Learnshop 2: Aanschaf van machines in projecten · training CE van machines. De noodzaak van...

Learnshop 2: Aanschaf van machines in projecten

FUSACON B.V.

Functional Safety Consultants Nederland

ing. Nick de With , Senior Safety Consultant

Lid NEC44, NVVK, WESP

© 2019 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl

Safety Event 14 mei 2019

Gecertificeerd als:

• TÜV Functional Safety Engineer

• Siemens Functional Safety Professional

Activiteiten FUSACON B.V.


Aanschaf van machines


Gedachten van

‘sommige’ inkopers

over CE en veiligheid..!

Ik zet altijd volgende eis in de inkoopspecificatie:

De geleverde machine dient aan ALLE geldende

nationale wet- en regelgeving te voldoen.

Aanschaf van machines


Gedachten van sommige

machineverkopers

over CE en veiligheid..!

CAUTION:

This machine has no brain…

use your own!

Mijn stelling voor deze learnshop

Inkoop van veilige machines is meer

dan vragen om een CE-markering!

Een werkgever kan én mag wettelijk

niet vertrouwen op de CE-markering

van de ingekochte machine!!!

Onderwerpen learnshop

Learnshop kent de volgende blokken:

1. CE en IIB of NOT IIB?

2. Welke problemen bij inkoop van machines?

3. Hoe kun je een “kat in de zak” voorkomen?

4. Wettelijk eisen bij eerste inbedrijfstelling machines?

Inclusief een aantal stellingen…


EENS

ONEENS

BLOK 1: CE, IIB or NOT IIB

Onderwerpen:

EU Richtlijnen versus EN normen.

Wanneer is iets een “voltooide” machine?

Wanneer is iets een “niet voltooide” machine.

Even uw kennis checken in het kader van….


When a (wo)man´s education is finished, (s)he is finished.

E.E. Filene

Stelling status EU Richtlijnen?


Even een stelling:

De Machinerichtlijn is geen wet, maar kan

worden gezien als doelvoorschrift voor de

bouw van een veilige machine.

EENS

ONEENS

Stelling status EU Richtlijnen?


Even een stelling:

De Machinerichtlijn is geen wet, maar kan

worden gezien als doelvoorschrift voor de

bouw van een veilige machine.

ONEENS

Machinerichtlijn 2006/42/EG (NL in Warenwetbesluit Machines)

(Nieuwe machines en productielijnen + substantieel gewijzigde machines!)

Wettelijk verplicht: Warenwetbesluit Machines Bijlage 1; de

fundamentele veiligheids- en gezondheidseisen.

Stelling status EN normen?


Even een stelling:

Een fabrikant is verplicht de geldende

NEN-EN norm(en) voor zijn nieuwe machine

toe te passen. EENS

ONEENS

Stelling status EN normen?


Even een stelling:

Een fabrikant is verplicht de geldende

NEN-EN norm(en) voor zijn nieuwe machine

toe te passen.

Het gebruik van geharmoniseerde Europese normen is niet verplicht omdat men wil voorkomen dat de voortschrijding van de techniek wordt geblokkeerd. Geen normen maak dan aantoonbaar (voor rechter) dat eenzelfde veiligheidsniveau als in de geharmoniseerde norm wordt gehaald!

ONEENS

Ken uw definities…IIA of IIB?

IIB or not IIB,

that’s the question

Wat wordt er door

de fabrikant geleverd?!

EG-Verklaring van overeenstemming (IIA):

“voltooide” machine

Of…

Inbouwverklaring (IIB):

“niet-voltooide” machine (dan zelf nog CE aanbrengen!)


Definitie “IIA machine”

a1 t/m a3) Machine (voltooid), wordt geleverd met

een EG-Verklaring van overeenstemming (IIA)

een samenstel, voorzien van of bestemd om te worden

voorzien van een aandrijfsysteem — maar niet op basis van

rechtstreeks gebruikte menselijke of dierlijke spierkracht —,

van onderling verbonden onderdelen of componenten

waarvan er ten minste één kan bewegen, en die

samengevoegd worden voor een bepaalde toepassing.


Definitie “bepaalde toepassing”

Wat is voor een “bepaalde toepassing”?

Typische machinetoepassingen zijn bijvoorbeeld

de verwerking, behandeling of verpakking van

materialen of de verplaatsing van materialen,

voorwerpen of personen.

Bron: GIDS VOOR TOEPASSING VAN MACHINERICHTLIJN 2006/42/EC.


Sinds juli 2017: New English version too!

Definitie “Samenstel van machines”

a4) samenstel van machines

samenstellen van twee of meerdere voltooide machines (IIA)

en/of niet voltooide machines (IIB) die, teneinde tot hetzelfde

resultaat te komen, zodanig zijn opgesteld en worden

bestuurd dat zij als één geheel functioneren.

Robot en

transport-

systemen

IIA verklaring

IIA+IIA+IIA = nieuwe IIA!

IIA+IIB+IIA = nieuwe IIA!


Definitie “IIB machine”

g) Niet voltooide machine, wordt geleverd met een

inbouwverklaring (IIB)

een samenstel dat bijna een machine vormt maar dat niet

zelfstandig een bepaalde toepassing kan realiseren. Een

aandrijfsysteem is een niet voltooide machine.

Een niet voltooide machine is slechts bedoeld om te worden ingebouwd in of te worden

samengebouwd met een of meer andere machines of andere niet voltooide machine(s)

of uitrusting, tot een machine waarop deze richtlijn van toepassing is.


Stelling machine IIB of IIA?


Even een stelling:

Een waterpomp zonder motor

is een “niet voltooide” machine.

EENS

ONEENS


a2) machine zonder aandrijving

een samenstel als bedoeld onder (a1) waaraan slechts de

componenten voor de montage op de plaats van gebruik of voor

de aansluiting op kracht of aandrijfbronnen ontbreken.

• Pomphuis. • EG-Verklaring van

overeenstemming

(IIA).


Even een stelling:

Een waterpomp zonder motor

is een “niet voltooide” machine.

ONEENS



Even een stelling:

Een fabrikant levert een pallet onstapelaar

voor inbouw in een productielijn. De

machine is nog niet beveiligd met

afschermingen en beveiligingen. Dit gaat

de integrator van de lijn doen.

De fabrikant ziet dit als een “niet

voltooide” machine en levert een

inbouwverklaring (IIB). EENS

ONEENS


De guide zegt: NEE, dit is een voltooide machines!

Gids item § 46 Niet voltooide machines zegt:

Machines die op zich de bepaalde toepassing ervan kunnen uitvoeren,

maar alleen de benodigde beveiligingsmiddelen of veiligheids-

componenten missen, worden niet beschouwd als niet voltooide

machines. DUS: CE-markeren en levering met EG-VVO (IIA)!


ONEENS



Even een stelling:

Een fabrikant levert een losse hydraulische

cilinder aan een fabrikant van een sluis.

Alleen door aansluiten van hydrauliek

aggregaat kan de cilinder bewegen.

De fabrikant ziet dit als een “niet

voltooide” machine en levert een

Inbouwverklaring (IIB). EENS

ONEENS


Is een hydraulische cilinder een voltooide machine?

De guide zegt:

NEE, dit is een “machine component”….!

DUS: Geen IIA en ook geen IIB!

Argumentatie:

De machinerichtlijn is als zodanig niet van toepassing

op afzonderlijke machinecomponenten zoals

afdichtingen, kogellagers, schijven, elastische

koppelingen, magneetkleppen, hydraulische cilinders,

en transmissie-kasten met flensverbinding, die geen

bepaalde toepassing hebben en die bestemd zijn om

deel uit te maken van een machine.


ONEENS

BLOK 2: Problemen bij inkoop

Onderwerpen:

De inhoud van machine inkoopspecificatie.

Kennis van CE-vereisten bij de inkoper.

CE- en normkennis bij machinebouwer.


Inkoopspecificatie machine

Probleem:

Opgave juiste EU-Richtlijnen.

Opgave geldende Europese

C-normen. (machinespecifiek)

Opgave geldende Europese

A- en B-normen. (algemeen)

Opgave scheiding noodstop

en beschermende stop.

Werkschakelaars zwart-grijs.

Oplossing:

Leg de EU-Richtlijnen vast.

Eis dat wordt voldaan aan de

geldende C-norm(en).


belangrijkste A- en B-normen.

Leg duidelijk vast welke

specifieke veiligheids-

oplossingen gewenst zijn.

Inkoopspecificatie uit de praktijk:

De machine moet voldoen aan ALLE geldende nationale

wetgeving en normen…….


Kennis CE-vereisten bij inkoper

Probleem:

In NEVI 1 en NEVI 2 weinig

aandacht voor EU-Richtlijnen.

Machine met CE is altijd

gekeurd door een externe

partij.

Alleen de bedienings-

instructies moeten in het

Nederlands.

Normen zijn niet verplicht.

Oplossing:

Geef inkopers additionele

training CE van machines.

Een inkoper/bedrijf dient een

CE machine zelf te controleren.

Eis dat de volledige

gebruiksaanwijzing is opgesteld

in de NL-taal.


geldende C-norm(en) en de

belangrijkste A- en B-normen.

Kennisniveau van (sommige) inkopers in de praktijk:

Een machine met CE is gekeurd door een externe partij en

voldoet dus aan de geldende wetten en normen…….


CE- en normkennis machinebouwer

Probleem:

De Machinerichtijn is geen

wet, maar een hulpmiddel.

De uitkomst van de F&K

risicobeoordeling bepaalt of er

reductie plaatsvindt.

Toepassing normen is niet

verplicht (normen zijn geen

wet), dus je kan altijd je eigen

oplossingen toepassen.

Oplossing:

Geef medewerkers bij

binnenkomst additionele

training CE van machines.

De noodzaak van risicoreductie

wordt bepaald door MRL

Bijlage I, A/B/C-normen en als

laatste de risicobeoordeling.

MRL eist toepassing stand der

techniek vastgelegd in de EN-

normen.

Kennisniveau van (sommige) engineers in de praktijk:

Middels onze Fine&Kinney risicobeoordeling bepalen wij als

fabrikant zelf of de machine voldoende veilig is.….


BLOK 3: Kat in de zak voorkomen

Onderwerpen

Stappen aankoop machine.

CE en de correctheid van de EG-VVO.

De juiste CE aandachtspunten bij een FAT.

Een SAT meer body geven met CE analyse.


Processtappen aankoop machine

Stappen aankoop machine: 1. Opstellen technische specificatie.

2. Leveranciers zoeken en specificatie doorspreken.

3. Leveranciers doen aanbieding.

4. Selectie van de machine en leverancier.

5. Verstrekken opdracht.

6. Conceptontwerp machine.

7. Detailontwerp machine.

8. Bouw machine bij fabrikant.

9. Factory Acceptance Test (FAT).

10. In bedrijfstelling van machine bij klant.

11. Site Acceptance Test (SAT).

12. Gebruik machine door klant.


Stelling: Wat is het beste moment?


Even een stelling:

Een koper kan het beste de CE-waardigheid

en normveiligheid van de nieuwe machine

controleren tijdens de SAT. EENS

ONEENS

Stelling: Wat is het beste moment?


Even een stelling:

Een koper kan het beste de CE-waardigheid

en normveiligheid van de nieuwe machine

controleren tijdens de SAT.

ONEENS

TIP van een engineer machinefabrikant: Onze directeur raakt het meest verhit als de machine niet door de FAT komt…en niet op transport kan….

Processtappen aankoop machine

Stappen aankoop machine: 1. Opstellen technische specificatie.

2. Leveranciers zoeken en specificatie doorspreken.

3. Leveranciers doen aanbieding.

4. Selectie van de machine en leverancier.

5. Verstrekken opdracht.

6. Conceptontwerp machine.

7. Detailontwerp machine.

8. Bouw machine bij fabrikant.

9. Factory Acceptance Test (FAT).

10. In bedrijfstelling van machine bij klant.

11. Site Acceptance Test (SAT).

12. Gebruik machine door klant.


Belang van correcte EG-Verklaring


Artikel in PDF ontvangen: Stuur email naar [email protected]

Verplichte inhoud EG-VVO

Inhoud EG-Verklaring van overeenstemming:

• KOP-tekst.

• Naam/ adres fabrikant.

• Naam/ adres gevolmachtigde (als fabrikant buiten EU).

• Naam/ adres samensteller Technisch Dossier.

• Beschrijving/ identificatie/ functie van de machine.

• Relevante EU Richtlijnen (nummer OJ).

• Geharmoniseerde EN-normen (jaartal!).

• Nationale technische normen/ specificaties (jaartal!).

• Bijlage IV machine: gegevens NOBO + nummer.

• Plaats/ datum ondertekening.

• Handtekening en identiteit van ondertekenaar.


Oefening controle EG-VVO


Oefening controle EG-VVO


EC-DECLARATION OF CONFORMITY

(Conform appendix II A of the Machinery Directive)

WITH LOGISTIC SYSTEMS

Postbus 23

4124 AS Hagestein

Nederland

Hereby declares that the :

Machine : Depalletiser (2x), Pneumatic pallet unload unit

Ordernr. : 04.300

Year of manufacture : 03/2010

• Conforms the Machinery Directive (98/37/EEC);

• Conforms the following EG-directives : 73/23/EEG (Low Voltage Directive), 89/336/EEG (EMC-Directive);

• Conforms the following European Standards : EN 292-1, EN 292-2, EN 294, EN 349, EN 418, EN 60204-1;

• Conforms the following national technical Standards and specifications : prEN 619, prEN 953.

Hagestein, Date: March 20, 2010

Handige checklist EG-VVO


Formulier in Word ontvangen: Stuur email naar [email protected]

Uitkomst: EG-VVO voldoet niet!


Inkoop met FAsT en SAceT

Met FAsT en SAceT:

Koopt u nooit meer

een kat in de zak!!!


Inkopen van machines: FAsT

Factory Acceptance Safety Test

Ga goed voorbereid te werk:

1. Over welke safety aspecten wilt u vragen gaan

stellen?

2. Welke lijst met benodigdheden kunt u eventueel

als handvat hiervoor gebruiken?

3. Welke zaken zijn voor u belangrijk als u de

machine in een lijn gaat koppelen?




Belangrijke onderwerpen:

Vraag om een overzicht van de gebruikte

geharmoniseerde normen en eventuele

afwijkingen op deze normen.

Vraag om overzicht risicoreducerende

maatregelen (met risico-niveau’s: PL en/of

SIL,de verificatie en validatie en een

overzicht van de restrisico’s.




Belangrijke onderwerpen:

Vraag om inzage in de gebruiksaanwijzing

Beoordeel gebruiksaanwijzing op veiligheid in

de diverse bedrijfsmodi: Normaal bedrijf.

Onderhoud.

Storing zoeken en afstellen.

Overzicht benodigde tools en PBM’s.


Inkopen van machines: SAceT

Site Acceptance CE Test Vraag machinebouwer voorafgaand aan de koop:

Is uw machine echt veilig en in

overeenstemming met de fundamentele eisen

v.d. Machinerichtlijn?

Heeft uw bedrijf een risicobeoordeling volgens

de Europese norm EN-ISO 12100 uitgevoerd en

vervolgens de risico’s adequaat gereduceerd?

Heeft uw bedrijf een Technisch Dossier van de

machine opgesteld?



Site Acceptance CE Test

Oke, dan heeft u er vast geen probleem mee

dat:

Een onafhankelijk CE -adviesbureau de

machine on-site op Conformité Européenne

controleert.

Controle machine op MRL-eisen en de door

uw bedrijf gehanteerde B- en C-normen.

Tip: Probeer het aantal dagen in te schatten en vooraf een bedrag vast te leggen.



Site Acceptance CE Test

Spreek af dat 25% pas na goedkeuring wordt

betaald!

Machine in overeenstemming met Bijlage I

MRL: kosten SAceT voor rekening

eindgebruiker (uzelf).

Anders kan machinebouwer fouten/

onvolkomenheden op zijn eigen kosten

herstellen EN ook de kosten CE Adviesbureau

betalen.


BLOK 4: Wet eisen inbedrijfstelling

Onderwerpen:

Inkoop van machine met CE biedt geen garantie op aansprakelijkheid voor boetes en letstelschade.

Wat zijn de algemene verplichtingen van de Arbeidsmiddelenrichtlijn.

Vereiste controle voor inbedrijfstelling door werkgever.


Kopen met CE geen garantie….

Kopen met “CE” biedt geen

garantie:

CE in 95% van de gevallen

“zelf-certificatie”!!

Blauwe ogen fabrikant,

(soms) niet te vertrouwen…

Controle CE door werkgever

voor de inbedrijfstelling is

een must EN zelfs wettelijk

verplicht!!

Een voorbeeld...?! © 2019 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl

Wet- en regelgeving Machineveiligheid 47

Praktijkcase CE-gemarkeerde machine

Raad van State, Afdeling Bestuursrechtspraak

Uitspraak van 2 oktober 2013

De feiten:

8 juli 2011 arbeidsongeval met sealmachine.

Een werknemer wilde met behulp van een zogenoemde

sealmachine enkele broodjes verpakken en werd bij het

strak trekken van de folie geraakt door het mes van de

machine.

Blijvend letsel middelvinger linkerhand, behandeling in

ziekenhuis.

Boete van I-SZW voor

werkgever van € 8.100,00.

Bron: website www.ce-uitspraken.eu



Praktijkcase CE-gemarkeerde machine

Bevindingen inspecteur Inspectie SZW:

Afscherming machine niet toereikend, lengte aan voorkant

onvoldoende.

Geen afscherming aan linkerzijde van machine.

Uitspraak Rechtbank:

Machine had CE-markering en een EG-verklaring van

overeenstemming en een gebruiksaanwijzing.

Machine is gebruikt volgens gebruiksaanwijzing.

Echter, werkgever heeft niet voldaan aan algemene zorgen

onderzoeksverplichting* met betrekking tot de machine.

Conclusie: De boete van I-SZW is terecht opgelegd.

* Hierover volgt later meer aan het einde van deze learnshop.



Arbeidsmiddelenrichtlijn art. 3

Algemene verplichtingen

De werkgever neemt de nodige maatregelen om

ervoor te zorgen dat arbeidsmiddelen die in de

onderneming of de inrichting ter beschikking van de

werknemers worden gesteld, geschikt zijn voor het uit

te voeren werk of daartoe behoorlijk zijn aangepast,

zodat de veiligheid en de gezondheid van de

werknemers tijdens het gebruik van deze

arbeidsmiddelen kunnen worden gewaarborgd.

LET OP: Europese ‘Richtlijn’ Arbeidsmiddelen opgenomen in

Arbeidsomstandighedenwet: Arbobesluit Hoofdstuk 7, dus: WET!



Arbeidsmiddelenrichtlijn artikel 4

Na 31-12-1992 moet de werkgever, onverminderd artikel 3,

controleren of het arbeidsmiddel voldoet:

4 i) aan de bepalingen van alle communautaire richtlijnen

die ter zake van toepassing zijn;

4 ii) aan de minimumvoorschriften van bijlage I voor zover

andere communautaire richtlijnen niet of slechts ten dele

van toepassing zijn; (Red. Sociale richtlijnen)

Wat betekent punt 4 i) nu voor een werkgever?!



Arbeidsmiddelenrichtlijn artikel 4 i)

De werkgever moet van machines die (na 31-12-1992) worden

gekocht vóór inbedrijfstelling controleren of deze

voldoet aan ALLE CE-markeringsrichtlijnen* die op de

machine van toepassing zijn.

* Lees: Machinerichtlijn, EMC-richtlijn, Laagspanningsrichtlijn, ATEX 95, etc.

Conclusie:

Hij moet de machine ZELF controleren op conformiteit

met de fundamentele veiligheids- en gezondheidseisen

uit Bijlage I van de Machinerichtlijn EN de overige

geldende EU-Richtlijnen!!!



Bedankt voor uw aandacht!

Nick de With , Senior Safety Consultant

E [email protected]

T +31 347 352519

M +31 6 11 915 917

Bedankt voor uw aandacht


Specialisatie: Industriële automatisering.

Veiligheid van machines (sinds 1994).

Auteur: Diverse artikelen + Handboek Machineveiligheid.

ing. Nick de With , Senior Safety Consultant

E [email protected]

T +31 347 352519

M +31 6 11 915 917

FUSACON B.V.

Functional Safety Consultants Nederland

Vogelenzangseweg 20 – 4124 AS – Hagestein

http://www.fusacon.nl

Nick de With

Gecertificeerd als:

• TÜV Functional Safety Engineer

• Siemens Functional Safety Professional

Uw KennisPartner


FUSACON levert docenten aan: NEN, Siemens trainingen en Mikrocentrum

FUSACON is lid van: Nederlandse Vereniging Van Veiligheidskundigen (NVVK). Working Equipment Safety Platform (WESP). Safety Cluster Foundation. Nationale normcommissie NEC 44 (o.a. NEN-EN-IEC 60204-1). Internationale werkgroep IEC/TC 44 WG7: IEC 62061:2005 (SIL).

http://www.veiligheidskunde.nl/default.ashx

Activiteiten FUSACON B.V.


Learnshop 2: Aanschaf van machines in projecten · training CE van machines. De noodzaak van...

Documents

Transcript of Learnshop 2: Aanschaf van machines in projecten · training CE van machines. De noodzaak van...