Leger des Heils magazine voor iedereen jaaroverzicht 2014
24
magazine voor iedereen MAGAZINE VOOR IEDEREEN IS EEN UITGAVE VAN LEGER DES HEILS WELZIJNS- EN GEZONDHEIDSZORG JUNI 2015 Top 600. ‘Wij geven nooit iemand op!’ ‘Ik zit niet weggestopt in een voorziening maar heb mijn eigen plekje.’ Anneke Nuchelmans HET LEGER DES HEILS VINDT DAT IEDEREEN ERTOE DOET, DAT IEDEREEN ERBIJ HOORT. JUIST OOK DEGENEN DIE DE AANSLUITING BIJ DE SAMENLEVING MISSEN. DOOR WAT HEN OVERKOMEN IS. DOOR EEN OPEENSTAPELING VAN PECH. DOOR VERKEERDE BESLISSINGEN.
-
Upload
leger-des-heils -
Category
Documents
-
view
215 -
download
0
description
Jaaroverzicht 2014 Leger des Heils Stichting Welzijns en Gezondheidszorg
Transcript of Leger des Heils magazine voor iedereen jaaroverzicht 2014
magazinevoor
iedereen
MAG
AZINE VO
OR
IEDER
EEN IS EEN
UITG
AVE VAN
LEGER
DES H
EILS WELZIJN
S- EN G
EZON
DH
EIDSZO
RG
JUN
I 2015
Top 600. ‘Wij
geven nooit
iemand op!’
‘Ik zit niet weggestopt in
een voorziening maar heb mijn eigen plekje.’
Anneke Nuchelmans
HET LEGER DES HEILS VINDT DAT IEDEREEN ERTOE DOET, DAT IEDEREEN ERBIJ HOORT. JUIST OOK DEGENEN DIE DE AANSLUITING BIJ DE
SAMENLEVING MISSEN. DOOR WAT HEN OVERKOMEN IS. DOOR EEN OPEENSTAPELING VAN PECH. DOOR VERKEERDE BESLISSINGEN.
23ERVARINGSDESKUNDIGE ANNEKE KN IPT VOOR MENSEN MET EEN SMALLE BEURS
20
22
MEUBELS MET EEN VERHAAL
DE TALENKNOBBEL
VAN ER ICO
Het Leger des Heils wil er zijn voor kwetsbare
mensen. Daarin spelen de identiteit en de
speci� eke cultuur van onze organisatie een
belangrijke rol. Ook het persoonlijk geloof van de
medewerkers klinkt door in ons doen en laten.
Onze medewerkers hebben weliswaar
verschillende achtergronden, maar delen in
de kern hetzelfde geloof in Jezus Christus.
Waar het om gaat: God liefhebben met
hart en ziel, met verstand en inzet van al je
krachten. En: de naaste liefhebben als jezelf.
Wij respecteren onderlinge verschillen
in geloof en geloofsbeleving, zowel van
collega’s als cliënten. We hebben een
luisterend oor en regelen, als daar
behoefte aan is, geestelijke
begeleiding zoals de cliënt dat wil.
Magazine voor iedereen
Dit is een uitgave van de Stichting Leger des
Heils Welzijns- en Gezondheidszorg (W&G), een
professionele, praktisch ingestelde en
flexibele zorgorganisatie.
Ons complete jaarverslag en de jaarrekening kunt u
vinden op www.legerdesheils.nl of opvragen bij ons
centraal bureau: [email protected].
Teksten: afdelingen Communicatie Leger des Heils
Eindredactie: Reina Dijksterhuis,
Johan van de Minkelis
Fotogra� e: Marc Blommaert (p. 22), Wendy Bos
(p. 18/19), Robert Hoetink (p. 11) en Diana Nieuwold.
Ontwerp en uitwerking:
Redmatters - www.redmatters.com
Jaaroverzicht 2014 - Juni 2015
Inhoudsopgave
W A T W I J G E L O V E N
Inhoudsopgave
12
20
10
06
10
11
12
STEF BLOK WIL MEER WONINGEN VOOR ONDERKANT
WERKEN AAN JE CONDIT IE
ROMA-AANPAK LEGER DES HE ILS
STUDENT OP E IGEN BENEN
16
14
17
18
NIEUWE PANTY’S
EN EEN SOA TEST
VAN AMSTERDAM NAAR DE VELUWE
HERSTELGERICHT WERKEN IN WIJKTEAMS
BED BAD BROOD IN UTRECHT
MENSEN MET EEN SMALLE in geloof en geloofsbeleving, zowel van
collega’s als cliënten. We hebben een
luisterend oor en regelen, als daar
behoefte aan is, geestelijke
begeleiding zoals de cliënt dat wil.
Commissioner
Hans van Vliet
voorzitter Raad van
Toezicht van de Stichting
Leger des Heils Welzijns-
en Gezondheidszorg en
commandant van het Leger
des Heils Nederland
We werken aan herstel van het gewone leven voor mensen aan de onderkant van de samenleving. We zijn in heel Nederland makkelijk te vinden. Onze deur staat open. We helpen gemeenten en organisaties bij het oplossen van problemen die te maken hebben met isolement, armoede en sociale uitsluiting van kwetsbare mensen. #herstel #socialeuitsluiting #laagdrempelig
Herstel van het gewone leven
16
14
17
mensen aan de onderkant van de samenleving. We zijn in heel Nederland makkelijk te vinden. Onze deur staat open. We helpen gemeenten en organisaties bij het oplossen van problemen die te maken hebben met isolement, armoede
2
LEG
ER D
ES H
EILS
MAG
AZI
NE
VOO
R IE
DER
EEN
V O O R W O O R D
Iedereen hoort erbij,
alle mensen doen ertoe.
Waar dat uitgangspunt
onder druk staat en de
waardigheid van mensen
aangetast wordt, daar
zijn medewerkers van het
Leger des Heils.
Het afgelopen jaar hebben
medewerkers zich zorgen
gemaakt over de toegang van de
kwetsbaarste en sociaal meest
uitgesloten mensen tot de zorg en
ondersteuning die zij nodig hebben.
Juist in een periode van omvangrijke
transitie binnen het sociale domein,
waar grote verantwoordelijkheden
qua regie en � nanciering op
gemeentelijk niveau komen te liggen,
is het risico op uitval gegroeid.
De meer dan 5000 professionals
en vrijwillige medewerkers ervaren
dagelijks de behoefte van mensen
aan een veilige plek om te wonen,
voldoende goed te eten en goed
gekleed te zijn. En niet te vergeten
de behoefte aan andere mensen
die hen met aandacht, respect
en geduld, vasthoudendheid en
met kennis van zaken begeleiden
naar een volwaardige plaats in
de samenleving. Het gaat om
werk, goede vrijetijdsinvulling
en het herstel of de opbouw van
relaties, soms met een stevige,
corrigerende aanpak. Dat vraagt veel
creativiteit en oog voor kansen om
de aansluiting met de samenleving
mogelijk te maken.
In veel gevallen hebben
management en medewerkers van
het Leger des Heils de gemeente
aan hun zijde in het verkennen
van de mogelijkheden om die
aansluiting op een vindingrijke
manier vorm te geven. Juist de
verbinding met het bedrijfsleven,
ketenpartners, het kerkelijk en
verenigingsleven laat nieuwe
initiatieven ontstaan. Gelukkig
kunnen we ook bouwen op tal van
mensen van goede wil, die vanuit
hun persoonlijke betrokkenheid
iets extra’s willen doen met de
bewoners in hun buurt. Het
Nederlands straatvoetbaltoernooi,
de Dutch Street Cup, de regionale
Kunst&Theaterfestivals, de tientallen
Bij Bosshardt buurtsteunpunten
en de 50|50 Workcenters
worden zo ontwikkelings- en
ontmoetingsplaatsen waar mensen
samenwerken aan een zinvol
bestaan.
Cornel Vader,voorzitter Stichtingsdirectie Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg
We moeten het samen doen!
medewerkers zich zorgen
gemaakt over de toegang van de
kwetsbaarste en sociaal meest
uitgesloten mensen tot de zorg en
ondersteuning die zij nodig hebben.
Juist in een periode van omvangrijke
transitie binnen het sociale domein,
waar grote verantwoordelijkheden
qua regie en � nanciering op
gemeentelijk niveau komen te liggen,
is het risico op uitval gegroeid.
De meer dan 5000 professionals
en vrijwillige medewerkers ervaren
dagelijks de behoefte van mensen
De aansluiting
met de samenleving
vraagt veel
creativiteit en
oog voor kansen.
Kunst&Theaterfestivals, de tientallen
voorzitter Stichtingsdirectie Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg
3
LEGER
DES H
EILS MAG
AZIN
E VOO
R IED
EREEN
Wat we doenIn 2014 waren er bijna 35.000 mensen die een beroep deden op de
Stichting Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg. Gezamenlijk waren ze goed voor ruim 57.000 hulpverleningstrajecten.
Maatschappelijke opvang
De maatschappelijke opvang is het
vangnet van de samenleving. Als je
nergens meer terecht kan, dan kun
je - zonder indicatiestelling - een
beroep doen op deze hulp.
Dak- en thuisloze mensen kloppen
bij ons aan voor bijvoorbeeld
nachtopvang, dagopvang,
postadres en inkomensbeheer.
Er is speci� eke opvang voor
zwerfjongeren, vrouwen en
gezinnen, met crisisopvang en
woonvoorzieningen.
In 2014 deden in totaal 17.438
mensen een beroep op een van
onze opvangvoorzieningen.
Geestelijke gezondheidszorg
Mensen met psychische problemen
kunnen onder meer terecht in
Arnhem bij de dagbehandeling
en een polikliniek voor geestelijke
gezondheidszorg. Ook zijn er in
het hele land woonvoorzieningen
(RIBW’s) voor voormalige dak- en
thuisloze mensen, in veel gevallen
met een psychische stoornis en/
of een verslaving. Zij redden het
niet op eigen kracht, passen vaak
niet in een reguliere zorginstelling
en hebben behoefte aan rust en
structuur in hun dagelijkse leven.
Tot eind 2014 had het Leger des
Heils een forensische GGZ-kliniek
en woonvoorzieningen voor licht
verstandelijk beperkte jongeren.
Daarnaast hebben we acht
meerzorgafdelingen voor chronisch
en/of ernstig zieke (verslaafde) dak-
en thuisloze mensen.
In 2014 konden we in totaal 1868
mensen verzorgen en verplegen.
Jeugdzorg
Het Leger des Heils is in diverse
regio’s actief in de jeugdhulp en
de pleegzorg. Soms is het nodig
dat kinderen tijdelijk niet thuis
wonen, maar bijvoorbeeld in een
jeugdhuis of in een pleeggezin
een plek krijgen. De begeleiding
is gericht op het inhalen van
ontwikkelingsachterstanden,
het verwerken van emotionele
problemen en het aanleren van
nieuw gedrag. Thuiswonende
kinderen kunnen voor hulp in
dagcentra terecht.
voor jeugd en volwassenen.
Sinds januari 2015 is deze locatie
bestemd voor een speci� eke groep
mensen die met justitie te maken
hebben gehad.
In 2014 hebben we in totaal
3655 mensen met een psychisch
probleem geholpen.
Ouderen- en gezondheidszorg
In de ouderen- en gezondheidszorg
gaat het behalve om goede
huisvesting vooral om goede zorg
en de juiste behandeling. Ons
uitgangspunt is dat deze zorg
precies aansluit bij de behoefte
van de zorgvrager. Uiteraard
respecteren we de wens om zo
lang mogelijk zelfstandig te blijven
wonen.
Het Leger des Heils heeft
diverse verzorgings- en
verpleeghuizen, (kinder)hospices
Maatschappelijke opvang
De maatschappelijke opvang is het
vangnet van de samenleving. Als je
nergens meer terecht kan, dan kun
je - zonder indicatiestelling - een
beroep doen op deze hulp.
Dak- en thuisloze mensen kloppen
bij ons aan voor bijvoorbeeld bij ons aan voor bijvoorbeeld bij ons aan voor bijvoorbeeld bij ons aan voor bijvoorbeeld bij ons aan voor bijvoorbeeld bij ons aan voor bijvoorbeeld
nachtopvang, dagopvang, nachtopvang, dagopvang, nachtopvang, dagopvang,
postadres en inkomensbeheer. postadres en inkomensbeheer.
Er is speci� eke opvang voor
zwerfjongeren, vrouwen en
gezinnen, met crisisopvang en
woonvoorzieningen.
In 2014 deden in totaal In 2014 deden in totaal
mensen een beroep op een van mensen een beroep op een van
onze opvangvoorzieningen.onze opvangvoorzieningen.
Geestelijke gezondheidszorg
Mensen met psychische problemen
kunnen onder meer terecht in
Arnhem bij de dagbehandeling
en een polikliniek voor geestelijke
gezondheidszorg. Ook zijn er in
het hele land woonvoorzieningen
(RIBW’s) voor voormalige dak- en
thuisloze mensen, in veel gevallen
met een psychische stoornis en/
of een verslaving. Zij redden het
niet op eigen kracht, passen vaak
niet in een reguliere zorginstelling
en hebben behoefte aan rust en
structuur in hun dagelijkse leven.
Tot eind 2014 had het Leger des
Heils een forensische GGZ-kliniek
4
LEG
ER D
ES H
EILS
MAG
AZI
NE
VOO
R IE
DER
EEN
In 2014 konden 18.023 mensen
in het kader van preventie en
maatschappelijk herstel rekenen op
ondersteuning en begeleiding.
Reclassering
Ons reclasseringswerk ondersteunt
(ex-)gedetineerden bij hun terugkeer
in de maatschappij. Het gaat
vooral om mensen met complexe
problemen. De groep kent een hoge
recidive (veelplegers) en is door het
ontbreken van een eigen netwerk
vaak langdurig aangewezen op
professionele hulp.
Om weer volwaardig mee te doen is
er meer nodig dan het uitvoeren van
een justitiële maatregel: een huis,
inkomen, werk, een hobby, vrienden.
Daarom werkt de reclassering
dagelijks samen met de andere
afdelingen van het Leger des Heils.
In 2014 ontvingen 12.183
mensen begeleiding via de
reclasseringstak van het
Leger des Heils.
Verslavingszorg
Er zijn veel verslaafden
die regelmatig aankloppen
bij onze opvanglocaties.
Ze komen om iets te eten
en te drinken of voor een
slaapplek voor de nacht.
Onze opvangvoorzieningen
werken veel samen met
lokale instellingen voor
verslavingszorg.
De jeugdhulpafdelingen hebben in
2014 in totaal 1254 kinderen en
jeugdigen opgevangen en begeleid.
Jeugdbescherming en
jeugdreclassering
Het Leger des Heils is een van de
twee landelijk werkende instellingen
voor jeugdbescherming en
jeugdreclassering.
In 2014 hebben we in totaal 2397 kinderen begeleid vanuit een
jeugdbeschermingskader.
Het totaal aantal kinderen en
jeugdigen dat in 2014 bij het Leger
des Heils aanklopte voor hulp of
begeleiding was 3651.
Preventie en maatschappelijk
herstel
Met de programma’s 10 voor
Toekomst, Grijs Genoegen,
bijzondere schoonmaak,
buurtgerichte Bij Bosshardt-
projecten en 50|50 Workcenters
willen we het gewone leven van
mensen helpen herstellen.
Onze veldwerkers gaan ook op
zoek naar zorgmijdende dakloze
mannen en vrouwen die op straat
leven. Met de soepbus voorzien
we hen van voedsel, kleding en
dekens. Omdat veel mensen nooit
op vakantie kunnen, biedt het Leger
des Heils in het eigen 50|50 Hotel
Belmont in Ede de mogelijkheid toch
op vakantie te gaan.
Daarnaast hebben we een
eigen ontwenningscentrum in
Apeldoorn. De meeste cliënten in
Apeldoorn hebben een langdurige,
fysiek en sociaal ontwrichtende
‘verslavingscarrière’, en jaren van
mislukking achter de rug.
In 2014 deden 946 mensen een
beroep op onze verslavingszorg.
5
LEGER
DES H
EILS MAG
AZIN
E VOO
R IED
EREEN
We vormen een vangnet voor mensen die de aansluiting
bij de samenleving aanhoudend missen. We zijn
specialist in de aanpak van multiproblematiek.
Waar de sociale wijkteams niet verder kunnen,
nemen wij het stokje over. Daarom houden wij actief
contact met de wijkteams. Waar nodig corrigeren we
gedrag om binnen maatschappelijk aanvaardbare
normen te komen. #vangnet #buurtgericht
#samenwerking #toezicht #correctie #justitie
Vangnet
cornel vader (l) In gesprek metminister Stef Blok (r)
De woningbouwwordt weersociaal
We werken graag samen met mensen uit de buurt vanuit al onze 256 locaties. Zo maken we voor
anderen de aansluiting bij de samenleving mogelijk en verbinden we formele en informele zorg.
#togetherwe’reone, #informelezorg #vrijwilligerswerk #verenigingen #kerken #bedrijfsleven
Samenwerken in de buurt
6
LEG
ER D
ES H
EILS
MAG
AZI
NE
VOO
R IE
DER
EEN
Wijzend uit het raam van zijn werkkamer:
‘In Den Haag zit het Leger des Heils daar.’
Het werd een open en ontspannen gesprek
over de transitieopgave, wooncontingenten,
het ombouwen van kantoren naar woningen,
leefbaarheid in wijken en de investeringsruimte
bij woningcorporaties.
Het leukste dossier
Wat vindt minister Stef Blok momenteel het
leukste dossier?
Stef Blok, zonder aarzeling: ‘Het herbestemmen
van oude gebouwen en leegstaande kantoren tot
woningen. Je voorkomt
dat een leeg kantoorpand
een rotte plek wordt in
een stad en zorgt voor
meer woningen. Dat vind
ik hartstikke leuk!’
Cornel Vader:
‘In Hoorn hebben we net een opvangvoorziening
in gebruik genomen in een voormalig
gevangenisgebouw. Het is een kortdurende
verblijfsvoorziening voor mensen die aan de
rand van de samenleving zijn geraakt. Het
gebouw was zo’n dertig jaar oud en is helemaal
verbouwd. Het ziet er echt fantastisch uit.’
Huisvesting voor mensen aan de onderkant
Met de transities in de zorg zitten we midden in
de grootste sociale hervorming in de afgelopen
honderd jaar. Wat is de grootste uitdaging als
we het hebben over huisvesting voor mensen
aan de onderkant van de samenleving?
Stef Blok: ‘Tijdens mijn periode als Kamerlid
kwam ik vaak in de Schilderswijk in Den Haag.
Bijna wekelijks zat ik aan tafel voor overleg met
hulpverleners, maar ik trof bij die overleggen
nauwelijks bewoners. Er is veel goedwillende
hulpverlening, maar het is blijkbaar moeilijk om
echt contact te krijgen met de mensen die je
wil bereiken. Vandaar mijn insteek: zorg voor
goede hulpverlening, maar verminder het aantal
loketten.’
Cornel Vader:
‘De toegang tot de
lokale woningmarkt
is voor mensen aan
de onderkant van
de samenleving erg
moeilijk. De hamvraag
is: hoe kom je aan betaalbare huisvesting.
Met schulden is dat bijna onmogelijk. Er is
dus behoefte aan goedkope woningen, zoals
studentenhuisvesting in grote steden.’
Stef Blok: ‘Begrijp ik u goed? Is het nu
lastiger dan een paar jaar geleden omdat u op
verschillende plaatsen afspraken moet maken
met woningcorporaties? Maar dat is toch niet
veranderd? Waarom moet u op het gebied
van wonen dingen op een nieuwe manier gaan
regelen?’
Veel mensen aan de onderkant van de samenleving wonen
noodgedwongen in een opvang of instelling. Terwijl ze dolgraag
zelfstandig willen wonen, met een eigen douche en keukentje. Een woonunit
van 20 vierkante meter is voor deze groep mensen al een uitkomst. Maar in
veel grote steden ontbreekt het aan voldoende woningen in dit segment.
Stichtingsdirecteur Cornel Vader zocht minister Stef Blok (Wonen en
Rijksdienst) in zijn Haagse werkkamer op om dit dilemma te bespreken.
‘Hoe kom je aan betaalbare
huisvesting voor mensen aan de
onderkant van de samenleving?’
Veel mensen aan de onderkant van de samenleving wonen
noodgedwongen in een opvang of instelling. Terwijl ze dolgraag
zelfstandig willen wonen, met een eigen douche en keukentje. Een woonunit
van 20 vierkante meter is voor deze groep mensen al een uitkomst. Maar in
veel grote steden ontbreekt het aan voldoende woningen in dit segment.
Stichtingsdirecteur Cornel Vader zocht minister Stef Blok (Wonen en
Rijksdienst) in zijn Haagse werkkamer op om dit dilemma te bespreken.
sociaal
7
LEGER
DES H
EILS MAG
AZIN
E VOO
R IED
EREEN
een hoger inkomen hebben, zodat
ze plaats kunnen maken voor
nieuwe starters. Daar moet de
hele woningmarkt van pro� teren.
Verder zijn er te veel goedkope
woningen gesloopt. Dat was met
de beste bedoelingen, maar er is
maatschappelijk vraag naar een
gewone betaalbare portiek� at.
Die is na een goede onderhouds-
beurt nog steeds aantrekkelijk.’
Cornel Vader: ‘Dat zeggen wij ook
vaak: doe ons maar een portiek� at
uit de jaren vijftig, met vier � ats
links en vier rechts. Prima voor onze
doelgroep.’
Stef Blok: ‘Ik wil dat de corporaties
weer betaalbare sociale
huurwoningen gaan bouwen.
Een andere maatregel is
het terugbrengen van de
wettelijke minimumeis. Die
was eerst boven de twintig
vierkante meter en sinds kort
vijftien vierkante meter. Dat is een
oppervlakte waarop je fatsoenlijk
kunt leven, net als vroeger in mijn
studententijd, tegen een betaalbare
huur.’
‘Er is maatschappelijk vraag naar
gewone, betaalbare portiekflats’
Stef Blok: ‘Er is
inderdaad in heel veel
plaatsen sprake van
forse wachtlijsten.
Sociale huurwoningen
worden toegewezen
aan mensen met lage
inkomens, maar die
blijven daar wonen als
hun inkomen stijgt.
Dat is maatschappelijk
onwenselijk. Vandaar dat
ik inkomensafhankelijke
huurverhoging heb ingevoerd
die voor mensen met een hoger
inkomen de huren meer laten
stijgen. Men hoeft niet weg, maar
krijgt wel een prikkel om om zich
heen te kijken.’
‘Daarnaast werk ik aan een
wetsvoorstel dat het mogelijk maakt
tijdelijke huurcontracten te sluiten
voor starters. De insteek is dat je na
vijf jaar kunt kijken of ze inmiddels
De vraag aan de onderkant
neemt toe
Cornel Vader: ‘De druk neemt
enorm toe door de uitstroom van
mensen die uit detentie of de
chronische psychiatrie komen.
In totaal gaat het om het wegvallen
van een derde van het totale aantal
bedden. Dat houdt geen gelijke
tred met het lokaal opbouwen van
simpele, eenvoudige woningen voor
eenpersoonshuishoudens. Daarnaast
zijn er steeds meer psychiatrische
mensen die in een corporatiewoning
wonen en door het wegvallen van de
begeleiding het niet langer zelfstandig
redden, verward raken en overlast
kunnen veroorzaken’.
Naam: Patrick Sturing
Geboortedatum: 10 maart 1979
Opleiding:
Maatschappelijk Werk &
Dienstverlening aan de
Christelijke Hogeschool Ede en
het W&G College.
Op welke afdeling werk je?Cluster Emmen bij de onderdelen De Breehof en ambulant
Drenthe.
Wat houdt je werk in? Als zorgcoördinator coördineer ik de hulpverlening van instroom
tot uitstroom. Dat betekent dat ik veel contact heb met
gemeenten en sociale wijkteams.
Waar ben je trots op?
Ik ben er trots op dat ik voor het Leger werk en iets kan
betekenen voor mensen die tussen wal en schip vallen.
Dat worden er steeds meer. Het is soms nodig de grenzen van
de regelgeving op te zoeken. Dat maakt het werken voor het
Leger des Heils boeiend. Ik ben er ook trots op dat wij als Leger
een serieuze gesprekspartner zijn voor de gemeenten
en andere partijen waarmee wij samenwerken.
Je belangrijkste ervaring?Wat nooit went is dat ik mensen in de crisisopvang tegenkom
die helemaal alleen op de wereld zijn en letterlijk niemand
hebben. Hoe is het mogelijk dat, ondanks alle hulpverlening
en al het geld dat daar naartoe gaat, wij in Nederland nog
steeds niet iedereen goed in beeld hebben. Sommige mensen
zijn soms jaren moederziel alleen. Dat raakt mij.
De vraag aan de onderkant
neemt toe
Cornel Vader:
enorm toe door de uitstroom van enorm toe door de uitstroom van
mensen die uit detentie of de
chronische psychiatrie komen.
In totaal gaat het om het wegvallen
van een derde van het totale aantal
bedden. Dat houdt geen gelijke
tred met het lokaal opbouwen van
simpele, eenvoudige woningen voor
eenpersoonshuishoudens. Daarnaast
zijn er steeds meer psychiatrische
mensen die in een corporatiewoning
wonen en door het wegvallen van de
begeleiding het niet langer zelfstandig
redden, verward raken en overlast
kunnen veroorzaken’.
8
LEG
ER D
ES H
EILS
MAG
AZI
NE
VOO
R IE
DER
EEN
Cornel Vader: ‘Ik word eerlijk
gezegd wel blij van de aanpassing
van de regels voor de minimale
afmetingen van een woning.
Veel mensen die bij ons aankloppen
willen namelijk niet meer dan vijftien
of twintig vierkante meter. Een groot
deel van de mensen met wie wij te
maken hebben weet zich geen raad
met een te grote woning.’
Klein aanbod woonunits
Het aanbod van kleine woonunits
blijft jammer genoeg achter bij
de vraag. De groep kwetsbare
mensen aan de onderkant van de
samenleving die wil doorstromen
naar een eigen woning groeit snel.
Cornel Vader: ‘Vaak horen we
van corporaties dat het niet
rendabel is om te investeren in
goedkope huurwoningen vanwege
o.a. de verhuurdershef� ng en
dure grondprijzen. Anderzijds
blijven mensen te lang in dure
opvangvoorzieningen zitten. Dit is
maatschappelijk een zwaardere
kostenpost dan doorstroom naar
zelfstandige woonruimte. Deze
mensen blijven onnodig lang
hangen in een dure woonruimte.
Hoe kan de overheid ervoor zorgen
dat er voor de onderkant van de
samenleving beter wordt gebouwd?
‘Er is behoefte aan buurtsteunpunten;
het zijn de oren en ogen van de buurt’
Medewerkers van trajectmanagement hebben kennis van (regelgeving over) zorg,
maatschappelijke ondersteuning, wijkverpleging, arbeidstoeleiding, vrijetijdsbesteding
en toezicht. Zij zijn in staat om arrangementen op maat te maken, die aansluiten bij de
eigen mogelijkheden van de deelnemers. #trajectmanagement #integralearrangementen
#wijkverpleging
Maatwerk
corporaties die tegen hele gunstige
voorwaarden een accommodatie
beschikbaar stellen. Dit soort
initiatieven beklijven beter als
corporaties een grotere rol gaan
spelen.’
Stef Blok: ‘Onder de noemer
leefbaarheid zijn corporaties wilde
avonturen gestart. Denk aan de
verbouw van een cruiseschip voor
200 miljoen euro. Ook in tal van
andere plaatsen zijn hele dure
initiatieven gestart. Maar dat wil ik
niet meer. In de nieuwe wet staat
dat activiteiten van corporaties op
het gebied van leefbaarheid een
relatie met wonen moeten hebben.
Ik ben ervan overtuigd dat ik dit niet
inhoudelijk vanuit Den Haag kan
regelen. Elke gemeente legt zijn
eigen accenten. De Schilderswijk
in Den Haag is echt anders dan
Nijmegen of Arnhem. Dáárom
geloof ik in decentralisatie.’
‘Er is behoefte aan buurtsteunpunten;
het zijn de oren en ogen van de buurt’
60% van onze medewerkers is
45 jaar of jonger. De gemiddelde
leeftijd van onze medewerkers
is 39,7 jaar. 71% is vrouw,
29% is man. Gemiddeld werken
medewerkers 6,9 jaar bij het
Leger des Heils.
Facts
Stef Blok:
‘De corporaties
hebben inderdaad
te maken met een
stevige verhuurdershef� ng, maar
er is best ruimte om te investeren.
Er zijn genoeg corporaties die
zich weer meer richten op sociale
woningbouw voor de onderkant
van de samenleving. Ook komt
men terug van het massaal slopen
van oude woningen; ook met het
renoveren en isoleren van oude
woningen realiseer je betaalbare
woningen.’
Leefbaarheid
In de transitie komt meer nadruk te
liggen op leefbaarheid, veiligheid en
eigen verantwoordelijkheid. Samen
met buren, familie, buurt, kerk,
verenigingen, enz. Welke rol kunnen
woningcorporaties hierin spelen?
Cornel Vader: ‘Er is heel veel
behoefte aan buurtsteunpunten.
Het werkt goed om een plek
te hebben waar mensen elkaar
kunnen opzoeken en contact
kunnen onderhouden. Het zijn
de oren en ogen van de buurt.
We zien tegelijkertijd hoe moeilijk
het is deze buurtsteunpunten te
exploiteren. Er zijn gemeenten die
dit soort projecten ondersteunen en
9
LEGER
DES H
EILS MAG
AZIN
E VOO
R IED
EREEN
‘Elke gemeente legt zijn eigen accenten;
dáárom geloof ik in decentralisatie’
Financiën
Inkomsten (in miljoenen):
ABWZ, ZvW, Forensische Zorg
Subsidies van overheden
Eigen bijdrage van deelnemers
Giften, nalatenschappen e.d.
Overige
Totaal
Uitgaven (in miljoenen):
Geestelijke gezondheidszorg
Maatschappelijke opvang
Ouderen- en gezondheidszorg
Jeugdzorg
Preventie en maatschappelijk herstel
Reclassering
Verslavingszorg
Totaal
157
145
11
8
9
330
85
71
56
35
53
23
7
330
Werken aan je conditie in
Bewegen, iets doen aan je conditie
en andere mensen ontmoeten.
Ontspannen en gezellig.
In ‘krachtwijk’ Maastricht Noordoost
komt elke woensdagmiddag een
groep vrouwen in een gymzaal
bij elkaar om onder leiding van
maatschappelijk sportcoach Raoul
Reintjens de spieren los te maken.
‘Toen we een tijdje geleden
begonnen, waren het er vijf’, zegt
Raoul. ‘Inmiddels zijn er het twaalf.
Het gaat van mond tot mond in de
buurt. Ik verwacht dat de groep
verder zal groeien.’
Laagdrempelig bewegen en ontmoeting
krachtwijkWerken aan je conditie inWerken aan je conditie in
Bewegen, iets doen aan je conditie
en andere mensen ontmoeten.
Ontspannen en gezellig.
In ‘krachtwijk’ Maastricht Noordoost
komt elke woensdagmiddag een
groep vrouwen in een gymzaal
bij elkaar om onder leiding van
maatschappelijk sportcoach Raoul
Reintjens de spieren los te maken.
‘Toen we een tijdje geleden
begonnen, waren het er vijf’, zegt
Raoul. ‘Inmiddels zijn er het twaalf. Raoul. ‘Inmiddels zijn er het twaalf.
Het gaat van mond tot mond in de Het gaat van mond tot mond in de
buurt. Ik verwacht dat de groep buurt. Ik verwacht dat de groep buurt. Ik verwacht dat de groep
verder zal groeien.’ verder zal groeien.’
Laagdrempelig bewegen en ontmoeting
krachtwijkHet initiatief kwam van enkele
vrouwen die het buurtsteunpunt Bij
Bosshardt in Maastricht bezoeken.
Gratis bewegen
Het Leger des Heils heeft het
sportproject samen ontwikkeld met
Maastricht Sport, de gemeentelijke
sportaanbieder. De dames sportten
eerst bij een andere sportclub.
Raoul: ‘De dames voelden zich
daar niet langer op hun gemak
en maakten er geen gebruik van.
Terwijl ze wel een abonnement
hadden waar ze voor moesten
betalen. Door onze inzet hebben we
dat kunnen oplossen. Wij hebben
de bewegingslessen overgenomen.
Gratis.’
Doorzettingsvermogen
Raoul had daarvoor net zijn training
als maatschappelijk sportcoach
afgerond. ‘Die heb ik gevolgd
omdat het Leger des Heils cliënten
wil stimuleren om meer te bewegen.
Veel van hen zijn daarvoor niet
zo gemotiveerd terwijl het ze
veel kan brengen op het gebied
van gezondheid, conditie en
doorzettingsvermogen.’
Toch moet je bij het uurtje bewegen
op de woensdagmiddag niet
denken aan grootse sportieve
prestaties. Raoul: ‘Het is allemaal
heel laagdrempelig. De spieren
losmaken en iets doen aan het
overgewicht waar sommige van de
deelneemsters mee kampen.
Maar het belangrijkst is de
ontmoeting, het samenzijn. En het
slaat aan. Dat is nog het leukst.’
Bewegen, iets doen aan je conditie
en andere mensen ontmoeten.
Ontspannen
In ‘krachtwijk’ Maastricht Noordoost
komt elke woensdagmiddag een
groep vrouwen in een gymzaal
bij elkaar om onder leiding van
maatschappelijk sportcoach Raoul
Reintjens de spieren los te maken.
‘Toen we een tijdje geleden
begonnen, waren het er vijf’, zegt
Raoul. ‘Inmiddels zijn er het twaalf. Raoul. ‘Inmiddels zijn er het twaalf.
Het gaat van mond tot mond in de Het gaat van mond tot mond in de
buurt. Ik verwacht dat de groep buurt. Ik verwacht dat de groep buurt. Ik verwacht dat de groep
verder zal groeien.’ verder zal groeien.’
Laagdrempelig bewegen en ontmoeting
10
LEG
ER D
ES H
EILS
MAG
AZI
NE
VOO
R IE
DER
EEN
we lopen betaalachterstanden in.
Nu komt Gea alleen als het nodig is.’
Sinds twee jaar wonen er ook drie
kleindochters in het gezin. Gea is
ook van hen de gezinsvoogd. Voor
de moeders gaf dat rust. ‘Gea en
Esther kennen ons en de meisjes,
wij vertrouwen hen en ze overleggen
met elkaar. Ze weten dat wij allebei
veel heb ben meegemaakt en dat
we nu met ons gezin de wereld
aankunnen. Met het Leger lukt dat.’
v.l.n.r. Esther, Gea, Annemarie en Julia
‘Wij hebben de expertise’
Leger des Heils
Jeugdbescherming en
10 voor Toekomst werken
intensief samen in gezinnen
met een Roma-achtergrond.
Gea en Esther zijn collega’s
die goed op de hoogte zijn
van de achtergronden van
Roma-gezinnen.
Gea is als gezinsvoogd en
jeugdbeschermer betrokken
bij dit gezin. ‘Het wijkteam
bemoeit zich niet meer met
het gezin. Ze weten dat wij
de expertise hebben. Bij de
Romagezinnen zelf merken
we dat het Leger goed
bekend staat.’
Gezinscoach Esther bezoekt
het gezin gemiddeld twee
keer per week. Ze bespreekt
het dagelijks leven en handelt
met de moeder de post af.
‘Er komt veel op dit gezin af,
juist daarbij vragen ze om
onze hulp.’
Julia en Annemarie wonen sinds 2006 bij elkaar
en vormen met de kinderen van Julia en haar (pleeg)
kleinkinderen een samengesteld gezin.
Programma Aanpak
Uitbuiting kinderen met
een Roma-achtergrond De ministeries van Veiligheid
& Justitie en van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid hebben
al jarenlang een programma
Ze hadden eerder al hulp. ‘De
maatschappelijk werker van de
gemeente kwam één keer per
week langs om met de � nanciën te
helpen. Maar dat was niet genoeg.
Er ging steeds meer mis. Sinds
Gea en Esther ons helpen gaat het
stukken beter en dan vooral met de
kinderen op school.’
Grip
‘We hebben nu weer grip op ons
leven. Er zijn nog wel schulden, maar
‘We hebben weer grip op ons leven’
& Justitie en van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid hebben
al jarenlang een programma
om gezinnen met een Roma-
achtergrond bij de maatschappij
te betrekken. Hugo van Meeuwen
is actief als projectleider vanuit het
Leger des Heils.
‘Wij geloven dat er succes te
behalen is als we ons richten op de
perspectieven van deze kinderen
met een Roma-achtergrond.
Het Leger ontwikkelt een nieuwe
manier van werken. We zoeken
met professionals buiten onze
organisatie actief contact om
onze kennis over te dragen.’
‘Daarnaast onderzoeken we hoe
we de internationale structuur
van het Leger des Heils kunnen
inzetten voor de ondersteuning
van deze bijzondere gezinnen, die
banden hebben door heel Europa.’
11
LEGER
DES H
EILS MAG
AZIN
E VOO
R IED
EREEN
Schoolvoorbeeld
van het combineren
van formele en
informele zorg
12
LEG
ER D
ES H
EILS
MAG
AZI
NE
VOO
R IE
DER
EEN
nog niet klaar bent om helemaal
op jezelf te wonen. Ik probeer
graag dingen zelf, dan is het � jn
om iemand te hebben die over je
schouder meekijkt.’
Luisterend oor
Joël Dijkstra (student natuur-
wetenschappen en innovatie-
management, 20 jaar) is een van
de drie ‘hulpstudenten’, die over
Esthers schouders meekijken.
‘Ik heb een verleden met jeugdhulp
en wilde iets terugdoen. Sommige
jongeren help ik met praktische
dingen, zoals koken, schoonmaken
en plannen. Anderen zijn verder.
Voor hen kan ik een luisterend
oor zijn en richt ik me meer op
emotionele ondersteuning.’
‘De Sterren’ in Utrecht is
een schoolvoorbeeld van het
combineren van formele en
informele zorg. In het studenten-
complex in Rijnsweerd, het
voormalige provinciehuis van
Utrecht, huurt het Leger des Heils
negen studentenkamers. Er wonen
zes jongeren die van het Leger des
Heils ambulante zorg krijgen en drie
‘gewone’ studenten. Die staan de
zes met raad en daad bij, zodat ze
binnen een jaar zelfstandig kunnen
wonen.
Esther van de Molen (17), een van
de zes jongeren, vindt het wonen in
‘De Sterren’ de perfecte tussenstap
naar het ‘echte’ studentenleven.
‘Er is een hoop te leren als je
Student op eigen benen
Esther komt uit een gebroken gezin.
Ze woonde tot haar dertiende bij
haar moeder waar Esther het niet
� jn had. Haar moeder zorgde niet
goed voor haar en haar zus. Toen
zijn ze samen weggelopen en
terechtgekomen bij een gezin dat
hen heeft opgevangen. Esther heeft
er ruim drie jaar gewoond. Op een
gegeven moment was het tijd om
een stap verder te doen op weg
naar zelfstandigheid. ‘De Sterren’
kwam precies op het juiste moment
op mijn pad.’
‘Als het toch
niet lukt, zijn wij
er als vangnet’
Esther zag er enorm tegenop
zelfstandig haar huishoudentje
te runnen. ‘Het was het laatste
jaar dat ik bij het pleeggezin kon
blijven. Het was eng. Wat moest ik
doen? Ik kon niet schoonmaken,
niet koken.’ Dankzij Joël en zijn
collega-hulpstudenten werd het een
zachte landing toen ze in februari
in ‘De Sterren’ een kamer betrok.
Joël voegt er trots aan toe: ‘Nu
doe je zelf je boodschappen en je
� nanciën. En als het toch niet lukt,
zijn wij er.’
‘Ik ben er bijna klaar voor’
In november zit de begeleiding van
negen maanden erop. Het wordt de
uitdaging zelfstandig een vervolg
te geven aan haar studie gra� sche
vormgeving. Ze heeft er alle
vertrouwen in. ‘Ik ben er bijna klaar
voor. Ik heb veel aan het Leger des
Heils te danken. Zonder hen had ik
hier nu niet gezeten.’
Bij ‘De Sterren’ zetten jongeren
een laatste stap richting
zelfstandigheid. Het verhaal
van Esther en Joël laat zien
dat informele zorg
een meerwaarde vormt voor
kwetsbare jongeren én de
samen leving. Jongeren wonen
maximaal een jaar bij ‘De
Sterren’ om daarna weer op
eigen benen te kunnen staan.
Nog een voorbeeld van de
combinaties van formele en
informele zorg:
In Amersfoort werkt het Leger
des Heils samen met Stichting
Present, waarbij gezinnen
maatjes worden. Het project
Gezin in de Buurt koppelt
een ‘gewoon’ gezin aan
een gezin dat begeleiding
krijgt van het Leger
des Heils. De gezinnen
ondernemen samen
activiteiten.
De meerwaarde van informele zorg
vertrouwen in. ‘Ik ben er bijna klaar
voor. Ik heb veel aan het Leger des
Heils te danken. Zonder hen had ik
hier nu niet gezeten.’
Naam: Stephanie Joy-Eerhart
Geboortedatum: 25 oktober 1985
Opleiding:Ik volg de opleiding Maatschappelijk Werk en Dienstverlening
aan de Hogeschool Amsterdam. Ik ben derdejaars; volgend
jaar hoop ik af te studeren.
Op welke afdeling werk je?Sociaal pension Zuiderburgh in Amsterdam-Zuid.
Wat houdt je werk in? In de Zuiderburgh werk ik via een herstelgerichte methode.
Ons doel is om de client na verloop van tijd de regie
weer in handen te geven. Het is mijn taak om op negen
levensgebieden interventies uit te zetten om de problematiek
draaglijk te maken of op te lossen.
Waar ben je trots op?
Ik vind het mooi om er te zijn voor
mensen aan de onderkant van de
samenleving. Ik geniet van het contact
met de cliënten. Een potje rummikub
spelen, samen een maaltijd koken,
praten over zingeving. Het is het Leger
des Heils in hart en nieren en het
houdt niet op na je of� ciële werktijd.
Je mooiste herinnering?Thuis op mijn prikbord hangt een briefje van een man met een
verstandelijke beperking waarin hij vraagt of ik zijn mentor wil
worden. Het zit vol spelfouten maar het is erg ontroerend en
vertederend. Mijn hele werk zit in zo’n briefje.
jaar dat ik bij het pleeggezin kon
blijven. Het was eng. Wat moest ik
Bij ‘De Sterren’ zetten jongeren
De meerwaarde van informele zorg
vertederend. Mijn hele werk zit in zo’n briefje.
des Heils. De gezinnen
ondernemen samen
13
LEGER
DES H
EILS MAG
AZIN
E VOO
R IED
EREEN
Stephanie Joy-Eerhart woonde tot vijf jaar
geleden in een sociaal pension van het Leger des
Heils in Haarlem. Haar ervaringen als verslaafde
jongvolwassene schreef ze op in ‘Pappie’s kleine
meid slaapt op straat’. Inmiddels is er een vervolg.
Haar nieuwe boek heet ‘Littekens van de straat’
en is te koop via webwinkel.legerdesheils.nl.
‘Wij geven nooit iemand op’
Anno 2015 is de voormalige
landkolonie nog altijd in functie,
zij het met een andere naam: Domus+
Batelaar. Tegenwoordig zijn het vooral
mannen uit de Top600 Amsterdam die
naar Lunteren komen. ‘We hebben het
over een zeer moeilijke doelgroep’,
zegt Tiny Vriezen, manager in
Gelderland. ‘Deze groep mannen heeft
psychische problemen, contact met
justitie en soms zijn ze ook verslaafd
of hebben ze een verstandelijke
beperking.’
Werken aan weerbaarheid
Er is geen standaardprogramma
of behandeling, alles is maatwerk.
‘De problemen van deze groep
mensen blijven altijd bestaan.
Ze kunnen er nergens anders
mee terecht. Wat wij doen, is de
omstandigheden aanpassen en met
hen meebewegen’, zegt Sebastiaan
Kruyswijk, unitmanager Domus+
Batelaar: ‘Ze kunnen alle prikkels
van de stad niet aan. Hier werken
we in een prikkelarme omgeving
aan weerbaarheid en stellen
haalbare doelen. Zodat ze met meer
zelfvertrouwen terug kunnen keren
naar de stad.’
Top600 van Amsterdam naar de Veluwe
Al meer dan een eeuw vangt het Leger des Heils mensen uit de stad op in de bosrijke
omgeving van Lunteren. Landgoed Groot Batelaar werd in 1895 het toevluchtsoord voor
armen, daklozen zonder werk, ‘landlopers’ zonder perspectief, kortom mannen die aan de
drank waren en overlast op straat veroorzaakten. Op het landgoed kwamen de mannen
tot rust en stopten ze met drinken. Tegelijkertijd leerden ze het land te bewerken.
Anno 2015 is de voormalige
landkolonie nog altijd in functie,
zij het met een andere naam: Domus+
Batelaar. Tegenwoordig zijn het vooral
mannen uit de Top600 Amsterdam die
naar Lunteren komen. ‘We hebben het
over een zeer moeilijke doelgroep’,
zegt Tiny Vriezen, manager in
Gelderland. ‘Deze groep mannen heeft
psychische problemen, contact met
justitie en soms zijn ze ook verslaafd
of hebben ze een verstandelijke
beperking.’
Werken aan weerbaarheid
Er is geen standaardprogramma
of behandeling, alles is maatwerk.
‘De problemen van deze groep
mensen blijven altijd bestaan.
14
LEG
ER D
ES H
EILS
MAG
AZI
NE
VOO
R IE
DER
EEN
we in een prikkelarme omgeving
aan weerbaarheid en stellen
haalbare doelen. Zodat ze met meer haalbare doelen. Zodat ze met meer
zelfvertrouwen terug kunnen keren zelfvertrouwen terug kunnen keren
De Top600 is een lijst van
mensen die veelvuldig in
aanraking zijn geweest met
politie en justitie in verband
met overvallen, straatroof of
woninginbraak. Zij krijgen
een speciale aanpak: niet
alleen lik-op-stuk door
politie en justitie, maar ook
correctie en ondersteuning.
Het Leger des Heils is nauw
betrokken bij deze aanpak.
Wat is de Top600?
‘Wij geven nooit iemand op’
In de media en het politieke debat
hoor je steeds meer over verwarde
mensen. Door de beddenreductie
in de GGZ en het gestaag
dalende aantal gedetineerden
staan mensen met een chronisch
psychiatrische stoornis eerder op
straat. Voor het Leger des Heils
reden om aan de bel te trekken.
Begin dit jaar hebben we het
thema ‘verwarde mensen’
succesvol op de politieke agenda
gekregen. Dit kreeg een vervolg
met een hoorzitting in de Tweede
Kamer. Samen met anderen
hebben we deze problematiek
goed kunnen toelichten.
De weg weten
Onze samenleving heeft, en krijgt,
vaker te maken met afwijkend en
overlastgevend gedrag van sterk
verwarde, angstige en wanhopige
mensen.
Schulden en betalings-
achterstanden zijn de belangrijkste
triggers. Deze groep mensen
klopt vaak tevergeefs aan bij
de gemeente. Als je al bij de
gemeente terechtkomt, want je
moet wel de weg weten in het
Nederlandse zorglandschap.
Voor veel gebruikers van de
laagdrempelige opvang zijn er
te veel belemmeringen om een
woning of andere veilige plek te
regelen.
Het Leger des Heils wil de
toegang tot de noodzakelijke
zorg, begeleiding en behandeling
openhouden. Wie behandeling
nodig heeft, moet die kunnen
krijgen. En als problemen blijvend
zijn, moet langdurige zorg, thuis
of in een instelling, beschikbaar
zijn. Samen met instellingen en de
politie kunnen we, onder regie van
de gemeenten, deze uitdaging aan.
Iedereen een tweede kans
Op dit moment vangt Groot
Batelaar dertig mensen op.
Tiny Vriezen: ‘Eigenlijk doen ze het
best heel goed. Ze gedijen in de
structuur, doen mee in onze 50|50
Workcenters en werken aan herstel
van relaties.’
Maar nog niet alles gaat goed.
Er zijn clienten bij wie een vorm van
gezamenlijk wonen als Domus+
niet past. Tiny Vriezen: ‘Maar ook
voor hen zijn we bezig. We denken
na over een alternatieve vorm
van beschermd wonen voor deze
groep. Want we geven nooit iemand
op. Iedereen verdient een plek om
te wonen en te leven, iedereen
verdient een tweede kans.’
Verwarde mensen op de agenda
15
LEGER
DES H
EILS MAG
AZIN
E VOO
R IED
EREEN
In 2014 deden 34.659 mensen
een beroep op de professionele
zorg en begeleiding van het Leger
des Heils. Gezamenlijk goed voor
57.764 hulpverleningstrajecten.
Een deelnemer kan meerder
trajecten zowel gelijktijdig als
volgtijdelijk doorlopen.
Facts
D A G O P V A N G P R O S T I T U E E S
Hulpverlening op de Groningse tippelzone
Nieuwe panty’s en een SOA-testEen dagopvang die om 19.00 uur ’s avonds
pas open gaat, vooral vrouwe lijke bezoekers
heeft en panty’s aanbiedt. Het is wel
duidelijk dat we niet bij een reguliere
dagopvang zijn. Sinds enkele maanden
verleent het Leger des Heils hulp op de
tippelzone aan de oostkant van de stad
Groningen.
De dagopvang ziet eruit als een huiskamer:
een luie bank, televisie en verse kof� e.
Elke avond komen hier zo’n 12 tot 16
vrouwen langs voor een praatje, een warme
douche of om panty’s en condooms te
halen.
‘Het zijn mooie en sterke vrouwen. We willen
een zo veilig mogelijke werkplek voor ze
realiseren. En helpen hun leefsituaties te
verbeteren. Door een relatie met hen op te
bouwen en vertrouwen te winnen, proberen
we de vrouwen richting hulpverlening
te leiden. De huiskamer is hierin een
belangrijke schakel’, aldus Sarien Horinga,
projectleider in Groningen.
Schoonheidssalon De dagopvang sluit
dagelijks om twee uur
’s nachts. ‘We weten
(nog) weinig van
de thuissituaties van deze vrouwen, of ze
zelfstandig werken of gedwongen worden’,
zegt Sarien. ‘We weten wel dat veel vrouwen
verslaafd zijn. Ze hebben het geld nodig
om drugs te kopen. Iemand vertelde me
laatst dat haar man denkt dat ze in een
schoonheidssalon werkt.’
Bij de dagopvang zijn diverse organisaties
betrokken. Zo komt er wekelijks een
arts van de GGD of verpleegkundige
langs voor medische controles. Er zijn
gratis SOA-tests. Stichting Terwille biedt
uitstapprogramma’s voor deze vrouwen
aan. Sarien doet ook mee in het overleg
rond mensenhandel in Groningen.
DNA
‘Laagdrempelig werken past heel goed
bij ons, het zit in het DNA van onze
organisatie’, zegt ze. ‘Ik zie dat we goed
kunnen schakelen en creatief naar de
situatie kunnen kijken. Onze medewerkers
maken hierin het verschil. Wij kijken met
liefde naar mensen, ook al doen of zijn ze
niet lief.’
16
LEG
ER D
ES H
EILS
MAG
AZI
NE
VOO
R IE
DER
EEN
‘Wij hebben een
uniek aanbod’
Paul Visser ontdekt meerwaarde
herstelgericht werken in wijkteams
‘Onze
is het belangrijkste instrument’
‘De transformatie in de zorg dwingt
ons achter ons bureau vandaan te
komen en meer samen te werken.
Het gaat om het samenbrengen
van verschillende perspectieven.
Hoe doe jij het en hoe doe ik het?
En wat is het beste voor onze
cliënt?’
Dat is in een notendop waar het
volgens Paul Visser om draait in
de sociale wijkteams. In Almere
ondersteunt Paul sociale wijkteams
bij complexe hulpvragen. ‘Bij
vragen aan het expertteam
van het Leger des Heils gaat
het meestal om mensen met
huisvestingsproblemen. In 99
van de 100 gevallen komen er
ook andere problemen bij kijken.’
Het is nog te vroeg voor een
evaluatie van de nieuwe manier
van werken, maar de eerste
ervaringen zijn positief, vindt Paul.
‘De organisaties werken minder
langs elkaar heen. Je ziet dat ze
intensiever samenwerken en het
aanbod overzichtelijker wordt.’
Herstelgericht werken
Paul Visser ziet vooral veel
mogelijkheden. ‘Ik doe dit werk nu
25 jaar en heb ontdekt dat onze
persoonlijkheid het belangrijkste
instrument is. Ik kan zelf het
verschil maken. Zo kan ik meer
betekenen voor de ander. Bij
het Leger des Heils werken we
vanuit het idee van herstelgericht
werken. Het gaat er niet om dat
we iemand als slachtoffer zien en
willen redden. Nee, we zien een
persoon die zijn of haar eigen
mogelijkheden leert ontdekken.
Dat is typisch het Leger des
Heils en past goed bij de kern
van de transitie: aansluiten bij de
eigen kracht van mensen. Eigen
Kracht schrijf je niet voor niets
met hoofdletters. Ook vanuit
mijn geloof is dat een belangrijke
drijfveer.’
Basishouding
De waarde van herstelgericht
werken komt ook terug in contact
met collega’s en in de wijkteams.
‘Ook dan breng ik diezelfde
basishouding in praktijk. Daar is
veel behoefte aan.’
Hulpverlening op de Groningse tippelzone
Nieuwe panty’s en een SOA-test
persoonlijkheid
Vrijetijdprogramma’s (sport, kunst en theater) helpen deelnemers en sociaal kwetsbare burgers om de aansluiting te (her)vinden bij de samenleving. We leiden maatschappelijke sport- en buurtcoaches op om dit mogelijk te maken. #maatschappelijkecoaches #DutchStreetCup #iedereendoetmee
Iedereen doet mee
17
LEGER
DES H
EILS MAG
AZIN
E VOO
R IED
EREEN
Kleinschalige opvang door vrijwilligers
‘Dat wens ik meer grote
gemeenten toe’, zegt wethouder
Margriet Jongerius van Utrecht
tijdens een ontmoeting met
Jan Jans, directeur van de
werkeenheid Midden-Nederland.
De wegen van Margriet Jongerius
en Jan Jans kruisen elkaar in
de Toevlucht, een bed, bad en
broodvoorziening voor ruim
twintig ongedocumenteerde
mannen. Het is een initiatief van de
Utrechtse kerken, die ruim honderd
vrijwilligers wisten te mobiliseren.
Het Leger des Heils stelt de locatie
beschikbaar en geeft professionele
ondersteuning zoals BHV.
Toekomstperspectief
Jan Jans: ‘Professionals en
vrijwilligers zijn bezig met dag-
besteding en educatie. We kijken
welke mogelijkheden er zijn in onze
werkervaringsplaatsen, zoals bij
50|50. We streven naar een goed
individueel aanbod, met oog
voor zingeving, wederkerigheid en
een toekomstperspectief, hetzij in
Nederland, hetzij in het land van
herkomst.’
Vrijwilligers
Dit is zoals Margriet Jongerius
(portefeuillehouder welzijn, zorg en
maatschappelijke ondersteuning,
wijkgericht werken en participatie)
het graag ziet. ‘Het is mooi
dat er vrijwilligers zijn die zich
verantwoordelijk voelen. Ook de
organisaties zetten er goed op in
met professionals. En wat we ook
niet moeten vergeten is dat de
samenwerking tussen partners erg
goed is. De instellingen zitten er
niet om elkaar vliegen af te vangen,
maar werken samen in het belang
van de mensen om wie het gaat.’
Jan Jans: ‘Als onderdeel van het
akkoord over bed, bad en brood
komt er straks geld beschikbaar.
Bed, baden brood in Utrecht
In de opvang van
uitgeprocedeerde
asielzoekers
(ongedocumenteerden)
vaart de gemeente
Utrecht een eigen
koers. Wethouder
Margriet Jongerius
zweert bij kleinschalige
opvanglocaties
met de inzet van
vrijwilligers.
mét begeleiding
Kleinschalige opvang Kleinschalige opvang door vrijwilligers
‘Dat wens ik meer grote
gemeenten toe’, zegt wethouder
mét begeleidin
Bed, baden brood in Utrecht
komt er straks geld beschikbaar.
MargrietJongerius
Jan Jans
Bed, baden brood in Utrecht
In de opvang van
uitgeprocedeerde
asielzoekers
(ongedocumenteerden)
vaart de gemeente
Utrecht een eigen
koers. Wethouder
Margriet Jongerius
zweert bij kleinschalige
opvanglocaties
met de inzet van
vrijwilligers.
Jan Jans
18
LEG
ER D
ES H
EILS
MAG
AZI
NE
VOO
R IE
DER
EEN
Vrijwilligers denken misschien dat
ze er nu mee kunnen stoppen en
dat professionals het overnemen.
Nee, zeg ik, blijf betrokken. Zo
kunnen we iets extra’s doen.’
Margriet Jongerius: ‘Wij vinden
dat bij bed, bad en brood voor
ongedocumenteerden ook
begeleiding hoort. Ik zeg: Je weet
niet of je hier kunt blijven. Zorg
dat je in de tijd dat je hier bent
iets opbouwt. Denk na over je
toekomst, waar die ook is. Laat
mensen niet hospitaliseren, maar
laat ze verantwoordelijkheid nemen
voor hun eigen toekomst.’
Rust, veiligheid en aandacht
Jan Jans: ‘Elke bezoeker
bieden wij een gesprek aan met
Vluchtelingenwerk. Zo hebben we
tot nu toe ruim twintig procent van
de mensen terug kunnen leiden.
In een omgeving met rust, veiligheid
en aandacht kiest men er soms
toch voor om terug te keren.’
Margriet Jongerius: ‘Mensen die op
de vlucht zijn, wonen het liefst in
het land waar ze hun roots hebben.
Daar kom je het meest tot je recht.
Nu worden mensen overal naar
toe gejaagd. Nederland moet deze
mensen opvangen. Tegelijkertijd
neemt de druk in de samenleving
toe en wordt de vraag gesteld:
hoeveel kunnen we opvangen?’
Waarin kunnen andere steden iets
leren van Utrecht?
Margriet Jongerius: ‘We hebben
het kleinschalig georganiseerd,
zodat mensen zich veilig en prettig
voelen. En naast opvang bieden we
begeleiding. In een kleinschalige
context kun je prima vrijwilligers
inzetten. Dat lukt niet als je de
opvang grootschalig organiseert,
zoals Amsterdam en andere grote
steden. Die kunnen op dit punt nog
iets van ons leren.’
Tot slot een advies van de
wethouder aan het Leger des
Heils: ‘Buit nog meer uit dat je een
internationale organisatie bent met
vestigingen in meer dan honderd
landen. Het zou prachtig zijn als het
Leger des Heils een rol kan spelen
in de keten door mensen te helpen
terug te keren naar het land waar ze
vandaan komen.’
‘Maak mensen verantwoordelijk voor hun eigen toekomst’
Naam: Ilse Broek
Geboortedatum: 22 februari 1966
Opleiding:
HBO Maatschappelijk Werk
en Dienstverlening,
een voortgezette opleiding
GGZ en postdoctorale
opleiding systeemtherapie.
Op welke afdeling werk je?Op de ambulante afdeling van het Orthopedagogisch centrum
Trompendaal, Hilversum.
Wat houdt je werk in? Ik ben werkbegeleider. Dat betekent dat ik onze ambulante
collega’s ondersteun door met ze mee te kijken en mee te
denken in de uitvoering van hun werk. Ik zet de lijnen uit en
bewaak de caseloads (het aantal cliënten) en organiseer wat
nodig is voor de uitvoering van het werk.
Waar ben je trots op?
Dat ik bij het Leger des Heils op een goede manier hulp kan
verlenen. Wij proberen er voor iedereen te zijn, zijn vasthoudend
en hebben een lange adem in onze hulpverlening.
Je mooiste herinnering?Veel, maar in het bijzonder een aantal hele ingewikkelde
zaken die jarenlang liepen en uitzichtloos leken, maar waar we
toch een doorbraak in weten te maken. Dat geeft altijd weer
een goed gevoel.
voor hun eigen toekomst’
Heils: ‘Buit nog meer uit dat je een
internationale organisatie bent met
vestigingen in meer dan honderd
landen. Het zou prachtig zijn als het
Leger des Heils een rol kan spelen
De Leger des Heils Academie helpt medewerkers, vrijwilligers en deelnemers
hun skills te verbeteren. Via de Academie kunnen zij voldoen aan de professionele
eisen vanuit de branche en wet- en regelgeving.
#deskundigheid #LegerdesHeilsAcademie
Leger des Heils Academie
terug te keren naar het land waar ze
19
LEGER
DES H
EILS MAG
AZIN
E VOO
R IED
EREEN
meubels met een
verhaal
mooie en duurzame inrichting van gasterij op landgoed
De ‘t’ staat er niet voor niets tussen
haakjes achter, want de restauratie
van Geluk(t) was een hele klus.
De brasserie is gevestigd in een
schuur op het landgoed bij Kasteel
Aerwinkel. Het ontstond in 1854 op
de tekentafel van Pierre Cuypers
(architect van het Rijksmuseum
in Amsterdam) en staat op de
monumentenlijst. Tot 1989 werd het
landgoed bewoond door de zusters
van de orde van de Goddelijke
Voorzienigheid, die er ooit zieken
verpleegden.
Een paar jaar geleden kochten
Peter Persoon en zijn partner Petra
de Haas het kasteel, dat toen in
een slechte staat verkeerde.
Vele verbouwingen later is
Aerwinkel en het omliggende
landgoed open voor publiek.
Trouwerijen, groepsbijeenkomsten
en lentefairs, het kan er allemaal.
Voor de inrichting van de gasterij
zochten Peter en Petra naar
goed en mooi materiaal. ‘Wij
wilden graag steigerhout, mooi en
duurzaam’, zegt Peter. ‘Via mijn
werk kwam ik in aanraking met
de directeur van Leger des Heils
ReShare die mij vertelde dat het
Het Leger des Heils heeft zijn
werk verdeeld over 12 regionale
werkeenheden. Met 5805
professionals gaan we elke dag aan
de slag vanuit 256 locaties in
het land. Daarbij zijn ook 1370
vrijwilligers actief.
Facts
mooie en duurzame inrichting van gasterij op landgoed
50|50 Wood maakte het steigerhouten meubilair voor de
inrichting van gasterij Geluk(t) bij Kasteel Aerwinkel in het
Limburgse Posterholt, in de buurt van Roermond.
20
LEG
ER D
ES H
EILS
MAG
AZI
NE
VOO
R IE
DER
EEN
(Betaald) Werk helpt bij het
realiseren van de aansluiting
bij de samenleving. Onze 50|50
Workcenters zijn erkende
leerwerkbedrijven waar
deelnemers worden opgeleid
en een vak leren.
#50|50sociale onderneming
#arbeidstoeleiding #opleiding
#startkwali� catie
50|50 Workcenters
Leger ook steigerhouten meubels
maakt. Die ontmoeting leverde een
gesprek op met 50|50 Wood, één
van de werkbedrijven van het Leger
des Heils.’
‘We zijn erg tevreden’
Petra: ‘Het contact met 50|50
Wood was erg prettig. We werden
voortdurend op de hoogte
gehouden van de voortgang.
Ook over de a� evering zijn wij
erg tevreden.’
‘Misschien nog wel het mooist zijn
de verhalen achter de meubelen’,
zegt Peter. ‘De meerwaarde is dat
ze gemaakt zijn door mensen die na
een moeilijke periode bezig zijn hun
leven weer op te pakken. Een win-
winsituatie die op deze manier toch
maar mooi is Geluk(t).’
Naam: Luuk Pieters
Geboortedatum: 5 juni 1950
Opleiding:
Oorspronkelijk ben ik
timmerman; daarna ben ik dit
werk ingerold. Ik heb gemerkt
dat vooral levenservaring bij dit
werk een pre is.
Op welke afdeling werk je?De afdeling veldwerk van het Maatschappelijk Centrum
Rotterdam.
Wat houdt je werk in? Samen met mijn collega’s zoek ik dakloze mensen op.
Die vinden we soms op de gekste plekken. Wij proberen ze
in de hulpverlening te krijgen. Daarnaast gaan wij twee keer
per week op pad met de soepbus.
Waar ben je trots op?
Mensen helpen en hen de kans geven om uit de problemen
te komen.
Je mooiste herinnering?Op een keer werden we door de politie gebeld. Er zat een
man op het politiebureau die ‘brandgevaarlijk’ was. Hij zou
zijn eigen huis in brand hebben gestoken. Toen we opvang
voor hem wilden zoeken, bleken alle voorzieningen vol. Hij
zei toen: ‘zet mij maar af op het centraal station’. Anderhalf
jaar later kwamen we hem weer tegen. Hij zat zwaar onder
de medicijnen. Gelukkig kon hij terecht bij onze kliniek in
Apeldoorn en zes weken later belde hij: ‘Ik ben nog nooit zo
goed opgevangen’.
‘Het werk maakt me trots’
Bastiaan (31) werkt bij
50|50 Wood, een van de
werkbedrijven van het Leger
des Heils. De meubels voor
Geluk(t) zijn, onder meer,
van zijn hand. Hij was
verslaafd aan alcohol en
cocaïne en probeert nu
zijn leven weer op de rit te
krijgen.
‘Tegelijk met de meubels
bouw ik aan nieuw
vertrouwen’, zegt hij.
‘Het breekt je psychisch af
als iedereen aan je twijfelt.
Hier laten ze me
gewoon mijn werk
doen. Dat geeft een
eigenwaarde en dat
maakt me trots.
Mensen zien mijn
goeie kanten weer.’
21
LEGER
DES H
EILS MAG
AZIN
E VOO
R IED
EREEN
gewoon mijn werk
doen. Dat geeft een
eigenwaarde en dat
goeie kanten weer.’
‘Het breekt je psychisch af
als iedereen aan je twijfelt.
gewoon mijn werk gewoon mijn werk
‘Het werk maakt me trots’
LEGER
DES H
EILS
Wat doe je als een cursus is afgelopen, de docent
niet terugkomt en je als groep verder wil gaan om
nog meer te leren? Dan ga je gewoon door onder
leiding van een vrijwilliger. Dat is het verhaal van de
cursusgroep ‘Nederlands voor beginners’, die elke
woensdag- en dondermiddag bij elkaar komt in het
Buurtsteunpunt in Rotterdam Delfshaven.
De vrijwilliger die na het vertrek van de docente de
groep overnam is Erico (54). ‘Ik hielp haar al. Omdat
het moest. Ik was zo stom geweest om iemand
te helpen met het ‘wegdragen’ van een gestolen
televisie. Als tegenprestatie moest ik twee maanden
helpen bij de cursus. Dat was zo leuk dat ik kon
blijven toen de docente wegging. Ik zei: dan blijf ik;
vrijwillig!’
‘Het is heel basic’
‘Wat we hier doen is heel basic. We hebben een
werkboek met een verhaal en vragen. Een paar
cursisten komen uit Portugal en Afrika en spreken
Portugees. Ik spreek ook Portugees; dat helpt
om hen te laten begrijpen waar het verhaal
over gaat.’
Erico hoopt dat hij cursusleider kan blijven. Het heeft
hem uit zijn isolement gehaald, zegt hij. ‘Ik woon al
een hele tijd in de begeleid-wonenvoorziening en
was altijd behoorlijk op mijzelf. Door de cursus kom
ik vaker de deur uit. Het is in het buurtsteunpunt heel
gezellig en ik leer veel mensen kennen.’
Talenknobbel
Medewerker Job Lok is blij dat Erico de groep
heeft overgenomen. ‘Hij spreekt zes of zeven talen
en het was eigenlijk zonde dat hij niets met die
talenknobbel deed. Nu zet hij zijn talent in en laat hij
mensen groeien in het spreken en schrijven van de
Nederlandse taal. Hij pro� teert er zelf van, maar de
cursisten en wijkbewoners nog meer. We hebben
hem er graag bij.’
(Erico heeft in werkelijkheid een andere naam en
komt niet voor op de foto.)
De talenknobbel van Erico
Taal kan barrière zijn
Taal is voor veel mensen een
barrière bij het integreren in onze
samenleving. Daarom werkt
het Leger des Heils structureel
samen met de Stichting Lezen
en Schrijven. Deze Stichting
heeft inmiddels acht nieuwe
taaltrainers voor het Leger des Heils
opgeleid, die op hun beurt weer
taalvrijwilligers opleiden. Erico in
het verhaal hieronder is er een van.
Taalcursist wordt ‘docent’
Nederlands voor beginners
‘Door de taalcursus kom ik vaker in het buurtsteunpunt’
Ervaringsdeskundige in de rol van kapster
22
LEG
ER D
ES H
EILS
MAG
AZI
NE
VOO
R IE
DER
EEN
‘Ik was jarenlang verslaafd.
In 2009 kwam ik bij het Leger
des Heils terecht. Toen kon ik
beginnen met het herstel van
mijn leven. Ik leerde omgaan met
verantwoordelijkheid, grenzen
aangeven, structuur aanbrengen
en contacten opbouwen.
Ik woon in de woonwerktraining
in Dordrecht en ben supertrots,
want ik heb net te horen gekregen
dat ik kan doorstromen naar een
zelfstandige woning.’
‘Vroeger was ik kapster. Op dit
moment knip ik als vrijwilliger
mensen met een smalle beurs
in een buurtcentrum. Het geeft
me zelfstandigheid, eigenwaarde
en zelfvertrouwen. Ik zit niet
weggestopt in een voorziening,
maar heb mijn eigen plekje. Ik ben
er heel trots op dat het me lukt.’
Vooroordelen
‘Ik kijk anders tegen dingen aan en
heb niet meer zoveel vooroordelen.
Ik heb verder leren kijken.
Het relativeert. Ik ben heel blij
met mijn sociale netwerk. Ik
heb er een hele goede vriendin
aan overgehouden. Als ik straks
helemaal op mezelf woon, weet ik
dat dit blijft.’
‘Ik ben gelovig opgevoed en geloof
in God. Ik ben mijn geloof weleens
kwijt geweest door hele verdrietige
omstandigheden. Nu voel ik dat
God altijd bij me is en over me
waakt. Ik ben ervan overtuigd dat je
al het goede dat je geeft, uiteindelijk
weer terugontvangt. Niet voor wat,
hoort wat. Maar vanuit je hart.’
Knippen voor mensen met een kleine beurs
Ervaringsdeskundige in de rol van kapster
Anneke Nuchelmans is
sinds 2009 cliënt bij het
Leger des Heils. Zij zet haar
ervaringsdeskundigheid in
als lid van de cliëntenraad,
als ambassadeur en als
vrijwilliger in de kapsalon.
23
LEGER
DES H
EILS MAG
AZIN
E VOO
R IED
EREEN
‘Ik was jarenlang verslaafd.
In 2009 kwam ik bij het Leger
des Heils terecht. Toen kon ik
beginnen met het herstel van
mijn leven. Ik leerde omgaan met
verantwoordelijkheid, grenzen
aangeven, structuur aanbrengen
en contacten opbouwen.
‘Vroeger was ik kapster. Op dit
moment knip ik als vrijwilliger
mensen met een smalle beurs
in een buurtcentrum. Het geeft
me zelfstandigheid, eigenwaarde
en zelfvertrouwen. Ik zit niet
weggestopt in een voorziening,
maar heb mijn eigen plekje. Ik ben
er heel trots op dat het me lukt.’
Vooroordelen
‘Ik kijk anders tegen dingen aan en
heb niet meer zoveel vooroordelen.
Ik heb verder leren kijken.
omstandigheden. Nu voel ik dat
God altijd bij me is en over me
waakt. Ik ben ervan overtuigd dat je
al het goede dat je geeft, uiteindelijk
weer terugontvangt. Niet voor wat,
hoort wat. Maar vanuit je hart.’
Anneke Nuchelmans is
sinds 2009 cliënt bij het
Leger des Heils. Zij zet haar
ervaringsdeskundigheid in
als lid van de cliëntenraad,
als ambassadeur en als
vrijwilliger in de kapsalon.
al het goede dat je geeft, uiteindelijk
23
‘Ik zit niet weggestopt in een
voorziening, maar heb mijn eigen plekje’
met een kleine beurs
We zetten in op de eigen regie van deelnemers. Iedereen heeft een talent. Door dit talent
aan te spreken bouwen wij het zelfvertrouwen op. Ook zetten we deelnemers in als
ervaringsdeskundigen bij het ontwikkelen van innovatieve arrangementen op het gebied
van wonen, werken, vrije tijd, herstel van primaire relaties en gezond geestelijk leven.
#regie #meedoen #cliënttevredenheid #ervaringsdeskundigen #innovatie
Eigen regie en ervaringsdeskundigheid
Scoren voor een nieuw leven
De Maatschappelijke Opvang is niet de eerste plek waar je een getraind
voetbalteam verwacht dat meedoet aan een internationale voetbalcompetitie.
Toch is dat het geval. De competitie heet de Dutch Street Cup en de winnaar
plaatst zich voor de Homeless World Cup met teams uit de hele wereld.
Dit jaar in Amsterdam!
Nick: ‘Sporten heeft
mij veel gebracht’Dutch Street Cup-speler Nick uit Eindhoven:
‘Sporten is een goede manier om op een andere
manier met mijn problemen om te gaan. Voetballen
doe ik sowieso heel graag. Toen mijn relatie stuk ging
kwam ik op straat terecht. Ik was ook werkloos. Ik sliep
soms op straat, soms bij vrienden, maar dat houdt een
keer op. Toen ben ik in de opvang terechtgekomen en
van daaruit steeds een stapje verder. Nu woon ik weer
op mezelf. De Dutch Street Cup heeft mij ontzettend
veel gebracht.’
Dutch Street Cup en Homeless World Cup
In september is het Museumplein in Amsterdam dé sportieve ontmoetingsplek.
Op vrijdag 11 september wordt de nationale � nale van de Dutch Street Cup
gehouden. Op zaterdag 12 september is de aftrap van de Homeless World Cup.
64 teams uit 48 landen komen naar Amsterdam om deel te nemen aan dit bijzondere
toernooi. De � nales van de Homeless World Cup zijn op zaterdag 19 september.
Kom ook naar het Museumplein in Amsterdam om ze aan te moedigen!
Deze mannen en vrouwen spelen voor een nieuw leven. Tot dan!
www.legerdesheils.nl/homeless-world-cup
Vrijdag 11 september Nationale � nale Dutch Street Cup
Zaterdag 12 septemberHomeless World Cup
Zaterdag 19 september Finale Homeless World Cup
Vrijdag 11 september Nationale � nale Dutch Street Cup
Zaterdag 12 september
