LA 4 · Web view2017. 3. 3. · LA 4. De maatschappelijke context van het onderwijs. Korine...
26
LA 4 DE MAATSCHAPPELIJKE CONTEXT VAN HET ONDERWIJS KORINE GILIJA ALBEDA COL Studentnummer: 091 22 maart Herkansing: Coach: Cees Spre DIGITALE GELETTERDHE
Transcript of LA 4 · Web view2017. 3. 3. · LA 4. De maatschappelijke context van het onderwijs. Korine...
LA 4De maatschappelijke context van het onderwijs
Korine GilijamseAlbeda College
Studentnummer: 091813622 maart 2017
Herkansing: NeeCoach: Cees Sprenger
DIGITALE GELETTERDHEID
1
Inhoudsopgave
Inleiding en verantwoording onderwerp....................................................................................2Hoofdstuk 1; Beschrijving vraagstuk ........................................................................................3
1.1 Kansongelijkheid in de maatschappij en de digital divide...............................................31.2 Opdracht voor het Mbo....................................................................................................3
1.3 Maatschappelijke functies van onderwijs en digitale geletterdheid.................................3Hoofdstuk 2, Verantwoording relevantie, urgentie en potentiële opbrengsten.........................4
2.1 Relevantie & urgentie vraagstuk voor de eigen school...................................................42.2 Potentiele opbrengsten voor de verschillende stakeholders...........................................5
Hoofdstuk 3; Besluitvormingskapitaal.......................................................................................5Literatuurlijst..............................................................................................................................6
Bijlage 1; Reflectie op pitch.......................................................................................................8Bijlage 2; Voorbereiding pitch ..................................................................................................9
Bijlage 3; Bewijs blikverruiming ..............................................................................................14Bijlage 4; Reflectie op de rollen MLI.......................................................................................17
Bijlage 5; Test Digitale Geletterdheid Onderwijsassistent......................................................18Bijlage 6; Uitwerking Kijkwijzer...............................................................................................19
2
Inleiding en verantwoording onderwerp
Onlangs werd de opleiding Onderwijsaasistent van het Albeda College benaderd door de stichting Technetkring met het voorstel een samenwerkingsverband te starten. Op dit moment leidt Technet in het basisonderwijs in de regio Rijnmond wetenschaps- en technologiecoördinatoren op. Idee is om studenten Onderwijsassistent als stage aan deze coördinatoren te koppelen zodat zij technische ondersteuning krijgen bij het uitzetten van technologieprojecten op basisscholen. Dit gesprek confronteerde het docententeam met de vraag in hoeverre studenten daadwerkelijk digitaal geletterd zijn en in hoeverre zij goed zijn voorbereid op toekomstige technologische ontwikkelingen. Digitale geletterdheid is het vermogen digitale informatie en communicatie verstandig te gebruiken en de gevolgen daarvan kritisch te beoordelen (KNAW, 2012). Men spreekt van digitale geletterdheid wanneer een persoon beschikt over een viertal vaardigheden. De eerste vaardigheid is basiskennis van ict, zogenaamde ‘knoppenkennis’. Deze vaardigheid is noodzakelijk om digitale mogelijkheden te kunnen bedienen en benutten. Computational thinking is de tweede vaardigheid en gaat over het begrijpen van computertechnologie, logisch redeneren, patroonherkenning en systematisch denken. Als derde vaardigheid benoemt men het kunnen identificeren van betrouwbare informatie door juiste bronnen te kunnen selecteren en het leren verwerken van data: informatievaardigheden. De laatste vaardigheid is mediawijsheid; een kritische en actieve houding leren aannemen ten opzichte van het eigen mediagedrag en dat van anderen (Thijs, Fisser, & Van Der Hoeven, 2014; Onderwijs2032, 2016). De laatste jaren dacht het onderwijs dat de huidige generatie studenten vanzelf digitaal geletterd zou worden omdat zij een groot gedeelte van hun tijd online doorbrengt. Onderzoek wijst uit dat dit geen vanzelfsprekendheid is. Veelvuldig gebruik van online tools leidt niet automatisch tot het ontwikkelen van digitale vaardigheden (Van Deursen & Van Dijk, 2012) en de verschillen tussen jongeren onderling zijn groot (Akkermans & Bighelaar, 2013). Een rondgang onder studenten bevestigd dit beeld (bijlage 5). Van Dijk (2012) roept het onderwijs op digitale vaardigheden op te nemen in het curriculum zodat de digitale kloof die dreigt te ontstaan in onze samenleving niet verbreed wordt. Deze paper roept collega-curriculumontwikkelaars en management op om met elkaar te bespreken hoe het Mbo de digitale geletterdheid bij studenten kan stimuleren zodat zij goed voorbereid hun loopbaan in de 21e eeuw kunnen vervolgen. Het eerste hoofdstuk gaat dieper in op het vraagstuk van kansongelijkheid door de digital divide. De opdracht voor het Mbo wordt benoemd en de link tussen de drie doelen van onderwijs en digitale geletterdheid wordt gelegd. Hoofdstuk twee verantwoordt relevantie, urgentie en potentiele opbrengsten voor de verschillende stakeholders. Als conclusie sluit hoofdstuk drie af met een aantal aanbevelingen richting de praktijk. De voorbereiding en reflectie op de pitch zijn verwerkt in de bijlagen.
3
Hoofdstuk 1; Beschrijving vraagstuk
1.1 Kansongelijkheid in de maatschappij en de digital divide In de Staat van het Onderwijs 2014-2015 constateert de onderwijsinspectie dat kansongelijkheid in het onderwijs oploopt. De verschillen in schoolloopbaan tussen leerlingen met lager en hoger opgeleide ouders nemen toe, waardoor veel kinderen met laag opgeleide ouders niet het onderwijs genieten wat ze aan zouden kunnen (Onderwijsinspectie, 2016). Tegelijkertijd daalt het aandeel banen voor Mbo-ers met een niveau 2 of 3 (Van Dijk & Van Der Pol, 2014) waardoor kansongelijkheid in de samenleving toeneemt. De banen die overblijven vragen om werknemers met de vaardigheid om zich snel aan te kunnen passen aan de veranderende economie (Weda, Theeuwes & De Nooij, 2008; Van Dijk & Van Der Pol, 2014). Het aanleren van 21e eeuwse vaardigheden om dit adaptief vermogen te stimuleren wordt gezien als één van de antwoorden op het vraagstuk (Platform onderwijs 2032, Van Dijk & Van Der Pol, 2014), mits zij een duidelijke herkenbare plek krijgen in het curriculum (Onderwijsraad, 2014). Momenteel worden meer maatschappelijke domeinen beïnvloedt door moderne technologie dan dat er jaren geleden werd gedacht (Van Est & Kool, 2015). Banen veranderen hierdoor snel (Moekotte, 2015) en onze samenleving verandert in een netwerksamenleving waarin actief burgerschap zonder internet vrijwel onmogelijk is (Raad voor Cultuur, 2005). Werknemers en burgers dienen hierdoor toegerust te worden met vaardigheden die aansluiten bij een digitaliserende omgeving (Van Est & Kool, 2015). Van Dijk (2012) concludeert dat de laagopgeleide beroepsbevolking de digitale wereld alleen gebruikt voor amusement en ontspanning, waardoor een kloof dreigt te ontstaan tussen gebruikers en niet-gebruikers. Dit verschijnsel noemt men de digital divide (Warschauer, 2003; Van Dijk, 2012). Wanneer er geen beleid wordt ingezet om deze kloof te overbruggen hebben degenen aan de minder kansrijke kant van de kloof minder toetreding tot de arbeidsmarkt, minder doorgroeimogelijkheden en ervaren zij problemen in hun burgerparticipatie (Weda, Teeuwes & De Nooij, 2008).
1.2 Opdracht voor het Mbo Het Mbo kan een bijdrage leveren aan het overbruggen van de digital divide door studenten te leren actief te participeren in diverse digitale contexten. Het simpelweg inzetten van ict tijdens de les is niet voldoende (Moekotte, 2015). Het overbruggen van de digital divide vraagt om meer dan alleen de onderwijskundige inzet op technische vaardigheden en het creëren van toegang tot ict. Moekotte (2016) benoemt in zijn onderzoek vier onderdelen die leiden tot een succesvolle strategie. Ten eerste het verhogen van de basisvaardigheid van jongeren zodat zij digitale middelen kunnen bedienen en benutten. Ten tweede het bewerkstelligen van een verandering in de attitude van jongeren om digitale netwerken in te kunnen zetten ter bevordering van hun persoonlijke en professionele ontwikkeling in plaats van als digitale hangplek. Het derde onderdeel heeft ook te maken met attitude, maar dan die van het onderwijsgevend personeel. De houding die zij hebben ten opzichte van ict en de manier waarop zij ict inzetten tijdens hun begeleiding hebben invloed op de attitude van studenten. Het vierde onderdeel wat Moekotte (2016) presenteert is dat sommige laagopgeleide jongeren niet begrijpen wat de affordance (perceptie-actie-cyclus) is van een bepaalde digitale context waardoor zij hier niet adequaat op kunnen reageren.
1.3 Maatschappelijke functies van onderwijs en digitale geletterdheid In een interview geeft Biesta aan dat er in principe niets mis is met het gebruik van technologie in het onderwijs, maar dat het altijd dienend moet zijn aan wat wij met het onderwijs willen bereiken. “Wat dat betreft zie ik toch veel situaties waar de wereld op haar kop is gezet en technologie als 'feit' wordt gezien en er dan vervolgens de vraag is wat we er in het onderwijs mee moeten. Vanuit mijn optiek ontbreekt het in de discussie over technologie in het onderwijs aan gezond onderwijspedagogisch denken” (De Cocq, 2015). Goed onderwijs wordt gevormd door een balans in kwalificatie, socialisatie en subjectificatie (Biesta, 2014). Het digitaal geletterd maken van de student draagt bij aan kwalificatie door studenten leren actief te participeren in diverse digitale contexten die zij in hun loopbaan nodig hebben (Moekotte, 2016). Kwalificatie op digitaal gebied wordt op dit moment bemoeilijkt doordat de kwalificatiedossiers van het Mbo onvoldoende houvast bieden om digitale geletterdheid te borgen in het curriculum (Moekotte, 2015). Het kiezen voor een keuzedeel ict (SBB, 2016) zou een antwoord kunnen zijn op dit vraagstuk. Nadeel van deze weg is dat wanneer er sprake is van een keuze, men voorbij gaat aan het recht van iedere student om gedegen voorbereid een toekomst in te gaan waarin zijn digitale geletterdheid positief bijdraagt aan zijn sociale en economische ontwikkeling (Moekotte, 2016). Buckingham (2006) geeft aan dat het belangrijk is om de
Korine Gilijamse, 28-02-17,
De student beschrijft een nieuw, actueel of toekomstig en relevant vraagstuk dat zich in de maatschappelijke context van de eigen onderwijsinstelling aanbiedt en onderbouwt hoe dit vraagstuk past binnen de drie maatschappelijke functies van het onderwijs:Een nieuw en relevant vraagstuk voor de eigen onderwijsinstelling wordt gesignaleerdDe beschrijving van het vraagstuk is gebaseerd op relevante internationale bronnen (vergeet de best practice niet)Er is navolgbaar en met argumenten beschreven hoe het vraagstuk past binnen de drie maatschappelijke functies in het onderwijs.++ Rijk aan een variëteit aan bronnen en onderbouwde eigen conclusies.
4
al aanwezige kennis van studenten tijdens de opleiding te respecteren. Hieraan zou in het curriculum uiting gegeven kunnen worden door een vorm van gepersonaliseerd leren in te voeren, waarmee er meteen rekening gehouden zou worden met de onderlinge verschillen tussen studenten (Moekotte, 2015). Docenten kunnen, door gebruik te maken van digitale media, een verbinding leggen tussen het leven van de student binnen en buiten de school (Buckingham, 2006) en zo bijdragen aan hun digitale socialisatie. Docenten moeten hiervoor studenten inwijden in de digitale normen en waarden van de beroepsrelevante werkvelden. Het leggen van sociale verbanden krijgt in onze netwerksamenleving een steeds digitalere vorm (Moekotte, 2015). Studenten vragen kritisch te zijn op de manier waarop zij zichzelf en waarop anderen zich online presenteren draagt bij aan de wijze waarop zij zich socialiseren. Het Albeda College besteed aandacht aan digitale socialisatie tijdens de lessen studieloopbaanbegeleiding en loopbaan en burgerschap. Het belang van de derde functie van onderwijs in digitale geletterdheid, subjectificatie (Biesta, 2014), wordt door Buckingham (2006) en Moekotte (2016) stevig neergezet. Buckingham (2006) pleit voor een meer holistische en humanistische benadering van het concept digitale geletterdheid dan alleen ‘knoppenkennis’. Hij koppelt deze benadering aan het begrip Bildung waarmee hij het onderwijs oproept samen met de student op onderzoek te gaan naar het antwoord op de vraag: wie ben ik digitaal en hoe verhoud ik mij tot de digitale wereld? Moekotte (2016) vult dit aan met de stelling dat digitale geletterdheid onmisbaar is om in deze tijd tot solidariteit, verbinding, maatschappelijke betrokkenheid en zelfrealisatie te komen. Om te bereiken dat studenten hun digitale geletterdheid gaan inzetten voor professionele en persoonlijke ontwikkeling zullen zij uitgedaagd moeten worden hun attitude richting de digitale wereld te veranderen. Vaak overschatten zij hun eigen digitale vaardigheden (Moekotte, 2016) en zien zij niet in welke emancipatorische waarde digitale geletterdheid heeft voor hun persoonsvorming.
Hoofdstuk 2, Verantwoording relevantie, urgentie en potentiële opbrengsten
2.1 Relevantie & urgentie vraagstuk voor de eigen school In de omschakeling naar een netwerksamenleving waar adaptieve vaardigheden een veelgevraagde eigenschap gaan worden (Moekotte, 2015) zal het Mbo moeten aansluiten in deze ontwikkeling om goed gekwalificeerde beroepskrachten af te leveren. In het strategisch beleid van het Albeda College spreekt het Albeda de ambitie uit haar studenten uit te laten groeien tot ondernemende, verantwoordelijke vakmensen met een goede startpositie op hun levensloopbaan door op te voeden, te ontwikkelen, te vormen en te leren samenleven. Het Albeda zal haar studenten daarom moeten voorleven hoe de digital divide te overbruggen. Met betrekking tot de opleiding Onderwijsassistent kan het Albeda ervoor kiezen zich te profileren op dit stuk en zich te onderscheiden van andere Roc’s. Aandachtspunt daarbij is wel de vraag in hoeverre docenten digitaal geletterd zijn en hoe zij zich verhouden tot de digitale wereld. Moekotte (2015) constateert dat Mbo-docenten met name informatievaardigheden in hun dagelijkse praktijk verwerken, maar vanuit onwetendheid moeite hebben met het strategisch inzetten van moderne middelen in hun lespraktijk.
2.2 Potentiele opbrengsten voor de verschillende stakeholders
Studenten Studenten worden beter gekwalificeerd voor de banen van de toekomst (Van Dijk & Van Der Pol, 2014) doordat zij een groter adaptief vermogen opbouwen. Vanuit onderzoek blijkt dat het loonverschil
Figuur 1; De drie functies van onderwijs volgens Biesta en hun overlap
Bron: www.wij-leren.nl
Korine Gilijamse, 01-03-17,
De student verantwoordt wat maakt dat het vraagstuk nu of op korte termijn serieuze aandacht behoeft van de stakeholders en welke potentiele opbrengsten aandacht geven aan dit vraagstuk zal kunnen hebben voor management, leraren, leerlingen of studenten en/of voor het afnemend onderwijs- en beroepenveld:De potentiele opbrengsten van aandacht hebben voor het vraagstuk worden aannemelijk gemaakt specifiek voor de eigen onderwijsinstelling. Hierbij is gebruik gemaakt van relevante bronnen binnen de school, waarbij overtuigend is onderbouwd:De relevantie van het vraagstuk voor de eigen schoolWat maakt dat het vraagstuk urgent is op de eigen schoolDe potentiele opbrengsten voor de verschillende stakeholders++ De potentiele maatschappelijke opbrengsten van aandacht hebben voor het vraagstuk in het onderwijs in het algemeen worden aannemelijk gemaakt. Daarmee wordt een genuanceerde en realistische beschouwing op de voorgenomen acties in de school gegeven.
5
tussen gebruikers en niet-gebruikers kan oplopen tot 20% (Weda, Teeuwes & De Nooij, 2008). Ook heeft het digitaal geletterd zijn een positief effect op de sociale integratie van studenten.
Werkveld Studies wijzen uit dat er een relatie is tussen ict-vaardige werknemers en de toename van arbeidsproductiviteit. Ook zorgt de technologische vooruitgang voor een verschuiving van de arbeidsvraag richting werknemers met hogere vaardigheden (Weda, Teeuwes & De Nooij, 2008). Naast deze harde gegevens is er, specifiek voor de functie van onderwijsassistent, de mogelijkheid om zich te profileren in het werkveld. Veel docenten en leerkrachten in het onderwijs zijn zelf digitaal minder vaardig en een digitaal georiënteerde assistent zou er aan kunnen bijdragen dat ook deze leerkrachten over de drempel van de 21e eeuw stappen.
Maatschappij Nederland dreigt in internationaal perspectief achterop te raken qua aandacht voor digitale geletterdheid in het onderwijs (KNAW, 2012). Dit kan nadelig uitpakken voor de ontwikkeling van onze kenniseconomie. Buiten de eerder genoemde toegenomen kansen op de arbeidsmarkt, koppelt de SEO een welvaartswinst van 140 miljoen euro per jaar aan een digitaal geletterde bevolking (Weda, Teeuwes & De Nooij, 2008). Naast deze economische opbrengsten wijzen Weda et al. (2008) op een gunstig effect op burgerparticipatie en sociale integratie. Specifiek voor de opleiding Onderwijsassistent speelt het Droste-effect mee; doordat de studenten zichzelf positief gaan verhouden tot de digitale wereld beïnvloeden zij weer de attitude van alle leerlingen die zij ooit gaan begeleiden.
Hoofdstuk 3; Besluitvormingskapitaal
Op grond van bovenstaande hoofdstukken kunnen de volgende voorstellen worden gedaan aan de branche Welzijn en Onderwijs:
1. Het verwerken van digitale geletterdheid in het basisdeel van het curriculum voor alle studenten per september 2017. Na een oriënterend gesprek met de uitgever (bijlage 3) stel ik het MT voor met de methode van Van Buurt ICT te gaan werken daar zij én alle vier de onderdelen van digitale geletterdheid in hun methode aanbieden én de mogelijkheid bieden tot gepersonaliseerd leren.
2. Het aanbieden van beroepsrelevante digitale verdieping in het profieldeel van het curriculum. 3. Docenten met affiniteit te gaan opleiden tot ict-docent met ambassadeursfunctie in het team.4. Het curriculum van Loopbaan en Burgerschap herzien met als doel studenten te begeleiden
bij het actief participeren in een netwerksamenleving. 5. Specifiek voor Onderwijsassistent: een pilot te gaan draaien met de TechnetKring.
Korine Gilijamse, 01-03-17,
De student verantwoordt welke belangrijke besluiten de school volgens haar zal moeten nemen op grond van een expliciete beoordeling van de situatie, waarbij rekening gehouden wordt met het vraagstuk, de school, de leraren, de leerlingen, de omgeving en ervaringen elders. Hiermee demonstreert de student zijn besluitvormingskapitaal:De beschrijving van de belangrijke te nemen besluiten op school zijn afgeleid uit de expliciete beoordeling van de situatie door de student, waarbij rekening gehouden wordt met het vraagstuk, de school, de leraren, de leerlingen, de omgeving en ervaringen elders.De door de student voorgestelde besluiten zijn expliciet beargumenteerd als passend bij het te bereiken doel.++ De voorgestelde besluiten en de verantwoording daarvan laten zien dat de student afgewogen aandacht heeft enerzijds voor processen in de school en anderzijds voor de urgentie van het vraagstuk.
6
Literatuurlijst
Albeda College. (2016). Strategische Visie Albeda zet de toon. Verkregen op 2 maart, 2017, van https://www.albeda.nl/sites/default/files/mediafiles/algemeen/pdf/Albeda%20Strategische%20Visie%20-%20Albeda%20Zet%20de%20Toon!.pdf
Akkermans, M. & Van Den Bighelaar, S. (2013). Bevolkingstrends 2013. Gebruik en gebruikers vansociale media. Verkregen op 2 maart, 2017, van https://www.cbs.nl/NR/rdonlyres/06A12225-495E-4620-80F6-F2A53E819957/0/20131001b15art.pdf Biesta, G. (2015). Het prachtige risico van onderwijs. Culemborg: Uitgeverij Phronese.
Buckingham, D. (2006). Defining digital literacy. What do young people need to know about digital media? Verkregen op 2 maart, 2017, van https://e-learn.sdu.dk/bbcswebdav/users/paedsekr/TP14/Workshops/Workshop%204/Program%20og%20litteratur%20W4/David%20Buckingham%20Defining%20digital%20literacy%20What%20do%20young%20people%20need%20to%20know.pdf De Cocq, M. (2015). Filosofen over onderwijsvernieuwing en ict – Gert Biesta. Verkregen op 2 maart, 2017, van https://www.kennisnet.nl/artikel/filosofen-over-onderwijsvernieuwing-en-ict-gert-biesta/
Hogeschool Rotterdam. (2016). Zoeken naar de weg omhoog. Verkregen op 2 maart, 2017, van https://www.hogeschoolrotterdam.nl/contentassets/523a0403042b49789ad82c3fccf419aa/zoeken-naar-de-weg-omhoog.pdf
Inspectie van Onderwijs. (2016). De staat van het onderwijs. Verkregen op 2 maart, 2017, van https://www.destaatvanhetonderwijs.nl/ Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (2012). Digitale geletterdheid in het voortgezet onderwijs. Verkregen op 2 maart, 2017, van https://www.knaw.nl/nl/actueel/publicaties/digitale-geletterdheid-in-het-voortgezet-onderwijs
Luyten, H., Veen, D. & Meelissen, M. (2015). De relatie tussen leerling- en schoolkenmerken en digitale geletterdheid van 14-jarigen: secundaire analyses op de data van ICILS-2013. Verkregen op 2 maart, 2017, van http://doc.utwente.nl/96775/1/Rapport%20Secundaire%20analyses%20op%20de%20Nederlandse%20ICILS%20%2810%20aug%202015%29.pdf Moekotte, P. (2015). MBO-student online op achterstand. Verkregen op 2 maart, 2017, van, http://www.canonberoepsonderwijs.nl/sociale-media-en-netwerken
Moekotte, P. (2016). Exploring Learning Technologies and Social Media for VET Students at Risk. Verkregen op 2 maart, 2017, van https://www.researchgate.net/publication/312054287_Exploring_Learning_Technologies_and_Social_Media_for_VET_Students_at_Risk
Onderwijsraad (2014). Een eigentijds curriculum. Verkregen op 2 maart, 2017, van https://www.onderwijsraad.nl/publicaties/2014/een-eigentijds-curriculum/volledig/item7128
Ons onderwijs 2032. (2016). Eindadvies. Verkregen op 2 maart, 2017, van http://onsonderwijs2032.nl/wp-content/uploads/2016/01/Ons-Onderwijs2032-Eindadvies-januari-2016.pdf Raad voor Cultuur. (2005). Mediawijsheid. Verkregen op 2 maart, 2017, van https://www.cultuur.nl/upload/documents/adviezen/Mediawijsheid.pdf
Thijs, A., Fisser, P. & Van Der Hoeven, M. (2014). Digitale geletterdheid en 21e eeuwse vaardigheden in het funderend onderwijs: een conceptueel kader. Verkregen op 2 maart, 2017, van http://www.slo.nl/downloads/documenten/digitale-geletterdheid-en-21e-eeuwse-vaardigheden.pdf
Korine Gilijamse, 02-03-17,
Nog niet gebruikt. Internationale vergelijking, indien woorden over
7
Van Deursen, A. J.A.M. & Van Dijk, J. A.G.M (2012). Trendrapport internetgebruik 2012. Een Nederlands en Europees perspectief. Verkregen op 2 maart, 2017, van https://www.utwente.nl/ctit/cfes/docs/rapporten/2012_Trendrapport_Internetgebruik.pdf Van Dijk, J.A.G.M. (2012). The Evolution of the Digital Divide. The Digital Divide turns to Inequality of Skills and Usage. Verkregen op 2 maart, 2017, van https://www.utwente.nl/en/bms/vandijk/news/The%20Evolution%20of%20the%20Digital%20Divide/Evolution%20of%20the%20Digital%20Divide%20Digital%20Enlightment%20Yearbook%202012.pdf
Van Dijk, J. & Van Der Pol, W. (2014). Al die verdwenen mbo-banen komen dus nooit meer terug. NRC. Verkregen op 2 maart, 217, van https://www.nrc.nl/nieuws/2014/05/17/al-die-verdwenen-mbo-banen-komen-dus-nooit-meer-1376990-a1244206 Van Est, R & Kool, L. (2015). Working on the robot society. Visions and insights from science concerning the relationship between technology and employment. Verkregen op 2 maart, 2017, vanhttps://www.rathenau.nl/en/publication/working-robot-society rathenau 2015 /
Warschauer, M. (2002). Reconceptualizing the digital divide. Verkregen op 2 maart, 2017, van http://firstmonday.org/ojs/index.php/fm/article/view/967/888 Weda, J.N.T., Theeuwes, J.J.M. & De Nooij, M. (2008). Maatschappelijke baten van eVaardigheden. Een verkenning. Verkregen op 2 maart, 2017, van http://www.seo.nl/uploads/media/2008-21_Maatschappelijkebaten_van_eVaardigheden.pdf
8
Bijlage 1; Reflectie op pitch
Eerst bedacht aan directie, tijdgebrek. Toen collega’s met studenten, gesprekken met ontwikkelgroep versnelling in proces, keuze gemaakt aan ontwikkelgroep te presenteren. Opeens pitch gedaan……. Nog niet helemaal voorbereid. Liep nu eenmaal zo. Kans grijpen.
Nadat ik in opdracht was gegroeid zag ik nog veel meer onderwerpen voor een pitch
Biesta bredere doelen
Prof. Gert Biesta benoemt drie kernfuncties van lerarenopleidingen:Kwalificatie: voor het leraarschap noodzakelijke kennis en vaardighedenverwerven.Socialisatie: het deel worden van de tradities en praktijken in het onderwijsdoor jonge leraren.Persoonsvorming: vanuit een eigen visie persoonlijke betrokkenheidontwikkelen bij de verantwoordelijkheden van het leraar-zijn. http://www.vereniginghogescholen.nl/system/knowledge_base/attachments/files/000/000/186/original/Agenda_Lerarenopleidingen_2015-2018.pdf?1439204602
Jelmer Evers, @jelmermevers , heeft hier recentelijk op zijn blog ‘Teacher leadership als antwoord’ een aantal interessante observaties over gedeeld. Ook sprak hij hierover op een bijeenkomst van De Balie Leert georganiseerd door de Onderwijscooperatie. Hij schrijft onder meer:
Teacher Leadership is het toekennen van daadwerkelijke bevoegdheid aan docenten, met name echte beslissingsbevoegdheid als onderdeel van professional capital zoals Fullan en Hargreaves dat beschreven hebben. Niet alleen in schoolorganisaties zelf, maar ook op alle vlakken en niveaus in het onderwijs moet dit invulling krijgen. Het erkennen van een andere rol van de docent in het onderwijs is daarbij centraal. In plaats van uitvoerder wordt de docent mede-eigenaar.
Hargreaves / BesluitvormingskapitaalWe hebben het dan over het ontwikkelen van het beoordelingsvermogen; Weten wat je moet doen als je niet weet wat je moet doen. Het gaat over voorspellingen doen – maken van afwegingen – dilemma’s – keuzes – beslissingen – reflectie. Het gaat ook over het omarmen van fouten, het leren van ‘best practices’ en het uitproberen van ‘next practices’.
Korine Gilijamse, 03-03-17,
(moet voldoende zijn)De student beschrijft methodisch haar reflectie op de eigen activiteiten voor het agenderen van vraagstukken. Daarbij betrekt de student hoe zij zich verhoudt tot het pleidooi van Biesta:De beschrijving is met behulp van een reflectiemethodiek gemaakt. De reflectie geeft inzichten op het niveau van omgeving, gedrag, competenties en overtuigingen.De reflectie leidt tot gedragsalternatieven voor het agenderen van vraagstukken als MLI-er in de schoolIn de reflectie is het pleidooi van Biesta betrokken.++ De reflectie geeft inzichten op het niveau van de professionele rol en de drijfveren. Op deze niveaus wordt het pleidooi van Biesta en eventuele andere auteurs en inzichten over MLI-er zijn in de school betrokken.
9
Bijlage 2; Voorbereiding pitch
Dia 1 ___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
Dia 2 ___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
Dia 3 ___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
Korine Gilijamse, 03-03-17,
De student verbindt in de pitch het vraagstuk, de drie maatschappelijke functies van het onderwijs, de relevantie voor de eigen onderwijsinstelling en de belangen van stakeholders, zoals management, leraren en leerlingen:•De relevantie van het vraagstuk wordt voor de (aanwezige) stakeholders, zoals management, leraren en studenten (vrijwel) geheel door steekhoudende en theoretisch onderbouwde argumenten aannemelijk gemaakt.•++ De relevantie van het vraagstuk wordt door de student voor de (aanwezige) stakeholders zoals management, docenten en studenten (vrijwel) geheel in breder maatschappelijk perspectief geplaatst. Daarmee neemt de student de stakeholders mee in het bredere maatschappelijke perspectief, weg van de dagelijkse praktijk.De student verbindt in de pitch de door hem voorgestelde besluiten voor de school aan deexpliciete beoordeling van de situatie op school en aan potentiële opbrengsten van die besluiten met het oog op de aanpak van het vraagstuk in de school. Hiermee demonstreert de student besluitvormingskapitaal:•De voorgestelde besluiten zijn (vrijwel) geheel:•Overtuigend onderbouwd op grond van een expliciete beoordeling van de situatie, waarbij rekening gehouden wordt met het vraagstuk, de school, de leraren, de leerlingen, de omgeving en ervaringen elders;•De door de student voorgestelde besluiten zijn expliciet en overtuigend beargumenteerd als passend bij het te bereiken doel.•++ De voorgestelde besluiten laten zien dat de student afgewogen aandacht heeftenerzijds voor processen in de school en anderzijds voor de urgentie van hetvraagstuk.De student demonstreert in de keuze van de vormgeving van en zijn handelen in de pitch deaandacht van de stakeholders van de eigen onderwijsinstelling te kunnen wekken en te kunnen vasthouden:•In de pitch:oIs de informatie herkenbaar gemodelleerd op de belangen van de ontvanger;oZijn de hoofdlijnen van de boodschap nadrukkelijk herkenbaar;oWordt de informatie op meerdere manieren (visueel, auditief,…) gepresenteerd, ondersteunend aan het doel.•++De student geeft de pitch met enthousiasme en overtuigingskracht. Dit blijkt•ook uit de feedback van de toehoorders.
10
Dia 4 ___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
Dia 5 ___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
Dia 6 ___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
11
Dia 7 ___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
Dia 8 ___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
Dia 9 ___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
12
Dia 10 ___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
Dia 11 ___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
Dia 12 ___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
13
Dia 13 ___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
Dia 14 ___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
14
Bijlage 3; Bewijs blikverruiming
Aanmelding nivoz onderwijsavond kansongelijkheid 8 maart: gaat niet door Studiemiddag robotosering onderwijs, was het niet echt Gesprek met uitgever over mogelijkheden ict methode, is dat blikverruiming?? Donderdagmiddag lezing 30 maart Paulo Moekotte : TE LAAT, dan via mail:
mailwisseling met dhr. Paulo Moekotte via LinkedIn
Maandag 27 februari 2017Korine Gilijamse heeft het volgende bericht verzonden om 21:44Aanbeveling digitale geletterdheid MBO studenten
Geachte meneer Moekotte, Voor mijn masteropleiding Leren en Innoveren ben ik een pitch voor collega's en management aan het voorbereiden over het belang van het stimuleren van de digitale geletterdheid van onze studenten (albeda college,
Welzijn en Onderwijs, N2, 3 & 4). Hiervoor heb ik onder andere gebruik gemaakt van uw onderzoek 'Exploring learning technologies and social media for VET students at risk'. Doel van mijn pitch is om basiskennis ict een duidelijke plek te geven in het basiscurriculum van onze opleidingen, gekoppeld aan de KD's, zodat we de ruimte in de keuzedelen in kunnen zetten voor verbreding van vakkennis. En de pitch moet ook nog eens de verbinding leggen met de functies van onderwijs zoals Biesta ze omschrijft. Vandaar dat ik veel aan uw onderzoek heb. Dit alles maakt het wel lastig om de vertaalslag te maken naar mijn collega's. Mijn vraag aan u is: Als u twee praktische aanbevelingen mbt digitale geletterdheid zou mogen doen aan Mbo-docenten / management zonder onderzoekservaring of dusdanig referentiekader, welke zouden dat dan zijn? Ik hoop dat u tijd heeft heeft om mijn bericht te beantwoorden. Met vriendelijke groet. korine gilijamse albeda college [email protected]
Vrijdag 3 maart 2017Paulo Moekotte heeft het volgende bericht verzonden om 10:15
Dag Korine, Ik wil je wel aanbevelingen doen,. Maar ik ben in eerste instantie geïnteresseerd in de omschrijving van het doel van je pitch: "Doel van mijn pitch is om basiskennis ict een duidelijke plek te geven in het basiscurriculum van onze
opleidingen, gekoppeld aan de KD's, zodat we de ruimte in de keuzedelen in kunnen zetten voor verbreding van vakkennis. " Kun je hier iets meer over zeggen en vooral wat je bedoelt met 'basiskennis ict'? En wat je bedoelt met een 'duidelijke plek'? Met vriendelijke groet, Paulo Moekotte
Vrijdag 3 maart 2017 Korine Gilijamse heeft het volgende bericht verzonden om 14:44
Beste Paulo, Bedankt voor uw reactie. Ik volg in mijn pitch en de verantwoording daarvan de volgende (sterk samengevatte) redeneerlijn (bronnen heb ik voor de leesbaarheid even weggelaten):
Door diploma-inflatie op Mbo N2 en 3 en de vraag van werkgevers naar personeel met een groot adaptief vermogen is de opdracht van het Mbo veranderd. 21e eeuwse vaardigheden zijn een antwoord op dit vraagstuk. Digitale geletterdheid (SLO) is een onderdeel van deze vaardigheden. De huidige generatie raakt niet vanzelf digitaal geletterd, maar gebruikt media voor sociale contacten en amusement en er zijn grote verschillen onder jongeren qua
Korine Gilijamse, 03-03-17,
+0,5 pntZichtbaar is actieve kennisdeling op basis van het bezoek aan een congres, studiedag, symposium of andere bijeenkomst over het vraagstuk en/of schoolbezoek en/of gesprek met een deskundige om de horizon rondom het vraagstuk te verbreden. Met deze actieve kennisdeling is de verantwoording en/of pitch expliciet en navolgbaar onderbouwd. Dus verwerken in hfst 1 tot en met 3
15
vaardigheid. Digitale geletterdheid omvat meer dan alleen knoppenkennis, is breder te trekken door te koppelen aan bildung. Door deze brede benadering te koppelen aan de doelen van Biesta en een onderzoekje onder mijn eigen studenten (N4 Onderwijsassistent) is te verantwoorden dat wij in onze branche Welzijn en Onderwijs (N2, 3 en 4) meer aan de digitale geletterdheid van onze studenten moeten doen, ook daar wij traditioneel gezien altijd weinig technologische ontwikkelingen in het curriculum verwerken. Ook de bredere benadering van digitale geletterdheid en benodigde verandering in de attitude van onze studenten richting technologie vraagt in eerste instantie wel om knoppenkennis. Onze studenten beschikken in onvoldoende mate over knoppenkennis waardoor zij een afwijzende attitude richting technologie blijven houden. Stap 1 richting die attitudeverandering zou dus basiskennis ict (SLO) kunnen zijn. Onze kwalificatiedossiers bieden onvoldoende houvast om dit in het basisdeel van het curriculum te verantwoorden, vind mijn directie (technologie wordt in 1 werkproces genoemd). Dus zouden we vorm kunnen geven door te kiezen voor het keuzedeel ict. Ik vind dat we dit niet als keuzedeel zouden moeten aanbieden, omdat er dan nog steeds studenten die dit niet kiezen aan de verkeerde kant van the digital divide blijven staan en uw eigen argument: iedere student heeft recht om goed voorbereid een toekomst in te gaan waarin zijn digitale geletterdheid positief bijdraagt aan zijn sociale en economische ontwikkeling. Ik wil pleiten voor het opnemen van een “vak” ict vaardigheden in de basis van de opleidingen van onze branche, via een vorm van gepersonaliseerd leren zodat we recht doen aan verschillen. Vervolgens wil ik voorstellen beroepsgerelateerde technologische ontwikkelingen te verwerken in de profieldelen van de opleidingen (zoals werken met digibord, zohra de zorgrobot e.d.). Tegelijkertijd stel ik professionalisering voor een aantal docenten met affiniteit voor digitale en technologische ontwikkelingen voor, kwaliteit voor de klas en als ambassadeursfunctie naar de rest van het team. Zo zouden zij de attitude van het zittende personeel richting technologie kunnen beïnvloeden. Mijn derde voorstel is het leerplan voor Loopbaan en Burgerschap onder de loep te nemen en te checken of wij onze studenten qua digitale geletterdheid voldoende voorbereiden om actief te kunnen participeren in de samenleving. Het doel van mijn pitch heb ik inmiddels breder getrokken dan alleen ict-basisvaardigheden: de digitale geletterdheid van onze studenten op de agenda te zetten bij curriculumontwikkelgroepen, management en directie.
Met basiskennis ict bedoel ik concrete knoppenkennis zoals de SLO ze omschrijft. Met duidelijke plek bedoel ik expliciet opnemen in het leerplan in plaats van docentafhankelijk ‘toevallig’ te laten ontstaan.
Korte omschrijving van de opdracht vanuit de master: zet, via een pitch en een verantwoording van max. 2000 woorden, een maatschappelijke ontwikkeling op de agenda van je school. Verantwoord de keuze via de drie doelen van Biesta en toon besluitvormingskapitaal door voorstellen te doen.
Concrete vraag aan u: Kunt u, vanuit uw expertise, een aanbeveling doen voor het neerzetten van een succesvolle strategie om digitale geletterdheid te stimuleren? U noemt in uw onderzoek vier onderdelen: basisvaardigheden, veranderen van attitude van jongeren ten opzichte van sociale media naar gebruik voor persoonlijke en professionele ontwikkeling, attitude docenten en affordance (die vind ik nog lastig). Vind u dat ik met mijn voorstellen recht doe aan allevier de onderdelen? Ik heb in mijn verantwoording gekozen om knoppenkennis sterk neer te zetten, omdat ik denk dat het daarmee moet beginnen. Bent u het daarmee eens?
Excuses dat het zo’n lang verhaal is geworden, maar ik vind het lastig om zoiets groots in een paar woorden te omvatten. Mocht bovenstaande nog niet duidelijk zijn, hoor ik dat graag. Voor de zekerheid heb ik mijn verantwoording bijgevoegd.
Grt
17
Bijlage 4; Reflectie op de rollen MLI
Internationale vergelijking, geen woorden meer HBO als stakeholder, geen woorden meer Meer koppelen aan strategische visie albeda, geen woorden meer
Korine Gilijamse, 03-03-17,
1. Welke inzet van rollen had je voorafgaand aan de opdracht van dit leerarrangement in gedachten en wat maakte dat je koos voor juistdeze inzet (Espoused theory)?2. Welke rollen heb je bij het vervaardigen van de eindopdracht van dit leerarrangement daadwerkelijk ingezet (Theory in use)?3. Aan welke concrete activiteiten/acties die jij hebt verricht wordt dit zichtbaar?4. In hoeverre was er een verschil tussen de inzet van rollen die je je vooraf had voorgenomen en die welke je in de praktijk daadwerkelijkhebt ingezet? Als er een verschil was, hoe waardeer je dat verschil en op basis waarvan kom je tot die waardering?5. Hoe waardeer je achteraf de accenten die je aan de verschillende rollen hebt gegeven:• Wat bleek succesvol en waarom?• Wat is voor verbetering vatbaar en waarom?
18
Bijlage 5; Test Digitale Geletterdheid Onderwijsassistent
* landelijk gemiddelde: 69,99%
Kanttekening bij test:Uitnodigingsmail gestuurd via nieuwe sharepoint omgeving, waardoor alleen die studenten hebben gereageerd die daar hun weg al hebben kunnen vinden en dus al een open houding hebben richting ict. Computational thinking zat niet in de test. Doelgroep test is MBO-studenten, maar test maakt niet duidelijk hoe onderzoekers aan het gemiddelde komen.
Bron: http://www.digitalegeletterdheid.nl/test/
Totaal score* Basis ict Informatievaardigheden Mediawijsheid 66.0
68.0
70.0
72.0
74.0
76.0
78.0
80.0
Gemiddelde score op test
R1 R2 R3 R4 R5 R6 R7 R80
20
40
60
80
100
120
Individuele score op test
Totaal score* Basis ictInformatievaardigheden Mediawijsheid
R1 R2 R3 R4 R5 R6 R7 R8 GemiddeldTotaal score* 85 70 65 80 70 65 80 65 72,5Basis ict 90 60 77 80 70 44 100 66 73,4Informatievaardigheden 83 71 50 100 57 100 33 75 71,1Mediawijsheid 75 100 60 75 100 66 100 50 78,3
19
Bijlage 6; Uitwerking Kijkwijzer
Pitch Digitale Geletterdheid in het Mbo
Vragen met betrekking tot de inhoud van de pitch: 0 1 2 3
Het vraagstuk is relevant voor Welzijn & OnderwijsHet vraagstuk is urgent voor Welzijn & OnderwijsDe geadviseerde besluiten zijn relevant Welzijn & OnderwijsDe geadviseerde besluiten zijn urgent Welzijn & OnderwijsDe geadviseerde besluiten vloeien logisch voort uit de redeneerlijn in de pitch
Vragen met betrekking tot de uitvoering van de pitch: 0 1 2 3
Het vraagstuk is overtuigend overgebracht
De spreker was goed te volgen
De spreker sprak in een prettig tempo
De argumenten van de spreker hebben mij aan het denken gezet
Welke argumenten in de pitch hebben je aangezet tot nadenken?
Heeft de pitch je mening over het onderwerp veranderd?Zo ja, op welke manier
Wat mij betreft krijgt ‘digitale geletterdheid’ wel /geen* herkenbare plek in het basisdeel van ons curriculum.
Wat mij betreft krijgt ‘digitale geletterdheid’ wel /geen* herkenbare plek in het profieldeel van ons curriculum.
Wat mij betreft bieden we het keuzedeel ict-vaardig wel / niet* aan aan onze studenten.
Overige vragen / feedback / aanvullingen:
Bedankt voor uw feedback!Naam:
20
