Titel

De landelijke vogelmeetnetten in natuurbeheer en-beleidChris van Turnhout

1

Onze missie: volgen populatie-veranderingen van alle wilde vogels in NederlandMonitoring gebaat bij continuteit op de lange termijn

Sovon Vogelonderzoek Nederland

Echter:

Informatie-behoeften van opdrachtgevers en stakeholders veranderen

Beweegredenen, voorkeuren en tijd van vrijwilligers veranderen

Sovon Vogelonderzoek Nederland

Onze uitdaging: Innoveren van meetnetten om aan nieuwe vragen te voldoenWaarborgen van oorspronkelijke doelstellingenGaranderen van hoge participatie door vrijwilligers -> binding & werving

Sovon Vogelonderzoek Nederland

4

Netwerk Ecologische Monitoring:

Samenwerkingsverband van overheidsorganisaties (Rijk, Provincies, Rijkswaterstaat)

Continue afstemming van inwinning op de informatiebehoefte; streven naar vraagbundeling

17 landelijke meetnetten, cordinatie meestal door PGOs

Uitvoering grotendeels door vrijwillige waarnemers (+ provincies/instituten), op basis van gestandaardiseerde meetprotocollen

Kwaliteitsbewaking door CBS

Sovon Vogelonderzoek Nederland

Veranderingskaarten (links) maakten de winst- en verliesrekening per soort inzichtelijk.

Nieuw in deze atlas is de relatieve dichtheidskaart (rechts). Op dit kaarttype staat de kans weergegeven dat je een soort tijdens een bezoek van 1 uur aan een km-hok ook daadwerkelijk tegenkomt. Deze kans is afhankelijk van de dichtheid waarmee een soort voorkomt. Deze dichtheid kon worden bepaald omdat het veldwerk voor de Tweede Broedvogelatlas een nieuw element bevatte: het kilometerhokonderzoek van 1 uur waarin een 5 minuten durende punttelling werd uitgevoerd.5

Constant effort sitesNestkaartenBroedvogels 1973-77, 1998-2000, 2013-16Winter- & trekvogelsBroedvogelsAlgemene soortenAlgemene soortenWatervogels etc.Ganzen en zwanenBijzondere soorten

AtlasprojectenSchaarse soortenZeldzame soortenKolonievogels

Steekproef

TotaalWinter- & trekvogels 1978-83, 2013-16Meetnetten, uitvoering vooral door vrijwilligers

6

landelijke trends

Sovon Vogelonderzoek Nederland

7

regionale trends

Sovon Vogelonderzoek Nederland

8

indicatoren (Living Planet Index)

Sovon Vogelonderzoek Nederland

9

Toename in informatie-behoefte:

Van een handjevol naar 23 meetdoelen / beleidsvelden

Zowel nationaal (Rode Lijst, exoten, indicatoren) als internationaal (VRL, FBI, TMAP): GOED!!

Meer soorten en populaties

Van landelijke trends naar provinciale en gebieden-trends (Natura 2000)

Van signalerend naar evaluerend (meetnet-ontwerp!)

Hogere ruimtelijke resolutie data

Sovon Vogelonderzoek Nederland

Hoe?

1) Bijsturen bestaande telprojecten

bv. ANLb en SNL:

afstemmen telmethode (BMP)harmoniseren soortenlijstenwat is al beschikbaar, wat isextra nodig?herijken prioriteiten(soortselecties, regios,habitats)

Sovon Vogelonderzoek Nederland

Via website aanbieden van vacante telgebieden

Sovon Vogelonderzoek Nederland

2) Starten nieuwe telprojecten

Meetnet Urbane Soorten (2007)Meetnet Agrarische Soorten (2009)Meetnet Slaapplaatsen (2011)

arbeidsextensiefinstap-projecten voornieuwe tellers

Sovon Vogelonderzoek Nederland

3) Aanpassen telstrategie

Variren van telfrequentie:

elk jaar 2 telgebieden elk jaar 1 telgebied + 3 telgebieden elke 3 jaar (in rotatie)

Integrale gebiedskartering (SNL)Aantrekkelijk voor vrijwilligers

Sovon Vogelonderzoek Nederland

NB. Jaarlijkse metingen blijven belangrijk!

- In geval van 6-jaarlijkse metingen zou landelijke trendbeoordeling voor 44% van de soorten foutief zijn (CBS)

- Op gebiedsniveau percentage nog veel hoger

Schmidt et al. 2015

Sovon Vogelonderzoek Nederland

Veranderingskaarten (links) maakten de winst- en verliesrekening per soort inzichtelijk.

Nieuw in deze atlas is de relatieve dichtheidskaart (rechts). Op dit kaarttype staat de kans weergegeven dat je een soort tijdens een bezoek van 1 uur aan een km-hok ook daadwerkelijk tegenkomt. Deze kans is afhankelijk van de dichtheid waarmee een soort voorkomt. Deze dichtheid kon worden bepaald omdat het veldwerk voor de Tweede Broedvogelatlas een nieuw element bevatte: het kilometerhokonderzoek van 1 uur waarin een 5 minuten durende punttelling werd uitgevoerd.15

4) Technische vernieuwingen

Sovon Vogelonderzoek Nederland

Sinds 2011, AUTOCLUSTER software voor BMP: automatische interpretatie van waarnemingen per bezoek tot territoria

Sovon Vogelonderzoek Nederland

Sinds 2016, AVIMAP: mobiele app voor invoer waarnemingen

Sovon Vogelonderzoek Nederland

Substantile reductie van bureauwerk: BMPop papier autoclust. AvimapVeldwerk323234Bureauwerk18102Totaal504236

Meer en gedetailleerdere data beschikbaarMeer uniforme wijze van uitwerking Meer validatie-mogelijkhedenSnellere feedback mogelijkHerinterpretatie achteraf mogelijkVrij beschikbaar voor derden

Sovon Vogelonderzoek Nederland

Web-tools om eigen data te bewerkenMeelees-rechten voor medetellers (beheerders)

Sovon Vogelonderzoek Nederland

Diverse output, o.a. soortgroep-kaarten

Sovon Vogelonderzoek Nederland

21

data beschikbaar via NDFF, informatie via sovon.nl

www.sovon.nl/soorten

Sovon Vogelonderzoek Nederland

Veranderingskaarten (links) maakten de winst- en verliesrekening per soort inzichtelijk.

Nieuw in deze atlas is de relatieve dichtheidskaart (rechts). Op dit kaarttype staat de kans weergegeven dat je een soort tijdens een bezoek van 1 uur aan een km-hok ook daadwerkelijk tegenkomt. Deze kans is afhankelijk van de dichtheid waarmee een soort voorkomt. Deze dichtheid kon worden bepaald omdat het veldwerk voor de Tweede Broedvogelatlas een nieuw element bevatte: het kilometerhokonderzoek van 1 uur waarin een 5 minuten durende punttelling werd uitgevoerd.22

www.sovon.nl/provincies/gebieden

Sovon Vogelonderzoek Nederland

Veranderingskaarten (links) maakten de winst- en verliesrekening per soort inzichtelijk.

Nieuw in deze atlas is de relatieve dichtheidskaart (rechts). Op dit kaarttype staat de kans weergegeven dat je een soort tijdens een bezoek van 1 uur aan een km-hok ook daadwerkelijk tegenkomt. Deze kans is afhankelijk van de dichtheid waarmee een soort voorkomt. Deze dichtheid kon worden bepaald omdat het veldwerk voor de Tweede Broedvogelatlas een nieuw element bevatte: het kilometerhokonderzoek van 1 uur waarin een 5 minuten durende punttelling werd uitgevoerd.23

5) Werving en opleiding

Feedback & interactieCursussen & lezingenSamenwerking met TBOs

Sovon Vogelonderzoek Nederland

Sovon Vogelonderzoek Nederland

25

Detailniveau BMP-data

Sovon Vogelonderzoek Nederland