Leesproblemen voorspellen: Mogelijk of Onmogelijk? Wenselijk of Onwenselijk?

Terugkomdag Ortho16 nov 2001

Leesproblemen voorspellen:

Mogelijk of Onmogelijk?Wenselijk of Onwenselijk?

dr. Anna M. T. Bosman

KU Nijmegen, Orthopedagogiek: Leren en Ontwikkeling

[email protected]


Met medewerking van

drs. Tom Braams & drs. Ellen RutjensTom Braams & Partners, Deventer

drs. Inge RoerinkKU Nijmegen, Orthopedagogiek: Leren en Ontwikkeling


Kennis van de fonologie• Fonologisch bewustzijn:

betreft eenheden groter dan het foneem

• Fonemisch bewustzijn:betreft eenheden gelijk aan het foneem


Twee studies naar de voorspelling van leesproblemen op basis van

1. vijf fonologische/fonemische toetsenBraams & Bosman (2000)

2. letterleertaakRoerink (2001)


Cohort N* Leeftijd Voorspellende toetsen

1 102 6;3 eind Groep 2

in juni

2 135 5;9 begin Groep 2

in november

* leerlingen zijn afkomstig van 3 verschillende scholen

Studie Braams & Bosman (2000)


Voorspellende toetsen

1. Rijm



1. Rijm2. Rijmprime



1. Rijm2. Rijmprime3. Synthese



1. Rijm2. Rijmprime3. Synthese4. Deletie



1. Rijm2. Rijmprime3. Synthese4. Deletie5. Letters benoemen


Cohort

Cronbach’s α 1 2

Rijm .80 .76

Rijmprime .81 .79

Synthese .91 .86

Deletie .94 .94

Letters benoemen .93 .93


Criteriumtoets

Afgenomen februari

Lezen• EMT van Brus en Voeten (1972)


• Rijm, Rijmprime, Synthese en Deletie in Cohort 1 zijn geen voorspellers voor later leessucces


• Rijm, Rijmprime, Synthese en Deletie in Cohort 1 zijn geen voorspellers voor later leessucces

• Synthese en Deletie in Cohort 2 voorspellen in zeer geringe mate later leessucces


• Rijm, Rijmprime, Deletie en Synthese in Cohort 1 zijn geen voorspellers voor later leessucces

• Synthese en Deletie in Cohort 2 voorspellen in zeer geringe mate later leessucces

• Letters benoemen in Cohorten 1 en 2 voorspellen in redelijke mate later leessucces


Verklaarde variantie van Letters benoemen op de EMT

Cohort 1 (eind Groep 2)School 1: 14% (r = .37) School 2: 29% (r = .54) School 3: 38% (r = .62)

Cohort 2 (begin Groep 2)School 1: 71% (r = .84) School 2: 0% (r = .06) School 3: 32% (r = .57)


Conclusie

Letters benoemen

is meest veelbelovende toets voor de voorspelling van later leessucces

maar

heeft zo onvoldoende praktische waarde


Studie Roerink (2001)

School n1 aantal letters geoefend2 in

1 45 15 4x 1 dag

2 35 8 6x 2 dagen

1 Gemiddelde leeftijd van de kinderen was 6;12 Letterleertaak werd afgenomen in het voorjaar 2000


Letterkennis in %=

(Aantal correct benoemde letters / het aantal te leren letters) * 100


Letterkennis in %=


Stel dat:Jos 3 van de 15 te leren letters correct benoemd

dan:is de letterkennis van Jos (3/15)*100 = 20%


Letterkennis in %=


Stel dat:Jos 3 van de 15 te leren letters correct benoemd

dan:is de letterkennis van Jos (3/15)*100 = 20%

Stel dat:Anne 3 van de 8 te leren letters correct benoemd

dan:is de letterkennis van Anne (3/8)*100 = 38%


Letterleereffect in %=

(Aantal geleerde letters/totaal te leren letters) * 100

Stel dat:Jos nog 6 van de 8 letters kan lerenJos er tijdens de training 3 bij leert

dan:heeft Jos een letterleereffect van (3/6)*100 = 50%


Criteriumtoets

Afgenomen januari

Lezen• EMT van Brus en Voeten (1972)


Letterleereffect is geen

voorspeller voor later leessucces

School 1: r EMT * Letterleereffect = -.05

School 2: r EMT * Letterleereffect = -.11


Letterkennis is een redelijk goede voorspeller van later leessucces

Verklaarde variantie van Letterkennis op de EMTSchool 1: (15 letters) 36% (r = .60) School 2: (8 letters) 57% (r = .76)


Indeling + volgens het CITO-leerlingvolgsysteem

A: ca. 25% hoogst scorende leerlingen

B: ca. 25% net boven het gemiddelde

C: ca. 25% net onder het gemiddelde

D + E: ca. 25% laagst scorende leerlingen


EMT-niveau

A B C D

A 12 8

B 2 13

C 8 8

Letterkennis-

niveau

D 9 10


EMT-niveau

A B C D

A 12 8

B 2 13

C 1 2 8 8

Letterkennis-

niveau

D 1 3 9 10


EMT-niveau

A B C D

A 12 8 1

B 2 13 2

C 1 2 8 8

Letterkennis-

niveau

D 1 3 9 10


EMT-niveau

A B C D

A 9 7

B 6 11

C 4 8

Letterkennis-

niveau

D 2 8

Braams & Bosman (2000) normering


EMT-niveau

A B C D

A 9 7

B 6 11

C 3 3 4 8

Letterkennis-

niveau

D 5 2 8



EMT-niveau

A B C D

A 9 7 5 1

B 6 11 5 5

C 3 3 4 8

Letterkennis-

niveau

D 5 2 8



Conclusies?

Letterleersnelheid: geen voorspeller?

Letterkennis: goede voorspeller?


Epiloog

Is het voorspellen van leesproblemen wenselijk?

Leesproblemen voorspellen: Mogelijk of Onmogelijk? Wenselijk of Onwenselijk?

Documents

Transcript of Leesproblemen voorspellen: Mogelijk of Onmogelijk? Wenselijk of Onwenselijk?