Legadex Magazine Voorjaar 2015

LEGADEX magazine | voorjaar 2015

INSPIRATIE EN INFORMATIE | VOORJAAR 2015

‘Transparantie is voor bedrijven zo belangrijk, dat het – als individu en als dienstverlener – steeds moeilijker is je te verstoppen’ Ronald Mahieu, hoogleraar Tilburg/TIAS

4/ INTERVIEW MET RONALD MAHIEU Business en data

analytics verklaard 12/ ‘SLOOP DE MUREN TUSSEN SILO’S’ Bankier/trendwatcher Han Mesters vertelt 16/ CONTRACTEN AUTOMATISEREN Hot in Silicon Valley 24/ 5 DEALS, 1 KOPER, 2 MAANDEN Zo complex kan een transactie zijn 30/ EIND-HOVEN HEEFT HET Legadex breidt uit naar Silicon Valley NL

LEGADEXmagazine // Legal Process en Software


ARTIKELEN

03 MIX in dit nummer en mijn agenda

04 IN GESPREK Ronald Mahieu over business analytics

09 DE KEUZE VAN... Joost Meijer over collaboration platforms

11 REVIEW NewLaw, the future of the legal services industry

12 IN GESPREK Han Mesters over de revolutie in zakelijke

dienstverlening

16 GESPOT Automatiseren van contracten in de VS

18 IN BEELD Legadex seminars en round tables

22 5 VRAGEN AAN... Hans-Martijn Roos over Legalytics

24 DEAL Dijkstra Voermans over Sator

28 ACTUEEL LegalStream, innovatieve proces-

beschrijvingstool zorgt voor transparantie

30 ACTUEEL Legadex opent kantoor in Eindhoven

31 REVIEW The Glass cage, een kritische blik op

de relatie mens en technologie

32 IN GESPREK Contentintegratie versterkt bedrijfsjurist

35 DEAL Geslaagde transactie Wessanen

COLOFON

INHOUD

24

12

30

18

LEGADEX Magazine is een kwartaal-

uitgave van Legadex. Legadex is in de

Benelux actief met bedrijfsjuridische

en paralegal ondersteuning, virtuele

dataroom (VDR) diensten en toepassing

van juridische technologie voor de

juridische afdeling.

Omslag Ronald Mahieu

Redactie Legadex, JCM Context

Concept en realisatie Link Design,

Amsterdam

Tekst Annemarieke Noordhoff,

Juriaan Mensch, Legadex

Drukwerk WC Den Ouden

Fotografie Michel Porro, Ron Stam,

Geert Snoeijer

Contact

Legadex B.V., Teleportboulevard 110

1043 EJ Amsterdam, t. 020 820 83 96

[email protected]

www.legadex.com

2

STRAKS OOK SWIPEN!Houd uw e-mail in de gaten, binnen-

kort is het eerste digitale Legadex

magazine beschikbaar op uw tablet.

Wilt u zich ervan verzekeren dat u

het magazine ontvangt? Geef dan

uw e-mailadres aan ons door via:

[email protected].


3

MIX

Waar ben je nu druk mee? ‘Met ons nieuwe product: LegalStream. Hiermee brengen we

juridische processen op een unieke manier in kaart. Met dit

programma kun je namelijk in één oogopslag zien wie wat moet

doen, voor wanneer en met welke documenten. Daarnaast werk

ik aan het beantwoorden en invullen van privacyvraagstukken.

Nieuwe Europese wetgeving roept veel vragen op bij bedrijven, de

strengere handhaving brengt het onderwerp hoger op de agenda.

Mijn opleiding tot Privacy Officer komt hier goed van pas.’

Wat wil je de komende tijd bereiken? ‘Met het overzicht dat LegalStream biedt zien we nu goed wat

efficiënter kan in een proces. Bij opdrachtgevers zou ik dat dan meteen

willen verbeteren. Dat maakt het werk voor mij zo leuk: ondernemingen

in de kern van hun bedrijfsvoering optimaal laten presteren.’

wie Mike Fontaine

is Legal IT Consultant

sinds september 2014

daarvoor Juridisch adviseur en

technisch engineer bij IS Group

In mijn agenda

In dit nummer Afgelopen jaar is Legadex ‘people

- process - software’ als motto gaan

voeren. De boodschap die we

daarmee uitdragen is dat goede

mensen – vast of flexibel inzetbaar –

de kern vormen van de juridische

afdeling – en dat daarnaast

werkprocessen en software in hoog

tempo aan belang winnen. Alleen

met volle aandacht voor alle drie

de elementen ‘people - process -

software’ is het naar onze

overtuiging mogelijk om succesvol

te innoveren in juridische diensten.

Binnen Legadex verankeren we dit

door ervoor te zorgen dat onze

paralegals en bedrijfsjuristen, ten

eerste, flexibel inzetbaar zijn in uw

onderneming. En ten tweede, dat

ze kennis en ervaring op

innovatiegebied meebrengen.

Daarnaast hebben we het

afgelopen jaar de diensten in

juridisch procesbeheer en het

toepassen van juridische software

verder uitgebouwd. De nadruk lag

daarbij op het inrichten van beter

contractmanagement, het

opzetten van collaboration

platforms, bredere toepassing van

dataclassificatiesoftware en het

opzetten van workflow-

management voor juridische

afdelingen.

In dit nummer van Legadex

Magazine ligt de focus op de

mogelijkheden van juridische

workflow en software. Veel van uw

kansen om beter, prettiger en

efficiënter te werken hebben immers

te maken met werkprocessen en

de mogelijkheden die diverse

vormen van juridische software

bieden. Daar wordt onder juristen

inmiddels veel over gesproken.

Echter, veel juristen zoeken nog

een antwoord op de vraag wat die

innovaties nu echt inhouden en

wat in de praktijk zinvol en

realiseerbaar is. We hopen u met

dit nummer inspiratie te bieden

en helpen u desgewenst graag

verder!

Luc van Daele en Hans-Martijn Roos


44

IN GESPREK

Business analytics

Processen ontginnen, goud winnen

Noem het big data, data analytics of business analytics. Feit is dat er nog nooit

zoveel data voorhanden waren om nieuwe inzichten te kunnen leveren. Data die,

zorgvuldig bij elkaar gebracht, nieuwe verbanden aantonen of patronen zichtbaar

maken. En zo processen helpen verbeteren. Oók processen in zakelijke en bedrijfs-

juridische dienstverlening. Ronald Mahieu is Econometrist en hoogleraar aan de

Universiteit van Tilburg. Hij vertelt over de waarde van business analytics.

Vanuit zijn kamer bij TIAS School for Business and

Society, de business school van de universiteiten van

Tilburg en Eindhoven, vertelt Mahieu over zijn werk

als director van het Business analytics lab. Hij had

niet op een betere plek kunnen zitten, zo tussen alle

faculteiten in. Interdisciplinair werken is de kern van

business analytics, vertelt hij later.

Wat is het nu precies, business analytics en data analytics? Wat is het verschil ertussen en wat hebben ondernemingen eraan?‘Data analytics gaat om het bijeenbrengen van grote

hoeveelheden, vaak ongelijksoortige, data uit

verschillende bronnen en daar verbanden tussen

ontdekken. Verbanden die tot concrete

verbeteracties voor bedrijven leiden. Van de relatie

tussen temperaturen op een verdieping tot, pak ‘m

beet, de hoeveelheden gebruikte pennen en de

productiviteit van de hele onderneming. Business

analytics is de volgende stap, gebaseerd op

technieken als machine learning, data analytics en

process mining. Process mining staat voor het in

kaart brengen van allerlei processen in een

organisatie. Dat doe je aan de hand van event logs,

waarin je processen voorziet van duidelijke

markeerpunten, zoals een start- en eindpunt.

Daardoor kun je deze processen categoriseren,

vergelijken en bijvoorbeeld causaliteit, oorzaak en

gevolg ontdekken. Iets dat nu vrijwel nooit integraal

wordt vastgelegd. En als het wel gebeurt, dan vaak

interview Luc van Daele tekst Annemarieke Noordhoff foto’s Michel Porro

>>


5

>>

Dit is Ronald Mahieu • Studeerde econometrie aan de Erasmus

Universiteit Rotterdam• Promoveerde in 1995 aan de Universiteit

van Maastricht met een proefschrift over internationale kapitaalmarkten

• Heeft van 2002 tot 2010 als consultant/docent/trainer gewerkt voor bedrijven als ABP, Shell Pensioenfonds en Hoogovens (naast een betrekking aan de Rotterdam School of Management)

• Werd in 2009 hoogleraar aan de TU Eindhoven en in 2012 hoogleraar Finance and Innovation aan TIAS School for Business and Society in Tilburg

• Is sinds 2014 director Business analytics lab van TIAS

5


6

versnipperd en ad hoc. Procesaan-

passingen doen organisaties op basis

van gevoel, iets dat in deze tijd

eigenlijk niet meer vol te houden is.’

‘Business analytics is niet alleen

analyse van data en processen,

maar omvat ook daadwerkelijke

procesaanpassingen. Je analyseert

dus niet alleen diverse bronnen om

zo tot nieuwe inzichten te komen,

je koppelt het direct aan proces-

verbetering. Denk aan een

ziekenhuis. Daar heb je tal van

gescheiden patiëntstromen. Op

basis van de objectieve data van de

bewegingen van patiënten door een

ziekenhuis kunnen eventlogs

gemaakt worden. Wanneer patiënt A

bij balie X is, bijvoorbeeld. Dat wordt

tegenwoordig met eigen patiënt-

passen toch al geregistreerd. Waarom

hier niet meteen een eventlog van

maken? Vervolgens moeten de

gegevens van de patiënt naar

polikliniek Y. Dat wordt een volgende

gebeurtenis in het eventlog. Door

deze en nog veel meer eventlogs

te koppelen, kan bijvoorbeeld

duidelijk worden dat één lab

verhoudingsgewijs – in vergelijking

met de andere labs in het ziekenhuis

– erg traag werkt. En dat daardoor

specialisten onnodig lang moeten

wachten, wat de wachttijden voor

patiënten omhoog schroeft. Op basis

van business analytics signaleert het

ziekenhuis zo de bottlenecks in de

processen tussen de verschillende

onderdelen. Het lab in kwestie kan

vervolgens de procesaanpassingen

doorvoeren. Een betere spreiding van

werkzaamheden bijvoorbeeld.’

‘Er zijn zelfs mensen die claimen

dat wanneer woningcorporaties aan

process mining hadden gedaan, het

nooit zo uit de hand was gelopen.

Dan waren de vreemde investeringen

en afwijkende handelingen vanuit de

top veel eerder opgevallen: ze weken

namelijk af van reguliere patronen.

Dergelijke afwijkingen kunnen door

process mining en business analytics

aan het licht worden gebracht. Of de

schandalen bij de woningcorporaties

vervolgens ook daadwerkelijk waren

voorkomen, vind ik lastiger in te

schatten.’

Wat maakt het dat u als wetenschap-per hier een voorlopersrol in heeft?

Waarom kloppen ondernemingen bij u aan?‘Allereerst is het niet zo dat wij hier

op de universiteit als vanzelfsprekend

vooroplopen in de ontdekkingen van

toepassingen in business analytics.

Ons uitgangspunt is in eerste

instantie wetenschappelijk gericht.

Daar zijn wij goed in. Wij worden

geïnspireerd door organisaties die

hier komen met hun vragen. Zij

verzamelen data en vragen ons wat

ze ermee kunnen of moeten. De

kracht zit ‘m in die wisselwerking

tussen wetenschap en praktijk.’

‘Dat wij vervolgens een logische partij

voor ze zijn voor het uitvoeren van

business analytics is mede omdat dit

een interdisciplinaire aangelegenheid

is. Denk aan alle vakdisciplines die

hiervoor nodig zijn: economie, psycho-

logie en bedrijfskunde aan de ene

kant, informatica, techniek en

wiskunde – met statistiek en

algoritmes – aan de andere kant.

Daarnaast is er een schreeuwend

tekort aan data scientists: de mensen

die de brugfunctie tussen de

organisatie en de harde bêta-vakken

vervullen. McKinsey concludeerde in

2011 in een onderzoek dat er tot aan

2018 in de Verenigde Staten alleen al

ongeveer 200.000 onvervulde

vacatures voor data scientists zijn.

Universiteiten haken daar nu op in

– zeker in de VS, waar het leeuwen-

deel van de data scientists wordt

opgeleid. Maar ook wij, hier in Tilburg,

gaan voorzien in die vraag met

opleidingen op allerlei niveau’s:

bachelor, master en executive. En dat

maakt het meteen aantrekkelijk om

onze studenten in te zetten op een

data- of businessanalyse. Zij zijn de

nieuwe generatie data scientists.’

Kunnen bedrijven besluiten het fenomeen business analytics naast zich neer te leggen?‘De invloed van business analytics

op het bedrijfsleven is heel groot.

IN GESPREK

6


77

RONDE TAFEL

Zo groot dat, als je niet mee kunt

komen en niets doet, je als bedrijf op

termijn het loodje zult leggen. Het

komt van alle kanten: concurrenten,

toezicht-houders, consumenten. Stuk

voor stuk eisen ze meer informatie,

meer transparantie, meer interactie.

Het goede nieuws is dat, als je nu de

informatiebronnen in je onderneming

gaat detecteren, processen in kaart

brengt, events gaat loggen en daar

analyses op los gaat laten, je nog op

tijd bent. Het positieve resultaat is

meer gerichte informatie over de

kwaliteit en effectiviteit van je

processen, meer inzicht in hoe je

bedrijf precies werkt en hoe de markt

zich om je heen ontwikkelt. Een

voorbeeld zijn de sentimentanalyses

die grote consumentgeoriënteerde

bedrijven nu uitvoeren op social

media. Zij meten het sentiment

zoals dat leeft bij hun klanten

over de geleverde dienstverlening.

Daarvoor worden semantische en

psychologische analyses losgelaten

op grote hoeveelheden berichten op

social media. Big data-analyse dus.

Duikt dat sentiment de rode cijfers in,

dan worden er direct acties aan

verbonden.’

‘De mogelijkheden van het leggen

van verbanden tussen verschillende

soorten data groeit. Wat voor soort

input het is – categorieën, getallen,

teksten – maakt steeds minder uit.

Dankzij kunstmatige intelligentie

vinden datascientists steeds meer

verbanden. Algoritmes, de formules

waarmee data scientists de data te

lijf gaan, zijn namelijk veel verfijnder

dan een paar jaar terug.’

Wat heeft de zakelijke, en specifiek de juridische, dienstverlening eraan? ‘Voor zakelijke dienstverleners is het

de grote uitdaging uit de groeiende

hoeveelheid informatie en

informatiebronnen de juiste

verbanden te halen. Denk aan

de dossiers van bedrijfsjuristen

waar bepaalde acties of geplande

handelingen in zitten. Door die eruit

te halen en er eventlogs van te

maken, kun je bijvoorbeeld process

mining toepassen. Bij juristen zit nog

heel veel kennis in het hoofd. Zij

leggen gepercipieerde verbanden op

basis van casuïstiek. Maar start je

met het digitaal en integraal invoeren

van die casuïstiek en ga je vervolgens

feitelijke dwarsverbanden leggen,

‘Vreemde investeringen

of afwijkende

handelingen binnen

een organisatie vallen

met process mining en

business analytics veel

eerder op’

>>

Waarom het belang van business analytics niet zomaar overwaait

• De hoeveelheid informatie die wereldwijd rondgaat is vele malen groter dan

10 jaar terug (schattingen lopen uiteen van een jaarlijkse verdubbeling tot

groei van 650%)

• De hoeveelheid informatiebronnen (social media, openbare data van

overheden en ondernemingen, uitgeverijen, ga maar door) groeit hard mee

• Net als de connecties tússen verschillende informatiebronnen

• De technologie is nu zover dat het voldoende capaciteit kan leveren om

verschillende informatiebronnen digitaal bijeen te brengen én daar analyses

op los te laten

• Het combineren van informatiebronnen en datasets brengt verbanden naar

boven, die voorheen onzichtbaar bleven en grensoverstijgende invloed

hebben op complete branches


8

IN GESPREK

dan worden die verbanden – vaak

voor het eerst – getoetst. En dat kan

niet alleen bestaande percepties

onderuit halen, maar wellicht ook

onverwachte verbanden bloot leggen.

Verbanden die je van tevoren totaal

niet had verwacht en die pareltjes

van inzichten leveren.’

‘Een opmerkelijk effect van business

analytics en de toepassing van big

data in organisaties, is dat de in-

richting van organisaties gechal lenged

wordt. Muren tussen traditionele silo’s

van juridische zaken, marketing, ICT

verdwijnen. Business analytics is een

inter-disciplinaire aangelegenheid –

niet alleen op universiteiten, ook in

organisaties. En dat heeft veel invloed

op de zakelijke dienstverlening. De

focus gaat namelijk meer en meer

naar concrete output, waardoor een

snelle afname volgt van de ‘warm-

vlees-handel’. Dat is de wat

denigrerende term voor het plaatsen

van zoveel mogelijk mensen in

bedrijven door externe dienst-

verleners en adviesbureaus, zonder

goed op de meerwaarde of output

te letten.’

Wat is uw advies aan het bedrijfs-leven? En speciaal aan zakelijke dienstverleners? ‘Er is een professionaliseringsslag

gaande waarin transparantie een

belangrijke rol speelt. Als individu

en als dienstverlener wordt het

steeds moeilijker om je te verstoppen.

Voor financiële en publieke instanties

heeft dat een heel concreet gevolg:

het aantal toezichthouders is enorm

toegenomen. En hun verwachtingen

zijn gegroeid. Nog even en ze vragen

om bijvoorbeeld event logs integraal

aan te leveren. Beter is het natuurlijk

nog om de toezichthouder voor te

zijn en al te beginnen met het

transparanter maken van je processen,

met de hulp van business analytics.’

‘Op welke termijn dit precies gaat

gebeuren is lastiger te voorspellen. Er

kan steeds meer, maar hoe hard het

de komende jaren werkelijk gaat? In

de academische wereld is er in elk

geval al een gedeeld gevoel van ‘nog

maar aan het begin staan’. Dus ja,

ingrijpende veranderingen komen

eraan, en misschien wel sneller dan

we allemaal denken.’

Big data voor juristen

Bedrijfsinformatie is cruciaal voor veel activiteiten van bedrijfsjuristen en

advocaten. Vaak is die informatie echter moeilijk vindbaar of in ongestructureerde

vorm aanwezig. Dan kan data analytics uitkomst bieden. Door grote hoeveelheden

ongestructureerde data slim te analyseren, vanuit een duidelijke doelstelling,

ontstaat nieuw overzicht en inzicht. Bijvoorbeeld bij compliancevragen en

risicomanagement. Of voor het verschaffen van informatie aan toezichthouders

en banken. Maar ook om een bedrijfsverkoop slimmer voor te bereiden en beter

zicht te hebben op belangrijke juridische informatie. Denk aan het bijeenbrengen

van contracten en deze te analyseren op criteria als contractwaarde of change of

control. De hoeveelheid tijd die nu nog aan documentanalyse besteed wordt, kan

daarmee vaak substantieel worden terug gebracht. Bovendien is het resultaat

grondiger en consequenter. Legadex levert dergelijke innovatieve diensten in

juridische data analytics onder de naam ‘Legalytics’.

>>

DE KEUZE VAN

JOOST MEIJER OVER COLLABORATION PLATFORMSDe vraag: beter samenwerkenDe interne en externe uitwisseling van informatie is voor veel

organisaties een grote uitdaging. Vaak bestaat er geen specifiek beleid

voor de centrale opslag van documenten of know-how. Belangrijke

stukken bevinden zich in de persoonlijke inbox van medewerkers

of zijn ergens lokaal op een computer opgeslagen. Hoe vaak komt

het niet voor dat een collega op zoek is naar een contract, waarvan

niemand precies weet waar het zich bevindt? Resultaat: irritatie,

tijdverlies en onnodig extra werk. Organisaties zoeken daarom naar

manieren om informatie beter met elkaar te delen. Om mensen beter

met elkaar te laten samenwerken.

De oplossing: collaborative softwareVeel werkprocessen kunnen efficiënter door collaborative software

te gebruiken. Dit zijn online samenwerkingsplatforms waarop je

eenvoudig informatie met elkaar deelt. Aan die informatie kun je

bovendien werkprocessen koppelen. Bij Legadex werken wij met

HighQ Collaborate. En ik moet zeggen dat ik onder de indruk ben

van de mogelijkheden:

• Veilig opslaan en delen van informatie

• Toegangsrechten op documentniveau instellen

• Voorzien in de samenwerking bij projecten, binnen onze

organisatie en met opdrachtgevers

• Altijd en overal toegang (dus ook mobiel!)

De implementatie: een procesDe inzet van nieuwe software is natuurlijk niet voldoende.

Uiteindelijk gaat het ook om een andere manier van werken.

Mensen moeten bewust raken van de mogelijkheden die col-

laborative software biedt. En dat kunnen er veel zijn. Denk aan

betere samenwerking in projecten. Of aan een meer continue

inzet voor com pliance, contractering, intellectueel eigendom of

vastgoed. Door met dergelijke concrete toepassingen te beginnen

zien mensen direct de meerwaarde van de nieuwe software. Meer

vertrouwdheid met het systeem vergroot de kans op een succesvolle

implementatie.

Dit is Joost Meijer

• Startte in 1999 als bedrijfsjurist bij Endemol en later bij Stokvis & Niehe Producties

• Werkte meerdere jaren in het buitenland, onder meer als consultant

• Was van 2009 tot 2013 information manager bij Allen & Overy, Amsterdam

• Is nu consultant bij Legadex en verantwoordelijk voor de implementatie van online samenwerkingsplatforms en het inrichten van juridisch informatiebeheer binnen ondernemingen

9


www.weagree.com

Drafting . . .Contractcreatieapplicatie.

meest gebruiksvriendelijkalle contracten op maat

REVIEW

tekst Juriaan Mensch

Het verfrissende van NewLaw New Rules

is dat het geen boek is met het georakel

van één visionaire consultant die een

alomvattende analyse en doemscenario

presenteert. En vervolgens casht op de

gezaaide angst. Dit boek is open,

onderzoekend en eerlijk.

NewLaw is de term voor nieuwe

businessmodellen die zijn ontstaan

naast het traditionele BigLaw model

dat de meeste advocatenkantoren

nog hanteren. Deze businessmodel-

len zijn sterk verweven met nieuwe

technologische ontwikkelingen. We

zitten nog maar aan het begin van de

technologiegedreven innovatiecurve,

het gesprek is nog volop gaande. Aan

visionairs geen gebrek. Ieder van hen

heeft mogelijk een stukje van de

puzzel die toekomst heet. Dit boek

is een welkome momentopname.

NewLaw New Rules is een boek dat de

puzzelstukjes bijeen wil brengen. Het

is gecrowd-sourced door George

Beaton. Dit is een Australische

consultant die regelmatig opiniestuk-

ken schrijft over de markt, publiceert

op toonaangevende legal blogs en

Twitter afstruint naar commentaren

van gezaghebbende denkers, innova-

tors en industry leaders. Paul Carr,

CEO van Axiom Law en Karl Chap-

man van Riverview Law zijn enkele

bekende namen van de 35 denkers.

Ook Richard Susskind zit ertussen.

Hun commentaren zijn rond verschil-

lende thema’s gebundeld.

Door dit format is er ruimte voor de

mening en – scepsis – van degene die

‘met de poten in de bagger staan’ en

geen commercieel belang hebben bij

hun uitspraken. De eerlijkheid die ik

eerder noemde zie je hier ook terug.

De commentatoren wisten niet dat

hun uitspraken ooit in een publicatie

terecht zouden komen. De meningen

lopen sterk uiteen, zijn vaak onge-

zouten en de gestelde vragen hard.

Dat is wat anders dan de beproefde

round table-methodiek, waar iedereen

elkaar vaak beleefd te woord staat.

Keerzijde is dat door deze verzamel-

vorm het niet makkelijk weg leest.

Om het rijgsnoer aan comments ‘van

de hak op de tak’ te noemen gaat te

ver, maar lezen vereist wel meer

doorzettingsvermogen. Gedoseerd

innemen, dus.

Toch is het de moeite meer dan

waard. NewLaw New Rules is een

e-book, en dat brengt een nog grotere

schat aan achtergrondinformatie

naar de lezer. De tekst staat vol

hyperlinks naar de blogs, vele

onderzoeken en andere relevante

artikelen over marktontwikkelingen

in publicaties als The Economist en

Harvard Business Review. Alles wat

aan de thema’s management,

innovatie en disruptie door techno-

logie raakt.

Dus wie de ontwikkelingen de

afgelopen jaren in de markt volgde,

graag meedenkt, maar door alle

stemmen en trends de weg is

kwijtgeraakt, heeft hier de puzzel-

stukjes op één plek. Dat wil niet

zeggen dat ze ook allemaal passen en

gepresenteerd zijn in een complete

puzzel. Dat totaalbeeld moet de lezer

zelf vormen.

Over NewLaw New Rules

‘Dit boek is een welkome momentopname’

‘Alle bijdragen komen

van Twitter en blogs.

Dat maakt het eerlijk,

soms ongezouten’

Titel NewLaw New Rules

(alleen verkrijgbaar

als ebook)

Auteur George Beaton

Print Length: 210 pages

Publisher: Beaton Capital (2013)

11


www.weagree.com

Drafting . . .Contractcreatieapplicatie.

meest gebruiksvriendelijkalle contracten op maat


12

IN GESPREK

De revolutie van de zakelijke dienstverlening

Er is weinig dat zakelijk trendwatcher en sector banker Han Mesters

niét ter discussie stelt. De rol van zakelijk dienstverleners, de

benodigde capaciteiten van counsels en consultants, de manier

van verantwoording van financials, de bedrijfsvoering van grote

corporates – alles onderzoekt hij om te beoordelen of het beter kan.

tekst Annemarieke Noordhoff

Veel zál ook anders gaan, voorspelt Mesters. Oprukkende

ICT en een nieuwe generatie werkenden spelen daarin

volgens hem een sturende rol. Bij ABN Amro is Han

Mesters formeel sector banker zakelijke dienstverlening.

Informeel heeft hij een bijzondere rol. Hij moet het senior

en executive management een spiegel voorhouden. Hen

laten zien wat er speelt op de Zuidas, maar vooral

daarbuiten. En die rol neemt hij serieus. Het stemt hem

hoopvol dat zelfs de meest verstokte Zuidas-‘inwoners’

naar zijn tegengeluid willen luisteren. De noodzaak tot

verandering is volgens hem nog altijd groot.

Nieuwe sturing in het financieringstelselEén van de fundamenten van ons financiële stelsel, het

jaarverslag, staat onder druk, stelt Mesters. Door alle

schandalen bij accountantskantoren is de waarde van de

jaarrekening aan inflatie onderhevig. ‘Wat gebeurt er als

je daar niet meer op kunt vertrouwen? Als historische

cijfers hun waarde verliezen? Dan is er een nieuw

financieel systeem nodig. Een systeem waarin

innovatiekracht, forward visibility en agility en – ten

derde – de kwaliteit van de ICT-voorzieningen de

sturende factoren zijn voor externe financiering.’ Mesters

zet uiteen wat deze nieuwe sturende factoren inhouden.

‘Innovatiekracht is de manier waarop je als bedrijf in

staat bent jezelf opnieuw uit te vinden. Nu wordt dat

nog gemeten aan de hand van het percentage dat een

organisatie aan R&D besteedt ten opzichte van de

productontwikkeling. Een veel te beperkte benadering,

natuurlijk. Wat grote corporates steeds vaker doen is

innovatieve start-ups kopen. Zodra deze innovatieve

jonge bedrijven binnen zijn, bloeden ze echter vaak


13

>>

dood in de corporate hiërarchie. In hiërarchische

organisaties faalt innovatie per definitie. Ik zie veel meer

toekomst in netwerkorganisaties: steeds wisselende

samenstellingen, naar gelang de vraag van een bedrijf

of het doel van een project.’

‘De tweede sturende kracht bij financieringsvragen zou

flexibiliteit moeten zijn, de agility die een bedrijf heeft.

Hoe snel kun je de organisatie aanpassen aan

veranderende omstandigheden? De derde factor heeft

daar sterk mee te maken: de kwaliteit van de ICT-

voorzieningen. Want ICT kan een klein bedrijf de slagkracht

van een multinational geven. Dat is een van de redenen

dat de komende jaren de macht verschuift naar kleinere

bedrijven en kantoren. Zij hebben geen last van oude,

logge ICT-systemen die hen belemmeren in hun

bedrijfsvoering.’

Die kwaliteit van de ICT-voorzieningen voert verder

dan alleen technologie. Het gaat ook om het kunnen

verankeren van knowhow in de werkprocessen.

‘Opmerkelijk vind ik het dat in de meeste organisaties

relationele systemen met klantgegevens bijvoorbeeld niet

zijn gekoppeld aan transactionele systemen. Dat zie je

vooral bij grote corporates, dat ze dat niet voor elkaar

krijgen. Voor een startend ondernemer betekent dat dus

een voorsprong.’

De nieuwe professionalVoor juridisch dienstverleners heeft de opmars van ICT

naar de kern van organisaties – zowel in verdienmodellen

als in werkprocessen – nog een ander gevolg. Zij moeten

inhoudelijk kunnen adviseren over juridische aspecten

van onderwerpen als datamining en Big Data. ‘Toch,’ stelt

Mesters, ‘betekent dat niet dat elke counsel zich al die

kennis nu direct eigen hoeft te maken. Het gaat namelijk

steeds meer om het bezit van bepaalde vaardigheden en

minder om specifieke kennis en expertise. Procesmatig

werk wordt meer en meer vervangen door slimme

systemen en handige apps. Dat geldt overigens niet

alleen voor counsels, maar voor alle professionals in

de zakelijke dienstverlening.’

‘Het intermenselijke component gaat steeds zwaarder

tellen. Wat is het empathisch arsenaal dat je in huis

hebt? Al het repeterende en meer procesmatige,

zelfs het creatieve deel daarvan, kun je vervangen

door automatisering en digitalisering. En is zelfs

Dit is Han Mesters

• Is van huis uit economisch historicus, vulde dat

later (‘93-‘95) aan met een MBA

• Startte in 1991 bij de Rabobank als

relatiebeheerder en werkte vervolgens nog

enkele jaren als consultant

• Begon in 1998 bij de ABN Amro, eerst als analist

en later als senior analist / portfolio manager

binnen vermogensbeheer

• Werd in 2007 gevraagd om als sector banker zijn

visie te geven op trends en thema’s in de sector

zakelijke dienstverlening

‘ICT kan een klein bedrijf de slagkracht

van een multinational geven’


14

IN GESPREK

voor een groot deel al vervangen. Wat blijft dan over?

Juist: het empathische. Dat kun je mensen niet

bijbrengen, dat moet je hebben. Ook een academische

achtergrond telt. De nieuwsgierigheid, de wil tot

uitzoeken en innoveren. Welke academische achtergrond

dat is, maakt eigenlijk steeds minder uit.’ De traditionele

hiërachische lijnen, zeker de lijnen die je ziet in de grote

kantoren, zijn aan hun einde, ziet Mesters. Een nieuwe

generatie werkenden neemt geen genoegen meer met

de exorbitante bonussen. ‘Het is niet heel 21e-eeuws om

uit te stralen dat de bestaansreden van een organisatie

ligt in het kunnen betalen van een aantal riante

partnersalarissen.’

Militaire organisatiemodellen‘Het organisatiemodel zoals we dat nu kennen stamt uit

de fabriekscultuur. Een model dat ontwikkeld is tijdens

de industrialisatie – een tijd dat de militaire structuur

eigenlijk het enige voorbeeld in de buurt was. Onze

huidige organisatiemodellen zijn dus geënt op die

hiërarchische militaire organisatiestructuur. Dat zie je

terug in de spreekwoordelijke silo’s die je nog steeds in

veel organisaties tegenkomt: stafafdelingen die

onvoldoende samenwerken.’

‘Positief is wel dat onze Nederlandse ondernemersgeest

en bedrijfsinfrastructuur een goede basis vormen voor

een minder hiërarchische bedrijfscultuur. Voor een meer

feminiene benadering en afscheid van het traditionele

masculiene, militaire model. Dan zouden we ons niet

meer zo gek moeten laten maken door het overschatte

fenomeen van globalisering. En ons laten sturen door de

dwingende overhand van de Angelsaksische cultuur,

waarin de nadruk zo sterk ligt op maximizing shareholder

wealth. De Scandinavische cultuur staat veel dichterbij

die van ons. Onder meer door de nadruk op zachtere

waarden. Daar ligt onze toekomst.’

Eindig modelJuridisch dienstverleners zullen, net als alle zakelijk

dienstverleners, heel kritisch naar zichzelf moeten gaan

kijken, is de boodschap van Mesters. Nu bieden kantoren

weinig transparante dienstverlening, gebaseerd op wat

bedrijven bereid zijn ervoor te betalen. ‘Gaat het om

leven en dood van een onderneming? Dan betalen

bedrijven nog altijd zonder morren 500 euro per uur.

Maar in andere gevallen worden steeds vaker lokale

advocaten buiten de Zuidas ingeschakeld. Het grote

schrikbeeld voor de grote kantoren is het notariaat. Het

slagveld dat daar heeft plaatsgevonden na invoering van

de wet op het notarisambt heeft ze doen kijken naar

nieuwe inkomstenbronnen. Maar in plaats van naar het

eigen verdienmodel te kijken, gaan ze verder naar buiten,

zoeken ze internationaal meer van hetzelfde werk. Ook

dat is een eindig model.’

‘Laten we eerlijk zijn: de aansturing van zakelijk

dienstverleners vanuit bedrijven zou ook veel beter

kunnen. Zowel de aansturing van de accountants bij het

opmaken van de jaarrekening, als het aansturen van

juridisch specialisten. Daar vindt nog veel verspilling

plaats. Dat komt ook weer door de traditionele militaire

invloeden en de opdeling van een organisatie in silo’s.

Zo is de silo ICT vaak voor de rest van de organisatie een

raadsel. Ook de silo Legal wordt gezien als een black box. Dat

maakt dat Legal nauwelijks profiteert van de kennis die

er bij ICT is van nieuwe ontwikkelingen. Daardoor kunnen

ze hun zakelijk dienstverleners niet goed aansturen.

Dus voor bedrijfsjuristen geldt: spreek de empathische

vaardigheden in jezelf aan en stap uit je silo.’

De 3 ontwikkelingen die zakelijk dienstverleners dwingen radicaal anders te kijken naar hun verdienmodellen (volgens Han Mesters)

Technologie en innovatie groeien niet meer lineair, maar exponentieel. Crowd funding is nu nog een te negeren bedrag, stellen sommige bankiers. Maar wat als

je uitgaat van een exponentiële groei? Factor 10? Dan is het op korte termijn al een

grote bedreiging voor het traditionele verdienmodel.

De impact van internet op de dienstverlening en businessmodellen is nog altijd

aan het stijgen – we staan daarin nog maar aan het begin.

De houdbaarheid van verdienmodellen is drastisch teruggebracht, naar ongeveer

twee jaar. En dat geldt voor héél BV Nederland.

1//

2//

3//

>>

Blueprint OneWorld enables organisations to securely store all of their global entity information in one place.

Blueprint OneWorld is a registered trademark of ICSA Software International Limited. BoardPad is a registered trademark of ICSA Boardroom Apps Limited. iPad is a trademark of Apple Inc., registered in the U.S. and other countries.

Contact us today for a demonstration:+44 (0)20 7497 5511 [email protected]

Where governance meets technology

icsasoftware.com/bponeworld

OneWorld

BoardPad securely provides digital meetings and papers at your fingertips anytime, anywhere.

boardpad.com


16

GESPOT

Het duurt nog wel even voordat de vertrouwde statische contracten

volledig vervangen zijn door zelfsturende dynamische datasets.

Toch wordt er in de VS al volop mee geëxperimenteerd en zelfs

mee gewerkt. Harm Bavinck, directeur van legal softwarebedrijf

Effacts, is momenteel in de VS. Aan de Stanford University, in het

hart van Silicon Valley, leidt hij een onderzoeksprogramma naar

deze bijzondere juridische innovatie: computable contracts.

Van statisch document naar dynamische managementtool

‘COMPUTABLE CONTRACTS ZIJN IN DE NABIJE TOEKOMST REALITEIT’

De meeste juristen, zowel in

Nederland als in de VS, leggen hun

contracten nog vast op de manier

waarop het al decennia gebeurt: in

statische documenten op de harde

schijf of op papier. Zelfs de meer

geavanceerde systemen die werken

op basis van modules, leveren

uiteindelijk nog een statisch

document op. Bavinck laat zien

hoe contracten er in de toekomst

uit komen te zien: als computable

contracts. Geautomatiseerde

datasets, die rechten en plichten

continu bijhouden. En zelfs

processen zelfstandig bijsturen

op basis van alerts of wijzigingen.

In Nederland was een dergelijk

verplichtingen die je vastlegt als

een set data – in computertaal dus.

Daardoor kunnen computers ze

interpreteren en omzetten in

gestructureerde processen. Die je

vervolgens als een project kunt

managen. Of, als ze meer standaard

zijn, zelfs geheel automatiseert.’ Zo

zou in de toekomst een leaseauto

zich automatisch uit kunnen

schakelen wanneer de auto

detecteert dat de berijder zich niet

aan betalingsverplichtingen houdt.

Dergelijke geautomatiseerde

overeenkomsten worden steeds

realistischer.

De komende jaren breidt het aantal

‘dingen’ dat via internet onderling

met elkaar verbonden is, alleen maar

uit. ‘The internet of things’ verbindt

inmiddels ijskasten, kopieerapparaten

of auto’s met computers – en met

elkaar. In 2015 gaat het om 25

miljard apparaten die met elkaar

communiceren zonder dat er een

mens aan te pas komt. Over nog eens

10 jaar gaat het waarschijnlijk over

het dubbele: 50 miljard. Nu worden

deze apparaten doorgaans nog op

afstand bestuurd door traditionele

computers, in de toekomst zijn die

onderzoeksprogramma nooit van de

grond gekomen, vertelt Bavinck. Niet

omdat de belangstelling er niet is,

maar omdat de markt te klein is. De

legal tech-markt is in de VS alleen

al dankzij de grootte – denk aan een

factor 50 ten opzichte van Nederland

– aantrekkelijk. De investeringen zijn

vele malen groter, wat weer meer

ruimte voor innovatie oplevert.

Overeenkomsten tussen ‘dingen’Bavinck: ‘Veel contracten kun je

automatiseren. Het begrip computable

of smart contracts staat voor een

benadering waarin je contracten

niet meer uitschrijft in een natural

language. Je gaat uit van rechten en


17

apparaten zelfsturend. En sluiten ze

zelfstandig volledig geauto-

matiseerde overeenkomsten af.

Klinkt ver weg? De gedachte achter

computable contracts biedt nu al

handreikingen voor bedrijfsjuristen.

Zo zijn contracten tegenwoordig zo

lang – soms enkele honderden

pagina’s – en bevatten ze complexe

afspraken tussen zoveel

verschillende partijen, dat je ze als

individu eigenlijk niet meer kunt

managen. Door een contract niet

meer als een statisch document te

behandelen, maar ze te analyseren

en op onderdelen te automatiseren,

wordt het contract weer beheersbaar.

Helaas zijn bedrijven daarin wel

van andere partijen en systemen

afhankelijk. Of zelfs van andere

afdelingen – bij grote bedrijven

komt het nog vaak genoeg voor dat

systemen niet met elkaar kunnen

communiceren. En dat terwijl het

om het beheer van een en hetzelfde

contract gaat. De praktijk blijft dus

nog weerbarstig.

Eigendom vaststellen met Bitcoin Toch nog even terug naar de toekomst.

Want de online betaalmethode

Bitcoin – ook wel een cryptocurrency

genoemd – heeft een ontwikkeling in

gang gezet die de basis van het

afsluiten van contracten raakt.

Waar nu nog een notaris of bank

noodzakelijk is om eigendom vast te

stellen, stoelt Bitcoin op technologie

waarin het eigendom in de currency

verankerd zit. Dit is de zogenaamde

blockchain technology, gebaseerd op

een boekhouding die gedeeld wordt

via een slim online systeem dat

fraude uitsluit. (Bekijk een heldere

uitleg op www.bitcoinproperly.org/nl.)

In Silicon valley wordt nu veel

research gedaan naar de mogelijke

toepassingen van blockchain in de

financiële en juridische wereld,

vertelt Bavinck. Het aantal usecases

van deze technologie waarin het zijn

meerwaarde bewezen heeft, neemt

hard toe. ‘Forget currency, bitcoin’s

tech could disrupt massively’ kopte

de Amerikaanse nieuwssite CNBC

recent. Maar ook in Nederland

ontstaat gewaarwording van de

impact. Recent schreef columnist

Juriaan Mensch op advocatie.nl

over de disruptieve kracht van

cryptocurrency: zoals e-mail zorgde

voor het verdwijnen van de postbode,

verwacht hij dat Bitcoin ervoor zorgt

dat vertrouwenstussenpersonen als

notarissen, advocaten of banken op

termijn gaan verdwijnen. Waar

woorden in contracten nog kunnen

zorgen voor verwarring, zo stelt hij,

is computertaal helder. Met als

gevolg: een enorme afname van

de hoeveelheid benodigde litigation.

Drive om te innoverenBavinck blijft voorlopig nog in de

VS. De drive om te innoveren en

de grootte van de juridische markt

zijn voor hem belangrijke redenen.

‘Voor een nieuwe toepassing kan

zoveel meer geld vrijkomen dan in

Nederland.’ En dat geeft vooral

start-ups enorm veel stimulansen.

‘Laatst was hier iemand die een

app had ontwikkeld om de beta-

lingen rond alimentatie – dus niet

eens de alimentatie zelf – beter te

organiseren. Jaarlijks gaat daar al

40 miljard dollar in om. De funding

van 3 miljoen voor de ontwikkeling

van de app was daarom zo

gevonden. Dat is het aantrekkelijke

van deze markt in de VS: het

gaat meteen om grote aantallen,

waardoor innovatie beter opgepakt

kan worden.’

Dit is Harm Bavinck• Studeerde rechten aan de VU in Amsterdam

• Werkte van 1996 tot 1999 als trainee bij Interbrew,

werd daarna zelfstandig ondernemer

• Begon in 2001 Legal Manager, bracht dit bureau in

2010 onder in het nieuwe softwarebedrijf Effacts

• Vertrok in 2012 naar de VS om daar Effacts aan de

man/vrouw te brengen

• Staat sinds 2013 bovendien 2 dagen per week aan het

hoofd van het onderzoeksprogramma Computable

contracts van de Stanford University (in Silicon Valley)

>>


18

IN BEELD

Frisse (terug)blikInmiddels delen we alweer bijna 7 jaar kennis, ervaring

en een frisse blik van en met bedrijfsjuristen in onze

round tables en seminars. Een deel van de 9 seminars en

events uit 2014 ziet u hier in beeld. We kijken met plezier

terug – zeker gezien het feit dat thema’s als makkelijker

werken, innovatie en sourcing meer dan ooit leven onder

juristen. In 2015 stellen we u graag opnieuw in staat mee

te doen. Ontvangt u nog geen uitnodigingen? Bel dan met

Margreet van der Veen: +31 (0)20 82 08 396.

LEGADEX SEMINARS EN ROUND TABLES

HILTON APOLLOLAAN, AMSTERDAM

General counsel, take controlGeneral counsel hebben te maken met steeds

hogere eisen op het gebied van organisatie van het

werk, een proactieve aanpak en ‘in control’ zijn.

Hoe deel je vertrouwelijke documenten veilig, krijg

je juridisch relevante informatie snel inzichtelijk?

Hoe kun je informatie in juridische projecten beter

managen en hoe deel je op een heldere wijze taken

toe? Paul Taylor (Osborne Clark) vertelt over de

inzet van het systeem HighQ Collaborate bij zijn

advocatenkantoor. Hij laat ook zien hoe juridische

afdelingen van ondernemingen dit inventief

kunnen toepassen.

CROWNE PLAZA, AMSTERDAM

Zakelijk dienstverleners: redenen voor radicale vernieuwing

Volgens Han Mesters (ABN AMRO) zouden alle

zakelijke dienstverleners, ook in de juridische

hoek, hun verdienmodellen ter discussie moeten

stellen. Technologie en innovatie groeien

exponentieel, de impact op bedrijven staat nog

maar aan het begin, vertelt hij. (Lees ook het

artikel op pagina 12.)


Legal counsel, ken je bedrijfsdoelstellingen!Harm Cammel (voormalig Legal consultant en

columnist van Mr., nu werkzaam bij De Brauw)

onderzoekt regelmatig ontwikkelingen in de

rol en positie van bedrijfsjuristen. Bovenal

is het van belang de eigen onderneming en

bedrijfsdoelstellingen goed te kennen, stelt

hij. En: ‘Definieer je eigen meeteenheden van

kwaliteit. Anders doen anderen dat voor je.’

DOUBLETREE HILTON, AMSTERDAM Round table Compliance Het besef van het belang van compliance,

risicomanagement en bedrijfsreputatie groeit.

Roland Notermans (Nux Compliance Consultancy)

vertelt over zijn ervaringen. Hij legt vooral de

nadruk op het laten ‘landen’ van het proces in de

organisatie.

DOUBLETREE HILTON, AMSTERDAM Behoefte aan kwaliteit leidt tot segmentatiePieter Riemer (managing partner Western

Europe bij Linklaters) discussieert

met ons over de ontwikkelingen in de

wereldeconomie en het internationale

bedrijfsleven en de impact daarvan op

juridische dienstverlening. Segmentatie en

specialisatie in juridische dienstverlening

sturen steeds meer de internationaal

opererende advocatuur.


Modelcontracten en volautomatisch maatwerkcontracten makenWillem Wiggers demonstreert hoe met

Weagree software snel en eenvoudig

complexe maatwerkcontracten gemaakt

worden. Malinda Miener (General

counsel bij TNO) vertelt over de praktijk:

hoe automatiseer je het zo, dat je het ook

aan niet-juristen kunt delegeren? En hoe

waarborg je een hoge kwaliteit van de

contracten en verbeter je de juridische

efficiency?

19


IN BEELD

HILTON APOLLOLAAN, AMSTERDAM Seminar ‘Transactional Excellence’ Op 7 november 2014 is het jaarlijkse

Legadex seminar in het Amsterdamse

Hilton Hotel. Ongeveer 100 General

counsel, Private Equity-investeerders

en adviseurs uit de financiële wereld

bespreken wat beter kan in M&A-

trajecten en in de voorbereiding daarvan.

Diana Matroos, bekend van RTL Nieuws

en BNR Nieuwsradio, is moderator.

20


21

Van links naar rechts: Amit Patel (HighQ),

Jan Joosten (Hughes Hubbard & Reed),

Jamie Mercer (Sheppard Mullin), Willem

Ackermans (Eneco), Willem Jansonius

(Macquarie Capital)

Panel discussie ‘What differentiates a good deal? The way of working together’De toename van het aantal M&A-transacties

tussen de VS en Nederland maakt het extra

belangrijk om goed stil te staan bij de

benodigde kwaliteitsverbetering van M&A-

trajecten. In de paneldiscussie stellen de

deelnemers vast dat slechts een fractie van

de grotere Europese ondernemingen echt

goed voorbereid is. En dat terwijl een goede

voorbereiding zich vrijwel altijd blijkt terug

te verdienen. Door alle relevante informatie

vroeg beschikbaar te hebben in een goede

virtuele dataroom, kan het proces efficiënter

en kan het afbreukrisico omlaag. ‘Permanent

readiness is important,’ stelt Jansonius. Een

goede dataroom boezemt vertrouwen in én

vergroot de aantrekkelijkheid, vult Joosten

nog eens aan.

De rol van een virtuele dataroom Een belangrijke rol in de waardecreatie

en een vlot verloop van het proces

is weggelegd voor de dataroom. Een

virtuele dataroom die professioneel en

gebruiksvriendelijk is, voorkomt onvolledige

informatievoorziening, misverstanden en

vertragingen. Amit Patel (CFO bij HighQ)

vertelt over de toepassingsmogelijkheden

van collaboration platforms en virtuele

datarooms.

HighQ is een van de weinige systemen

in de markt waarbij de functionaliteiten

voor collaboration én voor de virtuele

dataroom zijn geïntegreerd. Voorbeelden

van waardevolle functies zijn verregaande

samenwerkingsmogelijkheden, veilige

opslag en verzending van (grote)

bestanden. Zo is de dataroom ook inzet-

baar voor portfoliomanagement, interne

samenwerking, transactie management,

due diligence én het integratieproces na

verkoop. Als bredere en geïntegreerde

toepassing bespaart het kosten en levert

het werkgemak in de hele ‘transaction

lifecycle’, laat Patel zien.

Proces creëert waarde

Jan Joosten (Hughes Hubbard & Reed) en

Jamie Mercer (Sheppard Mullin) vertellen

over de meerwaarde die tijdens het M&A-

transactieproces en in de voorbereiding

daarop kan ontstaan. Dat het aantal Trans-

Atlantische transacties blijft groeien,

daar twijfelen ze niet aan. Een goede

voorbereiding van dergelijke transacties

is van groot belang voor de uiteindelijke

opbrengst van het verkoopproces. Gaat het

over acquisities in de VS, dan is een goed

begrip van verschillen in regelgeving en

cultuur cruciaal. Veel Europese investeerders

en ondernemingen die in de VS op

acquisitiepad gaan, verkijken zich daarop.

Het proces creëert waarde. Dat illustreert

Joosten met een voorbeeld van twee heel

verschillende deals in de VS. Allereerst

de deal die maar bleef rekken. Adviseurs

van biedende partijen kregen maar geen

bevredigend antwoord op hun vragen,

waardoor maar één bieder overbleef.

Deze bieder gijzelde de werkvloer

met due dilligence-vragen. Het bedrijf

balanceerde daardoor uiteindelijk op het

randje van faillissement. En er was de

deal die binnen 48 uur beklonken was.

Doordat de documentatie duidelijk en

compleet was, waren er geen openstaande

>>

vragen. De opbrengst schoot tijdens het

biedingsproces omhoog naar een niveau

dat niemand had verwacht.


5 VRAGEN AAN …

Dit is Hans-Martijn Roos

• 1995 - 1999: advocaat bij NautaDutilh

• 1999 - 2008: adviseur en partner bij

Legal People

• 2008 - nu: mede-oprichter en managing

director Legadex

‘Als je niet weet wat je hebt,

ken je ook de risico’s niet

die aan dat bezit kleven’

22


23

Wat zie jij als dé uitdaging voorbedrijfsjuridische afdelingen in 2015?‘Dat de informatie die er echt toe doet, in bedrijven

niet goed terug is te vinden. En dat er te veel zinloze

informatie bewaard wordt. Bedrijven verdrinken in

terrabites aan ongestructureerde data en documenten.

Verspreid over allerlei plaatsen, vaak verstopt in bijlagen

bij e-mails, in zipfiles en andere formats of in rijen

papieren archieven en bureaulades. Experts schatten dat

80% tot 90% van de data in bedrijven ongestructureerd is.’

Waarom is dit een probleem?‘Als je niet weet wat je hebt, kan je ook de risico’s niet

inschatten die aan dat bezit kleven. De informatie is

vaak zo omvangrijk dat mensenogen het niet meer

door kunnen nemen. Een ervaren documentalist kan

200 documenten per dag bekijken en van commentaar

voorzien. Voor 1 terrabite – zeg een miljoen documenten

– zijn 5000 werkdagen nodig. Het overzicht heb je dan

nog niet. En dat is vervelend als er een onderzoek

door toezichthouders aan komt. Of wanneer in een

gerechtelijke procedure net dat ene belangrijke, wél

getekende contract noodzakelijk is. ‘In control’ raken

over de eigen bedrijfsinformatie is niet voor niets steeds

meer een ‘boardroom concern’.

Hoe proberen bedrijven dit nu op te lossen?‘Er is nog geen ‘one size fits all’ oplossing voor. In

e-discovery wordt wel gewerkt met software die tekst

kan herkennen en die documenten met een zekere

voorspellende waarde doorzoekt met algoritmen. Dit

werkt echter pas met grote hoeveelheden documenten.

Dan nog is de documentherkenning lang niet altijd

accuraat genoeg. De kosten zijn bovendien nog steeds

erg hoog.’

En welke oplossing hebben jullie dan? ‘Wij wilden documenten met een grotere accuratesse

kunnen herkennen dan tot nu toe mogelijk is. En we

kwamen al doende tot het inzicht dat je daarvoor meer

technieken kunt combineren. Dus hebben we

verschillende technieken verbeterd en samengebracht in

een nieuw softwareproduct: Legalytics. Hiermee boeken

onze teams van paralegals en documentalisten nu zulke

goede resultaten dat we de oplossing ook beschikbaar

stellen aan onze klanten. We kunnen hiermee gegevens

geautomatiseerd ‘voorrubriceren’ op gevoelige inhoud,

soort en belang voor een organisatie, bijvoorbeeld

vertrouwelijkheid. Of, meer juridisch, op materialiteit

en risico’s en de vraag of documenten getekend zijn.’

Waarvoor zetten jullie die oplossing nuconcreet in?‘Met Legalytics verzamelen we per project gestructureerd

gegevens bij onze klanten. Bij voorbeeld tijdens de

voorbereiding en inrichting van datarooms, pre-due

diligence op informatie, bij onderzoek of dreigend

onderzoek door toezichthouders, voor internal audits,

bij vermeende datalekkage, of voor een migratie naar de

cloud. Maar ook voor ‘decluttering’: de bezem halen door

overbodige informatie. Informatie waarvan bedrijven niet

wisten dat ze die hadden, die ze al lang hadden mogen

weggooien en die zich plotseling kan ontpoppen tot een

kostbare nachtmerrie.’

Meer weten?Begin 2015 kunt u tijdelijk tegen zeer lage kosten

kennismaken met Legalytics. Na afloop ontvangt

u een overzichtelijk rapport met de analyse van

uw data en documenten dat u kunt gebruiken in

uw bedrijf. Geïnteresseerd? Neem dan contact op

met Hans-Martijn Roos.

‘Legalytics haalt verborgen risico’s naar boven’

tekst Annemarieke Noordhoff foto Ron Stam

>>


24

DEAL

In twee maanden tijd vijf overnames

van verschillende partijen. Deals die

sterk van elkaar afhankelijk zijn. Zou

er één niet doorgaan, dan de rest ook

niet. Bij elkaar vertegenwoordigen de

overnames bovendien een belangrijke

strategische stap voor de koper:

Sator Holding. Voor de advocaten

die verantwoordelijk waren voor de

transactie – Daniëlle Dix, Ernst Ligthart

en Marijke Sipkema-Ten Brink van

Dijkstra Voermans – betekende dat

twee hectische, maar mooie maanden.

‘Vijf deals simultaan op strategisch niveau’Dijkstra Voermans over een geslaagde transactie


25

tekst Annemarieke Noordhoff foto’s Michel Porro

Sator is onderdeel van het Amerikaans-Canadese LKQ,

genoteerd aan de Nasdaq. Samen zijn ze de grootste

aanbieder in de VS, Canada en Nederland van

A utomotive Aftermarket onderdelen. Dit zijn bij voorbeeld

reserve- of inbouwonderdelen voor auto’s. Met de over-

name van vijf grossiersorganisaties wilde Sator landelijke

dekking in Nederland bereiken. Daarnaast betekende de

overname ook een vernieuwing van het bedrijfsmodel.

Voorheen was Sator één schakel in het traditionele

ketenmodel van fabrikant – distributeur – grossier –

garagehouder. Met de overnames nemen ze meerdere

schakelposities in.

Coördinerende rolVoor Dijkstra Voermans vormde de vraag van Sator

om ze bij te staan in de overname een interessante

uitdaging. Hoewel in alle deals dezelfde issues

terugkwamen, had elke verkopende ondernemer

toch steeds weer een eigen kijk. ‘Dit vroeg van ons als

adviseur een sterk coördinerende rol,’ licht Sipkema-Ten

Brink toe. ‘Wij hebben ervoor gezorgd dat de belangen

van de verschillende partijen werden samengebracht

en verwoord in de vijf sets met transactiedocumentatie.

Zonder dat de transacties te uiteenlopend werden in

voorwaarden.’

Wat deed Legadex?

• Binnen kort tijdsbestek op 5 locaties alle relevante informatie en documentatie opgediept en bijeen gebracht

• Inscannen, indexeren en plaatsen van alle documenten in iRooms (Imprima) Virtuele dataroom

>>


26

Opmerkelijk‘Deze transactie was op drie manieren bijzonder. Ten

eerste door het aantal partijen. Natuurlijk zijn er wel

vaker transacties waarbij meerdere deals tegelijk spelen,

maar vijf tegelijk zie je toch niet heel vaak. Ten tweede

was er de hoge tijdsdruk. Op het moment dat Sator wist

welke partijen ze wilde overnemen, gonsde het al in de

markt. Om werkelijke onrust voor te zijn, stuurden ze

een persbericht uit waarin ze hun voornemen tot een

overname uitspraken. Daarmee vergrootte het belang

van snel handelen aanzienlijk. Het derde opmerkelijke

aspect was dat niet de verkopende partij, maar de koper,

Sator, de verantwoordelijkheid voor de dataroom op zich

nam. Sator koos hiervoor gezien de gewenste snelheid en

consistentie in kwaliteit van documentatie.’ De keuze

voor een digitale dataroom was ook snel gemaakt, vertelt

Sipkema-Ten Brink. ‘Het onderzoek vond op meerdere

locaties plaats, met meerdere teams. Het was ondoenlijk

om steeds met ordners heen en weer te reizen, zeker

gezien de tijdsdruk.’

IntensiefDe twee maanden waarin zowel het boekenonderzoek als

de begeleiding van de onderhandelingen plaatsvonden,

waren intensief, vertelt Sipkema-Ten Brink. Het vroeg om

veel afstemming – zowel intern, met collega’s in het team

en van andere secties, als extern, met de fiscalisten en

accountants van Grand Thornton. In de eindfase van de

voorbereidingen kwamen daar nog twee partijen bij:

Legadex en Imprima (zie ook kader). Sipkema-Ten Brink

blikt tevreden terug. ‘Het was voor ons de eerste

transactie voor Sator – en meteen een heel complexe

en strategische. Dat de transactie geslaagd is, is voor ons

dus extra waardevol. Niet alleen is het bijzonder om aan

een transactie te werken die in de sector veelbesproken

is, het heeft ons ook een heel mooie nieuwe klant

opgeleverd. Een klant waar we trots op zijn.’

Feiten en cijfers

• In 2 maanden tijd: 1 maand voor boekenonderzoek,

1 maand voor onderhandelingen en

transactiedocumentatie.

• Opmerkelijk: de koper – Sator – zorgde voor de

virtuele dataroom.

• 2 partijen werkten intensief samen: Dijkstra Voermans

en Grant Thornton. In de eindfase kwamen er nog

2 partijen bij: Legadex en Imprima.

• Vanuit Dijkstra Voermans werkten steeds tussen de

4 tot 10 fulltimers mee, waaronder specialisten van

andere secties, zoals arbeidsrecht.

• Na afronding van de 5 deals heeft Sator nu 52

vestigingen en daarmee bijna de gewenste

landelijke dekking.

• Totaal werken er bij de 5 overgenomen partijen 850

mensen, samen maken ze een omzet van 180 miljoen.

(bron: automotive-online.nl)

Dit is Marijke Sipkema-Ten Brink

• Rondde in 2006 haar studie af en startte als bedrijfsjurist in de bankwereld• Stapte in 2009 over naar de advocatuur (ondernemingsrecht)• Werkt sinds 2011 bij Dijkstra Voermans bij de sectie Fusies en Overnames

‘De keuze voor een digitale dataroom

was snel gemaakt’

>>

DEAL


27

Compliant self-service contract creation that increases productivity and reduces riskAvailable on a variety of platforms:

ContractExpress for Salesforce.comPlug and play into your existing Salesforce CRM

ContractExpress for SharePointRun on premise and levarage your SharePoint infrastructure

ContractExpress on the cloudFull freature cloud-based contract creation and management

Trusted by legal, loved by the business


28

Wat leveren procesbeschrijvingen

in LegalStream op?

• Direct zicht op juridische knelpunten in operationele

processen

• Effectiever werken, omdat de informatie over de

benodigde processtappen voor alle betrokkenen

toegankelijk is

• Snel zicht op verantwoordelijken: wie vervult welke

rol, welke stappen en documenten zijn nodig, wat zijn

de deadlines

• Betere samenwerking, doordat het werkproces voor

iedereen duidelijk is en vastligt

• Direct de blauwdruk in handen voor implementatie

van de juiste workflows in uw software

• Overal en altijd raadpleegbaar, dankzij webbased

toegang via computer, tablet of smartphone

ACTUEEL

Bedrijven zoeken altijd naar manieren om efficiënter te werken, kosten te reduceren en output te verhogen. Tot zover niets nieuws. Dat een zorgvuldige beschrijving van juridische bedrijfsprocessen voor veel ondernemingen daarbij cruciaal is, is vreemd genoeg wel nieuws. Juristen maken namelijk nog nauwelijks gebruik van de mogelijkheden van ‘legal process mapping’.

Consequente integratie van terugkerende juridische

werkzaamheden in operationele bedrijfsprocessen kan bedrijven

veel opleveren. Legadex heeft daarom, in samenwerking met

softwarepartner Mavim de softwareoplossing LegalStream

ontwikkeld. Hiermee kunnen bedrijfsjuridische afdelingen die

integratie gemakkelijk realiseren en hun eigen werkprocessen

beschrijven en verbeteren.

Waarom processen beschrijven?Ondernemingen hebben tal van unieke operationele processen.

Denk aan alle processen die een autoproducent of een scheepsbouwer

doorloopt om een veilig, kwalitatief goed en werkend eindproduct

volgens afgesproken specificaties op te leveren. Hoe inzichtelijker

die processen zijn, hoe sneller duidelijk is waar verbetering mogelijk

is. Bottlenecks worden geïdentificeerd, verbeteringen makkelijker

doorgevoerd. Integrale procesbeschrijvingen worden daarom ook

steeds vaker een middel dat ondernemingen helpt om te veranderen

en innoveren.

Softwarehuis Mavim ondersteunt wereldwijd meer dan 1200

ondernemingen bij hun procesbeschrijvingen. Met de software

van Mavim maken bedrijven hun processen en workflows zichtbaar

en kunnen zij deze waar nodig optimaliseren. Doordat de software

de stappen in een werkproces duidelijk zichtbaar maakt is het

eenvoudiger om fouten op te sporen en verbeteringen toe te passen.

Ook als een werkproces verandert, is dankzij slimme koppelingen

direct duidelijk wat het effect is op de dagelijkse werkzaamheden

van de gebruikers.

Juridisch werk als logisch onderdeel van het bedrijfsprocesJuridische werkzaamheden zijn lang niet altijd automatisch

onderdeel van de operationele processen waarmee een bedrijf

zijn geld verdient. Wel groeit het inzicht dat het er onderdeel van

zou moeten zijn, wil je risico’s tijdig onderkennen en als juridische

afdeling een zichtbare bijdrage leveren aan de operatie. De

General Counsel die hiermee aan de slag wil, heeft met de nieuwe

mogelijkheden van LegalStream een krachtig stukje gereedschap

in handen. Denk bijvoorbeeld aan een duidelijke beschrijving van

het jaarrekeningproces, gekoppeld aan de werkprocessen tussen de

afdelingen Legal en Finance. Dat betekent een aanzienlijke daling

van bijvoorbeeld te late deponeringen, vergeten intrekkingen van

aansprakelijkheid en moeizame administratieve herstelactiviteiten.

Ook het compliance- en risicomanagement heeft veel baat bij een

goed zicht op de juridische activiteiten in de operatie.

Met juridische procesbeschrijvingen bij de business op de radar

TREND – LegalStream


29

Wilt u kennismaken met LegalStream? Wij bieden u een makkelijke manier om

kennis te maken met de voordelen van

LegalStream. Voor een bedrag van 500

euro brengen we een voor u belangrijke

contractflow in uw onderneming in kaart

en krijgt u toegang tot een handige online

portal waarop u de contractflow kunt

raadplegen. Bent u geïnteresseerd in deze

of andere toepassingen? Neem dan contact

op met onze legal consultant Mike Fontaine

via [email protected] of bel hem op

0208208396.

Legadex is sinds 2014 Rules Certified Professional Partner van Mavim voor de juridische markt.

Legal Finance Algemene vergadering Vere�enaar

advertentie landelijkdagblad

advertentie landelijkdagblad

8

informed responsible

verzoeken verklaringKvK en rechtbank

verzoeken verklaringKvK en rechtbank

9


verdere afwikkeling en uitkering

aan aandeelhouders

verdere afwikkeling en uitkering

aan aandeelhouders

10


opstellen rekening enverantwoording

opstellen rekening enverantwoording

5


opgeven ontbindingbij KvK (formulier 17A)

opgeven ontbindingbij KvK (formulier 17A)

6


controle activa/passiva

en voorbereiden maatregelen

controle activa/passiva

en voorbereiden maatregelen

1


controle status jaarrekening

voorafgaande jaren

controle status jaarrekening

voorafgaande jaren2


checken nevenfuncties, en deelnemingen en tre�en maatregelen

3

responsible

7


uitkeren bij voorbaat? uitkeren bij voorbaat?

11


Uitschrijven BV bij KvK (formulier 17B)

Uitschrijven BV bij KvK (formulier 17B)

besluit AV tot ontbindingen benoeming

vere�enaar/bewaarder4


besluit AV tot ontbindingen benoeming

vere�enaar/bewaarder

LegalStream biedt inzicht in juridische processen. Bijvoorbeeld: de ontbinding van de Vennootschap

>>

Ook inzetbaar voor contractenworkflowsLegalStream is voor elk bedrijfsproces met juridische

aspecten inzetbaar. Zo kunnen ondernemingen het

gebruiken om de workflows bij het contracteren in

kaart te brengen. De software maakt het namelijk

mogelijk om elk contracteringsproces in het bedrijf

in één oogopslag inzichtelijk te maken. Inclusief

de interactie tussen de betrokken afdelingen.

Bedrijfsrisico’s en hick-ups die zich in de operatie –

vaak buiten het gezichtsveld van Legal – afspelen,

worden opeens zichtbaar en beheersbaar. Terwijl de

verantwoordelijkheid voor het contract blijft liggen

waar die hoort: bij de eigenaar van het contract. En

met de visuele weergave in LegalStream hebben

bedrijven meteen de blauwdruk in handen voor de

dagelijkse toepassing van de werkprocessen in hun

software voor contractbeheer.

Een groot voordeel is tenslotte dat in veel organisaties

door verschillende operationele afdelingen al gewerkt

wordt met Mavim-software. Vaak zonder dat andere

bedrijfsonderdelen zich daarvan bewust zijn. Dat

betekent voor bedrijfsjuristen dat de acceptatie van

LegalStream in hun bedrijf geen hobbel hoeft te zijn.


30

Legadex is sinds februari 2015 behalve in

Amsterdam ook gevestigd in Eindhoven.

We houden daar kantoor in de Lichttoren,

een van de voormalige Philips gebouwen

in het hart van de stad. We maken gebruik

van de kantoorfaciliteiten van IGLUU.

Met onze vestiging in Eindhoven

kunnen wij voortaan onze diensten nog

gemakkelijker leveren aan ondernemingen

in de regio Zuid.

Een kernteam van ervaren bedrijfsjuristen

en paralegals is inmiddels van start gegaan

en we verwachten deze groep in de loop

van 2015 verder uit te breiden.

Voor paralegals en (bedrijfs)juristen in

de Eindhovense regio biedt de nieuwe

vestiging van Legadex mooie kansen om

voor bedrijven in de Brainport Regio aan

de slag te gaan. Daarmee wordt Legadex

nu ook voor juristen en WO en HBO

paralegals in Zuid-Nederland interessant

als werkgever. Zij kunnen voortaan

met de nieuwste juridische software,

consultancy op juridisch werkproces en

flexibele inzet hun waarde voor bedrijven

en advocatenkantoren bewijzen. Er

is nog ruimte voor enkele ambitieuze

bedrijfsjuristen en paralegals.

Adres:

Lichttoren 32 5611 BJ Eindhoven(nabij station en parkeergelegenheden)

ACTUEEL

LEGADEX OPENT KANTOOR IN EINDHOVEN

Legadex : PEOPLE - PROCESS - SOFTWARE

LEGADEX magazine | voorjaar 2015LEGADEX magazine | voorjaar 2015

REVIEW

tekst Juriaan Mensch

Nicholas Carr geeft in The Glass Cage –

Automation and Us een kritische blik op

de relatie tussen mens en techniek. In de

fysieke wereld verdwijnen steeds meer

taken en banen door automatisering en

robotisering. Veel menselijke kennis is

inmiddels opgeslagen in software, die

allerlei keuzes voor ons maakt. En

daarvoor betalen we een prijs: onze

menselijke vaardigheden.

Carr noemt de luchtvaart als voor-

beeld. Er blijkt door automatisering

een nieuw soort vliegtuigcrash te

ontstaan. Steeds meer piloten

kunnen niet meer zelf handmatig

vliegen, wanneer het besturingssys-

teem plotseling hapert. Neerstorten

is soms het gevolg. Deskilling

(ont-vaardiging) is de term die

Carr hanteert voor dit fenomeen.

The Glass Cage bevat onderzoeken

en feiten die onderbouwen dat onze

intuïtie, reflexen en expertise

langzaam worden uitgehold door

automatisering - sharp tools, dull

minds. Dat heeft tot gevolg dat de

mens in rap tempo de zwakste

schakel in een systeem wordt.

Rijp voor vervanging.

Welke relevantie heeft Carr’s werk

voor de jurist? Hij noemt concrete

ontwikkelingen als predictive techno-

logy. Zo zou je kunnen voorspellen of

een zaak een kans heeft en wat het

gaat kosten. Voorspellingen die ooit

alleen door zeer ervaren litigators

konden worden gedaan, kan nu een

algoritme – gekoppeld aan een

database – leveren. Ervaring niet

meer nodig.

Alle zaken die Carr aanhaalt, werpen

met een juridische blik gelezen heel

interessante juridische vraagstukken

op. Vooral op het gebied van ethiek

en morele keuzes. Rijdt je computer-

gestuurde auto over de hond van de

buurman? Of wijkt deze uit om de

hond te redden maar met mogelijk

gevaar voor jou?

Carr laat zien dat nieuwe technologie

die je omarmt, je misschien wel

bevrijdt van vervelende taken, maar

ook een neveneffect heeft. Onbewust

omarm je de waarden en het denken

van de makers. Misschien vond je het

best om wat risico te accepteren om

die lieve hond van de buurman te

redden. Hoeveel is het leven van een

hond eigenlijk waard? Maar die vraag

is al voor je beantwoord – door de

programmeur en door de verzekeraar

van je auto.

Kortom: de mens maakt technologie,

maar de technologie maakt ons ook.

En doet dat steeds ingrijpender.

Uiteraard winnen we veel als

technologie geestdodend werk

overneemt. De uitdaging is een goede

balans te vinden. En in elk geval niet

in slaap te vallen door het echte

denkwerk volledig te vervangen.

Zowel makers en gebruikers van

automatisering moeten beseffen dat

we onze evolutie in eigen handen

hebben. Dat werpt de vraag op: wie

willen we zijn? The Glass cage is een

must read voor wie die vraag wil

beantwoorden.

Over The Glas Cage

‘Wie beantwoordt ethische vragen: de programmeur of jij?’

‘Je kan voorspellen of

een zaak een kans heeft

en wat het gaat kosten’

Titel The Glass Cage

Auteur Nicholas Carr

Hardcover: 288 pages

Publisher: W. W. Norton & Company

(2014)

ISBN: 9780393240764

31


32

IN GESPREK

De manier waarop bedrijfsjuristen hun

kennis vergaren is de afgelopen jaren sterk

veranderd. De traditionele verzamelmappen

maakten eerder al plaats voor digitale

bronnen – cd’s bijvoorbeeld. En nu worden

die digitale bronnen ook gecombineerd

en online ontsloten, via zogenaamde

cloud diensten. Klanten van deze juridische

diensten krijgen zo een geïntegreerde

digitale kijk op de juridische wereld. De

meeste klanten zijn nu nog advocaten-

kantoren, die hiermee bijvoorbeeld heel

efficiënt adviezen opstellen voor hun

klanten, de bedrijfs-juridische afdelingen.

Bedrijfsjuristen gebruiken de systemen

echter steeds vaker zelf.

De grootste aanbieder van geïntegreerde

toegang tot juridische informatie is Legal

Intelligence, onderdeel van Kluwer.

Directeur Laurens Mommers en legal

counsel Ksenia Kondratova (KPN) gaan

met elkaar in gesprek aan de hand van een

aantal stellingen. In hoeverre empoweren

dergelijke systemen nu werkelijk het

dagelijks werk van de bedrijfsjurist?

stelling 1. De groei van het aanbod aan juridische software heeft zich nog onvoldoende vertaald naar daadwerkelijke voordelen voor juridische afdelingen en hun onder-nemingen.

Kondratova: ‘Eens. Ik denk dat op

juridische afdelingen nog onvoldoende

aandacht is voor optimale inzet van

digitali sering en juridische software. Er

is veel meer uit te halen. Wanneer we het

‘Het maakt het makkelijker om als bedrijfs jurist succesvol te zijn’

tekst Annemarieke Noordhoff foto’s Mirjam van der Linden

Bedrijfsjuristen kunnen tegenwoordig online altijd en overal

toegang krijgen tot alle mogelijke juridische bronnen. En dat

met een zoekactie op één platform. Deze zogenaamde content-

integratie biedt bedrijfsjuristen een handige uitvalbasis.

Ksenia Kondratova (KPN) en Laurens Mommers (Legal Intelli-

gence) vertellen over de meerwaarde voor bedrijfsjuristen.


33

‘Het maakt het makkelijker om als bedrijfs jurist succesvol te zijn’

De meerwaarde van online contentintegratie

hebben over juridische software zie ik het

overigens allereerst als tooling om

informatie te zoeken. In tweede instantie

denk ik dan aan tooling voor bijvoorbeeld

het genereren van modelcontracten of

voor het stroomlijnen van kosten. Denk

aan controlesystemen voor de inzet van

externen. Hoe dan ook: de gebruikte

software neemt toe. Niet alleen bij ons,

trouwens – ook bij andere bedrijfs-

juridische afdelingen. Ik denk dat er

nog veel winst te behalen is door de

synergie tussen de gebruikte software

te verbeteren.’

Mommers: ‘De winst voor bedrijfsjuristen

zie ik ook in letterlijke zin: in de vorm van

kosten besparen door meer zelf te doen.

Kantoren bieden bijvoorbeeld steeds vaker

tools waarmee bedrijfsjuristen zelf aan de

meer gangbare of terugkomende zaken

kunnen werken. Via een kantoor-portal

stellen de kantoren dan hun dossiers open.

De gespecialiseerde zaken doet het kantoor

nog wel. Zelf breiden we Legal Intelligence

uit met een mogelijkheid voor kantoren en

bedrijven om onderling nog eenvoudiger

informatie te delen. En voor bedrijven

om eigen informatie te ontsluiten voor

hergebruik binnen de organisatie.’

Kondratova: ‘Voor grote bedrijven zie ik

daarin niet direct een kostenbesparing. Zo

handelen wij heel veel zaken zelfstandig af.

Voor kleinere bedrijfsjuridische afdelingen

die vaak terugkerende zaken hebben, lijkt

me dat zeker een positieve ontwikkeling.

Eigen dossiers toevoegen klinkt ook voor

ons als een interessante optie.’

stelling 2. Over vijf jaar raadplegen bedrijfsjuristen en juridisch dienst-verleners hun bronnen alleen nog maar online, waardoor een level playing field ontstaat: iedereen is gelijk geïnformeerd.

Kondratova: ‘Dat zijn feitelijk twee

stellingen ineen. Allereerst verwacht ik

niet dat de juridische wereld hier binnen

vijf jaar klaar voor is. Deze wereld is toch

vrij conservatief. Het doornemen van de

lijvige wetboeken of de fysieke naslag-

werken, de papieren commentaaruitgaves

doorbladeren: het hoort bij juristen.’

Mommers: ‘Wanneer software een fatsoenlijk

alternatief biedt, bijvoorbeeld met de moge-

lijkheid zelf commentaar toe te voegen en zo

de bronnen te verrijken, denk ik dat het wel

snel kan gaan. Dan zal ook de juridische

wereld op korte termijn overgaan op volledig

online brongebruik. Maar ik denk wel dat

digitalisering alleen niet genoeg is. Of je

wel of geen toegang hebt, gaat namelijk ook

over kosten. De helft van de content die we

ontsluiten zit nog achter de ‘betaalmuur’ van

de uit gevers. In 1999 kwam rechtspraak.nl

met de eerste gratis juridische content – dat

bracht democratisering met zich mee. En het

zorgde ervoor dat uitgevers zich genoodzaakt

voelden om waarde toe te voegen aan hun

content, bijvoorbeeld door hun content

becommentarieerd ter beschikking stellen.’

Kondratova: ‘Ik vind overigens ook niet dat

gelijke toegang tot bronnen auto matisch

gelijke kennis oplevert. Het gaat net zo goed

om de kwaliteit van het gebruik. Snel zoeken,

sorteren op relevantie: dat is fijn. Maar

weten: ‘waar zoek ik precies naar?’, ‘wanneer

heb ik alles wat ik weten moet?’, dát hangt

ook af van de deskundigheid van een jurist.

Het aantal zoekresultaten kan bovendien

zo overweldigend veel zijn, dat het weinig

efficiencywinst oplevert. Het zoeksysteem in

Legal Intelligence is daar aardig op toegerust.’

Dit is Ksenia Kondratova

• Gestudeerd aan Universiteit Leiden

(Bachelor Rechtsgeleerdheid met

minor Bedrijfswetenschappen) en

Erasmus Universiteit Rotterdam

(Master Commercial law)

• Begon in 2011 als bedrijfsjurist

bij KPN, eerst bij Zakelijke Markt,

momenteel bij M&A

• Is, binnen de juridische afdeling

van KPN, voorzitter van de

werkgroep Training & Kennisdeling

>>


IN GESPREK

stelling 3. Digitalisering van alle relevante bronnen en snel toegang daartoe, zorgen voor een revolutie van bedrijfsjuridisch werk.

Kondratova:‘Nee, niet mee eens. Revolutie

suggereert iets plotselings, een onverwachte

omslag. Digitalisering is eerder een

evolutie. Zeker bij juristen, waar alles gelei-

delijker gaat. Ja, er wordt gebruik gemaakt

van software en tooling om informatie te

zoeken, maar nee, het is geen revolutio-

naire tijdsbesparing.’

Mommers: ‘Juridische dienstverlening heeft

nog altijd iets ambachtelijks. Het betekent

vooral heel veel leeswerk. Dat alles nu online

staat, betekent niet dat je als jurist ineens

een heel ander werkproces hebt.’

Kondratova: ‘Software maakt het zoeken

voor ons vooral makkelijker en aange namer.

En hoewel het succes van een jurist afhanke-

lijk is van meerdere factoren, kan software

daar zeker een bijdrage aan leveren.’

Kondratova: ‘KPN is al sinds 2010 klant van

Legal Intelligence. Recent hebben we het

contract weer verlengd. Handig vind ik de

alerts, die ik elke maandagochtend krijg,

met daarin relevante nieuwe publicaties op

mijn interessegebieden. Verder gebruik ik

het als startpunt. Ik selecteer bronnen, zoek

en print wat ik vind. Dan begint het echte

werk: het analyseren en duiden. Wij hebben

bij KPN te maken met een sector en een

speelveld dat van juristen eist om constant

up to date te blijven. Daarbij maakt een

tool als Legal Intelligence het werk een

stuk efficiënter!’

Dit is Laurens Mommers

• Ooit afgestudeerd in filosofie,

later gepromoveerd bij de

rechtenfaculteit in Leiden

• In 2002 Legal Intelligence gestart,

samen met 3 anderen

• Hoewel Legal Intelligence in 2011 is

overgenomen door Kluwer, opereert

Legal Intelligence onafhankelijk

• Sinds 2014 is Mommers directeur

van Legal Intelligence, dat nu 16

medewerkers telt en gevestigd is

in Rotterdam

Over Legal Intelligence

Legal Intelligence biedt juristen de

mogelijkheid om met één online

zoekactie in vrijwel alle juridische

bronnen te zoeken. Het bedrijf

verrijkt de aangeleverde content

van uitgeverijen en overheden met

onder meer extra zoekmogelijkheden.

In de toekomst wil het bedrijf het

ook mogelijk maken om eigen,

gepersonaliseerde juridische bronnen

toe te voegen. Mede daarom besteedt

Legal Intelligence veel aandacht aan

veiligheid en privacybescherming.

34>>


DEAL

Succesvolle verkoop van de diepvriestak (Izico) door Wessanen ‘We creëren een Europees topbedrijf in gezond en duurzaam voedsel’

OVER WESSANEN• Wessanen heeft een vooraanstaande positie

in de Europese markt van gezondheidsvoeding

en sustainable food

• Totale jaaromzet bedroeg in 2013:

509 miljoen euro, aantal medewerkers: 1.225

• Voornamelijk actief in de Benelux, Frankrijk,

Duitsland, Italie, UK en US (ABC)

• Met lokale merken, zoals Zonnatura, Tartex,

de Rit, Whole Earth

• Izico werd in 2014 als non-core business

verkocht aan private equity-maatschappij

Egeria

• Jaaromzet van Izico bedroeg in 2013: 103

miljoen euro, aantal medewerkers: 389

• Izico is bekend van diepvriessnacks met

merken als Beckers, Bicky en onder

private label

• Productielocaties van Izico liggen in Katwijk,

Deurne en Bocholt (Belgie)

DE ROL VAN LEGADEX• Procesondersteuning van Wessanen en

van adviseur ING Corporate Finance

• Opzetten van structuur virtuele dataroom

• Globale review van te plaatsen documentatie

• Inrichting en plaatsing van informatie in

de dataroom (Ansarada)

foto iStockphoto

35


Create Approve Control.

Get your facts togetherMissed a contract renewal notice? Lost sight of your legal structure? With Effacts you always have your contracts under control. Save money and prevent unacceptable risks. Renowned companies worldwide went before you. Indispensable for every General Counsel who needs to rely on facts and never again wants be stuck for an answer.

For more information, go to www.effacts.com

Contract Management made easy.

Effacts feliciteert Legadex met haar aanstelling als Gold Implementation Partner voor de Benelux

GOLDImplementation

Partner

Legadex Magazine Voorjaar 2015

Documents

Transcript of Legadex Magazine Voorjaar 2015