LANNOO’S AUTOBOEK SPANJE, PORTUGAL · lonië en Aragón in 1137 sa-mensmolten, begon Barcelona...

LANNOO’S AUTOBOEK

SPANJE, PORTUGAL

De Praia da Falésia bij Vilamoura in de Algarve imponeert met felrode rotsen.

LANNOO’S AUTOBOEK

SPANJE, PORTUGAL

DE MOOISTE REISBESTEMMINGEN IN SPANJE 12

Galicië 14Asturië 22Cantabrië 28Baskenland 34Navarra 42La Rioja 50Aragón 58Catalonië 68Barcelona 86Valencia en omgeving 106Murcia 118Castilië en León 124Madrid en omgeving 138Extremadura 156Castilië-La Mancha 168Andalusië 174De Balearen 230Canarische eilanden 246

DE MOOISTE REISBESTEMMINGEN IN PORTUGAL 270

Região Norte 272Região Centro 284Lissabon en omgeving 296Alentejo 306Algarve 314Madeira 324De Azoren 338

UNESCO-WERELDERFGOED IN SPANJE EN PORTUGAL 354 Spanje 356Portugal 400

Het Alhambra in Granada in het avondlicht met op de achtergrond de bergen van de Sierra Nevada.

DE MOOISTE REISROUTES 416

Route 1:Noord-Spanje: Jacobsweg en Costa Verde 418

Route 2:Castilië – door het land van Don Quichot 420

Route 3:Door Catalonië, Aragón en Rioja 422

Route 4:Traditionele vakantiebestemming: van de Costa Brava tot de Costa del Sol 424

Route 5:Andalusië – de Moorse erfenis in het zuiden van Europa 426

Route 6:Extremadura: op de Vía de la Plata naar een vergeten land 428

Route 7:De Balearen – pareltjes in de Middellandse Zee 430

Route 8:De Canarische eilanden – cruisen tussen vulkanen en woestijn 432

Route 9:In het land van de fado – dwars door Portugal 436

Route 10:Eiland van de eeuwige lente: Madeira 438

Route 11:De Azoren – groene vulkaaneilandenmidden in de weidse Atlantische Oceaan 440

REISATLAS 442

REGISTER 493

Inhoud

** OviedoHoewel tijdens de Spaanse burgeroorlog heel wat ver-nield werd in Oviedo, het eco-nomische en culturele hart van Asturië, bleef de kathe-draal met haar 16de-eeuwse, 82 m hoge toren intact. Iets buiten de stad stuit je op twee van de indrukwekkend-ste vroegromaanse bouwwer-ken van Spanje: de kerk Santa María del Naranco en de voormalige paleiskapel San Miguel de Lillo. Ze werden opgetrokken halverwege de 9de eeuw en zijn cultureel Werelderfgoed.

*** Costa VerdeDe Costa Verde, de ‘groene kust’, is het mooiste kustland-schap van noordelijk Spanje. Hoge bergen, feeërieke zand-baaien en authentieke vissers-dorpjes aan de riviermondin-gen verlenen het landschap samen met romantische stad-jes zijn bijzondere charme. De bergen van het Parque Natural de Somiedo, waar in de eiken-, kastanje- en beukenbossen zo-wel beren als wolven leven, zijn de bestemming van veel trekkers.

*** Picos de Europa Picos de Europa, ‘bergpieken van Europa’, doopten de zeelui de tot 2500 m hoge Noord- Spaanse bergketen met zijn steile rotswanden, diepe ravij-nen en besneeuwde toppen. Veel neerslag en vaak dichte mistbanken doen een weelderi-ge plantengroei ontspruiten van sappig groene weiden, loofbossen op de berghellingen en heidekruid op de hoogvlak-tes. De toppen vormen het hart van het gelijknamige nationaal

park, waar op 800 tot 1500 m hoogte uitgestrekte bossen staan. Dikke, eeuwenoude kas-tanjebomen, eiken en taxus bezorgen de gevarieerde die-renwereld een ideale habitat. De dorpjes Unquera in het oos-ten en Cangas de Onis in het westen verlenen toegang tot het park, waar de Desfiladero de los Beyos en Desfiladero del Río Cares de bekendste ravij-nen zijn. Een kabelbaan brengt toeristen vanaf Fuente Dé naar een 900 m hoog rotsplateau. In het westen vind je Covadonga

en de gelijknamige grot waarin Don Pelayo begraven ligt. Onge-veer 15 km verder noordwaarts kom je op 1150 m hoogte bij de gletsjermeren Enol en Erci-na, van waaruit talrijke wan-delpaden het park doorkruisen.

Een eenzame vuurtoren aan de Costa Verde.

Foto boven: ruige Costa Verde.Foto rechterpagina: de ongereptheid van de Picos de Europa oogt naargelang van het weer lieflijk of dreigend.

Spanje Asturië

Oppervlakte: 10.604 km2

Inwoners: 1,08 miljoenHoofdstad: OviedoTaal: Spaans en AsturischWebsite: www.asturias.es

Asturië

24

Spaanse steenbok

De bergen van Asturië vormen een ideale leefomgeving voor de Spaanse steenbok (Capra pyrenaica). Hij voelt zich thuis op rotsen en in bergen tot

3400 m en is verwant met de alpensteenbok, maar is kleiner en sierlijker. De Spaanse steen-bok heeft een schofthoogte van 65 tot 75 cm en een kop-romplengte van 100 tot 140 cm. Twee van de oorspron-

kelijk vier ondersoorten zijn door overbejaging en aantas-ting van het leefgebied al uit-gestorven: de Portugese steen-bok en de Pyrenese steenbok. De populatie van de resterende ondersoorten C. p. hispanica

(zuidoosten van Spanje) en C. p. victoriae (Midden-Spanje) wordt voor het hele Iberisch Schier-eiland geschat op 60.000 tot 100.000 dieren.

25

*** BARCELONA

De Catalaanse hoofdstad met haar opmerkelijke mo-numenten, bruisende nacht-leven en fraaie promenades aan de haven en zee combi-neert een genereuze open geest met authentieke tra-dities. Ze is tevens de stad van Antoni Gaudí, die hier zijn grootste projecten rea-liseerde.

De eeuwige concurrent van Madrid kan terugblikken op een geschiedenis van tweedui-zend jaar. De stad werd ge-sticht door de Romeinen, in 236 v.Chr. door de Carthager Hamil-kas Barcas veroverd en door hem Barcino gedoopt. In 415 verwierven de Visigoten de

heerschappij over de stad aan de Middellandse Zee, in 713 de Arabieren en in 803 de Franken. Nadat de koninkrijken Cata-lonië en Aragón in 1137 sa-mensmolten, begon Barcelona aan zijn opmars tot belangrijke haven- en handelsstad. Een po-ging in de 17de eeuw om zich van Spanje los te scheuren, mis-lukte. Ten tijde van de Spaanse burgeroorlog koos Barcelona de kant van de republikeinen – tegen overwinnaar Franco. Eind

19de eeuw zag in Barcelona een totaal nieuwe kunst- en ar-chitectuurstijl het levenslicht: het modernisme – de Catalaan-se variant van de art nouveau – dat het sterkst zijn stempel drukte op het uiterlijk van de stad. Behalve Antoni Gaudí wa-ren de belangrijkste vertegen-woordigers de architecten Jo-sep Puig i Cadalfalch en Lluís Domènech i Montaner. Veel van hun verwezenlijkingen zijn te bewonderen in de wijk Eixample.Het beste uitzicht op de haven-stad heb je vanaf de Montjuic in het zuiden of de 532 m hoge Tibidabo in het westen. Allebei zijn ze te bereiken met een ka-belbaantje.Belangrijke bezienswaardighe-den: de Barri Gòtic, de wat ho-

ger gelegen oudste wijk, het middeleeuwse plein Plaça del Rei met het paleis van de Cata-laanse en Castiliaanse konin-gen, Palau Real Major, de in-drukwekkende gotische kathe-draal La Seu met crypte en kruisgang waar ganzen de gra-ven bewaken, de sfeervolle Plaça del Pi, La Rambla, de be-roemdste plek om te zien en gezien te worden, de nostalgi-sche markthal La Boqueria (‘het keelgat’) met zijn reusachtige

aanbod, het Museu Nacional d’Art de Catalunya met zijn we-reldbefaamde collectie romaan-se fresco’s en retabels, Museu Picasso met 3600 werken van de beroemde kunstenaar die in Barcelona studeerde, en het scheepvaartmuseum Museu Maritim in de op hallen lijkende werf.Het pronkstuk van de stad en meesterwerk van Antoni Gaudí: de tot op heden onvoltooide kerk La Sagrada Familia met haar gigantische afmetingen en buitensporige, symbolische vor-mentaal. Andere werken van Gaudí: in de Barri Xìnes de gra-felijke privéwoning Palau Güell, in de door modernisme geken-merkte nieuwe wijk Eixample de huizen Casa Milà met zon-derlinge versieringen en een

sprookjesachtig dak, de Casa Calvet en Casa Batlló, de Avin-gua de Gaudí, een brede laan die helemaal in het teken staat van de grote architect. Het Palau Güell en de Casa Milà zijn Werelderfgoed. Werken van Domènech i Montaner zijn de Casa de l’Ardiaca, Casa Lleó Morera, Palau de la Música Ca-talana, Fundació Antoni Tàpies, Illa de la Discòrdia, Hospital de la Santa Creu i de Sant Pa en Museo de Zoologia.

B-10

Museu Olímpici de L´Esport

LA FRANCA

SANTS-MONTJUÏC

Carrer de Llançà

C. de Vilamarí

C. de la Diputació

Carrerde

Tarragona

C. d

el C

alla

o

Torr

e d’

enDa

mia

ns

C. d

e la

C. del Consell de Cent

Carr

erde

lRe

ctor

Tria

dóCa

rrer

deBé

jar

C. deMallorca

C. Elisi

C. St. NicolauC. deCai Celi

C. delPrincep Jordi

C. delVidriol

C. de M

irGe

riber

t

Avi

ngud

a de

la R

eina

Mar

ia C

ristin

a

Carr

er

de

M

èxic

Av. de Rius i Taulet

Plaçad’Espanya

Plaça del’Univers

PlaçaMarquèsde Foronda

Plaçade les

Cascades

C. G

uàrd

ia U

rban

a

C. deJoaquimBlume

C. Segons JocsMediterranis

Carr

er

Llei

da

C. de

Font

Honrad

a

C. de

Gras

es

Ptge.

PruneraC.de l’Olivera

Carrer de

C. dela Bòbila

Carrer de laFrança Xica

Madrona

Santa

Pass

eig

de

Avingudadel’Estadi

Carrer de Julià

Ptge. de

Martras

C. de

Cariteo

PlaçaPaïsos

Catalans

Presó Model

Plaça de BraunsLes Arenes

Palau de laMetal·lurgia

FundacióJoan Miró

TeatreGrec

de

PalauNúmero XIII

Palau deCinquantenari

PalauNúmero I

FiraBarcelona

Palau deCongressos

FontMàgica

Palaud’Alfons XIII

Palau deVictòriaEugènia

Pavelló Miesvan der Rohe

Palau Nacional

Museu Nacionald’Art de Catalunya

MuseuEtnològic

PalauetAlbéniz

PARC DEL’ESPANYAINDUSTRIAL

PARCDE JOAN

MIRÓ

Av.

PiscinaCubieta

Carrer d’Aragó

C. de València

C. deTamarit

C. de Vilamarí

C. de Vilamarí

Avinguda del Paral·lel

Estació CentralBarcelona-Sants

TeatreLliure

CaixaForum

Pavellódel’Espanya Industrial

JARDINSDE LARIBAL

C. de

la Creu Coberta

Gran Via de

Museu d’Arqueològicde Catalunya

Mercat de les Flors

Av.PlaçaNeptú

Avinguda del Castell

Plaça GranCapità

Museu MilitarCastell de Montjuïc

Castell de Montjuïc

Parc de Montjuïc

JARDINSDE MOSSÈN

CINTOVERDAGUER

Camí del Far

Telefèric de

Montjuïc

Carrer del Doctor Font i QuerJARDÍ

BOTÀNIC

PARC

DE MONTJUïC

Station Castellde Montjuïc

Estadi Olímpic deMontjuïc Lluís Companys

TeatreMusical

ParroquiaSant Ferran

Hijas de laCaridad de

San Vicente de Paul

Mercatd’Hostafrancs

ESPANYA

TARRAGONA

ESPANYA

PARC DE MONTJUïC

FiraPalace

CataloniaBarcelona

Plaza

ExpoHotel

Institut Botànicde Barcelona

Museu Salvadord'HistòriaNatural

0 250 m

Architecturaal detail op de gevel van het Palau de la Musica.

Spanje Barcelona

88

Santa Eulalia

Maar liefst twee heilige maag-den houden de hoofdstad van Catalonië een beschermende hand boven het hoofd. Behal-ve de Maagd van Mercè werd

ook Sint-Eulalia uitgeroepen tot beschermheilige van Bar-celona nadat ze volgens de legende op dertienjarige leef-tijd de martelaarsdood was gestorven. Tijdens de vervol-ging van de christenen onder

Diocletianus zou het diepgelo-vige meisje er bij de keizer voor hebben gepleit de gru-welijke vervolging van haar christelijke geloofsgenoten te stoppen. Eula lia onderging daarna dezelfde folteringen:

ze werd opgesloten in een vat met messen en glasscherven dat men over de straat rolde die sindsdien de Baixada de Santa Eulalia heet. Eulalia werd aan het kruis genageld in 303.

21

20

21B-10

Centre BudistaSokka Gakkai

ParròquiaSant Llorenc

ESQUERRA DE

L’EIXAMPLE

SANTANTONI

A

POBLE SEC

RAVAL

EL

BARRIXINES

BARRI

GOTIC

RIBERA

LA NOVAESQUERRA DEL’EIXAMPLE

LA BARCELONETA

C. d’En

Carabassa

d’Urgell

Avinguda de Roma

C. de Villarroel

C. de València


C. de Sepúlveda

C. de Floridablanca

C. de Manso

Carrer Parlament

C. del Marquèsde Campo Sagrado

C. Aldana

Ptge. delParlam

ent

Ptge. deSant Antoni

Abat

Ronda

Sant

Antoni

de

Ronda

de Sant Paud’Urgell

Comte

Carrerdel

C. deVallhonrat

Ricart

Carrer de la Concòrdia

C. Teodor

BonaplataC.

Jaume Fabra

Carrer de

Radas

Carrer de

Magalhaes

dela

Creu dels Molers

C. d’Anníbal

C. de

Blasco de Garay

C. de

Margarit

C.de

Tapioles

C.del

PoetaCabanyes

C. de Salvà

C. del Roser

Carrer de

Blai

C.

d’Elkano

Fontrodona

Carrer de

C. Sant GilC. de la Riera Alta

C.Pr

incep

de Bi

ana

C.

de la

Cen

dra

C.

del

Bis

beLa

ngua

rda

C. de Sant Antoni Abat

C

. del

sSa

lvad

orC.

San

tCl

imen

t

Carrer de la Cera

C. de laReina Am

àliaCarrer de les

Carretes

C. Lleialtat

C.Vistalegre

C. de l’Aurora

C. de Sant Pacià

Carrer

PlaçaJosep. MariaFolch i Torres

C. les Flors C.Abat Safont

CasaGolferichs

Telefònica

PlaçaGall

Plaçadel Pes

de la Palla

Plaça deBlasco

de Garay

Pl. deNavas

Mistral

de

San JosepOriol

San Domènecde Guzmán

Carrer d’Aragó

Carrer d’Entença

Carrer d’Entença

Carrer de

RocafortCarrer de Rocafort

C. de Sepúlveda


C. de la Diputació C. de la Diputació

C. de València

C. de CalàbriaC. de Calàbria

C. de Viladomat

C. de Viladomat

C. de Viladomat

C. de Tamarit C. de Tamarit

C. de Calàbria

C. de Provença C. del Comte Borell

C. del Comte Borell

C. del Comte Borell

C. del Comte Borell

Carrer de Mallorca Carrer de Mallorca

C. de VillarroelC. de Villarroel

Avinguda del Paral·lel

C. de Salvà

C.

SantaMadrona

TeatreVictòria

GuaschTeatre

TantarantanaTeatre

RieretaTeatre

Gran Via de les Corts Catalanesles Corts Catalanes

Carrer Nou de la RamblaCarrer d’En

Vila i

Vilà

C.de Blesa

C. de Lafont

Carrer de

Cabanes

C. de Mata

C.

de

Piquer

Passeig de Montijuïc

PasseigCami de la FontTrobada

deM

iramar C. de Palaudàries

C.

Ptge.

de le

s Bate

ries

Carreterade

Miramar

C.deMontjuïc

Miramar

de

Plaça deCarlos Ibáñez

Plaça del’Armada

Plaça deTorreforta

Plaça de laSardana

Carrer de les Tàpies

PlaçaRaquelMeller

PiscinaMunicipalde Montjuïc

MOLL A SA

NT BERT

RAN

JARDINSDE MOSSÈN

COSTA I LLOBERA

Estació del Port

C. del Roser

Ronda del Litoral

Cuitat VellaPort

Funicular de Montjuïc

Telefèric de

Montjuïc

Mirador

Miramar

Passeig de Josep Carner

Mirador del’Alcalde

PARCD’ATTRACCIONS

DE MONTJUïC

JARDINS DEL MIRADOR

Granados

Muntaner

Puig i Xoriguer

Carrer Carrera

C.d’Albareda

C.de

Joa

quim

Cost

a

Carrer Valldo nzella

C. del TigreC. de la PalomaC.

de Ferlandina

C.SantErasme

C. d

e

San

tVic

enç

C.Cardona

C. la

Llun

aC.

del

Lleó

C.Guifré

C. del Peu de la Creu

C. E

rasm

ede

Jane

r

PlaçaPedró

Carrer delCarme

C. dels

Ànge

ls

C. Pintor Fortuny

C. Elisabets

PlaçaÀngels

Carrer dels

Tallers

Plaça deCastella

Carrer de Pelai

Plaça de laUniversitat

Ronda UniversitatLa

Ra

mbl

a

Ram

bla

Carrer

de Hospital

C. de laRiereta

C. deC. SantMartí

Sant Rafael

C.

Espa

lter

Ptg

e.Be

rnar

díM

arto

rell

C

.d’

En R

obad

orC.

Jun

tade

Com

erç

C.

Riera Baixa

C.Eg

ipcí

aque

s

PlaçaGardunya

PlaçaSalvador

Seguíde

Sant Pau

C.deSt. Oleguer

C. de Marquès de

Barberà

C. Sant Ramon

C. Unió

Avinguda de les Drassanes

C.EstelCarrer Nou de la Rambla

C. de l’Om

C. de

SantaM

adrona

C.

SantCarrer de

l’Arc del Teatre

C.de l’Est

C. Guàrdia Ptge.Gutenberg

C.M

ontserrat

C.Peracamps

C.del

CidC. Mina

de Santa

MadronaC. Portal

PlaçaPortal

de la Pau

Plaçadel Teatre

de Sant

Pere

C. Fontanella

C. de Santa Anna C. le

s M

oles

Carrer Comtal

Montsió

C. de la Boqueria C. Llibreteria

Carrer de Ferran C. Jaume I

PlaçaReial

C. de laLleona

C.n’Aglà

C. dels Escudellers

Ptge. Escudellers

C. Nou deSant Francesc

Carrer de Còdols

C. de Josep Anselm

Clavé

Via Laietana

Via Laietana

Pl. d’AntóniMaura

Carrer

de TrafalgarC. d’Ortigosa

C. Sant Pere més Alt

C. Sant Pere més BaixC. de Sant Pere Mitjà

C. d’En Mònec C.de

Jaume

Giralt

Ptge.St.Benet

C. del

Rec Comtal

C. d’En Cortines

C. del Portal

NouPlta.Comerç

Passeig deLluís Com

panys

Av. F. Cambó C. Fonollar

C. Avellà

PlaçaSt. Caterina

C. CordersC. dels Carders

Assaonadors

C. dels

Carrer de la Princesa

C. d

el

RecC.

Montcada

C. BanysVells

C. Argenteria C. MosquesC.de laNau

PlaçaSta.

Maria

Passeig

d’Isabel II Av. Marquès de l’ Argentera

Plaça del Palau

C. de laRibera

C. Fusina

Carr

er

del

Com

erç Passeig

de Picasso

Claris

deLlúria

delBruc

Carrerde

Girona

SantJoan

C. de Casp

Ptge.Permanyer

Plaça deTetuan

Ronda del Litoral

Passeig Marítim

de la Barceloneta

Carrer BalboaCarrer de

Ginebra

C. la MaquinistaPlaça

Poeta Boscà

Carrer d’Andrea Dòria

Carre

r

Balu

ard

Carrer

Sant Carles

Carrer Almirall Cervera

Pass

eig d

e Joa

n de

B

orbó

Plaça dePau Vila

Pg. Born

C. de Antic deSant Joan

C. Méndez

Núñez

UniversitatCentral

Palau de laMúsica Catalana

MuseuFrederic Marés

AnticMercatdel Born

Santa Mariadel Mar

Facultat deNàutica

DuanaVella

Port Autònom/Junta d’Obres

Monument a Colom

EstacióMaritima

Torre deJaume I

World TradeCenter

MuseuMarítim

Gran Teatredel Liceu

Museu de Cera

PalauGüell

Sant Paudel Camp

Palau dela Virreina

Palau Moja

Casa Municipalde Misericòrdia

Museu d’ArtContemporani

Casa dela Caritat

PlaçaGoya

Estació de França(Estació

Barcelona Terme)

Parlamentde Catalunya

Arc deTriomf

MO

LL DE

BARC

ELON

A

MOLL DE

LES DRASSANES

MOLL DEL D

IPÒSIT

MO

LL DE

LABA

RCEL

ON

ETA

ZOO

PARCDE LA

BARCELONETA

Bertran

Teatre AteneuBarcelonès

Sant Perede Puellers

C. Bergara


C. de la Diputació C. de la Diputació

C. d’Alí Bei

Carrer de Casanova

C. d’Aribau

C. de Casp

C. d’Ausiàs Marc

C. de Balmes

Rambla de Catalunya Gran Via de les Corts Catalanes

C. de BailènC. de Bailèn

MuseuPicasso

C.Cervantes

d’Avinyò

C.

Golondrinas

Maremagnum

ReialClub Marítim

ReialClub Nàutic

Museud’Història

de Catalunya

Basilica dela Mercè

La LlotjaConvento deSanta Mónica

Biblioteca deCatalunya

Ajuntament

SantaMaria del Pi

C. de Pau

Transbordador Aeri

Plaça d’Antoni López

Plaçade les

Drassanes

Cuitat Vella Duanes deBarcelona

Av.

del Paral·lel

Ramblade Mar

TerminalMarítima

Transmediterrània

CCCB

Teatre Apolo

Teatro Goya

LaCapella

TeatreTivoli

El Triangle CentreSociosanitari

Eixample

MOLLPESCADORS

Aquàrium

IMAX

MOLL

BALEA

RS

MO

LL D’

ESPA

NYA

MOLL A BOSCH I ALSINA

MOLL D’ESPANYA

Gràcia

RondaURQUINAONA

Plaçade

Catalunya

Avin

gud

aPo

rtald

el’À

ngel

C.

SantaAnna

Av. CatedralCatedral

Palau de laGeneralitat

Museu del Calçat

C. del Bisbe

Pl. deSant Jaume

C.Sagristans

C. de la Portaferrissa

C. de laCanuda

C.Regom

ir

C. d’Ataülf

C.de

Bany

sNo

us

C. Ciutat

Passeig de ColomCarrer de

la Mercè

Carrer

AmpleC. d’En Gignàs

Palau delsMarqués de Llió

C. de Balmes

deCarrer

Carrer de Mallorca

deRoger

delBruc

Carrer

deGirona

Passeigde

Ptge.M

ercader

PlaçaDoctor

Letamendi

Ptge.Cam

psElisis

Ptge. delR. Olveras

Ptge. Mercat

PlaçaMossèn Jacint

Verdaguer

Ptge.M

éndez Vigo

Ptge. Escoles

Casa Milà(La Pedrera)

PalauCasades

CasaThomas

PalauMontaner

CasaElizalde

Pquia. PuríssimaConcepció

Parroq.Francescde Sales

Carrer d’Aragó Carrer


C. de Pau Claris

C. de València C. de València C. de València

Carrer de Casanova

C. d’Aribau

C. d’Enric

Av. Diagonal

Ptge.Dom

ingo

Casa BatllóCasa Amatller

Casa Lleó Morera

Museu d’Històriade la Medicina

Fundació AntoniTàpies

Carrer de Mallorca

de

Museu del Perfum

Escola Universitàriad’Infermeria

del MarCentre deLogística i ServeisMarítims

Mercat de laBarceloneta

HospitalSt. Pere Claver

TeatrePrincipal

La

Iglesia deSant Just

Barbier-Mueller

ParròquiaCastrense

de Plaça

Museu dela Xocolata

MuseuHistòria deBarcelona

Museu Diocesà

TeatreLlantiol

TeatreCondal

SantIsidor

MuseuEgipci

TeatreNovedades

TeatreBorràs

Teatre CentreSant Pere Apòstol

SeminariConciliar

Església de la Marede Déu del Roser

Hospital de Nens

Museu delClavegueram

Mar

Museu delModernisme

PalacioBalaña

Esglésiade Sant PereNolasc

Capillade Marcús

Biblioteca Gral.Historia de l’Art

MuseuMartorell

Laboratoride Natura

Còrreus iTelègrafs

Parroquiade S. Jaime

Apóstol

Església deSant Augustí

Carrer del Doctor Aiguader

Biblioteca PublicaMunicipal Barceloneta

Parroquiade San Severo ySan Vicente Paul

Castelldels TresDragons

HospitalVeterinariBalmes

Parroquiade N.S. de los

Ángeles

VillarroelTeatre

F.G.C.

RENFE 1,2,3,4,7,10

RENFE 1,3,4,7

RENFE 2,10

BibliotecaSant Pau -Santa Creu

Carrer del Doctor Aiguader

Mercatdel Ninot

MercatConcepció

Mercatde SantaCaterina

Mercat Mare deDéu del Carme

Mercatde la

Boqueria

Mercat deSant Antoni

ARC DETRIOMF

PL. DECATALUNYA

PL. DECATALUNYA

PASSEIG DE GRÀCIA

ESTACIÓDE FRANÇA

POBLE SEC

PARAL·LEL

SANT ANTONI

UNIVERSITAT

URGELLROCAFORT

GIRONA

LICEU

JAUME I

DRASSANES

BARCELONETA

ARC DETRIOMF

TETUÁN

VERDAGUER

Dàrsena deSan Bertrán

Port deBarcelona

Dàrsenadel Comerç

PLATJA DE LA BARCELONETA

PASSEIGDE GRÀCIA

PASSEIGDE GRÀCIA

DàrsenaNacional

CATALUNYA

Port Vell

RenaissanceBarcelona

AvenidaPalace

Claris

Colón

Condes de Barcelona

SilkenGran HotelHavana

LeMéridien

Majestic

Calderón

St.Moritz

Balmes

Silken Ramblas

Royal

RivoliRambla

TrypApolo

Gran H.Barcino

Podium

Palace

CristalPalace

Acta AtriumPalaceHusa

BarcelonaRogerde Llúria

Catalonia PlazaCataluña

EurostarsGrand Marina

Duquesade Cardona

AlbergAbba

Conventdels

Àngels

Ram

bla

del

Rava

l

89

** Palácio da Bolsa In Porto verdient men geld, in Lissabon geeft men het uit – zo ziet men in Porto in elk geval de relatie tussen beide van oudsher met elkaar concurrerende steden. Bestaat er een beter symbool voor de grote rol die de handel speelt dan een luisterrijke

beurs? De opdracht voor de bouw van het beurspaleis (Palácio da Bolsa) als zetel van de handelsvereniging van Por-to (Associação Comercial do Porto) werd in 1842 gegeven, pas in 1910 was het beursge-bouw klaar. Door de lange bouwperiode verenigt het

eclectische decor alle stijlen uit de 19de eeuw. Achter de clas-sicistische gevel verbergen zich vertrekken in Lodewijk XVI-stijl, empiresalons, een neore-naissancistische gerechtszaal en een bibliotheek in beste Britse traditie. Kostbare par-ket- en mozaïekvloeren met

ingewikkelde patronen, schil-derijen en meubels vervolledi-gen het prachtige interieur.

*** Mercado do Bolhão Het indrukwekkende gebouw van de mooiste en grootste voed-selmarkt van Porto stamt uit het begin van de 20ste eeuw. Het gebouw met twee verdie-pingen staat in het hart van de stad tussen de voetgangerszo-ne Rua Sá da Bandeir en de parallelle Rua de Santa Catari-na. Middelpunt is het overdek-te binnenplein waar de fruit- en groentehandelaars hun stalle-tjes hebben. Aan de met smeedijzeren balustrades ge-tooide galerijen vind je slagers, visverkopers, gaarkeukens en cafés. Wanneer de poort van de markt ’s morgens opengaat, stromen de huisvrouwen in drommen toe. Allemaal probe-ren ze aan de marmeren togen

Ook Moorse elementen zijn te bespeuren in de mooie zaal van het beurspaleis.

Portugal Região Norte

276

de meest verse vis, meest aro-matische kruiden en zoetste si-naasappels te bemachtigen. In 2006 werd het gebouw be-schermd. Handelaars en inwo-ners verzetten zich met hand en tand tegen de dreigende transformatie tot een modern winkelcentrum.

*** Kathedraal Als een ves-ting blikt het massieve 12de-eeuwse gebouw neer op de Ri-beira, de buurt waar vroeger de vissers en zeelui woonden. Twee machtige torens flanke-ren de dwarsbouw met ro-maans roosvenster en kante-len. Binnen lijkt het als weerkerk opgerichte godshuis eerder op een grafkelder dan op een plek waar men de Heer looft. Maar in de 18de eeuw bracht de toentertijd drukbe-zette architect Nicolau Nasoni daarin gedeeltelijk verandering

met een paar opzienbarende kunstgrepen: hij creëerde een stralend, met goud bedekt hoogaltaar onder een helder cassetteplafond van marmer en graniet en voorzag de sacra-mentskapel in de linkerdwars-beuk van een nog fraaier al-taar, dat tussen 1632 en 1732 door Manuel Teixeira, Manuel Guedes, Bartolomeus en ande-re Portugese kunstenaars van 800 kg zuiver zilver werd ge-maakt.

Livraria Lello

Een onvergetelijke beziens-waardigheid – en niet alleen voor bibliofielen – is de Livraria Lello e Irmão in de Rua das Carmelitas 144 in het centrum

van Porto, een van de mooiste boekhandels ter wereld. Alleen al de weelderig versierde gevel van het fraaie art-nouveau-pand uit 1906 loont de moeite. Binnen imponeert de ‘boeken-kathedraal’ met door de beeld-

houwer Romão Júnior gemaak-te bustes van beroemde schrij-vers en een gewelfde houten trap die naar de galerijen met lambriseringen leidt. Behalve een gigantisch aanbod van Portugese en anderstalige lite-

ratuur vind je hier ook een groot assortiment reisgidsen en ansichtkaarten. Onder het plafond met gekleurd glas kun je op de bovenverdieping in de kleine cafetaria genieten van onder meer een port.

Foto boven: vanaf de overkant van de Douro heb je een prachtig uitzicht op de Ribeira en de allesoverheersende kathedraal. Het op een vesting lijkende godshuis bezit kruisgangen met fijne kunstwerken van azulejo’s (foto rechts).

277

Sinds Filips II (1527-1598) was Aranjuez de zomerresidentie van de Spaanse koningen. Dat verklaart de stijlvolle aanleg van paleizen en kastelen, en van de irrigatiesystemen die de baroktuinen naar Frans voor-beeld bevloeien en de groente- en fruitplantages van water voorzien. De vele kanalen, ace-quias en caceras, vormen een bekoorlijk contrast met de kronkelende loop van de Taag, de slagader van Aranjuez. Op de oevers van de Taag gedijt een veelzijdige flora en fauna. Het koninklijk paleis bestaat uit

een hoofdvleugel van drie ver-diepingen en twee zijvleugels van twee verdiepingen met ar-cades. In de uitgestrekte par-ken staat ook het lustslot Casi-ta del Labrador, dat Karel IV in 1803 liet bouwen. Vijf jaar la-ter, in 1808, startte in Aranjuez de Spaanse opstand tegen de overheersing van Napoleon Bo-naparte.

Koninklijk paleis (rechts) en barokkerk San Antonio (onder) in Aranjuez.

Cultuurlandschap van Aranjuez

De charme van het cultuurlandschap van Aranjuez, ten zuiden van Madrid aan de rivieren Taag en Jarama, bestaat uit het even complexe als harmonische wisselspel tussen natuur en mensenwerk.

Jaar van erkenning: 2001

380

In zijn ruim tweeduizendjarige geschiedenis kreeg Toledo christenen, moslims en joden over de vloer. Uit de Romeinse tijd bleven een aquaduct en resten van een amfitheater be-waard. De imposante vesting-werken stammen uit de 7de eeuw en werden daarna conti-nu uitgebreid. Het emiraat van Córdoba drukte zijn stempel op Toledo met Arabische baden en een moskee. De beide synago-gen El Tránsito en Santa María La Blanca richtten de door de Moren gedoogde joden op in de 12de en 14de eeuw. Binnen

zijn prachtige beeldhouwwer-ken te bewonderen. Aan de gotische kathedraal Santa María in het stadscentrum werkten tot in de 15de eeuw

Vlaamse en Franse architecten mee. Ze rust op een islamiti-sche moskee die op haar beurt ontstaan was op een christelij-ke kerk. De glas-in-loodramen

zijn uniek. Een ander belangrijk bouwwerk is het alcazar dat zich boven de stad verheft. In Toledo woonde en stierf de schilder El Greco (1541-1614).

Het historische centrum van Toledo (onder) strekt zich uit op een rots waar de Taag aan drie kanten langs stroomt (links: blik op de binnenplaats van het alcazar).

Toledo, gelegen aan de Taag ten zuidwesten van Madrid, is een van de oudste Spaanse steden. Het was een conciliestad, een Moors emiraat en de residentie van de Castiliaanse koningen.

Jaar van erkenning: 1986

Historisch centrum van Toledo

381

Van west naar oost lokken Flo-res, Corvo, Faial, Pico, São Jor-ge, Graciosa, Terceira, São Mi-guel en Santa Maria almaar meer natuurliefhebbers en hi-kers, maar ook zeilers en wa-terportfanaten naar de lieflijke eilanden. Rust en stilte, een uitgesproken groen en gevari-eerd landschap, en een vrien-delijke bevolking staan garant voor een reis vol belevenissen.Toen het kleine Portugal aan de rand van Europa opklom tot een van de machtigste zee-vaartnaties ter wereld, vorm-den de Azoren in 1427 – na Ceuta in 1415 en Madeira in 1418 – een van de eerste hal-tes van de Portugese uitbrei-ding.Ook nu nog behoren ze staat-kundig tot Portugal. Net zoals Madeira verwierven ze na de Anjerrevolutie de status van autonome regio. Het parlement van de eilanden heeft beperkte financiële en bestuurlijke be-voegdheden. Tijdens de Twee-

de Wereldoorlog stelde Portu-gal zich vrij neutraal op, maar stond de geallieerden wel toe om op de Azoren strategische militaire basissen op te richten, die voor de eilandbewoners lange tijd economisch vrij be-langrijk waren. Toen Portugal in 1986 toetrad tot de EEG, le-verde dat economische impul-sen op voor de Azoren, waar vooral de landbouw geld in het laatje brengt. Waar je onder-weg ook bent, overal kun je op een kudde melkvee stuiten.

Ook de zalmvangst is voor de lokale vissers nog steeds van belang, zij het op kleinere schaal. De meeste stimulansen voor de toekomst gaan uit van het groeiende toerisme.Alle eilanden zijn van vulka-nische oorsprong, zeer berg-achtig en bijna overal begroeid. Voor kleurrijke spatjes zorgen de hortensia’s die in teder wit tot helderblauw op veel plaat-sen het landschap domineren. De Azoreanen leven met de ge-varen van het vulkanisme en

aardbevingen, want de eilan-den zijn de top van machtige vulkaanbergen die op de Mid-den-Atlantische rug liggen. Drie actieve tektonische platen komen er samen: de Noord-Amerikaanse, de Eurazische en de Afrikaanse. Wanneer ze te-gen elkaar botsen, komen ster-ke wrijvingskrachten vrij, zodat de aardkorst kan openbarsten en magma aan de oppervlakte treedt. Dat proces begon zo’n 25 miljoen jaar geleden op 4000 m diepte op de bodem van de Atlantische Oceaan. Het magma hoopte zich tijdens herhaalde uitbarstingen in de loop der tijd op en ongeveer 14 miljoen jaar geleden verrees Santa Maria als eerste Azoren-eiland uit de oceaan.

Midden in de Atlantische Oceaan, ruim 1500 km ten westen van de Portugese hoofdstad Lissabon en 3600 km ten oosten van Noord-Amerika, ligt ver van het Europese vasteland de wilde en authentieke Azorenarchipel. De negen bewoonde en

enkele onbewoonde eilanden liggen verspreid over een afstand van 650 km. Lokale vluchten en vooral veerboten zorgen voor de verbinding tussen eilanden. Het loont de moeite om alle eilanden te verkennen.

Groen en bloeiend zijn de Azoren op veel plaatsen, zoals hier op Flores.

Route 11: De Azoren – groene vulkaaneilanden midden in de weidse Atlantische Oceaan

Potvissen zijn geen zeldzame gasten rondom de Azoren.

440

Santa Maria Het eiland werd als eerste van de Azoren in 1427 betreden door Portugezen. Van-uit geologisch oogpunt is dit het oudste eiland van de archipel.

São Jorge Het 56 km lange eiland is het centrum van de Azo-ren. Bijzonder zijn de landtongen, de fajas die via wandel-paden te bereiken zijn. De eilandbewoners leven vooral van de veehouderij.

Horta Horta op het eiland Faial was altijd al een belangrijke tussenstop bij de oversteek van de Atlantische Oceaan. De karvelen van de vroegere ontdekkers zijn intussen vervangen door ranke zeilboten. Van overal zie je de Pico op het gelijk-namige buureiland. Zeilers komen samen in Peter’s Café Sport.

Terceira Het eiland werd als derde ontdekt en kwam zo aan zijn naam. Sinds de Tweede Wereld oorlog zijn er in Lajes een luchthaven en een Amerikaanse luchtmachtbasis. Het eiland is vooral bekend om zijn bijzondere stierengevech-ten en om Angra do Heroismo.

Angra do Heroismo De hoofdstad van Terceira heeft altijd al een belangrijke rol gespeeld. De stadskern werd in de 17de en 18de eeuw ge-bouwd, net zoals het stadhuis en de kerken. De kathedraal Sé dateert van 1568. Na een aard-beving op nieuwjaarsdag 1980 werd de stad her-bouwd.

Pico Met 2351 m is de vulkaankegel van Pico de hoogste berg van Portugal. Het eiland is een ideale uitvalsbasis voor walvisobservaties.

Sete Cidades In het noordwesten van het eiland São Miguel illustreren de mysterieuze kratermeren Sete Cidades de afmetingen van de reusachtige krater met zijn diameter van 12 km. Het mooiste uitzicht biedt de Vista do Rei, het ‘panorama van de koning’.

São Miguel Het hoofdeiland van de Azoren is het ideale vertrekpunt voor een rondreis en heeft een landschap met uitgesproken vulkanische ken-merken, weiden en weelderige hor-tensiahagen. De hoofdstad Ponta Delgada is rijk aan geschiedenis.

441

��

��

��

��

��

�

� ��

�

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

�

�

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

�

��

�

��

�

��

��

�

��

��

��

�

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

� ��

��

��

��

�

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

� ��

��

��

!�"��# ��

$ ��%��&�'��(��

�&�� (��

��

��

��

��

��

��

��

��

� � � � � � � � � �

��

� � � �

��

� �

��

� �

� ��

�

��

� �

��

��

� �

�

� � � � ��

�

�

� � ��

��

��

��

��$�)��*��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

�� !�

��"��

��

��#��$��

%��#��&��

��

�� #��

��

��'��

� ��

��'�� (�

� ��

��

��'��

��

'��

��

�� !�

�� )��

��#��

��'� ��

�� !��

"��

"��

��#�

��

��&'�*��

� � ��

� � � � � � # �

� � � � � ! � � � � � $ � �

%&%

��#��

"�� '��

"�� "��

(��)*&

��

��

��

��

��

��

� ��

��

� ��

� �� !��

"��

��#�$� ��

� �!��%��

��

��&��

'��

��

�(��

��)��

��*�+�

'��

�� *�!��

$� ��

��

��

��

�� #��

��

��#�

��'��,��

-��)� ��

��(�.

�� / ��

��

��0��

��

�� 1��

$��

&��

��

�� *��

��

0��

��2��

�� 3��

��2 ��

��

��

� �2��

��'��

��/. ��

�� *��

��

*�� (��

��! ��

��

��

��(��"�� *��"��*��

��

��(� �3�(��,�

��(��3�

��.��

4��

$�� !��

*�!��'��

��

�!��

4��

��

��(� ��0��

��

' ��

��, ��

��%��

%��

��

��#��

��

��3��

��

��3��0��

0�+��

�� 2��

��

��

�5��$ �#�� 6�

�� 4��

��

��

� ��

��)!�

�� 3�

��2��

��(��

� ��#��

�� /��

��%��

4� ��

��*�!��

7��4��

�� 4�� 3�

�� /��3� ��

� ��(��

��5� / �� .

��

�� / �� 6�

��

��%��

�� (��

��2��$ ��

��

��

*�� 0�(��

��2� �

��(��

�� 4 � ��)�

��)�� (��

��(��

'��

��

*��

��&�

��

+�%�

� � + & , �

& � % - , � � � �

,��-�.��89:;;5;;;<�� ==�>�

�� !�8;8�>�$ ?��8@�>�

$ ?��A�>��B��C;�>�*��8;D�>�

�� C8�>�

��

��

>�

��

1:900.000

462

470

��"��

�

�

��

��

�

��

��

�

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

�

��

�

�

��

��

��

��

��

� ��

�

��

��

�

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

�

��

��

��

�

��

�

�

��

��

��

��

�

��

��

�

��

��

�

��

�

�

��

��

��

��

��

��

��

��

�

��

��

�

��

��

�

��

��

�

�

��

�

�

��

�

��

�

�

�

��

��

�

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

� ��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��/��

��*��

'� ��%�

��)��

��

�� "

��'��

�� .�

��

��!� ��

+��

+��

!��

��0��!��%��

��#�

��!. ��

��

��1��!��"��

��1�

'�!��"��!��"�

*��2��

��

��$�.��

��3��

��1�

��+��

��

��$��

��3

��'� �

��

��

��

��

��

��

��

��

��

� � � ��

�

��

��

�

��

!� � � � � �

� � �

��

+�

,�

��

��

� �

��

�

��

�-

� � �

.

��

�

� � � � � � � ! � � � �

.�'��

.�'��

��/�� 0��

��/��

� � / ��

� � � � � �

��/�� 1�

��/��2�'�3�

��/��&��

��'��

"��

�4��

.�'��'��

.�'��(��

.�'��

��"

��

�

�� 1�

.�'��#��

��

��

��

��4��

.�'��

.�'��& ��

.�'��"��

.�'��

.�'��5�*��

.�'��&��

��

6��

��"��

��

�

�� "��

�3� &��

��'� �� &��

��

��

.�

��3� �� )��

"�� "��

"�� %)/

000*

��10&

&20

0/*��

)03��

��

��

�� (��

�� )�

�2� �

�� #�

� ��

��

��

��

��&��

��3+ ��

��

� � �

��$ ��

��(��

�� $�!�/�

��E��

��F ��

��0��5��

�!��

��

*��

4�!��

��4 ��

��(��E

��(�� (��

G�� 0��

�� E� �

G��)��

4��*,� � �E��

��*,�

�� *,�

� �(�

0��4 ��

�� / ��

%��

��

��'��

*��

��H��

��3�2 +�

-��0��

�� H�

�(��'��

��

��'��)�

' �� $�� ,�

��

'� ��)�

��(�

��%� ��

*��F��'� ��

��

��

��

� ��%� ��

�H��7��

��$� ��

�� .��$ ��

��

��

��+�

��!��

��

G�E�� +�

��0��%� �

��

��

-�2

��

�� *,��!�

��(�

��H�� *,�

*��

�� *��

*��$�� !�

4��

��/)�

��2 +�

*��$ ��0��

��

��

��

��

��

��

*��G +��

��

��

��

��,�

��

�� 3�

��2��

*��

��7��

�!��(,��

��

$ ��

��$� ��

� �E��

��$��

��0��

*��)��

$��

*��0+�

�� 0+�

��

��(�,�

��(�!,�

�!��(/!�

��

��

��2 ��(��$��

��!,�

��3��(

� ��(��B(� ��E�

G��)��

��0�(��

��

�� (��

�(��(�

��(�� ,��3��

��

'� ��G�� (�H��

��!��,�

��4 ��

*�(��

��%��

��)� ��

��0��3��

�� E�

*��0��F��

' ��)��*��

��!�

��

*�� !��

*��

��(��

%

*��

��0�(+�

��$�!�/�

��

��

��/�� 0��

�� 4�(��

��

��!��0��

��)��

�� !�

�� '�

G��

��B(� ��$��

��0��

��(��

�� 5� � ��

��

4 ��

��

�,��

4��

� �(��

3�

� ��

��

��

��

��

��3� ��

�� *3

��I�� +�

F��

�E��

*� �)�

��

��

� ��)��

�)��

!��

��!��

/�!�4��

�'�5�!*2��"�

�67$4

,5�'��

��'8��!��+��

�

�� !�

�"#$

%&

�'

�(��)�

" � * �

� � � � ) � � �

89:;;5;;;,��-�.��

'� �2JF�� K

% !�� =�>�<�� J�K�8@;�>�

*� ��D�>��, ��8C@�>�

�� L:�>��, ��8ML�>�

��C:�>�

��M:�>�

� (��4 �� 8@�>�� 8=C�>�� 8=D�>�

��(� ��CD�>�

�) ��4 �� LD�>�'� �2��:D�>��) ��4 �� M=�>�

'� �2��D=�>�

-�2 ��8C�>�� :@�>�

��

-�2 ��8;�>�� CD�>� -�2 ��@M�>�

*� ��88�>��!��ML�>��, ��8CM�>�

��

��

��

��

��

��

��

��@�>�I� ��L8�>�

��

��

��

��

��

��@;�>�*� ��0+��=8�>��0+��AA�>�

<�

�

��

1:900.000

463

472

476

471

Fotoverantwoording / colofon

tide Phototravel, 173 C/Martin Tuegner, 174/175 Laif/Fulvio Zanettini, 176 C/Pete Ox-ford, 176 M/ Alamy, 176/177 M/Alamy, 178 C/Jean-Pierre Lescourret, 178 M/Alamy, 179 G/David Sutherland, 179 C/Tibor Bognar, 180 G/ Shaun Egan, 180 M/Alamy, 181 Look/age foto-stock, 181 C/Peter Adams, 181 M/Alamy, 182 G/Walter Bibikow, 182 Look/age fotostock, 182 Look/age fotostock, 182 M/Alamy, 183 Look/age fotostock, 183 G/Panoramic Images, 184 Look/age fotostock, 184 M/ Alamy, 184/185 G/David Noton, 185 C/ Grand Tour Collection, 185 M/Alamy, 186 C/ Peter Adams, 186 M/Alamy, 188 C/Grand Tour Collection, 188 M/Alamy, 188 M/Alamy, 189 G/Domingo Leiva, 189 G/Bill Ballenberg, 190 C/Mario Ci-priani, 190 G/Ruth Tomlinson, 190/191 Look/NordicPhotos, 191 G/Richard Ross, 191 G/Sa-muel Magal, 192/193 C/Ian Spanier, 193 C/Victor Fraile, 193 C/Victor Fraile, 193 C/Marcelo del Pozo, 193 G/Cristina Quicler, 194 C/Jose Fuste Raga, 194 C/ Stuart Black, 195 C/Jose Fuste Raga, 195 G/ cuellar, 196 G/cuellar, 196/197 G/Domingo Leiva, 197 G/Domingo Leiva, 197 Look/Juergen Richter, 198 C/Jean-Pierre Lescourret, 198 M/age, 199 G/Xavi Go-mez, 199 M/Alamy, 200 C/Demetrio Carrasco, 200 C/Adam Woolfitt, 200/201 G/Will Selarep, 201 Huber/ Günter Gräfenhain, 202/203 M/Jean-Pierre Lescourret, 203 Look/Thomas Peter Widmann, 203 C/Adam Woolfitt, 204 G/Xavi Gomez, 204 G/Shaun Egan, 205 C/Jean- Pierre Lescourret, 205 M/Alamy, 206 G/Ian Cum-ming, 206 M/Alamy, 207 G/Will Selarep, 207 M/Alamy, 208 C/Charles Bowman, 208 M/Alamy, 208 M/Martin Siepmann, 209 Look/Juergen Richter, 209 M/Alamy, 210/211 C/Rosa Isabel Vazquez, 211 G/CGIBackgrounds. com, 212 C/Destinations, 212 G/Panoramic Images, 213 Look/Juergen Richter, 213 G/Panoramic Images, 214 C/ Paul Panayiotou, 214 C/Doug Pearson, 214/215 G/Slow Images, 215 G/Alt-rendo Panoramic, 216 G/Slow Images, 216/217 C/ Mel Stuart, 217 C/Alan Copson, 218/219 M/ Alamy, 219 M/Alamy, 219 M/Ala-my, 219 M/ Alamy, 219 M/Alamy, 220 C/Marco Simoni, 220 G/Slow Images, 220/221 Look/Juergen Richter, 221 G/John Miller, 221 M/Alamy, 222/223 C/Destinations, 223 G/Oli Scarff, 224 G/Siephoto, 224 G/Charles Bow-man, 225 Huber/Reinhard Schmid, 225 M/Alamy, 226 Look/Quadriga Images, 226 C/Hendrik Holler, 226/227 Huber/Reinhard Schmid, 228 Huber/Reinhard Schmid, 228 Cor-bis/Marcelo de Pozo, 228 C/Ramon Navarro, 228 G/ Richard and Julia Kemp, 229 C/Fernan-do Alda, 229 M/Martin Siepmann, 230/231 G/ Michele Falzone, 232 G/Alvaro Leiva, 232 Look/age fotostock, 232 M/Steffen Beuthan, 233 C/Massimo Ripani, 234 C/Ocean, 234 M/age, 234 C/Oriol Alamany, 235 Look/age foto-stock, 235 C/Mel Stuart, 236 C/Michele Falzoe, 236 C/Guido Cozzi, 237 C/Grand Tour Collec-tion, 237 M/imagebroker, 238 Look/ Jan Greu-ne, 238/239 Look/Jan Greune, 239 M/image-broker, 240 G/Neil Austen, 240 Look/Juergen Richter, 241 C/Manfred Idem, 241 M/age, 241 M/dreamtours, 242 C/Michele Falzone, 243 H. & D. Zielske, 243 C/ Michele Falzone, 243 M/Judith Thomandl, 244 G/Neil Austen, 244 Look/Juergen Richter , 244 M/Alamy, 245 Look/Konrad Wothe, 245 M/age, 246/247 C/Guido Cozzi, 248 G/ Stefan Ernst, 248 Look/

Lubenow, 248 C/Tino Soriano, 249 M/image-broker, 249 M/imagebroker, 250 C/Guido Coz-zi, 250 C/Martin Siepmann, 250/251 C/Guido Cozzi, 251 G/ Martin Siepmann, 251 M/Martin Siepmann, 252 C/Gianni Giorgi, 252 Look/Juergen Richter, 252/253 G/www.ginomaccan-ti.com, 253 M/Stefan Preis, 254 C/Grand Tour Collection, 254 Look/Juergen Richter, 254/255 C/Guido Cozzi, 255 C/Grand Tour Collection, 256 Look/Juergen Richter, 256 C/Atlantide Phototravel, 257 Look/Axiom, 257 Look/Terra-Vista, 258 M/Jose Fuste Raga, 258/259 Look/ Sabine Lubenow, 259 C/Jose Fuste Raga, 259 M/Ralf Adler, 260/261 G/Images Etc Ltd, 261 C/Martin Moxter, 262 Look/Juergen Richter, 262/263 M/age, 263 M/Martin Moxter, 264 G/Juances, 264 C/Pietro Canali, 265 C/Maurizio Rellini, 265 C/Markus Lange, 266 Look/age fo-tostock, 266 Look/Sabine Lubenow, 266 C/Wolfgang Deuter, 267 Look/ Juergen Richter, 267 M/age, 268/269 G/Cristian Baitg, 269 C/Sven Hagolani, 270/271 C/Peter Adams, 272/273 Look/Thomas Peter Widmann, 274 C/Sylvain Sonnet, 274 C/Julianne Eggers, 275 C/Paolo Giocoso, 276 Look/Photononstop, 276 M/age, 276/277 C/ Paolo Giocoso, 277 C/Tibor Bognar, 278 G/ Slow Images, 278 C/Julianne Eggers, 278/279 M/Michael Howard, 279 G/Davis McCardle, 280 C/Flayols, 280 M/Chris Seba, 281 G/Elena, 281 Look/age fotostock, 282 Look/age fotostock, 282 M/Alamy, 282/283 M/Alamy, 283 G/Henrique Feliciano Photography, 284/285 Look/age fotostock, 286 G/ Sofia Pereira, 286 C/Silvana Guilhermi-no, 286/287 G/Panoramic Images, 287 C/Ju-lianne Eggers, 288/289 G/Sergio Viana, 289 M/ Photononstop, 290 C/Gran Tour Collection, 290 C/Ocean, 291 M/Michael Howard, 291 C/Peter M. Wilson, 292 C/Julian Castle, 292 C/Sandro Vannini, 293 C/Mauricio Abreu, 293 C/Perry Mastrovito, 293 M/Bernhard Hambach, 294/295 M/Carl-Werner Schmidt- Luchs, 295 Look/The Travel Library, 295 Look/ age foto-stock, 296/297 G/Guy Vanderelst, 298 C/Ocean, 298/299 C/Alan Weintraub, 299 G/Pe-ter Adams, 299 C/Jose Fuste Raga, 300 G/Guy Vanderelst, 301 C/Paolo Giocoso, 302 G/Fraser Hall, 302 C/Holger Leue, 302/303 C/Demetrio Carrasco, 303 C/Hans Georg Roth, 304 C/Hol-ger Leue, 304 C/Mauricio Abreu, 305 G/Foto-search, 305 C/Sylvain Sonnet, 305 C/Florian Kopp, 306/307 C/ Ocean, 308 C/GTW, 308 C/Mario Carvalho, 308 M/age, 309 Look/age fo-tostock, 309 M/ Michael Howard, 310 G/Mau-ricio Abreu, 310 G/Robert George Young, 311 C/Sebastiano Scattolin, 311 C/Bob Krist, 312 Look/ SagaPhoto, 312 C/Mauricio Abreu, 312 M/ Michael Howard, 314/315 Look/Juergen Richter, 316 M/Alamy, 316 M/Alamy, 316/317 Look/travelstock44, 317 M/Michael Howard, 318/319 G/Zu Sanchez, 319 C/Ben Welsh, 320 C/Marco Simoni, 320 C/Katja Kreder, 320 M/Alamy, 321 C/Simeone Giovanni, 321 C/Martin Ruegner, 322 M/Rudolf Pigneter, 322/323 M/Michael Howard, 323 G/José Luís Pulido, 324/325 G/João Pedro Neves, 326 C/Frank Lu-kasseck, 326 C/Mauricio Abreu, 327 Look/age fotostock, 327 C/ Luca da Ros, 328 C/Ocean, 328 C/Martin Moxter, 329 Look/Thomas Peter Widmann, 329 C/Grand Tour Collection, 329 C/Luca da Ros, 330/331 C/Cyril Ruoso/, 331 G/Franco Banfi, 332 C/Mauricio Abreu, 332 M/Alamy, 332/333 C/Martin Moxter, 333 M/Ala-

my, 334 G/Rainer Mirau, 334 C/Kit Kittle, 334/335 M/imagebroker, 335 C/Christian Handl, 336 C/Peter Adams, 336 M/imagebro-ker, 336/337 M/Christian Handl, 337 G/ Travel Ink, 338/339 Look/age fotostock, 340 C/Bernard Annebicque, 340 G/Joel Santos, 341 C/Mauricio Abreu, 341 C/Mauricio Abreu, 342 G/Luis Davilla, 342 C/Franz-Marc Frei, 342/343 C/Mauricio Abreu, 343 M/ imagebroker, 344 G/Reinhard Dirscherl, 344/345 C/Mauricio Abreu, 346 G/Alan Copson, 346 G/Westend61, 346 C/Mauricio Abreu, 347 Look/Thomas Stankie-wicz, 347 C/ Mauricio Abreu, 348 C/Mauricio Abreu, 348/349 C/Mauricio Abreu, 349 C/Mau-ricio Abreu, 350 G/Werner Van Steen, 350/351 C/ Mauricio Abreu, 351 G/Joel Santos, 352/353 C/Mauricio Abreu, 353 G/ Peter Haworth, 354/355 Look/Sabine Lubenow, 356 Look/ Juergen Richter, 356 Look/Juergen Richter, 356 Look/Juergen Richter, 357 Look/Juergen Rich-ter, 357 Look/Juergen Richter, 357 Look/Juer-gen Richter, 358 Look/age fotostock, 358 Look/Juergen Richter, 359 C/ Shaun Egan, 359 M/age, 360 C/Alan Copson, 360 M/Alamy, 361 Look/age fotostock, 361 Look/age fotostock, 362 G/Gonzalo Azumendi, 362 Look/age foto-stock, 363 G/ Cesar Manso, 363 C/Felix Ordo-nez, 364 Look/age fotostock, 364 Look/age fotostock, 365 Look/age fotostock, 365 Look/age fotostock, 366 Look/Brigitte Merz, 366 Look/Brigitte Merz, 367 Look/age fotostock, 367 Look/age fotostock, 368 Look/age foto-stock, 368 Look/age fotostock, 369 Look/age fotostock, 369 G/Enrique Algarra, 370 C/Jere-my Horner, 370 Look/Juergen Richter, 371 Look/ Andreas Strauß, 371 Look/Juergen Rich-ter, 372 Look/age fotostock, 372 M/Alamy, 373 C/Alex Robinson, 373 Vanbasten 23, 374 Look/age fotostockage fotostock, 374 Look/ age fo-tostock, 374 Look/age fotostock, 375 Look/age fotostock, 375 Look/Juergen Richter , 375 Look/age fotostock, 376 Look/Michael Zegers, 376 Look/Juergen Richter, 377 Look/age foto-stock, 377 Look/age fotostock, 378 Look/age fotostock, 378 Look/age fotostock, 379 Look/age fotostock, 379 C/Marco Cristofori, 380 Look/age fotostock, 380 Look/age fotostock, 381 G/DarkRigel, 381 Look/age fotostock, 382 Look/age fotostock, 382 Look/age fotostock, 383 Look/age fotostock, 383 Look/age foto-stock, 384 Look/ age fotostock, 384 G/Samuel Magal, 385 G/ Quim Llenas, 385 M/Alamy, 386 G/Marialuisa Wittlin, 386 G/Prehistoric, 387 Look/age fotostock, 387 Look/age fotostock, 388 Look/age fotostock, 388 C/Michele Falzo-ne, 389 C/Jose Fuste Raga, 389 M/imagebro-ker, 390 Look/Arthur F. Selbach, 390 Look/age fotostock, 391 Look/age fotostock, 391 Look/age fotostock, 392 Look/Rainer Martini, 392 Look/Rainer Martini, 393 Look/Sabine Lube-now, 393 Look/Rainer Martini, 394 C/Ben Welsh, 394 C/Ramon Navarro, 395 Look/Jan Greune, 395 Look/Photononstop, 396 G/Den-nis Fischer, 396 M/Rainer Mirau, 397 Look/Kay Maeritz, 397 C/Martin Moxter, 398 G/Images Etc Ltd, 398 M/age, 399 Look/ Juergen Richter, 399 M/Alamy, 400 G/Jean- Baptiste Rabouan, 400 Look/age fotostock, 401 G/Iñigo Fdz de Pinedo, 401 C/Image Source, 401 C/Sven Ha-golani, 402 G/Marc Baertsch, 402 G/OGphoto, 403 M/Alamy, 403 M/Alamy, 403 M/Alamy, 403 M/Alamy, 403 M/Alamy, 404 G/Sven Ha-golani, 404 Look/age fotostock, 404 G/Panora-

mic Images, 405 Look/age fotostock, 405 Look/Photononstop, 405 G/Panoramic Images, 406 G/ Anders Blomqvist, 406 Look/age foto-stock, 407 G/Sergio Viana, 407 Look/age foto-stock, 408 G/Images for your eyes., 408 Look/age fotostock, 408 Look/age fotostock, 409 Look/age fotostock, 409 Look/age fotostock, 410 C/Sylvain Sonnet, 410/411 G/Jumper, 411 C/Sylvain Sonnet, 412 G/Cmanuel Photogra-phy, 412 M/Alamy, 413 Look/Reinhard Dir-scherl, 413 Look/Reinhard Dirscherl, 414 Look/Thomas Stankiewicz, 414 M/United Archives, 415 C/Cyril Ruoso, 415 C/Wild Wonders of Eu-rope, 416/417 Look/Hauke Dressler, 418 G/Marcp Dmoz, 418 Look/ Arthur F. Selbach, 418 Look/Juergen Richter, 418 Look/Juergen Rich-ter, 419 G/Allan Baxter, 419 Look/Juergen Richter, 420 Look/ Thomas Peter Widmann, 421 G/Jesus Gonzalez, 421 Look/age foto-stock, 421 C/Sandra Raccanello, 421 C/Martin Ruegner, 421 M/ Alamy, 421 G/Marco Cristofo-ri, 422 G/Abuela Pinocho, 422 C/Danny Leh-man, 422 C/ Guy Thouvenin, 423 C/Joseph Sohm, 423 G/ Jeremy Horner, 424 Look/Daniel Schoenen, 425 Look/Photononstop, 425 C/Alan Copson, 425 C/Grand Tour Collection, 425 C/ Mark Thomas, 425 C/Stefano Amantini, 425 G/Xavi Gomez, 425 G/Luis CastaÒeda, 425 C/Michelle Chaplow, 426 C/Michele Falzo-ne, 426 C/Michele Falzone, 427 G/Domingo Leiva, 427 G/Will lSelarep, 427 G/David Suther-land, 427 Huber/Reinhard Schmid, 427 C/ Jean_Pierre Lescourret, 427 C/Destinations, 427 Look/Juergen Richter, 428 Look/age foto-stock, 429 G/Carlos Sanchez Pereyra, 429 G/Images Etc Ltd, 429 G/avier Millán Photogra-phy, 429 Look/age fotostock, 429 C/Bo Zaun-ders, 429 C/Adam Woolfitt, 429 M/age, 430 Look/Rainer Mirau, 431 Look/ Konrad Wothe, 431 Look/Jan Greune, 431 C/ Grand Tour Coll-ection, 431 C/Mel Stuart, 431 G/Ibiza paraíso natural, 431 M/age, 432 Look/Juergen Richter, 433 Look/Juergen Richter, 434 G/Martin Siep-mann, 434 Look/ Sabine Lubenow, 434 C/At-lantide Phototravel, 434 C/Grand Tour Collec-tion, 434 C/Tino Soriano, 434 C/Gianni Giorgi, 434 M/Martin Siepmann, 435 Look/Sabine Lu-benow, 435 C/Pietro Canali, 435 C/Jose Fuste Raga, 435 G/Cristian Baitg, 435 M/age, 435 M/Martin Moxter, 436 Look/Heinz Wohner, 437 G/Zu Sanchez, 437 C/Hans Georg Roth, 437 C/Sebastiano Scattolin, 437 C/Paolo Giocoso, 437 C/Ocean, 437 M/Alamy, 438 G/Magnus Larsson, 439 Look/Rainer Mirau, 439 C/Luca da Ros, 439 C/Frank Lukasseck, 439 M/ image-broker, 440 Look/Reinhard Dirscherl, 440 C/Mauricio Abreu, 441 G/Alan Copson, 441 C/Franz-Marc Frei, 441 C/Mauricio Abreu, 441 C/Mauricio Abreu, 441 C/Mauricio Abreu, 441 C/Mauricio Abreu, 441 C/Mauricio Abreu, 441 C/Mauricio Abreu, 442/443 G/Alberto J. Espiñeira Francés-Alesfra,

De uitgever heeft getracht alle rechthebben-den van het beeldmateriaal te achterhalen. In enkele gevallen is dit niet gelukt. Wie niet om toestemming tot publicatie werd verzocht en alsnog meent rechten te kunnen doen gelden, wordt verzocht contact op te nemen met de uitgever.

www.lannoo.comRegistreer u op onze website en we sturen u regelmatig een nieuwsbrief met informatie over nieuwe boeken en met interessante, exclusieve aanbiedingen.

Als u opmerkingen of vragen heeft, dan kunt u contact opnemen met onze redactie: [email protected].

Vertaling: Christelle BogaertOpmaak: Karakters, GentCover: Véronique LuxOorspronkelijke titel: Unterwegs in Spanien & Portugal

© Kunth Verlag GmbH & Co. KG, München, Uitgeverij Lannoo nv, Tielt, 2015© Cartografie: Kunth Verlag GmbH & Co. KG

D / 2015 / 45/215 – NUR 512ISBN 978 94 014 2339 7

Deze uitgave werd met de meeste zorg samengesteld. De juistheid van de gege-vens is mede afhankelijk van informatie die ons werd verstrekt door derden. In-dien die informatie onjuistheden bevat, kan Lannoo daarvoor geen aansprake-lijkheid aanvaarden.

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch of op enige an-dere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

496

LANNOO’S AUTOBOEK SPANJE, PORTUGAL · lonië en Aragón in 1137 sa-mensmolten, begon Barcelona...

Documents

Transcript of LANNOO’S AUTOBOEK SPANJE, PORTUGAL · lonië en Aragón in 1137 sa-mensmolten, begon Barcelona...