BOMENSPECIAL

NUMMER 13 - JAARGANG 6 - ZOMER 2009Het Regionaal Landschap Lage Kempen wil ons

waardevolle landschap zoveel mogelijk behouden

en kansen geven zodat we er in de toekomst nog

meer van kunnen genieten.

We doen dit samen met de Vlaamse overheid, de

Provincie, natuurverenigingen, boeren, jagers,

toeristische organisaties en 15 gemeenten.

© Fr

ans V

an B

auwe

lIn Lummen staat één van de oudste bomen in Vlaanderen: de Duizendjarige Eik. Een mysterieuze boom met een lange geschiedenis van heksenverbrandingen en onthoofdingen, maar ook liefdesverklaringen…Een boom die het verdient om in de kijker te staan, om bewonderd te worden! Daarom steken we ‘m in een nieuw kleedje! Speelse infoborden, kunstige zitbankjes en kronkelende plankenpaden leiden je langs de Duizendjarige Eik en zijn nageslacht. De schitterende uitkijktoren en een gigantische panoramafoto genomen vanop de top van de boom, maken van het domein van de Duizendjarige Eik de ideale zondagnamiddagtrip…

Op zondag 21 juni wordt het volledig vernieuwde domein feestelijk geopend met een heus Boomenfeest. Op www.duizendjarigeeik.be vind je alles over deze oude eik, het Boomenfeest en de verhalen van Lummenaren over de ‘kleinere’ broertjes van de Duizendjarige Eik: de knoteiken!

Het volledige programma van het Boomenfeest lees je op de volgende bladzijde van deze landschapskrant.

De Duizendjarige Eik in ‘t nieuw

Oude bomen in de

Kempenp. 3 ©

Fran

s Van

Bau

wel

Eik!Een boekje over een boom saai? Niet deze ‘Eik’! Met zijn meer dan dertig bladzijden is dit magazine een echt hebbeding. Tips voor bomentrips, zelf een bakoven maken, de geheimen van de eik… het zijn maar enkele van de artikels. Wel opletten dat de kids er niet mee gaan lopen, want ook aan hen is gedacht: een leuke fotostrip, verhaaltjes voor het slapengaan, zelf eikeltollen maken, ze zijn er uren zoet mee! De Lummenaren krijgen dit boekje gratis in de brievenbus begin juni. Woon jij niet in Lummen, maar wil je toch graag een exemplaar? Kom dan naar het Boomenfeest en neem je eigen exemplaar mee naar huis!

Win de dvd-box Planet Earth of Dennenknopje-

jeneverp. 4

. Een mysterieuze boom met een lange geschiedenis van

Eik!Een boekje over een boom saai? Niet deze ‘Met zijn meer dan dertig bladzijden is dit magazine een echt hebbeding. Tips voor bomentrips, zelf een bakoven maken, de geheimen van de eik… het zijn maar enkele van de artikels. Wel opletten dat de kids

VU: F

rank

Smee

ts, G

rote

Baa

n 17

6, 35

30 H

outh

alen

-Hel

chte

ren

Infomagazine over bijzondere eiken

‘Den Dikke Eik’ in ’t nieuw

Gratis uitgave van Regionaal Landschap Lage Kempen vzw

Op zoek naarknoestige

kronkelbomen

“We gingen vaak naar nonkel Jules, die dicht bij de Duizendjarige Eik woonde.

Hij vertelde ons dan over de spoken en geesten die rondwaren aan de Dikke Eik…

Lees verder op pagina 14

www.duizendjarigeeik.be

eik_01_36.indd 1 7/05/09 14:03

Ontdek de ‘nieuwe’

Duizendjarige Eik

op het Boomenfeest!

te worden! Daarom steken we ‘m in een nieuw kleedje! Speelse infoborden, kunstige zitbankjes en kronkelende plankenpaden

De schitterende uitkijktoren en een gigantische panoramafoto

het Boomenfeest en de verhalen van Lummenaren over de ‘kleinere’ het Boomenfeest en de verhalen van Lummenaren over de ‘kleinere’ het Boomenfeest en de verhalen van Lummenaren over de ‘kleinere’ KNIP MIJ UIT !Goed voor 1 gratisherbruikbare boodschappentasOp het Boomenfeest (vanaf 13u) kan je deze bon aan de stand van het Regionaal Landschap Lage Kempen inruilen voor een gratis herbruikbare boodschappentas van de Duizendjarige Eik.

1 bon per gezin, geldig tot einde voorraad.

© W

im G

ombe

er

© Frans van Bauwel

LANDSCHAPSKRANT

Krant13A.indd 1 13-05-2009 13:16:21

Feest aan de Duizendjarige Eik | p.02KOM NAAR HET BOOMENFEEST! Zondag 21 juni 2009 • Duizendjarige Eik LummenOp zondag 21 juni 2009 - zomerzonnewende - wordt het volledig vernieuwde domein van de Duizendjarige Eik in Lummen feestelijk ingehuldigd met een heus Boomenfeest! Al in 1905 vierden belangrijke Belgen, waaronder James Ensor, Oostends schilder en Nicolas Theelen, stichter van Het Belang van Limburg, hun eigen Boomenfeest aan de Duizendjarige Eik. Wij doen het 100 jaar later in ’t lang en in ’t breed over. We beginnen er al aan om 5u ’s ochtends met boomyoga en gaan door tot ’s avonds met leuke activiteiten voor jong en oud!

Duizendjarige Eik Lummen

1

2

34

5

6

7

8

9

10

Wakker worden!5u Boomyoga aan de Duizendjarige Eik met zonnegroet (± 1u)7u Boommeditatie, ervaar de helende kracht van bomen en geniet van een relaxerende wandeling (±2u)Opgelet! Voor deze activiteiten moet je vóór 18 juni inschrijven via info@RLLK.be of tel 011/78 52 59. Het is gratis, maar het aantal plaatsen is beperkt, dus wees er snel bij! Voor de boomyoga moet je zelf een matje voorzien.

1

1

Doorlopend vanaf 13uKunst aan de Eik: Kunstkring Lumina is creatief met de Duizendjarige EikOude volksspelenBoomcafé met (h)eerlijke hapjes en drankjesFolkgroep Naragonia brengt vrolijke sfeermuziekStandjes van de verschillende partnersCompostmeesters tonen creatieve tips voor tuinafval

3

88899

Doorlopend vanaf 14u Fotoclub De Eik maakt van jou een foto in een decor uit de jaren 1900Raadpleeg het Keltisch Boomorakel en lees je BoomhoroscoopInfostand leylijnen en aardstralen opsporen met de wichelroedeDemonstratie boomverzorging en boom-klimmenWorkshop: zelf een bezem makenHoutkunstenaar Joost Vanvoorde maakt hout-sculpturen met de kettingzaagDemonstratie mobiele boomzaagEen natuurgids vertelt over het landschap aan de Duizendjarige EikBeklim de nieuwe uitkijktoren en geniet van het zichtKindergrime & Keltische tatoeages

1

2

2

4

510

1011

11

11

Voorstellingen13u Theater aan de Eik 13u30 Kinderkoor De Decibels brengt een ode aan de Duizendjarige Eik14u Voorleeshoekje: Heksje Wijsneus en de wijze bomen, Mannetje Tak14u Workshop: maak je eigen kruidenhapjes en -drankjes14u15 Kazoufanfare Moed en Volharding14u30 Workshop: leylijnen en aardstralen opsporen met de wichelroede15u Theater aan de Eik15u Voorleeshoekje: Heksje Wijsneus en de wijze bomen, Mannetje Tak15u15 Kazoufanfare Moed en Volharding15u30 Workshop: maak je eigen kruidenhapjes en -drankjes16u Voorleeshoekje: Heksje Wijsneus en de wijze bomen, Mannetje Tak16u15 Kazoufanfare Moed en Volharding16u30 Workshop leylijnen en aardstralen opsporen met de wichelroede17u Theater aan de Eik17u Voorleeshoekje: Heksje Wijsneus en de wijze bomen, Mannetje Tak17u Workshop: maak je eigen kruidenhapjes en -drankjes

1

11

1

6

712

16

176

12

16

7

Hoe geraak je er?Het domein van de Duizendjarige Eik ligt langs de N725 Lummen-Meldert (richting Tessenderlo), aan de rechterkant vanuit Lummen. Er is gratis bewaakte parking voorzien op het terrein naast de Duizend-jarige Eik, aan de Dikke Eikstraat. Volg de pijlen!Nog beter: kom met de fi ets! Ook die kan je kwijt op de parking. Bovendien krijg je van de parkeerwachter een bonnetje dat je aan de stand van het Regionaal Landschap Lage Kempen kan omruilen voor een gratiswandelkaart (zolang de voorraad strekt).

Meldert - N725 - Lummen

INGANG

© Koen Luts

Theater aan de Eik

De helende kracht van bomen

Op zo

ek na

ar leylijnen met de wichelroede

Kazoufanfare Moed en Volharding

Folk

van N

aragonia

Boomyoga

Voorleeshoekje Heksje Wijsneus

Foto’s uit de jaren 1900

Bezoek ook www.duizendjarigeeik.be

GRATIS!

Ik hou van jou! Beloof elkaar 1000 jaar trouw…Op 21 juni om 11u nodigen we alle verliefde koppeltjes uit om onder de beschermende armen van de Duizendjarige Eik hun liefde te verklaren via het oude Keltische hand-vastingritueel. De eik staat als geen ander symbool voor levenskracht, harmonie en vruchtbaarheid. De monumentale Dui-zendjarige Eik is dan ook dé ideale plaats om elkaar 1000 jaar trouw te beloven.Wil jij ook meedoen met de liefdes-ceremonie onder de Duizendjarige Eik? Schrijf je dan snel in op info@rllk.be of via 011/78 52 59 met jullie twee namen en adresgegevens. Wij bezorgen je dan alle praktische informatie.

Krant13A.indd 2 13-05-2009 13:16:57

Oude bomen in de Kempen | p.03Je merkt het pas als je erop begint te letten. In onze streek staan heel wat bijzondere, oude bomen. Soms met een verhaal, een eigen naam of een vreemde vorm. Kijk maar eens rond en misschien vind je in jouw buurt ook nog wel zo’n statige mastodont of mysterieuze kronkelboom. Wij zetten er alvast enkele op een rijtje!

Feest aan de Duizendjarige Eik | p.02

Knoestige knarrenZe lijken veel minder oud, maar ze zijn misschien wel het oudst van allemaal: knoteiken! In de streek van Lummen, Halen en Beringen hebben we er al meer dan 650 geteld. Uniek voor Vlaanderen! Knoteiken zijn eiken die om de ca 7 jaar werden geknot, zodat men brandhout had van de takken die werden afgezaagd. Een typisch gebruik uit deze streek, tot aan de Tweede Wereldoorlog. De knoteiken die je vandaag nog ziet zijn vaak al tientallen jaren niet meer geknot, waardoor ze gaan scheu-ren of zelfs sterven. Omdat ze zo typisch zijn voor onze streek, zou het jammer zijn om ze verloren te laten gaan! Daarom: knot die knoestige knarren! Hoe je dat moet doen lees je in onze praktische knoteikenhandleiding. Stap voor stap bekijken we de boom en leggen we uit hoe je precies moet knotten. En dat kan natuurlijk ook bij nieuwe jonge eiken! Vraag gratis je knoteikenhandleiding via info@rllk.be of tel 011/78 52 59. In de gemeenten Lummen, Halen en Beringen kan je ‘m gratis afhalen op de milieudienst van de gemeente.

De Duizendjarige Eik van Lummen is één van de oudste nog levende bomen in Limburg! In al die eeuwen heeft hij heel wat meegemaakt. Onder zijn takken werd recht gesproken, gefeest, oorlog gevoerd en hij is zelfs in brand gestoken. De boom heeft Lummen zien groeien, terwijl hij zelf langzaam ouder werd. Al in 1940 werd deze mythische boom beschermd als monument. Op hetzelfde domein werden ook zijn zoon en kleinzoon geplant. Aan de achterzijde van het domein heb je een prachtig uitzicht over de glooiende Vallei van de Zwarte Beek. Het spreekt voor zich dat deze inspirerende plaats bewaard moet blijven voor het nageslacht. Met verschillende partners werd de afgelopen jaren hard gewerkt om de Duizendjarige Eik terug in ere te herstellen en de aandacht te geven die hij verdient. Het resultaat kan je vanaf 21 juni bewonderen op de volledig vernieuwde site van de Duizendjarige Eik.

De in Limburg! In al die eeuwen heeft hij heel wat meegemaakt. Onder zijn takken werd recht gesproken, gefeest, oorlog gevoerd en hij is zelfs in brand gestoken. De boom heeft Lummen zien groeien, terwijl hij zelf langzaam ouder werd. Al in 1940 werd deze mythische boom beschermd als monument. Op hetzelfde domein werden ook zijn zoon en kleinzoon geplant. Aan de achterzijde van het domein heb je een prachtig uitzicht over de glooiende Vallei van de Zwarte Beek. Het spreekt voor zich dat deze inspirerende plaats bewaard moet blijven voor het nageslacht. Met verschillende partners werd de afgelopen jaren hard gewerkt om de Duizendjarige Eik terug in ere te herstellen en de aandacht te geven die hij verdient. Het resultaat kan je

vernieuwde site van de Duizendjarige Eik.

Dikke knuffel van de Duizendjarige Eik uit Lummen!

Monumentale bomen vind je soms op de vreemdste plaatsen. Zoals deze eik op het oude mijnterrein aan het einde van de Magazijnstraat in Heusden-Zolder. Hij is al vaak op het nippertje aan de dood ontsnapt en is getekend door vandalisme. Bovendien parkeerden auto’s op zijn wortels, wat hem ook al geen deugd deed. Hoog tijd dus om deze oude boom een facelift te geven. Met een hoogtewerker geraakte een profes-sionele boomverzorger tot aan de hoogste takken om ‘m te snoeien en het dood hout uit de kruin te halen. Rond zijn stam werd een omheining gezet, zodat auto’s de wortels niet meer kunnen beschadigen. Zo kan-ie er weer enkele decennia tegen!

De in Limburg! In al die eeuwen heeft hij heel wat meegemaakt. Onder zijn takken werd recht gesproken, gefeest, oorlog gevoerd en hij is zelfs in

De in Limburg! In al die eeuwen heeft hij heel wat meegemaakt. Onder zijn takken werd recht gesproken, gefeest, oorlog gevoerd en hij is zelfs in

De in Limburg! In al die eeuwen heeft hij heel wat meegemaakt. Onder zijn takken werd recht gesproken, gefeest, oorlog gevoerd en hij is zelfs in

© W

im G

ombe

er

Ze lijken veel minder oud, maar ze zijn misschien wel het oudst van allemaal: knoteiken! In de streek van Lummen, Halen en Beringen hebben we er al

Kusjes van de Kastanjedreef uit Houthalen-Helchteren

Lieve groetjes van de lindedreef uit Leopoldsburg!

Kusjes uit Houthalen-Helchteren

Bovendien parkeerden auto’s op zijn wortels,

Met een hoogtewerker geraakte een profes-

een omheining gezet, zodat auto’s de wortels Zomerse groeten

van de Mijn-eik uit Heusden-Zolderuit Heusden-Zolder

Lieve groetjes

Leopoldsburg heeft wat met lindes, zoveel is duidelijk.

Naast de Leopold III-dreef, staat ook aan het gemeentehuis een

bijzondere linde. De vrijheidsboom, zo wordt hij genoemd.

Hij werd dan ook geplant bij de bevrijding in de Tweede Wereld-

oorlog. De boom die je vandaag ziet is echter niet die oorspron-

kelijke boom, want die overleefde het maar twee jaar. Dat wil

zeggen dat deze zilverlinde toch ook al meer dan 60 jaar oud is.

In de zomer van dit jaar gaat een boomverzorger hem eens goed

opknappen, zodat hij weer nieuwe scheuten krijgt en er weer een

tijdje tegen kan!tijdje tegen kan!

Knoestige knarren

© W

im G

ombe

er

Vrolijke groetjes van de Vrijheidsboom uit Leopoldsburg!

bewonderen op de volledig

Kastanjedreef

Groeten van de lindes aan de Kluis in Bolderberg

In de Leopold III–laan in het centrum van Leopoldsburg pronkt

een unieke lindedreef van maar liefst zeven rijen, waarvan er nog

zes zichtbaar zijn. Twee rijen van de dreef zijn Amerikaanse eik.

De lindedreef kreeg de zegen van Koning Boudewijn. De laatste

jaren had de lindedreef het moeilijk: heel wat bomen stierven.

Bovendien was het dood hout van de nog rechtstaande bomen een

gevaar voor de omwoners. Daarom werden het afgelopen jaar 93

bomen gekapt en vervangen door nieuwe lindebomen. De gekapte

bomen vonden een nieuw leven in verschillende kunstprojecten

onder de noemer ‘Tilia Cordata’. Binnen enkele tientallen jaren zal

de dreef terug de straat domineren.

Deze 250 jaar oude Kastanjedreef was de

vroegere toegangsweg tot Kelchterhoef vanuit

Houthalen. Dreven werden vaak gebruikt om

indruk te maken op de bezoekers en ze zorgden

voor een beschutting tegen zon of hevige

regen. Deze, soms erg dikke, tamme kastanjes

zijn toe aan een fi kse opknapbeurt.

Sommige bomen zijn gescheurd en het dood

hout kan gevaarlijk zijn voor wandelaars. Daar-

om neemt een professionele boomverzorger

de kastanjebomen onder handen. Zo kunnen ze

nog honderden jaren trots Kelchterhoef sieren.

Zondag 13 september, op Open Monumenten-

dag, zetten we deze prachtige dreef in de kijker

en kan je in Kelchterhoef komen wandelen

langs ‘houtspots’ met gidsen die je vertellen

over het landschap en leuke activiteiten voor

de kids!

© Fr

ans V

an B

auwe

l

© W

im G

ombe

er

Enkele jaren geleden werd de beroemde Kluis van Bolderberg volledig gerestaureerd en terug opengesteld voor het publiek. Het ideale moment om ook het landschap rondom de Kluis eens onder handen te nemen. Daar staan immers zeven grote lindes, symbool voor ‘De Zeven Heerlijkheden’. Omdat de bomen geen eeuwig leven beschoren is, werden al zeven nieuwe lindes ge-plant, zodat zij op termijn de oude bomen vervangen. De verdwenen monumentale oude beuk kreeg in ruil drie nieuwe beuken en rondom werden nog verschillende oude bomen ver-zorgd.

Krant13A.indd 3 13-05-2009 13:19:17

Deze landschapskrant kwam tot stand met de steun van de Vlaamse Gemeenschap, het Agentschap voor Natuur en Bos en het Agentschap voor Ruimtelijke Ordening en Onroerend Erfgoed, Europa, de provincie Limburg en de gemeenten Beringen, Bocholt, Halen, Ham, Hamont-Achel, Hechtel-Eksel, Heusden-Zolder, Houthalen-Helchteren, Leopoldsburg, Lommel, Lummen, Neerpelt, Overpelt, Tessenderlo en Zonhoven.

Deze krant wordt twee maal per jaar gratis verspreid op 120.000 exemplaren. Volgende uitgave: winter 2009.V.U. Frank Smeets, Regionaal Landschap Lage Kempen vzw, Grote Baan 176, 3530 Houthalen-Helchteren.tel. 011/78 52 59. E-mail: info@RLLK.be, www.RLLK.beRedactie en foto’s: RLLK. Ontwerp: www.seegersgombeer.be. Druk: Concentra.

De winnaar van de vorige Landschapskrant was Adriën Gilis uit Lummen.

COLOFON

Lummenaren over ‘hun’ knoteiken en wat ze er mee deden…

Kan jij raden welk detail van een mooi plekje uit Bosland op deze foto staat? We zoeken de gemeente en een benaming.

Stuur ons het juiste antwoord vóór 30 juni 2009 via info@RLLK.be of naar RLLK, Grote Baan 176, 3530 Houthalen-Helchteren. Wie weet win jij wel een fl es Dennenknopje, heerlijke jenever van dennenappels uit Bosland. Of krijg je de dvd-box ‘Planet Earth’ thuisgestuurd: de baan-brekende natuurserie van de BBC die je het ultieme portret van onze aarde schetst. Doe dus snel mee en win!

WEDSTRIJD:

Wil je het volledige

verhaal horen? Ga naar

www.duizendjarigeeik.be

Wist je dat in het noordwesten van Limburg meer dan 4500 ha aaneengesloten bos ligt? Geen wonder dat dit ‘Bosland’ heet! Dit ‘land’, verspreid over de gemeenten Hechtel-Eksel, Overpelt en Lommel wil samen met het Agentschap voor Natuur en Bos het kindvriendelijkste bos van Vlaanderen worden.

Win de dvd-box van Planet Earthof een fl es Dennenknopje!

© M

oniq

ue B

ogae

rts

Internationaal Symposium ‘Oude Bomen als Levend Erfgoed’

Op 14 april organiseerden we in Hasselt een internationaal symposium rond monumentale bomen. Met 200 deelnemers uit verschillende sectoren was het een enorm succes. Kon je er niet bij zijn, maar wil je toch graag de presentaties volgen? Surf dan naar www.duizendjarigeeik.be en bekijk de video’s van de presentaties, het foto-verslag of download de teksten.

Het leven zoals het vroeger was

“Er waren in Lummen maar twee auto’s toen. De wegen waren allemaal modderig. Als de kinderen op school kwamen, waren hun klompen nat en zaten ze met blote voeten in de klas. Als ze een boterham met boter wilden, moesten ze eerst de koe melken, boter draaien en de oven aanmaken om brood te bakken! De kinderen werkten toen heel hard! Hun les leren deden ze onderweg naar school, want thuis moesten ze meehelpen op de boerderij.”Dat hoorden de vijfdeklassers van basisschool De Wegwijzer uit Lummen op 29 en 30 april in het nabijgelegen rust-huis Meerlehof. De 80- en zelfs 90-plussers van het rusthuis werden door de kinderen geïnterviewd over hún kin-dertijd. En die verschilde wel heel erg met wat de kids vandaag doen. Gelukkig zijn de tijden veranderd, vinden de kinderen, maar het was wel bijzonder leerrijk!

Dit project kadert binnen het Erfgoedproject ‘De Oude Kempen Leren Kennen’ van het Regionaal Landschap Lage Kempen met steun van de provincie Limburg en de Koning Boudewijnstichting.

“In de omgeving van Lummen gebruikt men het woord ‘sinken’ of ‘sunken’ voor knoteiken. In Eversel (Heusden) stonden sinken, maar lang niet zoveel als in Lummen. Ze stonden vooral langs kerkpaadjes en in de hagen. Dat konden er wel 15 tot 20 zijn op 200m haag.”Modest, °1923

“In een holle sunk zit goede pot- grond. Maria is ooit door een in een sunk broedende steenuil in de hand gepikt, toen ze van haar oma pot-grond uit de sunk moest halen.”Albert, °1926

“Sinken waren hol van boven en de uilen gingen daar graag in wonen. Heel wat Lummense kerels roofden de nesten van de steenuilen leeg om ze thuis verder op te kweken.”Cyriel, °1926

“Er waren ooit zoveel meikevers dat het eikenhout helemaal kaal gevreten was. Er waren jaren dat het stonk van de mei-kevers. Die maken bolletjes groene uitwerpselen en als er veel van ligt dan stinkt het ‘overal’!”Jozef, °1925

“Al het hout in de hagen en aan de sunken werd om de 6 à 8 jaren afgekapt en tot mutters of mutsaarden gebonden. Elk jaar gebruikte een gemiddelde boerderij zo’n 300 mutters voor oven en stoof. Men bewaarde de mutters in een houtmijt, waar ze lang genoeg (2 jaar) konden drogen.”Theophiel, °1928

© P

rovi

ncia

le B

iblio

thee

k Lim

burg

, Col

lect

ie Li

mbu

rgen

sia

© K

IK-I

RPA

Brus

sel

p.04 | Terug in de tijd

“Er waren in Lummenmaar twee auto’s!”

Britse experts Jill Butler en Ted Green bij een Lummense knoteik.

© Fr

ans V

an B

auwe

l

dromen tussen bomen

Krant13A.indd 4 13-05-2009 13:20:47