LabradorPost Juni 2011
description
Transcript of LabradorPost Juni 2011
Labradorpost
jaargang 47 | nummer 3 | juni 2011
Internationale Workingtest HongarijeClubmatches en tentoonstellingenFokker aan het woord
3
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 3
postIn deze uitgave met als thema ‘Showen en exposeren’:
Labradorjaargang 47 | nummer 3 | juni 2011
showen 08In het begin van de vorige eeuw waren er nog geen rashonden, maar wel honden met bepaalde overeenkomstige kenmer-ken. Serieuze fokkers hadden een stam van een bepaald type, dat ze met grote zorg-vuldigheid in hun fokkerij in stand tracht-ten te houden door strenge selectie op uiterlijk en werkeigenschappen. Vaak was het type van die honden streekgebonden, maar naarmate het reizen voor de mensen makkelijker werd, ontstonden soortgelijke stammen in andere streken en andere lan-den.
crufts 2011 38In Kortrijk haalde Nicky (Withara’s Sarahs Smashing Nicky) op 15 november 2009 haar laatste CACIB-punt en werd daarmee Internationaal Kampioen. Dit betekende ook dat ze nu voor het leven gekwalifi-ceerd was voor deelname aan de Crufts. Dit is echt de show der shows; wat voor een sporter de Olympische Spelen zijn, dat is de Crufts voor de hondenliefhebber. Elk jaar komen er in Birmingham ongeveer 28.000 honden om in vier dagen gekeurd te worden.
Iwt 2011 48Hongarije had dit jaar de eer om de IWT te mogen organiseren op het schitterende landgoed rond het paleis van Fertöd. Dit paleis, ‘het Hongaarse Versailles’, is ge-bouwd tussen 1720 en 1766. Het behoorde toe aan de familie Esterházy, een rijke aris-tocratische familie. Het landschap bestaat voornamelijk uit bos met lange lanen en heel hoge bomen, waar ongetwijfeld veel fazanten overheen zijn gedreven en dat daardoor prachtige schoten zal hebben opgeleverd.
fokker aan het woord 52Eibergen- Aan een rustig landweggetje, in het groene landschap van de Achterhoek, woont en werkt Ria Nijhof. Ze runt een ‘re-triever en jachthondenhotel’ en fokt ruim 15 jaar Labradors onder de kennelnaam ‘Holterhook’. Terwijl stagière Nienke een groepje honden uit de kennel haalt en meeneemt voor een wandeling langs de beek, liggen de bejaarde Millie en pup Lisa onder de keukentafel aan onze voeten. Ria vertelt over het ontstaan van haar kennel.
inhoud
NLV-Activiteitenkalender 05
Column, van de bestuurstafel 07
Showen 08
Inteelt en inteeltcoëfficiënt 12
De elektrische halsband 16
Column, met een knipoog van Dora 19
Verslag wandeling op Schier 20
Commissiepagina Bestuur 24
Commissiepagina CMC 25
Commissiepagina’s AC 26
Commissiepagina’s JPC 28
Commissiepagina’s ABC 30
Pupinformatie 34
Dekreuenlijst 36
Gezondheidsmeldingen/overlijden 37
Verslag Crufts 2011 38
Postzak 40
Kinderpost 45
Overleden Honden 46
Verslag IWT 2011 48
Fokker aan het woord 52
ABC-telefoon 55
Gezondheidsvaria 56
Verslag VUT-wedstrijd 60
Labrador Shop 62
Verslag Workingtest Biddinghuizen 64
Inschrijfformulier KCM 68
Aspirantleden 72
NLV-Kruiswoordpuzzel 73
Formulier NLV-database 75
Gegevens Bestuur en Commissies 76
Colofon en Adverteerders 78
52
3808
48
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 5
*CAC: Certificat d’Aptitude au Championnat (nationale kampioensprijs)**CACIB: Certificat d’Aptitude au Championnat International de Beauté (internationale kampioensprijs)
Deze kalender wordt gepubliceerd onder voorbehoud van wijzigingen en zetfouten. Raadpleeg regelmatig onze website www.nederlandselabradorvereniging.nl ; u kunt ook bellen met de NLV-infolijn, tel: 053 - 431 99 04. Voor overige kynologische evenementen & informatie: www.kennelclub.nl
NLV-activiteitenkalender 2011
NLV-ActiViteiteNkALeNder
02 Clubdiplomadag Borculo JPc - zie website NLV02/03 CaC*/CaCib**-show echt (openlucht) www.limburgia-hondenshow.nl07-10 wereldtentoonstelling Parijs (Frankrijk) www.worlddogshow2011.fr09 KnJV-proef Lunteren JPc - voor alle retrieverrassen ju
L
19 landgoed fair Landgoed www.landgoedfair.nl Mariënwaerdt27 KampioensChapsClubmatCh Bennekom cMc - zie website NLV27 Kind-labradorshow Bennekom Ac - zie website NLV28 CaC*/CaCib**-show rotterdam www.kynologenclub-rotterdam.nl A
ug
01-04 eurodogshow Leeuwaren www.eurodogshow2011.nl03 KnJV-proef Numansdorp JPc - zie website NLV17 behendigheidsdag Ospel Ac - zie website NLV23 map Amsterdamse Bos JPc - zie website NLV24/25 CaC*/CaCib**-show Maastricht www.mhsv.nl se
p
1/2 CaC*/CaCib**-show Zwolle www.ijsselshow.nl01 Clubdiplomadag krimpen a/d iJssel JPc - zie website NLV02 CertifiCaatdag Lathum Ac - zie website NLV08 foKKeriJberaad eemnes ABc - zie website NLV16 worKingtest Son en Breugel JPc - zie website NLV o
kt
5/6 CaC*/CaCib**-show Bleiswijk www.dogshowbleiswijk.nl05 artemis krimpen a/d iJssel JPc - zie website NLV12 wandeling iJmuiden Ac - zie website NLV12 asterion Nijmegen JPc - zie website NLV26/27 CaC*/CaCib**-show winner Amsterdam www.winnershow.nl N
oV
10-12 CaC*/CaCib** -show Wijchen www.kerstshow.com
De
C
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 7
van achter de bestuurstafel column
We gaan toch niet bij de pakken neerzitten?
De schokkende documentaire van de BBC onder
de titel Pedigree Dogs Exposed, waarin de kwalijke
gevolgen van de rashondenfokkerij voor het voet-
licht werden gebracht, leidde tot een golf van her-
nieuwde aandacht voor dit onderwerp. Met name
de Cavalier King Charles Spaniel moest het daarin
ontgelden. Even later volgde een uitzending van de
Nederlandse commerciële televisiezender Het Ge-
sprek, waarin een discussie plaatsvond tussen een
Tweede Kamerlid van de Partij voor de Dieren, een
vertegenwoordiger van de Raad van Beheer en een
deskundige (geneticus). Gezegd moet worden dat
de Raad van Beheer in deze discussie niet erg sterk
uit de bus kwam als overkoepelende instantie voor
de kynologie, die toch zonder voorbehoud
alles in het werk zou moeten stellen om
misstanden in de fokkerij te voorkomen.
In december 2010 volgde in een uitzending
van Zembla nogmaals een documentaire
over de rashondenfokkerij, waarbij door
het bestuur van de Nederlandse Labra-
dor Vereniging (NLV) vooraf stelling is
genomen door in een brief aan de redactie
van Zembla duidelijk te maken hoe de NLV
zich al sinds jaren inzet voor de gezond-
heid van de Labrador Retriever. Helaas
is van de door ons verstrekte informatie
niets teruggekomen in de desbetreffende
documentaire, die een gematigde versie
was van het eerder door de BBC uitgezonden pro-
gramma, maar wel dezelfde boodschap bevatte,
namelijk dat het fokken van rashonden per defini-
tie leidt tot onacceptabele gezondheidsproblemen
en daarom moet worden verboden.
Na de Zembla-uitzending volgden talloze publica-
ties in kranten en tijdschriften, uiteenlopend van
zeer ongenuanceerd tot deskundig, genuanceerd
en waardevol. Ook de politiek bemoeide zich met
het onderwerp; staatssecretaris Bleeker dreigde
zelfs met een fokverbod voor de Cavalier King
Charles Spaniel. Het bestuur van de NLV ontving
een aantal bezorgde reacties van leden die zich
afvroegen wat de NLV aan dit probleem dacht te
gaan doen.
Omdat de Labrador Post het verenigingsblad is
van de NLV, is dit de plaats waar het antwoord
op die bezorgdheid het best tot zijn recht komt.
Daarom eerst nog maar even een opsomming van
wat de NLV nu al onderneemt in het belang van de
gezondheid van het ras. Genoemd mogen worden
het regelmatig houden van een uitgebreid gezond-
heidsonderzoek en met behulp van de resultaten
van dit onderzoek het voortdurend werken aan
verbetering van ons fokreglement en de daad-
werkelijke handhaving daarvan; het bijhouden
van een database met gezondheidsgegevens; het
bevorderen van het melden van gezondheidspro-
blemen door fokkers en eigenaren en het mede
op basis daarvan verstrekken van informatie aan
aspirant-pupkopers; de samenwerking met dierge-
neeskundige faculteiten en instituten in binnen-
en buitenland in gezondheidsonderzoeken en de
verstreking van donaties aan die instellingen om
onderzoeken mogelijk te maken.
Maar er moet nog meer gebeuren. Daarom wordt
momenteel hard gewerkt om de gezondheidsgege-
vens, die nu alleen via de Algemene Begeleidings-
commissie verkrijgbaar zijn, ook rechtstreeks via
de nieuwe website van de NLV toegankelijk te ma-
ken voor leden. Verder heeft de NLV aan de Raad
van Beheer gevraagd beter en sneller te worden ge-
ïnformeerd over het aantal (geslaagde) dekkingen
per reu in verband met de voorgenomen wijziging
van het NLV-fokreglement om het aantal dekkin-
gen per reu te beperken. Dit om te voorkomen dat
enkele fokdieren te zeer de erfelijke samenstelling
van de volgende generaties zullen gaan bepalen.
Het bestuur heeft de Raad van Beheer hiervoor
om medewerking gevraagd. Het antwoord op dit
verzoek was helaas nogal teleurstellend. Enerzijds
juicht de Raad het initiatief van de NLV toe, ander-
zijds kan hij nog geen medewerking verlenen aan
het transparanter maken van de gegevens voor
de fokkerij, omdat ‘al onze IT-capaciteit is ingezet
voor de vernieuwbouw van het stamboekprogram-
ma’. Aldus de directeur van de Raad in een brief
aan de NLV.
Nu wil ik het belang van het verbeteren van het
stamboekprogramma niet bagatelliseren, maar je
zou toch denken dat waar de rashondenfokkerij zo
onder vuur ligt en waar er zoveel negatieve publici-
teit is over dit onderwerp, een initiatief als dat van
de NLV met beide handen zou worden aangegre-
pen! Helaas, niets is minder waar.
Voor de NLV betekent dit echter geenszins dat
wij nu bij de pakken gaan neerzitten. Binnen
afzienbare termijn komt de NLV met een voorstel
voor de beperking van het aantal dekkingen per
reu. Dit voorstel zal worden geagendeerd voor de
Algemene Ledenvergadering.
Het laatste woord is dus aan de leden van onze
vereniging en dat bent u!
Theo J. Prenen
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 9 8 Labrador Post 3 | juni 2011
showen
Voor de fokker is een tentoonstelling de
plaats om te bepalen of hij met zijn fokkerij op
de goede weg is.
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 9
Voor de buitenstaander is een tentoonstelling ongetwijfeld een kermis der ijdelheden, waar hij om moet lachen of waar hij zich aan stoort. Voor de fokker is een tentoonstelling de plaats om te bepalen of hij met zijn fokkerij op de goede weg is.
tentoonstellingen, de oorsprongIn het begin van de vorige eeuw waren er nog geen rashonden, maar wel honden met bepaalde over-eenkomstige kenmerken. Serieuze fokkers hadden een stam van een bepaald type, dat ze met grote zorgvuldigheid in hun fokkerij in stand trachtten te houden door strenge selectie op uiterlijk en werkei-genschappen. Vaak was het type van die honden streekgebonden, maar naarmate het reizen voor de mensen makkelijker werd, ontstonden soortgelijke stammen in andere streken en andere landen.
De fokkers hadden zelf een soort ‘blauwdruk’ ge-maakt en als ze zagen dat een bepaalde eigen-schap dreigde te verdwijnen, gebruikten ze an-dersoortige honden om die gewenste eigenschap weer terug te brengen in hun stam. Natuurlijk was dat niet ideaal, want door het inkruisen van een heel andere hond krijg je natuurlijk ook een groot aantal andere eigenschappen op de koop toe. De fokkers hielden zelf over het algemeen nauwkeurig bij uit welke combinatie hun fokproducten ontston-den, ze hielden als het ware hun eigen privé stam-boek bij. Met de verbeterde reismogelijkheden ontstond de behoefte om de honden van de eigen stam te verrijken met die van anderen en zo werden de tentoonstellingen geboren. Vandaar was het een kleine stap om de ‘blauwdruk’ officieel vast te leg-gen in een rasstandaard.
Vervolgens, toen de kynologie zich ging organise-ren, liet men deze rasstandaard officieel erkennen door The Kennel Club ( in Nederland Raad van Be-heer op Kynologisch Gebied) en ging men de af-stamming van de honden vastleggen in een offici-eel erkende stamboom. De rashond was geboren!
Het oorspronkelijke doel van een tentoonstelling is dus geen kermis der ijdelheden, maar een beoor-deling en afweging van de kwaliteit van de hond in
vergelijking met honden van datzelfde ras, met als doel dat ras in stand te houden en te verbeteren. En wetend dat er rassen zijn die al honderden jaren in bijna ongewijzigde vorm bestaan, kan men te-recht van een ‘cultuurgoed’ spreken.
exposities, wat Verstaan we daar onder?In de reglementen van de Raad van Beheer worden alle tentoonstellingen en clubmatches verzameld onder de naam ‘exposities’. We kennen de volgen-de exposities:
• Clubmatches georganiseerd door de plaatse-lijke kynologenclub;
• (Kampioenschaps)clubmatches georganiseerd door de rasvereniging;
• Rasgroeptentoonstellingen (voor hondenrassen behorend tot dezelfde rasgroep);
• Nationale tentoonstellingen (voor honden van alle rassen);
• Internationale tentoonstellingen (voor honden van alle rassen), waar niet alleen het nationale, maar ook het internationale kampioenschap
gewonnen kan worden.
de kynologenVerenigingHet is iedereen aan te raden lid te worden van de plaatselijke kynologenvereniging. Via deze vereni-ging kunt u meedoen aan een puppycursus, ge-hoorzaamheidscursussen, ringtraining, lezingen bijwonen en deelnemen aan de jaarlijkse club-match, een ideale startplaats voor een geïnteres-seerde kynoloog. Meestal komen er 150 tot 200 honden van alle rassen, de sfeer is gemoedelijk, het is niet zo erg als u de kneepjes van het vak nog niet zo goed kent en de keurmeester heeft de tijd om niet alleen over uw hond te praten, maar ook over uw manier van voorbrengen!
de kampioenschapsclubmatchDe volgende stap is de (kampioenschaps)club-match van de rasvereniging. Voor de ervaren expo-sant is de kampioenschapsclubmatch van de NLV belangrijk omdat de keurmeesters vrijwel altijd echte rasspecialisten zijn en de te winnen kampi-oenschappen op deze dag dubbel tellen! Voor de beginner is dit een interessante dag omdat er ner-
Clubmatches en tentoonstellingen: kermis der ijdelheden of een zinvolle kwaliteitsvergelijking?showen Tekst: Hadewich van Wessem / Foto’s: T. Koene
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 11 10 Labrador Post 3 | juni 2011
gens anders zoveel Labradors bij elkaar te zien zijn en de sfeer gezellig en gemoedelijk is. Het is een buitenshow en de honden lijken dit zeer op prijs te stellen. Bovendien is het voor fokkers een ideale gelegenheid om hun fokproducten weer eens te-rug te zien. Ook niet-leden van de NLV kunnen voor deze kampioenschapsclubmatch inschrijven. De show wordt ook door buitenlanders bezocht. Het inschrijfgeld is, vergeleken bij dat van veel andere CAC/CACIB- shows, bijzonder laag.De NLV organiseert ook elk jaar een NLV-clubmatch (ook wel de kleine clubmatch of de regionale club-match genoemd). Steeds op een andere plaats in Nederland en altijd in samenwerking met een van de kynologenverenigingen. Veel beginnende exposanten schrijven zich eerst in voor deze club-
match en daarna voor de kampioenschapsclub-match. Deelname aan een regionale clubmatch is voorbehouden aan leden van de NLV.
en dan VerderAls u eenmaal door het ‘tentoonstellingsvirus’ bent besmet, is er geen weg meer terug: u wilt verder en gaat zich inschrijven voor tentoonstellingen. De nationale (CAC) en internationale (CACIB) tentoon-stellingen tellen over het algemeen zo tussen de 1.500 en 2.000 deelnemende honden uit alle lan-den van de wereld.Kermis der ijdelheden of een zinvolle kwaliteitsver-gelijking?
Vrij overgenomen uit het boek De Labrador Retriever.
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 11
heeft u ingeschreven voor de kampioen-schapsclubmatch in bennekom? leuk!als het voor u, of de hond, de eerste keer is dat u meedoet aan een exteri-eurkeuring dan is het verstandig thuis ervoor te gaan oefenen.
hoe leer ik mijn hond showen?Het is de bedoeling dat de hond in de ring rustig blijft staan als de keurmeester de hond bekijkt, dat hij zich laat betasten en gewillig zijn gebit toont en dat de hond in een rustig tempo in de ring op en neer kan lopen. Dat lijkt niet zo moeilijk, maar dat is het toch wel. Het moeilijkste is misschien nog wel dat de hond een paar minuten moet blijven staan zonder dat hij al te veel beweegt en zonder dat hij gaat zitten!
de ringtrainingOp de meeste wat grotere kynologen-clubs kunt u een korte cursus ringtraining volgen. Meestal zijn dit cursussen waarbij u niet verplicht bent om iedere week te komen, maar als u de beginselen heeft ge-leerd, kunt u per keer besluiten om wel dan niet aan de cursus mee te doen. Na het vol-gen van zo’n korte ringtrainingscursus kunt u verder thuis aan de gang. Zo kunt u bij-
voorbeeld proberen om de hond te laten staan als u zijn voer klaarmaakt of iedere keer als u hem iets lekkers geeft. Natuurlijk bouwt u dat langzaam op. Eerst beloont u hem al als hij maar een seconde netjes staat en heel langzamerhand leert u uw hond steeds iets langer te blijven staan. En echt, oefening baart kunst!
het betastenOok is het verstandig om eens aan een kennis of bekende te vragen om uw hond te betasten. De keurmeester doet dat ook en dan is uw hond daar al aan gewend. Op de ringtraining leert u ook hoe u uw hond verder het beste kunt voorbrengen, hoe hard u moet lopen om het gangwerk van uw hond te laten zien en hoe u uw hond voor de show in de juiste conditie brengt.
nog eVen in bad?Wilt u uw hond van tevoren nog in bad doen, doe dit dan ruim voor de show. Een labradorvacht moet namelijk stug aanvoe-len en door uw hond te wassen maakt u de vacht zacht en krullerig. Wel is het verstan-dig uw hond voor de show even goed na te kijken. Zijn de oren schoon, de nagels kortgeknipt, heeft uw hond geen vlooien
of andere parasieten en is het uiteinde van zijn staart mooi rondgeknipt?
een loopse teefSinds een paar jaar is het ook toegestaan om met een loopse teef aan een show mee te doen. Dat is fijn voor de teveneigenaar, want een loopsheid komt vaak toch onver-wacht, maar soms is het wat minder fijn voor reueneigenaren. Heeft u een loopse teef, zorg dan dat andere exposanten hier geen last van hebben. Zoek een wat afgelegen plekje voor haar buiten het geurveld van de reuen, loop niet teveel met haar rond en houd haar goed in de gaten. Een onge-wenste dekking is immers zo gebeurd!Monorchyde of cryptorchide reuen, d.w.z. gecastreerde reuen of reuen waarvan één of beide teelballen niet zijn ingedaald, mo-gen helaas niet aan de show deelnemen.
Veel succes!Als u ruim voor de kampioenschapsclub-match begint met oefenen, weet u zeker dat u goed voorbereid in de ring komt te staan. Met een beetje geluk hebben we mooi weer en wordt het voor een ieder een gezellige, leuke, interessante en leerzame dag!
Oefenen, Oefenen, Oefenen
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 13
alle ins en outs op een rijtje
inteelt en inteeltcoËfficiËnt
Inteelt, lIjnteelt, outcrossBij de term ‘inteelt’ denken de meeste fok-kers aan paring tussen heel nauw verwantehonden: ouder-kind, broer-zus. Naast ‘in-teelt’ worden dan ‘lijnteelt’ en ‘outcross’ gezet. In die opvatting is lijnteelt het com-bineren van honden die weliswaar verwant zijn, maar niet in de eerste graad, zoals bij inteelt, en outcross is het combineren van honden die niet of nauwelijks verwant zijn.Het verschil tussen inteelt en lijnteelt is dus niet wezenlijk maar gradueel: lijnteelt is een iets afgezwakte vorm van inteelt. Je kunt je verder afvragen of je, binnen één rashon-denpopulatie, nog wel met goed fatsoen van outcross kunt praten als het stamboekvoor dat ras al jaren gesloten is, als er al generaties lang geen ‘vers bloed’ meer istoegelaten. Bij rassen die een grote popu-latie hebben èn op een groot aantal ver-schillende voorouders teruggaan, is out-cross misschien nog een optie. Maar bij tal van kleine rassen zijn er simpelweg geen combinaties meer mogelijk tussen niet-verwante honden omdat àlle honden van zo’n ras verwant zijn.
InteeltcoëffIcIëntInteelt heeft altijd betrekking op voorou-ders die vader en moeder gemeenschap-pelijk hebben, dus op honden die aan bei-de zijden van de stamboom voorkomen. De mate van inteelt wordt uitgedrukt in de inteeltcoëfficiënt (IC; in de vakliteratuur wordt de inteeltcoëfficiënt vaak met F aan-geduid).
Doordat de genen, die van generatie op generatie worden doorgegeven, steeds kopieën van kopieën van kopieën zijn, is het mogelijk dat de pup van twee ouders die ergens in de stamboom dezelfde voor-ouder hebben, een kopie van hetzelfde origineel meekrijgt. De inteeltcoëfficiënt
geeft aan hoe groot die kans is.
In moeilijker bewoordingen: de IC geeft de waarschijnlijkheid (de kans) aan dat bij een individu de twee exemplaren (één van vader en één van moeder) van een wille-keurig genenpaar identiek zijn, doordat ze allebei kopieën zijn van hetzelfde gen van een gemeenschappelijke voor-ouder (identical by descent). Je kunt het ook zo formuleren: de IC geeft aan welk percentage van het totaal aan genenparen homozygoot-identiek is volgens de kans-berekening.
Bij inteelt gaat het dus niet alleen om ho-mozygotie, maar om homozygoot-iden-tiek. Zouden we niet over genen maar over auto’s praten, dan zou je kunnen zeggen dat twee auto’s van het merk en type Opel Kadett het begrip homozygotie weerge-ven, terwijl twee exacte kopieën van één Opel Kadett – met op precies dezelfde plaatsen een krasje, een roestplekje, een deukje – het begrip ‘homozygoot-identiek’ weergeven.
De IC is een getal tussen nul en één. Meestal wordt dat getal uitgedrukt als een percentage, tussen nul procent en honderd procent. Als er geen enkele verwantschap tussen de ouders bestaat (vader en moe-der hebben geen gemeenschappelijke voorouders) is de IC nul (0 procent). Slechts bij langdurige zware inteelt (bijvoorbeeld elke generatie opnieuw broer-zus-paring) zal een IC in de buurt van één (100 procent) worden bereikt.
Als voorbeeld voor een IC-berekening la-ten we een vader-dochter-paring zien, waarbij er geen verwantschap is tussen de ouders van de dochter. In de stamboom van een pup van vader en dochter zit maar
één gemeenschappelijke voorouder, nl. vader. De inteelt kan dus alleen betrekking hebben op vader.
Voor elk genenpaar heeft vader twee gen-exemplaren (allelen), A1 en A2, waarvan hij er maar één heeft doorgegeven aan de dochter. Als je de IC wilt weten voor devader-dochtercombinatie, dan vraag je ei-genlijk: hoe groot is de kans dat een pup uit die combinatie hetzelfde allel doorkrijgt van de vader én van de dochter, dus: hoe groot is de kans dat de pup uiteindelijk het leven ingaat met twee keer A1 (of met twee keer A2).
In nog weer andere woorden: hoe groot is de kans data) de dochter aan de pup het allel door-
geeft dat ze van vader heeft gekregen (en níet dat van moeder),
en tegelijkertijdb) de vader aan de pup hetzelfde allel
doorgeeft dat hij eerder aan dochter doorgaf.
In schema:
Tekst: Janneke Scholten, Genetic Counselling Services / Foto: A. Boxum
VADERA1 + A2
PUPA1 + A1
VADERA1 + A2
DOCHTERA1 + A?
MOEDERA3 + A4
Wie de kynologische literatuur een beetje bijhoudt, weet dat er de laatste jaren veel aandacht is voor de gevolgen van inteelt in rashondenpopulaties. Dat ‘te veel inteelt’ niet goed is, dat weten we allemaal zo langzamerhand wel. Maar wat is eigenlijk inteelt? Wat zegt een inteeltcoëfficiënt precies? Wat zijn die negatieve gevolgen van inteelt nou helemaal? en waar ligt de grens, wat kan nog wel en wat is ‘te veel’?
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 15 14 Labrador Post 3 | juni 2011
Die kans is: 50% (voor gebeurtenis a) x 50% (voor gebeurtenis b) = 25%. De Inteeltcoëf-ficiënt voor een vader-dochtercombinatie is dus 25%, tenminste, als vader en moeder helemaal niet verwant zijn.
Een broer-zus-paring leidt tot hetzelfde resultaat. Weer uitgaande van twee on-verwante ouders, in dit geval zijn dat de grootouders van de pup, zijn er in de stam-boom van een kind van broer en zus twee gemeenschappelijke voorouders, namelijk opa en oma. De inteeltberekening betreft dus deze twee honden.
De vraag die je stelt is: hoe groot is de kans dat de pup uiteindelijk twee identieke alle-len heeft, hetzij afkomstig van opa (de va-der van broer en zus), hetzij afkomstig van oma (de moeder van broer en zus). Dus: hoe groot is de kans dat:a) broer en zus hetzelfde allel van hun va-
der hebben meegekregen (die kans is 50%)
en tegelijkertijdb) de broer aan de pup het allel doorgeeft
dat hij van vader kreeg, en níet dat van zijn moeder (ook 50%)
en tegelijkertijdc) de zus aan de pup het allel doorgeeft
dat ze van haar vader kreeg, en níet dat van haar moeder (ook 50%) of (a-c) hetzelfde verhaal, maar dan van oma in plaats van opa.
Die kans is: 50% (a) x 50% (b) x 50% (c) = 12,5% voor de vader van broer en zus. Het-zelfde geldt voor de moeder van broer en zus. Samen geeft dat 25% kans dat de pup twee identieke allelen heeft. Ook hier: dat geldt alleen als opa en oma helemaal niet
verwant zijn. Zijn die wèl verwant, dan is de IC van de pup navenant hoger.
Wie dit al ingewikkelde berekeningen vindt, kan zich voorstellen dat het nog veelonoverzichtelijker wordt als we het heb-ben over gemeenschappelijke voorouders die tot acht of meer generaties terugzit-ten, en zo ver moet je minstens terug wil je uitkomsten krijgen die zinnig zijn. Uit ver-schillende vergelijkingen blijkt namelijk dat inteeltcoëfficiënten berekend over drie of vier generaties veel minder voorspellende waarde hebben dan berekeningen over acht of meer generaties. Gelukkig hoe-ven we die sommetjes niet met de hand te doen; er zijn inmiddels programma’s ont-wikkeld die dat werk snel en betrouwbaar door de computer laten doen.
Overigens is het een misverstand om te denken dat de IC van een pup het gemid-delde is van de IC van de beide ouders. De voorbeelden hierboven laten dat al zien: in de combinatie van broer en zus hebben we te maken met twee honden, broer en zus, die elk een IC van 0% hebben (hun ouders zijn immers niet verwant). De pup die daar-uit komt, heeft echter een IC van 25%.Andersom kan gelukkig ook: twee ouder-dieren die beide een heel hoge IC hebben, kunnen in combinatie met elkaar juist een nest met een heel lage IC geven. Het gaat er maar om of de twee ouders wel of niet op dezelfde voorouders zijn ingeteeld.
Wat zIjn nou eIgenlIjk DIe negatIeve gevolgen van Inteelt?De methode van inteelt gold lang als za-ligmakend in de rashondenfokkerij. Inteelt werd gezien als de manier bij uitstek om de ‘goede’ genen te behouden, de ‘slechte’ weg te selecteren, en op die manier een homozygote populatie op te bouwen met alleen ‘gewenste’ kenmerken. In die visie zijn genen ‘goed’ of ‘slecht’ en gaat men ervan uit dat het mogelijk is om op één enkel gen te selecteren, zonder gevolgen voor de rest van het genenpakket.Inmiddels weten we beter.
We weten nu dat genen niet alleen goed of slecht zijn, zwart of wit, maar het hele scala van grijs daartussenin bestrijken. En ‘bijna goed’ is meestal niet te onderscheiden van ‘goed’. Tegen duidelijk ‘foute’ genen kunnen we selecteren, maar met ‘net niet helemaal goed’ kunnen we weinig in de fokkerij.
Even terug naar de auto: tussen een gloed-nieuwe Opel en een Opel die total-loss op de sloop ligt, zitten héél veel gradaties. Zijn er mankementen aan motor of rem-men, dan is al snel duidelijk dat we met een ‘fout’ exemplaar te maken hebben. Maar als het brandstofverbruik een fractie ho-ger ligt dan zou kunnen of als de handrem het wel doet, maar in de loop van de tijd steeds een ietsje meer kracht vereist, dan is het maar de vraag of je dat wel merkt. In fokkerij-termen: tegen HD, ED, levershunt kunnen we selecteren, maar merken we het als een hond nèt wat eerder buiten adem is? Als een hond een tikkeltje gevoeliger is voor infecties? Waarschijnlijk niet. Als zo’n tendens zich, héél geleidelijk, bij het merendeel van de honden voordoet, dan is de kans zelfs levensgroot dat we erin meegroeien, eraan wennen, niet beter we-ten. Inteeltdepressie – afnemende vitaliteit in een populatie – is voor een groot deel het gevolg van de ongemerkte opstape-ling van zulke ‘net niet helemaal goede’ genen.
We weten nu ook dat, wanneer we selecte-ren op één kenmerk, één gen, we ongewild diezelfde selectie toepassen op andere genen die er toevallig vlakbij liggen. Ge-nen waarvan we doorgaans helemaal geen idee hebben wat ze precies beïnvloeden. Strenge selectie op één enkel kenmerk kan daardoor als resultaat hebben dat on-gewenste eigenschappen plotseling wijd verbreid raken in een ras, of dat gewenste eigenschappen juist meeverdwijnen met een kenmerk waartégen we selecteren.Stel je voor dat we, wanneer we streng zouden selecteren vóór een bepaalde oogkleur, ongewild ook zouden selecteren vóór een genetische aanleg voor hartkwa-len, of per ongeluk ook selecteren tégen die eigenschappen die de Labrador tot apporteur maken. Dit zijn uit de lucht ge-grepen voorbeelden, maar ondenkbaar is het niet. Op diezelfde manier is bij een an-der ras de aanleg voor blaas- en nierstenen tot raskenmerk geworden: die aanleg blijkt meegelift te zijn in de selectie vóór het voor dat ras kenmerkende vlekkenpatroon. Voor dat vlekkenpatroon zijn alle honden van dat ras inmiddels fokzuiver. Voor die aanleg voor nierstenen helaas ook.
Een derde veronderstelling van de in-teeltmethode is dat homozygotie (voor gewenste kenmerken uiteraard) een goe-de zaak is. En ook die veronderstelling is
VADERA1 + A2
BROERA1 + A?
MOEDERA3 + A4
PUPA1 + A1
ZUSA1 + A?
VADERA1 + A2
MOEDERA3 + A4
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 15
inmiddels door de wetenschap weerlegd. Rassen die gekenmerkt worden door een hoge mate van homozygotie, een hoge mate van genetische eenvormigheid dus, blijken op allerlei fronten kwetsbaarder te zijn dan minder ver doorgefokte rassen.De vitaliteit en de fertiliteit nemen af. Het ras krijgt te maken met een toename in gezondheidsklachten en een toename in gedragsproblemen. Door selectie is men er wellicht in geslaagd een aantal erfelijke kwalen uit te bannen, maar de erfelijke af-wijkingen die nog wel in het ras aanwezig zijn, komen voor bij veel honden van dat ras en zijn nauwelijks nog terug te dringen.
Uit recent onderzoek (zie kader) blijkt on-omstotelijk een relatie tussen inteelt en levensduur: hoe hoger de inteeltcoëffici-ënt, hoe korter de gemiddelde levensduur. Dezelfde relatie zien we tussen nestgrootte en inteelt: hoe hoger de inteeltcoëfficiënt
van de teef, hoe kleiner de nesten die ze voortbrengt. Van kleinere nesten ligt een fokker misschien niet wakker, maar die on-miskenbare daling van levensverwachting zou geen fokker met het hart op de juiste plaats onberoerd moeten laten.
Wat Is hoog, Wat Is te hoog?‘Harde’ grenzen, die aangeven: tot zover is inteelt veilig, daarboven wordt het ge-vaarlijk, zijn er (nog) niet. Per ras zal dat ook verschillend zijn. De gevolgen van op-stapelende inteelt worden maar heel ge-leidelijk zichtbaar, het is niet zo dat er van de ene op de andere generatie plotseling een probleemsituatie is. Alleen onderzoek over een flink aantal generaties kan even-tuele verschillen in vruchtbaarheid, in le-vensduur, in gedrag etc. in kaart brengen. Inteeltberekeningen over tien generaties laten bijvoorbeeld veel duidelijker de ef-fecten van inteelt zien dan berekeningen waarin maar vier of vijf generaties diep wordt gekeken.
De inteeltcoëfficiënt mag natuurlijk nooit het enige criterium zijn bij het fokken. Nie-mand zal het in z’n hoofd halen om een hond met HD te paren aan een hond met epilepsie, enkel en alleen omdat daar een nest met een lage IC uit zou komen.
De inteeltcoëfficiënt is een extra afwe-gingsfactor, net zoals we allemaal al lang proberen rekening te houden met gezond-heid, met karaktereigenschappen, met ex-terieurkenmerken. Die laatste drie zijn van belang voor het nest dat we nu op de we-reld zetten. De eerste is vooral van belang voor de langere termijn, om de populatie, het ras, een overlevingskans te bieden.
lIteratuur• Armstrong J.B., in press. Inbreeding and
Longevity in the Domestic Dog (2001).• Patronek G.J., D.J. Waters en L.T. Glick-
man, 1997. Comparative longevity of pet dogs and humans: Implications for ger-ontology research. Journal of Gerontol-ogy 52A: B171-B178.
• Wang J., W.G. Hill, D. Charlesworth en B. Charlesworth, 1999. Dynamics of in-breeding depression due to deleterious mutations in small populations: Muta-tion parameters and inbreeding rate. Genetical Research 74: 165-178.
• Reed DH, E.H. Lowe, D.A. Briscoe en R. Frankham, 2003. Inbreeding and extinc-tion: Effects of rate of inbreeding. Con-servation Genetics 4: 405–410.
Eerder gepubliceerd: Labrador Post, jaargang
40, nr. 3 (juni 2004).
Nala met haar pups, goede start!
In 2001 rondde prof. J.B. Armstrong van de Universiteit van Ottawa, een onderzoek af naar de relatie tussen levensduur en inteelt bij een aantal hondenrassen (Standaard Poedel, Clumber Spaniel, Drentsche Patrijs-hond en Australian Shepherd). Ter vergelijking werden bij het onderzoek ook bastaardhonden van vergelijkbaar gewicht en grootte betrokken die de eerste generatie vormden van kruisin-gen tussen verschillende rassen. Voor de rashonden werden inteeltcoëffi-ciënten berekend over tien genera-ties.
De uitkomsten: per 10% meer inteelt daalt de levensverwachting met on-geveer tien maanden.De bastaardgroep (met een inteeltco-ëfficiënt van 0%) liet de grootste ge-middelde levensduur zien, namelijk bijna veertien jaar. Bij de verschillende rashonden daalde de levensverwach-ting vrijwel lineair met toenemende inteelt, van ruim dertien jaar voor de honden met de laagste inteeltcoëffi-ciënt (0-10%) tot ruim tien jaar voor de honden met de hoogste inteeltcoëffi-ciënt (30-40%).
Bron: Inbreeding and Longevity in the Do-
mestic Dog, J.B. Armstrong (2001), in press.
Zie ook: http://www.canine-genetics.com
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 17 16 Labrador Post 3 | juni 2011
de elektrische halsbandanders bekekenTekst: Ton Buijs / Foto’s: Christine Poelstra & Dick Mathot
EffEct van hEt toEpassEn van EEn ElEktrischE halsbandEr zijn enkele publicaties over het gebruik van de elektrische halsband en de effec-ten op een hond: a. Journal of Veterinary Behavior (2007) 2,
1-4 (Karen L. Overall, 2007) b. ‘Training dogs with help of the shock
collar: short and long term behavioural effects’ (Matthijs B.H. Schilder, Joanne A.M. van der Borg, 2004)
Deze publicaties vermelden de volgende uitkomsten van wetenschappelijk onder-zoek:• Trainen met de elektrische halsband
veroorzaakt meer stress dan trainen zonder.
• Het toedienen van een schok met be-hulp van een elektrische halsband is pijnlijk voor de hond.
• De hond gaat, door het trainen met de elektrische halsband, de aanwezigheid van de eigenaar en diens commando’s associëren met het krijgen van elektri-
sche ‘correcties’.• Het gebruik van de elektrische halsband
heeft geen echte gedragswijziging tot gevolg.
Er is de afgelopen tien jaar veel onderzoek gedaan naar hoe stress en pijn bij honden vastgesteld kan worden. Het onderzoek, genoemd onder b, heeft aangetoond dat met een elektrische halsband getrainde honden meer signalen geven die duiden op stress en pijn dan honden die zonder elektrische halsband worden getraind. Wanneer een hond langere tijd met een elektrische halsband getraind is, zal de hond ook de aanwezigheid van zijn trainer/eigenaar gaan associëren met het krijgen van elektrische schokken.Alle publicaties die de elektrische halsband als bruikbaar trainingsmiddel noemen, heb-ben geen wetenschappelijke basis, maar komen oorspronkelijk van leveranciers van elektrische halsbanden of trainers/voorja-gers met beperkte ethologische (gedrags-leer van de hond) inzichten.
Waarom EEn ElEktrischE halsband?Een elektrische halsband wordt veelal toe-gepast:
• om probleemgedrag op te lossen;• om regulier mee te trainen.
problEEmgEdragEnkele voorbeelden van probleemgedrag bij een (jacht)hond zijn:
• inspringen;• achtervolgen;• ongehoorzaamheid.
In hoeverre probleemgedrag een pro-bleem is, hangt af van de voorjager. Ik ken genoeg jagers die het geen probleem vin-den als hun hond inspringt. Het wordt an-ders wanneer je aan proeven en wedstrij-den mee wilt doen. Hetzelfde geldt als de hond achtervolgt. In Nederland hebben we dat liever niet, terwijl in Duitsland honden juist geselecteerd worden op deze eigen-
de laatste tijd is door verscheidene auteurs het gebruik van de elektrische halsband/teletact besproken. op zichzelf is het goed alle trainingsmethoden te bespreken en gebruikservaringen te delen. Er wordt heel gevarieerd over dit onderwerp gedacht. de meeste artikelen die ik ben tegengekomen, noemen de elektrische halsband een ‘bruikbaar’ hulpmiddel bij het trainen van werkhonden. dit artikel gaat over de keerzijde van het gebruik van elektrische halsbanden.
De Teletact.
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 17
schap. U kunt veel ellende voorkomen door uw pup te kiezen uit een lijn waarbinnen op de voor u juiste eigenschappen wordt ge-selecteerd.
Ontegenzeggelijk ontstaan veel van voor-genoemde problemen door verkeerde trainingsopbouw.Oorzaken van een gebrekkige trainingsop-bouw zijn:
• gebrek aan ervaring;• beperkte ethologische kennis;• prestatiedrang;• onvermogen tot zelfreflectie bij hondeneigenaar of voorjager.
gEbrEk aan ErvaringElke voorjager is ooit een keer begonnen. Bij een eerste hond ben je erg afhankelijk van je directe omgeving. Je gaat te goeder trouw aan de slag met de informatie die je krijgt. Tot je op een dag ergens in de trai-ning vastloopt en geen vooruitgang meer boekt. Als er sprake is van enige prestatie-drang binnen de trainingsgroep is de eer-ste frustratie snel geboren. In deze situatie zal gezocht worden naar een oplossing. In een aantal gevallen zal dan de elektrische halsband worden gekozen om het ‘pro-bleem’ op te lossen.
bEpErktE EthologischE kEnnisZoals eerder vermeld is iedereen ooit moe-ten beginnen. Je zult je dus in het begin verlaten op de hondenschool en trainers in de buurt. Er zijn veel goede trainers en hondenscholen die zich voortdurend op de hoogte houden van ontwikkelingen bin-nen de kynologische gedragsleer. Er zijn echter ook hondenscholen en in-structeurs die trainingen geven op basis van verouderde of beperkte inzichten, waarbij frequent gecorrigeerd wordt. Met corrigeren bedoel ik elke vorm van fysiek (non-verbaal) en verbaal handelen met als doel bepaald gedrag te laten stoppen. Deze categorie trainers en voorjagers ziet over het algemeen de elektrische halsband als bruikbaar trainingsmiddel. Een onerva-ren voorjager is door hen vaak snel te over-tuigen en zal de elektrische halsband wil-len gaan gebruiken.
prEstatiEdrangVeel voorjagers kijken geïmponeerd naar goed presterende collega’s met nog jonge honden. Je ziet steeds meer honden die op zeer jonge leeftijd, rond de twee jaar,
hoog scoren op proeven en wedstrijden. Ik zeg niet dat dit onmogelijk is. Het gebeurt soms dat een talentvolle hond, in handen van een ervaren voorjager, op jonge leef-tijd al op erg hoog niveau presteert. Als de hond vervolgens ook nog groots presteert als hij vijf of zes jaar is, dan heb ik daar alle respect voor! De fout is dat veel aanko-mende voorjagers zich hieraan spiegelen. We moeten ons realiseren dat een hond een levend wezen is van vlees en bloed. Wezens van vlees en bloed hebben hun be-perkingen. Daar wordt vaak geen rekening mee gehouden. Ik zie voorjagers die de tijd nemen bij het trainen van hun hond veel consistenter presteren en ook veel meer genieten van hun hond en zijn prestaties. Deze voorjagers hebben geen elektrische halsband nodig bij het trainen. ZElfrEflEctiEHier kunnen we kort over zijn. Niemand is perfect, u als voorjager/trainer ook niet. Oorzaken voor problemen bij het trainen van uw hond liggen in negenennegentig van de honderd gevallen altijd bij de voor-jager/trainer. Als je als voorjager in staat bent in te zien dat je het maximale uit jezelf en de hond hebt gehaald, dan ben je op weg een goede voorjager te worden. Dit is een voorwaarde om jezelf te kunnen ver-beteren als trainer en voorjager. Als dit niet ingezien wordt, is de keuze voor het toe-passen van een elektrische halsband snel gemaakt.
rEguliEr trainingsmiddElVanuit Amerika zijn trainingstechnieken overgewaaid waarbij de elektrische hals-band al in de opbouw van de training ge-bruikt wordt. Verschillende jachtbladen hebben gepubliceerd over deze wijze van trainen. Bij deze toepassing wordt de elektrische halsband al bij de jonge hond
gebruikt om gewenst gedrag aan te leren en ongewenst gedrag te vermijden. Als het welzijn van de hond voorop wordt gesteld moet, op basis van de onder a en b ge-noemde onderzoeken, de elektrische hals-band als regulier trainingsmiddel worden afgewezen.
WErkt dE ElEktrischE halsband?In artikel a wordt uiteengezet waarom de elektrische halsband geen gedragsmodifi-catie bewerkstelligt. De belangrijkste con-clusie van dit onderzoek is dat het, voor de eigenaar ongewenste, gedrag wordt gemaskeerd door gedrag gebaseerd op onderdrukking en angst. Het oorspronke-lijke gedrag is nog steeds aanwezig, maar wordt door de onwetende voorjager niet meer herkend of als hinderlijk ervaren.Er is veelvuldig gepubliceerd over honden die niet stoppen met ongewenst gedrag bij het voordurend toedienen van elektrische schokken. Als voorbeeld wordt een bewa-kingshond genoemd die de verdachte niet los laat bij het toedienen van elektrische schokken. Zelf heb ik meer dan eens hon-den zien doorlopen achter een haas onder het voortdurend toedienen van elektrische schokken.
WEl of gEEn pijn?Er wordt beweerd dat een schok van een elektrische halsband geen pijn doet. Om te beginnen verwijs ik naar de eerderge-noemde onderzoeken. Daarin is vastge-steld dat met een elektrische halsband ge-trainde honden pijnsignalen vertonen.Nog even een praktisch voorbeeld over het toedienen van elektrische schokken en het welzijn van een levend wezen. Iedereen die wel eens via statische elektriciteit een schok heeft gekregen kan vertellen hoe het is als elektrische energie onder hoge spanning via uw lichaam wordt ontladen.
Bij dit weer zou een schok hard aan kunnen komen.
18 Labrador Post 3 | juni 2011
Het krijgen van een elektrische schok op een onverwacht moment tast uw welzijn aan. Een ander probleem is dat de intensiteit van de schok afhankelijk is van omgevings-vocht. De voorjager denkt dus dat het ap-paraat op een lage stand staat, terwijl de hond door zijn vochtige vacht een stevige schok krijgt.Om het gebruik van een elektrische hals-band enigszins te rechtvaardigen, laat de trainer de training met dit apparaat vaak voorafgaan door het toedienen van een schok aan zichzelf. De conclusie is dan dat het allemaal best meevalt en geen pijn doet. Echter, wanneer je jezelf een schok toedient, weet je wanneer de schok komt. Je kunt je dan als het ware schrap zetten. Voor de hond is dit anders. Verder is het niet terecht iets te classificeren als ‘geen pijn’ zonder dat je hebt nagedacht over wat pijn is en hoe pijn is gedefinieerd.
Ik laat hier een aantal objectieve, weten-schappelijke definities van pijn volgen.
De International Association for the Study of Pain (IASP) definieert pijn als:‘the unpleasant sensory and/or emotio-nal experience associated with actual or potential tissue damage’. (‘De onprettige zintuiglijke en/of emotionele ervaring ge-koppeld aan feitelijke of potentiële weef-selbeschadiging’).
Dit is een definitie voor pijnervaring door mensen, maar de moderne inzichten tonen aan dat dieren erg op mensen lijken in dit opzicht.
Tot slot een quote uit een boek van Ludo Hellebreker (hoogleraar RU Utrecht, die-renarts-anesthesioloog), Animal Pain (A Practice-orientated Approach to an Effec-tive Pain Control in Animals (ISBN 9058050300/9789058050304):‘Research in laboratory animals as well ex-perience in human neonates has unequivo-cally shown that the young individual’s pain perception is stronger rather than less than that in adults, and that A SHORT DURATI-
ON WITH HIGH PAIN INTENSITY will result in an unpleasant experience that long out-lasts the initial period of stimulation.’
In het kort geeft deze laatste quote aan dat jonge dieren gevoeliger zijn voor pijnprik-kels dan hun oudere soortgenoten. Dat be-tekent dat het toedienen van een pijnprik-kel bij een jong dier een heftige reactie kan veroorzaken terwijl deze zelfde prikkel bij een ouder dier soms nauwelijks een reactie tot gevolg heeft.Daarnaast vertelt dit dat het toedienen van een korte, hevige pijnprikkel pijn ver-oorzaakt, die langer duurt dan het toedie-nen van de prikkel. In gewoon Nederlands betekent dit dat de pijn niet over is nadat de knop van de elektrische halsband is losgelaten. Dit was ook te zien in onder-zoek waarbij de hond pijn- en stresssigna-len bleef vertonen geruime tijd nadat de schok was toegediend. Een hond zal dit fenomeen ervaren als een aanhoudende correctie, iets wat erg ‘onhonds’ is. Deze wijze van corrigeren heeft angstgevoel en onderdrukking tot gevolg. Honden corri-geren zelf binnen de roedel bliksemsnel en nagenoeg altijd zonder fysiek contact.
slipkEtting En jachtlijnEr wordt vaak gesteld dat gebruik van de elektrische halsband hondvriendelijker is dan met een jachtlijn, slipketting of erger aan de nek van een hond rukken. Voor mij vallen deze middelen allemaal in dezelfde categorie en zouden ze niet nodig zijn als de juiste trainingsopbouw wordt toege-past. Respect voor wat een hond is, begrip voor de beperkingen van u en uw hond en ge-duld bij het streven naar een reëel doel zijn de kernwoorden die tot succes kunnen lei-den.
conclusiEHet behoort tot de eerste verantwoor-delijkheid van elke hondenbezitter om te kijken naar en rekening te houden met de leerprocessen van de hond. Het gebruik van de elektrische halsband is wat mij be-treft nooit te rechtvaardigen en volkomen overbodig. Tot slot wil ik nog graag vermelden dat het niet mijn bedoeling is om voorstanders of gebruikers van de elektrische halsband te degraderen of te stellen dat het slechte trainers of voorjagers zouden zijn. Ik hoop slechts dat het enkelen aanzet tot naden-ken!
Afstandbediening voor speelgoed is leuk, maar voor honden…?
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 19
met een knipoog van Dora column
Zaterdagochtend half zes: ´Schat, wakker wor-
den.
Zucht, kreun.
Zaterdagochtend kwart voor zes: ´Sta nou op,
lieverd, we komen te laat.
Zucht, kreun.
Zaterdagochtend zes uur: ´Kom op, nú eruit en
douchen!
Zucht, kreun. ´Kunnen we niet gewoon thuisblij-
ven, het is mijn vrije dag verdorie, wie heeft dit
verzonnen, ik doe dit nóóit meer.
Mopperdemopperdemopper.
Zaterdagochtend 27 augustus, de dag waarop u
voor het eerst van uw leven met uw jonge Labrador
naar de Kampioenschapsclubmatch gaat. In Ben-
nekom, dik anderhalf uur rijden,
dus om half zes op. En dat valt niet
mee. Vooral niet voor uw man die
na een zware werkweek graag in
het weekend wil uitslapen.
Het is spitsuur op deze vroege
ochtend. In het uur dat nog over
is, moet er van alles gedaan
worden. De kinderen lopen voor
deze keer de ochtendronde met
Mikki. Intussen dekt u de tafel
voor een snel ontbijtje en zet u
alvast een extra pot koffie voor in
de thermoskan. Het lijstje met
wat er straks allemaal mee moet,
zit goed in uw hoofd: klapstoeltjes, regenkleding,
paraplu s, een grondpen om Mikki aan vast te zet-
ten, zijn riem plus het splinternieuwe showlijntje,
een veiligheidsspeld, drinkbak, de extra lekkere
voertjes in het showtasje, hondenzeem, entings-
boekje en inschrijvingspapieren, broodjes, koffie,
snoep, limonade, het fototoestel, het adres voor in
de tomtom Bij het idee dat u misschien iets ver-
geet, voelt u de stresskriebels al omhoogkruipen.
Half zeven. Manlief komt redelijk opgeklaard
naar beneden, de kinderen komen opgewonden
met Mikki thuis. Eerst allemaal eten. Mikki
krijgt zijn brokken en het gezin schuift aan tafel.
Iedereen smeert meteen zijn eigen lunchbroodjes,
dat scheelt weer tijd. Snel de boel opruimen en
de vaat in de vaatwasser. Wat nu nog? Even goed
nadenken. Jongens, doen jullie Mik maar even
in de bench, anders loopt hij in de weg. Mikki is
gewend om een paar ochtenden per week alleen
thuis te blijven en nestelt zich zonder morren in
zijn kussen voor zijn gebruikelijke slaapje.
Zeven uur. De heer des huizes heeft de grote spul-
len al in de auto gezet en is bezig met de tomtom.
De kinderen en uzelf sjouwen de tassen naar de
auto. In uw hoofd loopt u voor de honderdste keer
het lijstje na. Volgens u heeft u alles; toch blijft u
het zeurderige gevoel houden dat u iets vergeet.
Kwart over zeven. U moet nu echt weg. Jongste
moet nog plassen en oudste kan zijn iPod niet
vinden. Schiet op, schiet op, de tijd tikt door. Uw
man komt geïrriteerd kijken waar jullie blijven.
`Heb je je jas?’ Nee vlug halen, hup de auto in en
wegwezen. Hè hè, eindelijk, we rijden. Ik ben iets
vergeten, spookt het door uw hoofd. Weer loopt u
alles na. Nee, het schiet u niet te binnen en u duwt
de gedachte weg.
Acht uur. Het vroege opstaan
en het gejakker eisen hun tol,
iedereen in de auto zit een beetje
te doezelen. Uw man rijdt op de
automatische piloot, het is nog
rustig op de weg en de tomtom
let wel op de route. Af en toe
flitst er iets door uw hoofd, er
klopt iets niet, maar u kunt er uw
vinger niet achter krijgen. Laat
maar, het zal wel niks zijn. Hoe
zou onze kleine man het straks
doen? Hopelijk is de ringtrai-
ning niet voor niets geweest. U
zit behaaglijk te dagdromen over
een mooi keurverslag en wie weet, een prijsje.
Kwart voor negen. De eindbestemming is in zicht.
Er staat een flinke rij wachtende auto s voor de in-
gang. De kinderen zijn weer klaarwakker en kijken
opgetogen in het rond. `Kijk mam, die daar in die
auto is net onze Mikki. MIKKI??? Ineens kijken
jullie elkaar stijf van schrik aan en eindelijk weet
u wat u vergeten bent: MIKKI. Die zit nog thuis in
de bench!
Als u toch maar parkeert en uitstapt, voelt de auto
als de lege limousine van Het familiediner: helaas,
hij zit er niet in…. Met het schaamrood op de
kaken gaat u met uw verhaal naar de organisatie,
waar blijkt dat u niet eens de eerste in de historie
bent. Een schrale troost bij al uw ellende. De enige
die iets positiefs ziet in de hele situatie, is uw man:
Geweldig toch, schatje, eindelijk een goede reden
om je haar blond te verven!
Dora
blond...
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 21
een labwandeling op schierTekst: Aalt en Astrid van Egmond
verslagAC
20 Labrador Post 3 | juni 2011
Na onze wandeling in Assen op 23 ja-nuari verscheen al vrij snel het inschrijf-formulier voor Schiermonnikoog op de website. ‘Leuk!’ was onze eerste reactie, gezien de ervaring die wij opgedaan had-den bij onze eerste wandeling op Schier twee jaar geleden. Snel ingeschreven dus en op de kalender gezet.
Zaterdag 16 april: de weergoden hadden ons mooi weer beloofd met een gunstige wind. Helaas bleef het zonnetje wat achter, maar het was droog en niet koud. Om ne-gen uur verzamelen op Lauwersoog bij de boot was de afspraak, dus zo gezegd, zo gedaan. Voor ons was het weer een ‘thuis-wedstrijd’, want wij wonen op een kwartier rijden vanaf Lauwersoog. Heerlijk: weer op pad naar ‘ons’ eiland. Hoewel wij vrij regel-matig op het eiland komen en wij er alle hoekjes en gaatjes inmiddels kennen, is het toch altijd weer bijzonder en een feest om naar het eiland te gaan met onze ‘lab-vrienden’.
Eerst maar weer even melden dat we er zijn met het gebruikelijke staartnummer en het ontvangen van presentjes en harte-lijke begroetingen door iedereen. Helaas voor onze Spike liep een van zijn eerste begroetingen zonder aanleiding uit op een harde beet in zijn neus, die vervolgens ook bloedde, doordat hij door een van de bruine labradormannen niet vriendelijk werd ontvangen. Jammer! Spike was even van de wijs, want hij bedoelde het allemaal
toch vriendelijk? Gelukkig was het snel weer over en kon hij zijn andere labvriendjes be-groeten.
Na nog wat aanwijzingen van Heika be-gaven wij ons vervolgens naar de boot. De opkomst telde dit keer 41 baasjes, 27 Labradors en, voor de kenners onder jullie, één labcock en één Zeeuws w….! De boot werd aardig gevuld met baasjes, honden en andere vakantiegangers. Door-dat de overtocht drie kwartier duurde, kreeg een ieder de gelegenheid om weer even gezellig bij te kletsen.
Op Schier aangekomen moesten we even wachten. Na weer wat uitleg door Heika ar-
riveerde de voor ons gereserveerde bus. Bij het instappen ging het zoals het echte Labs betaamt: of even denken of de bus wel zo leuk is, of overenthousiast zijn en als eerste een plekje bemachtigen bij het raam. Een andere mogelijkheid was natuurlijk gewoon tussen de baasjes op de bank in blijven zit-ten en vervolgens van iedereen een knuffel te ontvangen. Slim!
Aangekomen bij de duinen de bus weer uit, dus eerst de Labs, dan de baasjes en vervol-gens de neus in de lucht, ZEE! Met zijn allen het pad op naar het strand, even wachten en op goed advies van Heika als bazen een linie vormen en vooral zorgen dat je achter de Labs bleef. Zodra iedereen op zijn plek
P. V
ergo
osse
n
J. v
an A
ggel
e
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 21
stond, konden de lijnen los en dan weet je ook weer waarom dat zo is. Over elkaar buitelende Labs, Labs die als een speer vooruit renden naar de eerste plassen en dan de zee, en Labs die dachten: ZAND! Onze Spike was er daar een van. Zand maakt iets in hem wakker waardoor hij van enthousiasme in iedere hoop zand rondjes draait, hihihi. Leuk was dat enthousiasme van al die Labs en dat werkte vervolgens door op alle baasjes, want iedereen had plezier bij het zien van de honden. Want als zij genieten, genieten wij immers ook? Ook leuk was om te zien dat de jongste menselijke telg vervoerd werd in een kin-derwagen en de jongste Labtelg van zes maanden in een draagzak, hoewel de Lab-telg het erg moeilijk te begrijpen vond dat hij nog te jong was om mee te hollen en dat liet hij zo af en toe dan ook horen!
En daar was ze dan, DE ZEE! Alle Labs het water in en zwemmen maar. Som-mige hollend de golven in en som-mige iets behoudender het water in met nog wat grond onder de voeten. Na wat rondgedold te hebben in de zee hebben we een heerlijke strandwandeling gemaakt.
Voordat wij ons halverwege de wandeling zouden begeven naar de gebruikelijke kof-fie met appeltaart, was er eerst nog een stop op het strand. Daar werden we ver-deeld in groepjes en was het de bedoe-ling dat de ene helft van de baasjes een paar meter verder met de Lab achter een lijn gingen staan en de andere helft van de baasjes die bij de Lab hoorden, aan de nadere kant. De bedoeling was, en ik zeg nadrukkelijk de bedoeling, want niet iede-re Lab begreep het, dat de baasjes achter de lijn de Labs naar zich toe riepen en dan maar kijken wie de snelste was. Deze win-naars moesten vervolgens nog een keer tegen elkaar en daar kwamen uiteindelijk
drie winnaars uit. Spike had echter ande-re gedachten, dus draaide hij zich bij het startsein om en dacht ‘we waren hier toch voor een strandwandeling?’ Gelukkig wa-ren er wel Labs die begrepen wat de be-doeling was en vervolgens vrolijk naar de andere kant renden. De winnaars werden gefeliciteerd, kregen een presentje en ver-volgens trok iedereen richting koffie.
Neergestreken bij het paviljoen genoot ie-dereen van zijn koffie met appeltaart. Hier-voor hadden we muntjes gekregen, die we daarvoor konden inleveren. Heika werd bedankt door Ingrid voor haar organisatie van deze wandeling en zij kreeg een boek-je aangeboden. Dus, mensen, wie nog een leuk adresje zoekt op het platteland, Heika weet ervan! Nog een tweede bakje koffie, voor iemand onder ons qua formaat nogal teleurstellend omdat het kopje maar tot halverwege de eerste kop kwam, en daar-na weer aan de wandel in de richting van
het strand. Voor sommige Labs had deze tweede helft van de wandeling een extra dimensie, want hier waren, buiten de zee en slenken met water, ook nog eens heer-lijk stinkende blauwe modderpoelen voor-handen! Tja, de baasjes gaan voor zo’n modderpakking naar de sauna, maar Labs doen het in de vrije natuur!
Na de tweede helft van de wandeling lie-pen we naar het dorp, waar voorbijgangers opvallend veel vragen stelden over de oranje staartnummers van onze honden, zoals: ‘Is this a labparade?’ of ‘Goh, is er een labradorshow op het eiland?’ De mooiste opmerking kwam van een kind dat tegen zijn moeder zei: ‘Nou mam, ze hebben die honden zeker net gekocht, want het prijs-kaartje zit er nog aan!’ Heel leuke reacties dus allemaal en zeg nou zelf, als iedereen onze brave Labs met gezellig kletsende en lachende baasjes voorbij ziet komen, dan is dat toch een bezienswaardigheid op zich?
I. V
eldk
amp
J. v
an A
ggel
eB
. Spi
jker
s
22 Labrador Post 3 | juni 2011
In het dorp aangekomen streken we op een terras neer om wat te drinken of te eten en daarna had ieder een vrije invulling van de resterende uurtjes van de middag. Voor sommigen betekende dat nog even lekker kletsen op het terras, voor anderen nog een wandeling door het dorp of het bos.
Om 18.00 uur was het weer verzamelen geblazen bij het VVV-kantoor voor de bus, want de boot zou om 18.30 uur vertrekken. Voor een aantal bazen en honden was het echter nog even lekker om niet met de bus te gaan, maar langs de dijk terug naar de boot te lopen.
Gelukkig was iedereen op tijd bij de boot
en konden we dus zonder vertraging terug naar Lauwersoog. Op de boot, zoals het echte Labs betaamt, ontstond een vooral in het gangpad liggende deken van bruin, zwart en blond. Plus nog napratende baas-jes van wie de wangen en gezichten steeds roder werden. Op de boot werden nog afspraken gemaakt door baasjes uit ver-schillende delen van het land om de vol-gende wandeling in november aanstaande in IJmuiden weer present te zijn voor een gezellig weerzien.
Na aankomst in Lauwersoog om 19.15 nam iedereen weer afscheid van elkaar. Voor sommigen restte nog een lange terugreis, sommigen vertrokken richting hotel om
daar het weekend voort te zetten en weer anderen waren iets dichter bij huis. Al met al was het weer een geslaagde, gezellige wandeling geweest waarin veel gelachen, gekletst en door onze Labs gedold is! Heika, Ingrid, Roelie en Odile: weer heel veel dank voor de goed georganiseerde wandeling en jullie goede zorgen! Voor ons is het in ieder geval weer voor herha-ling vatbaar!
Tot de volgende keer!
Groetjes van Aalt en Astrid van Egmond en een lekkere slebber van Spike uit Engwie-rum.
P. V
ergo
osse
n
I. V
eldk
amp
B. S
pijk
ers
verslagAC
24 Labrador Post 3 | juni 2011
Royement mevRouw J. B. viJfvinkel-van StRienHet bestuur van de Nederlandse Labrador Vereniging heeft besloten om mevrouw
J.B. Vijfvinkel-van Strien uit Rotterdam op grond van artikel 5.d. van de Statuten van
de Nederlandse Labrador Vereniging, per 1 maart te royeren als lid van de Neder-
landse Labrador Vereniging.
Mevrouw Vijfvinkel heeft het bindend advies van de Geschillencommissie van de
Nederlandse Labrador Vereniging om binnen veertien dagen de pupprijs van een
door haar gefokte hond, die elleboog dysplasie bleek te hebben, terug te betalen aan
de pupkoper, genegeerd.
Bestuurnlv
themadag Verwantschap en inteelt Tekst: Rita Hoving (Centrum voor Genetische
Bronnen (CGN) Wageningen UR), namens de
organisatoren van de themadag
Op 7 april 2011 is de themadag Omgaan met verwantschap en inteelt in hondenrassen
in Lelystad georganiseerd. De themadag
was een initiatief van de Stichting Zeld-
zame Huisdierrassen (SZH), het Centrum
voor Genetische bronnen Nederland
(CGN) en de Raad van Beheer (RvB). Ruim
190 mensen waren aanwezig, waaronder
vertegenwoordigers van fokadviescom-
missies van ongeveer vijftig hondenras-
sen. Naast de algemene fokkerijweten-
schap werd met vier praktijkvoorbeelden
geïllustreerd hoe de gemiddelde verwant-
schap binnen een ras door historische
oorzaken zo hoog kan worden dat de
inteelt een ongewenst niveau bereikt. Er
zijn verschillende oplossingsmogelijkhe-
den voor de toekomst aangedragen. Met
een goede beheersing van de verwant-
schap is de inteelt te beheersen en wordt
de kans op geboorte van pups met een er-
felijke aandoening aanmerkelijk kleiner.
Verwantschap is: ‘de mate waarin dieren
dezelfde genen hebben’. De kans op
recessieve erfelijke ziektes en inteelt is
het grootst als de genetische variatie in
de populatie klein is. De toename in ver-
wantschap wordt bepaald door de keuze
van de fokdieren. Die keuze wordt voorna-
melijk bepaald door het aantal fokdieren
(weinig dekreuen betekent meer inteelt)
en de voorkeur voor bepaalde families
(populaire families hebben dezelfde voor-
ouders en daardoor meer inteelt).
Inteeltbeperking is noodzakelijk en zeker
goed mogelijk. Het is essentieel om de
verwantschap tussen dieren te monito-
ren. Op rasniveau zullen keuzes gemaakt
moeten worden om verwantschap en
inteelt zoveel mogelijk te beheersen.
Daarmee is een goede voorlichting naar
fokkers noodzakelijk om hen te over-
tuigen om hun fokbeleid aan te pas-
sen. Daarnaast moeten (toekomstige)
diereigenaren goed worden voorgelicht
over raskeuzes en de risico’s van verwant-
schap. Daarvoor is organisatie en samen-
werking op rasniveau onontbeerlijk. De
besproken praktijkvoorbeelden tijdens
de themadag benadrukten het belang van
deze samenwerking.
Vanuit de Raad van Beheer worden op dit
moment de mogelijkheden onderzocht
om samen met WUR en het Ministerie
van EL&I te werken aan een voorstel voor
het zogenaamde Project Verwantschap voor de kynologie.
Dit in navolging van de in het Plan van
Aanpak Duurzaam Fokbeleid weergege-
ven doelstellingen. De tijdens de thema-
dag ontvangen vragen en verzoeken
worden meegenomen. De aangesloten
rasverenigingen van de Raad van Beheer
worden hiervan op de hoogte gehouden.
Meer informatie over deze themadag en de presentaties kunt u hier vinden: http://www.raadvanbeheer.nl/fokkerij-gezondheid-gedrag-en-welzijn/themadag-verwantschap-inteelt/
Noot NLVDe Nederlandse Labrador Vereniging is
het volkomen eens met de bovenstaande
zienswijze en deelt niet de mening van
fokkers dat (een keertje) terugkruisen
in de eigen familielijn (lijnteelt) helpt
om de goede genen te behouden, zodat
op die manier een homozygote familie
wordt opgebouwd met alleen de gewenste
kenmerken.
De NLV is van mening dat die wat ou-
derwetse kijk op de fokkerij tot verdere
verzwakking van ons ras leidt. De honden
gaan dan namelijk zowel van buiten
als van binnen ongezond veel op elkaar
lijken. Hierdoor wordt de kans dat (reces-
sieve) erfelijke aandoeningen zich mani-
festeren erg groot.
De NLV probeert al heel lang de inteelt
bij ons ras te beperken, ondermeer door
fokkers te adviseren selectief gebruik
te maken van populaire reuen (reuen
die vaak geplaatst worden op shows) en
eigenaren aan te moedigen hun reu op
de dekreuenlijst van de NLV te plaatsen
(op de dekreuenlijst van de NLV staan nu
ongeveer honderd reuen vermeld).
Om dezelfde reden zijn in het NLV-fokbe-
leid de volgende combinaties van fokreu
en fokteef niet toegestaan:
• broer-zus;
• halfbroer-halfzus;
• ouder-kind;
• grootouder-kleinkind.
Wij menen dat de uitdaging voor de fok-
kers zou moeten zijn: het vinden van een
balans tussen de selectie vóór gewenste
en tegen schadelijke kenmerken, zonder
onnodige inteelttoename. Om de balans
in een populatie te herstellen, zal het
beleid van een fokker zich erop moeten
richten de genetische variatie te verbre-
den.
Als fokkers nu deze keuze niet maken,
valt er voor hen straks niets meer te
kiezen.
Melanie, van Sonja Kalee.
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 25
EEn unicum…Twee kampioenschapsclubmatches in één
jaar tijd, volgens mij is dat een unicum
in de geschiedenis van de Nederlandse
Labrador Vereniging! Vanwege het 100-ja-
rige bestaan van de FCI heeft de Raad van
Beheer toestemming gegeven om niet
één, maar twee kampioenschapsclubmat-
ches te organiseren. En natuurlijk grijpen
wij deze kans met beide handen aan!
Op zondag 5 juni jl. streden 210 Labradors
op het terrein van Kynologenclub Emmen
om de eer en de kampioenschapspunten
en op zaterdag 27 augustus doen we dit
gewoon nog een keer over. Dit keer met
een groter keurmeesterscorps en met een
groter deelnemersveld. Naast de kam-
pioenschapspunten is in Bennekom ook
de titel Clubwinnaar 2011 te winnen.
Het inschrijfformulier vindt u achterin
deze LP en op de website van de NLV.
REgionalE kampioEnschapsclubmatch 2011Op zondag 5 juni heeft de regionale clubmatch in Emmen plaatsgevonden. Het maxi-
male aantal van 210 deelnemers is gekeurd door de drie keurmeesters: Bruno Facq,
Jean Louis Pigal en Wies Boermans. Wegens de sluitingstermijn van deze Labrador Post
vindt u de uitslagen en foto’s in het volgende nummer. Alle geplaatste honden staan al
wel op de website van de NLV.
nog EvEn allE gEgEvEns van DE kcm 2011 op EEn Rij
Evenement: kampioenschapsclubmatch NLV
Datum: zaterdag, 27 augustus 2011
Adres: Kasteel Hoekelum,
Edeseweg 124
te Bennekom/Ede
Aanvang show: 09.30 uur
kEuRmEEstERs En DE tE kEuREn klassEn
Torunn Sorbye:Open klas reuen,
Kampioensklas reuen
Chris Bailiss: Jongehondenklas reuen,
Babyklas reuen
Hans van der Berg:Jeugdklas reuen,
Gebruikshondenklas reuen,
Veteranenklas teven
Mervyn Reynolds:Fokkersklas reuen,
Veteranenklas reuen,
Puppyklas reuen
Hannele Jokisilta:Open klas teven
Anne Liland:Jongehondenklas teven,
babyklas teven,
Gebruikshondenklas teven
Carol Reynolds:Jeugdklas teven
Tomo Pavic:Fokkersklas teven,
Puppyklas teven,
Kampioensklas teven
Carol Reynolds:Fokkerijklas
Anne Liland:Nakomelingenklas
Wijzigingen voorbehouden.
Clubmatchcommissie cmc
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 27 26 Labrador Post 3 | juni 2011
ActiviteitencommissieAC
Voorstel AC-reglements-wijzigingen d.d. April 2011Hieronder treft u het voorstel aan voor enkele wijzigingen en aanpassingen in het AC-reglement.• In artikel 2.3 wordt een inhoudelijke
wijziging voorgesteld.• Artikel 6.8 wordt vervangen door 6.8a en
6.8b en artikel 6.16 wordt toegevoegd.• In artikel. 7.2 wordt een tekstuele wijzi-
ging voorgesteld. • In artikel 8.3 wordt een inhoudelijke
wijziging voorgesteld. • Voorgesteld wordt artikel 9 (de triatlon)
in z’n totaliteit te verwijderen. • In artikel 10.3 wordt een tekstuele wijzi-
ging voorgesteld.
Het bestuur van de NLV heeft onder-
staand voorstel van de AC tot regelments-
wijziging goedgekeurd. Conform het
bestuursbesluit (juni 2009) kan binnen
vier weken na deze publicatie schrifte-
lijk bezwaar worden ingediend bij het
bestuur. Bij zwaarwegende argumenten
zal de voorgestelde wijziging ter beoorde-
ling aan de eerstvolgende ALV worden
voorgelegd. Indien er geen bezwaren
worden ingediend, zullen de voorgestelde
wijzigingen van her AC-reglement vier
weken na deze publicatie van kracht zijn.
Art. 2.3
De AC doet dit door:
• NLV-leden informatie te verstrekken
betreffende trainingsmogelijkheden
(m.u.v. de jachttrainingen).
• Het organiseren van certificaatdagen.
• Het organiseren van wandelingen.
• Verwijderen: Het organiseren van een
triatlon.
Wijzigen in:De AC doet dit door:
• NLV-leden informatie te verstrekken
betreffende trainingsmogelijkheden
(m.u.v. de jachttrainingen).
• Het organiseren van certificaatdagen.
• Het organiseren van wandelingen.
• Het organiseren van ringtrainingen.
• Het organiseren van behendigheidsda-
gen.
• Het organiseren van speurdagen.
• Het organiseren van een Kind-Labra-
dor-Show tijdens de Grote en Regio-
nale clubmatch.
Art. 6.8
Voorwaarde voor het afleggen van de
proeven voor het Z-certificaat is dat de
hond de proeven voor het M-certificaat,
op een eerdere certificaatdag, met goed
gevolg heeft afgelegd.
Wijzigen in:Art. 6.8a
Voorwaarde voor het afleggen van de
proeven voor het M-certificaat is dat de
hond de proeven voor het L-certificaat
op een eerdere certificaatdag met goed
gevolg heeft afgelegd.
Art. 6.8b
Voorwaarde voor het afleggen van de
proeven voor het Z-certificaat is dat de
hond de proeven voor het M-certificaat
op een eerdere certificaatdag met goed
gevolg heeft afgelegd.
Voor een certificaatdag kan slechts voor
één van de drie certificaten worden inge-
schreven.
Toevoegen:Art. 6.16
Uitgesloten van deelname zijn:
• Honden die gedurende het laatst
verlopen tijdvak van twaalf weken,
voorafgaande aan het evenement, in
omstandigheden hebben verkeerd
waardoor het gevaar van besmetting
met hondenziekte of enige andere
ziekte van besmettelijke aard in het
bijzonder te vrezen valt.
• Teven, die op de dag van het evene-
ment in een toestand van loopsheid
verkeren, mogen niet meedoen aan de
L- en M-proeven.
• Zichtbaar dragende teven.
Art. 7.2
* Verplicht betekent dat er voor deze proef
minimaal een voldoende behaald moet
worden, bij de niet verplichte proeven
mag er maximaal één onvoldoende
behaald worden om het Certificaat te
behalen.
Wijzigen in:* Verplicht betekent dat er voor deze proef
minimaal een voldoende behaald moet
worden. Bij de niet verplichte proeven
mag er maximaal één onvoldoende
behaald worden om het Certificaat te
behalen.
Art. 8.3
De proef is voldoende afgelegd door de
hond die, onaangelijnd, zijn geleider
niet herhaaldelijk hindert door achter te
blijven, te trekken, voor de voeten lopen
of snuffelen, en er in totaal niet meer dan
vier punten aftrek zijn.
Wijzigen in:De proef is voldoende afgelegd door de
hond die, onaangelijnd, zijn geleider
niet herhaaldelijk hindert door achter te
blijven, voor de voeten lopen of snuffelen
en er in totaal niet meer dan vier punten
aftrek zijn.
Art. 9
De triatlon: in z’n totaliteit verwijderen.
Art. 10.3
Na diskwalificatie is de deelnemer uit-
gesloten van verdere deelname aan het
betreffende evenement en zal, indien van
toepassing, geen certificaat uitgereikt
worden.
Wijzigen in:Na diskwalificatie is de deelnemer uit-
gesloten van verdere deelname aan het
betreffende evenement en zal de deelne-
mer derhalve geen certificaat uitgereikt
worden.
I. V
eldk
amp
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 27
AC-BehendigheidsdAg op zAter-dAg 17 septemBer in ospel De Activiteitencommissie organiseert in
samenwerking met Hondenschool DWS
ook dit jaar weer een behendigheidsdag
in Ospel. Ospel ligt in Noord-Limburg,
dicht bij Weert, zo’n 30 kilometer onder
Eindhoven. Dit keer is de behendigheids-
dag op zaterdag 17 september 2011.
Degenen die al eens meegedaan hebben
in Ospel, weten dat het een heel leer-
zame en gezellige dag wordt. Deze dag
is bedoeld voor iedereen mét en zonder
ervaring. Er is dus voor elk wat wils.
Behendigheid is een sportieve bezigheid
voor baas en hond. Op een veld staan
verschillende toestellen opgesteld. Zo
moeten de honden over uiteenlopende
hindernissen springen, door een tunnel
en een slurf kruipen en over een katten-
loop, een wip en een schutting rennen.
Het is de bedoeling dat de hond die toe-
stellen in een bepaalde volgorde neemt.
De baas loopt of rent mee en geeft de
hond aanwijzingen, zodat deze weet
welk toestel er aan de beurt is. Hoe hoger
het niveau van baas en Labrador, hoe
moeilijker de volgorde. Een goede samen-
werking tussen baas en hond is hierbij
natuurlijk bepalend voor het (foutloos)
doorlopen van het parcours en een snelle
tijd.
Als u zelf niet mee wilt of kunt doen, dan
bent u natuurlijk van harte welkom om te
komen kijken. Er is een kantine aanwe-
zig, waar u ’s ochtends wordt ontvangen
met een kopje koffie of thee en met,
hoe kan het ook anders, een stuk echte
Limburgse vlaai. Als u wilt lunchen dan
kan dat met onder andere de inmiddels
beroemde broodjes knakworst.
Al met al rekenen wij weer op een ge-
slaagde dag! Het inschrijfformulier staat
inmiddels op de website. Overigens is de minimumleeftijd van de deelnemende honden gesteld op één jaar, dit in verband
met de belasting van de gewrichten.
De Activiteitencommissie
Ros
kam
I. V
eldk
amp
CertifiCAAtdAg, 2 oktoBer 2011 in lAthumTrainen met je Labrador is leuk!
We vinden het weer een uitdaging om
op 2 oktober aanstaande samen met
KC Dieren de Certificaatdag te mogen
organiseren op het mooie recreatiege-
bied Rhederlaag in de buurt van Lathum.
Kunt u zich ook nog het mooie weer van
vorig jaar herinneren? Wat was het een
geslaagde dag!
Veel mensen wandelen niet alleen met
hun Labrador, maar volgen wekelijks
ook een training: de een is bezig met be-
hendigheid, een ander met speuren. Uw
Labrador heeft mogelijkheden genoeg,
maar dat wist u natuurlijk zelf al…
De proeven, die tijdens een Certificaatdag
afgelegd moeten worden, richten zich
met name op gehoorzaamheid, behen-
digheid en apporteren, allemaal passend
bij het karakter van uw Labrador.
U kunt zich opgeven voor een L-, M- of
Z-certificaat, waarbij L staat voor Licht, M
voor Midden en Z voor Zwaar. Uiteraard
moet het L-certificaat gehaald worden
vóór het M-certificaat en het M- certificaat
vóór het Z-certificaat.
Schrijf de datum alvast in uw agenda, meer informatie volgt in de volgende Labrador Post en op de website van de NLV. Daar treftu ook de reglementen aan, waarin de in-houd van de proeven vermeld staat.
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 29 28 Labrador Post 3 | juni 2011
JachtproevencommissieJPC
KennismaKing met het VeldwerKTekst: Christine Poelstra
Veel voorjagers zijn onbekend met
het veldwerk en durven daarom vaak
niet in te schrijven voor een veldwed-
strijd. Het gat tussen de OWT, die
eigenlijk een opstap naar de veld-
wedstrijden moet zijn, en de echte
veldwedstrijd is vaak te groot.
De JPC heeft van Jan Schipper het
prachtige aanbod gekregen om op
zijn veld een dag te organiseren voor
voorjagers die nog niet bekend zijn
met het veldwerk, maar die wel de
intentie hebben om aan een veldwed-
strijd te gaan deelnemen. Het ver-
loop van de dag zal zijn zoals op een
echte veldwedstrijd op de duiventrek.
Er zal nu echter door de keurmees-
ters tijd worden genomen om het een
en ander uit te leggen.
Voor deelname dient de hond een
goed B-niveau of het niveau van de
novice-klasse bij een OWT te hebben.
De hond moet ervaring met wild heb-
ben en niet piepen op post. De hond
mag nog geen veldwerkkwalificatie
hebben behaald.
Alle honden zullen zoveel mogelijk
in staat worden gesteld om wild te
apporteren.
Aan het einde van de dag zullen de
keurmeesters aan iedere deelnemer
mondeling hun beoordeling geven
over de indruk van de hond gedu-
rende de dag. Kortom, een prachtge-
legenheid om kennis te maken met
het veldwerk.
Afhankelijk van de weersomstand-
heden voor de duiventrek zal deze
dag plaatsvinden in de maand juli.
Locatie: Kop van Noord-Holland. Er
kunnen maximaal twaalf honden
deelnemen. De inschrijfprocedure is
dezelfde als bij de veldwedstrijden.
Zie hiervoor het artikel over veldwerk
op duiventrek.
Voor de inschrijfformulieren of meer
informatie kunt u zich wenden tot de
secretaris van de JPC, Joost de Fouw.
Britse game en COUntrY FairsVoor u gelezen in De Jager
Tussen maart en november - de laatste is
op 23 oktober - worden in Groot-Britannië
en Ierland 201 Game en Country Fairs
gehouden. De kans is dus groot dat u tij-
dens uw vakantie in deze landen ergens in
de buurt een Game en Country Fair kunt
bezoeken.
Hét evenement op dit gebied is de CLA
Game Fair in het laatste weekend van
juli. Het is de oudste en grootste buiten-
beurs voor iedereen die actief is op het
platteland met ruim 130.000 bezoekers
in slechts drie dagen. De CLA Game Fair
vindt plaats van 22 tot en met 24 juli op
het terrein van Blenheim Palace, het ge-
boortehuis van Winston Churchill, in de
buurt van de universiteitstad Oxford.
VeldwedstriJd, op de Duiventrek
Tekst: Christine Poelstra
De NLV wordt weer in de gelegenheid ge-
steld om dit jaar een apporteerwedstrijd
op duiventrek te organiseren. Afhanke-
lijk van de weersomstandigheden zal
deze wedstrijd worden gehouden in de
tweede helft van juli of de eerste helft van
augustus. Er geldt een maximum van acht
honden.
De inschrijfprocedure is als volgt:
U vraagt een inschrijfformulier aan bij de
secretaris van de JPC, Joost de Fouw.
Na inschrijving wordt u, zodra de defini-
tieve datum bekend is, opgeroepen voor
deelname. Houd u er rekening mee dat dit
vrij kort voor de wedstrijd kan zijn.
Uw inschrijving is voorwaardelijk, dat
wil zeggen, dat u zich kunt terugtrek-
ken als de datum u niet schikt. U bent
dan geen inschrijfgeld verschuldigd. Na
bevestiging worden de tijd en plaats van
samenkomst aan u meegedeeld.
Mocht u meer informatie wensen dan
kunt u zich wenden tot Joost de Fouw.
Voor infomatie over dit evenement zie:
www.gamefair.co.uk
Een hilarisch moment tijdens een veldwedstrijd.
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 29
twee Vliegen in ÉÉn KlaPTekst: Christine Poelstra
KNJV Jachthondenproef te Numansdorp,
3 september 2011
Tijdens de KNJV–proef in Numansdorp
biedt de NLV weer de mogelijkheid aan
deelnemers om hun hond ook op exteri-
eur te laten keuren. Er zullen twee door
de Raad van Beheer erkende exterieur-
keurmeesters aanwezig zijn. U dient door
beide keurmeesters uw hond te laten
keuren.
Een uitslag van minimaal tweemaal ZG
heeft evenveel waarde voor de dekreuen-
lijst en pupinfo als eenmaal ZG behaald
op een officiële CAC-tentoonstelling, de
NLV-kampioenschapsclubmatch of een
door de NLV uitgeschreven clubmatch of
tentoonstelling. U kunt dus twee vliegen
in één klap slaan op deze wedstrijddag:
Uitslagen ClUBdiPlOmadag te sOn en BreUgel, 3 aPril 2011
A-diploma
Plaats Naam Hond Ras R/T Geboren Voorjager Punten
1 Mira V.H. Muntenbos Labrador T 22.04.09 M. Thijs 90
B-diploma
Plaats Naam Hond Ras R/T Geboren Voorjager Punten
1 Dual’s Hope I Am Flo Labrador T 03.08.09 N. Donselaar 722 Fairywoods Bloomimngdale’s Labrador T 28.01.09 Marco Haspels 713 Kindly Sally Of Westbrook Castle Labrador T 26.05.09 Erik v.d Westerloo 70
C-diploma
Plaats Naam Hond Ras R/T Geboren Voorjager Punten
1 Dual’s Hope Irishblack Labrador R 19.02.09 Michel van Geel 482 Loyal Evi Leonora V.D. Hooydam Hoeve Labrador T 26.03.09 H. Zuidberg 463 Millers Square Eyes Labrador T 15.04.10 F.H.W. Zwegers 43
Exterieurkeuring tijdens de KNJV-Proef 2010.
Alle door de JPC georganiseerde evenementen kunt u terugvinden op de NLV-activiteitenkalender elders in deze Labrador Post. Inschrijving voor door de JPC georganiseerde evenementen staat open vanaf drie maanden voor het betreffende evene-ment. De openingsdatum van inschrijven voor de KNJV- Proef en de KNJV- MAP is vanaf 1 juni.
Inschrijvingsformulieren zijn van de NLV website te downloaden. Op deze website vindt u ook alle informatie over inschrijvin-gen. Geïnteresseerden die niet over internet beschikken kunnen het schriftelijk bij de voorzitter van de JPC aanvragen.Voor dringende zaken is het secretariaat tijdens evenementen bereikbaar op: 06-24539279
een mooi KNJV-diploma en een officiële
tentoonstellingsuitslag.
Inschrijfformulieren voor de KNJV-proef
kunt u opvragen bij de secretaris van de
JPC, Joost de Fouw:
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 31 30 Labrador Post 3 | juni 2011
Nieuws over het oNderzoek Naar koperstapeliNgTekst: Johan Klein Haneveld
De promovenda, Hille Fieten – Hepatitis
door koperstapeling bij Labradors wordt
vaak niet op tijd gediagnosticeerd. ‘Vaak
worden honden pas in het eindsta-
dium aangeboden, terwijl de ziekte goe
behandelbaar is als deze eerder wordt
gediagnosticeerd. ‘Hille Fieten doet haar
promotieonderzoek naar de genetische
achtergrond, diagnose en behande-
ling van deze ernstige leveraandoening.
De eiwitten die het kopermetabolisme
reguleren, zijn sterk geconserveerd, van
bacteriën, gist tot hogere zoogdieren.
Hille: ‘De resultaten van mijn onderzoek
zijn mogelijk ook naar de mens te extrapo-
leren.’
Hille praat enthousiast over het doen van
genetisch onderzoek. ‘De ontwikkelingen
in dit vakgebied gaan ontzettend snel,
en ik vind het leuk dat van dichtbij mee
te maken.’ Om haar kennis op dit gebied
te vergroten, volgde Hille de master
genetische epidemiologie aan de Erasmus
Universiteit Rotterdam.
‘Het is erg leuk om met de humane
genetici in Rotterdam samen te werken.
Softwareprogramma’s ontwikkeld voor
humane ingeteelde populaties zijn erg ge-
schikt voor gebruik bij de hond. Wij heb-
ben deze kennis op onze beurt weer kun-
nen overdragen naar onze internationale
partneronderzoeksinstituten binnen het
LUPA-consortium (www.eurolupa.org).
Dit consortium is opgericht om genetisch
onderzoek te doen aan hondenziekten die
als model kunnen dienen voor ziektes bij
de mens. Veel ziektes van honden komen
ook bij mensen voor,’ legt Hille uit. ‘Hon-
den van hetzelfde ras lijken in genetisch
opzicht sterk op elkaar, waardoor het
makkelijker is genetische afwijkingen in
kaart te brengen. Er zijn minder indivi-
duen voor nodig en minder markers dan
in vergelijkbare studies in de mens.’
RisicoprofielenKoperstapeling bij Labradors is een
erfelijke aandoening, waarbij meerdere
genetische defecten en milieu-invloe-
den een rol spelen. De hepatologie-
onderzoeksgroep, onder leiding van Jan
Rothuizen, heeft in de afgelopen tien jaar
materiaal verzameld van klinisch zieke
Labradors, hun ouders, nakomelingen en
Algemene BegeleidingscommissieaBC
nestgenoten. ‘Onze samenwerking met de
Nederlandse Labrador Vereniging (NLV)
verloopt erg goed. Zij ondersteunt ons
onderzoek bijvoorbeeld door het benade-
ren van eigenaren van familieleden van
lijders. ‘We hebben nu leverbiopten en
bloedmonsters van zo’n 300 labradors.’
Met dit materiaal verrichtte Hille onder
andere een micro-array studie. ‘We heb-
ben de genexpressie gemeten in lever-
biopten van Labradors in verschillende
fasen van de ziekte. Bij de groep honden
met een hoog kopergehalte zonder zicht-
bare histologische afwijkingen zagen
we dat de pathways voor oxidatieve stress
en ontsteking geactiveerd waren en dat
deze activatie verergerde naarmate het
ziekteproces vorderde. Hieruit kunnen we
concluderen dat een hoog kopergehalte
in de lever op celniveau al problemen
geeft, terwijl je histologisch nog niets
ziet. Het is dus zaak om Labradors in een
zo vroeg mogelijk stadium van de ziekte
op te sporen’.
Met genemapping studies hebben Hille en
haar team enkele mutaties gevonden in
de families met koperstapeling en onder-
zocht of deze bij de ziekte betrokken wa-
ren. ‘Het vinden van een mutatie is stap
één, maar dan moet nog het effect van de
mutatie functioneel onderzocht worden.
Dit deden we door onderzoek in fibroblas-
ten die gekweekt werden uit huidbiopten
van honden met en zonder de mutatie.
Deze fibroblasten werden dan behandeld
met koper en zo kunnen we het effect van
een mutatie nauwkeurig bestuderen.’
‘Uiteindelijk hopen we met de resultaten
van dit onderzoek een risicoprofiel te
kunnen opstellen voor Labradors. Met
behulp daarvan kun je fokkers advise-
ren. Je kunt dan fokcombinaties maken
van honden met een laag risico, zodat
de frequentie waarmee koperstapeling
voorkomt, kan worden teruggebracht.’
Omdat koperstapeling geen eenvoudige
overerving kent, is het volgens Hille
belangrijk dat een rasvereniging advies
krijgt van een geneticus en zijn goede
communicatie en voorlichting aan fok-
kers onontbeerlijk.
Eerder vaststellenKoperstapelingsziekten zijn goed te
behandelen, mits in een vroeg stadium
wordt ingegrepen. Omdat de lever een
orgaan is met een enorme reservecapaci-
teit treden er vaak pas in het eindstadium
van de ziekte klinische verschijnselen op.
Meer dan vijftig procent van de honden
met levercirrhose overleeft dit niet. ‘Om
effectief te kunnen behandelen, moet je
Mijn gezondheid wordt goed gecontroleerd!
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 31
de aandoening eerder kunnen vaststel-
len. Verhoogde leverenzymen kun je
pas meten als er sprake is van levercel-
schade, maar dit treedt nog niet op in
de initiële fase van koperaccumulatie.’
Daarom zoekt Hille voor haar promo-
tieonderzoek biomarkers voor kopersta-
peling, die in bloed of urine gemeten
kunnen worden. Ook als in de geneti-
sche studie genmarkers voor kopersta-
peling worden geïdentificeerd, blijven
biomarkers belangrijk. ‘De koperstatus
is namelijk ook afhankelijk van de
koperinname op een bepaald moment,
terwijl de genetische opmaak van een
dier hetzelfde blijft.’
Ten slotte onderzoekt Hille in samen-
werking met Royal Canin het effect van
een koperarm dieet op de progressie
van koperstapeling. ‘In de meeste ge-
netisch gepredisponeerde honden met
een te hoog leverkopergehalte waarbij
de hepatitis nog niet ver gevorderd is,
kan het leverkoper normaliseren op
een koperarm dieet.’
PracticiVoor haar onderzoek kan Hille nieuw
patiëntenmateriaal goed gebruiken:
‘Als u een Labrador verdenkt van koper-
stapeling, stuur die dan naar ons door.
Dan verrichten wij gratis histologie
en een kwantitatieve koperbepaling.’
Indien dierenartsen zelf leverbiopten
verrichten, geldt deze korting wanneer
het juiste materiaal verzameld wordt.
Hiervoor kunt u het beste contact
opnemen met Hille, dan kan zij een
verzamelpakketje opsturen. (h.fieten@
uu.nl of 030-2534647)
Op de Voorjaarsdagen, van 27 tot 29
april 2011, heeft Karen Dirksen, een
excellent-tracéstudent die voor een
jaar in het project van Hille meewerkt,
een deel van het onderzoek gepresen-
teerd voor de Royal Canin Clinical
Cases-award. ‘Karen heeft een studie
gepresenteerd waarmee we het thera-
peutisch effect van twee verschillende
vormen van penicillamine hebben ver-
geleken. Dit soort onderzoek is klinisch
relevant en voor practici erg interessant
omdat het gepresenteerd wordt in de
vorm van een case.’
Eerder gepubliceerd in het Tijdschrift voor Dier-
geneeskunde.
prikdageN iN maart 2011Dierenartsen Combinatie ZuidOost,
locatie Laarbeek, en Dierenkliniek De
Woldberg te Steenwijk stelden eind maart
belangeloos hun kliniek en hun tijd be-
schikbaar voor het prikken van wat bloed
bij in totaal 28 Labrador Retrievers. De
bloedmonsters zijn door de ABC opge-
stuurd naar OptiGen in de USA, alwaar
met deze monsters de DNA-testen voor
prcd-PRA en RD/OSD werden verricht.
Wij bedanken de dierenartsen en para-
veterinaires voor het gebruik van hun
kliniek en voor hun medewerking. Zonder
hun hulp zouden wij onze leden niet
tegen gereduceerde prijs de DNA-testen
kunnen aanbieden.
Prikdag Dierenartsen Combinatie Zuid-Oost, locatie LaarbeekOp 23 maart jl. mochten wij op Dieren-
artsen Combinatie ZuidOost, locatie
Laarbeek, een groep van twaalf labradors
ontvangen in het kader van de OptiGen-
prikdagen van de NLV.
Dierenartsen Combinatie ZuidOost is
een moderne, uitstekend geoutilleerde
groepspraktijk waar vijftien dierenartsen,
veertien assistentes en twee laboranten
werkzaam zijn.
Op de drie verschillende locaties (Gemert,
Helmond en Laarbeek) wordt naast de
zorg voor gezelschapsdieren, ook zorg
geboden aan paarden, landbouwhuisdie-
ren en nertsen. Doordat het team uit een
groot aantal dierenartsen en paravete-
rinairen bestaat, heeft de praktijk zich
qua kennis zowel in de breedte als in de
diepte kunnen ontwikkelen, met onder
andere digitale röntgenapparatuur,
laparoscopische sterilisaties, endoscopie,
echografie, vruchtbaarheidsbegeleiding,
modern uitgerust laboratorium en uitge-
breide kennis op het gebied van huidaa-
ndoeningen. Daarnaast werken wij ook
nauw samen met gedragstherapeuten en
bieden ook de mogelijkheid tot dierfysio-
therapie.
Op onze locatie Laarbeek bestaat de mo-
gelijkheid om uw dier te laten behandelen
met acupunctuur door dierenarts Millie
Verschuuren. Enkele voorbeelden van
aandoeningen waarbij acupunctuur zou
kunnen worden ingezet zijn: pijnklachten
aan spieren, banden en gewrichten (HD,
hernia en dergelijke), allergische huidaa-
ndoeningen en gedragsproblemen. Vaak
wordt het effect ondersteund met homeo-
pathische middelen en/of voedingssup-
plementen.
Wij hopen in de nabije toekomst weer be-
langeloos in onze praktijk mee te kunnen
werken aan de OptiGen-prikdag!
Ik doneer voor het nageslacht.
J. R
euke
rs-R
ouss
el
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 33 32 Labrador Post 3 | juni 2011
Algemene BegeleidingscommissieaBC
tijdeNs ‘prikdag’ op kampioeNs-CluBmatCh 27 augustus 2011 aaNzieNlijke kortiNg op kosteN optigeN-testeN prCdpra + rd/osd-test.De Algemene Begeleidingscommissie
organiseert tijdens de Kampioensclub-
match van de Nederlandse Labrador
Vereniging op 27 augustus 2011 weer een
Prikdag, waarbij uw Labrador Retriever
bloed kan worden afgenomen voor de
DNA-testen op prcd/PRA en/of RD/OSD.
De NLV zal ook dit keer weer het DNA-
onderzoek subsidiëren en heeft tijdens de
prikdag ook de mogelijkheid om de twee
bovengenoemde DNA-onderzoeken als
combi aan te bieden, waardoor de prijs
van deze testen voor u aantrekkelijker
wordt.
De kosten voor deze Combitest prcd-PRA-
+ RD/OSD-test (met kortingen OptiGen
en NLV-subsidie) kunnen variëren, omdat
de NLV met OptiGen per keer een prijs af-
spreekt. Ook de koers van de dollar heeft
invloed op het uiteindelijke bedrag dat u
zult moeten betalen voor deze testen.
Als u tegelijkertijd toestemming geeft tot
opslag van een deel van het bloedmonster
in de NLV-databank, zal de NLV deze kos-
ten voor de opslag ook geheel voor haar
rekening nemen. De NLV zal dit opgesla-
gen DNA-monster in de toekomst gebrui-
ken voor wetenschappelijk onderzoek,
maar u kunt, indien u dat wilt, op een
later tijdstip dit opgeslagen monster ook
gebruiken om een andere DNA-test te la-
ten doen, bijvoorbeeld een VetGen-test of
een test om vast te stellen of uw Labrador
vrij is van Exercise Induced Collapse(EIC)
of Myopathie(CNM).
U kunt ook overwegen om, naast de
bovengenoemde testen op prcd-PRA en
RD/OSD, nu tevens de DNA-testen aan te
vragen voor Myopathie, Exercise Induced
Collapse (EIC) en Vetgen (vachtkleurver-
erving).
De ABC zorgt voor de administratieve
afhandeling en zal bovendien het bloed
opsturen naar het Van Haeringen Labo-
ratorium.
Wilt u meer informatie (bijvoorbeeld over
de kosten van de onderzoeken) of hebt u
belangstelling voor deze priksessie?
José Reukers zal u graag helpen: tel. 0516-
522426 of e-mail
Het inschrijfformulier kunt u ook down-
loaden via de website:
www.nederlandselabradorvereniging.nl.
Prikdag Dierenkliniek De Woldberg te Steenwijk.Op 25 maart 2011 vond een OptiGen-prik-
dag plaats in Dierenkliniek De Woldberg
te Steenwijk. Dierenarts Jeroen Jen Hong
Li werkte belangeloos mee aan deze door
de NLV georganiseerde middag door het
ter beschikking stellen van de praktijk-
ruimte. Bij het bloedprikken werd hij
geassisteerd door paraveterinair Esther
Rodermond.
Dierenkliniek De Woldberg is een jonge,
moderne en actieve kliniek, die geopend
is in oktober 2004 na het aangaan van een
samenwerkingsverband met de kliniek
in Steenwijk en met een aantal kleinere
dierenartspraktijken in de regio, Ha-
velte, Oldemarkt, Kuinre en Marknesse
(dependances), en is dan ook de hoofdlo-
catie binnen dit samenwerkingsverband.
Aangezien de kliniek een groot landelijk
gebied bestrijkt, biedt de kliniek naast de
deskundige zorg voor gezelschapsdieren
ook deskundige zorg voor landbouw-
huisdieren en paarden. Het team bestaat
uit twaalf dierenartsen, waarvan zes
dierenartsen de gezelschapsdieren en
zes dierenartsen de landbouwhuisdie-
ren/paarden onder hun verantwoording
hebben. Zij krijgen daarbij in de praktijk
ondersteuning van negen paraveterinaire
medewerkers.
Het doel is op basis van de gestelde diag-
nose de genezing van het huisdier zo snel,
veilig en aangenaam mogelijk te laten Een beetje bloed voor het goede doel.
A. B
oxum
-Sm
ink
verlopen. Hierbij wordt veel aandacht be-
steed aan een goede uitleg zodat de baas
weet wat de aandoening van het huisdier
inhoudt en wat de behandelingsmogelijk-
heden zijn.
De kliniek biedt uitgebreide onderzoeks-
mogelijkheden door middel van röntge-
nologie o.a. HD-, ED-foto’s, echografie,
ECG’s en laboratoriumonderzoek, zoals
vruchtbaarheidsbegeleiding. Voor nood-
zakelijk operatief ingrijpen beschikt de
kliniek over een modern ingerichte opera-
tieruimte met de ondersteuning van een
daarvoor speciaal opgeleide assistente.
Mocht het nodig zijn, dan worden patiën-
ten doorverwezen naar de Tweede Lijn in
Wilhelminaoord of andere specialisten.
De praktijk beschikt over een uitgebreide
apotheek met diergeneesmiddelen, een
breed assortiment van goede middelen
tegen wormen, vlooien en teken, vachtver-
zorging, homeopathische preparaten en
volledige en speciale voeding.
Naast de dagelijkse spreekuren verzorgt
de praktijk een inloopspreekuur in de
Dier-O-Theek in het centrum van Steen-
wijk en worden er activiteiten ontplooid
voor baasjes van pups zoals puppyparty’s
en puppyconsultatiebureau.
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 33
FokkerijBeraad 8 oktoBer 2011Houdt u zaterdag 8 oktober alvast vrij in uw agenda? Die dag organiseert de Algeme-
ne Begeleidingscommissie voor de tweede keer dit jaar een Fokkerijberaad.
Op het programma staan ‘s morgens een aantal interessante lezingen en na de lunch
een workshop.
Uitgebreide informatie zult u kunnen lezen in de Labrador Post van augustus en
natuurlijk op onze website.
versChil regels iN het Brs vaN de raad vaN Beheer eN regels iN het Nlv-FokreglemeNtDe welzijnsregels voor de teef in het Basis
Reglement Stambomen (BRS) van de
Raad van Beheer en de welzijnsregels in
het NLV-Fokbeleid zijn niet identiek. Ook
verschillen de regels omtrent inteelt in
het BRS en het NLV-fokreglement.
De NLV moet zich bij het opstellen van
het fokbeleid minimaal houden aan
de door de Raad van Beheer in het BRS
opgelegde regels. Strengere regelgeving
is wel toegestaan, een soepeler reglement
echter niet. De Algemene Ledenverga-
dering van de NLV heeft bij de volgende
regelgeving gekozen voor een strenger
beleid.
BRS Artikel VIII.1: Een teef mag op de da-
tum van de dekking niet jonger zijn dan
zestien maanden.
Fokbeleid NLV A.2.3 Minimumleeftijd teef: De fokteef moet bij de eerste dekking
minimaal twintig maanden oud zijn.
BRS Artikel VIII.3 Kynologisch Reglement: De volgende combinaties van fokreu en
fokteef zijn niet toegestaan:
a. Ouder/kind-combinatie (combinatie P
generatie / F1 generatie);
b. Broer/zus-combinatie (combinatie F
generatie);
c. Grootouder/kleinkind-combinatie
(combinatie P generatie / F2 genera-
tie).
Fokbeleid NLV A.2.7 Familierelaties: De
volgende combinaties van fokreu en fok-
teef zijn niet toegestaan:
• Broer/zus;
• Halfbroer/halfzus;
• Ouder/kind;
• Grootouder/kleinkind.
Bij de NLV is twintig maanden dus de
minimumleeftijd waarop een teefje
gedekt mag worden. De NLV heeft aan
artikel VIII.3 van het BRS de combinatie
halfbroer/halfzus toegevoegd.
De Raad van Beheer controleert de regels
van het BRS, de NLV die van het NLV-
fokbeleid. Het kan dus voorkomen dat u
wel een regel van het NLV-fokbeleid heeft
overtreden, maar niet de regel van het
BRS.
vrieNdelijk verzoek vaN de aBCOns streven is om de NLV-database zo
compleet mogelijk te maken en te hou-
den. Wij zijn daarbij van u afhankelijk.
Wij stellen het daarom zeer op prijs als u
een kopie van elk gezondheidsonderzoek
of de stamboom van een buitenlandse
hond opstuurt naar de secretaris van de
ABC, mw. Thea Hokken, Bastion 9, 5301
DE Zaltbommel, of per e-mail:
Gezondheidsuitslagen opsturenDe NLV ontvangt de uitslagen van de
Raad van Beheer, afd. GGW, vaak pas
maanden na het onderzoek. Gezond-
heidsuitslagen van buitenlandse fokdie-
ren ontvangen wij uiteraard niet via de
Raad van Beheer. Deze dient u altijd zelf
op te sturen naar de ABC.
Stambomen opsturen van buitenlandse honden
De NLV ontvangt van de Raad van Beheer
niet automatisch de stambomen van hon-
den die afkomstig zijn uit het buitenland.
Ook van de meeste buitenlandse reuen
hebben wij geen gegevens. Wij verzoeken
u dan ook vriendelijk om een kopie van de
stamboom op te sturen naar de secretaris
van de ABC, zodat ook deze gegevens in
de NLV-database kunnen worden opge-
nomen.
Uitslagen van DNA-testen opsturenOok uitslagen van DNA-onderzoeken,
zoals prcd-PRA, VetGen, Myopathie, EIC
en RD/OSD ontvangen wij niet van de
laboratoria die deze testen verrichten. Wij
willen ook deze gegevens graag invoeren
in onze database.
Met behulp van gegevens die in de NLV-
database staan kunnen wij fokkers bij het
kiezen van een partner voor hun Labrador
of pupkopers bij de aanschaf van een pup
beter adviseren.
Vol verwachting!
A. B
ruin
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 35 34 Labrador Post 3 | juni 2011
pupinfo
Combinatie Fokker KennelnaamGeb.
datum
totaal
reuen
totaal
teven
aangeboden reuen
zwart geel bruin
aangeboden teven
zwart geel bruin
Reagis Sweet November x
Reagis Autumn StarHeuvel M.J.S. van de Reagis 20-feb-11 5 5 0 2 0 0 0 0
Fogel Hlara Harbourlight x
Aphrodite v/d AukenhofTimmerman G. Van de Aukenhof 25-feb-11 5 3 1 1 0 1 0 0
Sudeo Paris x Esley 2510355 Beltman W.G.M. nvt 01-mrt-11 4 3 4 0 0 1 0 0
Huntmore Hunter Zepp x
Nablouch v. Bohymnes Residence
Kinwel-Bohré E.P.M. Van Bohymnes
Recidence03-mrt-11 3 4 0 0 2 0 0 4
Timantti Solid Nice Guy Smirnoff x
Miss Lola v/d MoostzichtRoosmalen M.G. nvt 06-mrt-11 3 4 0 0 0 1 0 0
King Fields Remember x Joy 2697931 Mulders J.A.M. nvt 09-mrt-11 3 1 0 0 1 0 0 0
Creekwater Surf Scoter x
Coolmen’s CelebrationKoeleman-Blessing M. Coolmen’s 12-mrt-11 5 2 1 1 0 0 1 0
Heyburn’s Rhumba Jumps x
Gentle Touch of Westbrook CastleWesterloo J.A.M. van de
Of Westbrook
Castle13-mrt-11 4 5 2 0 0 2 0 2
Fair-Court Kodiak Bear x
Seemee Moonlight ShadowManeschijn-Jansen E. nvt 15-mrt-11 3 2 0 0 3 0 0 2
Timanti Solid Nice Guy Smirnoff x
Blizzy v/d Rooise HeikantMennen-van Dijk D. nvt 17-mrt-11 2 0 2 0 0 0 0 0
Eiko of Angel’s Head x
Maurelly’s Kiki HeadlineHardy-Visser H.J.A. Maurellys 17-mrt-11 6 6 4 0 0 3 0 0
Timantti Solid Nice Guy Smirnoff x
Chana v/h TopeindeWelvaarts P. Van het Topeinde 21-mrt-11 3 6 2 0 0 4 0 0
Eagertrieves Jack Finch x
Lilo’s Tribute to MeNimwegen E.M. van Dutchlab’s 23-mrt-11 3 4 3 0 0 0 0 4
Withara’s Sarahs Lovely Robin x
Lisa off the Heather FieldRooseboom de Vries D.J.
Off the Heather
Field25-mrt-11 5 0 4 0 0 0 0 0
Timantti Solid Nice Guy Smirnoff x
Luna Dyan v. ’t Nieuwe ErfLange J. de Iselandslabs 27-mrt-11 5 5 0 5 0 0 0 0
Creekwater King of Hearts x
Freon Pieke v.d. JabolkeshutVisser S.J.M.
Van de Jabol-
keshut29-mrt-11 3 6 0 2 0 0 0 0
Timantti Solid Nice Guy Smirnoff x
Moby 2627590Iersel T.F.C. van nvt 31-mrt-11 5 3 2 3 0 2 0 0
Macita’s David Bowie x
Tomtebolyckans Ronja’s FemmeHouba-Dubois P. Tomtebolyckans 16-apr-11 4 6 0 0 2 0 0 0
Oliver od Himalajskeho Cedru x
Fort Seven’s Catharina-AmaliaBruin-Jansen J. de Fort Seven´s 17-apr-11 2 7 0 1 0 1 0 0
Holterhook Hot Impressive x
Withara’s Charlie’s GiftWijnholts-Schonis M.L.M. Winewoods 20-apr-11 5 5 4 0 0 4 0 0
AAntAl AAngeboden nesten mAArt – April 2011
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 35
Foto
’s v
an d
e pu
ps v
an J
oke
Ott
.
Combinatie Fokker Kennelnaam dekbericht dekdatum
Heybern’s Rhumba Jumps x Jane 2601550 Beekmans A.G.M. nvt 05-03-11 13-01-11
Timantti Solid Nice Guy Smirnoff x Luna Dyan van ‘t Nieuwe Erf Lange J. de Iselandslabs 12-03-11 27-01-11
Tidebrook Mano Dorus x Charlotte van ‘t Bovenveen Gaans C.L. van Dyksichts Labradorable 16-03-11 25-02-11
Athlinne of Nature’s Garden x Rosa van ‘t Kieftendorp Harmsen B.J. Van ‘t Kieftendorp 21-03-11 13-03-11
Rembrandt 2709020 x Bowien van Mickey’s Farm Vermeer-Heimans P.T. Van Mickey’s Farm 24-03-11 18-02-11
Creekwater King of Hearts x Freon Pieke van de Jabolkeshut Visser S.J.M. Van de Jabolkeshut 24-03-11 29-01-11
Macita’s David Bowie x Tomtebolyckans Ronja’s Femme Houba-Dubois P. Tomtebolyckans 29-03-11 14-02-11
Heyburn’s Rhumba Jumps x Brook’s Valley Sara Traa F.A.A. nvt 29-03-11 18-02-11
Oliver od Himalajskeho Cedru x Fort Seven’s Catharina-Amalia Bruin-Jansen J. de Fort Seven´s 29-03-11 17-02-11
Snoopy’s Gang Publisher x Empress Freya of Chairwindermere Meer-Stoelwinder v/d Th. Of Chairwindermere 16-04-11 11-03-11
Zymyis Heartbreaking Expression x
Country Companion’s Dutch Harmony Griffioen O. De la Maison de Montaigne 26-04-11 19-03-11
Huntmore Hunter Zepp x Beau 2695981 Geleijnse P.R. Van het Hondenpaleis 26-04-11 12-03-11
Sallyjo’s Game Boy x Starlet Brecht van de Jachtfluiters Fleur-Hobbs J.C. Van de Jachtfluiters 30-04-11 08-03-11
dekberichten mAArt – April 2011
36 Labrador Post 3 | juni 2011
NLV-dekreuenlijst
gegevens reunaam: Cover My Eyes Obscured by CloudsNHSB: 2736475geb. datum: 29/01/09ouders: Carpenny Scenario (HD/A) x Magnificent Merry Go Round vd Weeward (HD/A)kleur: ZwartHD: AED: vrij (vader 0-0*, moeder vrij) ogen: vrij 20/01/2011optigen: Normal
overigtentoonstelling: meer keer U
gegevens eigenaarnaam: J. de Krom-Pluimadres: Binnenpad 22, 4635 CJ plaats: Huijbergen / Nederlandtelefoonnummer: 0164-642088e-mail: [email protected]
Reuen van NLV-leden die voldoen aan de regelgeving voor de NLV-pupinfo kunnen worden aangemeld voor plaatsing op deze lijst.
aanvullingen:Millers square Hurricane Jack, King-fields ole’s Brown Beaver, Blixums Boy van de rooise Heikant en Creekwater Blue spirit zijn verwijderd van de reuen-lijst op verzoek van de eigenaar.
Precious neelix van t Chielewout is op 10/03/11 LCD-kampioen geworden. Tevens heeft hij het AC-M certificaat behaald.
naiken explorer heeft een nieuwe eigenaar : Y. de Rooij, tel.: 0161-433224, email: [email protected]
nieuw AAngemelde reuen en mutAties voor de dekreuenlijst
gegevens reunaam: George van de Rooise HeikantNHSB: 2765896geb. datum: 26/09/2009ouders: Blixums Boy van de Rooise Heikant (HD/B) x Red van de Rooise Heikant (HD/A)kleur: ZwartHD: AED: vrij (vader vrij, moeder vrij)ogen: vrij 23/02/2011
overigtentoonstelling: meer keer U
gegevens eigenaarnaam: TH.P. van der Lindenadres: Heikampenweg 3, 5491 TPplaats: Sint Oedenrode / Nederlandtelefoonnummer: 0413-473307e-mail: [email protected]
gegevens reunaam: Rocheby Frosted Jack (imp. UK)NHSB: 2789694geb. datum: 17/09/09ouders: SH CH Rocheby State Occasion (HD 4-6) x Rocheby Icekleur: Geel (BBee)HD: AED: vrij ogen: vrij 18/09/2010optigen: NormalRD/OSD: Normal
overigtentoonstelling: UVeldwerk-kwalificatie: 1e U CACT 27/03/2011
gegevens eigenaarnaam: L. Mulderadres: Stapelerweg 31, 7957 NAplaats: De Wijk / Nederlandtelefoonnummer: 0522-852323e-mail: [email protected]
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 37
gezondheidsmeldingen / meldingen overlijden
OverledenToplicht Miracle’s Merry Topaz NHSB 2117137 (Sheenaron Merry Gel-lard x Toplicht Sultan’s Honey Miracle), geboren 6-3-1997. Overleden 22-6-2010. Topaz is geopereerd aan een tweezijdige stembandverlamming. Hiervan is hij goed hersteld en hij had geen benauwdheids-aanvallen meer. Plotseling hevig braken, eten weigeren, opgeblazen buik en epileptische aanval. Hij verslechterde snel. Dierenarts heeft hem in laten slapen.Jahalom Sjachor Gydeon NHSB 2104592 (Withara’s Regals Key to Harmony x Withara’s Lucky Lagoon), geboren 25-12-1996. Overleden 28-3-2010. Ouderdom.Belle NHSB 1988506 (Kas v. Janslust x Pjotter 1871593), geboren 12-2-1995. Overleden 1-2-2011. Nierfalen en ouderdom.Fairywood’s Zaino NHSB 2574527 (Foulby Huckleberry Finn x Fairywood’s Wild Romance), geboren 30-8-2005. Overleden 3-3-2011. Hersen-vliesontsteking of hersentumor.Gruise epper’s Saffra NHSB 2131207 (Flanders Pride Tipperary x Gruise Epper’s Pluto), geboren 25-6-1997. Overleden 10-3-2011. Nierfalen en ouder-dom.Bobdog’s Jitterbug NHSB 2250414 (Loresho Twinjet x Bob-dog’s Zoetrope), geboren 13-2-1998. Overleden 23-3-2011. Ouderdom.
Alle meldingen zijn afkomstig van de eigenaar en - waar aangegeven – voorzien van een dierenartsverklaring. In deze rubriek staan soms ook al wat oudere meldingen. Soms zijn honden al enige tijd geleden overleden en kunnen de eigenaren het niet opbrengen dit meteen te melden. Voor de database en het ‘bewaken van het ras’ zijn uiteraard alle overlijdensmeldingen van groot belang.Is uw hond ziek of overleden, maakt u dan gebruik van ons formulier (achterin elke LP). U kunt ook melden via onze website. Ook andere meldingen zijn van wezenlijk belang. Aan de hand daarvan komen soms afwijkingen in beeld, waarvan wij niet wisten dat deze zich in ons ras openbaarden. En: hoe eerder fokkers hiermee rekening kunnen houden, hoe beter voor het ras. Ook niet-leden kunnen uiteraard melden.
Undine Branca v. Hamiltons vonder NHSB 2066258 (Bubbles Roots Its a Kind of Tricks x Jip 1936424), geboren 12-5-1996. Overleden 5-3-2011. Ouderdom.Amazing Quinty v. Iromel-Joro NHSB 2291152 (Fairywood’s Yasjar Kemir x Shanti 2190648), geboren 30-5-2000. Overleden 25-3-2011. Vergroot hart en lekkende hartkleppen, daardoor zeer benauwd en vocht vasthouden.Mutiara’s Hitam nina NHSB 2408177 (Flanders Pride Vivaldi x Farbourne’s Kiss from a Rose), geboren 28-7-2002. Overleden 28-3-2011. Vermoe-delijk dilatieve cardiomyopathie, maar omdat er geen echografisch onderzoek is uitgevoerd, zou het ook hypertrofische cardiomyopathie geweest kunnen zijn.Tasja v.’t Florienshoes NHSB 2090580 (Tabatha’s Lieutenant x Sheba v.’t Florienshoes), geboren 31-8-1996. Overleden mei 2010. Ouderdom.Szybko NHSB 2152520 (I Am the Greatest of Dutch Print x Sheltey 2018104), geboren 4-10-1997. Overleden 3-1-2011. Ouderdom.rijan rangers dear dommel NHSB 2287592 (Fairywood’s King Walter x Rijan Rangers Lucky Lady Bernadine), geboren 22-11-1999. Overleden 7-4-2011. Ongeval.Molly’s lodge Montgomery NHSB 2200803 Donalbain Shadow x Fogel Hlara Molly McGredy), geboren 24-6-1998. Overleden 4-4-2011. Ouderdom.
ZIekMeldInGenFarbourne’s Ocean Mist NHSB 2803795 (Everwoods Eagertrieve Iceman x Farbourne’s Summerbreeze), ge-boren 20-7-2010. Beiderzijds artroscopie. Links LPC verwijderd, rechts LPC met kissing lesion med humerus. Brief special-ist aanwezig.north Star de la Maison de Montaigne NHSB 2776644 (Southhoods Zoran x Coutry Compagnion’s Dutch Harmony), geboren 25-12-2009. Geopereerd aan LPC. Brief specialist aanwezig.
UITSlAGen CAH-OnderZOekrowantree’s Make My day NHSB 2698520 (Carpenny Scenario x Doo Be La Dee from Service Paradise), gebo-ren 31-3-2005. Verhoogd koperle Grand Cocher lou lou NHSB 2570637 (Whispering Bell Heather’s Daimler x Le Grand Cocher Beautiful Noa), geboren 3-8-2005. Chronische hepatitus op basis van koperstapeling.Milou NHSB 2715646 (Willcare Huntmors Ga-memaster x Pepper 2495202), geboren 6-8-2008. Geen afwijkingen.Bayla v. vierambacht NHSB 2590690 (Le Grand Cocher Bright Eyes Gizmo x Brandy v Vierambacht), geboren 3-1-2006. Hepatitis op basis van koperstapeling.luna NHSB 2285775 (Mardas Evening Moon x Joy 2088393), geboren 9-3-2000. Chroni-sche hepatitis op basis van koperstape-ling.diesel v’t Hoogeind NHSB 2673991 (Hunting Ameer vd An-sjoros x Doeska v’t Hoogeind), geboren 7-10-2007. Hepatitis op basis van kopersta-peling.Chevy kaylee v Iromel Jojo NHSB 2400724 (Kin of Bedrock Singin’in the Rain x Ginger v Silmarillion), geboren 7-5-2002. Chronische hepatitis op basis van koperstapeling.diamante LOSH 0966812 (Flanders Pride Amaretto x Blakbusser Old Forest). Chronische hepa-titis niet op basis van koperstapeling.A
. Box
um
Super!!
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 39 38 Labrador Post 3 | juni 2011
Nicky op crufts 2011Tekst en foto’s: Jacqueline Hofland
In Kortrijk haalde Nicky (Withara’s Sarahs Smashing Nicky) op 15 novem-ber 2009 haar laatste CACIB-punt en werd daarmee Internationaal Kampioen. Dit betekende ook dat ze nu voor het leven gekwalificeerd was voor deelna-me aan Crufts. Dit is echt de show der shows; wat voor een sporter de Olym-pische Spelen zijn, dat is Crufts voor de hondenliefhebber. Elk jaar komen er in Birmingham ongeveer 28.000 honden om in vier dagen gekeurd te worden. Om daar wel goed voor de dag te komen heb ik met Nicky een zwaar trainingspro-gramma afgewerkt. Ze had tenslotte twee nesten gekregen, het laatste nog in juli af-gelopen jaar, maar toch wilde ik haar echt in een topconditie uitbrengen. Dat bete-kende veel extra fietsen naar Zeumeren, daar wandelen en veel zwemmen en na een uurtje langs de kortere fietsroute naar huis. Ze zag er top uit en was er helemaal klaar voor.
De Labradors werden meteen al, op de eerste dag, donderdag 10 maart, gekeurd. Ik was samen met Marian van der Pijl naar Engeland afgereisd en ’s morgens tegen
8 uur liepen we al rond in de gigantisch grote hallen van de NEC, waar alles plaats-vond. Bij de benches lag ons nummer klaar en daar installeerden we Nicky en onze spullen. De eerste bekenden kwamen we al tegen, er zijn toch heel wat Nederlan-ders die er een jaarlijks uitje van maken om Crufts te bezoeken en de top van de La-bradors in levenden lijve te aanschouwen. Dit was voor mij de eerste keer dat ik op Crufts kwam en het was echt indrukwek-kend. Grote hallen, maar liefst vijf stuks, veel ruimte tussen de, heel grote, ringen. Een dergelijke grote ring is heel fijn voor een hond met goed gangwerk.
In ring 33 werden de reuen gekeurd door Mr. D. Coode en er waren maar liefst 245 honden ingeschreven. Wij zaten in ring 34 en onze keurmeester was Mrs. J. Brabban. Ze had de zware taak om deze dag 278 te-ven te beoordelen. Dit vergt natuurlijk een heel speciale wijze van keuren. Ten eerste hebben ze veel meer klassen waarvoor je kunt inschrijven, maar liefst 13! En de hele groep komt in één keer de ring in en wordt dan hond voor hond door de keurmeester bekeken. Nicky mocht uitkomen in de Gundog Wor-
king Class en die was pas aan het eind van de middag. Nu hadden we mooi de tijd om goed in ons op te nemen hoe er gekeurd werd en waar de keurmeester voor viel.
Ook kon ik uitgebreid in de catalogus kij-ken wie er allemaal ingeschreven hadden en dan speciaal welke Nederlanders. Bij de reuen hadden de volgende honden zich gekwalificeerd: Fairywood’s Aqua-rius en Lion, beide afkomstig van Toos van Elewoud. Helaas kon Toos de reuen door fysieke omstandigheden niet uitbrengen. Seven van Monique Viezen deed mee, net als Neelix van Toos van den Toorn. Ze zat net niet bij de laatste vijf, maar kon met een zesde plaats heel tevreden zijn. De beste prestatie van een Nederlander bij de reuen werd geleverd door Sander Nugteren met zijn gefokte hond Mio. Hij kwam uit in de Junior Class en werd derde! Mio woont in-middels in Duitsland. Bij de teven zat Katie van Marianne van den Heuvel en deze ein-digde bij de laatste zeven.
Eindelijk kwamen wij aan de beurt! Ik had nog even tevoren lekker met Nicky buiten gelopen om haar wat frisse lucht en bewe-ging te geven. Na een laatste poetsbeurt
verslagCMC
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 39
was het moment daar: de eerste schreden op de heilige groene mat van Crufts. Ook Monica Koeleman met Polly zat in deze klas-se. Nicky was erg springerig en opgewon-den, eindelijk gebeurde er eens wat. Bij de keurmeester liet ze zich van haar beste kant zien. Omdat er niets wordt geschreven, sta je niet zo lang en daarna moesten we gaan lopen om het gangwerk te beoordelen. En daar kwam alweer de volgende hond. Ik dacht: dat was het dan, alle voorberei-dingen voor ‘one minute of fame’. Toen iedereen apart gekeurd was, moesten we allemaal weer mooi staan en de spanning steeg. Wie gaat het worden? De keurmees-ter bleef maar kijken en van de een naar de ander lopen. Ineens kwam ze naar mij toe en gaf me een klopje. Maar wat bedoelde ze nu? Ze zei tenslotte niets… Ik ging wel naar het midden, maar pas toen de ring-meester me feliciteerde, drong het tot me door. Ik werd eerste met Nicky en Monica met Polly tweede! Wat een geweldig suc-ces voor de Nederlanders! Voor Monica was het al de tweede keer dat ze op Crufts achter de bordjes stond. In 2008 was ze er met de vader van Polly, Bumper, en hij is toen eerste geworden. En het mooiste vind ik nog dat we die prestatie hebben gele-verd met Labradors die er niet alleen heel
goed uitzien, maar ook nog heel goed kun-nen werken, echte Dual Purpose Labradors dus.
Ik wil iedereen die meegeleefd heeft nog hartelijk bedanken voor alle lieve felicita-
ties en andere blijken van belangstelling. Het is echt heel indrukwekkend wat zo’n eerste plaats losmaakt.
(Beelden van Nicky op Crufts zijn te zien op: http://
www.youtube.com/user/jacquelinehofland)
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 41
postzakHeeft u een mooie foto van uw Labra-dor, alleen, met een hondenvriendje, samen met de baas, of bijvoorbeeld tijdens een leuke activiteit? Stuur hem ons toe met een korte toelichting. Dit kan via e-mail als een apart JPG-be-stand, met een minimale resolutie van 500 kB, naar [email protected] of per post naar Redactie Postzak, Sterappelgaarde 11, 3824 BJ, Amersfoort. We doen ons best om alle inzendingen op te nemen in een van de eerstvolgende uitgaven van de Labrador Post. Indien nodig behoudt de redactie zich het recht voor om kopij in te korten, te herschrijven of te weigeren. Commerciële uitingen zullen niet worden gepubliceerd.
40 Labrador Post 3 | juni 2011
uit de postzak
Zonnekind Sundream Nicky of the Smacklabs. Lizzy Botter
Voor mij is de jacht het mooiste dat je met Labradors kunt doen. In het veld is het echt genieten voor de Labrador en de voorjager. Dit is mijn Lotte (Kerstin Fan’e Kooie-Fenne).Jan de Groot
Onze drie-jarige Labra-dor Biko is zo’n knappe vent. Sophie en René du Mez.
Lieveling Levi van Melanie. Suurling-Hoefman uit Almelo.
In het water onze zwarte Labrador Oscar (Peatlands Impressive Wynono), vier jaar, en onze bruine Labrador Daya (Peatlands One Love in a Livetime), zes maanden oud. Daya krijgt op het strand van Kamperland onder begeleiding van haar grote broer de waterdoop.Mary Henselmans, Eindhoven
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 41
Murphy (Andrew Murphy of Gentlemens Grove) is afgelopen december 16 jaar geworden. Hij blijft het leuk vinden om te apporteren. In 2010 heeft Murphy nog met veel plezier meegedaan aan de VUT-wedstrijd. Als Labrador van 16 jaar heeft hij veel meegemaakt. Het eerste jaar begon niet goed, met ED aan beide ellebogen. De operaties zijn gelukkig goed verlopen. Vervolgens heeft Murphy zijn GG-1 diploma gehaald, behendigheid gedaan en natuurlijk jachtdiploma’s gehaald. Voor de serie Gooische Vrouwen heeft Murphy veel uren op de set doorgebracht en in de keuken van Willemijn gelegen. In seizoen vier overlijdt Murphy in de serie, een bizarre gewaarwording.Murphy moest ook meemaken dat hij in een pension bijna is doodgebloed nadat hij door een andere hond zwaar was verwond. Gelukkig heeft mijn zeer kundige dierenarts, drs. E.G. Darweesh uit Hilversum, Murphy weer op de been gekregen. Hierbij wil ik mijn dierenarts bedanken en alle mensen die in de loop van de jaren op Murphy hebben gepast. Ik hoop dat Murphy nog even meegaat, elke dag is mooi meegenomen. Ninette Haitsma
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 41
Victor-Victoria’s Indigo (Diego, ook
wel genaamd Gogo) en zijn zusje Victor-
Victoria’s Isabeau (Isabeau, ook wel
genaamd Bobo) allebei 21 maan-
den. Bobo was een dagje op bezoek in Frankrijk, een warm
familieweerzien.Deana Timmer,
Zuid-West Frankrijk
Baleau is op 24 februari elf jaar geworden en heeft een hondenkookboek gekregen. De tonijnkoekjes waren heerlijk. Charlotta van de Graaf
Wij hebben drie Labra-dors met drie verschillen-de kleuren. De bruine is oma Lady. Vervolgens is de zwarte, Sterre, gebo-ren. Hieruit is een blonde Labrador geboren, dit is Noa.Joke de Groot, Herwijnen
Meestal lukt het niet om een bewegelijke pup mooi op de
foto te krijgen. Dit meisje van vier en een halve
week oud ging er even mooi voor zitten en ik was er op tijd bij met mijn fototoe-
stel. Ze is de derde generatie van door
mij gefokte hondjes, Gentle de la Maison
de Montaigne x Ned. Kamp. Creekwater Surf Scoter. Het blijft genie-ten, die kleine smurfen.
Lien Griffioen, Leidschendam
42 Labradorpost 1 | februari 2011
Clubmatchcommissie CMC
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 43 42 Labrador Post 3 | juni 2011
uit de postzak
Jesse en Kiaora zijn twee dikke vrienden, die samen volop genieten van het mooie weer. En als ik ze zo zie, geniet ik weer van die twee. De foto is gemaakt door Suzanne Snoek.Wendy den Otter
Luna laat haar niet de kans ontnemen om even heerlijk in een watertje te zwemmen.Tinie Brouwer
Sara van ’t Hoog-eind, (gefokt
door M.J.N. van Weert-Scheepers)
is vier maanden en heeft nog geen
regen gezien, maar de tuinsproeier is natuurlijk ook
geweldig.Els Canters en
Joop Kas, Eindhoven
Cas is net één jaar geworden, en als verrassing gingen we een paar dagen naar Domburg. Hij is dol op de zee en het strand. En wat heb ik genoten van mijn dolblije jonge hond.Cindy Boëtius
StofzuigerDat Labradors stofzuigers waren was ons reeds bekend. Onze Dino heeft een keer een scheerapparaat te pakken gekregen. Als we de gesloopte scheerkop op tafel uitspreiden, proberen we ons voor te stellen uit welke onderdelen een scheerkop bestaat. De drie belangrijkste onderdelen, de ronde mesjes, liggen er gelukkig. Na wat puzzelen komen we tot de conclusie dat we een tweetal stukjes plastic missen. De dierenarts heeft zijn braakmiddel al klaar liggen als ik aan kom. We blijven in de behandelkamer zodat we kunnen zien wat er allemaal uitkomt. Op een gegeven moment begint ie nerveus te likken en te gapen en te braken. Geen plastic, wel stukjes hout, een boterhammenzakje en een stuk leren halsband van tien tot vijftien cm. En ineens wordt er veel dui-delijk. Ongeveer een week geleden waren we met de auto met Dino op weg waarbij hij zijn halsband met de riem eraan nog om had. Toen we op de plaats van bestemming kwamen, lag de riem in tweeën en misten we het uiteinde ervan. Als hij het scheerapparaat niet had gesloopt, had Dino nu nog met een boterhammenzakje en een stuk leer in zijn maag rondgelopen.Roy Krijger en Nanda Hagemeijer, Amsterdam
42 Labradorpost 1 | februari 2011
Clubmatchcommissie CMC
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 43 een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 43
Derfel is verslingerd aan stokken. Hij heeft alleen moeite om de stoklengte goed in te schatten, dus
het is oppassen geblazen als hij langsdendert.Robert en José Markerink, Lochem
Voetbal? Slaapverwekkend! Dit is het nest (tien pups) van onze Labrador Luna, geboren op 27 maart jl.Annemieke de Lange
Op zondag 3 april 2011 hebben wij een strandwandeling in Noordwijk gemaakt met de honden uit het nest van onze Labrador Coco (rechts op de foto). De honden zijn geboren op 12 februari 2010 (afstammelingen van Destiny of the Barking Voices en Huntmore Hunter Zepp) en afkomstig van de Labrador Gardens uit Langbroek. Toeval was dat de honden exact dat weekend een jaar geleden het nest hebben verlaten. Wat een feest om elkaar weer te zien en uren met elkaar op het strand door te brengen.André Borst en Marina Coolsma
Onze Bo (Brooks-valley’s Everall) is eerste geworden bij de gehoorzaam-heidstraining. Hij is erg trots op zijn eerste beker (en zijn baasjes ook). Wendy Hermsen
Een foto van onze Luna, ze is nu twee jaar en dol op zwemmen. Ze vindt het prachtig om
met een flinke aanloop en bijbehorende duik-sprong het water in te
springen. In het water springt
nog een Labrador
mee.Jenny
van Mourik
Dit is Gijzer. Na een fijne training MET de baas, is het goed rusten OP de baas.Yvonne Meijer
uit de postzak
44 Labrador Post 3 | juni 2011
Voor de liefhebberIk heb 20 jaargangen Labrador Post vanaf 1990. U kunt ze ophalen bij ons in Frank-rijk. U bent van harte welkom met uw hond. Wij wonen tussen Bordeaux en Toulou-se, [email protected], tel.: 0033 553 20 15 56.
Op de foto staan onze honden in de Pyreneeën. De gele Labrador is 11,5 jaar en heeft goed meegelopen op een berg met een niveauverschil van 750 m. Ik was er heel erg blij mee dat het nog zo goed ging. De zwarte Labrador is haar dochter van zes jaar. De Westie is een verklede Labrador en is het eerste boven op de berg. Ook al meer dan tien jaar.Eleonore Hofman
James vindt het hier fantastisch. Lekker genie-ten van het zonnetje en een beetje ‘bijbruinen’, maar waar blijft de butler met een drankje en een snack? Hans Roijmans
Hier is Marley (somebody to love Fan’t Detica) onze kat aan het uitdagen. Ze was hier nog een kleine puppie. Inmiddels is ze twee jaar en een stuk groter geworden.Laura Hansen, Midwolda
Labrador teef Luna knuffelt en
speelt met huisgenote Drentsche Patrijshond Twirre the Gloucester.
R. Jüch, Zuidbroek
Diesel (Go Go Noor from the Frisian Village (eigenaar A.S Feenstra) x Withara’s Tycoon Four of a Kind (eigenaar familie Tam-minga) is een North-West Labra-dor van Terschelling en destijds toebedeeld aan Rinse en Carmen en hun zoon Jean Luc Kraaijen-oord. Rinse Kraaijenoord is een Alzheimerpatiënt en Diesel was gewild, omdat wandelen goed is voor Rinse. Tijdens de training in het bos, verdwaalde Rinse terwijl hij de dummie moest verstoppen. De trainster bedacht dat Rinse dan maar de dummie moest worden. Diesel heeft zo geleerd om de baas terug naar huis of de auto te brengen. Sindsdien zijn ze onafscheidelijk.Annie Feenstra en Klaas Visser, Terschelling-West
kinderpost
kinderpostHeb je ook zo’n mooie foto van jou en je Labrador? Wil je vertellen of laten zien wat jullie allemaal samen beleven? Op deze pagina hebben we plaats voor jou. Stuur snel je foto, brief of tekening naar ons toe. Dat kan via mail naar [email protected] of per post naar Redactie Postzak, Sterappelgaarde 11, 3824 BJ, Amersfoort.
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 45
Niels en Renske zijn heerlijk aan het spelen en zwemmen in het zwembad, en een beetje zonneba-den hoort daar ook bij. Kyra, onze anderhalf jaar oude Labrador wil graag meedoen, en zal de wed-strijd wie het snelst bruin is met stip winnen. Ingezonden door Wendy van der Looij.
FLOOR
Ik heb een maatje
Het is echt mijn kameraadje
Ze helpt mij altijd
Ze is een echte meid
Ze kan niet praten
Maar dat kan ik niet laten
Dat maakt niks uit
Want ze hoort elk geluid
Ze heeft een zacht karakter
Dat zal je niet snel merken
Want ze moet ook werken
Ze is lief
Ik heb haar hart gestolen
en in de mijne gezet
Ik ben een dief
Ik heb haar lief
Linde Dibbelink, 11 jaar
Jasmijn is dol op onze Saar en speelt graag doktertje met haar. Saar (Sunshine, achter ‘t dijkje) is hier drie maanden oud en vindt het allemaal prima. Ze geniet van alle aandacht die ze krijgt. Jasmijn en Saar zijn twee dikke maten.
Labrador Cooper met Isa, de kleindochter van Ellen Paaimans-Kuhlmann.
overleden hondenUw overleden Labrador verdient natuurlijk een plaats in de LabradorPost. Bij uw ver-haal vermelden wij graag de volledige stamboomnaam, inclusief NHSB-nummer, data van geboorte en overlijden, en de namen van beide ouders. Als u dat wilt, kunt u ook een foto meesturen (een apart JPG-bestand, met een minimale resolutie van 500 kB). Deze wordt bij uw bericht geplaatst. Wij willen proberen zoveel mogelijk inzendingen in de eerstvolgende uitgave te plaatsen, daarom verzoeken wij u rekening te houden met een maximum van 200 woorden. Indien nodig zullen langere stukken door de redactie worden ingekort. Uw kopij kunt u per email sturen naar [email protected] of per post naar Redactie Postzak, per adres Sterappelgaarde 11, 3824 BJ, Amersfoort.
Elders in de LabradorPost en op onze website staat het formulier voor melding van overlijden voor de database van de NLV. Wilt u dit ook invullen en opsturen naar de Algemene Begeleidingscommissie?
postzak overleden honden
46 Labrador Post 3 | juni 2011
faith
Faith van Nieuw Ossenwaard,
NHSB 2455234
Amber van Zeisdal x Rowdy
13 mei 2003 – 12 januari 2011
Mijn lieve kleine bonbonnetje is niet meer.
Onverwachts voor ons beiden overleed Faith
tijdens de wedstrijdtraining aan een acute
hartstilstand. Een levenslustige, actieve, vro-
lijke en gezonde hond van ruim zeven jaar.
Faith was mijn eerste eigen meisje, vol trots
nam ik haar met drie weken oud in mijn
armen. Het mooiste wat me overkwam. Een
meisje om lekker mee te knuffelen, zwem-
men, wandelen en om mee te werken. Net als
een kat koppeltje duikelen, een echte knuf-
felkont dat was mijn Faith. Zwemmen was
naast werken het grootste plezier dat ik haar
kon geven. Van jongs af aan hebben Faith en
ik diverse disciplines getraind. Velen kennen
ons dan ook van de AC-certificaatdagen, het
showen, de apporteer- of van G&G wedstrij-
den. Op alle vlakken hadden wij samen veel
plezier, wat weer resulteerden in een flink aan-
tal bekers. Faith was de eerste Labrador (2009)
die sinds jaren ervoor zorgde mee te mogen
doen aan het Nederlands Kampioenschap
Gedrag & Gehoorzaamheid klasse 1. Ze haalde
daar de vijfde plaats en in 2010 mochten wij
weer meedoen. Ook dit jaar had Faith weer
mee mogen doen. Dit seizoen haalde ze alleen
nog maar vierde plekken en ik was benieuwd
wat ze nu nog had gedaan. Helaas, heeft het
niet zo mogen zijn. Als ik alle NK’s, bekers en
linten in kon leveren om mijn meisje terug te
krijgen, dan had ik geen seconde getwijfeld,
ze was dan weer hier bij mij. Nu zijn dit de her-
inneringen die wij delen. Mijn enige troost is
dat Faith geen pijn heeft gehad. Ze was vrolijk
en helemaal in haar sas, we waren samen, ze
deed iets wat ze helemaal geweldig vond. Voor
Faith de mooiste dood ter wereld, voor mij als
eigenaar de grootste verschrikking.
Haar aanwezigheid wordt ontzettend gemist,
de liefde, de trots en het respect voor haar
blijft. Mijn kanjer. Met trots zeg ik dan ook:
Het was fijn om jouw baasje te mogen zijn.
Find the door to the promised land, just be-
lieve in yourself.
We got to keep the Faith. Always in our heart.
Debora Toonssen
Nohr
Nena van ’t Meijelicht, NHSB 2754623
Follies mon oncle x Ruby van ’t Meijelicht
19 juni 2009 – 23 maart 2011
In augustus 2009 kreeg ik Nohr. Mijn derde
Labrador teefje én voor het eerst een kleine
zwarte dame. Voor haar waren er Fanessa en
Bo, twee blonde ronde Labradors aan wie ik
met heel veel plezier terugdenk. Het duurde
even voor Nohr er was, maar daar was het
telefoontje waar ik zo lang op had gewacht.
Een klein zwart teefje met een overbite wat
haar voor de fok ongeschikt maakte was
voor mij beschikbaar. De overbite maakte
haar juist grappig en komisch en heb ik
nooit meegemaakt dat ze zonder morsen kon
drinken. Maar welke Labrador kan dat wel?
Wat was het heerlijk om weer zo’n klein, blij
hondje in huis te hebben en we trainden en
wandelden heel wat af. Al snel luisterde ze
goed en werd het een fijne en sociale hond.
Najaar 2009 kwam ik tijdens een wandeling
met Nohr ten val en heb ik met de kinderen en
de fokster de opvang geregeld. Daarna waren
we weer bij elkaar en konden we lekker sa-
men wandelen. Langzaam kreeg Nohr steeds
gezondheidsproblemen. Vele bezoeken naar
de dierenarts volgden en ook operaties waren
noodzakelijk. Maar iedere keer stond ze weer
dapper en gezond op. De laatste tijd bleef ze
tobben. Vele bezoeken aan de dierenarts die
altijd voor ons klaarstond en heel veel liefde
en aandacht hebben helaas niet kunnen
voorkomen dat ze uiteindelijk is overleden.
Nohr is er niet meer en ik mis haar enorm. Ze
heeft niet veel tijd gekregen om te laten zien
wat een fantastische hond ze was.
Mevrouw C.C. van den Bosch-Vos, Breukelen
toby
Toby v.d. Johannes Hoeve, NHSB 2090590
Mallorn’s Topgallant x
Cindy vd Johannes Hoeve
7 september 1996 – 3 mei 2011
Lieve Toby, na bijna vijftien jaar hebben wij
afscheid moeten nemen van jou. Jij mooie,
ontzettend lieve Labrador. Het ging niet
meer, wij konden jou zo niet nog langer laten
lijden. Helaas was je doof en sinds kort ook
blind en juist die blindheid gaf jou heel veel
angst, je durfde niet meer naar buiten, je
ging mee, omdat het niet anders kon, maar
liever niet. Je toonde geen interesse meer in
je lievelingseten, water drinken deed je ook
al niet meer. Het lopen ging steeds moeilijker
en moeizamer, tot je op een gegeven moment
niet meer op kon staan. Wij hebben toen deze
zware beslissing moeten nemen, met pijn in
ons hart.
Lieve Toby van de Johanneshoeve, wij zullen
jou nooit vergeten. Bedankt voor de fijne,
gezellige, liefdevolle jaren die we met jou
mochten beleven.
Je baasjes, Familie Bordewijk
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 47
Nana
Amrita Valley’s Ananda, NHSB 1983500
Clover – Field’s Enchanting Radhika x
Boggey Valley’s Aron
28 december 1994 – 20 maart 2011
Ik kreeg Nana als cadeau ruim zestien jaar
geleden en een cadeautje was het. Ik wist
totaal niet wat ik moest doen in het begin en
had ook niets, maar we zijn er samen uitgeko-
men en vriendinnen voor het leven geworden.
Na anderhalf jaar kwam choco Sam er bij,
maar onze band was heel speciaal. Ik ben erg
dankbaar, dat ik zolang voor haar heb mogen
zorgen en er van heb mogen genieten en dat ze
heel natuurlijk is ingeslapen. Ze was op en het
is goed zo.
Sonja van Leeuwen
Mia
Bobdog’s Jitterbug, NHSB 2250414
Imp (Zweden)
Loresho Twinjet x Bobdog’s Zoetrope
13 februari 1998 – 23 maart 2011
Helaas hebben we onze lieve Mia op 23 maart
jl., bij ons thuis, laten inslapen. Ze heeft de
mooie leeftijd bereikt van 13 jaar en 1 maand.
We hebben gelukkig waardig afscheid van
haar kunnen nemen, met een blijvende stof-
felijke herinnering aan haar, zo hebben we
haar toch weer thuis. Ze kampte vanaf januari
met toenemende ouderdomskwalen, waarbij
ze de laatste dagen moeilijk uit haar mandje
kwam en ook niet meer echt uitgelaten wilde
worden. Ook haar levendige en lieve blik werd
minder in een paar dagen. Ook de warmte,
zo vroeg al in maart, speelde haar duidelijk
parten. Alles bij elkaar maakte het dat wij het
moeilijke besluit hebben genomen.
We hebben ongeveer 5,5 jaar van onze gewel-
dige lieve en mooie Mia mogen genieten, ze
was namelijk 7,5 toen we haar als herplaatste
hond kregen. Dat ze erg populair was bleek
niet alleen toen ze nog leefde, maar ook na
haar verlies getuige de vele kaartjes met me-
deleven en troostende woorden dat Mia zich
geen betere baasjes kon wensen.
Voor ons was zij onze eerste hele bijzondere
Labrador, sterk op mensen gericht, zachtaar-
dig van karakter. Tegelijkertijd stond ze ook
haar mannetje als ze belaagd werd door één
of twee reutjes. Ze was extreem nieuwsgierig
naar iedereen en andere honden. Als een
echte Labrador hield ze erg van water, ook als
het erg koud was in de winter, favoriet was bij
haar toch de sneeuw, waar ze heerlijk door
heen kon struinen en de sneeuw opsnuiven.
Ingrid Bolwerk & Pieter Dieckmann
Puck
Aloha Puck van Hamiltons Vonder,
NHSB 2149958
Toplicht Marvel’s Bramble Star x
Dusky Dawn v.h. Oosterhuis
10 september 1997 - 6 mei 2011
Met intens verdriet, maar uit respect voor
Puck, hebben we in overleg met Arjen Roo-
zeboom van Dierenkliniek Ittersum beslo-
ten haar op vrijdag 6 mei te laten inslapen
waarna wij haar hebben weggebracht naar
het Dierencrematorium in Drachten en zij op
maandag 9 mei is gecremeerd. De as hebben
we in onze tuin begraven en er een prachtige
plant opgezet. Puck ligt naast Joep, haar grote
vriend en maatje, die eerder in oktober 2009 is
overleden.
Joep kregen wij als pup van acht weken van
Marrie Koster en tijdens de trainingen leerden
we Puck kennen. Puck was een herplaatsing-
hondje van ongeveer twee jaar. We wilden pro-
beren om Puck er bij te nemen als vriendinne-
tje voor Joep. Vanaf het eerste moment waren
het maatjes door dik en dun. Lange wandelin-
gen, dagelijkse zwemuurtjes, tweemaal per
jaar op vakantie naar Ameland, de zee, het
bos, het strand, te veel om op te noemen. We
hebben jaren van elkaar kunnen genieten,
het is nu echt leeg en stil in huis. Wat is er nu
belangrijker dan liefde aan je hondjes te kun-
nen geven en te kunnen ontvangen? Met Puck
is er ook een stukje van ons zelf gestorven. Op
10 september 2011 zou Puck veertien jaar zijn
geworden en ondanks haar gebreken van een
oud hondje ging het allemaal nog redelijk. De
eetlust was prima maar de dagelijkse wande-
lingetjes werden korter en Puck had natuurlijk
speciaal dieetvoer, want ze was een beetje
mollig. Enige maanden geleden constateerde
onze dierenarts een gezwel aan het tandvlees
van de bek van Puck, mogelijk goedaardig.
Half april zijn we een weekje op Ameland met
vakantie geweest en hebben daar voor een
onafhankelijke beoordeling dierenarts Schols
geconsulteerd die ons stellig wist te vertel-
len dat het een kwaadaardige tumor in de
mondholte was en niet meer operabel was. We
moesten het van week tot week bezien, Puck
zou zelf wel aangeven wanneer de tijd daar
was, en dat gaf zij op vrijdag 6 mei aan. Eten,
drinken en slikken kostte haar moeite en zij
bloedde veel uit haar bek. Uit respect voor
Puck hebben we besloten haar op een dier-
vriendelijke wijze uit haar lijden te verlossen
en haar in laten slapen. Puck, lieverd, bedankt
voor al die tijd dat je bij ons bent geweest en
alle liefde die jij ons hebt gegeven. Geniet van
je rust met je maatje Joep in het hondenhe-
meltje.
Je baasjes Eefje en Herman Logger, Zwolle
Stitch
Fairywoods Zano, NHSB 2574527
Cambremer Tom Sawyer x
Fairywoods Wild Romance
30 augustus 2008 – 3 maart 2011
Lieve Stitch,
Veel te vroeg hebben we al afscheid van je
moeten nemen. Je had van ouderdom moeten
sterven, niet door iets in je bolletje. Wat was je
lief, toen onze dochter Bente kwam en wat was
ze dol op jou. Dag maatje, brave jongen, grote
vriend, we missen je verschrikkelijk. Hopelijk
ben je nu gelukkig en weer zoals je vroeger
was. Heel veel knuffels en kusjes van baasje
en vrouwtje Louis en Esther en mini-vrouwtje
Bente.
Familie Tillieu, Made
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 49 48 Labrador Post 3 | juni 2011
nederland op de IWT 2011Tekst: Koos Kommers
Foto’s: Greta en Eline Kommers
Hongarije had dit jaar de eer om de In-ternationale Workingtest te mogen or-ganiseren op het schitterende landgoed rond het paleis van Fertöd. Dit paleis, ‘het Hongaarse Versailles’, is gebouwd tussen 1720 en 1766. Het behoorde toe aan de familie Esterházy, een rijke aris-tocratische familie.
Het landschap bestaat voornamelijk uit bos met lange lanen en heel hoge bomen, waar ongetwijfeld veel fazanten overheen zijn gedreven en dat daardoor prachtige scho-ten zal hebben opgeleverd. De tijd van de heel grote drijfjachten lag voor de Tweede Wereldoorlog, maar nog steeds is er een behoorlijke populatie fazanten aanwezig.In het bos lagen enkele stukken grond met lage begroeiing, zodat eigenlijk alles aan-wezig was om mooie proeven uit te zetten. Het enige wat ontbrak was water. De vijver was opgedroogd en daardoor was het on-mogelijk om waterproeven uit te zetten om het waterwerk van de honden te kunnen testen. De proeven waren uitgezet rond een ‘Baga-telle’, een rond huis met daarin gevestigd de administratie, catering, toiletten en al-les wat er verder nog nodig was om dit eve-nement goed te laten verlopen. Door deze
verslagJPC
accommodatie en de ligging van de proe-ven was alles prima centraal geregeld.
Als keurmeesters waren uitgenodigd: Hei-ke Klieber (vice-president FCI retrievers), Robin Wise, Kevin Doughty, Tom Smith en Les Mclean. Uitermate ervaren keurmees-ters, die op uitstekende wijze hun proeven hadden uitgezet, praktijkgericht en zonder circusachtige trekjes. Op het oog goed te doen, maar met voldoende finesses erin verwerkt om erop te keuren en onderscheid
tussen de honden te kunnen maken.Er waren vier Nederlandse teams aanwe-zig in Hongarije, te weten: Nederland 1 (NLV-team) met Koos Kommers, Jan Sluijs en Aleid Wobbes. Nederland 2 met Joost de Fouw, Rinus Biemans en Mart van de Wiel. Nederland 3 (NRC-team) met Rinus Heijmans, Rob Schmidt en Roy Ehbel en Nederland 4 met Bob van Campen, Henny Schoor en Heidi Allon. Allemaal gedre-ven voorjagers, die er niet tegen opzien om 1350 km te rijden om hun hond uit te
Paleis Esterháza, Fertöd.
De Nederlandse deelnemers.
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 49
koers werd gezet naar Passau (Zuid Duits-land), waar de nacht zou worden doorge-bracht, alvorens op vrijdag de laatste kilo-meters richting Fertöd af te leggen. De 130 blinkt niet echt uit als het op lek-ker zitten aankomt, maar hoeveel honden en rommel je ermee kunt vervoeren is echt ongelofelijk. Voor de autoliefhebbers on-der ons, een Landrover Defender 130 kan 148 kilometer per uur rijden op de Duitse Autobahn. Echt waar. Je moet dan wel wat vaker tanken. Onderweg werd er voorna-melijk over jachthonden en honden trainen gebabbeld, waardoor de reis snel verliep. Onderweg een hapje eten en wandelen met de honden, waarbij we nog een slang (Hazelworm = ongevaarlijke slangvormige hagedis) tegenkwamen. Wat kan zo’n ‘gro-te’ slang toch een heftige reactie teweeg-brengen! In Passau overnacht in een klein hotel, Burgwald genaamd. Lekker aan de schnit-zels en het bier gezeten, vroeg naar bed en de volgende dag verder op pad naar Hon-garije.Vrijdag 13 mei in de middag aangeko-men bij het Regina-pension in Hegykó, waar Aleid plus aanhang al een paar da-gen ontspannen op de rest van het team zat te wachten. Om drie uur, terwijl wij op een terras lekker in de zon zaten, kwam de Hollandse fanclub langs die per vliegtuig achter ons aan was gereisd. Rotterdam–
Wenen, huurautootje, uurtje rijden en je bent in Hongarije. Erg luxe en het kost veel minder dan met de auto.De club was compleet en het feest kon dus beginnen. ’s Avonds aanmelden bij het se-cretariaat en met zijn allen aan tafel voor heerlijk Hongaars eten (veel vlees).
Zaterdag 14 mei om negen uur opening van de IWT, in stralend weer. Na het voor-stellen van de keurmeesters gingen alle deelnemers op pad voor hun eerste proef. Bij alle proeven werd er gebruik gemaakt van alarmpistolen.Op drie van de vijf proeven die zaterdag werden gehouden was een walk up. Markeerapporten en blinds vormden, zo-als te verwachten was, de hoofdmoot van de opdrachten. De afstanden gingen deze dag niet over de honderd meter heen en de terreinomstandigheden, met soms zeer hoog gras, zorgden voor de moeilijkheids-graad. Proef vier was deze dag het buiten-beentje. Er moest daarbij een singel wor-den uitgedreven. Bij aanvang van de proef stond het team op een pad, er vielen zes schoten, en de keurmeester gaf aan dat er een of meer apporten ergens links van het pad in de dekking moesten liggen. Na een klein stukje walk-up kreeg een hond de op-dracht om het gebied uit te zoeken, waar-bij de voorjager gewoon mocht meelopen. Eigenlijk jaagde je nu je Labrador voor
brengen in een competitie waar kwalitatief goed getrainde Retrievers vanuit tien ver-schillende landen aan deelnemen. En die ook weer 1350 km moesten terugrijden, uiteraard.
De sfeer onder de deelnemers, in het bij-zonder bij de Nederlandse teams, was prima en zo hoort dat ook. Zo goed moge-lijk proberen te presteren en sportief met elkaar omgaan, zijn in mijn ogen aan elkaar verbonden en dat moet worden gekoes-terd. Bij deze IWT voelde dat in ieder geval heel goed en daar speelde de organisatie een belangrijke rol in. De organisatie heeft er alles aan gedaan om een eersteklas IWT te organiseren en dat is de pas zes jaar be-staande Working Retriever Club of Hunga-ry uitermate goed gelukt. Locatie perfect, ervaren keurmeesters, praktijkgerichte proeven, weinig wachttijd, catering goed geregeld, op tijd ’s middags gereed met de proeven en als klap op de vuurpijl een mooi galadiner op zaterdagavond in het paleis. Met een overvloed aan eten, drin-ken en Hongaarse dansers plus muziek. De Schotse kilts, Oostenrijkse, Hongaarse en Hollandse klederdrachten werden zeer ge-waardeerd en kleurden mooi bij elkaar.
Voor het NLV-team begon de reis op don-derdagmorgen, 12 mei, om half zes, toen er vanuit Den Helder met de Defender 130
Walk-up in hoog gras.
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 51 50 Labrador Post 3 | juni 2011
verslagJPC
als een spaniël. Met je handen in je zak-ken langzaam vooruitlopend op het pad zorgde je ervoor dat de hond in het aange-wezen gebied bleef zoeken. Daarna werd hond twee aangewezen om op een blind in het bos te werken. Aan het eind van een karrenspoor, een paar meter in de dekking, lag een dummy. Als laatste kreeg hond drie vanuit de bosrand van rechts naar links een markeerapport, dat in zeer hoog gras viel.Door het ‘spaniëlen’ waarbij een hond dichtbij aan het werk was en af en toe een keerfluitje kreeg, werd het voor sommige honden toch wel spannend. Deze proef week af van het normale en was daardoor erg interessant.
Omstreeks vier uur zaten de proeven erop en ging een ieder zijns weg om zich voor te bereiden op het galadiner in het paleis. De Nederlandse teams hadden redelijk tot uitstekend gepresteerd en de tussenstand was als volgt: vijfentwintigste plaats: Ne-derland 2, zeventiende plaats: Nederland 1, vijftiende plaats: Nederland 4 en Neder-land 3 stond op de eerste plaats. Tijdens het galadiner werd dit bekend ge-maakt. Dat leverde natuurlijk een levendige discussie op, waarbij elke proef tot in detail werd nabesproken. De avond was, zoals ik al eerder schreef,
geweldig gezellig. Het eten en drinken was heerlijk en de Hongaren gaven nog een prachtige demonstratie volksdansen. Toch gingen de meeste teams rond elf uur naar huis omdat het gewoon verstandig is om met een frisse kop de volgende dag aan de start te verschijnen.In de nacht van zaterdag op zondag begon het te regenen, zodat we de tweede dag van de IWT geheel in plastic hebben rond-gelopen. Gelukkig werd het in de loop van de middag droog. Het bleef wel bewolkt en er stond een stevige bries.
Op zondag, misschien om de voorjagers iets meer rust te geven, mocht er meer vanaf post gewerkt worden. Voor de hon-den waren de afstanden, tot maximaal hon-derdtwintig meter, soms langer dan op za-terdag. Zij moesten dus gewoon vol aan de bak. Ook deze dag weer blinds, markeerap-porten en verleidingen. Bij totaal andere proeven, maar wel op dezelfde locaties als zaterdag. Als voorbeelden van wat we deze dag zoal ‘voor de kiezen’ kregen een sum-miere omschrijving van proef zes en proef tien.Proef zes: een blind (zonder schot) en een
Volksdansers in kleurrijke kleding
Geduldig wachten terwijl een ander werkt.
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 51
dubbele markeer in de dekking. Honden op post. Links van de honden (op vijfenveertig graden) vielen er twee scho-ten en hoog boven de dekking vlogen er twee dummy’s achter elkaar door de lucht. Voordat deze mochten worden geappor-teerd, moest er eerst een hond op een blind worden gestuurd, die op honderd meter aan het eind van jonge aanplant lag, recht voor de honden. Daarna moch-ten de andere honden werken op de twee markeerapporten. Ondanks het feit dat de honden de markeerapporten duidelijk door de lucht hadden zien vliegen, moest er flink worden doorgezocht om deze bin-nen te krijgen.Proef 10: drijfjacht en drie blinds.Honden op post. Er werd een bosperceel met veel kabaal uitgedreven in de richting van de honden.Na einde drift kregen de honden één voor één de opdracht om een dummy op te ha-len. De dummy’s lagen in een bosperceel met veel houtobstakels, dummy één recht-vooruit en de andere dummy’s op vijfen-veertig graden links en rechts.
Na afloop van de proeven, rond drie uur, was het de taak van de organisatie om te gaan rekenen. Voor de leden van Neder-land 3 werd het heel spannend of zij hun eerste plaats hadden vastgehouden. Ne-derland 2 en 4 hadden een goed gevoel over de zondag, want zij hadden goed gepresteerd en wij als Nederland 1 wisten dat wij waren gekelderd in het klassement.
Het liep bij ons op de zondag niet helemaal naar wens, we wisselden mooi werk af met tweemaal het missen van een dummy en dan weet je dat het voor het klassement de verkeerde kant uitgaat. Het is niet anders. Na het optellen van de punten bleek dat er een barrage nodig was tussen Denemar-ken 2 en Finland 1. Voor welke plaats dat zou zijn werd niet bekendgemaakt. Een ver markeerapport gaf uitsluitsel. Denemarken 2 voerde deze opdracht het beste en ook het meest stijlvol uit.
Iedereen werd verzocht om naar het paleis te gaan, waar rond vijf uur de prijsuitreiking zou beginnen. Toch wel erg benieuwd naar de uitslag ging iedereen op weg.Alle teams verzamelden zich op de grote binnenplaats van het paleis waar op het bordes de IWT en het organiseren ervan nog eventjes werden belicht. De helpers en de keurmeesters werden bedankt en Heike Klieber en Tom Smith bedankten de deelnemers voor hun sportieve gedrag en enthousiasme. Eén voor één werden de teams opgeroepen om op het bordes hun certificaten in ontvangst te komen nemen. Daarbij bestond de gelegenheid om de organisatie, keurmeesters en helpers te bedanken, om daarna via de andere trap weer naar beneden te gaan. Dit was toch wel heel bijzonder. De bekendmaking van de tweede en eer-ste plaats werd gedaan door prins Ester-házy, die de menigte in een aantal talen vloeiend toesprak. Uiteindelijk werd dui-
delijk dat Duitsland 4 (team met fantastisch werkende golden retrievers) tweede was geworden en dat Nederland 3 de IWT 2011 op zijn naam had geschreven. Een buiten-gewoon goede prestatie van Rinus, Rob en Roy met hun Labradors.Daarna werden felicitaties uitgewisseld en afscheid genomen. Iedereen ging op weg naar het pension voor nog een nachtje Hongarije of, zoals wij, op weg naar huis.
Terugkijkend op de IWT kunnen we stellen dat het perfect was georganiseerd op een buitengewoon mooie locatie waarbij ge-bruik gemaakt mocht worden van een van de mooiste paleizen van Hongarije. Dat maakte het wel heel speciaal. Onze mee-gereisde fanclub was er verantwoordelijk voor dat er voor elk team geapplaudis-seerd werd. Ze zorgden met hun aanwezig-heid voor een heleboel gezelligheid op de dagen zelf en tijdens het galadiner. Volgend jaar is Zwitserland aan de beurt voor het organiseren van de IWT.
Uitslag IWT 20111 Nederland 3
2 Duitsland 4
3 Denemarken 2
7 Nederland 4
18 Nederland 2
24 Nederland 1
Spanning bij de fanclub.
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 53
Ria Nijhof bijt het spits af in de nieuwe serie ‘Fokker aan het woord’. De komende tijd zullen Labradorfokkers in een interview hun persoonlijke ervaringen en visie toelichten. Mogelijk houden andere fokkers er andere standpunten op na of stroken de inzichten van geïnterviewde fokkers niet met de uitgangspunten van de NLV. Reacties en discussie zijn daarom van harte welkom!
52 Labrador Post 3 | juni 2011
fokker aan het woord Tekst en foto’s: Amanda Velt
Eibergen- Aan een rustig landweggetje, in het groene landschap van de Achter-hoek, woont en werkt Ria Nijhof. Ze runt een ‘retriever en jachthondenhotel’ en fokt ruim 15 jaar Labradors onder de kennelnaam ‘Holterhook’. Terwijl stagi-aire Nienke een groepje honden uit de kennel haalt en meeneemt voor een wan-deling langs de beek, liggen de bejaarde Millie en pup Lisa onder de keukentafel aan onze voeten. Ria vertelt over het ontstaan van haar kennel, maar al gauw komen er principiële vraagstukken uit de Labradorfokkerij aan de orde.
Ria’s vader was jager en als jong meisje hielp Ria bij het trainen van de honden. Als een jachthond was opgeleid tot B-niveau werd hij verkocht. Eén van deze dieren was een Labrador. ‘Zo’n hond wil ik later ook’, dacht Ria. In 1991 was het zover en werd ‘Tessa’ haar eerste Labrador.
Ria: ‘Ik moet eerlijk zeggen: als ik toen bij een broodfokker was gekomen had ik er waarschijnlijk ook één gekocht, want ik wist nog nergens wat van’. In haar contacten met pupkopers houdt ze dit in gedachten: ‘Zo werkt het: je wilt graag een pup, je ziet zes van die koppies over een plank en je bent verkocht’.
Met Tessa volgde Ria jachttraining. ‘Ik ging naar de clubmatch in Apeldoorn en Tessa bleef over in de open klasse bij de laatste tien, daar was ik zó trots op’, vertelt ze la-chend. Ze vervolgt: ‘Als fokhond heeft ze verder niet veel gepresteerd. In elk van de vier nesten zat wel wat, een levershunt, een overbeet, een LPC. Het was altijd wat an-ders. Met kinderen van Tessa zijn we daar-om niet verder gegaan en uiteindelijk is ze
hier als huishond begraven’. Desondanks betekende Tessa voor Ria wel ‘het begin van het virus’.‘Sunny’ was de volgende hond, een doch-ter van ‘Philipstown Artaban’. Ria: ‘Ik had die reu gezien op een show en dacht: ‘daar wil ik wel een teefje van’. Sunny werd de stammoeder van de Holterhook kennel. Ze bracht in combinatie met Bowie (Fogel Hlara Harbourlight) Tom (Holterhook Jami-roquai’s Falling) voort, die inmiddels een hele rij titels op zijn naam heeft staan.
Het hondenpension beschouwt Ria als haar werk, de fokkerij als een ‘uit de hand gelo-pen hobby’. ‘En dat moet het ook blijven’, zegt ze. ‘Ik heb best veel honden, dat moet zichzelf wel een beetje bedruipen. Het kost veel: voer, shows, dierenarts. Maar de finan-ciële kant mag niet de hoofdzaak worden. Dan ga je dingen uit het oog verliezen. Dan ga je honden inzetten voor de fokkerij die je eigenlijk niet zou moeten gebruiken. Ik denk dat dit teveel gebeurt, als ik zo eens om me heen kijk’.
Ze vervolgt: ‘Het is belangrijk dat je eerlijk naar je honden kijkt, naar wat er allemaal fout kan gaan. Gezondheid is heel belang-rijk. Niet alleen die paar dingen die vol-gens de regels moeten. Je kunt epilepsie bijvoorbeeld stil houden, maar als jij een hond hebt waar je zoiets bij ziet, dan moet je die niet meer gebruiken en onmiddellijk een streep door je plannen zetten’.
Onlangs plaatste Ria één van haar reuen uit. Jiddo, een zoon van haar ‘Donna’, bleek niet zo goed te vererven als ze hoopte. En-kele pups bleken gezondheidsproblemen te hebben. Bij één hondje werd een ern-stige LPC geconstateerd. ‘Het is wel gek’,
‘Een hond mag best een beetje vlees hebben’
1
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 53
zegt Ria. ‘Donna had al twee nesten ge-had, zonder problemen, alles was zeer naar wens. En dan houd je uit het derde nest een mooie reu en blijkt hij dingen te geven die je niet gepland had’. ‘Weg ermee’, be-sloot ze daarom. Ria: ‘Hij ligt nu heerlijk op de bank bij een gezin in Nijmegen. Het is natuurlijk leuk om iemand een dekking te geven. En het dekgeld is fijn voor in je hon-denpot. Maar als je het met tegenzin doet omdat je bang bent dat er misschien weer iets mis gaat, dan kun je beter met zo’n reu stoppen’.
Ria vindt het geen groot probleem om af-stand te doen van honden die niet aan haar verwachtingen voldoen. Je kunt niet alles houden, anders zit je straks met heel veel honden waar je niets mee doet. Ze moeten allemaal eten en wandelen. Er zijn gelukkig heel veel mensen die liever geen pup wil-len. Vaak zijn dat heel gemotiveerde men-sen die er goed over hebben nagedacht. Natuurlijk is het is altijd wel even slikken als een hond weggaat. Maar die honden gaan er qua aandacht enorm op vooruit, die zijn me na een week vergeten’.
Als Ria een jonge reu heeft, is ze het eerste jaar ‘een beetje selectief’ in het toestaan van dekkingen. ‘Hij kan zelf wel mooi zijn, maar je weet niet wat er allemaal van komt’, zegt ze. ‘Als je hond een titel haalt, belt iedereen. Dat heb ik met Tom ook gezien. Hij werd jeugdkampioen en ik kreeg in één week drie aanmeldingen voor dekkingen’. Maar zeker zo’n eerste jaar moet je kritisch zijn. Je kunt beter afwachten hoe de pups opgroeien en of ervan komt wat je hoopt’.
Om te beoordelen hoe een hond vererft, heb je volgens Ria ongeveer een jaar no-dig. ‘Heb je tegen die tijd zo’n, vijf, zes nesten uit verschillende combinaties, dan krijg je een aardig beeld. Geeft je hond bijvoorbeeld een elleboogprobleem door, dan komt dat in verschillende nesten voor. Kenzo en Ritchie hebben nu acht nesten, de jongste pups zijn net geboren, daar kan je nog niets van zeggen. De oudste zijn nu een maand of tien. Er zijn tot nu toe nog geen gezondheidsklachten gekomen, er kreupelt niks, de mensen zijn tevreden, de karakters zijn leuk. Dan ga je zo geleidelijk aan naar groen licht’.
Volgens Ria weet je pas aan het einde van zijn leven echt zeker of een reu het ‘goed gedaan’ heeft. Ze velt haar oordeel op
grond van zijn nakomelingen, niet van daarop volgende generaties. Maar is het niet zo dat verborgen gebreken pas naar voren komen als zijn achter-achterklein-kinderen onderling gekruist worden? Ria: ‘Dan zou je pas na 25 jaar weten hoe hij het gedaan heeft. Als je je daar veel zorgen om maakt, dan kun je nu heel moeilijk com-binaties bedenken. Ik denk dat je niet in zoveel generaties moet wroeten, maar dat je moet kijken naar wat je nu hebt en daar verstandige dingen mee doen’.
Het beperken van het aantal dekkingen per reu vindt Ria een goed idee voor de eerste twee jaar van zijn carrière. ‘Maar als dan blijkt dat zo’n reu in meerdere combi-naties goed en met name gezond vererft, dan vind ik dat er geen limiet meer moet zijn’. Ze stelt: ‘Als een hond van elf jaar met 250 nakomelingen het goed doet en goed sperma heeft, waarom zou je hem dan uit-sluiten van de fokkerij?’ ‘Om te voorkomen dat zijn verborgen gebreken zich door de hele populatie verspreiden?’ werp ik te-gen. Ria: ‘Dat is wel waar, maar als je steeds vers en nieuw door elkaar gaat doen, dan krijg je hetzelfde. Dan heb je een enorme doos vol nieuwe vreemde snoepjes, waar-van je ook niet weet wat het oplevert’. Als ik vertel dat ze bij de Wetterhoun plannen hebben om door middel van het inkruisen van andere rassen verse genen in te bren-gen, zegt Ria: ‘Met verse genen haal je ook verse foute genen binnen’. Dat bepaalde reuen overmatig ingezet worden betwijfelt Ria. ‘Je hebt een tijdje dat iedereen naar een reu loopt, maar dan komt er weer een andere leuke jonge reu en dan gaan ze daar weer naar toe’.
Ria zegt niet wakker te liggen van lijnteelt: ‘Maar dan moet je ze niet tè dicht op elkaar hebben en je moet vooral wel heel goed weten wat je doet. Onze Kenzo en Ritchie hebben een halfbroer-halfzus combinatie in hun stamboom zitten. Dat heeft die fok-ker gedaan, omdat hij heel goed weet hoe het zit. Ik denk dat dit soort honden hun type heel sterk doorgeven, hun hoofd, hun karakter, dat zijn trekken die heel typerend zijn’. Ria ziet ook een bezwaar: ‘Ik denk dat je het niet eindeloos kunt terughalen. Ik zal op de voorouders van Kenzo en Ritchie niet teruglijnen, daar moet je iets nieuws tegen-over zetten. Maar wat is nieuw in een ras?’ Dan lacht ze vrolijk: ‘Misschien moeten we toch de bastaard van de buren maar eens uitnodigen….’
54 Labrador Post 3 | juni 2011
Wat vindt Ria van DNA-testen? ‘Ik ben bang dat we op een punt komen dat er een programma is waar je een nummer van je hond kunt invoeren en dat er dan uitrolt wie daar bij past. Je kunt het ook overdrij-ven. Bijvoorbeeld die EIC-test (Exercise Induced Collapse), dat wordt zo’n trend. Het risico is dat mensen teveel naar test-resultaten gaan kijken en niet meer naar de hond. Stel dat ik al mijn honden zou testen op EIC en dat daar uit zou komen dat Bo-wie drager of lijder zou zijn’. Ze schiet even in de lach: ‘Volgens mij is hij veel te lui om zo’n aanval te krijgen’. Dan vervolgt ze: ‘Die hond heeft 250 kinderen. Zou zo’n uitslag een reden zijn om hem uit de fokkerij terug te trekken? Die hond is dan afgeschreven, terwijl hij nooit een aanval heeft gehad en ik mij afvraag of er werkelijk wat aan de hand was’.
Ria maakt de vergelijking met de OptiGen test: ‘Philipstown Artaban zou destijds een lijder zijn, optigen C. Wij zeiden al: ‘Dat be-staat niet. Die hond heeft zoveel teven ge-dekt uit verschillende lijnen, daar had dan allang een PRA-hond uit moeten komen. Dat moet een A-hond zijn’. Later vonden ze een ander gen bij die test, en toen bleek die hond vrij te zijn. Dan ben je wel mooi je hond kwijt. Die testen: ik houd daar niet zo van. Die gewone dingen zoals het ogen spiegelen vind ik prima. Afwijkingen aan de heupen en ellebogen zijn zichtbaar op
een foto. Maar verder vind ik dat je vooral goed en eerlijk naar de honden moet blij-ven kijken’.
Hoe ziet Ria de rol van de rasvereniging? ‘De rasvereniging moet vooral informatief zijn. Ik denk niet dat het goed is dat de vereniging met het vingertje staat van: ‘dit mag wel en dit mag niet’. Bijvoorbeeld de regel dat je geen sperma van overleden honden mag gebruiken. Als ik dat graag zou willen, zou ik dat wel doen, hoor. Dan laat ik me niet door een regeltje weerhou-den. Dan zetten ze me maar een keer op dat lijstje. Ik vind dat je als fokker verant-woordelijk bent voor je plannen en voor wat je uitvoert’.
Een regel die van Ria mag worden afge-schaft is dat een hond die stip- en drie-hoekjescataract heeft, wordt uitgesloten van de fokkerij. Ria: ‘Dat driehoekje blijft een driehoekje, daar hebben ze geen last van. Ik vind het een overweging waard om die honden toch in te zetten, in combina-tie met een vrije hond’. De verplichting van het oogspiegelen zou ze willen opheffen op het moment dat een hond een jaar of zes, zeven is. ‘Als ze dan nog vrij zijn, dan is het wel een keer klaar. Als een hond van acht cataract krijgt is het ouderdom en dan staat er voor de rest van zijn leven ‘cataract’ achter zijn naam’.
Als we naar buiten gaan, nemen we de puppy’s mee, die tijdens ons gesprek heer-lijk hebben liggen slapen in hun ren in de bijkeuken. Op het terras scharrelen de zes vrolijke, mollige hondjes rond. Wat vindt Ria van de aanpassing van de rasstan-daard, waardoor keurmeesters kritisch zijn op overgewicht? Ria: ‘Ik vind het prima dat ze daar op letten, maar ze moeten vet niet verwisselen met massa. Heel veel Labra-dors hebben een mooie ribbenton en zijn daarnaast veel te smal gevoerd. Een hond die er mooi uitziet, moet je ook mooi laten worden. Ik zeg tegen mijn pensionklanten ook wel eens: ‘Laat hem maar eens drie kilo zwaarder worden, dan zul je zien dat hij veel mooier is’. Dat past beter bij het type hond’.
Ria is van mening dat mensen hun pups vaak veel te smal en te schraal laten op-groeien. ‘Dierenartsen hameren altijd maar op dat gewicht. Zo’n schrale hond bouwt geen spiermassa op. Zeker als hij ook nog heel veel in de bench moet. Als ze dan in het park mogen donderjagen, zit er niks op wat het tegenhoudt. Dat gaat allemaal zo kapot. Ik vind dat heel griezelig’. Is overge-wicht dan niet schadelijk voor de gewrich-ten van opgroeiende pups? Ria: ‘Overge-wicht wel, maar niet wat er tussenin zit. Een pup moet goed gevoerd worden en ver-antwoord bewegen. Een hond mag best een beetje vlees hebben’.
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 55
U heeft als fokker een nestje gefokt, keurig volgens alle regels. En uiteraard worden er stambomen voor de pups aangevraagd bij de Raad van Beheer. Om deze stambomen te ontvangen moet u als fokker een aantal stappen on-dernemen. hEt aanvRagEn van stamBOmEnVoor de duidelijkheid volgt hier de volledi-ge procedure voor de aanvraag en afgifte van stambomen:• Binnen 21 dagen na de dekking doet u
dekaangifte door middel van het invul-len en opsturen van het daarvoor be-stemde formulier van de Raad van Be-heer.
• U ontvangt van de Raad van Beheer een bevestiging met daarbij een voorbeeld van hoe de stamboom van de pups er gaat uitzien. Fouten in namen kunt u naar aanleiding hiervan nog tijdig laten corrigeren.
• Tevens ontvangt u een geboorteformu-lier. Dit formulier dient u ingevuld en ondertekend binnen tien dagen na ge-boorte van de pups op te sturen naar de Raad van Beheer. Indien u het formulier te laat instuurt, kan er een boete worden berekend en kan het zijn dat de chipper van de Raad van Beheer later dan door u gepland is uw pups komt chippen.
• U ontvangt een rekening voor afgifte van stambomen en het inbrengen van de chips bij de pups door de chipper van de Raad van Beheer. Het niet direct betalen van de factuur kan een vertra-ging opleveren van het chippen.
• Betaalt u keurig op tijd, dan ontvangt u een kaartje van de chipper met daarop
chippen van pups
aBC-telefoon
een datum en tijdstip wanneer deze zal komen om de pups te chippen. Meestal gebeurt dit als de pups tussen de vijf en acht weken oud zijn.
fOUtEn Bij hEt ChippEnSoms gaat er iets fout met het chippen en indien u zelf geen chipreader in huis heeft, komt u daar vaak pas achter als de pups al bij de nieuwe eigenaar zijn. Zo ontvingen wij een melding van een pup-koper, dat een door hem gekochte pup een verkeerde chip bleek te hebben. Toen deze pup voor de eerste controle bij de dierenarts op bezoek kwam, bleek zijn chip niet te corresponderen met de barcode in het paspoort. Een andere pupkoper had een pup ge-kocht, die tijdens een bezoek aan de die-renarts twee chips bleek te hebben. Als dat tijdens het chippen is gebeurd, dan moet er ook een pup in dat nest zijn zon-der chip. Dit zijn een paar voorbeelden van wat er fout kan gaan bij het chippen. Wie de fout gemaakt heeft, is vaak niet meer duidelijk te krijgen. Het kan uiteraard een fout van de fokker zijn, die twee keer dezelfde pup heeft aangereikt aan de chipper, of een fout die gemaakt is bij het invullen van de paspoorten. Maar dit is niet altijd het geval. Er kan ook iets fout gaan in de administra-tie van de chipper, hij heeft bijvoorbeeld de barcode van de pups bij het verkeerde NHSB-nummer geplakt. Om dit te voorko-men kunt u een aantal voorzorgsmaatrege-len nemen.
vOORzORgsmaatREgElEn Wat voor voorzorgsmaatregelen treft u voordat de chipper komt? • U zorgt ervoor dat u de stamboom van
de teef – moederhond- heeft klaarlig-gen. De chipper wil deze graag zien ter controle.
• U hebt genoteerd welke naam u voor welke pup heeft gekozen. Door het chippen wordt het NHSB-nummer, dus ook de namen die u voor de pups geko-
soms gaat er iets fout...Tekst en foto’s: Annelies Boxum / [email protected]
zen en doorgegeven heeft aan de Raad van Beheer, gekoppeld aan de chip door middel van de daarbij behorende barcode.
• U hebt een pen bij de hand om af te stre-pen welke pup is gechipt en u houdt bij in welke volgorde de pups zijn gechipt.
• U zorgt ervoor dat de pups duidelijk ge-merkt zijn en dat u de pups die gechipt zijn eventueel apart, bijvoorbeeld in een andere ren, kunt zetten.
Samen met u zal de chipper de pups één voor één van een chip voorzien. Op uw lijstje kunt u afstrepen welke pup een chip heeft. Na het chippen volgt de adminis-tratieve afhandeling. De chipper plakt de barcodes op het daarvoor bestemde for-mulier. Maar ook hierbij kan het fout gaan.
Het is mogelijk dat de chipper de verkeer-de barcode bij een NHSB-nummer plakt. Dus ook hier is een goede controle nood-zakelijk. Vraag de chipper om alle chips te controleren. En dan niet alleen om te kijken of er een chip aanwezig is, maar vooral om te zien of het nummer van de barcode cor-respondeert met het nummer van de chip bij de pup. Controleer tevens of de naam en het NHSB-nummer horen bij het chip-nummer van de pup. Mochten er fouten gemaakt zijn, dan kunt u daar direct op re-ageren en voorkomt u veel problemen en onnodige onkosten achteraf.
Tot slot een tip: indien u zelf geen chip-reader in uw bezit heeft, is het misschien mogelijk tijdens de periode dat uw pups uitvliegen een chipreader van uw dieren-arts te lenen.
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 57 56 Labrador Post 3 | juni 2011
Gezondheidsvariamastceltumoren (mastocytomen)
Mastceltumoren (mastocytomen) bij de hond en kat: gedrag, diagnostiek en be-handeling.
InleIdIngEr zijn weinig tumorziekten zo misleidend en met zoveel variatie als mastceltumoren bij de hond.Ter illustratie:Twee honden komen bij de dierenarts met een weke onderhuidse zwelling die lijkt op een lipoom (vetgezwel). Bij de eerste hond blijft de dikte onveranderd voor vele ja-ren. Bij de tweede hond evenwel kunnen vroeg of laat nieuwe zwellingen ontstaan en kunnen deze zwellingen gaan ontste-ken, zweren, en kan er vergroting van de lymfeklieren optreden. Zelfs verspreiding (metastasering) naar milt of lever (zelden de longen) kan plaats vinden. Complicaties in de vorm van braken of diarree en soms bloedarmoede kunnen het gevolg zijn. Bij beide honden kan er sprake zijn van een mastocytoom (afgekort: MCT). Een MCT is dus een tumor die in alle gevallen als ca-pabel voor maligne (kwaadaardig) gedrag beschouwd moet worden, maar dit soms niet of pas zeer laat vertoont.Mastcellen zijn afkomstig van primitieve voorlopers van bloedvormende cellen dan wel van niet uitgerijpt bindweefsel. Mastcellen zijn aanwezig in de huid, in het slijmvlies van het maagdarm-kanaal en de ademwegen, in beenmerg, milt en lever. Ze spelen een rol bij de afweer, en wel bij het op gang brengen van ont-stekingsreacties, zoals die na een insec-tenbeet. Een hinderlijke rol spelen ze bij overgevoeligheidsziekten, zoals astma. Onder de microscoop zijn de cellen met speciale kleuringen te herkennen, volge-laden als ze zijn met donkerpaarse korrels. Deze korrels bevatten de stoffen (bijvoor-beeld histamine en heparine) die ont-stekingsreacties op gang brengen door prikkels van buiten. Dergelijke ontstekings-reacties kunnen ook optreden als tumoreu-ze mastcellen spontaan stuk gaan. Dit kan
leiden tot reacties elders in het lichaam, zo-als braken, diarree en benauwdheid (door het samentrekken van spieren in de lucht-wegen en de toename van slijmvorming).
Fig 1: Mastcellen met karakteristieke paarse kor-
reling.
Ontstaan en vóórkOMenEr is wel gedacht aan een verband tussen chronische ontstekingen van de huid en het ontstaan van MCT. Bij een deel van de MCT’s is een mutatie van een gen (ge-naamd c-kit) gevonden, waardoor dit gen hyperactief wordt en tot ontregelde groei leidt van cellen met deze afwijking.MCT’s vormen de in aantal belangrijkste huidtumor bij de hond en zijn nummer twee bij de kat. De leeftijd waarop ze optreden, is zeer variabel, met een enkele maal optre-den beneden zes maanden, dat soms spon-taan verdwijnt, en een piek rond negen jaar. De Boxer, Bulldog, Boston Terriër, Bullter-riërs, en Retrievers, met name de Labrador en de Golden, hebben vaker een MCT dan andere rassen. Verreweg de meeste MCT’s ontstaan in de huid, maar ze kunnen ook optreden in milt, lever, maag of darm en de voorste luchtwegen (palatum = verhemelte, farynx = keel, larynx = strot). Bij zeker een kwart van de honden en katten met MCT ontwikkelen zich vroeger of later nieuwe haarden. Deze nieuwe haarden kunnen een teken zijn van uitzaaiing, vooral indien ze optreden in eenzelfde gebied, en zeker
indien er tumorhaarden ontstaan in lymfe-klier of buikorganen. Indien nieuwe MCT’s elders in de huid optreden, verspreid over het lichaam, zal het veelal om nieuwe pri-maire tumoren gaan. Elke patiënt met MCT moet daarom na behandeling van de eer-ste tumor goed gecontroleerd worden. Bedrieglijk is het fenomeen dat soms ge-zien wordt bij MCT’s, waarbij een onschul-dig ogende zwelling gaat jeuken en ont-steken, en enkele dagen later lijkt weg te trekken (in de Engelse literatuur genoemd het teken van Darier (= Darier’s sign). Dit kan optreden als gevolg van het vrijkomen van ontstekingsfactoren, zoals eerder ge-noemd.
Fig 2: Mastocytoom in de huid van een boxer: de
rode kleur duidt op de bijkomende ontsteking.
dIagnOstIekIn principe kan elk gezwel - en zeker een in de huid - een MCT zijn. Om deze mogelijk-heid te onderzoeken, is veelal celonderzoek (cytologie) van een naaldbiopt afdoende. De dierenarts neemt met een klein naaldje een hoeveelheid cellen af, die worden uitgestreken op een glaasje. Na droging, fixatie en kleuring kan de cytoloog in meer dan 90% van MCT’s komen tot de juiste diagnose. Een enkele maal - bij verlies van typische kenmerken zoals de paarsige kor-reling - kan het nodig zijn een weefselbi-opt te nemen voor histologisch onderzoek.
Tekst en foto’s: Dr. G.R. Rutteman (specialist veterinaire oncologie Universiteitskliniek Utrecht) en Dr. E. Teske (specialist medische
oncologie Universiteitskliniek Utrecht)
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 57
Bij het in kaart brengen van het type tumor en de uitbreiding zal naast het hiervoor genoemde onderzoek de huid in totaal na-gevoeld moeten worden en moeten lymfe-klieren in het stroomgebied worden beoor-deeld. Bij een reële inschatting van de kans op het bestaan van zichtbare metastasen elders zal ook een echografisch onderzoek van de buik, met name gericht op lymfe-klieren, de milt en de lever, uitgevoerd die-nen te worden. Bij het vermoeden van af-wijkingen in lymfeklieren of de buik zal ook daarvan een cytologisch onderzoek van een naaldbiopt wenselijk zijn. Soms is de uitslag daarvan moeilijk te plaatsen: het vin-den van enkele mastcellen in een uitstrijkje hoeft geen bewijs te zijn van metastase-ring, want in al deze organen kan normaal ook een beperkt aantal mastcellen voor-komen. Figuurlijk gesproken: er is wit, er is zwart en er is een groot aantal tinten grijs. Röntgenonderzoek van de borst (thorax) kan beperkt blijven tot dieren met tumor-uitbreiding aan de voorzijde van het li-chaam, in het bijzonder indien lymfeklieren in dat deel van het lichaam bij het onder-zoek betrokken zijn, of in die zeldzame ge-vallen, dat er sprake is van benauwdheid. Tenslotte zal bloedonderzoek gedaan wor-den ter controle van lever- en nierfunctie, en soms van bloedcellen en stolling.
saMengevatBij het lichamelijk onderzoek legt de die-renarts allereerst de klinische gegevens vast: de grootte van de tumor en de fixa-tie, het aantal en de plaats van de tumo-ren (samengevat onder de term T van ‘Tumor’), de eventuele betrokkenheid van de regionale lymfeklier (term: N van ‘Node’) en het bestaan van eventuele me-tastasen (term M). Deze TNM-classificatie is bepalend bij het bepalen van de be-handelbaarheid, met chirurgie, radiothe-rapie, al of niet met medicijntoediening. In het verlengde hiervan geeft de TNM-classificatie een voorspelling - tot op ze-kere hoogte - van het gedrag volgend op de behandeling, dus van de prognose. Ten tweede stelt de dierenarts vast of de hond hinder ondervindt van complicaties, veroorzaakt door het vrijkomen van ontste-kingsfactoren uit de tumor. Zoals eerder genoemd kan dit braken of diarree be-treffen, maar ook kortademigheid, beide veroorzaakt door het vrijkomen van hista-mine. zo nodig kunnen deze complicaties bestreden worden door een medicijn dat dit effect van histamine blokkeert, zoals
zitac. Een andere complicatie kan zijn een verhoogde bloedingsneiging, met name in de directe omgeving van de tumor. Dit is uiteraard een lastige complicatie bij een geplande operatie. Deze verhoogde bloe-dingsneiging kan voorkomen als gevolg van vrijkomen van heparine. De TNM-clas-sificatie wordt aangevuld met de letter A, indien er geen algemene ziekteverschijn-selen op conto van de tumor aanwezig zijn, en met de letter B, indien deze wel aanwe-zig zijn. Ook dit heeft invloed op de behan-delbaarheid en de prognose.Bij dieren waarbij metastase-ontwikkeling plaatsvindt zal veelal als eerste de regio-nale lymfeknoop worden aangetast. Bij an-dere dieren is verspreiding van de tumor zichtbaar in de vorm van tumorhaarden in de directe omgeving van de primaire tu-mor, satellieten genoemd. Vervolgens kan verspreiding van de tumor optreden naar lymfeknopen op afstand, de milt of de le-ver, zelden de longen. In enkele gevallen kan de tumor zich uitbreiden tot het been-merg of bloed (mastcelleukemie). Bij de kat wordt mastcelleukemie vaker gezien (zie verder).
Fig 3: Mastocytoom met satellieten (uitzaaiingen
in de directe omgeving).
HIstOlOgIeBij het vinden van houvast omtrent de prognose kan ook histologisch (weef-sel)onderzoek van de tumor helpen. Indien de hond of kat wordt geopereerd, zal de patholoog het type tumor kun-nen bevestigen en kunnen beoorde-len of de randen van het weggehaalde weefsel vrij van tumor zijn. Wanneer het laatste niet het geval is, neemt de kans op lokale hergroei toe, alhoewel waar-schijnlijk in minder dan de helft van der-gelijke gevallen, wonderlijk genoeg. Een tweede kenmerk waarop de patho-loog de MCT kan beoordelen, is de histo-
logische graad van kwaadaardigheid. Deze gradering wordt vastgesteld op basis van het groeipatroon, de differentiatie (mate waarin de cellen overeenkomen dan wel afwijken van normale mastcellen), en de delingsactiviteit. Onderscheiden worden graad 1 (goed gedifferentieerd), graad 2 (matig gedifferentieerd) en graad 3 (slecht gedifferentieerd). Een hogere gradering is bij de hond verbonden met een toege-nomen kans op kwaadaardig gedrag, met name van de kans op lokaal ernstige weef-selinfiltratie en ulceratie (zweervorming) en op metastase-ontwikkeling. Deze grade-ring berust wel op een subjectief oordeel, en de beoordelingen ervan door patholo-gen kunnen sterk uiteenlopen. Absolute voorspellingen over het verband tussen gradering en prognose kunnen niet wor-den gedaan en gradering alleen kan niet worden beschouwd als een betrouwbare basis voor de planning van de behandeling in individuele gevallen. Voor grotere groe-pen honden met een MCT geeft de gra-dering wel de kans waarop metastasering zal optreden: metastasering is zeldzaam voor honden met een graad 1-MCT, maar kan optreden bij 5-30% van graad 2-tu-moren en tot wel 70% bij honden met een graad 3-tumor. De gradering is gekoppeld aan de kans op agressief gedrag (en dus de prognose) zowel na chirurgie, alsook na bestraling en chemotherapie. Bij katten is er een andere relatie tussen de kans op metastasering en de histologische classifi-catie (zie verder).Bij de kat komen twee types MCT voor. Histologisch onderzoek kan (I) een relatief benige (goedaardige) histiocytaire vorm aantonen, gelokaliseerd in de huid van met name jongere katten, die zelfs spontaan kan verdwijnen. Siamese katten lijken va-ker dit - op zich minder vaak voorkomend - type MCT te krijgen. De meerderheid van de cellen van een dergelijke MCT lijken op histiocyten die de korrels (granula) in de cel missen. Een tweede vorm is (II) de mas-tocytaire, met cellen vergelijkbaar met die in MCT van de hond. Deze - meer frequen-te - vorm ziet men bij oudere katten, met de piek rond tien jaar. Ze treden op in (A) de huid of (B) viscera (inwendige organen: milt, lever, maag-darmkanaal). De histo-logische classificatie van de mastocytaire vorm van het feline MCT is gebaseerd op groeipatroon en cellulaire differentiatie en heeft prognostische waarde. Onderscheid wordt gemaakt tussen een compact subty-pe met goed gedifferentieerde mastcellen
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 59 58 Labrador Post 3 | juni 2011
in omschreven diktes (de meest voorko-mende huidvorm) en een diffuus type van meer anaplastische (=afwijkende) cellen, die vaak diffuus infiltreren in de omgeving. Dit diffuse mastocytaire subtype MCT komt minder vaak voor in de huid (=cutis), maar heeft wel een toegenomen risico op verspreiding naar lymfklieren en ingewan-den. Regelmatig komen deze MCT’s voor in de milt, lever en het maagdarmkanaal, met soms metastasen naar de huid: oplet-ten dus! Deze viscerale vorm betrekt ook geregeld het beenmerg erbij, met als re-sultaat mastcelleukemie in rond 40% van de gevallen. Onbehandelde katten kunnen er snel door komen te overlijden. Opmer-kelijk genoeg leidt verwijdering van de milt en het toedienen van prednisolon bij veel dieren nog tot een lange tijd van leven, zonder klachten.
FactOren dIe de prOgnOse beïnvlOeden
Histologische graderingHiervoor is reeds het belang van de histologische gradering voor het voor-komen van recidieven en metasta-sen, en dus de prognose, aangegeven.
klinische stageringGeen enkele factor zal voor een individueel dier precies kunnen voorspellen hoe het gedrag van de tumor is en de uitkomst van de behandeling. Toch heeft de klinische stagering (volgens de TNM-classificatie) invloed op de prognose. Een stagering-systeem van de Wereldgezondheidsorga-nisatie (WHO) uit het jaar 1980 lijkt achter-haald en er ligt een voorstel tot wijziging (zie verder). Bij het oude systeem werd de aanwezigheid van meerdere huiddiktes als ongunstiger beschouwd dan de aanwezig-heid van metastasen in de lymfeklier, maar recent onderzoek heeft laten zien dat het omgekeerde het geval is. Wel blijven de mate van infiltratieve groei en ulceratie, en regionale metastasering verbonden met een verhoogde kans op metastasering op afstand; is dat laatste eenmaal het geval – er is dan sprake van aanwezigheid van ma-crometastasen - dan geeft dit een groot ri-sico op dood door tumor op korte termijn.
klinische stagering van Mct in de huid bij de hond: voorgestelde wijzigingzie figuur 4
de locatie van de tumor De locatie van de tumor heeft mogelijk ook invloed op de prognose. Ten eerste omdat de plaats de mogelijkheid van radicale chi-rurgie (= volledige verwijdering) kan beïn-vloeden. Deze mogelijkheid zal groter zijn bij een MCT op de romp, dan bij een op de poot. Ten tweede omdat er enkele locaties zijn waar een primair MCT kan voorkomen, die met een groter dan gemiddelde agres-siviteit verbonden zijn. Er zijn aanwijzingen dat dit het geval is bij een MCT op de snuit (neus, lippen) en misschien ook op het pre-putium (voorhuid). De locatie op het scro-tum, de lies, of het perineum (gebied onder de staart) werd vroeger ook beschouwd als relatief ongunstig, maar recente publica-ties konden dit niet bevestigen. De visce-rale vorm van de ziekte brengt een relatief slechte prognose met zich mee, alhoewel dit bij katten minder sterk het geval lijkt te zijn, mits adequaat behandeld (zie eerder).
andere prognostische factorenBehalve naar de histologische gradering van maligniteit kan de patholoog in het weefsel kijken naar andere factoren die verband houden met de mate van agres-sief gedrag. Bij histologisch onderzoek kan ook een kleuring worden uitgevoerd op elementen in de kern van mastcellen, die zilver binden. Deze kernstructuren wor-den om deze reden argyrophylic nucleolar organizer regions (AgNORs) genoemd.
Het aantal per kern is gekoppeld aan de groeisnelheid. Ook andere zogenaamde proliferatiemarkers hebben mogelijk in-vloed op het gedrag en de prognose. De aanwezigheid van een mutatie in het gen c-Kit in MCT’s ontregelt de groei van cellen en is via deze koppeling ook gerelateerd aan een agressiever gedrag. Daarnaast biedt een mutatie van het gen echter de mogelijkheid om het dier met een zoge-naamde c-Kitremmer te behandelen (zie later).Bij de kat wordt de prognose in hoge mate bepaald door het histologisch subtype en de groeiwijze, zoals eerder genoemd, dus door de klinische stage (beide facto-ren met onderlinge invloed op elkaar), en minder door het aantal haarden. Ook hier geldt evenwel dat het bestaan van satel-lieten een ongunstig teken is, evenals de aanwezigheid van tientallen haarden ver-spreid over het lichaam, zoals een enkele maal gezien.
tHerapIe
radicale chirurgie Radicale chirurgie houdt in dat de pri-maire huidtumor (eventueel samen met een aangetaste regionale lymfeklier) in zijn geheel wordt verwijderd. Hoe groter de marges om de primaire tumor - met zo nodig ook verwijdering van aangrenzende spieren indien de tumor daar dicht op zit of
fig. 4: Klinische stagering van MCT in de huid bij
de hond: voorgestelde wijziging.
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 59
aan gefixeerd is -, des te groter is de kans dat de tumor echt radicaal is verwijderd. Meestal, maar niet altijd, zal dat het geval zijn bij een marge van 3 cm, in ongeveer driekwart van alle MCT’s is dit al het geval bij een marge van 2 cm. Wanneer er ech-ter niet met ruime marge geopereerd kan worden, verdient het toch aanbeveling te proberen de tumor te verwijderen. Zoals reeds eerder aangegeven komt slechts bij een deel van de dieren waarbij de tumor niet geheel is weggehaald de tumor terug. De kans dat er nieuwe primaire MCT’s ont-staan, hangt samen met het aantal MCT’s dat tot dat moment zijn opgetreden: hoe meer, hoe groter de kans. De verdere prognose betreft de kans op lokaal recidief of recidief op afstand (metastasen). Wordt deze kans groot geacht, mede op grond van de eerder genoemde prognostische factoren zoals grootte van de tumor en de histologische maligniteitsgraad, dan kun-nen aanvullende behandelingen in over-weging worden genomen, zoals radiothe-rapie (bestraling) of chemotherapie.
radiotherapie Radiotherapie kan worden overwogen in-dien de kans op een lokaal recidief hoog wordt geschat: dit betreft met name tu-moren met groei tot in het sneevlak na de operatie. Als eerder genoemd, is de kans op een lokaal recidief dan ongeveer 30%. Externe radiotherapie, toegediend in vele fracties (15-20x, over een duur van 3-4 we-ken, met een totale stralingsdosis van 40-45 Gray) kan bij een gelokaliseerd MCT in ongeveer 50% van de gevallen een goed resultaat geven voor een periode van lan-ger dan één jaar. Indien deze radiotherapie wordt gebruikt als hulp volgend op niet-ra-dicale chirurgie (wanner het sneevlak niet tumorvrij is) dan zijn goede resultaten be-schreven in meer dan 80% van de gevallen bij de hond met een graad 1- of 2-MCT.
chemotherapie (ct) Chemotherapie kan worden overwogen bij betrokkenheid van regionale lymfe-klieren. Evenzo kan de optie van CT wor-den overwogen bij graad 3-tumoren en bij MCT’s in locaties die als ongunstig worden gezien en in aanwezigheid van andere voor de prognose ongunstige fac-toren (zie eerder). Toch is er verbazend weinig goede informatie aanwezig met betrekking tot de kans op een goede re-actie (response rate) van MCT’s op CT. Prednisolon als orale medicatie gaf slechts
een complete respons bij 1 op de 21 honden. Lomustine (of CCNU) leverde ook slechts één complete response op en 7 partiële, in 19 honden met MCT’s, met een mediane responseduur van 77 dagen. Toediening van lomustine is ver-bonden aan een aanmerkelijke toxiciteit. Combinatie-CT is in een beperkt aantal studies onderzocht. Deze combinaties be-stonden uit een toediening van vincristine, cyclofosfamide, hydroxyurea en predniso-lon, of uit vinblastine en prednisolon. Op basis van de resultaten in een uiterst ge-ring aantal patiënten kan slechts worden geconcludeerd dat door combinatie-CT bij maximaal één kwart van de dieren met een MCT een complete respons bereikt wordt. Alhoewel het percentage complete responsen laag is, is de reactie daarvan meestal wel langdurend. Bij het bereiken van een partiële response is deze daar-entegen meestal slechts van korte duur. De aanwezigheid van macrometastasen, aantoonbaar met bijvoorbeeld echografie, lijkt de kans op een goede respons op CT te verkleinen.
gedeïoniseerd waterHet gebruik van injecties met gedeïoni-seerd water, hetzij in de tumor zelf, of in de operatiewond ten tijde van de operatie van een MCT, lijkt niet effectief, na aanvan-kelijk gunstige berichten. Zelfs wordt een nadelige invloed niet voor onmogelijk ge-houden.
Innovatieve therapieënIn ongeveer 30% van de MCT’s komt een mutatie van het gen c-kit voor, met als gevolg ontregelde groei (zie eerder). Een nieuw medicijn (Masivet®) zou mogelijk de
activiteit van dit gen en daarmee de groei van MCT’s met een dergelijke mutatie rem-men. In tumoren zonder deze c-kitmutatie kon dit effect niet worden aangetoond. Het gebruik van dit nieuwe middel dient dan ook strikt te worden voorbehouden aan honden met MCT’s met deze mutatie. Een en ander is binnenkort te bepalen op de Faculteit Diergeneeskunde. De werke-lijke waarde van dit nieuwe middel zal nog moeten blijken uit onderzoek.
symptomatische therapieBehalve bij op de tumor gericht therapeu-tische maatregelen kunnen honden en kat-ten baat hebben bij een symptomatische behandeling ter bestrijding van de gevol-gen van lokale (ontstekings)veranderingen en van de algemene ziekteverschijnselen. Zo kunnen corticosteroiden, zoals predni-solon, de complicatie van een ontsteking bij een MCT verminderen. Histamine-anta-gonisten zoals zitac kunnen helpen maag-darmsymptomen of respiratoire klachten te voorkomen of te verminderen.
Men moet zich bij de behandeling van mastocytomen altijd realiseren, hoe groot de variatie in het biologisch gedrag kan zijn en dat alle elementen die kunnen helpen bij het vaststellen van de prognose, mee-gewogen dienen te worden bij het opstel-len van een behandelplan.
© Copyright 2010, Kankeronderzoek bij dieren
Heeft u vragen of opmerkingen naar aanleiding
van artikelen in deze rubriek, u kunt hiervoor de
Algemene Begeleidingscommissie (zie colofon
op pagina 76 in deze LP) benaderen.
Bij Macy is een mastocytoom weggehaald.
Ann
eke
Bru
in-S
taüd
t
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 61 60 Labrador Post 3 | juni 2011
vut-wedstrijd in de vlietlandenTekst: Theo de Bruijn / Foto’s: Christine Poelstra
Geachte amazones, ruiters, joc-keys, pikeurs en GroomsWelkom op dit hippische concours, een evenement waarvoor de parcoursbouwers al hun creativiteit hebben aangesproken en neergelegd in wat u vandaag krijgt voorge-
schoteld. Met voorkennis zou ik willen spre-ken van een concours de chasse avec les chiens de travail aprés le tir. (Vrij vertaald: Jachtwedstrijd met honden voor werken na het schot.) Laat u vandaag verrassen bij de vijf uitgezette hindernisproeven.
Deze hindernissen bevatten de nodige elementen om er een echte wedstrijd op niveau van te maken: een dubbelsprong, een sloot c.q. waterbak, een bostraject, een onverwacht obstakel. Er is goed gebruik gemaakt van de natuurlijke omgeving. Eén
verslagjpc
zaterdag, 26 maart 2011, werd de Vut-wedstrijd gehouden in recreatiegebied De Vlietlanden te Leidschendam. De Vut-wed-strijd is traditioneel een heel gezellige, ontspannen wedstrijddag. De oudjes onder onze wedstrijdhonden kunnen nog eens hun nooit tanende werklust voor de baas laten zien en de voorjagers kunnen onderling nog eens uitgebreid oude koeien uit de sloot halen. meestal zit er wel een ludiek tintje aan deze dag. op 26 maart werden de deelnemers op de volgende humoristische wijze verwelkomd:
De oudjes werden goed verzorgd.
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 61
element is eruit gelaten en dat betreft de voltige. Dit met name om rekening te hou-den met de fysieke gesteldheid van u, het baasje. Een dergelijk gymnastisch element zou te veel gevraagd zijn.
Er wordt echter wel van uitgegaan dat u al-len in het bezit bent van het zogenaamde ruiterbewijs. Hiermee mag u in dit open-baar gebied met uw trouwe viervoeter rondlopen en daar waar gevraagd tonen dat u als combinatie nog steeds ambitieus en strijdvaardig bent.
Verder dient u uw metgezel bitloos voor te jagen. Zorg goed voor uw merrie of hengst, dus op tijd wat te drinken en zo af een toe een energiebrok.Een weigering bij een hindernis kan voorko-men. Dat is natuurlijk heel vervelend, maar blijf kalm en geef niet onnodig de sporen, dit leidt veelal tot het uit de hand raken en op hol slaan of tot totale passiviteit. Rea-geer het niet af op uw vuttende viervoe-ter maar pak daarvoor, en dat geldt alleen voor vandaag, dan maar de jury. Deze zeer ervaren mensen hebben eelt op hun ziel als het gaat om de oudjes.
De jury (dus geen keurmeesters vandaag en helaas zonder bolhoed) bestaat uit de heren Paul Cohen, Jur van Bijnen, Sytze de Jong, Rob Waage en Kees Tinga. Zij zullen al hun wijsheid en kennis van de hippische sport, en het parcours de chasse in het bij-zonder, nodig hebben zodat aan het eind van de dag de terechte winnende combi-natie gehuldigd kan worden.
U, echte liefhebbers van het jachtparcours, heel veel succes toegewenst en een leuke, sportieve en vooral gezellige dag.
Geheel in de hippische stijl van deze dag werden aan de winnaars van de VUT-wed-strijd, in plaats van bekers waarvan ze na vele jaren natuurlijk al kasten vol hebben staan, prachtige rozetten uitgereikt.
uitsLaG Vut-weDstrijD De VLietLanDen, 26 maart 2011
Plaats Naam Hond Ras R/T Geboren Voorjager Punten
1 Nimble Van De Woudstreek Golden T 15.01.00 Joke Blotenburg-de Bruin 1042 Yola Of The Lumkela Inja Golden T 03.07.00 Hans Sitters 973 Cheetah Labrador T 03.04.99 E.J. van Campen-Rotgans 97
Zelfs de paraplu’s waren hippisch.
Prijswinnaars van de VUT wedstrijd.
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 65 64 Labrador Post 3 | juni 2011
verslagJPC
workingtest biddinghuizenTekst: Greetje Mak / Foto’s: Christine Poelstra
Maandagmiddag gaat mijn mobiele telefoon. Het is Christine Poelstra met de vraag of ik een verslag voor de Labrador Post wil schrijven over mijn ervaringen op de wedstrijd in Biddinghuizen. Natuurlijk wil ik dat doen, hierbij dus een kleine samenvatting van een leuke dag.
De kunst is om gewoon af te wachten,
de situatie te bekijken en vervolgens naar je eigen kunnen en inzicht met
je hond aan het werk te gaan.
De auteur in actie.
een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging 65
‘s Morgens vroeg opstaan en samen met mijn hond Scott op weg naar de carpool-plaats om mijn vriendin met haar hond op te halen en samen naar Biddinghuizen te rijden.
Na ongeveer anderhalf uur kwamen we aan bij het mooie terrein. Na de nodige forma-liteiten gingen we op weg naar proef zes. We zaten in dezelfde groep, dus het be-loofde een gezellige dag te worden. Bij proef zes werd vanuit een bootje met schot een dummy (aangeschoten eend) gegooid en deze werd weer teruggehaald. Het was de bedoeling dat de hond over-zwom en aan de overkant de sleep zou oppakken. Als de hond op de terugweg was, werd er nog een dummy in het water gegooid. Scott zwom over, maar langs de verkeerde kant van het bootje, en kwam dus aan de overkant verkeerd uit voor het oppakken van de sleep. Na een poosje in de rietkraag gezocht te hebben pakte hij uiteindelijk de sleep goed op en haalde daarna de tweede dummy uit het water.
Bij proef zeven kregen we een dubbele markeer, een dummy in het bos en als je 180 graden draaide, werd er een dummy in het riet gegooid. Deze proef ging goed.
Bij proef acht aangekomen moesten we een poosje wachten. Uiteraard krijg je dan allerlei informatie over de proef, vooral of het moeilijk of makkelijk is. De kunst is dan om gewoon af te wachten tot je er zelf staat, de situatie te bekijken en vervolgens naar je eigen kunnen en inzicht met je hond aan het werk te gaan. Terwijl we op post stonden, werd er aan de overkant met een dummylauncher geschoten. Zodra de hond het apport gevonden had, werd er nog een keer geschoten. Dit lijkt op papier vrij een-voudig maar het was een glooiend terrein en menige hond liet zich door die glooiing weer afzakken en pakte niet de juiste diep-te. Ook Scott moest ik twee keer doorstu-ren voordat hij de dummy vond. De tweede dummy was daarna geen probleem.
Proef negen was een leuke proef. Je liep een stukje op een pad door het bos waarna er een (spring)konijn voor je langs schoot. Dat konijn werd niet geraakt. Er viel rechts in het bos nog een schot en deze keer was het wel raak. Bijna aan het einde van het pad werd een konijn aangeschoten dat rechts van het pad het bos in rende en dood bleef liggen. Een enkele hond sprong in, maar
de meeste honden negeerden het spring-konijn. Scott ging goed weg, zocht aan het einde van het pad eerst links in het bos en pakte daarna, rechts in het bos, het spoor op en kwam met het konijn terug. Daarna is de hond ingezet op het andere apport, waar hij redelijk snel mee terugkwam.
De laatste proef (drie) was eigenlijk niet moeilijk. Maar ik weet inmiddels, uit de weinige ervaring die ik heb, dat het dan nog best mis kan gaan. Vanaf een zand-strandje moest je de hond twee keer het riet insturen voor de dummy.
Zeer tevreden en al pratend liepen we te-rug naar de auto om naar het terrein van Staatsbosbeheer te gaan voor de prijs-uitreiking. Terwijl ik daar gezellig zat te praten, werd ik opgeschrikt door Marinus Roseboom met de mededeling dat ik mij klaar moest maken voor de barrage. Hier had ik dus totaal niet op gerekend. Inmid-dels waren de zenuwen weg, de hond had gegeten en lag lekker in de auto te slapen.
Na de hond gehaald te hebben, hoorde ik dat de barrage tussen mij en Hennie Schoor zou gaan. Dit had ik al helemaal niet verwacht. Ik ken haar niet persoonlijk, maar ze staat bekend als een goede voorjager
met veel ervaring en een goede hond. In de barrage werd er een markeer opge-gooid. Na het inzetten van beide honden was er voor de keurmeesters geen duide-lijke winnaar aan te wijzen, waardoor wij nogmaals de honden moesten inzetten op een ander terrein. Het werd een markeer op een groot weideveld. De inzetplaats lag achter een slootje. Ik zette Scott in en hij liep in een strakke lijn in de richting van de dummy. Even dacht ik: ‘hij is over de dum-my heen gelopen,‘ maar op dat moment deed hij zijn hoofd naar beneden en pakte de dummy op. Hij zat erbovenop! Na de barrage zeiden de keurmeesters nog niet wie van de twee honden het beste resul-taat had neergezet. Dat werd pas duidelijk bij de prijsuitreiking. Daar bleek dat we de barrage en de daarbij behorende tweede prijs hadden gewon-nen. De dag was voor mij al prima verlopen en ik was dik tevreden, maar dit was toch de kers op de taart. Ik was supertrots op mijn hond!
Ik wil hierbij de organisatie, keurmees-ters, helpers en uiteraard alle deelnemers bedanken voor de sportieve en gezellige wedstrijd op een zeer mooie locatie.
Tot volgend jaar!
Klaar voor de barrage.