La Grande Cour 1

Juweel voor de stad

La Grande Cour

4°53’06’’ OL52°23’00’’ NB

La Grande Cour 2

La Grande Cour 3

Juweel voor de stad

The City Cour Combination is

een samenwerkingsverband van

Bouwfonds MAB Ontwikkeling en

Smit’s Bouwbedrijf.

Een uitgave van The City Cour Combination

La Grande Cour

La Grande Cour 4

FO

TO

: JER

OE

N M

US

CH

La Grande Cour 5

FO

TO

: JER

OE

N M

US

CH

Een braakliggend eiland aan het Amsterdamse IJ transformeren naar een spannend stuk binnenstad.

Dat was de missie toen Bouwfonds MAB Ontwikkeling en Smit’s Bouwbedrijf, verenigd in The City Cour

Combination (CCC), tien jaar geleden hun visie ontwikkelden voor het Westerdokseiland. Anno 2008 is

La Grande Cour, zoals het meest zuidelijke bouwblok heet, opgeleverd en bewoond. Het definitieve

resultaat sluit naadloos aan op de oorspronkelijke ambitie; een spectaculair gebouw met niet-alledaagse

dichtheden rondom lichte en luchtige binnenhoven, passend binnen het bestaande stedelijke weefsel en

met fantastische uitzichten en doorkijkjes.

Het ontwerp van coördinerend architectenbureau Meyer en Van Schooten Architecten voorziet in een

programma met een ongekende dichtheid: 252 woningen, circa 2.600 vierkante meter bedrijfsruimte en

een ondergrondse parkeergarage met 269 parkeerplaatsen. Drie torens die op de maximale bouwhoogte

zijn omgeklapt, geven het gebouw zijn karakteristieke aanzicht. Stedelijk leven in optima forma.

Verenigd in CCC sloegen Bouwfonds MAB en Smit’s Bouwbedrijf – en in eerste instantie Woningstichting

Olympus (nu Eigen Haard) – tien jaar geleden de handen ineen. Een gouden combinatie waarbij de

marktkennis van Bouwfonds MAB en de ontwikkelingsexpertise van Smit’s Bouwbedrijf elkaar aanvulden.

De ambitieuze visie mondde daadwerkelijk uit in een realistisch en haalbaar plan.

Van meet af aan heeft CCC vinger aan de pols gehouden om het hoge ambitieniveau te allen tijde vast

te houden en La Grande Cour binnen de gestelde termijn te realiseren. Bezwaren van omwonenden,

ingewikkelde bouwlogistiek en een neergaande economie hebben CCC niet van haar stuk gebracht.

Anticiperen en oplossingsgericht werken was het parool, goed voor het onderlinge vertrouwen en

draagvlak bij de gemeente en andere partijen.

Met bijzondere doorkijkjes, een spel van licht, lucht en schaduw, bijzondere architectuur en fenomenale

uitzichten over de historische binnenstad en het IJ, springt La Grande Cour in het oog. De ambities van de

gemeente en de marktpartijen zijn uitgekomen. La Grande Cour is een juweel voor de stad.

Namens The City Cour Combination

Rein Willems Bert Kiewiet

Bouwfonds MAB Ontwikkeling Smit’s Bouwbedrijf

Voorwoord

Een juweel voor de stad

La Grande Cour 6

Historie

Tien jaar na de eerste ruwe schetsen is La Grande Cour nu de blikvanger op het

Westerdokseiland. Niets doet denken aan lang vervlogen tijden. Het vizier is op de

toekomst gericht. Toch kent deze plek een rijke geschiedenis, waar La Grande Cour

als een schip in de haven naadloos op aansluit.

La Grande Cour past in rijke geschiedenis

Zwemles bij de Gemeentelijke

Bad- en Zweminrichting op

de Westerdoksdijk (1893)

AR

CH

IEF

BE

EL

DE

N:

STA

DS

AR

CH

IEF

AM

ST

ER

DA

M

7

Het Westerdokseiland dankt zijn ontstaan aan de ha-vengerelateerde activiteiten op de Westelijke Eilanden – het Bickerseiland, Realeneiland en Prinseneiland – in de Gouden Eeuw. De Nieuwe Waal, zoals het latere Westerdokseiland toen werd genoemd, deed dienst als aanlegplaats voor schepen. De Westelijke Eilanden vormden het middelpunt van de scheepvaart en aan-verwante nijverheid. Pionierend fotograaf Jacob Olie groeide er op en legde de buurt op de gevoelige plaat vast. Vergezichten van Olie houden de herinneringen aan deze tijd levend. Begin negentiende eeuw werd het Noordhollands Kanaal (toen nog Groot Noord-hollandsch Kanaal) aangelegd. In 1834 werden het Westerdok en Oosterdok uitgegraven. Dit om de groot-ste schepen uit die tijd plaats te kunnen bieden.

Met de komst van het Centraal Station in 1889 veran-derde er veel voor de stad én het Westerdokseiland. Het Centraal Station vormde een fysieke barrière tussen de stad en het IJ. Door het toenemende trein-verkeer werd het oostelijk deel van het Westerdok gedempt om ruimte te bieden aan een rangeerterrein en opstelruimte voor treinstellen. Het westelijk deel van het Westerdok werd vervolgens drooggelegd ten behoeve van havengerelateerde activiteiten aan het IJ. Tevens werden graansilo’s gebouwd en kwamen er douaneloodsen voor het transport van goederen van en naar het buitenland.

Ankers in het IJ In de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw verloren de silo’s, douaneloodsen en het spoorwegemplacement op het Westerdokseiland hun functie. Ook langs andere plekken aan het IJ raakten loodsen en pakhuizen in verval. Het moment voor nieuwe ambities en plannen was aangebroken. De gemeente Amsterdam ontwikkelde eind jaren tachtig met architect Rem Koolhaas een ambitieus plan dat de IJoevers – van Sloterdijk tot IJselmeer – zou veranderen in één grote skyline. Met grote pleinen, culturele voorzieningen, brede boulevards en kantoren tot honderd meter hoog. Het verzet onder de Amster-damse bevolking en de politiek tegen de plannen, die in de volksmond het ‘Manhattan aan het IJ’ werden genoemd, was echter groot. De plannen verdwenen dan ook in de koelkast.

Midden jaren negentig ontwikkelde de gemeente een nieuw concept dat minder groots en meeslepend was, maar niettemin zorgde voor een metamorfose van de Zuidelijke IJoever. Bovendien paste dit plan beter

Westerdoksdijk met op de

achtergrond het Centraal

Station

Het Westerdok gezien vanaf

het Bickerseiland (1899)

La Grande Cour 8

bij het karakter van Amsterdam en de schaal van de binnenstad. ‘Terug naar het IJ’ was het motto; uit-gangspunt vormde de versterking van de relatie tussen de historische binnenstad en de Zuidelijke IJoever. Alle eilanden – Oostelijke Handelskade, Oosterdoks-eiland, Stationseiland, Westerdokseiland en Silodam – moesten dan ook een verbinding aangaan met ‘hun’ achterland. Ieder eiland kreeg ook een eigen identiteit en programma, met de openbare ruimte en het IJ als rode draad die de eilanden onderling verbindt. Op een aantal knooppunten springen bijzondere openbare ge-bouwen in het oog, de zogenoemde ‘ankers in het IJ’.

Blauwdruk In 1999 stelde de gemeente voor de ont-wikkeling van het Westerdokseiland het Stedenbouw-kundig Programma van Eisen (SPvE) vast. Het SPvE vormde de blauwdruk voor de verdere ontwikkeling van het Westerdokseiland. Op basis daarvan ontwierp Peter Defesche van OD 205 een stedenbouwkundig masterplan. Na een openbare prijsvraag van de ge-meente Amsterdam werd The City Cour Combination (CCC), een samenwerkingsverband van Bouwfonds MAB Ontwikkeling, Smit’s Bouwbedrijf en destijds

Woningstichting Olympus, geselecteerd voor de ontwikkeling en realisatie van La Grande Cour, het zuidblok op het Westerdokseiland.

De rest is geschiedenis. Bijna tien jaar na de eerste ruwe schetsen is in het najaar van 2007 La Grande Cour opgeleverd en in gebruik genomen. Dit is niet onopgemerkt gebleven. Kort na de oplevering stond La Grande Cour volop in de belangstelling van de vakpers en werd het zuidblok van het Westerdokseiland win-naar van de prijs BNA Gebouw van het Jaar 2008 voor de Regio Noordwest/Centrum en genomineerd voor de landelijke verkiezing. Samen met Station Amsterdam Bijlmer Arena koerste La Grande Cour daarbij naar de eindstreep. La Grande Cour moest de prijs echter laten aan Station Amsterdam Bijlmer Arena. De jury roemt La Grande Cour om haar ‘filmische en aangename binnenhoven, die een weergaloze stadsinterpretatie bieden, met stegen, wisselende hoogten en ongekende uitzichten’. Volgens de jury is het complex van een uitzonderlijke grootsheid en kwaliteit, die zich kenmerkt door een ver boven de opgave uitstijgende interpretatie van de opgave en een even slim als stevig concept. Als een stoomschip in de haven heeft La Grande Cour de potentie om de rijke historie van het Westerdok voort te zetten.

Het Amerikaanse oorlogsschip

Pittsburgh aan de steiger op de

Westerdoksdijk (1926)

La Grande Cour 9

Het Westerdokseiland met

het IJ vanuit de lucht (2003)

Loodsen op de Westerdoksdijk

met het Westerdok op de voor-

grond (1983)

De voormalige douaneloodsen

van de NS hebben hun functie

verloren (1999)

Woonschepen aan de Wester-

doksdijk (2001)

Bebouwing maakt plaats voor

de nieuwbouw op het Wester-

dokseiland (2003)

Georganiseerde chaos aan de

Westerdoksdijk (2001)

La Grande Cour 10

De gemeente Amsterdam schreef voor de ontwikke-ling en realisatie van de vier bouwblokken op het Westerdokseiland in 1999 een openbare prijsvraag uit, waarvoor 23 ontwikkelcombinaties zich inschreven. De prijsvraag bestond uit het ontwikkelen van een visie binnen de randvoorwaarden van de gemeente zoals vastgelegd in het Stedenbouwkundig Programma van Eisen (SPvE), plus een financiële onderbouwing van een lumpsum-overeenkomst voor de aankoop van de grond. Alle marktpartijen kregen de gelegenheid hun voorkeur uit te spreken en te onderbouwen voor één van de drie bouwblokken.

Bouwfonds MAB Ontwikkeling, Smit’s Bouwbedrijf en Woningstichting Olympus verenigden zich in The City Cour Combination (CCC). Daardoor werd de expertise van de drie marktpartijen gebundeld: Bouwfonds MAB

als ontwikkelaar die een dergelijke binnenstedelijke opgave aankan, Smit’s Bouwbedrijf om haar ontwikke-lings- en productiekennis van binnenstedelijk bouwen en Woningstichting Olympus vanwege de kennis van de Amsterdamse woningmarkt. Gezamenlijk ontwik-kelden de drie bedrijven één gezamenlijke visie op het Westerdokseiland.

Proces en Visie

Inzet van de gemeentelijke plannen voor het Westerdokseiland uit 1999

was een uitbreiding van het stedelijk weefsel in de richting van het IJ.

The City Cour Combination voelde de ambities van de gemeente haarfijn aan.

In een gezamenlijke visie gaven Bouwfonds MAB Ontwikkeling en

Smit’s Bouwbedrijf invulling aan dit

stukje Amsterdam. Het startschot voor

een intensieve samenwerking.

Kwaliteit als uitgangspunt

Striptekeningen visualiseren

de visie van The City Cour

Combination

ILL

US

TR

AT

IES

: L

UC

AS

KU

KL

ER

La Grande Cour 11

Vanwege de gunstige bezonning, ligging nabij de his-torische binnenstad en aan het Zuidplein sprak CCC de voorkeur uit voor het zuidblok. CCC werd op basis van haar visie geselecteerd en kreeg ook daadwerkelijk het zuidblok op het Westerdokseiland, nu La Grande Cour, toegewezen. Het startsein voor de daadwerkelijke rea-lisatie van het complex.

Cours Bijzonder aan La Grande Cour zijn de gemeen-schappelijke buitenruimten in de vorm van publieke en begroeide dakterrassen en de zogenoemde ‘cours’. De cours waren onderdeel van het masterplan van Peter Defesche van OD 205 en vormden één van de randvoorwaarden voor de drie woonblokken op het Westerdokseiland. In Nederland een betrekkelijk nieuw begrip, maar in metropolen als Parijs en Madrid veelvuldig toegepast en daarmee inspiratiebron voor CCC.

Leefbaarheid van de cours vormde in de visie van CCC een hoofdthema. Het programma van La Grande Cour ging immers uit van zeer uiteenlopende woningtypen, gecombineerd met werkruimten en publieke binnen-tuinen. In de visie gaf CCC een uitgebreide toelichting op de leefbaarheid en het beheer van de cours. Strip-

tekeningen visualiseerden de coursgedachte, hetgeen doorslaggevend bleek bij de selectie van de ontwikkel-combinatie.

Huiswerk Na de selectie voor het zuidblok werd de vi-sie verder uitgewerkt en verwoord in de randvoorwaar-den van CCC. De randvoorwaarden van de ontwikkel-combinatie – waarin typen woningen, doelgroepen en financieringsmogelijkheden werden vastgelegd – wer-den bovenop het SPvE meegegeven aan coördinerend architectenbureau Meyer en Van Schooten Architecten, dat in overleg met de gemeentelijke supervisoren Kees Rijnboutt en Michael van Gessel en stedenbouwkundi-ge Peter Defesche voor deze opgave was geselecteerd. Aan Meyer en Van Schooten de taak om binnen het pakket van randvoorwaarden een ontwerp te maken voor La Grande Cour. Een uiterst ambitieuze opgave met enorme, on-Amsterdamse dichtheden van 300 woningen per hectare. Binnen het dichtgetimmerde programma heeft het architectenbureau een spectacu-lair ontwerp gemaakt.

Veranderde markt CCC werd in 1999 door de gemeen-te geselecteerd, op een moment dat de woningmarkt zich in een fase van economische hoogconjunctuur be-

La Grande Cour 12

vond. Echter in 2001 sloeg de conjunctuur om en zakte de economie – en daarmee de Amsterdamse woning-markt – iets in. De veranderde markt, en de daaraan verbonden risico’s, was één van de redenen dat Eigen Haard (voorheen Olympus) uit CCC stapte. Wel bleef Eigen Haard afnemer van de 79 sociale huurwoningen en sociale bedrijfsruimten. Vanaf dat moment gingen Bouwfonds MAB en Smit’s Bouwbedrijf samen verder.

In de veranderende markt kwam Delta Lloyd naar voren als geïnteresseerde koper voor 123 woningen voor haar beleggingsportefeuille. Delta Lloyd heeft met 123 woningen haast een meerderheidsaandeel in de Vereniging van Eigenaren. Dit komt het beheer en de kwaliteit van de cours ten goede; als eigenaar en verhuurder van de woningen heeft Delta Lloyd er belang bij dat de cours goed worden beheerd en onder-houden.

Ondanks de aarzelende economie is er nooit afge-weken van de lijn die de marktpartijen bij de start hadden ingezet. Hoogwaardige kwaliteit bleef het uitgangspunt. De oorspronkelijke ambities van de gemeente voor stedenbouw en architectuur zijn meer dan waargemaakt.

Artist impression van

de Westerdokszijde van

La Grande Cour

In een schets van Jeroen van

Schooten zijn de eerste

contouren van La Grande Cour

te herkennen

AR

TIS

T I

MP

RE

SS

ION

S:

TH

EO

VA

N L

EU

R

La Grande Cour 13

Artist impression van de

IJzijde van La Grande Cour

Bovenaanzicht van een

maquette van La Grande Cour

La Grande Cour 14

In het masterplan van Peter Defesche van OD 205 werd het Westerdokseiland opgeknipt in vier bouw-blokken; van zuid naar noord La Grande Cour, VOC Cour, Westerkaap I en II. De stedelijke wand van het Westerdokseiland volgt aan de kant van het IJ de kromming van de Westerdoksdijk en aan de stadskant de rechte kade van het Westerdok.

Onderdeel van Defesche’s masterplan was een hori-zontale, dwarslopende verdeling van bouwdelen van oost naar west (lopend van IJzijde naar stadszijde), waardoor alle blokken op het Westerdokseiland teza-men als het ware een ‘barcode’ zouden vormen.

Bij La Grande Cour waren drie architectenbureaus – Heren 5 architecten, de Architekten Cie. met Meyer en Van Schooten Architecten als coördinerend architect – verantwoordelijk voor hun eigen bouwdeel en hiermee hun eigen stukje barcode. La Grande Cour is het enige bouwblok waarbij de barcode ook volledig is ontwikkeld.

Omgeklapte torens Vanuit de gemeentelijke opgave moest The City Cour Combination (CCC) in het gebouw circa 2.600 vierkante meter bedrijfsruimte en 252 wonin-gen realiseren (79 sociale huurwoningen, 123 vrije sector-huurwoningen, 30 AMH-woningen en 20 koopwoningen). Gezien het grondoppervlak van 7.200 vierkante meter een lastige opgave; het beoogde aantal te ontwikkelen woningen bleek niet te passen binnen de stedenbouw-kundige voorschriften van de gemeente. Aan coördine-rend architectenbureau Meyer en Van Schooten de taak hiervoor een passende oplossing te vinden zonder dat het ten koste ging van de leefbaarheid van het complex en tegelijkertijd voldeed aan de randvoorwaarden van de gemeente.

Om te voorkomen dat het gebouw te massief zou worden en om woningengroottes te ontwerpen die voldeden aan

Architectuur

De speelruimte voor stedenbouw en architectuur was beperkt.

Desondanks slaagde Meyer en Van Schooten Architecten erin het strak

vastgelegde programma te vertalen in een spectaculair ontwerp.

La Grande Cour kenmerkt zich door drie uit het gebouw overhangende

torens, de zogenaamde periscopen.

Sinds de oplevering heeft het Zuidblok

op het Westerdokseiland bijna

onophoudelijk in de schijnwerpers

gestaan.

Een gebouw met drie eigen handschriften

La Grande Cour 15

Westerdokseiland van bovenaf

met de oorspronkelijke barcode

van Peter Defesche van OD 205

Constructie van de periscoop

van Heren 5

Constructie van de periscoop

van de Architekten Cie.

Constructie van de periscoop

van Meyer en Van Schooten

Doorsnede van La Grande Cour met de

drie periscopen van Meyer en Van Schooten,

de Architekten Cie. en Heren 5 (v.l.n.r.)

Doorsnede ter hoogte van de cour

van Heren 5 met gevelaanzicht

Doorsnede ter hoogte van de

cour van de Architekten Cie. met

gevelaanzicht

ILL

US

TR

AT

IE:

DR

O A

MS

TE

RD

AM

La Grande Cour 16

de door CCC meegegeven randvoorwaarden, was het noodzakelijk om op de hoger gelegen verdiepingen meer oppervlak te realiseren. Meyer en Van Schooten slaagde hierin door torens die uit het complex oprijzen om te klappen op de maximaal toegestane bouwhoogte van 35 meter. Hierdoor zijn de drie spectaculaire ‘periscopen’ ontstaan die over de schil van het gebouw heen hangen.

Om de leefbaarheid van La Grande Cour te garanderen én een concurrerend product neer te zetten, voerde Meyer en Van Schooten diverse ruimtelijke studies uit. Uitgangspunt hierbij was zoveel mogelijk licht in de cours te brengen teneinde zoveel mogelijk woningen te voorzien van voldoende dag- en zonlicht en tevens de leefbaarheid van de cours te garanderen. Ruime, lichte cours en doorkijkjes vanuit het complex naar het IJ en de historische binnenstad zijn het resultaat.

Drie architecten, drie handschriften Vanuit het ontwerp van coördinerend architectenbureau Meyer en Van Schooten voor het ‘skelet’ van La Grande Cour, werden de architectenbureaus de Architekten Cie. en Heren 5 architecten bij het project betrokken. Elk van de drie bureaus tekende een periscoop en een cour. De buitenschil – van paarsbruine, glanzende baksteen – houdt het geheel bijeen. Tevens zorgt het eenduidig gebruik van materialen in uitsluitend grijsachtige tinten, voor de nodige eenheid tussen de drie bouwde-len die boven de buitenrand uit rijzen. Toch blijven de handschriften van de drie architectenbureaus duide-lijk herkenbaar. Alledrie de architectenbureaus heb-ben gekozen voor reflecterende materialen, hetgeen bijdraagt aan de lichttoetreding in de cours. Hoewel de drie periscopen een eigen gezicht hebben, lopen de drie bouwdelen volledig in elkaar over en staan tevens in verbinding met de tweelaagse parkeergarage en de commerciële en sociale bedrijfsruimten. Een complex plan ligt eraan ten grondslag deze programmaonder-delen met elkaar te verbinden.

Plattegronden van La Grande

Cour van niveau twee, vier en

acht (van beneden naar boven)

La Grande Cour 17

Heren 5 – verantwoordelijk voor de meest noordelijke periscoop en cour – koos voor een hemelsblauwe, glimmend geëngobeerde baksteen. Deze zorgt niet alleen voor een lichte cour, maar de periscoop neemt hierdoor ook de kleur van de lucht aan. De steen werd in samenwerking met de baksteenfabrikant speciaal voor La Grande Cour ontwikkeld. Daarnaast bepalen de hoge zilverkleurige vensters met een Frans balkon de uitstraling van de periscoop. In de cour is gekozen voor een oplopende binnenstraat grenzend aan beton-nen bloembakken, waarachter private terrassen met houten vlonders schuilgaan.

De Architekten Cie. creëerde in het middelste bouw-deel een huiskamerachtige sfeer. Verticale aluminium gevelbekleding wordt doorbroken door ramen en beprinte gevelbekleding. De zwart met wit beprinte gevelbekleding in betonnen vensters wekt de indruk van ramen met gordijnen. De binnentuin van de Architekten Cie. springt direct in het oog. Een pad van houten vlonders slingert over een ‘tapijt’ van oranje

De periscopen van Heren 5,

de Architekten Cie. en Meyer

en Van Schooten (v.l.n.r.)

FO

TO

GR

AF

IE: R

OB

HO

EK

ST

RA

rubbergranulaat. Vooral ’s avonds zorgt de opvallende vloer voor een spectaculair aanzicht in de verlichte cour.

Tot slot nam Meyer en Van Schooten zelf het bouw-deel, dat is gelegen aan het Zuidplein, voor haar reke-ning. De periscoop van grijze cementvezelplaten kent een patroon van verspringende glasvlakken in de ven-sters, waarin diepliggende ramen worden afgewisseld met glasvlakken in de gevelwand. De cour van Meyer en Van Schooten is evenals de periscoop licht gehou-den. De cour is sober ingericht en heeft een zenachtige uitstraling met strakke vlakken van lichte bestrating, groen en in het midden een hemelboom. De transpa-rante balustrades en ‘fijne’ doorvalbeveiligingen van geweven staal versterken de sfeer van de cour.

Kortom, drie eigen handschriften die de eenheid van het gebouw niet aantasten.

La Grande Cour 18

De marktpartijen binnen La Grande Cour hebben intensief met elkaar samengewerkt. Het werken in een bouwteam leverde een aanzienlijke meerwaarde op bij de ontwikkeling en realisatie van La Grande Cour. Zaken als risicobeheersing en logistieke moeilijkheden werden op elkaar afgestemd, waarbij Bouwfonds MAB Ontwikkeling en Smit’s Bouwbedrijf steeds het eind-doel voor ogen hielden. Problemen konden daardoor in een vroegtijdig stadium worden gesignaleerd. Vanaf de eerste schetsen gaf de aannemer Smit’s Bouw-bedrijf haar visie en eisen mee aan de architecten ten aanzien van de bouwmethodiek, technische kwaliteit, planning en de bouwlogistiek. Een must, gezien de opgave 156 verschillende woningtypen te realiseren, waaronder maisonettes, penthouses, grondgebonden woningen en woningen verdeeld over meerdere lagen. De verschillende woningen variëren in oppervlakte van 60 tot 235 vierkante meter. Verder telt La Grande

Cour negen liftschachten en trappenhuizen en werd bijna 20.000 kubieke meter beton, met ongeveer 1.700.000 kilo wapening, gestort.

In de fase van voorlopig naar definitief ontwerp werd door het bouwbedrijf voortdurend gerekend en werden op basis van de calculaties verschillende wijzigingen doorgevoerd. Echter zonder het ontwerp ingrijpend te veranderen. Wel bleken tijdens de bouw enkele veran-deringen in het ontwerp noodzakelijk om te voldoen aan de nadere eisen van brandweer en nutsbedrijven. Zo bleek het noodzakelijk het straatriool in de cours te laten doorlopen en aan te sluiten op de aanliggende woningen. Vanwege het ‘open’ karakter van de cours werden deze als straat beschouwd. De aanleghoogte van de riolering vereiste daardoor dat in de parkeer-kelder, op laag min twee, pompputten moesten wor-den aangelegd. Smit’s Bouwbedrijf heeft dit probleem weten te omzeilen met speciaal uitgedachte rioolput-ten. Een innovatief idee dat momenteel ook elders wordt toegepast.

Zonder ondersteuningsconstructies De periscopen zijn niet alleen een architectonisch hoogstandje, maar ook bouwtechnisch spectaculair. Voor Smit’s Bouw-

Productie en programma

Na een periode van ruim vijf jaar, diverse bezwaren van omwonenden

en een uitspraak van de Raad van State startte in december 2004 de bouw

van La Grande Cour. Er werkten meer dan tweehonderd mensen van Smit’s

Bouwbedrijf en onderaannemers aan de realisatie van het spectaculaire

project. Na 34 maanden werden alle

252 woningen, bedrijfsruimten en de

parkeergarage opgeleverd.

Meerwaarde van samenwerking

La Grande Cour 19

Vanaf eind 2004 worden de

contouren van La Grande

Cour langzaam zichtbaar

La Grande Cour 20

bedrijf vormden de overhangende torens de grootste uitdaging van La Grande Cour. In de ontwerpfase ontstond het idee om de torens zo te ontwerpen dat tijdelijke ondersteuningsconstructies niet meer nodig waren. De basis van de drie periscopen bestaat uit ingewikkelde staalconstructies – uitgewerkt door Van Rossum Raadgevende Ingenieurs – die voor iedere periscoop vanuit een ander principe zijn ontworpen.

Voor de periscopen van Heren 5 architecten en de Architekten Cie. is gebruik gemaakt van een platform-constructie. Stalen liggers zijn volgestort met beton en ‘dragen’ als het ware de periscopen. Woningschei-dende wanden en constructieve geveldelen zorgen voor een gelijkmatige belasting van het uitkragende bouwdeel. De periscoop van Meyer en Van Schooten heeft een geheel andere draagconstructie. Bij deze periscoop vormt de woningscheidende wand in het midden van de periscoop de basis. De aan het uiteinde van de periscoop zichtbare stalen diagonalen dienen als evenwichtsconstructie voor de ophanging van de vloeren. Voor de ophanging van periscoop waren tijdelijke staalconstructies noodzakelijk, die tijdens de bouw van de verschillende verdiepingen werden afgevijzeld.

Binnenstedelijk project La Grande Cour is een bin-nenstedelijke locatie met alle aspecten die daarbij horen. Dit soort projecten hebben doorgaans een lange procedurele doorlooptijd. Niet zelden worden bezwa-ren van omwonenden om tal van redenen uitgevochten voor de Raad van State. Zo ook in het geval van La Grande Cour. Eind 2004 ging de bouw van La Grande Cour zelfs van start zonder dat alle vergunningen definitief waren. Het oplossend vermogen van de marktpartijen is dan ook flink op de proef gesteld. De ontwikkelcombinatie heeft altijd het voortouw geno-men om hindernissen uit de weg te ruimen. The City Cour Combination (CCC) kan het welslagen van het project en het halen van de gemeentelijk vast-gestelde planning dan ook op eigen conto bijschrijven. Het daadkrachtige optreden van Bouwfonds MAB

en Smit’s Bouwbedrijf zorgde bovendien voor veel vertrouwen onder alle betrokken partijen.

Binnenstedelijk bouwen stelt altijd hoge eisen aan de bouwlogistiek. Voor de toestroom van bouwvakkers en aanvoer van bouwmaterialen moesten aparte vergun-ningen worden aangevraagd. Ondanks de bouwver-gunning mochten rondom de bouwplaats geen extra verkeersbewegingen ontstaan. Rondom de bouwplaats was een bouwweg van slechts vier meter breed aange-legd voor de aan- en afvoer van materiaal en perso-neel. Tegelijk met La Grande Cour werd de afgelopen jaren op het Westerdokseiland ook gebouwd aan VOC Cour en Westerkaap, respectievelijk het midden- en noordblok. Afstemming met de gemeente en andere partijen was hier dan ook noodzakelijk. En dat op een terrein dat wordt omgeven door ‘natuurlijke’ grenzen, zoals het spoor, Westerdok en de Westerdoksdijk. Dat La Grande Cour in het najaar van 2007 binnen de ge-meentelijk vastgestelde planning werd opgeleverd, is dan ook een operationele prestatie van jewelste.

Inmiddels wordt in La Grande Cour gewoond, gewerkt én geleefd. CCC had deze klus niet kunnen klaren zon-der de samenwerking met de gemeente Amsterdam, andere marktpartijen en diverse adviseurs die bij de totstandkoming van La Grande Cour betrokken waren. Samenwerking leverde in dit geval daadwerkelijk een meerwaarde op. Het resultaat spreekt voor zich. Kijk en oordeel zelf.

FO

TO

: JA

N V

ER

LA

AT

La Grande Cour 21

Achter de steigers komt

een juweel van een gebouw

vandaan

La Grande Cour 22

Vanaf het najaar van 2007

wordt er in La Grande Cour

gewoond, gewerkt en

bovenal geleefd

La Grande Cour 23

Kijk en oordeel zelf!

FOTOGRAFIE: DICK VERWOERD

La Grande Cour 24

Vanuit de cour van Heren 5

zijn de drie verschillende

bouwdelen goed zichtbaar

La Grande Cour 25

La Grande Cour 26

De paarsbruine schil van

La Grande Cour aan het

Zuidplein

La Grande Cour 27

De IJzijde van La Grande

Cour met de periscoop van

de Architekten Cie.

La Grande Cour 28

De periscoop van Meyer

en Van Schooten met de

binnengevels en cour van

de Architekten Cie. op de

voorgrond

La Grande Cour 29

Een van de vele doorkijkjes

in La Grande Cour

La Grande Cour 30

La Grande Cour 31

De cour met zenachtige

uitstraling en hemelboom van

Meyer en Van Schooten

La Grande Cour 32

La Grande Cour van onderaf

met het overhangende deel

van de periscoop van Meyer

en Van Schooten

La Grande Cour

La Grande Cour 34

Uitzicht op de historische

binnenstad vanaf een van de

dakterrassen

La Grande Cour 35

La Grande Cour 36

Veel woningen beschikken

naast de publieke buiten-

ruimten over een eigen

balkon of terras

La Grande Cour 37

De vele doorkijkjes en bijzon-

dere zichtlijnen kenmerken

La Grande Cour

La Grande Cour 38

La Grande Cour biedt ook

’s avonds een bijzonder

aanzicht

La Grande Cour 39

La Grande Cour 40

In het donker komt de serene

uitstraling van de cour en

binnengevels van Meyer en

Van Schooten nog beter tot

haar recht

La Grande Cour 41

De periscoop van de

Architekten Cie. neemt haast

de kleur aan van nachtelijk

Amsterdam

La Grande Cour 42

COLOFON

Redactie en coördinatie ECORYS Rutten Communicatieadvies Kim van Eerde, Jan Rutten

Ontwerp cg ontwerpers Hans van der Kooi

Fotografie Lighthouse Productions/Dirk Verwoerd

De Jong Luchtfotografie, Jeroen Musch Photography

Stadsarchief Amsterdam, Rob Hoekstra Fotografie,

Jan Verlaat Vakfotografie

Beeld Lucas Kukler, Theo van Leur, DRO Amsterdam

Drukwerk Drukkerij Mart.Spruijt

Een uitgave van The City Cour Combination V.O.F.

The City Cour Combination V.O.F. is een samenwerkingsverband van

Bouwfonds MAB Ontwikkeling B.V. en Smit’s Bouwbedrijf B.V.

Bouwfonds MAB Ontwikkeling B.V. Smit’s Bouwbedrijf B.V.

Schipholpoort 64 Parallelweg 8

Postbus 4376 Postbus 456

2003 EJ Haarlem 1940 AL Beverwijk

www.bouwfonds.nl www.smitsbouwbedrijf.nl

Architect Meyer en Van Schooten Architecten BV

Heren 5 architecten BV

De Architekten Cie.

Constructie Van Rossum Raadgevende Ingenieurs Amsterdam BV

Aannemer Smit’s Bouwbedrijf B.V.

Adviseur installaties Valk Technisch Adviesbureau

Facilitair bureau Atelier Bouwkunde Rotterdam

Met dank aan alle medewerkers die hun bijdrage hebben geleverd

aan de realisatie van La Grande Cour

La Grande Cour 44