LEARNSHOP Gestructureerde aanpak risicobeoordeling Henrie Verwey.pdf7-5-2014 7 Verwey Safety...

30
7-5-2014 1 Verwey Safety Services LEARNSHOP Gestructureerde aanpak risicobeoordeling spreker Ing. Henrie Verwey Verwey Safety Services Inhoud learnshop Introductie (termen en definities) Doelstelling risicobeoordeling Aanpak volgens EN-ISO 12100:2010 hoe pak je een risicobeoordeling nu aan? hoe stel ik een goede risicobeoordeling op? wanneer is een risico acceptabel? Veel gemaakte fouten en misverstanden

Transcript of LEARNSHOP Gestructureerde aanpak risicobeoordeling Henrie Verwey.pdf7-5-2014 7 Verwey Safety...

Page 1: LEARNSHOP Gestructureerde aanpak risicobeoordeling Henrie Verwey.pdf7-5-2014 7 Verwey Safety Services Machinerichtlijn, Bijlage VII, deel A Risicobeoordelingen Doelstelling Verwey

7-5-2014

1

Verwey Safety Services

LEARNSHOPGestructureerde aanpak risicobeoordeling

sprekerIng. Henrie Verwey

Verwey Safety Services

Inhoud learnshop

Introductie (termen en definities)

Doelstelling risicobeoordeling

Aanpak volgens EN-ISO 12100:2010 hoe pak je een risicobeoordeling nu aan?

hoe stel ik een goede risicobeoordeling op?

wanneer is een risico acceptabel?

Veel gemaakte fouten en misverstanden

Page 2: LEARNSHOP Gestructureerde aanpak risicobeoordeling Henrie Verwey.pdf7-5-2014 7 Verwey Safety Services Machinerichtlijn, Bijlage VII, deel A Risicobeoordelingen Doelstelling Verwey

7-5-2014

2

Verwey Safety Services

Uitgangspunten learnshop

Risicobeoordeling gerelateerdaan machineveiligheid en deMachinerichtlijn 2006/42/EG

Norm NEN-EN-ISO 12100:2010 Algemene ontwerpbeginselen –

Risicobeoordeling en risicoreductie

Technical Report ISO-TR 14121-2:2012 Risicobeoordeling – Deel 2: Praktische

gids en voorbeelden van methoden

Verwey Safety Services

Wat is het verschil tussen een

GEVAAR en een RISCO?

RisicobeoordelingenIntroductie

Page 3: LEARNSHOP Gestructureerde aanpak risicobeoordeling Henrie Verwey.pdf7-5-2014 7 Verwey Safety Services Machinerichtlijn, Bijlage VII, deel A Risicobeoordelingen Doelstelling Verwey

7-5-2014

3

Verwey Safety Services

Gevaar = een mogelijke bron van schade Schade = lichamelijk letsel of aantasting van de gezondheid

Risico = combinatie van de waarschijnlijkheid vanoptreden van schade en de ernst van die schade

RISICO = EFFECT X KANS

RisicobeoordelingenIntroductie

Verwey Safety Services

RISICO = EFFECT X KANS

KANS wordt bepaald door:

Blootstelling

Waarschijnlijkheid

Gevaarsafwending (mogelijkheid tot)

RisicobeoordelingenIntroductie

Page 4: LEARNSHOP Gestructureerde aanpak risicobeoordeling Henrie Verwey.pdf7-5-2014 7 Verwey Safety Services Machinerichtlijn, Bijlage VII, deel A Risicobeoordelingen Doelstelling Verwey

7-5-2014

4

Verwey Safety Services

RisicobeoordelingenIntroductie

Gevaarlijkesituatie

gevarenzone

letsel

event

Voorkomen / beperken schade

gevaarlijkesituatie

aanwezigheid

Verwey Safety Services

gevarenzone:

elke ruimte in en/of rondom een machine waarin eenpersoon aan een gevaar kan worden blootgesteld

gevaarlijke situatie: omstandigheid waarin een persoon aan ten minste

één gevaar wordt blootgesteld

gevaarlijke gebeurtenis: gebeurtenis die schade kan veroorzaken

RisicobeoordelingenIntroductie

Page 5: LEARNSHOP Gestructureerde aanpak risicobeoordeling Henrie Verwey.pdf7-5-2014 7 Verwey Safety Services Machinerichtlijn, Bijlage VII, deel A Risicobeoordelingen Doelstelling Verwey

7-5-2014

5

Verwey Safety Services

RisicobeoordelingenIntroductie

Gevaarlijkesituatie

Schadegezondheid

tijd

Voorkomen / beperken schade

Bloot-stelling

aanwezigheid gevarenzone

Verwey Safety Services

Veel machinefabrikanten maken wel eenrisicobeoordeling, maar toetsen niet aan deessentiële veiligheids- en gezondheidseisen(opgenomen in Bijlage I van de Machinerichtlijn)

Maar dit zijn wel de wettelijke eisen waaraan een‘nieuwe’ machine getoetst moet worden.

RisicobeoordelingenFout / Misverstand 1

Page 6: LEARNSHOP Gestructureerde aanpak risicobeoordeling Henrie Verwey.pdf7-5-2014 7 Verwey Safety Services Machinerichtlijn, Bijlage VII, deel A Risicobeoordelingen Doelstelling Verwey

7-5-2014

6

Verwey Safety Services

Doelstelling vanuit deMachinerichtlijn2006/42/EG

Artikel 5 geeft de te nemenstappen voordat eenmachine in de handelwordt gebracht

RisicobeoordelingenDoelstelling

Verwey Safety Services

Machinerichtlijn, Bijlage I

RisicobeoordelingenDoelstelling

Page 7: LEARNSHOP Gestructureerde aanpak risicobeoordeling Henrie Verwey.pdf7-5-2014 7 Verwey Safety Services Machinerichtlijn, Bijlage VII, deel A Risicobeoordelingen Doelstelling Verwey

7-5-2014

7

Verwey Safety Services

Machinerichtlijn, Bijlage VII, deel A

RisicobeoordelingenDoelstelling

Verwey Safety Services

Vaak wordt gedacht dat voor een niet-voltooidemachine er geen risicobeoordeling nodig is.

Definitie niet-voltooide machine (MR, artikel 2g) „niet voltooide machine”: een samenstel dat bijna een machine vormt

maar dat niet zelfstandig een bepaalde toepassing kan realiseren.Een aandrijfsysteem is een niet voltooide machine.Een niet voltooide machine is slechts bedoeld om teworden ingebouwd in of te worden samengebouwd meteen of meer andere machines of andere niet voltooidemachine(s) of uitrusting, tot een machine waarop dezerichtlijn van toepassing is;

RisicobeoordelingenFout / Misverstand 2

Page 8: LEARNSHOP Gestructureerde aanpak risicobeoordeling Henrie Verwey.pdf7-5-2014 7 Verwey Safety Services Machinerichtlijn, Bijlage VII, deel A Risicobeoordelingen Doelstelling Verwey

7-5-2014

8

Verwey Safety Services

Machinerichtlijn2006/42/EG

Artikel 13 geeft deprocedure voor eenniet voltooide machine

RisicobeoordelingenDoelstelling

Verwey Safety Services

Machinerichtlijn, Bijlage VII, deel A

RisicobeoordelingenDoelstelling

Page 9: LEARNSHOP Gestructureerde aanpak risicobeoordeling Henrie Verwey.pdf7-5-2014 7 Verwey Safety Services Machinerichtlijn, Bijlage VII, deel A Risicobeoordelingen Doelstelling Verwey

7-5-2014

9

Verwey Safety Services

Vaak wordt

er te laat gestart met de risicobeoordeling of

wordt de risicobeoordeling achteraf gemaakt of

wordt er helemaal geen risicobeoordeling gemaakt

Maar het zou zo moeten zijn:

start ermee bij het begin van het ontwerpproces

betrek verschillende disciplines / personen erbij

zorg dat het een dynamisch proces is(risicobeoordeling een groeidocument)

RisicobeoordelingenFout / Misverstand 3

Verwey Safety Services

Gids voor de toepassing van Machinerichtlijn2006/42/EG

http://ec.europa.eu/enterprise/sectors/mechanical/files/machinery/guide-appl-2006-42-ec-2nd-201006_nl.pdf

Paragraaf 158:

RisicobeoordelingenDoelstelling

Page 10: LEARNSHOP Gestructureerde aanpak risicobeoordeling Henrie Verwey.pdf7-5-2014 7 Verwey Safety Services Machinerichtlijn, Bijlage VII, deel A Risicobeoordelingen Doelstelling Verwey

7-5-2014

10

Verwey Safety Services

Norm

NEN-EN-ISO 12100:2010 (nl)

Deze norm is een combinatie van:

EN-ISO 14121-1

EN-ISO 12100-1

EN-ISO 12100-2

Dus nu 1 norm voor het gehele proces van veiligontwerpen: Risicobeoordeling en risicoreductie

RisicobeoordelingenMethodiek risicobeoordeling

Verwey Safety Services

RisicobeoordelingenMethodiek risicobeoordeling

Voldoendegereduceerd

?

Begin

Grenzen machine bepalen

ja

Risico-analyse

Risicobeoordeling

Indentificatie van gevaren

Risico-inschatting

Risico-evaluatie

Risicoreductie

Einde

nee

Page 11: LEARNSHOP Gestructureerde aanpak risicobeoordeling Henrie Verwey.pdf7-5-2014 7 Verwey Safety Services Machinerichtlijn, Bijlage VII, deel A Risicobeoordelingen Doelstelling Verwey

7-5-2014

11

Verwey Safety Services

Risico-analyse combinatie van bepaling van de grenzen van de machine,

identificatie van gevaren en risico-inschatting

Risico-inschatting bepaling van de mogelijke omvang van de schade en de

kans dat schade optreedt

Risico-evaluatie beoordeling, op basis van de risicoanalyse, of de

doelstellingen van de risicoreductie zijn gehaald

Risicobeoordeling het gehele proces dat een risicoanalyse en risico-evaluatie

omvat

RisicobeoordelingenMethodiek risicobeoordeling

Verwey Safety Services

Grenzen van machine:

• Gebruiksgrenzen

• Ruimtelijke grenzen

• Tijdgrenzen

• Overige

RisicobeoordelingenMethodiek risicobeoordeling

Voldoendegereduceerd

?

Begin

Grenzen machine bepalen

ja

Indentificatie van gevaren

Risico-inschatting

Risico-evaluatie

Risicoreductie

Einde

nee

Page 12: LEARNSHOP Gestructureerde aanpak risicobeoordeling Henrie Verwey.pdf7-5-2014 7 Verwey Safety Services Machinerichtlijn, Bijlage VII, deel A Risicobeoordelingen Doelstelling Verwey

7-5-2014

12

Verwey Safety Services

In de meeste rapportages van risicobeoordelingenzijn de grenzen van de machine niet te vinden ofheel summier beschreven.

Vaak is ook niet duidelijk of wel alle relevantegebruiksmodi zijn meegenomen in derisicobeoordeling.

RisicobeoordelingenFout / Misverstand 4

Verwey Safety Services

Gebruiksgrenzen: bedrijfstoestanden en procedures voor ‘ingrijpen’ (ook bij

storingen e.d.) type gebruik (industrieel, huishoudelijk), type gebruikers verwacht opleidingsniveau, ervaring, bekwaamheid

Ruimtelijke grenzen: bewegingsruimte t.b.v. machine en uitvoering

werkzaamheden interfaces (bediening, energietoevoer)

Tijdgrenzen: technische levensduur; aanbevolen onderhoudstermijnen

Overige: reiniging, omgevingsomstandigheden etc.

RisicobeoordelingenMethodiek risicobeoordeling

Page 13: LEARNSHOP Gestructureerde aanpak risicobeoordeling Henrie Verwey.pdf7-5-2014 7 Verwey Safety Services Machinerichtlijn, Bijlage VII, deel A Risicobeoordelingen Doelstelling Verwey

7-5-2014

13

Verwey Safety Services

Tabel B3 uit NEN-EN-ISO 12100 geeft perlevensduurfase van de machine taken, die kunnen leidentot een gevaarlijk situatie.

Voorbeelden van fasen in de levensduur: Transport

In bedrijf nemen

Afstellen

In bedrijf zijn

Reinigen

Onderhoud

Etc.

RisicobeoordelingenMethodiek risicobeoordeling

Verwey Safety Services

gevaar:

mogelijke bron van schadeaan de gezondheid

relevant gevaar:

gevaar dat is geïdentificeerdbij de machine

significant gevaar:

relevant gevaar waarvoor eenrisicoreductie is

RisicobeoordelingenMethodiek risicobeoordeling

Voldoendegereduceerd

?

Begin

Grenzen machine bepalen

ja

Indentificatie van gevaren

Risico-inschatting

Risico-evaluatie

Risicoreductie

Einde

nee

Page 14: LEARNSHOP Gestructureerde aanpak risicobeoordeling Henrie Verwey.pdf7-5-2014 7 Verwey Safety Services Machinerichtlijn, Bijlage VII, deel A Risicobeoordelingen Doelstelling Verwey

7-5-2014

14

Verwey Safety Services

Hier worden 10 basisgroepen onderkend, zoals:

Mechanische gevaren

Elektrische gevaren

Thermische gevaren

Gevaren gerelateerd aan geluid

Gevaren gerelateerd aan trillingen

Stralingsgevaren

Gevaren gerelateerd aan (vloei)stoffen / gassen / dampen

Gevaren gerelateerd aan ergonomie

Gevaren gerelateerd aan omgeving van de machine

Combinatie van gevaren

RisicobeoordelingenMethodiek risicobeoordeling

Verwey Safety Services

RisicobeoordelingenMethodiek risicobeoordeling

Page 15: LEARNSHOP Gestructureerde aanpak risicobeoordeling Henrie Verwey.pdf7-5-2014 7 Verwey Safety Services Machinerichtlijn, Bijlage VII, deel A Risicobeoordelingen Doelstelling Verwey

7-5-2014

15

Verwey Safety Services

Te weinig kennis van gevaarfenomenen bij deuitvoerders van risicobeoordelingen.

De lijsten met gevaren zijn natuurlijk handig, maarniet voldoende om een goede risicobeoordeling uit tevoeren.

Men moet kennis hebben van de gevaarfenomenen(= de achterliggende fysische verschijnselen).

Voorbeeld:

Om in te schatten of een toegepaste lasergevaren kan opleveren, dient men de nodigebasis- en normkennis van laserlicht te hebben.

RisicobeoordelingenFout / Misverstand 5

Verwey Safety Services

Voorbeeld gevaarsfenomeen straling

Laser voor graveren van stalen onderdelen

RisicobeoordelingenMethodiek risicobeoordeling

Page 16: LEARNSHOP Gestructureerde aanpak risicobeoordeling Henrie Verwey.pdf7-5-2014 7 Verwey Safety Services Machinerichtlijn, Bijlage VII, deel A Risicobeoordelingen Doelstelling Verwey

7-5-2014

16

Verwey Safety Services

Voorbeeld gevaarsfenomeen straling

Ioniserende straling

Radioactieve straling(bijv. α- en β-straling)

Niet-ioniserende straling

Voorbeelden zijnUV- en laserlicht

RisicobeoordelingenMethodiek risicobeoordeling

Straling GolflengteRadiostraling (lange golf) > 600 m

Radiostraling (midden golf) 200 – 600 m

Radiostraling (korte golf) 5 - 200 m

TV/FM radio 20 cm – 5 mMicrogolfstraling / Radar 1 mm - 20 cm

Infraroodstraling 1 mm - 750 nm

Zichtbaar licht 400 – 780 nmUV-A 315 – 380 nmUV-B 280 – 315 nmUV-C 180 -280 nmUV-D 40 – 180 nmUV-E 10 – 40 nmRöntgenstraling 0.1 – 10 nmGammastraling < 0.1 nm

Verwey Safety Services

Voorbeeld gevaarfenomeen

RisicobeoordelingenMethodiek risicobeoordeling

Lichtsoort Reactie

Relatie met golflengte (λ) van het oog van de huidUltra Violet C180 – 280 nm

Hoornvliesontsteking Zonnebrand (rode huid)Versnelde verouderingToenemendepigmentvorming

Ultra Violet B280 – 315 nm

Ultra Violet A315 – 400 nm

Grauwe staar Verkleuring enpigmentatieLichtgevoelige reactie

Huid-verbranding

Zichtbaar licht400 – 780 nm

Fotochemische en thermischebeschadiging van het hoornvlies

Infrarood A780 – 1400 nm

Grauwe staar,Verbrand netvlies

Infrarood B1,4 μm – 3 μm

Uittredend oogvocht, grauwe staar,hoornvliesverbranding

Infrarood C 3 μm – Hoornvliesverbranding

Page 17: LEARNSHOP Gestructureerde aanpak risicobeoordeling Henrie Verwey.pdf7-5-2014 7 Verwey Safety Services Machinerichtlijn, Bijlage VII, deel A Risicobeoordelingen Doelstelling Verwey

7-5-2014

17

Verwey Safety Services

Normen laserveiligheid:

EN-IEC 60825-1, Safety of laser products -- Part 1:Equipment classification and requirements

Klassen 1, 1M, 2, 2M, 3R, 3B, 4 en maximaleblootstellingsgrenzen

Eisen aan specificaties en labeling

EN ISO 11553-1, Safety of machinery - Laserprocessing machines - Part 1: General safetyrequirements (geharmoniseerd onder Machinerichtlijn)

Etc.

RisicobeoordelingenMethodiek risicobeoordeling

Verwey Safety Services

Methode of model voorrisicoschatting wordt nietvoorgeschreven in normNEN-EN-ISO 12100:2010

In het Technical ReportISO-TR 14121-2:2012 wordenwel verschillende methodenen modellen voorgesteld.

RisicobeoordelingenMethodiek risicobeoordeling

Voldoendegereduceerd

?

Begin

Grenzen machine bepalen

ja

Indentificatie van gevaren

Risico-inschatting

Risico-evaluatie

Risicoreductie

Einde

nee

Page 18: LEARNSHOP Gestructureerde aanpak risicobeoordeling Henrie Verwey.pdf7-5-2014 7 Verwey Safety Services Machinerichtlijn, Bijlage VII, deel A Risicobeoordelingen Doelstelling Verwey

7-5-2014

18

Verwey Safety Services

RisicobeoordelingenMethodiek risicobeoordeling

Effect

BlootstellingWaarschijnlijkheid

Gevaarsafwending

Gevaarlijkesituatie

gevarenzone

letsel

event

Voorkomen / beperken schade

gevaarlijkesituatie

aanwezigheid

Verwey Safety Services

Diverse modellen om risico’s in te schatten, zoals:

Risicomatrix

Risicograaf

Numeriek model

RisicobeoordelingenMethodiek risicobeoordeling

RISICO OMVANG= KANSBLOOT-

STELLINGx x

Page 19: LEARNSHOP Gestructureerde aanpak risicobeoordeling Henrie Verwey.pdf7-5-2014 7 Verwey Safety Services Machinerichtlijn, Bijlage VII, deel A Risicobeoordelingen Doelstelling Verwey

7-5-2014

19

Verwey Safety Services

Risicomatrix

Volgens Amerikaanse norm ANSI B11 TR3

Als voorbeeld opgenomen in TR-ISO 14121-2

RisicobeoordelingenMethodiek risicobeoordeling

Verwey Safety Services

Risicomatrix

RisicobeoordelingenMethodiek risicobeoordeling

Impact Waarschijnlijkheid

Zeer onwaar-schijnlijk

Onwaar-schijnlijk

mogelijk waarschijnlijk Zeerwaarschijnlijk

Ramp gemiddeld gemiddeld hoog zeer hoog zeer hoog

Groot Laag gemiddeld gemiddeld hoog zeer hoog

Gemiddeld laag gemiddeld gemiddeld gemiddeld Hoog

Matig Erg laag gemiddeld gemiddeld gemiddeld gemiddeld

verwaarloosbaar Erg laag Erg laag laag laag gemiddeld

Page 20: LEARNSHOP Gestructureerde aanpak risicobeoordeling Henrie Verwey.pdf7-5-2014 7 Verwey Safety Services Machinerichtlijn, Bijlage VII, deel A Risicobeoordelingen Doelstelling Verwey

7-5-2014

20

Verwey Safety Services

Numerieke methode - Fine & Kinney

RisicobeoordelingenMethodiek risicobeoordeling

RISICO OMVANG

Gerelateerd aanhet beschouwde

gevaar

Grootte van deschade door het

beschouwdegevaar

= x KANS

Kans dat degevaarlijkegebeurtenis

optreedt

BLOOT-STELLING

Frequentieen duurvan de

blootstelling

x

Verwey Safety Services

RisicobeoordelingenMethodiek risicobeoordeling

1 2 3 4 5 6

3 4 5 6 7 8

5 6 7 8 9 10

7 8 9 10 11 12

9 10 11 12 13 14

W1 W2 W3

B1

B2

B1

B2

E1

E2

E3

G1 G2 G1 G2 G1 G2

Risicograaf (14-punten)

Page 21: LEARNSHOP Gestructureerde aanpak risicobeoordeling Henrie Verwey.pdf7-5-2014 7 Verwey Safety Services Machinerichtlijn, Bijlage VII, deel A Risicobeoordelingen Doelstelling Verwey

7-5-2014

21

Verwey Safety Services

Ernstgraad

E1 = Lichte verwondingen, geen verzuim

E2 = Ernstig, verzuim, eventueel onherstelbaar

E3 = Dood

Opmerkingen:

E1 : normaal herstelbaar (snijwond, schaafwond etc.)

E2 : bij zware kneuzingen, botbreuken of amputatie

RisicobeoordelingenMethodiek risicobeoordeling

Verwey Safety Services

Blootstelling

B1 = zelden / soms

B2 = vaak / continue

B1 =

tweemaal of minder per workshift blootstelling of

minder dan 15 minuten cummulatieve blootstelling

B2 =

meer dan tweemaal per workshift blootstelling of

meer dan 15 minuten cummulatieve blootstelling

RisicobeoordelingenMethodiek risicobeoordeling

Page 22: LEARNSHOP Gestructureerde aanpak risicobeoordeling Henrie Verwey.pdf7-5-2014 7 Verwey Safety Services Machinerichtlijn, Bijlage VII, deel A Risicobeoordelingen Doelstelling Verwey

7-5-2014

22

Verwey Safety Services

Waarschijnlijkheid

W1 = Laag

W2 = Gemiddeld

W3 = Hoog

Waarschijnlijkheid, rekening houden met:

ongevallenhistorie

ervaring en opleiding van bedienend personeel

expertise van consultant / vergelijkbare machines

status van huidige beveiligingen

RisicobeoordelingenMethodiek risicobeoordeling

Verwey Safety Services

Waarschijnlijkheid

W1volwassen technologie, bewezen en erkend inveiligheidsapplicatie, robuust

W2technisch falen opgetreden in de laatste 2 jaar;onjuist handelen door goed getraind persoon met meer dan 6maanden ervaring op deze werkplek

W3technisch falen regelmatig waargenomen (elke 6 maandenof minder); onjuist menselijk handelen door ongetraindepersoon met minder dan 6 maanden ervaring op dezewerkplek; gelijkwaardig ongeval waargenomen afgelopen 10jaar.

RisicobeoordelingenMethodiek risicobeoordeling

Page 23: LEARNSHOP Gestructureerde aanpak risicobeoordeling Henrie Verwey.pdf7-5-2014 7 Verwey Safety Services Machinerichtlijn, Bijlage VII, deel A Risicobeoordelingen Doelstelling Verwey

7-5-2014

23

Verwey Safety Services

Gevaarsafwending

G1 = Mogelijk

G2 = Niet of nauwelijks mogelijk

Meewegende factoren:

snelheid van beweging of van het proces

wijze van opstart (onverwachts of langzaam)

zijn gevaren inzichtelijk of juist niet

Wel/niet waarschuwingen voordat gevaar optreedt

Is er ruimte en tijd om te ontwijken

RisicobeoordelingenMethodiek risicobeoordeling

Verwey Safety Services

Gevaarsafwending

G1 = mogelijk onder bepaalde omstandigheden

als snelheid onderdelen kleiner is dan 0,25 m/s

EN de werknemer bekend is met de risico’s en dekenmerken van een gevaarlijke situatie of gebeurtenis

afhankelijk van bepaalde condities (temperatuur,geluid, ergonomie, etc.)

G2 = onmogelijk

RisicobeoordelingenMethodiek risicobeoordeling

Page 24: LEARNSHOP Gestructureerde aanpak risicobeoordeling Henrie Verwey.pdf7-5-2014 7 Verwey Safety Services Machinerichtlijn, Bijlage VII, deel A Risicobeoordelingen Doelstelling Verwey

7-5-2014

24

Verwey Safety Services

In veel risicobeoordelingen is er GEENTOELICHTING te vinden bij de gekozen parameters(Effect, blootstelling, waarschijnlijkheid engevaarafwending).

De toelichting is eigenlijk veel belangrijker dande uiteindelijke uitkomst (=risicogetalof gradatie).

RisicobeoordelingenFout / Misverstand 6

Verwey Safety Services

RisicobeoordelingenMethodiek risicobeoordeling

Praktijkvoorbeeld van een zeer summiergedocumenteerde risicobeoordeling.

Zeer gerenommeerde Duitse fabrikant van eenassemblagelijn (automotive branch) van 2 miljoen euro

Page 25: LEARNSHOP Gestructureerde aanpak risicobeoordeling Henrie Verwey.pdf7-5-2014 7 Verwey Safety Services Machinerichtlijn, Bijlage VII, deel A Risicobeoordelingen Doelstelling Verwey

7-5-2014

25

Verwey Safety Services

RisicobeoordelingenMethodiek risicobeoordeling

Verwey Safety Services

Risico-evaluatie wordtuitgevoerd om te bepalen ofrisicoreductie noodzakelijk is.

Hierbij kan gebruik wordengemaakt van risicovergelijkingmet soortgelijke ‘machines’,mits omstandighedeninderdaad vergelijkbaar zijn.

Controleer de ‘Stand dertechniek’ aan de hand vanbijvoorbeeld een EN norm

RisicobeoordelingenMethodiek risicobeoordeling

Voldoendegereduceerd

?

Begin

Grenzen machine bepalen

ja

Indentificatie van gevaren

Risico-inschatting

Risico-evaluatie

Risicoreductie

Einde

nee

Page 26: LEARNSHOP Gestructureerde aanpak risicobeoordeling Henrie Verwey.pdf7-5-2014 7 Verwey Safety Services Machinerichtlijn, Bijlage VII, deel A Risicobeoordelingen Doelstelling Verwey

7-5-2014

26

Verwey Safety Services

Er is voldoende risicoreductie bereikt als, onderandere, … voldaan is aan relevante essentiële veiligheidseisen

(zie Bijlage I van Machinerichtlijn)

oplossing volgens EN-norm(en) is uitgevoerd

met alle bedrijfsomstandigheden / proceduresrekening is gehouden

de gevaren zijn weggenomen of de risico’s tot hetlaagste praktische niveau zijn verminderd

nieuwe gevaren voldoende zijn aangepakt

gebruikers voldoende zijn geïnformeerd overoverblijvende risico’s

RisicobeoordelingenMethodiek risicobeoordeling

Verwey Safety Services

Bij de 2e risicobeoordeling (na het nemen van

maatregelen) worden er vaak fouten gemaakt, zoals:

Puur sturen op het risicogetal;

Drang om het risicogetal zo laag mogelijk te willenhebben en daardoor fouten maken met dewaardering/keuze van de parameters (E, B, W, G).

RisicobeoordelingenFout / Misverstand 7

Risicogetal Gradatie Acties

1-4 Laag risico Acceptabel

5-7 Gemiddeld risico Maatregelen gewenst; mogelijk acceptabel

8-10 Hoog risico Maatregelen vereist

11-14 Zeer hoog risico Onacceptabel hoog risico; maatregelen vereist

Page 27: LEARNSHOP Gestructureerde aanpak risicobeoordeling Henrie Verwey.pdf7-5-2014 7 Verwey Safety Services Machinerichtlijn, Bijlage VII, deel A Risicobeoordelingen Doelstelling Verwey

7-5-2014

27

Verwey Safety Services

Mogelijkheden om risico’s te

verminderen:

gevaar wegnemen óf

schade verminderen en/of

kans op schade verminderen

RisicobeoordelingenMethodiek risicobeoordeling

Voldoendegereduceerd

?

Begin

Grenzen machine bepalen

ja

Indentificatie van gevaren

Risico-inschatting

Risico-evaluatie

Risicoreductie

Einde

nee

Verwey Safety Services

RisicobeoordelingenMethodiek risicobeoordeling

Stap 1: inherent veiligeontwerpmaatregelen

Stap 2: Beveiliging en aan-vullende beschermendemaatregelen

Stap 3: Info voor het gebruik- op de machine- in gebruiksaanwijzing

Beschermende maatregelen genomendoor de ontwerper

Risicobeoordeling

Risico

Aanwijzingen van deontwerper

Aanwijzingen van degebruiker

Overblijvendrisico

Model volgensEN-ISO 12100

Page 28: LEARNSHOP Gestructureerde aanpak risicobeoordeling Henrie Verwey.pdf7-5-2014 7 Verwey Safety Services Machinerichtlijn, Bijlage VII, deel A Risicobeoordelingen Doelstelling Verwey

7-5-2014

28

Verwey Safety Services

RisicobeoordelingenMethodiek risicobeoordeling

Beschermende maatregelengenomen door de gebruiker:

• Organisatie

• veilige werkmethoden• toezicht• werkvergunningen / procedures

• Aanvullende beveiligingsvoorzieningen• Gebruik PBM’s• Opleiding / instructies

Aanwijzingen van deontwerper

Aanwijzingen van degebruiker

Verwey Safety Services

Effectiviteit van diverse maatregelen voorrisicoreductie (tabel uit TR-ISO 14121-2)

RisicobeoordelingenMethodiek risicobeoordeling

Gewenste actie PRIO Alternatief

Eliminatie van het gevaar 1 Reductie van de ernstgraadgerelateerd aan het gevaar

Eliminatie van de gevaarlijke situatie,dit is de blootstelling van personen aanhet gevaar

2 Reductie van de blootstelling(frequentie en/of blootstellingstijd)

Eliminatie van mogelijke gevaarlijkegebeurtenissen (events)

3 Reductie van de waarschijnlijkheid vanhet optreden van gevaarlijkegebeurtenissen (events)

Implementatie van maatregelen omschade te voorkomen

4 Implementatie van maatregelen om deschade te beperken

Page 29: LEARNSHOP Gestructureerde aanpak risicobeoordeling Henrie Verwey.pdf7-5-2014 7 Verwey Safety Services Machinerichtlijn, Bijlage VII, deel A Risicobeoordelingen Doelstelling Verwey

7-5-2014

29

Verwey Safety Services

RisicobeoordelingenMethodiek risicobeoordeling

Gevaarlijkesituatie

gevarenzoneaanwezigheid

letsel

event

Voorkomen / beperken schade

gevaarlijkesituatie Effect

BlootstellingWaarschijnlijkheid

Gevaarsafwending

1

2

4

3

Verwey Safety Services

Eliminatie van gevaren door ontwerp

Vervangen van materialen of wijzigen fysiekeeigenschappen (ronde i.p.v. scherpe randen)

Risicoreductie door ontwerp

Beperking van de omvang van schade door reductievan de snelheid van de machine

Beperking blootstelling door automatisering van deaan- en afvoer van producten

Beperking waarschijnlijkheid door gebruik betrouwbarecomponenten en toepassing van beproefde principes

RisicobeoordelingenMethodiek risicobeoordeling

Page 30: LEARNSHOP Gestructureerde aanpak risicobeoordeling Henrie Verwey.pdf7-5-2014 7 Verwey Safety Services Machinerichtlijn, Bijlage VII, deel A Risicobeoordelingen Doelstelling Verwey

7-5-2014

30

Verwey Safety Services

Vaste afschermingen en blokkeerschermen

Geen effect op Ernst-parameter

Groot effect op Blootstelling-parameter

Let wel op bedoeld gebruik en in redelijkheidvoorzienbaar gebruik (misbruik)

Lichtschermen en schakelmatten

Geen effect op Ernst-parameter

Groot effect op Waarschijnlijkheid-parameter

Beperkt effect op Blootstelling-parameter

RisicobeoordelingenMethodiek risicobeoordeling

Verwey Safety Services

EINDE