Landelijke vogelmeetnetten voor natuurbeheer en natuurbeleid

De landelijke vogelmeetnetten in natuurbeheer en-beleid

Chris van Turnhout

Sovon Vogelonderzoek Nederland

• Onze missie: volgen populatie-veranderingen van alle wilde vogels in Nederland

• Monitoring gebaat bij continuïteit op de lange termijn


Echter:

• Informatie-behoeften van opdrachtgevers en stakeholders veranderen

• Beweegredenen, voorkeuren en tijd van vrijwilligers veranderen


Onze uitdaging: • Innoveren van meetnetten om aan nieuwe vragen

te voldoen• Waarborgen van oorspronkelijke doelstellingen• Garanderen van hoge participatie door

vrijwilligers -> binding & werving


Netwerk Ecologische Monitoring:

- Samenwerkingsverband van overheidsorganisaties (Rijk, Provincies, Rijkswaterstaat)

- Continue afstemming van inwinning op de informatiebehoefte; streven naar vraagbundeling

- 17 landelijke meetnetten, coördinatie meestal door PGO’s

- Uitvoering grotendeels door vrijwillige waarnemers (+ provincies/instituten), op basis van gestandaardiseerde meetprotocollen

- Kwaliteitsbewaking door CBS

Constant effort sitesNestkaarten

Broedvogels 1973-77, 1998-2000, 2013-16

Winter- & trekvogelsBroedvogels

Algemene soorten Algemene soorten

Watervogels etc.

Ganzen en zwanen

Bijzondere soorten

Atlasprojecten

Schaarse soorten

Zeldzame soorten

Kolonievogels

Steekproef

Totaal

Winter- & trekvogels 1978-83, 2013-16

Meetnetten, uitvoering vooral door vrijwilligers


1984 1990 1995 2000 2005 2010 20150

20

40

60

80

100

120

140

160

Zomertortel 1984-2015

Inde

x

landelijke trends


0

50

100

150

200

250

1990 1995 2000 2005 2010 2015

inde

x

NL

HZZ

RIV

HZO

regionale trends


020406080

100120140160180200

1990 1993 1996 1999 2002 2005 2008 2011 2014

popu

latie-

index

agrarischbosopen natuurmoeras

indicatoren (Living Planet Index)


Toename in informatie-behoefte:

• Van een handjevol naar 23 meetdoelen / beleidsvelden

• Zowel nationaal (Rode Lijst, exoten, indicatoren) als internationaal (VRL, FBI, TMAP): GOED!!

• Meer soorten en populaties

• Van landelijke trends naar provinciale en gebieden-trends (Natura 2000)

• Van signalerend naar evaluerend (meetnet-ontwerp!)

• Hogere ruimtelijke resolutie data


Hoe?

1) Bijsturen bestaande telprojecten

bv. ANLb en SNL:

• afstemmen telmethode (BMP)• harmoniseren soortenlijsten• wat is al beschikbaar, wat is

extra nodig?• herijken prioriteiten

(soortselecties, regio’s,habitats)


Via website aanbieden van vacante telgebieden


2) Starten nieuwe telprojecten

• Meetnet Urbane Soorten (2007)• Meetnet Agrarische Soorten (2009)• Meetnet Slaapplaatsen (2011)

- arbeidsextensief- instap-projecten voor

nieuwe tellers


3) Aanpassen telstrategie

• Variëren van telfrequentie:

elk jaar 2 telgebieden elk jaar 1 telgebied + 3 telgebieden elke 3 jaar (in rotatie)• Integrale gebiedskartering (SNL)• Aantrekkelijk voor vrijwilligers


NB. Jaarlijkse metingen blijven belangrijk!

- In geval van 6-jaarlijkse metingen zou landelijke trendbeoordeling voor 44% van de soorten foutief zijn (CBS)

- Op gebiedsniveau percentage nog veel hoger

Schmidt et al. 2015

Sovon Vogelonderzoek Nederland4) Technische vernieuwingen

Sovon Vogelonderzoek NederlandSinds 2011, AUTOCLUSTER software voor BMP: automatische interpretatie van waarnemingen per bezoek tot territoria


Sinds 2016, AVIMAP: mobiele app voor invoer waarnemingen


Substantiële reductie van bureauwerk:

BMPop papier autoclust. Avimap• Veldwerk 32 32 34• Bureauwerk 18 10 2Totaal 50 42 36

• Meer en gedetailleerdere data beschikbaar• Meer uniforme wijze van uitwerking • Meer validatie-mogelijkheden• Snellere feedback mogelijk• Herinterpretatie achteraf mogelijk• Vrij beschikbaar voor ‘derden’


• Web-tools om eigen data te bewerken• Meelees-rechten voor medetellers

(beheerders)


Diverse output, o.a. soortgroep-kaarten


data beschikbaar via NDFF, informatie via sovon.nl

www.sovon.nl/soorten


www.sovon.nl/provincies/gebieden


5) Werving en opleiding

• Feedback & interactie• Cursussen & lezingen• Samenwerking met TBO’s


Detailniveau BMP-data

Landelijke vogelmeetnetten voor natuurbeheer en natuurbeleid

Environment

Transcript of Landelijke vogelmeetnetten voor natuurbeheer en natuurbeleid