintjes: veel zwar-te aarde, grondig gewied en ge-schoffeld, waar her en der bloei-ende planten en een enkelebuxus staan.

De Narcisstraat is een bedaar-de straat, voor wie het geluidachter de bomen kan negeren.Daar, op het voormalige tracévan de Haarlemmermeerlijnen,raast het verkeer over de pro-vinciale weg N445.

Auto’s domineren dit deelvan het dorp, maar dat wordtpas echt duidelijk als enkelehonderden meters verderop deNarcisstraat en de bomenrij ein-digt. Van alle kanten zoeven wa-gens voorbij. Over de N445,vanuit het noorden en het zui-den vanaf bedrijventerrein DeLasso, en in de verte, op de A4

en op de parallelbaan langs derijksweg.

Verwijzingen naar het oudestoomtreintje, dat hier ooit een-zaam door een leeg weids land-schap tingelde, zijn er niet.Twee rood-wit geschilderdetonnen met een rood-wit ge-verfde dwarsbalk op de kop vande Narcisstraat, doen in de verte

nog denken aan een overweg.Naderbij gekomen, blijken zeslechts een grasstrook af teschermen waarin een groot gatis ontstaan. Er is ondergrondskennelijk iets ingestort, waar-door een stuk gras van een me-ter in het vierkant is weggezakt.In het gapende gat is iets te zienwat wel wat weg heeft van ge-

wassen grindtegels. In elk gevalniet iets met het vlakke recht-toe-rechtaan beton dat voor deHaarlemmermeerlijnen is ge-bruikt.

De Lasso, niet lelijker dan hetgemiddelde bedrijventerrein,maar zeker ook niet mooier,toont aan dat auto’s auto’s aan-trekken. Op het kruispunt Alke-madelaan - Pastoor Onelpleinzitten maar liefst vier autobe-drijven, en een klein stukje ver-derop, aan de andere kant vande A4 nog een. De gefiguur-zaagde Dick-Brunafiguurtjes ophet rijtje kinderdagverblijventegenover de autobedrijven, val-len eigenlijk wel erg uit detoon. Schattig, maar zijn auto-emblemen niet veel herkenbaar-der voor de peuters?

Een stukje verderop, waar hetspoor ooit naar het zuidwestenafboog, naar een halteplaats on-der Nieuwe Wetering, heeft hetautogeweld in nog grotere he-vigheid toegeslagen. Van de hal-teplaats - die de ietwat idyllischklinkende naam Fransche Brughad - is niets, maar dan ookwerkelijk niets meer terug tevinden. Niet dat de halte veelom het lijf had. Op oude fotos iseen eenvoudige abri langs eenhoge spoordijk te zien, pal vooreen viaduct over een pad rich-ting Nieuwe Wetering.

Er is nu nog steeds een weg-getje naar dit dorp: een smal,recentelijk geasfalteerd fiets-pad. Het zou een klein wonder

zijn als dat nog op precies de-zelfde plek ligt als het paadjevan toen, want de hele omge-ving is bedolven onder de rijks-weg A4 met al zijn uitbreidin-gen, en onder een kluwen vanrotondes, bermen en ventwe-gen. Zelfs de kleinste herinne-ring aan het spoor weggevaagd.Zelfs de plek waarnaar het ver-wijst, de brug over de vaartlangs het Westeinde, is totaalverdwenen. Sterker nog: devaart ligt er niet eens meer. Zonhonderd meter voor de A4 is hetwater afgedamd en gedempt.

De naam Fransche Brug leeftnog wel voort. Ze staat, met au-thentieke sche, op de gevel vaneen voormalig café. Nog wel,tenminste. Het oude café oogtverwaarloosd en bouwvallig. Er-naast staat een groot bord vaneen project-ontwikkelaar datvoorbijgangers oproept zich núin te schrijven voor het projectFransche Brug’ waar straks achtverrassende’ woningen verrij-zen. Een getekende impressieop het bord laat zien hoe hetbuurtje eruit komt te zien. Ei-gentijds en niet onaardig. Maarhet café is in geen velden of we-gen te bekennen.

Ook die Fransche Brug lijktzijn langste tijd wel gehad tehebben.

W I M W E G M A N


Overspoeld door auto’s naar de laatste Fransche Brug

De brug bij halteplaats Fransche Brug. FOTO UIT DE HAARLEMMERMEERSPOORLIJNEN IN OUDE ANSICHTEN

Op 1 januari 1936 sloot hetgrootste deel van de Haar-lemmermeerlijn. Zeventigjaar later trekt deze trein nogaltijd zijn spoor door hetlandschap. Het Leidsch Dag-blad ging op zoek naar tast-bare herinneringen aan delijn Hoofddorp-Leiden. Van-daag aflevering 14: het baan-vak Roelofarendsveen-Fran-sche Brug.

S P O R E N

M’n zwembadroute gaat eraan. Onheilspellendnieuws in de krant: Lange-brug en Turfmarkt afgeslo-ten. Daar ben ik mooiklaar mee. Dat wordt fiet-sen met twee kinderen vande Lammenschanswegnaar de Wassenaarseweg.Bij knap weer niet zo’npunt, maar als het hoost,zoals jongstleden donder-dag, is het behoorlijk af-zien. Dan pakken wij maaral te graag de auto. Maardat is straks dus geen optiemeer. PvdA, SP, GroenLinks en de Christen Uniezitten ons in de weg. Decollegepartijen gooien deboel op slot. Ooit haddenwe een stadsbestuur datwerkte aan een verkeerscir-

culatieplan. Nu zitten wemet een college dat zichbeijvert voor verkeersstag-natie. Ik kan mezelf welvoor de kop slaan, ik hebnamelijk SP gestemd. Wateen misrekening. Straks isde Oostvlietpolder bedrij-venterrein, dendert de RijnGouw Lijn door de binnen-stad en is het autoluwecentrum omgeven dooréén grote, walmende file.

De zwemles zit in mijnportefeuille en dat bete-kent dat ik de oudste tweedonderdags om zes uur inhet bassin van het Rijn-lands Revalidatie Centrummoet hebben liggen. Tuur-lijk, tuurlijk, ze kunnenook in het Vijf Meibadgaan lessen, dat is tien

keer dichterbij, maar daarhebben wij onze bekomstvan. Eén kind heb ik eentijdlang elke zaterdagoch-tend met vaste hand diehaveloze zwemfabriek bin-nen gedreven, maar hetschoot voor geen meter op.Na een half jaar bibberendtoekijken terwijl een onge-twijfeld goedwillende,maar niet al te overtuigen-de juf met de ergste dwars-liggers in gevecht was, zatonze oudste nóg in badjeéén. En elke zaterdagoch-tend was het wakker wor-den met pijn in de buikvan de ellendige zwemlesdie haar te wachten stond.

Nee, dan het RRC waarde meesters en juffen, vak-luit, niet meer dan vier

kinderen tegelijk onderhanden nemen. Kost eenpaar centen meer, maar hetschiet te minste op. Dus

dat extra lesgeld verdientzichzelf automatisch te-rug. Bovendien, kind énouder lopen er geen trau-ma op. We gaan er fluitendheen en komen er fluitendvandaan.

Het autoklokje gaf 17.31uur aan toen we donder-dag van huis weg reden. Ikzou zeggen: stap even in,dan laat ik u de route zien.Lammenschansweg rich-ting centrum, bij de stop-lichten linksaf, Jan vanHoutkade afrijden, rechts-af de Doezastraat in, brug-getje over, rechts, links, deLangebrug tot aan het Ra-penburg, rechtsaf de Prin-sessekade op, Turfmarkt,Nieuwe Beestenmarkt,voor molen De Valk naar

rechts, linksaf op de Mo-lenwerf, brug over richtingRijnsburgerweg, en dan terhoogte van de Kagerstraatop driekwart van de roton-de de Wassenaarseweg op.Het binnenstadsverkeerwas donderdag een chaos,maar om 17.47 uur staptenwij uit de auto. Inderdaad,fluitend.

Het is de enige route dieje met de auto sneller af-legt dan met de fiets. Maarnu hebben de collegepar-tijen zich ten doel hebbengesteld om verkeer dwarsdoor de binnenstand totaalonmogelijk te maken. Van-daar een knip in de Turf-markt en een knip in deLangebrug. Een knip er in,dat klinkt als castratie en

zo voelt het ook. Ik weethet, ik weet het, mijn ver-keerscirculatiefrustratie iseen behoorlijk luxepro-bleem. Helemaal mee eens.En eigenlijk ben ik ookbest voor een binnenstadmet zo min mogelijk au-to’s. Maar, maar, maar. Hetverkeer historisch Leidenuitjagen, de files in, op deMorsweg, Hooigracht,Churchillaan en Lammen-schansweg, om maar eenpaar zijstraten te noemen,is je reinste struisvogelpo-litiek. Ons verkeerspro-bleem bevindt zich name-lijk niet ín de binnenstad,maar er om heen.

Jaap Visser


V I S S E R I N D E S T A D

Tegen de achtermuur liggen -vlak naast het chemisch toilet -een paar matrasjes. Roy zit opgrond bij de resten van een do-sis crack. Reza brabbelt watvoor zich uit, bijna onverstaan-baar. Een donker kijkende manmaakt een wegwerpgebaar alsbij de vraag wat hij er van vindtdat perron nul voor het eindvan het jaar wordt ’leeg ge-veegd’. Hij draait het gezelschapdemonstratief de rug toe.

,,Belachelijk’’, zegt Tanny(47), terwijl ze de Joop Walen-kamptunnel in schiet, op wegnaar haar werkterrein. ,,Dit isde enige plek waar je kan zittenzonder een boete te krijgen. Ikwil helemaal geen boetes.’’ Zeverblijft regelmatig op perronnul. ,,Anders moet ik ergensgaan liggen waar ze seks willenhebben in ruil voor een slaap-plaats’’, zegt ze. ,,In het slaap-huis is bijna geen plek voorvrouwen, dus dat schiet niet op.Uit portieken word je wegge-stuurd of erger, krijg je ook nogeens een boete.’’

,,Eigenlijk geen tijd’’, zegtTanny. Ze is onrustig, er moetgescoord worden want de roesis voorbij. Ze heeft geld nodigen daarna vooral drugs. ,,Ik bendakloos en verslaafd en ik hoorbij de inboedel van perron nul.Meestal slaap ik hier.’’ Momen-teel loop ze moeilijk. ,,Een ont-steking, trombose’’, mompeltze. ,,Ik heb net een paar dagenbinnen gezeten vanwege datbeen. Maar nu ben ik weer bui-ten.’’ Ja, natuurlijk wil ze graag

een ander leven, maar ze kanzich er niet toe zetten. ,,Ik komer niet aan toe, ik heb er geenkracht voor.’’ Met een stralendelach: ,,Eigenlijk zoek ik iemanddie van me houdt.’’

Het leven op perron nul om-schrijft ze als ,,heel erg saai’’.Maar dat er voor het eind vanhet jaar een eind wordt ge-maakt aan de gedoogplek, zietze niet zitten. ,,De goeden moe-ten hier onder de kwaden lij-den.’’ Dat laatste klopt wel: derechtbank behandelde afgelo-pen jaren behoorlijk wat recht-zaken tegen met name dealers

die gebruikers mishandelden enterroriseerden. Vrijdag nogmoesten twee Leidenaars voorkomen, die te boek staan als de’plaag van perron nul’.

Bij de ingang van Leiden Cen-traal staat René Meijers de Va-gebond te verkopen. ,,Kijk, datben ik’’, wijst hij op een plaatjein het blad. ,,Ervaringsdeskun-dige.’’Veel stadsgenoten zullenhem kennen in combinatie metzijn onafscheidelijke hond Fles,een Rottweiler met vriendelijkkarakter. Maar Fles is overledenen nu staat René er alleen voor.Bij perron nul, zegt hij, komt

hij praktisch nooit. ,,Logischdat ze het willen opdoeken, per-ron nul is mensonterend. Het iser vies, de mensen gedragenzich asociaal, ze proberen elkaarallemaal te benadelen. En er isvaak sprake van bedreigingenen berovingen.’’

Dat is overigens niet direct dereden dat René de ruimte onderhet spoor naar Alphen aan denRijn op dit moment mijdt. ,,Iksta voor veertien dagen geno-teerd, ik moet een straf uitzit-ten. En ik ben binnenkort jarigen dan wil ik wél buiten zijn.’’Bij perron nul vraagt de politie

vaak om identiteitpapieren, al-dus René.

De verslaafden in Leiden heb-ben behoefte aan een gebrui-kersruimte, vindt Meijers. Hijwijst naar de kantoorgebouwenvan de universiteit tegenoverhet station. ,,Daar is zat plek, erstaat meer dan genoeg leeg.Maar in Leiden willen ze onsniet echt helpen’’, moppert hij.Hij zegt gevraagd te zijn voorhet heroïneproject waar de ge-meente Leiden onlangs geldvoor heeft uitgetrokken. ,,Maarik doe het niet, ze willen ons ze-ker dood hebben’’, zegt René.

,,Die heroïne, die ze gaan ver-strekken, is zo zuiver... Daarheb ik hooguit één gram perweek van nodig. En ik begrijpdat je er methadon bij moet ge-bruiken. Dat is troep, dat doe ikdus al jaren niet meer.’’

,,Kom je nou’’, zegt Tanny te-gen René. Even later zijn detwee de stad in, naar een adresjewaar ze kunnen scoren.

Roy had nog niet gehoordover het besluit van de gemeen-teraad. ,,We zijn vaak hier. Waarmoeten we dan naar toe? Op an-dere plaatsen worden we ookweggejaagd’’, zegt hij.

’Perron nul is de enige plek waar je kan zitten zonder een boete te krijgen’

Verslaafden willen niet weg

De troosteloosheid van perron nul. FOTO HENK BOUWMAN

De Leidse gemeenteraadheeft het college de opdrachtgegeven om ’perron nul’, ver-zamelplek van verslaafden endaklozen bij het station, voorhet eind van het jaar te ont-ruimen. ,,Je kunt mensendaar niet als beesten latenrondzwerven en je kunt zo’ngebruikersplek niet tolere-ren’’, vatte GroenLinkser JosPosthuma de mening van deraad samen. De politiek reptover extra opvangplekkenmaar de opening van hetnieuwe opvangcentrum ophet Nuonterrein laat nog eenjaar op zich wachten. De be-zoekers van perron nul heb-ben er weinig vertrouwen inen wensen de politieke be-moeienis, die hen ten deelvalt, niet.

C M Y K LDN202 LDN



Wat een domme mensen wonenbij ons in de gemeente Alkema-de. 484 Stemmen heeft GeertWilders op 22 november ver-gaard in onze gemeente. In dor-pen waar nauwelijks mensenvan allochtone afkomst wonen.

Enkele jaren geleden hebben

we al een schandaal meege-maakt, toen een familie vanIraakse afkomst Roelofarends-veen is uitgejaagd. En nu dit.

Ik begrijp het echt niet meer!

D I R K H O O G E N B O O M ,

R O E L O FA R E N D S V E E N .

Geert Wilders bejubelt met een paar aanhangers het verkiezingsresul-taat. FOTO ANP/ROBERT VOS

Dommeriken in Alkemadestemmen op Geert Wilders

ANNO 1956, woensdag 28 november

WARMOND - De aanbiedingsbrief bij de gemeentebegroting vanWarmond, welke in de raadsvergadering van december behandeldzal worden, geeft een uitgebreide toelichting. De huidige fase vande conjunctuur, die wordt gekenmerkt door een steeds verdere stij-ging van lonen en prijzen, heeft niet nagelaten de financiële positievan de gemeente ongunstig te beïnvloeden. Geconcludeerd moetworden dat de normale uitkeringen uit het Gemeentefonds te kortschieten.

ANNO 1981, zaterdag 28 november

LEIDEN - Litteris Sacrum speelde gisteravond in de Leidse Schouwburgtwee zeer uiteenlopende toneelstukken: één Chinees en één Spaans.Het toneelgezelschap kweet zich met verve van een moeilijk opgave.Op de foto een scène uit het Chinese toneelstuk. FOTO ARCHIEF LD

Tijdens een commissievergade-ring van 9 november waren allepolitieke partijen in Noordwijkvan mening dat de uitsluitingvan Groot Hoogwaak voor hetverlenen van huishoudelijke ta-ken in het kader van de WMOongewenst is.

Alle acht fracties vinden dathet college van B en W alles inhet werk moet stellen om GrootHoogwaak alsnog te selecterenvoor deze zorgtaken in Noord-wijk. Zeker nu blijkt dat GrootHoogwaak goedkoper is dan dewel voor deze taken geselecteer-de organisaties én, anders dande wel geselecteerde instellin-gen, als enige in het bezit is vanhet in de zorg zeer begeerdeHKZ kwaliteitscertificaat, waar-mee de kwaliteit van de zorg ende organisatie niet ter discussiegesteld kan worden.

Van de zijde van Groot Hoog-waak is voorgesteld om niet tetornen aan de selectie van dedrie niet in Noordwijk gevestig-de organisaties, maar GrootHoogwaak als vierde partij toete voegen aan het lijstje van or-ganisaties die in het kader vande WMO zorgtaken mogen ver-richten in Noordwijk. HetNoordwijkse college zegt zichgebonden te voelen aan de in deregio afgesproken proceduresen zich niet in te kunnen zettenvoor deze optie. Waarom hono-reert het college niet het raads-breed gedragen verzoek omGroot Hoogwaak alsnog te se-lecteren?

Voor het inkopen van de huis-houdelijke taken in het kadervan de WMO is een aanbeste-dingsprocedure volgens derichtlijnen van de EuropeseCommissie verplicht. Die proce-dure wordt door de twaalf bijHolland Rijnland aangeslotengemeenten als zó ingewikkeldbeschouwd, dat zij besluitendat gezamenlijk te laten doendoor een deskundig bureau.

Uit het eindadvies van hetNIC (het geselecteerde inkoop-bureau) en de gedelegeerdeambtenaren blijkt dat zowelmet de strekking van de wet alsmet de raadsbreed – en TweedeKamerbreed – geuite wens om,als dat maar enigszins kan, goe-de aandacht te geven aan lokalestructuren en lokale organisa-

ties, de vloer wordt aangeveegd.Tot overmaat van ramp blijkt

dat de gemeenteraad door ak-koord te gaan met de opzet vande procedure zichzelf volledigbuitenspel heeft gezet. B en Wraden de raadsleden zelfs aanom zich niet bezig te houdenmet deze kwestie, omdat daar-mee regionale belangen kunnenworden geschaad.

Intergemeentelijke samen-werking is prachtig en onge-twijfeld noodzakelijk, maarmoet niet leiden tot het afstaanvan bevoegdheden aan een li-chaam dat geen democratischelegitimatie kent. En al helemaalniet als blijkt dat deze bevoegd-heid in feite is gedelegeerd aaneen inkoopbureau met een ex-pertise waarop in de praktijknog wel wat valt af te dingen.

Uit de bij de aanbestedingvan de huishoudelijke hulp inhet kader van de WMO gevolg-de procedure moeten de ge-meenten lering trekken. Be-langrijkste les is: sta niet je ei-gen bevoegdheid af, zonder datje weet welke gevolgen dit kanhebben. Een tweede les is datregionale afspraken pas tot uit-voering mogen worden ge-bracht nadat de consequentiesvan deze afspraak in hun volleomvang door de lokale politiciin meerderheid zijn goedge-keurd en pas nadat een regulie-re mogelijkheid voor inspraakvoor betrokken partijen is gege-ven. Een derde les is dat, indivi-duele gemeenten bij regionaleaanbestedingsprocedures zichhet recht moeten voorbehoudenom op details een eigen koers tevaren als sprake is van zwaarwe-gende lokale argumenten.

Het kan toch niet zo zijn dateen uitstekend draaiende zorg-instelling die tientallen jarentot volle tevredenheid van velehonderden ouderen, en met dehulp van honderden vrijwilli-gers, inhoud heeft gegeven aande ouderenzorg in Noordwijkernstig gedupeerd wordt inhaar ontwikkeling door een ad-ministratieve dwaling van eenuitbestedende regionale dienstzonder dat lokale politici hieropkunnen ingrijpen?

C E E S VA N D U I J N ,

N O O R D W I J K .

Regionale samenwerkingdupeert heel veel ouderen

meer bij het buurtschap Vrede-burg en duikt via een eigenaquaduct op in Zuid-Hollandtussen Nieuwe Wetering enRoelofarendsveen. Een kleinstukje verderop, bij wat tot 1936de halteplaats Fransche Brugwas, volgt de HSL een eindjedezelfde route als het oude boe-

De route van de Haarlemmer-meerlijn, tussen de rand vanHaarlemmermeer en Leiden zogoed bewaard gebleven onderde provinciale weg N445, isvoorbij Roelofarendsveen even-tjes niet meer met de auto tevolgen. Het spoor leeft er nogwel voort, maar wie het wil na-rijden, moet nog een jaartje ofwat geduld hebben. Het ligt na-melijk over een lengte van eenkleine kilometer precies onderde spoordijk van de Hoge Snel-heids Lijn (HSL).

De HSL verlaat Haarlemmer-

meltje. Dat maakt het op zich-zelf wel een bijzondere plek.Het is straks weer het enigestukje van het tracé van deHaarlemmermeerlijnen dat nogin gebruik is voor regulieretreindienst, al zijn de kale railswaar de stoomtrein destijdsover reed niet te vergelijken

met het hightech spoor van deHSL. Wie het straks wil meema-ken, zal bovendien goed moe-ten opletten. Waar de oudestoomlocomotief vroeger hevigmoest trekken en sleuren omzijn wagons de helling naar dehoge spoordijk bij FranscheBrug op te krijgen, flitst deThalys straks in een paar secon-den voorbij.

De A4 en de HSL gaan samennog een tijdje in ongeveer de-zelfde lijn door - tot de HogeSnelheids Lijn zich iets voorLeiderdorp over de rijkswegslingert en zijn tunnel onderhet Groene Hart induikt. DeHaarlemmermeerlijn buigt ech-ter op een plek die in de volks-mond ’de Zoutkeet’ heet – pre-cies tussen Rijpwetering en hetBraassemermeer in – tamelijkscherp naar het westen. Hierneemt de provinciale weg N445het oude spoor weer onder zijnhoede.

De omgeving verandert nadie bocht onmiddellijk. De A4en HSL verdwijnen snel uitzicht en het autoverkeer lijktopeens veel minder dominant.

Het landschap is opeens ookwat dromeriger: wat weiden,een hoger gelegen vaart en heelveel bomen.

De afslag naar Rijpweteringkomt, te midden van al dieschoonheid, vervolgens nog bij-na als een verrassing. Onder aande afrit naar het dorp, op deplek waar nu een provincialecarpoolplek ligt, stond ooit sta-tion Rijpwetering. Het gebouwhad veel weg van stationNieuw-Vennep, station OudeWetering, station Leimuiden enstation Roelof Arendsveen. Hetwas een stationstype waar ken-nelijk geen zegen op rustte,want al deze gebouwen zijn be-trekkelijk snel na de opheffingvan de lijn verdwenen.

Bij station Rijpwetering gingdat met behoorlijk veel geweldgepaard, weet overbuurmanHenk Castelijn zich nog te her-inneren. Het gebouw werd ineen paar stappen met springstofopgeblazen. ,,Ik was een jochievan 4 of 5 jaar. Het moet dus 67,68 jaar geleden zijn, maar ikweet het nog goed. Bij ons ophet erf lagen van die grote brok-

ken steen, door de ontploffingtientallen meters weggeslin-gerd.’’

Het spoorhuis dat bij het sta-tion stond, heeft het iets langervolgehouden. Inmiddels is hetook verdwenen, legt zoon LeonCastelijn uit. ,,Het is een jaar ofvijftien geleden gesloopt omplaats te maken voor een nieuwhuis. Het was ook niet veelmeer, toen.’’

Ondanks alles zijn er ook inRijpwetering nog tastbare her-inneringen aan het spoor te vin-den. Leon Castelijn vist ze metenige regelmaat uit de sloot tus-sen de provinciale weg en zijnboerderij annex Groene HartLandwinkel. ,,Als we de slootuitbaggeren, komen er vaakgrote briketten steenkool naarboven. Soms tien, twintig centi-meter groot. Kennelijk verlorenbij het bijvullen. We vinden zesteeds minder, maar er zullen erongetwijfeld nog wel een paarliggen.’’

W I M W E G M A N


De trein flitst straks weer over de HaarlemmermeerlijnS P O R E N

Het voormalige station Rijpwetering.FOTO UIT ’DE HAARLEMMERMEERSPOORLIJNEN IN OUDE ANSICHTEN’

Op 1 januari 1936 sloot hetgrootste deel van de Haar-lemmermeerlijn. Zeventigjaar later trekt deze trein nogaltijd zijn spoor door hetlandschap. Het Leidsch Dag-blad ging op zoek naar tast-bare herinneringen aan delijn Hoofddorp-Leiden. Van-daag aflevering 15: het baan-vak Fransche Brug-Rijpwete-ring.

Visser

in destad

’De rode knop, meneer, u moetop de rode knop drukken.’ Nouben ik wel vaker zwevende kiezergeweest, maar vorige week washet wel heel erg. Zelfs in hetstemhokje stond ik nog te zwe-ven.

Eerder dit jaar, bij de gemeen-teraadsverkiezingen, wilde hetook al niet vlotten met mijn be-sluitvorming. De keer daarvoorhad ik in de stad op de persoongestemd en niet op de partij,want dat leek mij bij lokale ver-kiezingen wel verdedigbaar, datje het partijprogramma minderzwaar laat wegen dan hoe ie-mand zich in de gemeenteraadmanifesteert. Zo kon het gebeu-ren dat mijn stem toen naar deChristenUnie ging, omdat ik destellige indruk had dat Filip vanAs er in de Leidse raad met kopen schouders bovenuit stak.

Maar om nou twee keer achter

elkaar ChristenUnie te stem-men. Dus raadpleegde ik op deochtend van 7 maart 2006 destemwijzer en die stelde mijvoor de keus ChristenUnie ofSP. Maar toen ik de volgendeochtend in de krant las voorwelke monsteroverwinningmijn stem mede had gezorgd,begon ik ’m te knijpen. Zou deSP wel over voldoende kader be-schikken voor een lokalemachtsovername? Nee dus. DeLPF-taferelen in de Leidse raadbezorgden mij schaamblosjesop de wangen.

Ook voor de novemberverkie-zingen heb ik mijn politieketoevlucht tot de stemwijzer ge-zocht, want ik zag de bui alhangen. Als Wouter Bos in op-perste verwarring draaikontteik van PvdA naar GroenLinksnaar SP. Maar de stemwijzerdeed exact hetzelfde, de ene

keer deelde die me mij de PvdAin, de volgende keer (terwijl ikvoor mijn gevoel niet andersantwoordde) moest ik het bij

GroenLinks zoeken en dan weerbij de SP.

Ik besloot mijn eigen politie-ke denktank maar eens bijeen te

roepen. Met z’n vieren zaten wein De Bijlen aan de bar, de poli-tieke verslaggever van Trouw,de ambtenaar op het ministerievan justitie, het tikkeltje mili-tante PvdA-lid en ik. Wij vrien-den discussieerden er zo fana-tiek op los dat de gesprekkenom ons heen stilvielen en ieder-een gespannen mee ging zittenluisteren. Nieuwsgierig naarwaar het op uit zou draaien.

Op de PvdA. Want over éénding was mijn denktank heteens: wie van Balkenende af wil,moet tactisch stemmen en datwil in dit geval zeggen: PvdA.Want met GroenLinks en de SPloop je toch de kans dat links tezeer verbrokkelt. Een sterkePvdA biedt de grootste garantieop een andere premier dan diekraak noch smaak moralist dieal weer dik vier jaar onze dienstuitmaakt.

Maar ja, Bos. Als je al gaat lo-pen huilebalken om een paarschimpscheuten van Balkenen-de dan kun je dus geen greintjetegenwind verdragen. Vandaardat ik in het stemlokaal tochweer flink stond te zweven. DePvdA, dat wel, liever geen Bos,maar wie dan wel? ’De rodeknop, meneer.’ ’Ja, ik weet het,maar ik ben zo’n zwevende kie-zer dat ik nu nog sta te twijfe-len.’ ’Kan wel zijn, meneer,maar u moet nu toch echt de ro-de knop indrukken.’ Nou daarging ze dan, de nummer 4 vande PvdA, Jet Bussemaker. Waar-om? Omdat mijn vader vroegerzo’n aardige collega had dieBussemaker heette. Dat krijg jedan.

J A A P V I S S E R




Leeskringen zijn ideaal voor le-zers die graag discussiëren overalle indrukken die een uitgele-zen boek heeft achtergelaten.De leden spreken onderling afwelk boek ze gaan lezen en be-spreken het daarna. Ze kunnenvia de bibliotheek leeskoffersbestellen of zelf boeken regelen.

Volgens bibliothecaris JokeKoetsier van de bibliotheek inLeiderdorp lezen de kringenmeestal literaire boeken. ,,Zoalsde boeken van Anna Enquist.De laatste tijd is ’De Engelen-maker’ van Stefan Brijs erg po-pulair.’’ In dat boek zorgt eenmerkwaardige dokter met zijndrieling voor veel geroddel on-der de dorpsbewoners. ,,Ze le-zen vaak boeken waarin je voorof tegen iets kunt zijn, of verha-len met veel thema’s waaroverde meningen uiteen kunnen lo-pen.’’

De bibliotheken in Leiden enLeiderdorp proberen door het

verspreiden van een vragenlijstte peilen hoeveel mensen inte-resse hebben in een leeskring.,,Tot nu toe hebben we zo’nhonderd enquêtes teruggekre-gen van Leidenaars en Leider-dorpers’’, zegt Capel. ,,Binnen-kort kijken we hoeveel we pre-cies hebben ontvangen. Ookmoet uit de enquête duidelijkworden waar behoefte aan is.Een virtuele kring bijvoorbeeld,of een vaste ruimte in de biblio-theek.’’

Capel denkt dat het gratisuitdelen van het boek ’Dubbel-spel’ de populariteit van lees-kringen een boost heeft gegeven.Alle bibliotheekleden kregen’Dubbelspel’ tijdens de nationa-le campagne ’Nederland Leest’,van 19 oktober tot en met 16 no-vember. De bedoeling van decampagne was dat heel Neder-land over hetzelfde boek zoupraten. Dubbelspel is daar erggeschikt voor. Het is veel the-

ma’s rijk, waaronder verraad,liefde en de politiek. In de ro-man wordt het leven weergege-ven van vier Antilliaanse domi-nospelers en hun vrouwen opCuraçao.

Momenteel hebben de biblio-theken van Leiden en Leider-dorp elk een kleine vijftienkringen in hun eigen gemeentegeteld. In de Duin- en Bollen-streek zijn tussen de vijf en tienclubs die via hun bibliotheekaan boeken komen. Vermoede-lijk zijn er nog meer in de regio,maar hebben zij zich niet bij debibliotheken gemeld.

Capel denkt dat er de behoef-te is om meer leeskringen testarten. ,,In januari of februariorganiseren we een leeskring-avond, als daar genoeg belang-stelling voor is. Veel mensenwillen graag een leeskring op-zetten, maar weten niet hoe. Opdie avond willen we tips gevenen kijken welke stijlen in trekzijn, zoals poëzie of Nederland-se of Scandinavische literatuur.We bieden de gelegenheid voorgeïnteresseerden om elkaar teontmoeten en workshops te vol-gen.’’ Die workshops moetenantwoord geven op vragen als:

’hoe zet je een leeskring op?’ en:’hoe kies je romans?’

Ook bibliothecaris Joke Koet-sier van de bibliotheek in Lei-derdorp ’merkt dat het ’heel ergleeft’ om lid te willen wordenvan een leeskring’. Ze denkt dathet aantal kringen groeit. ,,Ikheb het idee dat steeds meerleeskoffers worden uitgeleend.Bij het bijhouden van de be-staande clubs zag ik ook dat eenpaar niet zo lang geleden zijnbegonnen.’’

Het gezamenlijk lezen blijktsteeds mee jongeren aan te trek-ken. ,,De leden van Leidse lees-kringen zijn van alle leeftijden’’,weet Capel. ,,Laatst kwamenhier nog twee meiden van demiddelbare school die een clubwilden oprichten voor 16- en 17-jarigen.’’ De Leiderdorpse krin-gen zijn volgens Koetsier ’heelgevarieerd’. ,,Wel gaat hetmeestal om vrouwen. Ik heb totnu toe maar één club gezienwaar ook een man lid van is.’’

De bibliotheken van Lisse enNoordwijk daarentegen merkendat het nog altijd vooral om ou-deren gaat. Volgens Nel Warn-ders van de bibliotheek in Lissekrijgen leeskringen vooral on-

der senioren de laatste tijd meerbekendheid. ,,Zij zijn toch opzoek naar dingen die ze samenkunnen doen.’’ BibliothecarisGerda van Duijvenvoorde van

de Noordwijkse bibliotheek ver-wacht ook een groei van lees-kringen.

M E L I S S A S O N G L O O N G

’Lid worden van een leeskring leeft heel erg’

De leeskring wordt steeds populairder. FOTO GPD/ FRANS NIKKELS

Samen lezen, ja gezelligHet stoffige imago van leeskringen is aan het veranderen. Wa-ren het voorheen vooral clubjes van dames van boven de 50,de laatste tijd zijn leeskringen ook populair onder jongeren.,,Ik denk dat we er de komende tijd steeds meer zullen zien’’,zegt hoofd evenementen en communicatie Linda Capel van deOpenbare Bibliotheek Leiden & Leiderdorp.

Diks van der Linden (75) is van de vijftien leden de enige man inzijn leeskring. ,,Ik denk dat mannen over het algemeen minder le-zen dan vrouwen. In de bibliotheek zie je altijd vrouwen boeken le-nen. Ik denk dat ik als man anders tegen verhalen aankijk. Wan-neer je leest, verplaats je je in een bepaald persoon. Ik zou verwach-ten dat een man zich dan eerder identificeert met een man en envrouw met een vrouw.

De leeskring waar ik deel van uitmaak heet Boekenboom 1 en isopgericht door de protestantse kerk in Leiderdorp. We lezen Ne-derlandse literatuur die op dat moment in de focus staat, zoals nueen boek over IJmuiden in de Eerste Wereldoorlog. Daarna discus-siëren we of het boek goed is geschreven en over het plot en de ach-tergrond van het verhaal. Laatst hadden we het er bijvoorbeeldover of wij als nazaten schuldig zijn aan de slavenhandel die deHollanders dreven.

Ik heb altijd veel gelezen. Voor mijn werk heb ik vrij lang geva-ren en had dan vijf-, zeshonderd boeken bij me. Lezen was leuktijdverdrijf. Wat moet je anders op een schip? Mijn favoriete boek isde bijbel. Het heeft me door vele moeilijke tijden heen geholpen.’’

Diks van der Linden. FOTO HENK BOUWMAN

Juliette Reitsema (39) begon dit jaar een leeskring met vijf ande-ren. ,,We hebben elkaar bij het doen van vrijwilligerswerk ontmoeten toen is het idee geopperd om een kring te beginnen. Iedereenbracht één of meerdere boeken naar voren en daar hebben we eenlijstje van gemaakt. Daarop gaven we aan welke boeken onze voor-keur hadden.

Meestal lezen we romans. ’Knielen op een bed violen’ van JanSiebelink of ’De vliegeraar’ van Khaled Hosseini bijvoorbeeld. Webedenken zelf welke boeken ons interessant lijken en soms komenwe via horen zeggen op een idee. Mijn favoriete boek? Het is moei-lijk om een keuze te maken, maar ’Het huis van de moskee’ vondik erg mooi.

Tijdens discussies kom je meer over bepaalde onderwerpen teweten. Toen we het over het boek van Siebelink hadden, ben ik veelmeer te weten te komen over bloemkassen. Ook blijf ik op dezemanier op de hoogte van leuke boeken. Ik vind het soms moeilijkom aan nieuwe boeken te komen. Ook denk ik dat ik als lid vaneen kring geconcentreerder lees, omdat ik het achteraf moet be-spreken. Ik let beter op de inhoud en schrijfwijze.’’

Juliette Reitsema. FOTO HENK BOUWMAN

Richelle Akodi (18) richtte samen met Devika Raghoenath eenkring op waar ook jongeren zich voor aanmeldden. ,,We zijn netbegonnen ons eerste boek te lezen, ’Dubbelspel’. We hebben hetgroepje net opgericht. Tot nu toe bestaat het uit zes mensen, voor-al jongeren van mijn leeftijd.

Binnenkort houden we dus de eerste boekbespreking. Als heteen hit wordt, doen we het misschien vaker. Het wordt een Antilli-aanse avond met Antilliaanse hapjes en een optreden van een rap-per. Ook spelen we een dominospel. Dat spel centraal staat in hetboek. Verder gaan we discussiëren over de thema’s in het boek.Door dit verhaal heb ik bijvoorbeeld een nogal slecht beeld gekre-gen van Curaçao. Er komen allemaal hoeren in het boek voor. Ie-dereen gaat erin vreemd. Ik vraag me af hoe de anderen daar overdenken.

Ik heb weinig tijd om te lezen, maar vind het wel leuk. Mijn fa-voriete boek is ’Ik was twaalf en fietste naar school’ van SabineDardenne. Zij was gevangen genomen door Marc Dutroux. Ik leesgraag waargebeurde verhalen, vond het interessant om haar kantvan het verhaal te lezen. Maar ik houd ook erg van romans.’’

Richelle Akodi (links) en Devika Raghoenath. FOTO HIELCO KUIPERS

C M Y K LDN202 LDN


L DINSDAG 5 DECEMBER 2006 [email protected] RegioLDN202

Met verbazing lazen wij in deLD-editie van 13 november hetartikel onder de kop: ’Neppérusook in Tweede Kamer tegenRijnlandroute’. Hierin schrijftde krant dat mevrouw Neppé-rus, fractievoorzitter van deVVD in Voorschoten, heeft latenweten, dat zij zich ook vanuitde Tweede Kamer zal verzettentegen de Rijnlandroute die ge-pland wordt door Voorschoten.

Wij zijn erg blij, dat zij on-langs ook heeft ingezien dat de-ze weg er niet moet komen. Totzover zijn wij tevreden. Maarvervolgens staat er dat de VVDzich al langere tijd sterk kanttegen de aanleg van de Rijn-landroute. Dit is niet waar. Nogin februari, tijdens de campag-ne voor de gemeenteraadsver-kiezingen, pleitte mevrouwNeppérus in Leiden voor de ver-snelde aanleg van deze weg.

De VVD heeft ook altijd kri-tiek gehad op het wél conse-quente standpunt van Groen-Links dat noodzaak van de wegniet inziet. In het voorjaar nogheeft zij de fractie van Groen-Links verweten de eenheid in degemeenteraad te verstoren doorzich als collegepartij nog steedsuit te spreken tegen de aanlegvan deze weg. Het Leidsch Dag-blad heeft hierover uitvoerig be-richt.

De VVD, die oppositiepartijis, heeft ook op 1 juni gestemdtégen het coalitiepogramma,waarin de zin stond: ’Indien denoodzaak van de Rijnlandroutewordt aangetoond...’. Met dezezin hebben de coalitiepartijenin Voorschoten afstand geno-men van de noodzakelijkheids-aanname. Pas sinds twee wekenheeft de VVD zich achter ons

standpunt geschaard. Zij heefthiermee bijgedragen aan hetdoor ons zo lang gewenste una-nieme verzet tegen de Rijnland-route.

Dit juichen wij uiteraard vanharte toe, maar wij protesterentegen de suggestie dat zij hetvoortouw heeft genomen in hetverzet tegen de Rijnlandroute.Daarbij staat in een folder vanhaar campagne voor de TweedeKamerverkiezingen, dat de VVDheeft weten te bereiken dat degemeenteraad van Voorschotenunaniem heeft gevraagd nogeens te kijken naar de noodzaakvan de weg. Dit is een verdraai-ing van de feiten en neigt naarkiezersbedrog. Denkt de VVDwerkelijk dat de bewoners vanVoorschoten geen geheugenhebben?

L E O M A AT, M O N I Q U E L A M E R S

E N WA L R AV E N K O S T E R ( G L ) ,


Neppérus nog niet zo gek lang tegen Rijnlandroute

Helma Neppérus.ARCHIEFFOTO HIELCO KUIPERS

ANNO 1956, woensdag 5 december

LEIDEN - Morgen gaat voor het echtpaar J. Calkhoven- van Stra-len, wonende in de Langestraat 39 de gouden bruidstijd in, terwijlop 19 december de trouwdag valt. De bruidegom – thans 82 jaar –stond reeds op jeugdige leeftijd in de toenmalige Leidse Katoenfa-briek achter het weefgetouw. Dertien jaar is hij hier werkzaam ge-weest om hierna nog 22 jaar in dezelfde functie elders in de stadzijn krachten aan het productieproces te geven. Daarna is hij nogdrie jaar als hulpvakarbeider (steenklopper) te werk gesteld op destadstimmerwerf. Uit dit huwelijk werden 12 kinderen geboren,van wie er thans nog 10 in leven zijn. De verdere nakomelingen-schap bestaat uit 14 kleinkideren die zich met de kinderen verheu-gen in dit a.s. gouden feest van bruid en bruidegom.

ANNO 1981, zaterdag 5 december

LEIDEN - Bijna 50 % van de leerlingen van het middelbaar economischen administratief onderwijs (m.e.a.o.) verlaat de school zonder diplo-ma. Coördinator Van Beek van de MAVO-afdeling van de Agnes Scho-lengemeenschap vertelt dat MAVO-leerlingen ook op andere beroeps-gerichte opleidingen afhaken. ,,Het verschil tussen het algemeen vor-mend onderwijs en het beroepsonderwijs is te groot’, zegt hij.


Na het lezen van het artikel’Energieverbruik thuis kanstukken minder’ in het LD van11 november kon ik de neigingin de pen te klimmen niet weer-staan.

In het artikel beweert AndréThomsen, scheidend hoogleraar’woningbeheer en -verbetering’aan de TU van Delft, dat hetparticulier energieverbruik namoderne warmte-isolatietech-nieken met 75 procent kan wor-den teruggebracht. Binnenkortzou een onderzoek daartoe star-ten.

Leuk om te lezen dat er eenhoogleraar ’woningbeheer en-verbetering’ bestaat. Jammeralleen dat de heer Thomsenmijns inziens zeker twee kan-sen heeft laten liggen. De een-zijdige aandacht voor zeer zui-nig stoken lijkt ’wedden op hetverkeerde paard’ (verwachten zeSiberische winters?) en kan ave-rechts werken.

Vooral in van gewone warm-te-isolatie voorziene woningenis het leefklimaat in enigszinswarme zomers al te warm. Doorde isolatie koelt het binnen, tij-dens zomernachten nauwelijksaf, waardoor de temperatuurlangdurig op een onaangenaamhoog niveau blijft. Ramen openhoudt in: geluid-, stank, en in-sectenoverlast en inbrekers. Het

gebruik van energievretendeairconditioning zal wellichtenorm gaan stijgen. Voeg daar-bij het (’s zomers dus nadelige)effect van de beoogde sterkerewarmte-isolatie én de voorspel-de warmere zomers.

Onderzoekers kunnen daar-om beter hun aandacht richtenop energiezuinig koelen. Wo-ningen zouden standaard effec-tieve zonwering moeten heb-ben. Pas dán kan verdere ener-giebesparing en verhoging vanwooncomfort worden bereikt.

Met al die aandacht voorwarmte-isolatie hoor je nooitiets over die andere comfort-verhogende isolatie: geluidsiso-latie. De betonnen klankkastendie appartementen altijd zijn,ontberen elke merkbare vormvan contact-geluidsisolatie. Bij-voorbeeld de gewoonste huis-houdelijke activiteiten veroor-zaken al merkbaar geluid inmeerdere buurwoningen. Over-last ligt op de loer, veelal zon-der dat de veroorzakers dit be-seffen.

Deze aspecten van wooncom-fort lijken wel bewust te wor-den genegeerd. Deze aanpak-ken, zou tot enorme woningver-betering leiden.

R . W I T B O L ,

Z O E T E R W O U D E .

Er is te weinig aandachtvoor energiezuinig koelen

of keert, een mooie verbindingtussen Haarlemmermeer en Lei-den. Voor een fatsoenlijk fiets-pad was echter geen ruimte. Envooral ook geen geld.

Wie de Haarlemmermeerlijnbij Rijpwetering wil volgen, zaldus óf de auto in moeten –maar met 80 kilometer per uuris het bestuderen van detailseen tamelijk hachelijke zaak –óf zal de berm in moeten sprin-gen, om zich vervolgens al sop-pend naar Leiden te begeven.Het is echter geen tochtje datwandelclubs, of wie dan ook, inhun programma moeten opne-men. De berm is steil, vaak glib-berig en soms belachelijk smal.

Het blijkt dus geen briljant ideeom in de berm van de N445 bijRijpwetering op zoek te gaannaar resten van de oude Haar-lemmermeerlijn. Althans, nietvlak na een regenbui. Door hethoge natte gras is de spijker-broek na twee stappen tot verover de knie doorweekt. Eenpaar passen verder beginnen deschoenen doordringende sop-pende geluiden voort te bren-gen.

En de stad is nog zo ver. Op de meeste plaatsen zijn de

oude Haarlemmermeerlijnentamelijk comfortabel te volgen.Er is altijd wel ergens een fiets-of voetpad in de buurt, als dater al niet direct bovenop ligt.Op het grootste deel van deN445 is het echter afzien. Deprovincie Zuid-Holland heeftvlak na de opheffing van de lijneen tweebaansweg op de spoor-dijk aangelegd. Logisch, wanthet blijft, hoe je het ook wendt

Het drukke verkeer op de N445scheurt bovendien akelig dicht-bij langs. Wie de oude spoordijkwil bestuderen, kan beter metzijn auto stoppen op een van deparkeerplaatsen, die om de paarhonderd meter zijn aangelegdlangs de provinciale weg.

Het loont op zichzelf demoeite om daar een beetje rondte kijken, want dit stukje vanhet oude tracé loopt door eenfantastisch landschap. De A4zorgt in de verte weliswaar voorwat horizonvervuiling, maarvoor de rest zien de polders er-uit zoals Hollandse polders er aleeuwenlang uitgezien moetenhebben. Groen en weids, met

talloze kleine houtwallen enzwermen watermolens. Eenhandvol kerktorens prikken alspunaises kleine dorpjes aan dehorizon vast. In de oude spoor-sloot bloeien prachtige water-planten en de geluiden van deweidevogels laten zich zelfsdoor het passerende verkeerniet verdringen.

Daar in de berm van de Haar-lemmermeerlijn wordt echterook wel duidelijk waarom delijn tussen Hoofddorp en Lei-den ooit tot de meest verliesge-vende van Europa behoorde.Rijpwetering mag de geboorte-plaats zijn van Joop Zoetemelk,het is en het was een klein dorp.

Net als alle andere dorpjes in debuurt. De lijn ging van nietslangs nergens.

Hoewel de spoordijk vrijwelonaangetast is, is er van de oudespoorbruggen niets meer terugte vinden. De typische bruggen-hoofden, meters brede blokken,zijn allemaal vervangen doormassieve verkeersbruggen. Mis-schien dat de bruggenhoofdener nog zijn, verzwolgen door ve-le tonnen beton, maar er is inelk geval niets van te zien.

Toch zijn ook in de verlatenpolder nog altijd subtiele restenvan het spoor terug te vinden.Tussen Leiden en Rijpwetering,ergens bij hectometerpaal 4,4,staat een stevig hek langs eentoegangspaadje. De staandersvan dat hek zijn gemaakt van,inderdaad, spoorbielzen. Zezijn na 70 jaar in de regen hevigverweerd. De gaten voor despoorspijkers en de inkepingvoor de rails zijn echter nogduidelijk te zien. Ook op andereplekken, verderop langs de rou-te en verder in het veld, blijkental van bielzen een tweede levenals hek te hebben gevonden.

Met de gaafheid van het tracéis het bij de grens tussen Rijp-wetering en Leiderdorp ineenshelemaal afgelopen. Leiderdorpheeft er, vlakbij de plek waarooit spoorhuis 27 stond, een ro-tonde opgesmeten. En een paarhonderd meter nog een. Methet mooie landschap is het hiertrouwens ook wel gedaan, wantaan een kant van de weg is de

nieuwbouwwijk Leyhof verre-zen. Midden op de tweede ro-tonde staat een in beton uitge-voerd beeld van een boer metzijn trekker, koeien en melkbus.Een leuk eerbetoon aan de agra-riërs die moesten opkrassenvoor de nieuwbouwwijk. Voorde volledigheid had er natuur-lijk nog een stoomtreintje bijgekund – de beelden staan im-mers midden op de oude spoor-baan – maar Leiderdorp heeftervoor gekozen de Haarlem-mermeerlijn op een andere ma-nier te eren. Sinds 2005 heet hetstuk van de provinciale weg diedoor Leiderdorp loopt namelijkde Oude Spoorbaan.

Op de straatnaamborden legtde gemeente de mensen die nietzo thuis zijn in de spoorwegge-schiedenis met een enkel regel-tje uit welke baan ze bedoelt:’Spoorlijn Leiden - Haarlem-mermeer (1912-1935)’.

Het is trouwens niet de enigeverwijzing naar het spoorverle-den van dit tracé. De apparte-mentenflat die vlak voor debrug over de Zijl verrijst gaat’De Locomotief’ heten. Zelfs inhet ontwerp komt het terug.Volgens de projectontwikkelaaris het net alsof De Locomotiefeen serie kleine gebouwen naarde brug trekt.

Het blijft maar voortleven,dat spoor.

W I M W E G M A N


Van de lijn langs niets naar nergens rest weinigS P O R E N

De Haarlemmermeerlijn rijdt over de oude spoorbrug over De Zijl bij Leiderdorp. FOTO REGIONAAL ARCHIEF LEIDEN

Op 1 januari 1936 sloot hetgrootste deel van de Haar-lemmermeerlijn. Zeventigjaar later trekt deze trein nogaltijd zijn spoor door hetlandschap. Het Leidsch Dag-blad ging op zoek naar tast-bare herinneringen aan delijn Hoofddorp-Leiden. Van-daag aflevering16: het baan-vak Rijpwetering-Leiden He-rensingel.

Visser

in destad

Ergerlijk heerschap toch, dieHarry Mulisch. De aanblik vandeze zelfingenomen ontdekkervan de hemel is voor mij onver-draaglijk. Het dédain van deman, dat neerkijken op het volk,het voetballende volk vooral. Fij-ne foto’s waren dat, die zaterdagzo verrassend het sportkaternopenden. Wie hadden we daar,midden in dat stuntelige voetbal-spel in de tuin van Oud-Poel-geest? Warempel, de zelfverklaar-de voetbalhater Mulisch, zij hetin lange broek, dat dan weer wel.Vraag hem of hij ooit heeft ge-voetbald en de schrijver des va-derlands zal zijn riante neus inde lucht steken. Hij zal bezwerenzich nooit en te nimmer ookmaar in de buurt van het lederenmonster te hebben opgehouden.Wat zal hij zich te kijk gezet voe-len, op een voetbalpagina in eenkrant godbetert.

Zijn Stenen bruidsbed heb ik ge-lezen omdat het van school

moest en later, ik geef het toe,ben ik in één ruk door De Aan-slag gegaan. Maar inmiddelsweiger ik al jaren om nog eenboek van de geniale narcissuster hand te nemen. Volgensmijn lezende vrienden tref ikmet die Mulisch-boycot vooralmijzelf, maar ik volhard hals-starrig. Kortzichtig? ’t Zal best,maar ik hoef zijn naam maar telezen en dat verwaande hoofdverschijnt op mijn netvlies.

Dan Jan Wolkers, jaloezie op-wekkende macho, meesterlijkschrijver, én voetballiefhebbervan heb ik jou daar. Schaterla-chen om een voetbalstuk, hetoverkomt mij zelden en nooitzo onbedaarlijk als de eerstekeer dat ik De knieën van Jacquetlas, in de derde aflevering vanHard Gras, april 1995. Wolkersover het heimelijke straatvoet-bal uit zijn gereformeerdejeugd te Oegstgeest:

’Als Jezus Christus gevoet-

bald had, al was het maar in hettweede van Bethlehem geweestof desnoods bij de sabbatmidda-gamateurs dan was het mijnooit verboden geweest om op

straat achter een kaalgetrapttennisballetje aan het vuur uitmijn sloffen te lopen. En datvuur is niet alleen figuurlijk be-doeld, want in de crisistijd voor

de oorlog had je ijzeren zoolbe-slag onder je schoenen, zodat jeverwoede aanvalsdrift vaak dooreen regen van vonken om je en-kels begeleid werd.’

En wéér schiet ik in de lachom deze aanzet tot een onge-kend geestige bijdrage aan hetliteraire voetbaltijdschrift. Toenzij een jaar of veertien waren,hadden Wolkers en kornuitenhet straatvoetbal zo’n beetje af-gezworen. ’Waarschijnlijk om-dat als we er nog langer meedoorgegaan zouden zijn, we al-lemaal in het krankzinnigenge-sticht Endegeest of in een inva-lidenwagentje terecht zoudenzijn gekomen.’ De jongensben-de schooierde voortaan rond ophet pittoreske terrein van ASC,midden tussen de huizen.

’Als de tweede helft begon,gingen we achter het doel vanASC zitten, want hun keeperJacquet was het bewonderdemiddelpunt van een hele schaar

jongens.’ De knieën van Jacquetna de wedstrijd, Wolkers kan zeuittekenen. ’Roodgeschaafd vanhet onverschrokken duikenover het harde korte gras naarde aanstormende bal met bege-leider.’

De weemoed overvalt je bijhet lezen van De knieën van Jac-quet. ASC heeft het nog, datheerlijk ouderwetse veld achterde De Kempenaerstraat, maarhet vertrek is aangekondigd.Ook de club van Wolkers ver-kast naar een winderige polder.Op de dure grond die de knieënvan Jacquet ontvelde, komenhuizen. Zou er nog een plekjeoverblijven voor de herinneringaan een eeuwigheid voetbalmidden in Oegstgeest, een plek-je voor een bescheiden kunst-werk, liefst een onvervalsteWolkers?

JAAP VISSER

WWW.VISSERINDESTAD.NL



Gideon Huijsse reageert daar-mee op verhalen die onlangs inde media verschenen dat lande-lijk mogelijk duizenden agen-ten in geldnood zitten. Dat zouhet gevaar van corruptie vergro-ten. Precieze aantallen weet nie-mand maar politievakbondANPV schat dat 5 procent vande agenten kampt met loonbe-slag. Als loonbeslag wordt ge-legd, gaat dat bericht naar dedistrictschef en wordt de agenter op aangesproken. Het zouniet alleen om jonge mensengaan maar om een dwarsdoor-snee van de beroepsgroep. Vol-gens Huijsse doen maandelijkséén tot twee agenten een beroepop het sociaal fonds HollandsMidden. ,,Jaarlijks zijn dat errond de twintig en op een totaalpersoneelsbestand van rond detweeduizend is dat dus één pro-cent.’’

Het fonds bestaat sinds de sa-mensmelting van rijkspolitie engemeentepolitie in 1992/’93.,,Collega’s kunnen op allerleimanieren in financiële proble-men komen’’, weet Huijsse. ,,Zekunnen zelf ziek worden, netals een kind of een ander fami-lielid, maar er kan ook sprakezijn van onbeheersbare schul-den door een partner die raredingen doet of een echtschei-ding. Na onderzoek proberenwij die collega’s dan te helpen.’’

Gideon Huijsse ziet de afgelo-pen jaren wel dat politiemensensneller de weg naar het sociaalfonds weten te vinden. ,,Wezien wel een stijging van deaanvragen. Het hebben vanschulden is meer bespreekbaargeworden. Kijk, problemen

rond een belastingaangifte be-spreek je nog wel met collega’smaar als de deurwaarder op destoep staat, is dat heel wat an-ders. Als er bij ons een aanvraagbinnenkomt, doen we altijdeerst zelf intern onderzoek bijde betreffende collega. Vervol-gens kunnen er diverse moge-lijkheden worden aangedragen.Er kan een regeling via de ge-meente komen, er kan externebegeleiding komen door eenschuldsaneringbureau, het soci-

aal fonds kan een schenkingdoen of een renteloze leningverstrekken. Die lening moetmaandelijks worden afgelost enbinnen drie jaar het hele be-drag. Gaat een collega binnendie periode weg, dan moet hethele bedrag in één keer wordenterugbetaald.’’

Huijsse wenst niet naar hetsalaris van de politiemensen tewijzen als de bron van allekwaad. ,,We hangen niet onderaan de salarisladder, al zou een

stukje meer waardering voorhet werk geen kwaad kunnen.Financieel en niet financieel.Voor iedereen is de euro keihardaangekomen net als het nieuweziektekostenstelsel, maar daarhebben natuurlijk niet alleenpolitiemensen last van.’’

Een paar voorbeelden van desalarissen: een surveillant be-gint met 1428 euro bruto permaand (maximaal 2157). Demeeste politiemedewerkers, ofze nou rechercheur zijn of

hoofdagent, blijven steken inschaal 8 (varieert van 1949 brutotot 2960 bruto).

Een ander voorbeeld. De poli-tie had een van de beste verze-keringen voor ziektekosten inNederland, maar veel agentenzijn er door het nieuwe stelselfors op achteruit gegaan. Vooralonder 45-plussers vallen hardeklappen. Waar agenten voorkinderen boven de 18 voorheenslechts een paar tientjes hoef-den bij te betalen, moeten ze nu

vele malen meer neertellen.,,Het is voor politiemensen metstuderende kinderen somsmoeilijk om ze aan allerlei acti-viteiten te kunnen laten mee-doen’’, erkent Huijsse.

Veel agenten krikken hunloon op door langer te gaanwerken, bijvoorbeeld van 36naar 38 uur, of met onregelma-tigheidstoeslagen. Zodra zedagwerk doen, raken ze datweer kwijt. Toch is meer nacht-diensten draaien om daardooreen hoger inkomen te krijgen,niet altijd de juiste oplossing,meent Huijsse. ,,Sociaal leven isook belangrijk. Onregelmatigwerk moet je thuis ook kunnenverkopen. Het is een afwegingtussen inkomen en sociale con-tacten. Ik kom wel collega’s te-gen die alles al hebben gepro-beerd om van hun schuld af tekomen tot nevenfuncties aantoe. Maar een politieagent magniet zomaar een bijbaan heb-ben. Daarvoor moet er toestem-ming zijn van de korpsleiding.De baan moet integer zijn, vol-doen aan de Arbeidstijdenweten er mag geen belangenver-strengeling zijn. Een agent magniet ’s nachts buschauffeur zijnom maar eens een voorbeeld tenoemen om dan overdag weerzogenaamd fit politieman tezijn. Dat kan niet. Bovendienmag het aanzien van het ambtgeen schade oplopen. Portierzijn van een discotheek waar indrugs wordt gehandeld is voorpolitiemensen natuurlijk uitden boze.’’

Er kleeft voor de politieorga-nisatie nog een nadeel aan hetfeit als veel agenten onregelma-tige diensten willen draaien.,,Dan zou je overdag gaten in dediensten kunnen krijgen. Daar-om proberen we de uitstroomvan agenten die naar het be-drijfsleven vertrekken vanwegeniet alleen het leuke, maar ookvanwege het geld tegen te gaan.Zelf ben ik 40 jaar bij de politieen ik vind het nog steeds éénvan de mooiste beroepen die erzijn. Ja, we zien een lichte stij-ging van de aanvragen bij hetsociaal fonds maar we moetende zaak ook niet overdrijven.’’


Jaarlijks doen zo’n twintig politiemensen in Hollands Midden een beroep op sociaal fonds

’Geldnood agenten niet overdrijven’

De politie voerde twee jaar geleden actie tegen de afbraak van de sociale zekerheid. ARCHIEFFOTO HENK BOUWMAN

vervolg van voorpagina

Op het sociaal fonds van depolitie Hollands Middenwordt gemiddeld twintigkeer per jaar een beroep ge-daan. Het fonds is bedoeldom politiemensen met finan-ciële problemen in deze regiote ondersteunen. Iedereagent draagt één euro permaand af aan het fonds en dekorpsleiding schenkt jaar-lijks een bedrag. Dat zegtcommissaris Gideon Huijsse.Hij is voorzitter van het soci-aal fonds.

C M Y K LDN202 LDN



Het verkeer moet om de stadheen. Daarom moet de Chur-chilllaan worden afgesloten ofversmald. Dat is althans het ad-vies van gedeputeerde Huls enburgemeester Wienen van Kat-wijk. Zo stond het zaterdag 2december in het Leidsch Dag-blad.

Begrijpen Huls en Wienenhet nou niet of misleiden ze dekluit opzettelijk?! Het overgrotemerendeel van alle verkeer in enom Leiden moet in Leiden zijnen/of komt daarvandaan. Daar-om wordt de Churchilllaan ookniet ontlast als je de Rijnland-Route aanlegt. Dat blijkt uit allestudies naar de RijnlandRoute.Ook na aanleg van de Rijnland-Route blijft het op de Churchill-laan veel te lawaaiïg en de luchtblijft er verontreinigd.

En dan kun je het verkeer welde RijnlandRoute opdwingendoor de Churchilllaan af te slui-ten, maar dan zal het autover-keer andere wegen vinden omtoch de stad in te komen. Daar-mee verplaats je het probleemdus alleen maar. Dan scheep jede inwoners van de Stevenshofen Noord-Hofland en ook debewoners langs de afslagen vande RijnlandRoute naar de stadalleen maar met meer ellendeop. Het wordt daar dan wel eenstuk onveiliger en je lost er ver-der niets mee op.

Tot nu toe hebben de voor-standers van de RijnlandRoutegeen enkele aandacht besteedaan de vraag of Leiden al dat au-toverkeer wel aankan. Daaromhebben ze ook geen enkele aan-dacht besteed aan de mogelijk-heden het autoverkeer (in despits) te beperken. Verder heb-ben ze ook geen enkele aan-dacht besteed aan de mogelijk-heden het openbaar vervoer ende fiets te bevorderen. Volgensde studies naar de RijnlandRou-te zal in 2020 maar 15 procent

van alle verplaatsingen met hetopenbaar vervoer en de fietsplaatsvinden. Dat is absurd wei-nig en zal een stad als Leidenzeker ontwrichten. Leuk voorLeiden.

Laten Huls en Wienen er lie-ver voor zorgen, dat de Chur-chilllaan nu al veiliger en leef-baarder wordt. Wij hebben hetrijk, de provincie Zuid-Hollanden de gemeente Leiden al meerdan een jaar geleden concretevoorstellen gedaan om de leef-baarheid, de veiligheid en dedoorstroming daar te bevorde-ren. Doe de Lammebrug bij-voorbeeld in de spits niet meeropen, want daar creëer je alleenmaar files mee (dat is pas écht’autootje pesten’). Maak het (bij-voorbeeld bij de Vijf Meilaan)voor fietsers en voetgangers vei-liger om de Churchilllaan overte steken. Handhaaf de maxi-mumsnelheid en zorg voor ge-luidarm asfalt (zoab) op deChurchilllaan. Zorg ervoor dathet verkeer op het Lamme-schansplein en de Lammebrugmeer rijstroken de stad uitkrijgt.

Die maatregelen zullen so-wieso genomen moeten wor-den, of je de RijnlandRoute nuaanlegt of niet. Er is bovendienook haast mee; je kunt mensenniet in de ellende laten zittentotdat de RijnlandRoute wordtaangelegd. Dat kan immers nogwel tien jaar of nog langer du-ren en dan lost die nieuwe wegde problemen op de Churchill-laan toch niet op. Een hoop geldsteken in een hoop ellende; datis het toekomstbeeld waar Hulsen Wienen op afkoersen en daarmoeten we zeker niet naar toe.

E V E R T M E E L I S ,

W I M T E R K E U R S ,

S T I C H T I N G B E H O U D S TA D , N AT U U R

E N L A N D S C H A P R I J N L A N D , I . O .

L E I D E N .

’Maak het voor fietsers en voetgangers veiliger om de Churchilllaanover te steken’. ARCHIEFFOTO HENK BOUWMAN

Huls en Wienen willen geldsteken in een hoop ellende


LE I DE N - Zoals reeds bij de behanddling van de Leidse Gemeen-tebegroting voor 1957 was medegedeeld, maakt de steeds verder-gaande stijging van de kosten het thans noodzaklijk, dat met in-gang van 1 januari 1957 de tarieven van gas en electriciteit in Lei-den en in de buitengemeenten, waarvan het gas en de electrischeenergie door Leiden en gros worden geleverd, omhoog gaan. Voorelectriciteit (tarief I ) stijgen de prijzen met 3 cent en voor het op-pervlaktetarief met ½ cent per kWh plus 10 à 15 % vastrechtbedrag.Voor gas bedraagt de stijging ½ tot 1 cent per kubieke meter.

ANNO 1981, zaterdag 12 december.

oegstgeest - Turnster Miriam van Cleef heeft zich op 15-jarige leeftijdal neergelegd bij het gegeven, dat in haar sport de eerste viool altijddoor de landen van achter de Muur bespeeld zal worden. Van Cleef:,,Voor de turnsters uit het Oostblok is alles van de wieg tot het graf ge-regeld.’’ FOTO ARCHIEF LEIDSCH DAGBLAD

moeite werden gespaard door despoorwegmaatschappij. Ze bouwde bij-voorbeeld bij de Zijlpoort een nieuwe,beweegbare brug. De vaste brug – dieer nota bene nog maar net tien jaar lag– blokkeerde het scheepvaartverkeernaar de loswal bij het station.

Het rangeerterrein was groot. Hetwas voorzien van een forse goederen-loods en deed wat omvang en voorzie-ningen betrof niet heel veel onder voorde grote knooppunten Hoofddorp enAalsmeer. En het stationsgebouw waseen van de sieraden van de Haarlem-mermeerlijnen. Het was een van de

Zo veel oplettendheid is er niet voornodig om te zien dat er in het buurtjetussen de Kooilaan en het Noorder-kwartier in Leiden iets bijzonders aande hand is. De rode jaren ’70-huizenwijken nogal al van de laat-negentien-de/vroeg twintigste-eeuwse woningenvan het Noorderkwartier. De bebou-wing strekt zich strekt zich bovendienuit over een smalle strook grond vanenkele honderden meters lang enslechts enkele tientallen meters breed.Dit is duidelijk iets wat er heel veel la-ter tussen is gepropt.

Wat daarvoor op die strook grondwerd uitgevoerd, is ook vrij eenvoudigte achterhalen. Een blik op enkelestraatnaamborden is eigenlijk genoeg.Bielsenstraat heet het hier, en Buffer-kade en Seinpaalstraat. En laten we deSpoorlaan niet vergeten. Tastbare aan-wijzingen zijn er ook, al beperken diezich tot een trapje vervaardigd uit biel-zen en enkele in een gevel gemetseldetegels met geglazuurde kindertekenin-gen van stoomtreinen.

Hoe dan ook: welkom op het voor-malige emplacement van Leiden-He-rensingel.

Dit station en alles wat er omheenstond getuigde ooit van de grote ambi-ties van de H.E.S.M. Kosten noch

drie grote stations die langs de lijnenverschenen en had wat uiterlijk betreftwel iets weg van het – iets grotere -Haarlemmermeerstation in Amster-dam. Het was een ruim, fraai gebouw,groot genoeg om op de eerste verdie-ping zelfs twee woningen te herber-gen: het verblijf voor de stationchef envoor zijn souschef.

Desondanks, ondanks al deze inves-teringen, was het personenvervoer uit-eindelijk om te huilen.

In de topjaren vertrokken er uit Lei-den zon 40.000 reizigers per jaar,waarmee het al een van de stillere stati-

ons was. In Uithoorn bijvoorbeeldstapten er toen al 50 procent meer rei-zigers op de trein, en in Amsterdamzeker zes keer zo veel. In het dramati-sche laatste jaar 1935, toen het perso-nenvervoer op een groot deel van delijnen werd opgeheven, namen in Lei-den Herensingel slechts 4800 mensenper jaar de trein – gemiddeld iets meerdan 13 per dag – terwijl Aalsmeer ertoen nog zeker 60.000 per jaar telde.

De Haarlemmermeerlijnen warenvoor de Leidenaars kennelijk geen aan-trekkelijk vervoermiddel. Als ze naareen van de buurtdorpen wilden, warende bussen – die in de jaren ’30 sterkopkwamen – veel voor de hand liggen-der. Ze reden vaker op een veel uitge-breider net. En steden als Haarlem enAmsterdam konden Leidenaars makke-lijker met het hoofdspoor bereiken danmet het door de polder slingerendeboemeltje. Alleen naar Hoofddorp enNieuw-Vennep was het een aantrekke-lijke verbinding, maar die dorpen stel-den in die tijd nog nauwelijks ietsvoor.

Na de opheffing van het personen-vervoer floreerde het emplacement nogenkele decennia dankzij de overslagvan goederen – maar daarover meer ineen latere aflevering.

Met station Herensingel ging hetechter langzaam bergafwaarts. Hetoverleefde weliswaar een bombarde-ment van de Engelsen in december1944. De Duitsers gebruikten het em-placement om V2-raketten te lossen,die vanaf station Leiden per spoor wa-ren aangevoerd. In een poging om ditgevaar uit te schakelen probeerden En-gelsen zowel station Leiden als stationHerensingel plat te gooien. De aanval-len mislukten volkomen. Bij stationLeiden troffen de vliegers vooral de

stationsbuurt en de bommen voor sta-tion Herensingel kwamen in de Sop-hiastraat terecht. Volgens overleveringzagen de vliegers de toren van de St.Josephkerk aan voor het karakteristie-ke torentje dat boven station Herensin-gel stond.

Desondanks kon het stationsgebouwzijn noodlot niet ontlopen. Het kreegweliswaar andere bestemmingen, zozat er tot 1965 de elektro-apparatenfa-briek’ Helaf in. Toen die verhuisdenaar de Noord-Oostpolder, besloot degemeente het te slopen. Station Heren-singel stond volgens Leiden namelijklelijk in de weg. Als het weg was, konhet verkeer langs Herensingel en Kooi-laan beter doorstromen.

Uiteindelijk zou het nog vijf jaar du-ren voordat Leiden zijn besluit uitvoer-de. Station Herensingel was toen al he-vig vervallen. Waar bij station Aals-meer een burgemeester een paar jaarlater persoonlijk de slopers tegenhield,werden ze in Leiden geen strobreed inde weg gelegd. Tamelijk droog be-schrijft het Leidsch Dagblad op 12maart 1970 hoe het torentje van hetdoor architect K.P.C. de Bazel ontwor-pen gebouw met touwen omvergetrok-ken wordt. Krakend kwam het naar be-neden, waarna het als een raket met depunt naar beneden landde’, meldde deverslaggever.

Op de plek van wat nu hoogstwaar-schijnlijk een rijksmonument zou zijngeweest, werd in 1970 tijdelijk een par-keerplaats aangelegd.

Twee jaar later sloot ook het empla-cement, en was de weg vrij voor eenklein nieuw wijkje.

W I M W E G M A N


Welkom op emplacement Leiden-HerensingelS P O R E N

Station Herensingel kort na de opening in 1912.FOTO UIT ’DE HAARLEMMERMEERSPOORLIJNEN IN OUDE ANSICHTEN’

Op 1 januari 1936 sloot het grootstedeel van de Haarlemmermeerlijn.Zeventig jaar later trekt deze treinnog altijd zijn spoor door het land-schap. Het Leidsch Dagblad ging opzoek naar tastbare herinneringenaan de lijn Hoofddorp-Leiden. Van-daag aflevering 17: het emplace-ment Herensingel

Visser

in destad

Afgezien van een batterij op-blaaspoppen bleek er niks veran-derd aan het Noordwijkse straat-beeld. Kerstdorp aan zee? Degroeten, het was er zondag netzo’n duffe bedoening als altijdbuiten het badseizoen. Nou ja, erwas wat meer volk op de been,maar dat kwam omdat de win-kels wagenwijd open stonden.Zoals ik hier vorige maand al op-merkte, dat hele kerstmangedoein de speeltuin van de VVD’ersHarry Groen en Leendert de Lan-ge is een ordinaire ondernemers-stunt, bedoeld om de midden-stand nog wat te spekken.

Teneinde de Noordwijkse me-tamorfose met eigen ogen te aan-schouwen, stelde ik zondag eengezinsuitje naar de kust voor.Nog een geluk dat ik de kinderenniet had verlekkerd met een blij-de kerstboodschap, want ze zou-den zich zwaar bedrogen hebbengevoeld. In het eerste het bestetuincentrum hangt meer kerst-sfeer dan in het opblaaspoppen-

dorp aan zee. Treurig verschijn-sel toch, die reusachtige kerst-variant van het aloude hulp-middel voor de seksueel gefrus-treerde medemens. De plastickerstman moet Noordwijk aanzijn gerief helpen.

Een levend exemplaar kwamzaterdagavond ter hoogte vanHuis ter Duin uit de duisternisgegleden. Een kabelbaantje be-zorgde het zwaarlijvige wel-vaartssymbool op aarde. Hetspeeltje van Groen & De Langebegon meteen als een wilde omzich heen te knuffelen. Ik ge-loof dat de burgemeester enzijn wethouder de kerstmanvoor vier weken hebben vastge-legd, maar het zou me niet ver-bazen als de al te opdringerigekindervriend al ver voor oud ennieuw de duinen in is gejaagd.

Omdat tweeënhalve week sin-terklaasdrukte te kort is omhun verkooplust te bevredigen,liggen de Noordwijkers in aan-bidding aan de voeten van de

kerstman. Als ik wethouder DeLange moet geloven, schuilt ergeen inhaligheid achter de win-keliersactie. De middenstandlaat zijn hart spreken en de

kerstman is binnengehaald omde gastvrijheid te benadrukkendie de bollenbadplaats vanoudsher kenmerkt. Gastvrij-heid? Ik herinner me golven van

ruitenwisserterreur gericht te-gen auto’s met een Duits kente-ken. En hoe zat het ook al weermet die uitgeprocedeerde asiel-zoekers die in Noordwijk on-derdak hadden gevonden? Zijndie niet al lang en breed en zon-der slag of stoot prijsgegevenaan Verdonks uitzetbrigade?

Gastvrij? Jazeker, voor wiezich een poot wil laten uitdraai-en. ’t Zal mij verder een zorgzijn, maar De Lange moet nouniet proberen om die hele com-merciële opzet te verpakken ineen verlichte boodschap. Vol-gens de wethouder wordt dekerstman asiel verleend met in-stemming van de kerken. Goed-gelovig Noordwijk heeft hetheidense schepsel met zijn over-gewicht in genade aangenomenen een plekje in de kerststalaangeboden, te midden van dewijzen uit het oosten. Geloof jehet zelf, wethouder?

Opblaaspoppen, versoepeldesluitingstijden en een knuffe-

lende acteur in kerstverpak-king. Meer is het niet, die kou-we kerstdrukte aan de kust. Hetbeloofde Anton Pieck-decorhebben we zondag nergenskunnen ontdekken. Trouwens,evenmin een spoor van de kerst-man. Maar die lag misschiennog bij te komen van een wat alte ruige zaterdagavond. Groen& De Lange hebben de kerst-man namelijk ook als vredesa-postel ingehuurd. Hopelijk ishij een beetje adequaat verze-kerd, deze als goed heiligmanvermomde toneelspeler. Op uit-gaansavonden schijnt hij name-lijk De Grent op te moeten. Omvrede en verdraagzaamheid teprediken onder de uitgaandejongeren. Als die van zijn won-derbaarlijke verschijning noumaar geen zin in wat feestelijkgeweld krijgen.

J A A P V I S S E R




De belangrijkste conclusie is datde koolmees zich perfect heeftaangepast aan het leven in ge-bieden waar de verstedelijkingtoeneemt. Het toenemende la-waai in de steden is voor som-mige vogelsoorten die zich nietkunnen aanpassen funest.Stadsherrie overstemt namelijkhun gezang dat belangrijk is

voor het vinden van een vrouw-tje en het verdedigen van hetterritorium.

De koolmees heeft dit pro-bleem opgelost door in de ste-den een toontje hoger te zingenom hoorbaar te blijven voorsoortgenoten. In 2003 schreefSlabbekoorn, werkzaam aan deLeidse universiteit, na onder-

zoek in Leiden en Leiderdorp aldat koolmezen in de stad hoge-re geluiden maken dan op hetplatteland. Inmiddels is hij er-achter dat dit niet kenmerkendis voor de koolmezen in deLeidse regio.

Na het maken van opnamesvan koolmezengezang in tienEuropese steden en tien nabijgelegen bossen, constateerdeSlabbekoorn ook tien keer datde vogel door heel Europa zijnliedjes in toonhoogte aanpastaan het omgevingslawaai. ,,Eenof twee afwijkingen in dit pa-troon waren niet vreemd ge-

weest’’, zegt hij. ,,En inmiddelsis in Noord-Amerika hetzelfdeonderzoek gedaan. Met dezelf-de resultaten.’’

De wereldwijde media zijnwederom massaal op die resul-taten gedoken. Tijdens een ge-sprek met de gedragsbiolooghangt zelfs de BBC aan de tele-foon. Voor het Europese onder-zoek naar het gezang van dekoolmees bezocht Slabbekoornin de maand april van 2002 en2003 tien Europese steden enevenveel bossen vlak in debuurt. Daar maakt hij opnamesvan het gefluit van de vogel. In

Rotterdam, Londen, Praag enzelfs onder de Eifeltoren vanParijs. ,,Hoe dat gaat? Gewoon,opnameapparatuur in de autogooien, fiets achterin en op pad.Vooral Londen en Parijs heb ikmeerdere malen doorkruist,daar waren de koolmezen lastigte vinden. En door het vele la-waai was het erg moeilijk omgoede opnames te maken, zelfsmet de richtmicrofoon.’’

Daarna was het vanaf 2004tijd om alle gegevens te analyse-ren. ,,Ik heb zeker 5000 opna-mes uit de tien steden en bossenbeluisterd en ingevoerd in decomputer’’, vertelt Den Boer-Visser. Een computerprogram-ma zette de geschikte opnamesvervolgens om in zogeheten so-nogrammen, grafieken waarinde geluidsfrequenties, de regis-ters van het gezang duidelijk tezien zijn, zodat het grote verge-lijken kan beginnen. Het waseen hele klus, maar zeker geenvervelende voor haar. ,,Voor-heen hoorde ik de koolmees weloveral, maar ik kon eigenlijkgeen verschillen tussen de zangonderscheiden. Nu valt me in-derdaad op hoe lawaai invloedheeft op het gezang in debuurt.’’

Of Slabbekoorn het gezangnu in en om Rotterdam, Lon-den, Parijs of Kopenhagen regi-streerde, in tien gevallen open-baarden zich dezelfde verschil-len tussen hoog en laag. ,,Deliedjes die je op die plekkenhoort verschillen steeds, al zijner wel gemeenschappelijkestructuren te ontdekken. InRotterdam hoorde ik een welheel opvallend liedje met maarliefst zestien noten. Dat is heelbijzonder, die koolmees heeftwaarschijnlijk iets overgeno-men van de pimpelmees.’’

Het mag duidelijk zijn datSlabbekoorn nog lang niet klaaris met de koolmees. En daarmeezijn studenten ook niet. Eenvan hen, Padu Franco, is afgelo-pen voorjaar alweer bezig ge-weest met een vervolg op hetEuropese onderzoek. Hiervoorhanteerde hij 25 territoria in

Oegstgeest, vastgesteld tot enmet de Leidse Hout.

Door opnames uit heel Euro-pa af te spelen in de territoria,vond hij uit dat de Oegstgeestsekoolmezen vrij eenvoudig nieu-we liedjes oppikken, al na enke-le dagen. De dieren passen hunrepertoire eenvoudig aan ophun buren. ,,Ze reproducerenniet meteen exacte kopieën’’,vertelt Slabbekoorn. ,,Maar naeen paar dagen hoor je al duide-lijk dat ze bepaalde patronenimiteren van die liedjes die zenog nooit gehoord kunnen heb-ben. Ze passen zich aan op hunburen. Ook opvallend: ze lerenniet een onbeperkt aantal lied-jes. Ze kennen vier tot negenliedjes, die ze wel kunnen inrui-len voor nieuwe deuntjes. Ofhet brein niet meer aankan, we-ten we nog niet. Feit is wel dateen groot repertoire aantrekke-lijk is voor vrouwtjes.’’

Hoe het precies komt datstadse koolmezen hoger zingen,is voer voor nog meer onder-zoek. Slabbekoorn gaat er graagmee aan de slag. ,,Op den duurzal er volgens mij echt sprakezijn van ’soort zoekt soort’ instad en bos. Dan zoeken destadsvrouwtjes stadsmannetjesen bosvrouwtjes bosmannetjes.’’

J O R I S R I E T B R O E K

Gedragsbioloog Hans Slabbekoor immer gefascineerd door de koolmees

Een toontje hoger om te overlevenWat blijft het toch een fascinerend vogeltje, de koolmees. Datvindt in ieder geval de Leidse gedragsbioloog Hans Slabbe-koorn, die met collega Ardie den Boer-Visser vorige week eennieuw stukje baanbrekend onderzoek publiceerde in het we-tenschappelijke blad ’Current Biology’. De titel: ’Cities changethe songs of birds’ (Steden veranderen het lied van de vogels).

Hans Slabbekoorn en Ardie den Boer-Visser op pad met de richtmicrofoon om koolmeesgezang te registreren. FOTO HIELCO KUIPERS

Een koolmees.

C M Y K LDN202 LDN



De commissie Engelsman is eenvroege dood gestorven, de ge-meente Leiden spreekt zich inhet openbaar niet uit voor deRijn Gouwe Lijn en de provincieZuid-Holland neemt al hele-maal geen standpunt in. Voor-standers wordt het onder meerhierdoor onmogelijk gemaakteen evenwichtige en construc-tieve campagne te voeren, ter-wijl tegenstanders hun zure gifongebreideld kunnen spuwen.

Uit het oogpunt van bereik-baarheid is de komst van deRijn Gouwe Lijn naar Leideneen must. Steden in het GroeneHart worden door de lightrail-verbinding makkelijk aan el-kaar geknoopt. Goed voor deeconomie, goed voor de werkge-legenheid en goed voor het aan-zien van steden als Leiden enGouda. Al te makkelijk wordtdaar door de Leidse gemeente-raad en het college overheen ge-walst.

Veel ondernemers in Leidenzijn voor de Rijn Gouwe Lijn.Een periode van bouwoverlastwordt immers gevolgd door eennieuwe stroom toeristen en eco-nomische groei. De binnenstadvan Leiden krijgt een hoogwaar-dige tram én een nieuwe uit-straling. En... dat is nodig. Eentram die in de spits om de 7 mi-nuten rijdt, een klantvriendelij-ke instap heeft die ook voor be-jaarden en ouders met buggy’ste behapstukken is en uiteinde-lijk ook nog eens rechtstreeksnaar de kust zoeft. De directeurvan het Centrum ManagementLeiden heeft het al vaker ge-zegd: Leiden gaat pas echt mee-tellen wanneer de bereikbaar-heid wordt aangepakt. De RijnGouwe Lijn is een van de pro-jecten die een dergelijk oplos-sing biedt.

De argumenten zijn er dus inovervloed. Maar waarom lukthet dan niet om de ja-campagneop een constructieve manier tevoeren? Er zijn in Leiden eenpaar organisaties die hun nekuitsteken: de Kamer van Koop-handel en het Centrum Mana-gement. Zij hebben contact metgulle voorstanders zoals deLeidse universiteit, het LUMC,de Hogeschool en een aantal an-deren. Zij zien de waarde in vaneen tram in de stad. Het zij voorhun studenten, het zij voor be-zoekers en patiënten.

De bedoeling van deze voor-standers is Leiden te redden vande ondergang. Ze worden hier-in echter steeds opnieuw ge-frustreerd door tegenstanders.

Zo is de commissie Engels-man een vroege dood gestorven.De commissie was door de ge-meente Leiden in het leven ge-roepen om een objectieve cam-pagne mogelijk te maken, waar-in zowel voor- als tegenstandersgelijkelijk aan het woord kwa-men. De commissie bestond uiteen onpartijdige voorzitter, Ste-ven Engelsman, en twee voor-

en tegenstanders. De tegenstan-ders hebben zich inmiddels te-ruggetrokken (ROVER enSTOOM) omdat ze hun handenvrij willen houden voor eennee-campagne. Kan dat zomaar?

Een ander voorbeeld: de voor-man van het Stadsparkeerplanzaait binnen de Leidse onderne-mersverenigingen grote onrust.Hij heeft zelfs wilde plannenom in de Breestraat met grotevrachtauto’s de Rijn Gouwe Lijnna te bootsen. De feiten zijn datvrachtauto’s niet met de RijnGouwe Lijn zijn te vergelijken.Het zijn steeds deze negatieveuitingen die het blazoen van deRijn Gouwe Lijn besmetten ende media gaan hierin maar al tegemakkelijk mee.

Met het verdwijnen van decommissie Engelsman is eengoed georkestreerde campagneverdwenen. De gemeente Lei-den heeft verzuimd nieuwe te-genstanders te zoeken, dan weleen andere invulling te gevenaan de commissie. De gemeenteLeiden treft sowieso blaam. Deinformatiestroom over de gevol-gen van een nee zijn minimaal.De kosten die door de buurge-meenten worden verhaald op degemeente Leiden bij een nee,komen uiteindelijk voor reke-ning van de Leidse burger. Endat is nog maar het begin vande beerput die uiteindelijk opengaat.

Ook de wijze waarop hetLeids college en de gemeente-raad zich hebben opgesteld inde aanloop naar het referen-dum, verdient geen schoon-heidsprijs. De burgers dienende Leidse politici hierop af tekunnen rekenen, maar ze heb-ben geen idee van wat zich alle-maal afspeelt in het stadhuis.

Dan de provincie Zuid-Hol-land. Gedeputeerde Huls hultzich in stilzwijgen. De provin-cie laat zich op geen enkele ma-nier uit over de situatie na 7maart 2007. De provincie doetniets aan communicatie en gaatdit ook niet doen. De gedepu-teerde heeft verschillende advie-zen over een andere aanpaknaast zich neergelegd en wei-gert het onderwerp voor 7maart op de agenda te zetten.Er bestaan bestuurlijke afspra-ken met Leiden, die ook juri-disch gezien voldoende waar-borgen bieden. Leiden zit klemen kan en wil niks uitleggen.

De burger is dus in haar in-formatiebehoefte geheel afhan-kelijk van een gemeente diezich neutraal opstelt en niet instaat is de burger van fatsoenlij-ke informatie te voorzien. Deprojectorganisatie Rijn GouweLijn, onderdeel van de provincieZuid-Holland, is gebondendoor de starre houding vanHuls. Jammer jammer. Een ge-miste kans.

P. B A N N E N B E R G ,

L E I D E N .

De Rijn Gouwe Lijn bij station Boskoop. ARCHIEFFOTO HENK BOUWMAN

Ja-campagne RGL wordtonmogelijk gemaakt


LEIDEN - Een wielrijder stak gistermiddag omstreeks half zesde Zoeterwoudse Weg bij de Veilingkade over zonder op het ver-keer te letten. Hij werd aangereden door een achter hem komendeauto. Het slachtoffer liep een enkelfractuur, sleutelbeenfractuur enlichte hersenschudding op. De EHD bracht hem naar het Acade-misch Ziekenhuis.

ANNO 1981, zaterdag 19 december

OEGSTGEEST - Nadat een groep van de Pedagogische Academie een be-drag van rond de honderd gulden had verzameld, bleek een duikers-ploeg bereid om zich door een wak in het ijskoude water te laten zak-ken. Omstanders keken rillend toe, schaatsers bleven op een afstand,maar het goede doel, het Indonesië-project, waar de school al eenweek voor bezig was, was er mee gediend. FOTO ARCHIEF LEIDSCH DAGBLAD

niet beter weet, zou denken datde boel toen op het punt stondonttakeld te worden.

Het zijn bedrieglijke beelden,want de Haarlemmermeerlijnenwaren toen nog vol in bedrijf.Dit stukje spoor zou zelfs nogtot in de jaren ’60 druk ge-bruikt worden, onder meer voorhet overladen van kolen en hetlossen van boomstammen vooreen houtzagerij op Waardei-

De loswal langs de Herensingelin Leiden was niet een van defraaiste plekjes in de stad. Opfoto’s in het Leidse Gemeentear-chief lijkt er een permanentegrauwsluier te hangen rond ditstukje spoor. In zwart-wit zietde wereld er natuurlijk sowiesoal wat minder fleurig uit, maarhier oogt alles oud, versleten enaftands.

Op een foto uit 1930, gemaaktvan een uitgestorven Herensin-gel na een regenbui, vliegt hetindustrieel verval je zo ongeveernaar de keel. Het wegdek is eenaangestampte grindweg volkuilen en blubber. De laadbakvan een open goederenwagonwacht achter een hoog hek metprikkeldraad op vervoer. Dehijskraan van de loswal hangtwerkeloos op half zeven. Wie

land. Pas in de jaren ’70 – 35jaar nadat het personenvervoerop deze lijn de geest had gege-ven – kwam er hevig de klad inhet goederenvervoer. In 1972werd de hele boel opgebroken,zo melden de geschiedschrij-vers.

Nu, weer zo’n 35 jaar later, isde Herensingel hevig veran-derd, en tegelijkertijd opvallendhetzelfde. Het grind op het

wegdek is vervangen door asfalten telt aanzienlijk minder kui-len. De huizen langs de singelkijken nu niet meer uit op eenhek, maar op een rijtje niet on-aardige woonboten. Waar deloswal lag en de hijskraan stondis nu een tegelpad met een hoopgroen erlangs. Kortom, de af-tands ogende spullen zijn weg.Maar wie langs de Herensingelwandelt, blijft de grauwe sfeervan toen ervaren.

Vlak voor het einde van hettegelpad, als de zoektocht naartastbare overblijfselen tamelijkzinloos begint te lijken, duikt eropeens iets op uit het uitbundiggroeiende groen: een stootblok.Het is een roestig ding, vervaar-digd uit aan elkaar geschroefdespoorstaven met een grote bielser op gemonteerd. Onder hetstootblok liggen twee, zo moge-lijk nóg roestiger, rails in hetklinkerpad. Ze lopen beide aande voor- en achterkant van debuffer een paar meter door, hoe-wel een van de twee al vrij snelverdwijnt in een nogal uit zijnkrachten gegroeide heester.

Voor wie al anderhalf jaarlang de resten van de Haarlem-mermeerlijnen nawandelt, endaarbij geen centimeter railsheeft teruggevonden, is de nei-ging om de spoorstaven even-tjes aan te raken nauwelijks te

onderdrukken.Maar dan onmiddellijk slaat

de twijfel toe. Is dit wel origi-neel spul? Heeft de gemeente,om de boel een beetje historischop te fleuren, niet achteraf watijzerwerk uit een Belgische ko-lenmijn laten aanrukken? Staanwe hier niet een of ander Lim-burgs smalspoor te koesteren?De inscripties op rails in hetstootblok zien er weliswaar be-moedigend uit. Op een van destaven is het jaartal 1898 te zien,op een ander zelfs 1897. De railszijn dus in elk geval van voor1912, het jaar dat de lijnen wer-den aangelegd.

Maar toch.In het archief van het Leidsch

Dagblad zit welgeteld één be-richt over het stootblok: een ar-tikeltje uit 1996 waarin wordtgemeld dat het tijdens een op-knapbeurt van de Herensingelin een tuin is gevonden en dathet nu als aandenken aan hetspoor bij de Zijlpoort is gezet.Later komt er nog een informa-tiebord bij waarop de histori-sche betekenis van het spoorwordt uitgelegd, belooft dekrant. Of het de originele spul-len zijn, meldt het bericht ech-ter niet en over de rails wordt alhelemaal niets gezegd.

Hans Verlint, kenner van hetHerensingelspoor, kan zich ech-

ter niet anders herinneren dandat op deze plek altijd eenstootblok heeft gestaan. ,,Dit istoch ook niet iets wat je in jetuin zet, toch?’’, zegt hij later,terwijl hij met zijn hand op hetloodzware ding slaat. Of hetstootblok uit zijn herinneringdít stootblok was, vervaardigduit en staand op de authentiekerails, kan ook hij niet met ze-kerheid zeggen. ,,Ik neem bijnaaan van wel. Het zijn oudespoorstaven, dat is wel duide-lijk. Maar een garantie kan ikniet geven.’’

Bert van den Ham, woord-voerder van de gemeente Lei-den, kan die zekerheid na eenkleine rondgang langs deskun-digen wél geven. ,,Het zijn deoriginele rails van de Haarlem-mermeerspoorlijnen en het ishet originele stootblok.’’ Hetfeit dat ze een van de weinigeovergebleven delen van hetspoor in deze regio in ere hou-den, hangen ze in Leiden echterniet aan de grote klok. Van denHam weet namelijk niets vanhet tien jaar geleden toegezegdeinformatiebord. ,,Er zijn geenplannen om daar iets neer tezetten.’’

W I M W E G M A N


Een aaibaar spoor langs de Leidse Herensingel S P O R E N

Het spoor langs de loswal, gezien vanaf de Herensingel.FOTO REGIONAAL ARCHIEF LEIDEN

Op 1 januari 1936 sloot hetgrootste deel van de Haar-lemmermeerlijn. Zeventigjaar later trekt deze trein nogaltijd zijn spoor door hetlandschap. Het Leidsch Dag-blad ging op zoek naar tast-bare herinneringen aan delijn Hoofddorp-Leiden. Van-daag aflevering18: de laatsterails.

Visser

in destad

Er was eens een Leidenaar diegoud geld had gemaakt in detweedehands autohandel. Tege-lijkertijd was er ook een Leide-naar die stinkend rijk was gewor-den als pandjesbaas. De twee, la-ten we ze voor het gemak Bramen Goof noemen, waren vrien-den. Elke week troffen ze elkaaraan de bar van een uitermate ge-zond ontspanningsbedrijf aan deKraaierstraat. Daar zaten Bramen Goof dan te bomen over dehandel, over slimmigheidjes om’de instanties’ te omzeilen en debelasting te ontduiken. Als dedrank goed en wel in de mannenwas, sloegen ze elkaar steevast opde schouders. Wat hadden ze hetgetroffen, met elkaar en metzichzelf, jongens van de gestamp-te pot met enkel en alleen lagereschool die toch maar mooi scha-themelrijk waren geworden.

Het was kerstavond en omdatBram en Goof behalve heel veelgeld niet zo bar veel mensen had-den die werkelijk om hen gaven,hadden ze maar weer eens afge-

sproken aan de bar van die zoflorerende onderneming in hethart van de binnenstad. Na hunzoveelste glas, het was maargoed dat de weelderige gast-vrouw de score bijhield metstreepjes op een velletje papier,want de tel was ze al lang kwijt,zei Bram plotsklaps: ’Ik heb hetlicht gezien.’ Goof, die net hetglas aan zijn mond had, keekhem niet begrijpend aan. Daar-op zei Bram nogmaals dat hijhet licht had gezien. ’Ik heb ge-noeg klanten een poot uitge-draaid en nu ga ik iets terugdoen voor de mensheid.’ Goofverslikte zich zo erg dat hijrood aan liep en de wulpse bar-dame een glaasje water voorhem ging tappen.

Toen zijn vriend weer eenbeetje gewoon kon ademhalen,vertelde Bram dat hij de vroege-re dekenfabriek aan de Hoge-woerd had gekocht om er eenslaaphuis voor dakloze heroïne-verslaafden en andere losers vante maken. Goof vroeg of Bram

nog wel spoorde en of hij somsook van plan was om z’n goeiegeld aan de Leidse pinksterge-meente te schenken? ’Morgenbrengen’, zei Bram, ’bij zulkeoplichters vergeleken zijn wijmaar een stelletje koorknapen.Nee Goof, weet je wat het is? Ik

ben gaan inzien dat zo’n daklo-ze gewoon effe wat minder ge-luk heeft gehad dan wij, effewat minder lef in z’n donder eneffe wat minder helderheid inz’n kop.’

Telefoon. Op de bar rinkeldeeen mobieltje. Goof nam hoofd-

schuddend op en verschoot alnet zo van kleur als na Bramsmededeling dat hij het licht hadgezien. ’Dat was de brandweer’,stamelde hij toen hij had opge-hangen, ’ze zijn bezig om m’nstudentenhuizen aan de OudeVest te ontruimen. Koolmo-noxide.’

Bram greep Goof bij de armen trok hem mee naar buiten.’Wacht’, riep de uitbaatster vande gewoonlijk goed bezochtevermaakszaak, maar waar ge-zien het onzalige tijdstip nuverder toch niemand meer was.’Ik ga mee.’ Even later stondenze met z’n drieën op straat temidden van dertien hevig ge-schrokken studenten die vol-gens de brandweer op het nip-pertje aan de dood waren ont-snapt.

Goof kon van ontzetting geenwoord meer uitbrengen enstaarde beschaamd naar de pun-ten van zijn schoenen. Bramging tot actie over en dirigeerdehet hele spul naar de even ver-

derop gelegen vroegere deken-fabriek. Daar verkeerde hetzwerversvolk in opperbestestemming, want zojuist warenze van de Leidse voedselbankheuse kerstpakketten wezenbrengen. De buit was niet ge-ring, want behalve mooie vlees-waren van een fameuze slagerijaan de Haarlemmerstraat zatener ook een paar knappe flessenwijn bij. Het duurde niet langdeze kerstnacht of door de vroe-gere dekenfabriek trok een bon-te polonaise van daklozen, stu-denten, de barkeepster van hetsuccesvolle relaxcentrum, en dehoofdpersonen van dit wonder-lijke kerstverhaal. Bram, dieachter Goof aan marcheerde,voelde hoe zijn vriend onderzijn handen schokschouderde.De pandjesbaas draaide zich omen sprak met een paar vochtigeogen tot de autohandelaar. ’Ikgeloof dat ik nu ook het lichtheb gezien.’

J A A P V I S S E R



De heer Von Schnabelewopskiwas student in Leiden. Vanuitde Gekroonde Liefdespoort, inhet huis waar eens Jan Steenwoonde, schreef hij over blondi-nes met rode blossen op hunwangen, schilderkunst en deHollandse keuken. Het boekwaarin de negentiende-eeuwseschrijver Heinrich Heine overdeze bijzondere heer vertelt, iste zien op de tentoonstelling’Tussen Duitsland en Neder-land’ in de Universiteitsbiblio-theek.

Ook Freya Steffelaar (70) stu-deerde in Leiden. Met eengroepje alumni van het eersteuur is de Haagse op 30 novem-

ber bij de opening van de ten-toonstelling aanwezig. Een ge-leerde van formaat houdt eenlezing, het hele docententeam ispresent, evenals een groot aan-tal promovendi. Een paar stoe-len van de alumni van jaargang’56 vandaan, zit Hannah Witte-veen, een studente uit het twee-de jaar. Natuurlijk is er in vijf-tig jaar tijd heel wat veranderdin de studie, maar de passievoor literatuur en de Duitse cul-tuur is nog steeds dezelfde. Enach, opmerkingen uit de omge-ving als ’waarom toch Duits?’,die vinden zowel Freya als Han-nah onzinnig. Zo’n vraag stel jetoch ook niet aan iemand die

Frans of rechten studeert?Freya Steffelaar was 19 toen

zij ging studeren. Na meer dandertig jaar Duits te hebben on-derwezen op verschillende mid-delbare scholen, is zij nu metpensioen. Na de Tweede We-reldoorlog bestond er in Neder-land een emotionele afkeer vanDuitsland. Hoe waren de reac-ties toen Freya Steffelaar alsjonge vrouw de taal van onzeoosterburen wilde studeren?,,Nou, in 1956 waren er al weerandere toestanden in de werelddie de gemoederen bezighiel-den; de Koude Oorlog, de oor-log in Korea. Ik weet nog dat ikmij als eerstejaars student in deVVSL (Vereniging voor Vrouwe-lijke Studenten te Leiden, die in1972 opging in Minerva, red.)moest voorstellen aan de oude-rejaars. ’Hoe kan dat nou, waar-om Duits?’, waren de reacties. Ikzag dat meer als pesterigevraagjes.’’ De oud-docente ver-telt dat zij zich na de oorlogjuist overtuigd Europeaan voel-de. ,,Elkaars taal spreken, buur-

landen bezoeken en in contactkomen met mensen van anderenationaliteiten vind ik belang-rijk. Als lerares ben ik veelvul-dig op studiereis gegaan metmijn leerlingen. Niet alleenmaar in Vaals het drielanden-punt bezoeken, maar echt metde leerlingen de grens overgaan. Zo was ik verscheidenemalen in West- en Oost-Berlijnop studiereis.’’

Drie studenten schreven zichin 1956 in. Tegenwoordig telt deinstroom zo’n achttien studen-ten per jaar. In de jaren zeven-tig vierde Duits hoogtij, toenhet vak gemiddeld honderdaanmeldingen per jaar kreeg.Studeren was niet alleen nogmaar een zaak voor de elite, eenbrede groep geïnteresseerdenkwam naar de universiteit. Om-dat de communicatiestudiesnog niet bestonden, was hetheel normaal dat men toen ge-woon een taal ging studeren.

Hannah Witteveen (19) liepop de middelbare school alwarm voor Duits. Zij deed mee

aan een programma van de uni-versiteit, dat haar één keer perweek naar de Universiteit Lei-den bracht. ,,Als afsluiting gin-gen de leerlingen die aan hetproject meededen naar Berlijn.Ik heb daar een paar interviewsafgenomen voor mijn werkstukover DDR-films.’’ De scholiereuit Haarlem was zo enthousiastover Berlijn en haar kennisma-king met de opleiding, dat zij

besloot in Leiden Duits te stu-deren. ,,Wij waren met achttienstudenten in het eerste jaar. Ikvind vooral de betrokkenheidvan de docenten aan de oplei-ding heel inspirerend. Sommigemensen worden zo vrolijk alszij over hun eigen vakgebiedvertellen, dat werkt aansteke-lijk.’’ In oktober gaat Hannahnaar Berlijn om haar bachelor-opleiding af te maken. ,,Wieweet blijf ik dan in Duitslandom daar ook een master tedoen.’’

En meneer Von Schnabele-wopski? Ook hij had het in Lei-den prima naar zijn zin, alhoe-wel: na niet zo lang in Hollandgewoond te hebben, deed hijzijn toevlucht naar zijn geliefdeherbergierster van het Ham-burgse café Zur Roten Kuh.,,Waarom heb je mij nooit soepgestuurd?’’ riep hij ten einderaad. Want aan de Hollandsepot had Von Schnabelewopskinooit kunnen wennen.

L I N D A V E R M E U L E N

Vijftig jaar Leidse opleiding in de taal van het hart van Europa

Waarom Duits? Daarom Duits!

Freya Steffelaar-Moulijn, gepensioneerd docente Duits: ,,In 1956 was ik een van de drie studenten die Duitsin Leiden studeerden. Een heerlijke tijd, waar ik graag naar terugkijk.’’

Hannah Witteveen, studente Duits: ,,In de hortus staat een ginkgoboom uit 1785. Goethe heeft de ginkgo bi-loba in een gedicht vereeuwigd, voor mij hoort deze boom echt bij Duits.’’ FOTO’S HENK BOUWMAN

De Duitsers kunnen het zelf nog nauwelijks geloven, maar zijbehoren wereldwijd tot de landen met het beste imago. Re-cent onderzoek wees uit dat Duitsland mondiaal op groot res-pect kan rekenen. Duitsland zit in de lift. Door de val van demuur is het land opgeschoven naar het hart van Europa, watbijvoorbeeld aan de populariteit van Berlijn goed te merkenis. Sinds enige tijd neemt de belangstelling voor de studieDuits in Nederland dan ook toe. In deze positieve sfeer viertde opleiding Duits in Leiden dit jaar haar vijftigste verjaar-dag.

De memoires van de heerSchnabelewopski, enkele ori-ginele handschriften vanMaarten Luther en de LeidseWilleram uit de elfde eeuwmaken onderdeel van de ten-toonstelling: ’Tussen Duits-land en Nederland. Leidse ge-tuig-schriften van een einde-loze uitwisseling’. De tentoon-stelling is tot 1 januari te zienin de Universiteitsbibliotheekaan de Witte Singel.

Tentoonstelling

C M Y K LDN202 LDN


L WOENSDAG 3 JANUARI 2007 [email protected] RegioLDN202

Even naar aanleiding van hetbericht ’Vrienden Stadsgehoor-zaal in geweer tegen uitblijvenverbouwing’:

Het was toch dezelfde Leen-dert Jonker die - nu voorzittervan de Vereniging van Vriendenvan de Stadsgehoorzaal - ooit

voorstelde de schilderijen vanDe Lakenhal te verkopen endoor - Jan Verbaan lukte dat -reproducties te vervangen omde uitbreiding te bekostigen?

L E O M E I J E R ,

L E I D E N .

Wie biedt? FOTO ARCHIEF LEIDSCH DAGBLAD

In de aanbieding

ANNO 1957, donderdag 3 januari

LE I DE N - Met de Leidse kerstboomverbranding is het gister-avond iets anders verlopen dan was voorzien. Hoewel de ’brand-stof’ - circa tweeduizend kerstbomen - op het Schuttersveld hooglag opgestapeld, wilde de lont aanvankelijk niet in het ’ kruit’. Tienpadvinders stonden klaar om op het sein van de commandant vande Brandweer, de heer S. Hagedoorn, de brandende fakkel in debrandstapel te werpen. Het was alles aardig in scène gezet... dochop het moment dat commandant Hagedoorn het sein tot de aanvalgaf, wierpen de trouwe volgelingen van Baden Powell hun fakkel,aangedreven door een krachtige tot zeer krachtige wind ver totheel ver over de brandstapel. Er gebeurde niets, het was donker totzeer donker. Een lid van het brandweerpersoneel, anders actief bijhet blussen, redde de situatie en stookte nu zelf maar een vuurtje.Een lucifertje was voldoende voor het oplaaien van een kolossalefik die tot ver in de omtrek zichtbaar was. De Leidse Jeugd Actie,die ook dit jaar het initiatief had genomen tot de kerstboomver-branding, kan zo toch nog terugzien op een alleszins geslaagdvuurfestijn.

ANNO 1982, dinsdag 5 januari

wassenaar - Onbekenden beschoten vanochtend het raam van dewerkkamer van de Wassenaarse burgemeester Staab. Bode Van Rijn,die op het moment van het schot in de kamer was, toont het kogel-gaatje. De schade bedraagt meer dan duizend gulden.


Vandaag gelezen in het LeidschDagblad dat de politie HollandsMidden geen jacht gaat makenop illegalen.

Wel is het dit keer voor heteerst, dat vreemdelingentoe-zicht is opgenomen in de pres-tatiecontracten die de politie-korpsen sinds een aantal jarenafsluiten met het ministerie vanBinnenlandse Zaken. Als de po-litie de afspraken nakomt, ont-vangt zij daarvoor meer geld

Griezelig, cynisch en déja vu.Wij dachten, dat het jagen op

mensen (zoals bijvoorbeeld bijslavenhandel) sinds de 19deeeuw verboden is in dit land.

Déja vu: in de Tweede We-reldooorlog werd er ook door(sommige, nou ja, vrij veel) Ne-derlandse politieagenten ge-jaagd op joodse landgenoten,homo’s en zigeuners. Kregen zedaar toen extra geld voor?

Een griezelige en wanhopigmakende gedachte.

P I N N Y B A R U C H ,

L E N VA N L E E U W E N , L E I D E N .

Vreemdelingentoezicht inprestatiecontract

elektrisch materieel te rijden,wat voor die tijd hypermodernwas.

De Hollandsche (IJzeren)Spoorweg-Maatschappij(H.S.M.) vreesde grote concur-rentie van de nieuwkomer, enschakelde de H.E.S.M. op hard-handige wijze uit. Rond 1903pleegde de H.S.M., zoals spoor-historicus G. Russer het noemt,’een staatsgreep’ door de aande-len van de H.E.S.M. stilletjes opte kopen. De lijnen die er ver-volgens kwamen, waren duide-lijk geen hoofdnet, maar een lo-kaalspoor. Om de concurrentievoor de hoofdlijn helemaal denek om te draaien, stopte de

Lang nadat de lijnen waren op-geheven, tufte er in Leiden nogeen trein over een stukje Haar-lemmermeerspoor. Veel steldehet op het eind niet meer voor:’s ochtends en ’s middags eenritje heen en terug naar het eenpaar kilometer verderop gele-gen hoofdstation van Leiden.Maar het spoortje was een vande laatsten der Mohikanen. Hetbleef tot 1 februari 1972 in be-drijf. Slechts enkele goederen-lijntjes rond Aalsmeer en eenspoor tussen Uithoorn en Nieu-wersluis hielden het langer vol.

Dat het stukje spoor er lag, iste danken – of zo men wil tewijten - aan de tegenwerkingvan de grote spoorwegmaat-schappijen bij de aanleg van deHaarlemmermeerlijnen. DeHollandsche Electrische Spoor-weg-Maatschappij (H.E.S.M.)wilde aanvankelijk een tamelijkcompleet net aanleggen tussenLeiden, Haarlem en Amsterdamdoor de Haarlemmermeer. Inhet begin dacht de maatschap-pij er zelfs over om – zoals denaam al doet vermoeden - met

Haarlemmermeerlijnen in Am-sterdam en Leiden niet op dehoofdstations, maar kregen zeaan de rand van de steden huneigen stations. In Amsterdamverrees zo het station Haarlem-mermeer, en in Leiden stationHerensingel.

Voor het goederenvervoerbleek het echter handig om tocheen verbinding tussen hethoofdstation, Leiden H.S.M. enhet station van de Haarlemmer-meerlijnen aan te leggen. Vanafhet emplacement Herensingelwerd daarom een spoor aange-legd dat ter hoogte van wat nude Gooimeerlaan is aansloot bijeen al langer bestaand goede-

renspoor, dat van het hoofdsta-tion naar de gasfabriek in Lei-den-Noord liep.

Het begin van het lijntje, van-af emplacement Herensingel ge-zien, is bijna 35 jaar na de slui-ting nog altijd goed terug tevinden, hoewel de lijn vrijwelvolledig onder moderne bebou-wing is verdwenen. ’t Spoortjestaat er met grote letters op hetbuurthuis aan de Bernhardka-de. En dit is inderdaad de plekwaar de trein destijds langzaamafboog richting station LeidenH.S.M. De eenvoudige spoor-wegovergang op de Willem deZwijgerlaan heeft al decenniageleden plaats gemaakt vooreen fietstunnel en op het stukjespoor daarna is het verpleeg-huis Overrhyn verrezen. Achterdit tehuis, in het Noorderpark,is de oude spoorlijn een paarhonderd meter lang goed te vol-gen. Weliswaar is de spoordijkzelf er niet meer, maar het tracéis desondanks goed gemar-keerd. De trein maakte ooit eenbocht precies langs de kopsekant van de portiekflat aan deAlbertina Agnesstraat en reeddaarna met een flauwe slinger-beweging naar het noord-wes-ten. De zuidelijkste van de tweewandelpaden in het Noorder-park volgt ongeveer de routevan de trein.

Een klein stukje van despoordijk duikt aan de rand vanhet park, boven de oude VanVoorthuijsenschool, weer op. Erligt nu een fietspad op, richtingGooimeerlaan. Dat het spoorhier ook inderdaad heeft gelo-pen en dat het pad geen gril is

van een moderne stedenbouwer,is goed te zien aan het einde er-van. Precies in het verlengdevan het fietspad duikt een paarhonderd meter verder een be-tonnen brug op. Het is het oudespoorbruggetje over de Slaagh-of Stinksloot, dat nu tamelijkzinloos aan de rand van enpaardenweitje ligt.

Destijds, nadat het spoor desloot was gepasseerd, maakte delijn een korte, halve draai omvervolgens aan te sluiten op despoordijk naar het ’grote’ stati-on Leiden. In die halve cirkelwerd later, terwijl het goederen-spoor nog reed, een rioolwater-zuivering aangelegd. Na de vol-ledige opheffing van het lijntje,en na de bouw van de Meren-wijk, is die zuivering fors uitge-breid. Van de halve cirkel isnoch op kaarten, noch op lucht-foto’s - zoals die van GoogleEarth - iets terug te vinden.

Toch zijn er nog wel een paarrestjes, zij het erg goed ver-stopt. Achter het spoorbrugge-tje over de Slaaghsloot ligt zo’nonverwacht overblijfsel. Vanuitde verte lijkt de brug slechts teeindigen in een ondoordring-baar, compleet verwilderd stukgroen. Maar na een tochtjelangs de rand van het bedrijven-terrein Flevoweg, blijkt dat welmee te vallen.

Vlakbij de waterzuiveringduiken tussen de struiken op-eens de vage contouren van hetspoorbruggetje op. Midden indie groene woestenij ligt een ta-melijk gave spoordijk, enkeletientallen meters lang en behal-ve met wat gras nauwelijks be-

groeid. Het doet kennelijkdienst als een toegangsroute tothet weitje. Een stevig hek, mid-den op de brug, voorkomt dathet vee het bedrijventerrein ver-derop frequenteert.

Het laatste stukje van de lijnis ook nog steeds aan te wijzen.Het is tamelijk vaag, maar het iser nog wel. Op de Broekweg,een tot fietspad omgebouwdmiddeleeuws polderpad, gaatde weg ter hoogte van de water-zuivering vrij steil omhoog. Ditis de helling die de trein des-tijds moest nemen om aan tesluiten op de hoofdlijn naar sta-tion Leiden. De precieze plekvan samenkomst – enkele tien-tallen meters ten noorden vande Slaaghsloot - is niet meer tevinden. Die ligt diep in despoordijk nadat het tracé van delijn Leiden-Haarlem fors is uit-gebreid. De weg er naar toe isnog wel te zien: een bredestrook grond, die de sloot langshet hoofdspoor opeens afdamt.Bij zien zal het trouwens ookblijven, want een allerlaatstestap op dit allerlaatste stukjeHaarlemmermeerlijn blijkt nietmogelijk. Een meters hoog hekmaakt de wandeling onmoge-lijk, die vanwege de enormebramenstruiken op het stukjegrond toch al niet echt aange-naam zou zijn geweest.

Maar goed, het spoor is inLeiden. De reis zit er op.

W I M W E G M A N


Dit was de laatste afleve-ring van deze serie.

Een volhouder rust na de StinkslootS P O R E N

Een luchtfoto van Leiden-Noord in 1954. De goederenlijn loopt links ensluit halverwege aan op het spoor naar de gasfabriek. Linksboven is derioolwaterzuivering waar het goederenspoor na een halve cirkel op deOude Spoorbaan aansloot. Rechts op de foto de opgeheven lijn naarHoofddorp. Midden onderin is station Herensingel.

FOTO REGIONAAL ARCHIEF LEIDEN

Op 1 januari 1936 sloot hetgrootste deel van de Haar-lemmermeerlijn. Zeventigjaar later trekt deze trein nogaltijd zijn spoor door hetlandschap. Het Leidsch Dag-blad ging op zoek naar tast-bare herinneringen aan delijn Hoofddorp-Leiden. Van-daag aflevering 19: Herensin-gel – Leiden HSM.

Visser

in destad

’Als je vreugde wilt vermenigvul-digen, moet je haar delen.’ Ik zitop de fiets en kauw op dit pracht-zinnetje van Pythagoras, inder-daad die van A kwadraat plus Bkwadraat is C kwadraat. Ik benop weg naar het café en vanuit deparkeergarage boven de Hoog-vliet vertrekt een vuurpijl. Hijkomt mijn kant op.

’Als je vreugde wilt vermenig-vuldigen, moet je haar delen.’Het staat in schoonschrift op hetwenskaartje van mijn oudste zus.Het is het werk van mijn zwager.Hij doet het al jaren, wat klassie-ke wijsheid van een groot denkerlenen, het op een mooi wit kar-tonnetje pennen en dan rondstu-ren als nieuwjaarsoverpeinzing.Mooie gewoonte van mijn zwa-ger en op de valreep van 2006heeft hij mij goed te pakken. Ikkauw al dagen op Pythagoras, deGriekse wijsgeer en wiskundige,de enige van wie ik een stelling

heb onthouden, de stelling vande rechthoekzijden. Zijn som-metje van de vreugde kende ikniet, maar het houdt me nu aldagen bezig, op de gekste mo-menten huppelt het door mijnhoofd, zoals nu op de fiets naarhet café. Vreugde kun je verme-nigvuldigen door haar te delen.Voortreffelijk.

Wanneer de vuurpijl voor mijlangs de Garenmarkt opscheert, maakt zich een driftbuiin mij los. Er op af, schiet hetdoor me heen, maar de woedewaait meteen weer over. Laatgaan. Ik roep iets lelijks naar deparkeergarage en fiets door, teveel zin in bier en in ouwehoe-ren met mijn vrienden. Het ge-heugen herinnert mij aan m’nkorte lontje. Ik heb mijzelfvoorgenomen in 2007 mindersnel aan te branden dan in 2006te vaak het geval was. Op de val-reep van het jaar geef ik mijzelf

het goede voorbeeld. En nouvolhouden.

Het gebeurde onlangs bij ons

op de Lammenschansweg waarhet stadinwaarts file was. Ikwilde met een groepje fietsers

oversteken, maar een lefgozermet trek in rottigheid stak erzijn patserwagen voor. Wijdeinsden terug en waagden eennieuwe poging toen de file eenpaar meter was opgeschoven.Maar de hufter achter het stuurtrok wederom brullend op, ter-wijl de rest van de autorij stilstond. Hij raakte mijn voorwielen voordat ik er erg in had, hak-te ik met mijn stevige schoeiselin op zijn motorkap. Het staal-tje zelfverdediging in blindewoede leverde luide bijval vanmijn medefietsers op. Maar ikschrok van mijzelf. Was ik dat?Ja, dat was ik, aso met te kortelont. Op dat beschamende mo-ment werd mijn goede voorne-men voor 2007 geboren.

In het café zijn er meer dieeen lading vuurwerk om hunoren hebben gekregen. Zwaargeschut ook. Dat gedonder heb-ben we aan de grensoverschrij-

dende wetgeving te danken. Ermag eerder geknald worden, envooral harder. Ons vrijere Euro-pa geeft dus een hoop kabaal.Van vuurwerk, Saddam, SophieHilbrand en Matthijs vanNieuwkerk, waar wij op de laat-ste kroegavond van het jaar overlullen, was in 2006 veel te veel.

Maar ach, een dag later sta ikeven na twaalven in wind en re-gen een vuurpijl in een legechampagnefles te frunniken.Het stuk geschut kiest hetluchtruim en tot mijn genoegenknalt het in een kleurige von-kenregen uit elkaar. Ik draai mijom en zie verrukte kinderge-zichten, één hoog achter eenslaapkamerraam. Als je vreugdewilt vermenigvuldigen, moet jehaar delen.

J A A P V I S S E R




Er zit toeristische potentie inLeiden. De twee kersverse on-dernemers Frank van Leeuwenen Bart in ’t Veld worden nietmoe dat te benadrukken. In ’tVeld somt op, voor de vuistweg: ,,Je hebt Rembrandt en dezeventiende eeuw, je hebt JanSteen, je hebt de universiteit, jehebt Von Siebold. Om maar

eens wat te noemen.’’ Ze kun-nen het weten. Samen werktenze jaren voor de VVV van Leidenen omstreken en in die hoeda-nigheid waren ze naar eigenzeggen de eersten die riepen dater een Rembrandtjaar moest ko-men. Sinds afgelopen zomerhebben ze een eigen bedrijf ,ProKwadraat geheten, waarmee

ze de toeristische mogelijkhe-den van Leiden en op termijnvan meer plaatsen in Zuid-Hol-land willen gaan ’marketen’.

Vooralsnog is de meest zicht-bare activiteit van ProKwadraathet organiseren van dagtochtenin Leiden en omgeving voor al-lerlei groepen, van kleine ge-zinsuitstapjes tot en met com-plete bedrijfsuitjes. Van Leeu-wen: ,,Koffie met gebak, rond-vaartje, stadswandeling, muse-umbezoek, die combinatie kun-nen wij bieden als je wilt, metook dingen als een schilder-workshop. Wij hebben debouwstenen, wij kunnen voorde arrangementen zorgen.’’ Jo-nelle Dunker, net een maand indienst bij de twee als coördina-tor, doet het dagelijkse werk:,,Wij hebben allerlei uitstapjes,sommige heel speels, zoals hetLeids Ganzenbord, of een Ram-penarrangement, over de Kruit-ramp uit 1807, volgend jaartweehonderd jaar geleden.’’ VanLeeuwen: ,,En het is niet veelduurder dan wanneer je het zelfdoet. Maar het scheelt je welhandenvol tijd.’’ Doelgroep isde veertig-plusser met geld,grof gezegd de baby-boomer. In’t Veld: ,,Maar we willen onsook op andere groepen gaanrichten.’’

Maar In ’t Veld en Van Leeu-wen hebben meer pijlen op hunboog met ProKwadraat. Plan-nen waarvoor ze voornamelijkoverheden willen interesseren.In ’t Veld: ,,Je merkt dat er inLeiden grote belangstelling isvoor projecten als het Rem-brandtjaar. Alleen wordt zo’njaar niet volledig uitgebuit. Hetis nu 2007, we rusten allemaaluit, we hebben met z’n allenLeiden op de kaart gezet alsRembrandtstad, maar er ge-beurt verder niets meer mee.Behalve het standbeeld en din-gen als de kijkdoos bij de La-tijnse school is er niets blij-vends. Er had een mooi bezoe-kerscentrum kunnen komen.Zo blijf je als Leiden Rem-brandtstad. En ja, natuurlijk isRembrandt uniek, maar er zijnin Leiden ook mogelijkhedenvoor andere themajaren.’’

,,En dat’’, vult Van Leeuwenaan, ,,is een van de dingen

waarbij wij kunnen inspringen.Onze ervaring bij gemeenten enprovincie is dat er zóveel plan-nen worden gemaakt dat ze niettoekomen aan de daadwerkelij-ke uitwerking daarvan. Ookmissen ze vaak mensen die eenen ander coördineren, waardoor

gemeenten, musea en andereinstellingen heel makkelijklangs elkaar heen werken. Wijkunnen die plannen uitwerken.Wij kunnen een voortrekkers-functie vervullen.’’ ,,En", vult In’t Veld aan, ,, wij kunnen op ba-sis van onze ervaring ook zien

wat voor een toeristisch producter nog ontbreekt in de regio.’’

Met al die plannen en ideeënzijn de goede voornemens voorhet nieuwe jaar niet van delucht aan de Gooimeerlaan.Drukproeven voor brochuresvliegen heen en weer naar dedrukker, en men heeft net tweewebsites gelanceerd,www.groepswijzer.nl voor deuitstapjes, en www.prokwa-draat.nl voor de meer strategi-sche kant van het bedrijf. Na-tuurlijk liggen er ook al draai-boeken voor komende evene-menten als het Leids Draaior-gelfestival en het Leids Festivalvan het Levenslied kant enklaar. En dat is nog maar hetbegin. Van Leeuwen: ,,We wil-len gaan groeien. Over een tijd-je moeten hier zes à zeven men-sen werken, en op den duurwillen we over de hele provincieZuid-Holland gaan opereren.’’

J U R Y S M I T

’Rembrandtjaar niet voldoende uitgebuit’

Bart in ’t Veld (links), Jonelle Dunker en Frank van Leeuwen: ,,Over een tijdje moeten hier zes à zeven mensenwerken.’’ FOTO’S HIELCO KUIPERS

Bij Prokwadraat zijn de ideeën niet van de lucht.

Rampenarrangementen? Een Leids Ganzenbord? Themajarenin de stijl van het Rembrandtjaar? Allemaal dingen waar hetnieuwe Leidse bedrijf Prokwadraat zich mee bezighoudt. On-der de noemer toerisme in stad en regio organiseert het be-drijf uitstapjes voor grote en kleine groepen. Maar het doetook aan strategische verkenning van de onontgonnen toeris-tische mogelijkheden in Leiden. De net betrokken vestigingaan de Leidse Gooimeerlaan, bij de Groenoordhallen, gonstdan ook van de activiteiten.

Naam: ProKwadraat Gevestigd: Gooimeerlaan 1b (bij Groenoordhallen) Kernactiviteit: het verzorgen van toeristische dagarrange-menten in Leiden en omstreken. Het marketen van toeristischehotspots in LeidenWerknemers: (nu nog) één Omzet (geraamd): € 500.000 in 2007. Toekomstvisie: ,,Doorgroeien tot 5 à 6 man, ook kijken naarandere steden in de provincie, plezier hebben en een gezondbedrijf zijn.’’ Website: www.groepswijzer.nl www.ProKwadraat.nl

I N Z A K E N

Graag wil ik reageren op de uit-spraak van Dennis Sieval overhet niet terugbetalen van de le-ningen die verstrekt waren doorex-leden van de Grote OpdrachtGemeente te Leiden. Hij zegtdat het tot 2006 mogelijk wasalles terug te betalen, maar datdoor de leden die vertrokkenzijn dit nu niet meer mogelijkwas.

Wat een rotsmoes. Tot 2006zat de kerk al tot in haar nek inde schulden en liepen deze als-maar op. Ik zat toen in de lei-ding van deze gemeente en mijwerd menigmaal toevertrouwddat er een wonder nodig wasomdat men de mensen nietmeer kon terugbetalen. Per-soonlijk hebben wij samen metnog een ex-lid de huur betaaldvan het jeugdhonk dat wijhuurden in Zoetermeer, eenhuurachterstaand van 1 jaar.Ook wordt er even voor het ge-mak niet verteld dat er bij ver-huurder De Raad een schuld lagvan meerdere tonnen die menniet meer kon betalen. Zo zijner nog heel veel mensen die op

dit moment al heel lang op hungeld zitten te wachten. Er heer-ste een cultuur in deze kerk vanlenen en uitgeven terwijl dit ei-genlijk niet kon. Gelukkig benik zelf nooit leningen aange-gaan en hebben wij het financi-eel nu goed, maar het leed on-der vrienden en vriendinnen isniet te overzien.

En nu doen alsof er tot 2006geen vuiltje aan de lucht was!Dat Dennis Sieval nog op hetpodium durft te verkondigendat we voor onze naasten moe-ten zorgen vind ik een schande.Hij zou zijn verantwoordelijk-heden moeten nemen en excu-ses moeten maken aan al diemensen die financieel berooidzijn door allerlei wereldwijdevage projecten waar niks van te-rug te vinden is. En dat alle-maal dankzij Gertjan Agtereekdie zichzelf allerlei dokterstitelsheeft toebedeeld waar NelsonMandela nog jaloers op zouzijn.

R I C H A R D K L I N K E N B E R G ,

L E I D E R D O R P.

Sieval moet excusesmaken aan berooide leden

leiden sporen

Documents

Transcript of leiden sporen