kwartaal i'.2

jaar1986

++**++++++

Kwartaaloverzichtbinnenlandse veiligheidsdienst

-T+ + +

ministerie van binnenlandse zaken

2.027.226

KWARTAALOVERZICHT

BINNENLANDSE VEILIGHEIDSDIENST

2e KWARTAAL 1986

INDEX KWARTAALOVERZICHT 2e KWARTAAL 1986

I. ACTIVITEITEN VAN BUITENLANDSE INLICHTINGEN- EN VEILIG-HEIDSDIENSTEN

- Pools-Nederlandse joint-ventures- Spionage wereldwijd

II. ANTI-DEMOCRATISCHE STROMINGEN

- Opnieuw een "Wereldvredescongres" van de wereld-vredesraad

- Tamil-kwestie ook een groeiende dreiging voor betbuitenland

- Verkiezingsechec en crisis in het Nederlandsecommunisme

- De Socialistiese partij - een profiel- De SAP en de Tweede Kamerverkiezingen- Het verkiezingsresultaat van de rechts-

extremistische partijen

III. POLITIEK (GEWELDDADIG) ACTIVISME

- De anti-kernenergie-beweging- Het anti-milltarisme

V. TERRORISME

I. ACTIVITEITEN VAN BUITENLANDSE INLICHTINGEN- EN

VEILIGHEIDSDIENSTEN

POOLS-NEDERLANDSE JOINT-VENTURES

Vanaf het begin van de jaren '60 ie bet dePoolse overheid in toenemende mate gelukt,greep te krijgen op in Nederland gevestigdefirma's met officiële agentschappen van Poolsestaatsondernemingen.Wanneer dergelijke firma's (voornamelijk ge-dreven door Polen of Nederlanders van Poolseorigine, die zich na de Tweede Wereldoorloghier blijvend hebben gevestigd) een plaats opde markt hadden veroverd, begon men van Poolsezijde bepaalde voorwaarden te verbinden aanhet behoud van de agentschappen. Aanvankelijkstelde men de eis dat de firma's geregeld in-lichtingen zouden verstrekken over hun zake-lijke en financiële positie, later eiste mendat voor periodes van 3 tot 9 maanden Poolsestagiaires in de zaak zouden worden opgenomen.Een weigering aan deze eis te voldoen beteken-de meestal het verlies van een agentschap, metalle financiële gevolgen van dien.Op l februari 1967 ging in Amsterdam de Pools-Nederlandse joint-venture CALANDA van start.Men slaagde in de opzet CALANDA een centralerol te doen spelen in het handelsverkeer tus-sen Nederland en Polen, met als gevolg datNederlandse agenten niet of nauwelijks meerzelfstandig voor Polen kunnen optreden.Twee andere joint-ventures, CEPELIA en AGRO-POL, werkten op soortgelijke wijze. Ook in descheepvaart werd de Nederlandse invloed sterkteruggedrongen: toen in het voorjaar van 1969de scheepvaart- en handelsmaatschappij CALSHIPopgericht werd (inmiddels voortgezet onder denaam PSAL-Nederland B.V. te Rotterdam), gingook dit ten koste van de Nederlandse onderne-mers.Zo werd de Koninklijke Nederlandse StoombootMaatschappij (KNSM) geheel op een zijspoorgezet.

Harde lijn

Vooral de laatste jaren volgt de Poolse overheid eenhardere lijn in de handelspraktijken, die er op gerichtzijn om de Poolse belangen te laten prevaleren eo tege-lijkertijd het kapitalistische Westen te bestrijden.

Zo tracht men de import van Nederlandse producten inPolen af te remmen en de export naar Nederland te stimu-leren .Winst is daarbij kennelijk minder belangrijk; omzetver-groting moet zorgen voor meer (harde) Westerse valuta.Wat CALANDA betreft valt op, dat men - om de belasting-afdracht aan Nederland te beperken - tracht de kosten-factor kunstmatig te vergroten. Het personeelsbeleid vandeze firma is er daarnaast op gericht, het Nederlandsepersoneel zoveel mogelijk door Poolse werknemers te ver-vangen .

In dit alles speelt de Poolse Handelsmissie in Den Haageen grote rol. Zij is nauw betrokken bij alle beleids-zaken van de joint-ventures.

Overigens is opvallend dat de Poolse belangstelling metname uitgaat naar kleine computerfirma's. Dezebedrijfjes worden door de attaches met name "gespot"tijdens het consequent bezoeken van computerbeurzen.

Zakelijk verkeer Polen-Nederland

Een apart aspect vormen de grote aantallen buitenlandsebezoekers van de joint-ventures en van de Nederlandsebedrijven. In vele gevallen betreft het bonafide zaken-mensen. Vaak evenwel worden Nederlands-Poolse joint-ven-tures op visumaanvragen als referent opgegeven, terwijlhet desbetreffende bedrijf daarvan niets weet en deze"bezoekers" ook kennelijk niet bij de firma arriveren.Het totale zakelijk verkeer tussen beide landen zou mendan ook grofweg kunnen Indelen in drie groepen:- de echte zakenlieden;- de "snoepreizen" voor Polen die kennelijk een uitstap-

je verdiend of "geregeld" hebben;- de reizen waarvan het werkelijke doel onbekend is en

die als dekmantel voor ongewenste activiteiten kunnendienen.

Uiteraard verdient vooral de laatste groep de aandacht.

Joint-ventures in Polen

Sinds het begin van de Jaren zeventig stelde Polen ophaar beurt de grenzen eveneens meer open voor buiten-landse firma's. Deze wijziging in het regeringsbeleidleverde in het begin weinig respons op, omdat het bui-tenlandse firma's niet werd toegestaan te concurrerenmet soortgelijke binnenlandse bedrijven, met name in desectoren van de dienstverlening en van de kleinschaligeproductie. Van de 240 buitenlandse firma's die uitgeno-digd waren voor bet eerste "Polonia-economische forum",dat samenviel met de Poznanbeurs in 1976, hield menslechts 5 geïnteresseerden over die joint-venturesstichtten met Poolse partners.Het grote bezwaar van de Westerse zakenwereld was datslechts 50Z van de winst Polen mocht verlaten en dan nogmet de restrictie dat deze niet hoger mocht zijn dan 9Zvan de totale kapitaalsinvestering. Sinds 1979 moest bo-vendien de Poolse partner beschikken over minimaal 51Zvan het gezamenlijk kapitaal. Daarbij kwam dat de spe-ciaal voor de "Polonia firma's" (een term gebruikt vooralle Poolse bedrijven waarin buitenlands kapitaal be-trokken is) gecreëerde wetgeving vaak in strijd was metde wetten die golden voor de gesocialiseerde sector vanhet Poolse bedrijfsleven (zoals het verbod van directeexport), hetgeen een hartelijke samenwerking tussen bei-de soorten bedrijven niet bepaald bevorderde. In 1982beleefden de "Polonia firma's" een opleving, toen 230licenties aan buitenlandse investeerders afgegevenwerden (in het jaar ervoor slechts 68). De omzet van debetrokken bedrijven steeg bijna tot een zesvoud (van3.086 miljoen zloty tot 17.650 miljoen) en het aantalarbeidsplaatsen verdrievoudigde.

Begin 1985 waren er ongeveer 570 "Polonia firma's", metdeelname van circa 40 landen. In totaal werken er onge-veer 36.000 mensen. Elke firma heeft tussen de 10 en 200werknemers in dienst.

De totale productie van Januari tot juni 1984 was zo'n36 miljoen zloty, een niet te verwaarlozen deel van detotale marktproduktie. Het feit, dat in Polen een rela-tief groot aantal buitenlandse firma's is gevestigd, isgedeeltelijk hieraan te danken dat de meeste daarvanontstonden in de periode 1982-1983, toen belastingvrij-stelling werd verleend voor minstens 3 jaar (aan sommigezelfs voor 5 jaar).

Ook een groot aantal Nederlandse firma's heeft vesti-gingen in Polen.

Begin 1986 werd door het Poolse parlement de vet op dejoint-ventures aangenomen. Deze wet moet voor Westerseondernemingen de mogelijkheid scheppen, samen met Poolsebedrijven nieuwe gemengde bedrijven te stichten.Dit zou dan kunnen leiden tot verhoging van de Poolseexport-capaciteit en tot overdracht van kapitaal entechnologische know-how.Gelet op de situatie in Polen op technologisch gebiedworden de "joint-venturen" wel gekaraktiseerd als"eilandjes van geavanceerde technologie te midden vaneen zee van onderontwikkeling".Polen is voor zijn technologie sterk afhankelijk van deimport, maar deze heeft zich als gevolg van de hoge bui-tenlandse schuldenlast in de afgelopen Jaren hoofdzake-lijk beperkt tot de COMECON-partners. Om de COCOM-bepa-lingen beter te kunnen omzeilen verhoogden de Polen huninspanningen op inlichtingengebied, waarbij men vooralde aandacht richtte op bedrijven van geringe omvang maaropererend op een hoog technologisch niveau.

SPIONAGE WERELDWIJD

1. Medio maart 1986 werd de Amerikaan Randy Miles JEFFRIESte Washington wegens spionage voor de Sovjet-Unie toteen gevangenisstraf van "drie tot negen" jaar veroor-deeld. 'Hij was werknemer van een stenografenkantoor, dat detekst van geheime hoorzittingen van Congrescommissiesverwerkte. JEFFRIES had gerubriceerde stukken te koopaangeboden aan - naar hij meende - een Sovjet-functiona-ris. In werkelijkheid was het een FBI-medewerker, diedeze rol speelde. JEFFRIES zelf had van 1978 tot 1980als administratief medewerker hij het FBI gewerkt.

2. Begin april 1986 verscheen denaar de Sovjet-Unle teruggekeerdedefector Vitaliy YURCHENKO in eenTV-uitzending, waarbij bij ondermeer beweerde dat hij zijn oudefunctie van "veiligheids-officierten behoeve van Sovjet-ambassadesin het buitenland", had terugge-kregen.De verschijning van YURCHENKOvoor de TV had kennelijk tot doelom in het Westen circulerendeberichten omtrent zijn executiete ontzenuwen.

3. Ondanks zijn bekentenis werd de Amerikaan Richard CraigSMITH - een voormalig medewerker van een militaire vei-ligheidsdienst - in april 1986 door een juryvrijgesproken van spionage voor de Sovjet-Unie. SMITHwas in april 1984 in de VS gearresteerd, nadat hijzichzelf bad aangegeven. Hij werd er destijds vanbeschuldigd tegen betaling gegevens omtrent een Ameri-kaanse dubbelagent te hebben verstrekt aan de Sovjetinlichtingen-officier De jury besloottot vrijspraak, omdat SMITH slachtoffer zou zijn vanClA-manipulaties.

4. In april 1986 verscheen in Noorwe-gen Arne TREHOLT weer voor de rech-ter. Hij had beroep aangetekendtegen bet vonnis, waarbij hij tot20 jaar gevangenisstraf was veroor-deeld. Volgens TREHOLT zou de wetverkeerd zijn geïnterpreteerd enzouden de rechters niet neutraalzijn geweest. In mei werd echterbekend dat TREHOLT zijn beroep te-gen het vonnis had Ingetrokken.Inmiddels is in Nederland bij deuitgeverij Spectrum een vertalingvan TREHOLTS boek "Alene" versche-nen .

TREHOLT heeft tot dusver zo'n slordige ƒ 350.000 met ditboek "verdiend".Eind Juni werd bekend, dat een vluchtpoging van TREHOLTwas mislukt. In verband hiermee arresteerde de politiedrie personen, onder wie een broer van TREHOLT! TREHOLTwerd hierna naar een gevangenis met strengere veilig-heidsmaatregelen overgebracht.

5. Eind april 1986 verd bekend datde in maart 1986 spoorloos ver-dwenen medewerker van Radio Li-berty, Oleg TUMANOV, naar Moskouwas teruggekeerd.Door TUMANOV's nervositeit en on-bevredigende antwoorden bad de inMoskou belegde persconferentieniet het succes waarop de Sovjetshadden gehoopt.

6. Het in Londen gevestigde Internationale Instituut voorStrategische Studies (IISS), een gezaghebbendeparticuliere organisatie, berichtte in mei 1986 dat eenaanzienlijke hoeveelheid.documentatiemateriaal doetvermoeden dat de Sovjet-Unie voorziet in steunverleningaan terreurgroepen.

Bekend was reeds dat het CRU is Ingeschakeld bij detraining van bepaalde revolutionaire groeperingen,welke door de Sovjets' als bevrijdingsbewegingenworden aangeduid.

7. Eind mei werd bekend dat een uit Estlandafkomstige journalist van het persbureau TASS, vanuitFinland naar Zweden was gedefecteerd, met medeneming vanvrouw en kinderen.

8. In Juni 1986 werd de in november 1985 gearresteerde Ro-nald PELTON door een rechtbank in Baltlmore schuldigverklaard aan spionage voor de Sovjet-Unie.PELTON werkte van 1965 tot 1979 als communicatie-specia-list bij het Amerikaanse Bureau voor Nationale Veilig-heid NSA. Volgens een artikel zou hij geheime informatiebetreffende het onderscheppen en decoderen van electro-nlsche signalen uit de Sovjet-Unie hebben verkocht.Volgens een uitzending van het Amerikaanse station NBCzou PELTON de Sovjets informatie hebben toegespeeld overhet project "Ivy Bells", betrekking hebbende op In Sov-jet-havens spionerende Amerikaanse onderzeeboten. Deaffaire PELTON zou door de Amerikaanse autoriteiten alsdermate kwetsbaar worden beschouwd, dat een strafrechte-lijke vervolging van de NBC wegens de uitzending nietwerd uitgesloten.In april 1986 vermeldde bet Duitse blad Der Spiegel, datvolgens een studie van het Center for Science and Inter-national Affairs van de Harvard-Universlty een honderd-tal van deze bezoeken aan Sovjet-havens zou hebbenplaatsgevonden. In de haven van Wladlwostok zou hetzelfs eens tot een "aanvaring" zijn gekomen tussen eenAmerikaanse en een Sovjet-onderzeebootl

In april 1986 verscheen in de Engelstalige editie vanhet blad Novoye Vremya onder de titel "Anatomy of themurder plot" een artikel over de achtergronden van demoord op Indira GANDHI. De schrijver suggereert op nogaltendentieuse vijze een mogelijke betrokkenheid van deCIA bij de moordaanslag. Deze, op een "activa measure"lijkende berichtgeving, zou ten doel kunnen hebben eenhalt toe te roepen aan de zeer behoedzame toenaderingtussen de Verenigde Staten en India.

II. ANTI-DEMOCRATISCHE STROMINGEN

OPNIEUW EEN "WERELDVREDESCONGRES" VAN DEWERELDVREDESRAAD

Van 15 tot en met 19 oktober aanstaande wordt in Kopen-hagen een "Wereldcongres gewijd aan het InternationaleJaar van de Vrede" gehouden. Het initiatief tot het hou-den van deze bijeenkomst van naar verwachting 2.000 a2.500 deelnemers uit alle delen van de wereld is afkom-stig van de belangrijkste internationale communistischemantelorganisatie, de Wereldvredesraad (WVR). Deze orga-nisatie streeft ernaar om bij dergelijke bijeenkomsten,die zij in de regel om de drie jaar organiseert, zoveelmogelijk andersdenkenden bereid te vinden een uitnodi-ging te accepteren. Vele wegen worden bewandeld om eenzo mogelijk zeer uiteenlopend publiek naar mantelmani-festaties te krijgen met de bedoeling daar propagandis-tisch gebruik van te maken «n nieuwe contacten in inte-ressante doelgroepen aan te knopen. Ondertussen wordt erwel zorg voor gedragen dat zowel de organisatie als deruime meerderheid der aanwezigen uitgesproken pro-Moskouzijn.

Evenals vorige keren heeft de WVR duidelijk moeite methet slagen in deze opzet. Veel Westerse vredesorganisa-ties, maar ook politieke partijen en vakbonden en derge-lijke, komen nadrukkelijk op voor de belangen van onaf-hankelijke vredesgroepen en mensenrechtenbewegingen inOost Europa en de Sovjetunie, die categorisch zijn uit-gesloten van dit niettemin als 'open' gekwalificeerdeevenement. Uit solidariteit met hun aldus monddood ge-maakte onafhankelijke gesprekscontacten weigeren veleprominente potentiële deelnemers aanwezig te zijn, om tevoorkomen dat de WVR goede sier maakt met hun naam. Devoorbereidingen gaan desondanks onverminderd voort.

Nederlandse voorbereiding

Langzaamaan begint de deelname aan het Wereldvredescon-gres ook in Nederlandse 'vredesbewegingen' vorm te krij-gen. Na een eerste voorbereidende bijeenkomst op 12maart jl. in Utrecht vond op 6 mei in dezelfde stad deeerste uitgebreide nationale voorbereidingsbijeenkomstplaats. Onder leiding van het driemanschap Karl DERKSEN,Adrienne van HELLE-HERMANS en Miklós RACZ spraken deaanwezigen, die zo op het oog een keur van vredesorgani-saties vertegenwoordigden, over de Nederlandse inbrengin het Wereldvredescongres.

Volgens Karl DERKSEN, die zich tijdens deze bijeenkomstpresenteerde als lid van de Berliner Konferenz Europais-cher Katholiken, zou het congres in Kopenhagen een'open' manifestatie worden voor personen die ijverenvoor de vrede waarbij er alle ruimte zou zijn voor indi-viduele opvattingen.Op vragen naar de uiteindelijke betrokkenheid van de We-reldvredesraad bij het congres werd nauwelijks ingegaan.Toch hebben ook de Nederlandse coördinatoren direct ofindirect sterke banden met de WVR. Zowel Miklós RACZ alsKarl DERKSEN zijn op de grote vergadering van de Wereld-vredesraad in Sofia, april 1986, gekozen in belangrijkebestuursfuncties, terwijl Adrienne van MELLE-HERMANSbehalve in Vrouwen voor Vrede en de Women's Internatio-nal League for Peace and Freedom (WILPF) ook actief isin de Christelijke Vredesconferentie (CVC), een nauw metde WVR samenwerkende internationale mantelorganisatie.In de stuurgroep die de praktische voorbereidingen inNederland moet gaan regelen hebben vertrouwelingen vanRACZ en DERKSEN zitting genomen.

Om de Nederlandse deelname enig gewicht te geven zalgetracht worden een zo breed mogelijk samengestelde de-legatie af te vaardigen, waarin liefst enige personenmet (inter-)nationale naamsbekendheid zijn opgenomen,zoals de generaal b.d. Von MEYENFELDT en de PvdA senatorFrans UYEN. Vredesbewegingen als het IKV en Pax CbristiNederland hebben vooralsnog besloten niet deel te nemen.

Dat het Wereldvredescongres in het westen plaatsvindt,en niet zoals lange tijd gebruikelijk in een communis-tisch land, heeft voor de Nederlandse deelnemers hetnadeel dat zij zich nu niet gratis de geneugten van het'reële socialisme' kunnen laten welgevallen, maar zelfeen bijdrage moeten leveren in de deelname- en ver-blijfskosten. Om die eigen bijdrage zo laag mogelijk tehouden zullen subsidies worden aangevraagd bij het Mini-sterie van Buitenlandse Zaken en, via lokale activisten,ook bij gemeenten die zich kernwapenvrij hebben ver-klaard.

Conclusie

In organisatorisch en financieel opzicht zijn de voorbe-reidingen voor het Vereldvredescongres totnutoe aller-minst bevredigend verlopen voor de Wereldvredesraad. Ineen poging om zich toch van een politiek breed samenge-stelde deelname te verzekeren wordt door de organisato-ren thans geschermd met invitaties aan Rajiv GANDHI enEdvard KENNEDY om het congres te openen. Zelfs als dezendaarmee instemmen, vat niet waarschijnlijk is, moet be-twijfeld worden of dat de overwegend negatieve indrukkan wegnemen die omtrent aard en karakter van de mani-festatie is ontstaan. Het congres zal echter hoe dan ookdoorgang vinden: het verlies aan tijd, geld, maar vooralaan prestige zou immers onaanvaardbaar zijn voor Moskou.

TAMIL KWESTIE OOK EEN GROEIENDE DREIGING VOOR HETBUITENLAND

Al bijna drie jaar wordt het eiland Sri Lankageteisterd door bloedige onlusten als gevolgvan vooral ethnische tegenstellingen tussenhet Singalese bevolkingsdeel (11 miljoen zie-len en 74% van de totale populatie) en de mi-litante Tamil minderheid (2,6 miljoen resp.18%).

Nauwelijks nageleefde wa-penstilstand s o ver eenkom-sten en een vastgelopenoverleg tussen afgevaar-digden van de Sri Lankaan-se regering en extremis-tische Tamil-groeperingenhebben inmiddels geleidtot een zeer explosievesituatie.President Junius JAYEWAR-DENE schijnt vastbeslotenom, indien een dialoogvruchteloos blijkt, hetgeschil met de naar af-scheiding strevende Tamilsmilitair te beslechten. Deverschillende Tamil-bewe-gingen zijn onderlingscherp verdeeld geraaktover de te volgen strate-gie en schrikken er niet

langer voor terug om van hun terreurdadennaast de Singalezen ook elkaar en zelfs on-schuldige buitenlanders het slachtoffer telaten worden. Dat maakt de "Tamil kwestie"eveneens tot een zorg voor Westerse rege-ringen, met name voor die welke tijdelijk on-derdak verschaffen aan Tamils die een goedheenkomen hebben gezocht. Zulks temeer daarsommigen van hen rechtstreeks betrokken blij-ken bij financiële en wapensteun aan hun ex-tremistische volksgenoten.

Het Tamil separatisme

Als directe aanleiding tot de vijandelijkheden ziet menalgemeen de uitbarsting van Singalese wraaklust in dehoofdstad Colombo in de zomer van 1983, tengevolge waar-van een 400-tal Tamils het leven liet. De volkswoede waseen reactie op het vermoorden van Singalese militairendie in een hinderlaag waren gelokt in de overwegend doorTamils bewoonde noordelijke provincie. Tegen het groveoptreden van overheldstroepen in het noorden bestondonder het Tamil volksdeel al lang grote wrok.

Al in de beginfase van het conflict trad een aantalguerrillagroepen, waarin militante Tamils zich haddengeorganiseerd, op de voorgrond.Van de in totaal ongeveer 5.000 strijders rekent drie-kwart zich tot het Eelam* National Liberation Front(ENLF), een overkoepelend verband waartoe de vier meestradicale organisaties behoren, te weten:- de Liberation Tigers of Tamil Eelam (LTTE), de oudste,

grootste en meest onverzettelijke van alle bewegingen;- de Tamil Eelam Liberation Organisation (TELO);- de Eelam Revolutionary Organisation of Students

(EROS), een organisatie op marxistische grondslag,evenals

- het Eelam People's Revolutionary Liberation Front(EPRLF).

Buiten ENLF-verband opereert de People's Liberation Or-ganisation of Tamil Eelam (PLOTE), een betrekkelijk ge-matigde groep die de meeste steun geniet vanuit de Zuid-Indiase deelstaat Tamil Nadu, waar 50 miljoen Tamils deconfrontatie tussen hun volks- en geloofs- (Hindoe) ge-noten en de (Boeddhistische) Singalezen op Sri Lankanauwlettend volgen. Verder deden via terreurdaden vanzich spreken: de splintergroepen, genaamd Tamil EelamLiberation Army (TELA) en Tamil Eelam Army (TEA).In het Sri Lankaanse parlement is het Tamil volksdeeloverigens vertegenwoordigd door het Tamil United Libera-tion Front (TÜLF), een relatief gematigde partij.

De door de militante Tamils gevoerde strijd is eigenlijkvan meet af aan gericht geweest op afscheiding van denoordelijke (waar zij veruit in de meerderheid zijn) enoostelijke (waar zij 40% van de bevolking uitmaken) pro-vincies, teneinde ze samen te voegen tot een autonomestaat: Tamil Eelam. Het verjagen van Singalezen uit datgebied is daarbij een onderdeel geworden van het Tamil-streven. De regering van Sri Lanka beeft de separatistenvooral willen isoleren en getracht hen op "eigen" terri-torium militair uit te schakelen. Daarnaast vatte JAYE-WARDENE het plan op om vla een georganiseerde migratievan Singalezen naar het noorden en oosten de Tamil-domi-nantie aldaar te "verdunnen".De Tamil-extremisten zijn doorgaans goed bewapend geble-ken en in guerrillataktleken grondig onderricht.

* Eelam is de oude naam voor Sri Lanka (voorheen: Ceylon).

Betrokkenheid en mislukte bemiddeling van India

Het noordelijke buurland India, om ethnische en reli-gieuze redenen nauw betrokken bij de Tamil-problematiekop Sri Lanka, hield zich eerst passief, alhoewel men ergeen twijfel over liet bestaan wie op de sympathie vanNew Delhi kon rekenen.

In de loop van 1985 echter veranderde de opstelling vande regering (Rajlv) GANDUI en sedertdien voert India eenactieve bemiddelingspoli tiek. Die ommekeer was mede hetgevolg van de stroom vluchtelingen richting Zuid-India(eind 1985 zouden dat er al 120.000 zijn in Tamil Nadu,dat overigens een werkloosheidscijfer heeft van 20Z) envan het vooruitzicht van mogelijk separatisme onder In-diase Tamils, indien hun volksgenoten op Sri Lanka eenformele afscheiding zouden weten te bewerkstelligen.Opmerkelijk was in elk geval, dat tot tweemaal toe, nabesprekingen tussen JAYEWARDENE en GANDHI, een maanden-lange wapenstilstand bereikt kon worden tussen de rege-ringstroepen en de belangrijkste Tamil-bewegingen en datbeide keren delegaties van de strijdende partijen zichlieten betrekken in een geheim overleg op neutraal ter-rein, in de hoofdstad Thimpu van het HimalayastaatjeNepal. Dat was vooral de verdienste van de Indiërs die,om de Tamils zover te krijgen, op een zeker moment dearrestatie en uitwijzing van enkele in Zuid-India ver-blijvende separatistenleiders met succes als pressiemid-del aanwendden.

Tijdens de twee gesprekrondes in Thimpu (van 8 tot 13juli en van 12 tot 22 augustus 1985) bleek andermaal,dat de regering JAYEWARDENE niet verder wil gaan dan watbij gesprekken tussen alle partijen in december 1984reeds was toegezegd: een iets grotere zelfstandigheidvoor bet Tamil-noorden binnen een toekomstig nationaalfederatief kader. De Sri Lankaanse overheid weet zichbij een dergelijk voorstel gesteund door New Delhi, dateveneens de separatistische eis tot volledige afschei-ding van het noorden en oosten en de stichting van eenautonoom Tamil Eelam afwijst.

Niet alleen op grond van de onverzoenlijkheid van destandpunten mislukte tenslotte het overleg, maar ookomdat het gelijktijdige bestand wederzijds regelmatigwerd geschonden. Een laatste overeenkomst over eenstaakt-het-vuren op 10 oktober jongstleden, gecontro-leerd door een gemengde bestandscommissie (waarin 3 Ta-mils), leed op 12 januari schipbreuk. Het ENLF, dat alsoverkoepelende organisatie wel tot verder onderhandelenbereid was, heeft Inmiddels in feite opgehouden te be-staan, zeker nadat de grootste en machtigste component,de "Tijgers" (• het LTTE), zich eruit terugtrok endoorging met harde acties om eventueel overleg te sabo-teren .

Deze beweging schrikt niet terug voor escalatie van degewelddadigheden en evenmin voor de groeiende dreigingvan een massale Singalese vergelding tegenover Tamil-volksgenoten in de rest van Sri Lanka; een dreiging, diereeds het uitwijken van duizenden Tamils naar onder an-dere West-Europa tot gevolg had.De verscherping van de conflicten binnen de Tamil onaf-hankelijkheidsbeweglng zelf - meer nog dan de verhardingvan het geschil tussen die beweging en de Sri Lankaanseregering - leidde ertoe, dat de terreuracties, met namedie van de "Tijgers" en van de TELO, bloediger en wille-keuriger werden, zowel tegen elkaar als tegenover ande-ren. Naar verwacht mag worden zullen de overige militan-te groeperingen spoedig in deze geweldsspiraal wordenmeegezogen, omdat zij zich enerzijds tegen allerlei aan-slagen moeten verweren en anderzijds hun identiteit zul-len willen handhaven.

De groeiende betrokkenheid van naar het Westen uitgewe-ken Tamils bij het verzet van hun volksgenoten, gevoegdbij de recente geweldsescalatie die ook buitenlanders isgaan bedreigen (zie de aanslagen op luchthavens, treinenen vliegtuigen en de vergiftiging van voor de export be-stemde thee) , vraagt om extra aandacht voor deze gemeen-schappen en hun contacten met het moederland. Het ophanden zijnde regeringsoffensief op Sri Lanka zou henwel eens tot wanhoopsdaden kunnen dwingen.

De Tamils in Nederland

Eind 1984 kwam een grote stroom Tamils naar Nederland.Vanwege de spanningen op Sri-Lanka meenden duizendenTamils, dat hun leven daar niet meer veilig was envluchtten zij het land uit.Een deel week uit naar deZuldindiase staat Tamil Nadu, een ander deel reisde naarEuropa, gebruik makend van de voordelige aanbiedingenvan de Oostduitse Maatschappij Interflug.Aangezien de motieven van de Tamils om naar Nederland tekomen mogelijk ook van economische aard waren, werd, omde instroom van Tamils in Nederland in te dammen, eenvoorlopige zogenaamde bed-brood-bad regeling ingesteld.Waren er aanvankelijk 3.000 Tamils in ons land, thanswordt het aantal op 800 a 1.000 geschat.

De moeilijke leefomstandigheden en de verveling onder deTamils leidden eind april van dit jaar tot een dusdanigeonvrede dat zij hun onderkomens voor een deel vernieldenen in brand staken. Hierdoor wisten de Tamils in elkgeval te bereiken, dat zij een betere behuizing kregen.

Het merendeel van de hier te lande verblijvende Tamilszegt tot de eerder genoemde LTTE te behoren of daarmeete sympathiseren en om die reden de wijk genomen tehebben.In Nederland zijn inmiddels enkele comitees opgerichtdie zich ten doel stellen de belangen van de Tamils inNederland te behartigen.In Amsterdam is gevestigd de Tamil-Dutch Solidarity As-sociation p/a Waterlooplein 205 en in Den Haag het TamilCo-ordination Committee Nederland, Beeklaan 5.

De aangekondigde nieuwe regeling met betrekking tot detoelage van asielzoekers, waardoor Tamils gelijkgesteldworden met alle andere asielzoekers, zal de oorzaken,die leidden tot de recente onlusten, stellig in belang-rijke mate wegnemen. Er zijn vooralsnog geen indicatiesdat Tamils uit politieke motieven in Nederland tot ac-ties zullen overgaan, noch tegen Nederlandse objectennoch tegen Srilankaanse instellingen.

VERKIEZINGSECHEC EN CRISIS IN HET NEDERLANDSE COMMUNISME

Bij de op 21mei gehoudenverkiezingenverloor deCPN al haar(drie) ze-tels in deTweede Ka-mer. Na ruinzestig jaarIs deze par-tij nietmeer in deTweede Kamervertegen-woordigd •

De verschil-lende vleu-gels in de CPN beoordelen de verkiezingsuitslag totaalverschillend. Een deel van de partij legt de schuld bijde late start en de traagheid van het vernieuwingspro-ces.Voor deze groep CPN-ers heeft de communistische ideolo-gie geheel afgedaan en belichaamt het reëel bestaandesocialisme in de Oosteuropese landen welhaast het tegen-deel van hun Idealen. Vanuit deze groep wordt sterk ge-pleit voor versnelling in de linkse samenwerking,gericht op een politiek, die niet gevangen blijft in desmalle marges van parlementair isme en legalisme.

In deze visie moet de koers van de CPN dus verlegd wor-den naar versterking van de buitenparlementaire actie.Dat vinden trouwens ook de overige vleugels binnen deCPN. De orthodox-communistische CFN-werkgroep Marxismeen Klassenstrijd - die het enorme stemmenverlies waar-deert als het failliet van de vernieuwing in de CPN -vindt bijvoorbeeld dat de eenheid van handelen en denken(lees: het democratisch-centralisme) hersteld moet wor-den en dat daarom actie voor versterking van de CPN inbuurten, bedrijven en instellingen thans de hoogsteprioriteit heeft. Deze werkgroep heeft in verband daar-mee om een vervroeging van het partijcongres gevraagd,in de hoop dan snel orde op zaken te kunnen stellen.Werkgroepsleden als hebben inmiddels al kunnenconstateren dat bet partijbestuur overhelt naar stand-punten die veel lijken op die van de orthodoxe communis-ten: de prioriteit van de linkse samenwerking is ver-laagd en een vervroeging van het partijcongres is aange-kondigd .

de ideologische strijd moet binnen deCPN gevoerd worden. In dit licht moeten overigens ook depogingen gezien worden om leden van hetafgescheiden Verbond van Communisten in Nederland (VCN)weer tot toetreding tot de CPN te verleiden. Zelfs zijner geruchten dat

met de leiding van het VCN overleg hebbengevoerd over het herstel van de eenheid van marxisten-leninisten binnen de CPN. De VCN-leiding zou daar voor-alsnog bijzonder weinig voor voelen en zou dat hebbenlaten blijken door tamelijk irreële eisen te stellen,zoals een onmiddellijke en absolute heroriëntatie van deCPN op het marxisme-leninisme. Dat is des te merkwaardi-ger, omdat steeds weer blijkt dat het VCN in bet geheelgeen krediet heeft bij de Oosteuropese CP-en, die VCN-leiders scheurmakerij en "samenzwering met rechtsen" inde CPN verwijten. Daarnaast ziet het VCN de groei vanhet ledental stagneren en is het er niet in geslaagdzich een plaats in het actiewezen te verwerven. Datbleek ook uit het minimale VCN-resultaat van 4.600 stem-men bij de Tweede Kamerverkiezingen. Omdat dit evenwelnet de stemmen waren die de CPN tekort kwam voor hetbehalen van tenminste een zetel in de Tweede Kamer, wasde VCN-leiding toch niet ontevreden met haar verkie-zingsresultaat.

DE SOCIALISTIESE PARTIJ - EEN PROFIEL

Tot verrassing van sommi-gen had de SocialistiesePartij (SP) bij de Gemeen-teraadsverkiezingen van 19maart 1986 liefst 60.594stemmen in de wacht wetente slepen. Dit resultaaten verder verkiezingson-derzoek gaven volgens on-derzoekbureau 's en promi-nente SP-leden uitzicht ophet veroveren van tenmin-ste een zetel bij de Twee-de Kamerverkiezingen op 21mei 1986. Om dat te reali-seren investeerde de SPnaar schatting een miljoengulden in de verklezings-campage. De SP behaaldeechter slechts circa32.000 stemmen bij deTweede Kamerverkiezingenen bleef daarmee ruim be-neden de kiesdrempel. Hetbeeld van de SP als lokaleaktie partij, die op lan-delijk politiek niveau geen rol van betekenis speelt,lijkt door de verkiezingsuitslagen van 1986 te zijn be-vestigd. Het behalen van zetels in de diverse vertegen-woordigende lichamen is voor de SP geen doel, maarslechts een instrument bij het realiseren van de primai-re doelstelling van de partij: het vestigen van een so-cialistische maatschappij in Nederland, waarin dearbeidersklasse de politieke macht uitoefent.Hierna wordt in het kort ingegaan op de ontstaansge-schiedenis, het doel, de taktlek, de leden, de organisa-tie en de instrumenten van de Socialistiese Partij.

Deopmars

van deSP

Het ontstaan van de Socialistiese Partij

De Socialistiese Partij komt voort uit de CommunistischePartij van Nederland.In het begin van de jaren 60 was het ideologische ge-schil tussen de communistische partijen van de Sovjet-Unle en China de aanleiding voor het ontstaan van het"Marxistisch Leninistisch Centrum Nederland" (MLCN), datde "Rode Tribune" uitgaf. Het MLCN noemde zich vanaf1970 "Kommunistische Eenheidsbeweging Nederland -ml"(KEN-ml).

In dat jaar kreeg deze organisatie veel publiciteit doormet behulp van haar massa-organisatie "Arbeldersmacht"een belangrijke rol te spelen in een grote havenstakingin Rotterdam. Ingrijpende meningsverschillen over de tevolgen politieke koers leidden daarna tot nieuwe split-singen. Een deel van de KEN-ml, dat meende dat mensen inhun dagelijkse belangenstrijd vanzelf tot de conclusiezouden komen dat alleen het socialisme werkelijke oplos-singen biedt, vormde in oktober 1971 de "KommunistischePartij van Nederland-ML (KPN-ML). Om tactische redenenwerd de partij een jaar later omgedoopt tot "Socialis-tiese Partij" (SP).De leiding van de organisatie wenste zich namelijk geentheoretische discussies, ook niet over bet communisme inde Sovjet-Unie en in China, te laten opdringen. Dat kwamde partij goed uit toen in 1975 door de Chinese Commu-nistisch Partij de Drie-Werelden-theorie werd gelanceerden pro-Chinees-communistische partijen gedwongen werdentot een krachtige anti-SovJet opstelling.De SF heeft aan zulk anti-Sovjetisme nooit meegedaan.Integendeel, de SP heeft zich vanaf de Portugese Anjer-revolutie in april 1975 langzaam ontwikkeld in de rich-ting van een pro-Sovjetpartij. De SP heeft in publica-ties steeds veel aandacht besteed aan door de Sovjet-Unie ondersteunde bevrijdingsbewegingen en recent ook deSovjets zelf ruime gelegenheid geboden hun buitenlandsepolitiek te propageren in "de Tribune". De Tribune ishet veertiendaagse magazine van de SP,dat een oplageheeft van ongeveer 16.000 stuks. De hoofdredacteur vande SP-Tribune is het Tilburgse SP-gemeenteraadslid, deheer

Doel en tactiek van de SP

De Sociallstiese Partij noemt zich de politieke partijvan de vooruitgang. Zij ziet zich in de eerste plaatsals de partij van de arbeidersklasse. Het doel van de SPis het vestigen van een socialistische maatschappij inNederland. Daaronder verstaat de SP een maatschappij,waarin de arbeidersklasse de politieke macht uitoefent.Ideologisch fundeert de SP zich op het historisch endialectisch materialisme.De SP wil haar doel bereiken door het praktische poli-tieke werk onder de arbeidersklasse voorop te stellen.De leden van de SP moeten zich volledig inzetten om debetere wereld, die de SP voor ogen staat, te veroveren.Aan theoretische scholing van de leden wordt weinigaandacht besteed.De SP wil in de dagelijkse belangenstrijd een buitenpar-lementaire macht opbouwen, waarvan de SP de voorhoedeis. De kracht van deze buitenparlementaire macht is be-slissend voor het welslagen van een socialistische revo-lutie. Dit houdt dus in dat de SP niet streeft naar eenverandering van de maatschappij langs parlementaire weg.

Het parlement heeft er volgens de SP noch de macht, nochde mogelijkheden toe. Het opbouwen van de buitenparle-mentaire macht probeert de SP te verwerkelijken doormensen, die in aktie komen tegen (vermeende) uitwassenvan het bestaande systeem te ondersteunen met deskundigeadviezen, mankracht, drukwerk of financiële hulp. Veelalwordt hulp geboden bij de oprichting van actiecomité's,waarbij de invloed van de SP zoveel mogelijk verhuldwordt gehouden. Voorts is de partij ook onder eigen naamaktief, vooral via de SP-Hulp en Informatiedienst.

De leden van de SP

In de Tribune staan zo'n 90 informatie-adressen van deSP vermeld. Op een aantal van deze adressen zijn SP-af-delingenssecretariaten gevestigd. In andere plaatsen,waar geen SP-afdellng bestaat, hebben SP-sympathisantenhun adres als contactadres ter beschikking gesteld.Het juiste aantal leden van de SP is niet bekend. Somsbeweert de SP 13.000 leden te hebben. Zij kent overigensverschillende soorten lidmaatschap. Van de SP-kaderledenwordt geëist dat deze de doelstelling van de SP onder-schrijven. Deze kaderleden oefenen de in het vereni-gingsrecht vastgelegde rechten en verplichtingen uit enzijn onderworpen aan wat de SP-statuten bepalen met be-trekking tot de positie van de partijleden: "De helepartij moet eenzelfde discipline in acht nemen. De enke-ling is ondergeschikt aan de meerderheid, het lagereorgaan is ondergeschikt aan het hogere orgaan en de helepartij is ondergeschikt aan het Centraal Komitee". Infeite is dit een beknopte omschrijving van bet democra-tisch- centralisme .Van SP-kaderleden wordt een grote inzet verwacht voor departij. Zij nemen deel aan de afdelingsvergaderingen,colportages, akties en andere werkzaamheden. Bij veelSP-kaderleden treedt door de strenge discipline een ver-vlechting op van het priveleven met het partijleven.Daarnaast kent de SP andersoortige leden, aangeduid alsondersteunende leden, aspirant-kaderleden of gewone le-den. Zij hebben geen invloed op de gang van zaken in departij en behoeven haar doelstelling niet te onder-schrijven of zelfs maar te kennen. Soms gaat het hierbijeenvoudigweg over abonnees op de Tribune of om regelma-tige deelnemers aan acties.

De organisatie van de SP

De SP-leden zijn georganiseerd in afdelingen. Vroegermocht een afdeling uit niet meer dan 20 leden bestaan.Indien de afdeling groter werd, moest die worden ge-splitst. Hierdoor werd voorkomen dat er grote, domine-rende afdelingen zouden ontstaan en dat de disciplinezou verslappen. De SP-afdelingen zijn gebundeld in dis-tricten. Vanuit elke districtsleiding wordt een lid af-gevaardigd naar het Centraal Komitee (CK) van de SP.

Volgens de SP-statuten bestaat het CK behalve uit verte-genwoordigers van de districten, uit leden die op hetSP-kongres worden gekozen. Het CK van de SP omvat ver-moedelijk 20 personen. Uit het CK wordt een Dagelijkseleiding van de SP benoemd. De Dagelijkse Leiding bestaatvermoedelijk uit 5 personen.

De SP is in de openbaarheid weinig mededeelzaam over depreciese organisatie en de samenstelling van haar be-stuur.Volgens de statuten van de SP - vastgesteld op 30 mei1976 - wordt eenmaal in de twee jaar een kongres gehou-den. Het Centraal Komitee is echter bevoegd dit kongreste vervroegen of uit te stellen! Het laatste SP-kongresis op 30 mei 1976 te Nijmegen gehouden. Voor zover be-kend hebben bestuursverkiezingen en het afleggen vanverantwoording over het door het bestuur gevoerde beleidsedert 1976 niet meer plaatsgevonden. Wel werd in 1981en 1986 een verkiezingsbijeenkomst gehouden waaraan doorhet CK geselecteerde leden mochten deelnemen. Deze bij-eenkomsten stonden onder strakke regie van de partij-leiding en dienden om de SP aan de de uitgenodigde pers-vertegenwoordigers te presenteren als een "open" en eer-lijke partij van de arbeidersklasse.

De contacten van de SP

Op nationaal en internationaal niveau leidt de SP eengeïsoleerd bestaan. Hoewel de partij zegt te strevennaar vestiging van een aan de nationale omstandighedenaangepaste socialistiese staat, lijken de handelingenvan de SP niet gericht op een snelle realisering ervan.Samenwerking met andere partijen vindt nauwelijksplaats. Er is evenmin sprake van een politiek debat metandere (communistische) partijen over de te volgen"juiste koers". De SP wekt soms de indruk andere commu-nistische organisaties niet voor de voeten te willenlopen. Internationale contacten van de SP worden vrijwelniet waargenomen. Naast aandacht voor de Sovjetpolitiek,stelt de Tribune ook regelmatig ruimte beschikbaar voorpositieve artikelen over de DDR. Enkele SP-leden zijnactief in de vriendschapsvereniging Nederland-DDR.

Hulp-organisaties van de SP

Lange tijd heeft de SP gebruik gemaakt van mantelorgani-saties voor bet uitvoeren van activiteiten. Vanaf 1974,toen de partij voor het eerst besloot aan verkiezingente gaan deelnemen, is zij zich openlijker gaan presente-ren. Geleidelijk aan zijn de meest mantelorganisatiesopgeheven. In de plaats daarvan is in januari 1978 deSP-Hulp en Informatiedienst (HID) opgericht. De HIDgeeft adviezen op medisch, juridisch en milieu-gebied.Het hoofdkantoor van de HID is ondergebracht in het SP-hoofdkwartier te Rotterdam. Grote SP-afdelingen beschik-

ken over een eigen HID-vestiging. Kleinere afdelingennemen contact op met de BID in Rotterdam,van de HID maakt deel uit van de dagelijkse leiding vande SP.

De SP-"vakbond" Arbeidersmacbt (AM) is vooral bekend ge-worden door de grote havenstaking te Rotterdam in 1970.Ook in het Brabantse Oss, waar de SP over een grote aan-hang beschikt, is Arbeidersmacht aktief (geweest) inperioden van arbeidsonrust. Thans heeft AM - voorzoverbekend - alleen nog in Oss enige invloed. Jan MARIJNIS-SEN van AM maakt eveneens deel uit van de dagelijkseleiding van de SP.

Op l maart 1975 werd vanuit de SP Ons Medisch Centrum(OMC) opgericht. De eerste huisartsenpraktijk werd ge-vestigd in Oss. Nu beschikt de SP via het OMC over huis-artsenpraktijken in Oss, Nijmegen en Zoetermeer. De bijhet OMC werkzame artsen zijn in loondienst en worden ge-acht aan het normale partljwerk deel te nemen. De voor-zitter van het OMC is de secretaris/penningmeester vande SP,

Conclusie

De Socialistiese Partijis een organisatie meteen zeer strakke partij-discipline. De ideolo-gische grondslag van deSP wordt gevormd door hetdialektisch materialisme.De huidige maatschappijwordt verklaard aan dehand van het historischmaterialisme. De partijis georganiseerd volgenshet principe van het de-mocratisch centralismewaarbij de feitelijkeleiding stevig in handenis van de Dagelijkse Lei-ding van de SP. Enigerleidemocratische controle op het handelen van het CK van deSP is slechts mogelijk voorzover het CK dit wil toela-ten. Tot nog toe heeft het CK de partij-leden die moge-lijkheid onthouden. De SP speelt in op de zwakke puntenvan onze samenleving, moedigt ontevredenheid aan en wildie gebruiken voor het bereiken van het eigenlijke doelvan de SP: het vestigen van een socialistische maat-schappij in Nederland.

Socialistïese Partij

DE SAP EN DE TWEEDE KAMERVERKIEZINGEN

Hoewel de 3.939 landelijk binnengekomen stemmen voor deSocialistische Arbeiderspartij een ruime verdubbelingbetekenden ten opzichte van de verkiezingen in 1981,bleken zij uiteraard niet genoeg te zijn voor een zetel.

Toch was er tevredenheid omdat de verkiezingscampagne totopmerkelijke resultaten heeft geleid. Door de inschrij-ving in alle 19 kiesdistricten kreeg de SAP de beschik-king over radio- en televisiezendtijd.

Al is het dan niet vanuit de Tweede Kamer, in de SAP-ac-tiviteiten blijft oppositie tegen het regeringsbeleidcentraal staan. Dat betekent voornamelijk doorgaan met destrijd tegen de kruisraketten, bijvoorbeeld door een ac-tieve steunverlening aan de najaarscampagne van het BIVAK(Breed Initiatief voor Verdergaande Acties tegen Kruisra-ketten), waar de SAP sedert de oprichting deel van uit-maakt. Daarnaast wil men een rol blijven spelen in deactiviteiten van de vakbonden en zich inspannen in hetvlak van de internationale solidariteit, in het bijzondermet de strijd in Zuid-Afrika en met de revolutie in Mid-den-Amerika.

HET VERKIEZINGSRESULTAAT VAN DE RECHTS-EXTREMISTISCHEPARTIJEN

Conform de verwachtingenzijn de rechts-extremlstische partijen, die meededen aande verkiezingen voor de Tweede Kamer op 21 mei Jongstle-den, de Centrum Partij en de daarvan afgesplitste partijCentrum Democraten, er niet in geslaagd een zetel te be-machtigen. Ook bij elkaar opgeteld blijft het aantalstemmen met + 48.000 onder de kiesdeler. Intussen durende onderlinge en interne conflicten in CP en CD, die me-rde tot het verkiezingsechec hebben geleid, voort.

III. POLITIEK (GEWELDDADIG) ACTIVISME

De politiek gemotiveerde activistische "scène'heeft zich in de afgelopen periode bezig ge-houden net de traditionele terreinen: kern-energie en militarisme. Daarnaast wordt intoenemende mate aandacht gegeven aan min ofmeer nieuwe terreinen, waaronder de strijdtegen de apartheid. In deze laatste sfeervooral kreeg het verzet soms een gewelddadigkarakter.

De anti-kernenergie-beweging

De Anti Kernenergie Bewegingis vanwege onverwachte, exter-ne invloeden nog niet echt uitde eerder gesignaleerde malai-se geraakt.Zo nam de ramp met de kerncen-trale te Tsjernobyl de AKBveel wind uit de zeilen.Door de enorme publiciteit ende talloze discussies die opdeze gebeurtenis volgden, werdde AKB weliswaar tot op zekerehoogte in het eigen gelijkbevestigd, maar tegelijkertijdinactief gemaakt.Het eigen geluid van de AKBverdronk in de veelheid endiversiteit van meningen.Hierdoor en door het besluitvan de regering om met betrekking tot kernenergie-pro-jecten voorlopig pas op de plaats te maken, hebben deAKB-activiteiten niet die omvang gekregen die zich voorhet gebeuren In Tsjernobyl liet aanzien.De anti-kernenergie-activisten beperkten hun inspan-ningen dan ook tot enkele acties met een louter demon-stratief karakter. Weliswaar werd er in mei en juni inhet activistenblad "Bluf!" (nummers 221 en 226) gepubli-ceerd door de actiegroep "De wraak van Jhr. Mr. DeBRAUW", die bij een inbraak in het Ministerie van Econo-mische Zaken in Juni 1985 staatsgeheime documenten ont-vreemdde over kernenergle-plannen, maar dit was meeringegeven door het gerechtelijk vooronderzoek dat Justi-tie tegen "Bluf!" is begonnen, dan door de antl-kern-energie-campagne op zich.

In de bewuste artikelen worden onder meer de bedrijvenopgesomd, die bij de ontwikkeling en productie vankernenergie betrokken zijn. Dat daarvan een inspirerendewerking kan uitgaan bleek, toen vervolgens bij een vande genoemde bedrijven (Neratoom in Den Haag) een bomgeplaatst werd. Als het aan de antl-kernenergie-activis-ten ligt, komt er in elk geval spoedig een einde aan demalaise. Tijdens een eind mei gehouden strategie-week-einde van Basisgroepen tegen Kerngeweld en Militarismewerd benadrukt dat de strijd tegen kernenergie nietachtergesteld mag worden bij antl-militaristische actiesen derhalve meer aandacht dient te krijgen dan in deafgelopen periode bet geval was.

Het Anti-Mllltarlsme

Grootschaligheid bepaalde het gezicht van het anti-mili-tarisme in de afgelopen periode. De manifestaties op 5en 17 mei bij de vliegbasis Woensdrecht tegen de plaat-sing van kruisraketten verliepen min of meer zoals deorganisatoren het hadden bedoeld. Kleinschalige actieszijn niet uitgebleven, maar hadden een weinig spectacu-lair en gewelddadig karakter: Bij een aantal bedrijvenwerden prikacties in de vorm van vernielingen, kortston-dige blokkades en "besmet"/bezet-acties uitgevoerd. Dezebedrijven genieten de aandacht vanwege hun (vermeende)betrokkenheid bij de voorbereidende werkzaamheden voorde plaatsing van kruisvluchtwapens. Verschillende groe-peringen houden zich Intensief bezig met het identifice-ren van dergelijke bedrijven. In het verlengde ervanzijn acties te verwachten; zeker naarmate de werkzaamhe-den meer vorm krijgen. In "Bluf I" werd onomwonden opge-roepen tot vernielingen: "Wie bunkers bouwt moet de bomverwachten". De samenwerkingsverbanden BONK* en BIVAK**zijn voornemens hun activiteiten voort te zetten en be-reiden reiden nieuwe manifestaties voor, die plaatszouden moe—

* BONK » Burgerlijke Ongehoorzaamheid Non-Kooperatie, eensamenwerkingsverband van afzonderlijke activisten, diein regionale BONK- of andere activistenverbandenactief zijn.

** BIVAK - Breed Initiatief voor Verdergaande Acties tegen Kruis-raketten; een vooral onder CPN-invloed staande voort-zetting van het Samenwerkingsverband Stop de N-Bom/Stop de Kernwapenwedloop.

ten vladen in september en rondom de verjaardag van hetplaatsingsbeslult, l november.

Nieuwe actiedoelen

Op de golven van de actualiteit is door kringen uit "DeBeweging" actie gevoerd tegen objecten en bedrijven, dienaar hun opvatting steun verlenen aan de apartheidspoli-tiek in Zuid-Afrika. Een uitschieter qua gewelddadigheidin dit kader, vormden de acties tegen pompstations vande Shell, die met vernielingen en brandstichting gepaardgingen.Voor een deel van De Beweging lijkt de drempel voor hetgebruik van geweld dalende te zijn, hetgeen wellicht inde hand wordt gewerkt door de artikelen in "Bluft" vande "Werkgroep Methoden en Technieken" over onder anderede fabricage van brandbommen.Ook andere, "de Beweging" aansprekende thema's zullen,afhankelijk van de actualiteit, in en na de zomer aan deorde komen, waarbij met name in Amsterdam de kans op ac-ties groot is. Activisten zijn sterk gekant tegen de Ne-derlandse kandidatuur voor de organisatie van de Olym-pische Spelen in 1992. Met het toeristenseizoen voor dedeur is opgeroepen om middels acties het gastvrije toe-ristenvriendelijke imago aan te tasten en zo de Amster-damse kansen negatief te beïnvloeden. De definitieve be-slissing valt op 17 oktober; verwacht mag worden dat metname in de voorafgaande weken de kans op acties grootis.De maand september zal voor de hoofdstad geen gemakke-lijke zijn, aangezien naast een belangrijk NAVO-congres(met vlootbezoek) ook de opening van de omstreden "Sto-pera" op het programma staat.

IV. TERRORISME

Het "Japanse Rode Leger"* (JRA) gaf op 15 april jongst-leden een persverklaring uit, waarin de actie van de USAtegen Libië werd veroordeeld en waarin het JRA alle pro-gressieve en anti-imperialistische krachten opriep ac-ties te voeren tegen de USA. Het JRA zegde toe iedereactie tegen de "Amerikaanse staats-terroristische agres-sie" te zullen steunen.Voorts verklaarde het JRA zich tegenstander van de eco-nomische topconferentie die van 4 t/m 6 mei in Tokyo zouworden gehouden en kondigde het aan ten tijde van de topacties te zullen ondernemen. Omdat minister-presidentLUBBERS, als voorzitter van de EEG, deel zou nemen aandeze topconferentie werd rekening gehouden met de moge-lijkheid dat het JRA in Nederland een terroristischeactie zou uitvoeren. In verband hiermee werden de con-trole- en beveiligingsmaatregelen op de luchthavenSchiphol geïntensiveerd.

De belangrijkste doelstelling van het JRA is de communistischewereldrevolutie: opgeroepen wordt tot een gewapende strijdtegen het imperialisme van de Verenigde Staten, het Europesekapitalisme, Israël, de Arabische "reaktionaire" Staten enOostaziatische landen als Korea en Japan.