Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

83
Langdurige zorg in Nederland en Duitsland Zorgnetwerk, mei 2013

description

Zorgnetwerk, mei 2013. Langdurige zorg in Nederland en Duitsland. Vragen . Er is meer mantelzorg in Duitsland, NL regering wil dat ook Duitsland is veel meer vergrijsd dan Nederland en toch is de zorg goedkoper . - PowerPoint PPT Presentation

Transcript of Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Page 1: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Zorgnetwerk, mei 2013

Page 2: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Vragen

Er is meer mantelzorg in Duitsland, NL regering wil dat ook

Duitsland is veel meer vergrijsd dan Nederland en toch is de zorg goedkoper.

Hoe is de financiering van zorg in Duitsland geregeld in vergelijking met Nederland?

Wat komt er op ons af als het gaat om ontwikkelingen in de zorg, zowel nationaal als internationaal?

Page 3: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Inhoud presentatie

1. NL zorg in internationaal perspectief

2. Regeringsbeleid 3. Langdurige zorg in Duitsland 4. Wat kunnen wij leren van

Duitsland? 5. Ouderenzorgkostenstijging is

verzekeringsprobleem 6. Verzorgingsstaat afbouwen is zeer

pijnlijk 7. Algemene Conclusies 8. Wat betekent dit voor Atlant

Zorggroep?

Page 4: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Deel I: Nederlandse zorg in internationaal perspectief

Page 5: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Langdurige zorgkosten NL hoog OESO 2011: NL uitgaven curatieve

zorg is OESO gemiddelde Maar NL uitgaven langdurige zorg

zijn 2 maal zo hoog! NL is koploper na Zweden NL en Zweden kennen

geïnstitutionaliseerde zorg Betekent niet dat NL te duur of

stelsel slecht NL is voorbeeld voor andere landen Betaalbaarheid is probleem zegt EC

2009

Page 6: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Zorg in NL is relatief duur

Page 7: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Gezondheidsuitgaven als % bnp

Page 8: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland
Page 9: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

De totale NL zorguitgaven stijgen

Page 10: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

In NL wordt op bijna alles bezuinigd behalve zorg!

Page 11: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Door crisis is geld op

In 2000 was staatsschuld 52% bnp In 2013 74 %

Page 12: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

NL zorg ruim 20 % BNP in 2040

Page 13: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

In NL zijn ouderen relatief rijk

Page 14: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Kinderen armer ouderen

Page 15: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Premies zijn flink gestegen

Page 16: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Sinds de invoering 2006 stijging 600 euro ( 50 %)

Page 17: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Lange termijnzorg: vergrijzingsprobleem

2012 budget medische zorg €36 miljard. Meer helft is voor verpleging,

financiering: private ziektekostenverzekering, kapitaaldekkingstelsel, geld reserveren voor uitkeringsrechten in bepaald jaar, minder gevoelig vergrijzing

Lange termijn zorg is omslagstelsel, kosten worden betaald uit lopende premieontvangsten, gevoelig voor vergrijzing

Langdurige zorg 2012 €26 miljard

Page 18: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

conclusies

Langdurige zorg in NL is duur Ouderen zouden meer kunnen

betalen Premies zijn al gestegen, dus kosten

< Bijv. langer thuis, hulp

familie/kennissen

Page 19: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Deel II: regeringsbeleid

Page 20: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Enorme stelselwijziging: niet langer het Rijk maar naar gemeenten

Werkloosheid Jeugdzorg, Langdurige zorg In totaal 15 miljard regelingen die

niet meer in Den Haag maar lokaal worden bepaald

Zijn gemeenten wel klaar voor? Hoe is democratische controle? Minder loketten

Page 21: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

stelselwijziging

Dus decentralisatie, doen meer landen Wel zorgen over tempo Invoering is 1 jan 2015 Publieke controle, rijk of gemeente voor

de overheveling van 15 miljard? Wie is bestuurlijk verantwoordelijk, wie

controleert Van Rijk naar 408 gemeenten, pas mei

2014 weten we hoe geld verdeeld gaat worden

Page 22: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Vanaf 2015: AWBZ-zorg via gemeente of zorgverzekering Gemeenten: zorg aan huis, huishoudelijke

hulp alleen vergoed bij laag inkomen

Zorgverzekeraars: medische zorg, verpleging, langdurige geestelijke zorg

Rijksoverheid: langdurige zorg De zwaardere zorg voor ouderen/gehandicapten in instellingen. Blijft vergoed uit de AWBZ. Cliënten wel hogere eigen bijdrage

Page 23: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

WMO gaat via gemeente

Ondersteuning voor mensen met een beperking

ouderen, gehandicapten of mensen met psychische problemen.

bijvoorbeeld huishoudelijke hulp of een rolstoel.

zo veel mogelijk zelfstandig blijven wonen. Gemeenten voeren de WMO uit.

2015 Begeleiding en persoonlijke verzorging van AWBZ naar WMO

Page 24: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

AWBZ terug naar kern noodzakelijke hervorming van de langdurige

zorg door kostenexplosie. AWBZ terug naar de kern, zodat we deze

zorg ook in de toekomst kunnen bieden. Lichtere zorg en ondersteuning, zoals de

begeleiding en de persoonlijke verzorging, naar gemeenten

Meer kijken wat mensen zelf kunnen regelen, voordat ondersteuning overheid

Mensen blijven langer thuis wonen, in plaats van naar een instelling te moeten verhuizen.

Page 25: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Langer zorg thuis

Het kabinet wil dat mensen langer zorg thuis kunnen krijgen.

Op die manier blijft de zorg betaalbaar en kunnen mensen langer over hun eigen leven blijven beslissen.

Daarom krijgen meer mensen in 2013 een indicatie voor zorg thuis.

Op termijn ook zwaardere vormen zorg thuis

Page 26: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Regeerakkoord zorg transitie van extramurale begeleiding vanuit

AWBZ naar de WMO Vanaf 2015 Gemeenten verantwoordelijk voor

ondersteuning, begeleiding en verzorging. De aanspraak op dagbesteding wordt vanaf

2014 geschrapt. Begeleiding en ondersteuning vanuit de WMO is

er nog voor mensen die het écht nodig hebben. De overheveling van extramurale begeleiding

en verzorging vanuit de AWBZ naar de WMO gaat gepaard met een korting van 25%

Page 27: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Afzwakking regeerakkoord april 2013 De helft van de bezuinigingen op de

thuiszorg wordt teruggedraaid. Een jaar uitstel voor de

bezuinigingen op de dagbesteding, persoonlijke verzorging en de thuishulp.

De bezuiniging om verstandelijk gehandicapten meer thuis te laten wonen gaat niet door.

Page 28: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Van Rijn: toch recht op intensieve zorg

Kwetsbare ouderen en gehandicapten blijven recht hebben op een plaatsje in een zorginstelling

Dus regeerakoord (AWBZ) om te vormen tot een nieuwe landelijke voorziening. In die opzet bepaalde de gemeente of iemand hulp kreeg, maar die hulp blijft nu een verzekerd recht

Page 29: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Sept 2013

Van Rijn verzacht hogere eigen AWBZ-bijdrage

Gemeenten krijgen 706 miljoen euro om maatwerk te kunnen bieden aan chronisch zieken en gehandicapten die thuis wonen.

Voor mensen in een instelling wordt 248 miljoen euro gereserveerd om te voorkomen dat zij door de hogere AWBZ-bijdrage te weinig zak- en kleedgeld overhouden.

Page 30: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Kabinet bezuinigt langdurige zorg Sommige verzorgingshuizen zullen

sluiten Zachte landing Kern AWBZ geldt voor 200.000

mensen die geen zelfregie meer Hoeft niet allemaal in

verzorgingshuizen

Page 31: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Nieuwe wet Langdurige Intensieve Zorg (LIZ)

AWBZ deels overgeheveld naar de Zorgverzekeringswet (Zvw). (langdurige ggz en extramurale verpleging en behandeling)

ander deel overgeheveld naar Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). (begeleiding en persoonlijke verzorging aan huis en jeugdzorg)

Kern AWBZ, Alleen de zwaarste, langdurige zorg blijft over. Deze valt straks onder de wet LIZ.

Page 32: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Deel III: Langdurige ZorgVergelijking NL en DTSL

Page 33: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Nl-DTSL, andere positie gezin NL kent egalitaire nucleaire familie,

emancipatie kinderen, eigen gezin met eigen huis, testament, alle kinderen gelijke erfrechten

DTSL kent stamfamilie, dus extended family met verschillende generaties onder 1 dak, zoon die thuis blijft (dus geen soldaat of priester) erft alles, zoon valt onder autoriteit vader

Page 34: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

NL hoogste langdurige zorg uitgaven in % bnp DTSL 2010 1 % 2060 2,4

%

Frankrijk 2010 1,5 % 2060 2,2 %

EU gem. 2010 1,3 % 2060 2,4 %

NL 2010 3,5 % 2060 8,1 %

Page 35: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Kosten langdurige zorg in % van BNP

Page 36: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Verschillen DTSL – NL langdurige zorg

NL, Zweden kent individueel recht op zorg

Dtsl, Oost., Italië, Frankrijk: verantwoordelijkheid en keuze bij mensen zelf:

Tegoedbon of budget, moet zelf aanvullen

Lokale overheid vangnet minder draagkrachtigen

Page 37: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Vergrijzing: verkrapping arbeidsmarkt in NL, kosten > Nu werkt 15,1 % beroepsbevolking in

zorg, 1,3 miljoen mensen Komende 20 jaar: 400.00

werknemers extra nodig Vanwege groei langdurige zorg,

arbeidsaanbod < Spanning arbeidsmarkt leidt

looninflatie

Page 38: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

NL situatie

Private bijdrage in vorm eigen bijdrage, eigen risico en aanvullende zorgverzekeringen zijn in NL lager dan rest

Om langdurige zorg betaalbaar te houden kan NL leren van DTSL

Page 39: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Aandeel private betalingen in totale zorgkosten

Page 40: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

> 65 jaar DTSL 20,6 % en NL 15,6% In DTSL is bevolking verder vergrijsd

maar kosten lager Kosten aanzienlijk lager Sociale verzekering voor langdurige

zorg Kosten beperkt doordat thuiszorg

gestimuleerd wordt Groter beroep eigen

verantwoordelijkheid door hogere eigen betalingen

Page 41: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Vergrijzing DTSL > NL

Page 42: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland
Page 43: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Langdurige zorg NL

AWBZ kent 5 soorten zorg: 1. persoonlijke verzorging 2. verpleging 3. begeleiding 4. verblijf verpleeghuis of

verzorgingshuis 5. hulp om te genezen

Page 44: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Langdurige zorg Nederland 2009 621.000 personen thuiszorg uit

AWBZ of WMO 246.ooo personen in intra-murale

AWBZ instelling 86 % van personen in

verpleeg/verzorgingshuizen ouder dan 75 jaar

Rest intramurale zorg verblijft in instellingen van gehandicapten of jeugdzorg, of geestelijke gezondheidszorg

Page 45: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Langdurige zorg in NL

Zorg zonder verblijf komt in zorg in natura of PGB

Op PGB is al eigen bijdrage < 1998 invoering pgb 10.000 mensen,

in 2008 109.000 mensen! AWBZ premie is 12,15 % bruto

inkomen exclusief rijksbijdrage

Page 46: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Langdurige zorg in NL

Twee soorten eigen bijdragen Lage bijdrage voor zorg zonder

verblijf en voor intramurale zorg als 1 van de partners in eigen woning achterblijft

Hoge bijdrage voor andere intra-murale zorg

Lage bijdrage is 2011 minimaal 145 euro en maximaal 764 euro per maand

Hoge bijdrage is maximaal 2094 euro per maand

Page 47: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Langdurige zorg in DTSL: sober Sinds 1995 een sociale verzekering

voor langdurige zorg: Pflegeversicherung

Voor die tijd waren langdurig zieken voor kosten verpleging en verzorging aangewezen op bijstand

Anders dan NL: Duitse zelfstandigen niet rechtswege verzekerd, moeten private verzekering afsluiten

DTSL soberder NL

Page 48: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Pflegeheim in Duitsland

Page 49: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Verpleeghuis in NL

Page 50: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Langdurige zorg in DTSL Financiering net als NL via het bruto inkomen Premie hangt af van hebben kinderen 2008 premie huishoudens zonder kinderen

1,9 % en met 2,2 % Aanspraken minder ruim dan in NL: Vergoeding verpleging en verzorging maar

niet voor huisvesting, activering en begeleiding

2007: 2,25 miljoen (van 82 miljoen) hierop aangewezen

Page 51: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Langdurige zorg DSTL

Mensen hebben in DTSL recht op langdurige zorg:

Als assistentie nodig is bij essentiële taken zoals lopen, huishouden, voeding en verzorging

Indicatie vooral gericht lichamelijk functioneren

Psychische problemen slechts beperkt recht op vergoeding

Page 52: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Langdurige Zorg in DTSL

Drie zorgzwaarte categorieën voor extra en intramuraal:

Categorie 1: 1 x dag hulp nodig Categorie 2: 3 x dag hulp nodig Categorie 3: elk uur hulp nodig Intramurale gehandicapten krijgen

ook Pflegeversicherung

Page 53: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Langdurige zorg DTSL

Men kan opteren voor 3 soorten zorg:

1. intramurale zorg 2. tegoedbonnen 3. uitbetaling geld in vorm

mantelzorgkostenforfait

Page 54: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Langdurige zorg in DTSL

Van intramurale zorg in Duitse verpleeg- of verzorgingshuizen wordt 75 % van verplegings- en verzorgingskosten vergoed

Dus forse eigen bijdrage! Omdat wonen en zorg gescheiden

zijn, betaalt iemand in verpleeg/verzorg. huis daarbovenop nog 600 euro voor kost en inwoning

Minvermogenden krijgen bijstand

Page 55: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Slechts 30 % geindiceerden kiest verzorgings/verplegingshuis

Gevolg 2006 slechts 30 % Duitse geïndiceerden kiest voor verzorg./verpl. Huis

40 % kiest mantelzorgkostenforfait, betekent dat in regel ouderen in familieverband worden opgevangen

Overige 30 % ontvangt langdurige zorg thuis via Agentschap of combinatie

Revalidatie wordt gedekt Pflegeversicherung maar alleen nachtverpleging, prikkel thuiszorg

Page 56: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Vergelijking DTSL en NL

Langdurige zorg in DTSL: zo lang mogelijk thuis blijven wonen

DTSL: sterke prikkels tot thuiszorg en familie

Kans dat ouderen in verpl.verzorg. huis verblijft is 58 % kleiner dan in NL!

Ook vrijheid besteding mantelzorgkostenforfait bevordert (ondanks afslag 50 %) opvang familieverband

Page 57: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Vergelijking DTSL en NL

Opvang familieverband ook bevordert door:

1. gratis scholingsaanbod mantelzorg familieleden en andere informele zorgverleners

2. in DTSL makkelijker woningaanpassingen gericht op zelfstandig wonen ouderen

3. DTSL scheidt wonen en zorg, kan men beter aansluiten bij woonwensen zorgaanvragers. Ouderen langer thuis

Page 58: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Van Rijn: Kinderen meebetalen Van Rijn vraagt zich af of huishoudelijke

hulp wel onder ziektekosten valt en of huishoudelijke hulp niet door de kinderen betaald kan worden. Aanleiding voor het gesprek zijn de hervormingen in de AWBZ, waaronder de forse bezuinigingen in de thuiszorg van 75 procent op de huishoudelijke hulp en 25 procent op begeleiding.

Page 59: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Reactie CDA en PVDA Kamerleden Keijzer en Van Dijk stellen in het

artikel dat gemeenten in de keukentafelgesprekken best mogen vragen wat kinderen eventueel financieel kunnen bijdragen, maar dat meebetalen nooit verplicht mag worden. 'De gemeente mag ernaar kijken en dat gebeurt al, maar als de kinderen meebetalen aan de zorg voor hun ouders dan op vrijwillige basis', zegt Keijzer. ' We willen geen verplichting zoals in Duitsland. Daar moeten de kinderen hun loonstrookje laten zien.

Page 60: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Deel IV: wat kan NL leren van Duitsland?

Page 61: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Les van Duitsland

DTSL leert ons: hogere eigen bijdrage en eigen regie leidt tot houdbaarder zorg

Misschien kinderen naar inkomen verplicht laten meebetalen

In ieder geval slaagt DTSL er beter in dan NL om ouderen zo lang mogelijk thuis te laten wonen

Stijgende zorgkosten zijn ook verzekeringsprobleem

Page 62: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Deel V: stijgende zorgkosten zijn verzekeringsprobleem

Page 63: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

3 problemen zorg voor ouderen 1. solidariteit tussen generaties: is

de zorg voor ouderen op te brengen door jongeren? Of moeten ouderen deel zelf betalen?

2. vraag naar optimale verzekering ouderenzorg

3. uitvoering van de verzekering

Page 64: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Langdurige zorg: collectieve last > Is toekomstige modale

tweeverdiener in 2040 bereid om 36 of zelfs 47 % van inkomen aan zorgpremies te betalen?

Nu geeft gemiddeld gezin 23 % aan ziekte plus langdurige zorg

Page 65: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

De premie stijgt!

Page 66: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Omslagfinanciering: jong betaalt oud

Page 67: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Niet alleen jong betaalt oud, ook rijk betaalt arm

Page 68: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Rijk naar arm, hoogopgeleid naar laagopgeleid Rijk consumeert minder maar betaalt

meer Rijk doet minder beroep collectief

gefinancierde zorg Premies ziektekosten ZVW en AWBZ

zijn inkomensafhankelijk Rijk betaalt 1700 euro meer dan zij

ontvangen Arm betaalt 1100 minder dan zij

ontvangen Langdurige zorg: Rijk – 1200 en arm

+ 300 Beide betalen mee

gehandicaptenzorg

Page 69: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Dit effect wordt > als zorgkosten > Lasten van modale tweeverdiener

stijgen dan van 12 % tot 24 % Dit kan men niet zomaar neerleggen

bij de hogere inkomens omdat zij weinig van de stijging profiteren

Premies zijn leeftijdneutraal, dus worden stijgende kosten betaald door jongeren

Page 70: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Het is een verzekeringsprobleem

Zorgkosten > leiden tot premies > en belastingen > daardoor zal econ. groei <

Vraagstuk inkomenssolidariteit Oplossing: premies voor iedere groep

moeten overeenkomen met profijt Probleem blijft dat met zorgkosten >

de premie voor de lage inkomens onbetaalbaar wordt

Verzekeringsprobleem!

Page 71: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Uniforme collectieve zorg onhoudbaar Moral hazard: meer dan optimaal gebruik

van zorg en minder aandacht preventie Geen keuzevrijheid en differentiatie in

keuze verzekeringspakketten tussen inkomensgroepen

Uniforme zorg: te royaal voor armen en te karig voor rijken

Indien we dit niet aanpassen, zullen lage inkomens steeds meer gecompenseerd worden en dat gaat ten koste econ. groei

Page 72: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Vrouwen leven langer, kosten meer

Page 73: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

conclusies Je kunt vergrijzingsprobleem en

economische groei probleem oplossen met andere financiering

AWBZ leeftijdsspecifieke premies gecorrigeerd voor profijt

Zorguitgaven niet meer herverdelingsinstrument

Sparen is geen alternatief, voor grote schades levert verzekeren welvaartswinst op

Einde uniforme zorg

Page 74: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

conclusies

AWBZ leeftijdsspecifieke premies gecorrigeerd voor profijt lukt politiek misschien niet

Eigen risico is al inkomensafhankelijk Kinderen moeten misschien toch

gaan meebetalen voor ouders, zoals in DTSL

Deels kapitaalgedekt verzekeren voor langdurige zorg is een alternatief om te overwegen

Page 75: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Deel VI: afbraak verzorgingsstaat is pijnlijk proces

Page 76: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Zeer pijnlijke transitie in NL Verzorgingsstaat heeft geleid tot

individualisering en verzwakking familiebanden

Het sociale weefsel is aangetast Veel kinderen zullen duiken, 500

euro per maand voor ouders zijn zij niet gewend

Populistische partijen houden mythe in stand dat zorg bij ongewijzigd beleid betaalbaar blijft

Page 77: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Vragen aan de politiek

Lukt het politiek om premies leeftijdsafhankelijk te maken?

Lukt het politiek om eigen bijdrage > Lukt het de politiek om pakket < Lukt het de politiek om kinderen aan te

slaan voor hun ouders? Lukt het om meer ouderen thuis te

verzorgen? Als het mislukt gaan de zwakkeren het

gelag betalen

Page 78: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Algemene Conclusies

Page 79: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Conclusies

1. Rijk betaalt arm en jong betaalt oud, dat wordt door vergrijzing en stijgende zorgkosten onhoudbaar

2. Einde uniforme zorg 3. er moet iets gebeuren

Page 80: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Oplossingen 1. AWBZ leeftijdsspecifieke premies gecorrigeerd voor

profijt

Dus keuzevrijheid en differentiatie in keuze verzekeringspakketten tussen inkomensgroepen

Maar dat is einde uniforme zorg

2. Deels kapitaalgedekt verzekeren

3. misschien ook kindbijdrage

4. bedrijfsvoering AWBZ en WMO kan echt beter

Page 81: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Als we niets of te weinig doen: zal staat premie armen subsidiëren

ten koste van econ. groei en dan betalen uiteindelijk de zwakkeren de rekening!

Denk ook aan het Japanse scenario van tien jaar nauwelijks groei

Een betaalbare zorg is de meest sociale politiek die er bestaat!!!

Page 82: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Conclusies voor Atlant zorggroep Aanpassen aan onzekere tijd,

instroom <, concurrentie > Dus eigen instelling tip top in orde Gemeenten in zwaar weer, niet alle

gemeenten kunnen het aan Flexibele schil

Page 83: Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

conclusies

Als deze operatie mislukt betalen de armsten het gelag

Dan zal zorgbudget het onderwijsbudget opeten

Decentralisatie is goed!