1

Leerlijn Erfgoededucatie Elburg Erfgoededucatie

Musa, De museumman

Educatief project

Lesbrief

Handleiding

2

Leerlijn Erfgoededucatie Elburg Erfgoededucatie

Projectoverzicht

leerlijn erfgoededucatie Elburg

Groep 4

Museum Elburg

‘Musa - de museumman’, een project over verzamelen

Groep 5

Museum boerderij ‘De Bovenstreek’

leven en werken op een boerderij voor 1950, ontwikkeld samen met EDU-ART

Groep 6

Museum Elburg

‘Leef het Kloosterleven’, een project over het kloosterleven

Groep 7

Botterwerf, Museumsmederij en Visafslag

‘Het leven van een bottervisser in Elburg’, dit project over de visserij in Elburg is ontwikkeld

samen met EDU-ART

Groep 8

De Sjoel van Elburg

een project over het jodendom en het Joodse leven in Elburg, ontwikkeld samen met EDU-ART

3

Leerlijn Erfgoededucatie Elburg Erfgoededucatie

Inhoudsopgave

Inleiding 4

introductieles 5

Het museumbezoek 8

Verwerking 8

4

Leerlijn Erfgoededucatie Elburg Erfgoededucatie

Inleiding

Museum Elburg In Museum Elburg zijn elk jaar, naast de vaste opstelling, wisselende (kunst)tentoonstellingen te zien met uiteenlopende onderwerpen. Bijvoorbeeld een pooppenverzameling, schilderen van een bekende kunstenaar of een beeldententoonstelling over dieren. Het project ‘Musa de museumman’ Musa is een handpop die de verschillende wisselende tentoonstellingen voor basisschoolleerlingen inzichtelijk maakt. Dit doet hij door een bezoek te brengen in de klas waar hij, aan de hand van een koffertje vol spulletjes, verteld over wat er in het museum te zien is. Daarnaast brengen de leerlingen een bezoek aan de tentoonstelling waarbij ze worden rondgeleid door Musa zelf! Het lespakket ‘Musa de museumman’gaat over verzamelen. In het museum worden allerlei voorwerpen bewaard en verzameld. Het doel van dit lespakket is leerlingen bekend te maken met het begrip museum, en de leerlingen zich bewust te maken van het feit dat er in een museum verzamelingen bewaard worden. Vragen zoals ‘wat is verzamelen?’en ‘Heb je zelf een verzameling?’komen aan de orde. Doelgroep Het project ‘Musa de museumman’ is bedoeld voor groep 4. Over Musa de museumman Musa werkt in het museum, hij is al oud, niemand weet precies hoe oud. Hij heeft van alles meegemaakt. Het lijkt wel of hij overal bij is geweest. Hij weet dan ook heel veel te vertellen. Soms is Musa wel een beetje verdrietig. Omdat hij al zolang leeft en al zoveel heeft meegemaakt heeft hij ook een heleboel mensen ontmoet, maar helaas zijn veel van deze mensen er niet meer. Volgens Musa lijkt het af en toe wel of alles van vroeger aan het verdwijnen is,.. Dit vind Musa soms een eng idee, want wie weet verdwijnt hij op een dag ook wel! Daarom heeft Musa iets bedacht. Hij gaat op bezoek bij alle schoolkinderen, want kinderen zijn jong en leven waarschijnlijk nog heel lang. Daarom wil Musa de dingen die hij nog weet over vroeger aan de kinderen vertellen zodat niet alles verloren gaat maar dat het verleden nog blijft bestaan in de gedachten van de kinderen. Musa heeft een oude koffer daar zitten spulletjes in. Dingen van nu en dingen van vroeger. Hij neemt deze koffer mee naar school om samen met de kinderen naar de spullen te kijken en er over te vertellen. Musa vind het ook erg leuk om de kinderen het museum te laten zien daarom mogen alle kinderen met hem mee naar het museum waar Musa zelf een rondleiding geeft!

5

Leerlijn Erfgoededucatie Elburg Erfgoededucatie

Introductieles Duur 40 tot 50 min Tijdens de introductie les komt Musa, samen met een vrijwilliger van Museum Elburg, in de klas om met de leerlingen te ontdekken wat hij in zijn koffertje heeft en om te zien of de kinderen ook zelf spullen verzamelen. Dit gebeurt klassikaal. Benodigheden De leerlingen mogen zelf iets van thuis meenemen. Iets dat zij verzamelen, iets ouds of iets wat hen dierbaar is. De overige benodigheden worden verzorgd door de vrijwilliger van Museum Elburg Inhoud Het project ‘Musa de museumman’gaat over verzamelen. In het museum worden allerlei voorwepen bewaard. Het doel van dit project is leerlingen bekend te maken met het begrip ‘Museum’ en de leerlingen bewust te maken van het feit dat er in een maseum verzamelingen bewaarde worden. De onderwerpen rubriceren, registreren en klimaatbeheersing zijn belangrijk als je een verzameling goed wilt bewaren. De onderwerpen worden op een speelse manier met de kinderen besproken en zullen ook tijdes het museumbezoek behandeld worden. Even voorstellen Het voorstellen gebeurt aan de hand van fotokaarten, op deze kaarten staat een nummer vermeld, dit nummer correspondeert met het nummer in de tekst. Hallo ik ben Musa, ik woon in Museum Elburg. Het museum waar ik woon is niet zomaar een museum, dit museum is al heel oud. (1) Ik ben zelf ook al heel oud, eigenlijk weet ik niet precies hoe oud ik ben. Er is in het museum van alles te zien en beleven, er zijn schilderijen te zien, verhalen over beroemde mensen die in Elburg geleefd hebben, maar ook spulletjes van vroeger. Wat is eigenlijk een Museum? (2) In een museum worden spullen bewaard, dit kunnen kannen en potten zijn van heel lang geleden, of botten van dieren die al uitgestorven zijn, bijvoorbeeld mammoeten. Maar er zijn ook musea met schilderijen, of beelden. Deze schilderijen en beelden kunnen oud zijn maar veel spullen zijn ook nieuw. Er zijn ook museums waar verhalen worden verzameld en verteld. (3) Wat in elk geval in elk museum hetzelfde is, is dat er een verzameling bewaard wordt. Wat er verzameld wordt kan heel verschillend zijn. Verzamel jij ook spulletjes? Misschien spaar jij wel knuffels, voetbalplaatjes, lego of petshop. (4) In het kort gezegd is een museum een gebouw waar ze verzamelingen bewaren en de verzamelingen tentoonstellen zodat anderen de verzamelingen kunnen zien en iets van de verzamelingen kunnen leren. In het museum zijn veel verschillende verzamelingen. (5) Als er een verzameling spulletjes wordt neergezet zodat de mensen ze kunnen bekijken noemen we dit een tentoonstelling, niet alle spullen die worden tentoongesteld zijn van het museum. Af en toe worden er ook verzamelingen van andere mensen in het museum neergezet zodat iedereen er heen kan om deze verzamelingen te gaan bekijken. (6) Ik heb zelf ook een verzameling gemaakt. Zullen we eens gaan kijken wat er in mijn koffertje zit?

6

Leerlijn Erfgoededucatie Elburg Erfgoededucatie

Het koffertje ontdekken Rubriceren Dit betekent niets meer dan indelen, onder rubrieken brengen, of rangschikken. Je neemt een bepaald kenmerk van een voorwerp en sorteert op deze manier je verzameling. Natuurlijk hoeft het woord rubriceren niet met de leerlingen gedeeld te worden, beter is het woord sorteren te gebruiken. Sorteren op materiaal. Waar zijn de voorwerpen/kunstwerken van gemaakt? (plastic, hout, metaal, stof) Sorteren op kleur. Welke kleuren zie je? Sorteren op leeftijd. Welke voorwerp/kunstwerk is het oudst en welke het nieuwst? Hoe wordt dit met de leerlingen besproken: Er wordt één leerling gevraagd om Musa te helpen met het koffertje en er een voorwerp uit te halen. We gaan samen naar de voorwerpen kijken, Er worden vragen aan de leerlingen gesteld: hoe zien de voorwerpen eruit? War is het van gemaakt? Welke kleur heeft het? Hoe oud denk je dat het is? Daarna neem je een van de kenmerken die net zijn genoemd, bijvoorbeeld kleur, we vragen nog een leerling om Musa te helpen. Vraag de leerling of hij of zij de poppetjes met dezelfde kleur bij elkaar kan zetten. Tot slot kun je de leerlingen naar hun eigen meegebrachte verzamelobject te kijken. Kunnen we de voorwerpen die iedereen heeft meegebracht sorteren op kleur? Je legt gekleurde papiertjes op de grond en vraagt de leerlingen de voorwerpen in groepjes van dezelfde kleur bij elkaar te zetten. Het bovenstaande kun je ook met de categorie ‘materiaal’ en ‘leeftijd’ gedaan worden. Registeren Dit betekent niets meer dan in kaart brengen wat je hebt, dit kun je doen door een lijstje te maken en op te schrijven wat je hebt. Maar ook door foto’s of tekeningen te maken. Je maakt een lijst en noteert de eigenschappen van het voorwerp. Hoe wordt dit met de leerlingen besproken: Er wordt één leerling gevraagd om Musa te helpen met het koffertje en er een voorwerp uit te halen. We gaan samen naar het voorwerp kijken, Er worden vragen aan de leerlingen gesteld, hoe ziet het voorwerp eruit? Waar is het van gemaakt? Welke kleur heeft het? Hoe oud denk je dat het is? Daarna haal je de lijst van Musa erbij die hij in zijn koffertje heeft zitten en vraagt een leerling of het klopt wat er op de lijst genoteerd staat of dat er nog dingen bij gezet moeten worden. Om het extra spannend te maken doen we alsof er iets mist uit het koffertje. Het koffertje is niet compleet kijk maar op de lijst! Maar natuurlijk heeft Musa niet goed gekeken. De leerlingen kunnen later zelf hun eigen voorwerpen registreren.

7

Leerlijn Erfgoededucatie Elburg Erfgoededucatie

Klimaatbeheersing Dit is het zorgen voor een constante temperatuur en luchtvochtigheid in een museum om zo de voorwerpen goed te kunnen conserveren. Dit is een onderwerp dat in de klas niet zo van toepassing is, maar er wordt wel ingegaan ophet zorgvuldig bewaren of conserveren van je verzameling. Hoe wordt dit met de leerlingen besproken: Op fotokaart nummer 5 en 6 zie je dat mensen thuis maar ook de mensen in het museum spulletjes in een speciaal kastje bewaren, een vritrine. Bewaren de leerrlingen spullen die voor hen bijzonder zijn ook op een speciale plaats? Vooral oude spullen moeten erg voorzichting behandeld worden. Musa weet daar alles van. Hij heeft handschoentjes meegenomen die je aan moet doen als je iets vasthoudt dat erg oud is. Wie weet zit er in zijn koffertje ook wel iets dat erg oud is en voorszichting behandeld moet worden….

8

Leerlijn Erfgoededucatie Elburg Erfgoededucatie

Het Museumbezoek Duur 30 tot 40 min Inhoud Tijden het museumbezoek worden de leerlingen rondgeleid door musa. De exacte inhoud van de rondleiding verschilt per tijdelijke tentoonstelling. Wel wordt er ieder geval teruggeroepen op de onderwerpen die tijdes het bezoek in deklas besproken zijn. Er zijn geen opdrachten die de leerlingen moeten uitvoeren voor, tijdens of na het museumbezoek. Voor de leerlingen is dit een eerste kennismaking met het onderwrp museum en gaat het vooral om het beleven en ervaren.

Verwerking Na hetmuseumbezoek kunt u met uw klas als afsluiting zelf een museum maken. In het museum hebben de leerlingen veel oude spulletjes gezien, de mensen hebben deze spulletjes lang bewaard. Er wordt aan de leerlingen gevraagd om te kijken of ze thuis ook veel spulen bewaren, misschien op zolder of bij opa en oma. Wat zouden de leerlingen willen dat bewaard wordt van hun spulletjes? U kunt heel makkelijk in de klas een hoekje inrchten waar de leerlingen zelf een mini-museum mkaen. De leerligen nemen iets me van thuis en stellen dit tentoon op een tafel. Zo maken de leerlingen hun eigen tentoonstelling. De onderwerpen rubriceren, registeren en klimaatbeheersing kunnen nu worden toegepast. De leerlingen kunnen zelf een objecttekst schrijven met daarin een jaartal, het materiaal waarvan het voorwerp gemaakt is enzovoorts. Ook kunnen leerlingen hun voorwerpen registreren op een lijst. Ideeen voor het maken van een eigen museum zijn te vinden in het boek ‘Gratis Toegang’ Deleukste ideeen voor je eigen museum geschreven door Mick Manning en Brita Granström.

Dit boek kunt u tijdens de duur van het project lenen van Museum Elburg Colofon Dit project is tot stand gekomen in samenwerking met Museum Elburg, Gemeente Elburg en EDU-ART Museum Elburg Jufferenstraat 6/8 8081 CR Elburg Telefoon 0525 – 681341 www.museumelburg.nl

9

Leerlijn Erfgoededucatie Elburg Erfgoededucatie

Wat zit er allemaal in het koffertje? Een snorrenkop Deze beker is bedoeld voor iemand met een snor. Je kan uit de beker drinken door het kleine gaatje terwijl je snor op het witte stuk in de beker ligt. Zo word je snor niet vies! In de tentoonstelling ‘In Gesprek’ zijn ook een heleboel bekers te zien van de kunstenaar Johannes van Vught. Meer hierover op de weetjeskaarten.

Een stuk maliënkolder Een maliënkolder is een vest gemaakt van allemaal kleine stalen ringetjes. Ridders droegen dit als bescherming tegen zwaarden en speren. De maliënkolder bestaat uit allemaal kleine rondjes, een herhaling van steeds hetzelfde figuur wordt ook wel een patroon genoemd. De kunstenaar Frans Vendel heeft zich ook laten inspireren door patronen in het museum.

10

Leerlijn Erfgoededucatie Elburg Erfgoededucatie

Een mechanisch scheerapparaat Dit scheerapparaat werkt zonder stroom. Je drukt de twee handvatten naar elkaar toe als een schaar en de tandjes bewegen langs elkaar. Dit scheerapparaat is vroeger gebruikt door de kapper in Elburg. Museum Elburg bewaart veel oude spullen die vroeger in Elburg gebruikt zijn.

Een inktdepper Met deze inktdepper kun je, nadat je met een pen met inkt op papier hebt geschreven, de inkt die nog nat is wegdeppen. Zo voorkom je dat de inkt gaat vlekken.

11

Leerlijn Erfgoededucatie Elburg Erfgoededucatie

Vlaggenmast met vlaggetje Het laatste voorwerp uit het koffertje is een vlaggenmast. Dit vlaggetje zit in de koffer als verwijzing naar het kunstwerk van Anne-Marie Durand, zij werkt onder het pseudoniem Balta.

Overig Naast de voorwerpen zitten in het koffertje de weetjes -kaarten, de handschoenen om aan te doen wanneer je de voorwerpen voorzichtig wilt bekijken en een vergrootglas.

12

Leerlijn Erfgoededucatie Elburg Erfgoededucatie

Museum Elburg

13

Leerlijn Erfgoededucatie Elburg Erfgoededucatie

Twee Veluwse Klokbekers (2500-2200 v. Chr.) Een badje vol met Mammoetbotten (12.000 v. Chr.)

14

Leerlijn Erfgoededucatie Elburg Erfgoededucatie

Jan Hendrik Van Kinsbergen (1735-1819) In Museum Elburg wordt ook het verhaal van deze man verteld.

15

Leerlijn Erfgoededucatie Elburg Erfgoededucatie

Wat verzamel jij?

16

Leerlijn Erfgoededucatie Elburg Erfgoededucatie

Een echte verzamelaar heeft een speciale plek voor zijn verzameling.

17

Leerlijn Erfgoededucatie Elburg Erfgoededucatie

Een vitrine in Museum Elburg. Wat zal er in liggen?