Late Middeleeuwen

Heilige Roomse Rijk der Duitse natie

Strijd paus - keizer om de macht2 zwaardenleerAlle macht komt van God (heeft de aardegeschapen)Plaatsvervangers van God op aarde zijnPausgeestelijke machtKeizerwereldlijke machtDat is een door God gegeven rangordeVraag isStaat de paus boven de keizer of de keizerboven de paus?3-Westers SchismaIn 1309 verhuist de paus naar Avignon(Rome onveilig)Babylonische balling-schap In 1378 ontstaat het Westers schisma1 paus in Rome1 paus in AvignonIn 1407 werd een derde paus gekozendwingt de andere 2 tot aftredeneindeSchismaSlecht voor de macht van de pausPaus ook wereldlijk heerser van de Pause-lijke staat (heel midden Italie)Inquisitie

2-Wantoestanden in de kerk-geestelijken houden zich niet aan de regels bv celibaat niet nageleefd-geestelijken leven in grote weelde en preken armoede-geestelijken zijn meer met het vergroten van hun macht bezig dan met hun geeste- lijke taak-grote invloed van wereldlijke heersers op benoeming van geestelijken-allerlei ketterijen bv Katharen en WaldenzenStrijd met de keizerKeizer wil invloed op de benoeming vanbisschoppen-bisschoppen ideale leenmannen (geen kinderen)-bisschoppen ideale bestuurders (ont- wikkelde mensen)Voor de paus geldt :bisschop in de eerste plaats kerkleider,geen bestuurderPaus benoemt bisschop op voordracht vangeestelijken in een bisdom(investituur)Ceremoniemijter,ring,kromstaf

InvestituurstrijdIn 1075 erkent keizer Hendrik IV niet langerhet gezag van paus Gregorius VIIPaus doet de keizer in de ban-tijdelijk uit de kerk gezet (niet in de hemel)-onderdanen hoeven hem niet meer te ge- hoorzamenIn 1077 gaat de keizer naar Canossa om de paus om vergiffenis te vragenPaus heft de ban opKeizer straft ongehoorzame onderdanen engaat door met bisschoppen benoemenIn 1084 doet de paus hem weer in de ban.Hendrik trekt met zijn leger naar Rome,zet de paus af en benoemt een nieuweIn 1122 wordt een compromis gesloten(Concordaat van Worms)-paus benoemt de bisschop voor zijn geestelijke taak-keizer benoemt hem daarna voor zijn wereldlijke taakLijkt een overwinning voor de paus (hijkiest en benoemt eerst)Later neemt de invloed van de heersersop de benoeming toch weer toeDuitse rijkHoge edelen kiezen uit hun midden iemandtot (Rooms) koningDe paus kroont hem vervolgens tot keizerIn 1356 moest de keizer de Gouden Bul uitvaardigen :voortaan kiezen 7 keurvorsten de keizer(3 bisschoppen en 4 stamhertogen)Duitsland bestond uit 300 gebiedjesDaardoor had de keizer voortaan allen nogsymbolische macht(werkelijke macht bij de keurvorsten)Iconen

Concilie

Cluny

Paus in Avignon