h=:'O

VLIZ (VZW)VLAAMS INSTITUUT VOOR DE ZEE:

FLANDERS MARINE INSTITUTEOostende - Belgium 66536

Overzicht van de tijwaarnemingen langs deBelgische kust

Periode 1981-1990 voor Nieuwpoort, Oostende en Zeebrugge

door

c. VAN CAUWENBERGHEIndustrieel Ingenieur - Hoofd van Dienst

Hoofd van de Hydrografische Dienst

INLEIDING

Dit overzicht sluit aan bij vroegere publicaties inverband met de getijwaarnemingen langs de Belgi-sche kust [1, 2, 3 en 4].

Zoals dit reeds in [4] het geval was, worden nuook weer de gegevens voor een decennium afzonder-lijk weergegeven.

Na de gebruikelijke algemene toelichtingen vanenkele technische begrippen i.v.m. getijden (in alfa-betische volgorde), geeft Deel I een beschrijving vande meetopstellingen en de gebruikte apparatuur voorde periode in kwestie: in feite is dit deel een vervolgvan de historiek van de getijobservaties langs deBelgische kust, vermeld in [4]. Deel 11 bevat deeigenlijke tabellen, onderverdeeld in een 7-tal seriesvoor de 3 onderscheiden waarnemingsstations.

ALGEMENE TOELICHTINGEN VAN ENKELETECHNISCHE BEGRIPPEN I.V.M. GETIJEN(in alfabetische volgorde)

Afrondingen

Alle tabellen, die het resultaat zijn van rekenkun-dig gemiddelden (Series A, B, C en G) zijn afgerondtot op de mm en tot op de minuut. De anderetabellen zijn weergegeven tot op de cm (Series D, Een F).

Amplitude(amplitude/amplitude) (*)

De getijamplitude is gelijk aan het halve tijverschil

(*) Vertaling van de meest voorkomende technische begrippen inhet Frans en het Engels tussen haakjes.

van het partieel getij. Zie ook" Harmonische kon-stanten ".

D

D (" Zro du Depot de la Guerre") is het vergelij-kingsvlak van het Militair Geografisch Instituut,ontstaan uit de zogenoemde waterpassing" Nivelle-ment Gnral" van 1840-1873. Deze referentie ismomenteel niet meer in gebruik.

Daling(baisse/falling tide)

Daling is deze fase van het getij waarbij hetwateroppervlak daalt van HW naar het eerstvol-gende LW.

Doodtij(morte eau/neap tide)

Doodtij is het getij met een minimum tijverschil:langs de Belgische kust doet het zich voor op de2e dag na de kwartierstanden van de maan of m.a.w.op de dagen dat de maansouderdom gelijk is aannagenoeg 9 of 24 dagen. Zie" Ouderdom van demaan" en " Ouderdom van het getij".

Eb(jusant/ebb tide)

Eb is de SW-gerichte ebstroom welke zich langs deBelgische kust gemiddeld voordoet van::!: 2 u vrtot 3 u na LW, zie ook" Stroomatlas VlaamseBanken" [5].

422 INFRASTRUCTUUR IN HET LEEFMILIEU 6/93

Frekwentie

Voor alle jaren van het decennium zijn de fre-kwenties der standen van HW en LW berekend invakken van 10 cm t.O.v. TAW.

Gemiddelde waterstand(niveau moyen/mean sea level)

De gemiddelde waterstand (of gemiddelde zee-stand of middenstand) is het gemiddelde der stan-den, genomen ieder uur (dus 24 waarnemingen perdag). De evolutie van de gemiddelde waterstand infunctie van de tijd wordt beschreven in [6].

Gemiddelde zeestand

Zie" Gemiddelde Waterstand".

Gemiddeld HW ILW(pleine -mer/basse mer moyenne - mean highwater/low water)

Het gemiddelde HW/LW wordt in de tabellenberekend per jaar, 10 jaar en over de laatste18 2/3 jaar; het zijn de gemiddelden van alle waar-genomen HW/LW's van n jaar, van 10jaar en vande laatste 18 2/3 jaar. De evolutie van het gemiddeldHW /LW in functie van de tijd wordt eveneensweergegeven in [6].

Gemiddeld laaglaagwaterspring (GLLWS of LLWS)(moyenne de basse basse mer de vives eaux/meanlow low water springs)

Het plaatselijk gemiddeld laaglaagwaterspring(GLLWS of LLWS) of H-vlak is het reductievlakder Belgische zeekaarten, waarvan het verloop langsde Belgische kust stijgend is naar het NE.

LLWS wordt berekend als het meerjarig gemid-delde van de laagste LW bij springtij van elke maans-maand.

Nieuwe controleberekeningen hebben aangetoonddat de ligging van de H-vlakken langs de Belgischekust zich niet ingrijpend hebben gewijzigd, zodat devroegere afspraken kunnen behouden worden; dezewaren te Nieuwpoort, Oostende en Zeebrugge res-pectievelijk 51 cm, 39 cm en 19 cm onder TAW. Zieook Bijlage IV vpor de ligging van 3 Nederlandse(Kadzand, Westkapelle en Vlissingen) LLWS-vlak-ken en de onderscheiden reductievlakken te Duin-kerke, te Gravelines en te Dover.

- -

Getij(mare/tide)

Het getij is het periodiek rijzen en dalen of devertikale water beweging van het wateroppervlak tengevolge van de aantrekkingskrachten van zon enmaan.

Getijkromme(courbe de mare/tidal curve)

De getijkromme is de grafiek van het getijverloop,waarbij de tijhoogte is weergegeven in functie van detijd. De getijkrommen van gemiddeld springtij,gemiddeld tij en gemiddeld doodtij voor Nieuw-poort, Oostende en Zeebrugge zijn weergegeven inde Bijlagen I, Il en III (periode 1972,3-1990).

Getijtafels(annuaire des mares/tide tables)

Astronomische getijvoorspellingen langs de Belgi-sche kust geschiedden tot op heden slechts voorOostende bij POL (Proudman Oceanographic Labo-ratory) in UK. Deze werden dan jaarlijks gebruiktom onder meer de "Getijtafels voor Oostende, Zee-brugge, Vlissingen, Prosperpolder en Antwerpen",uitgegeven door de Dienst der Kusthavens en deAntwerpse Zeehavendienst, samen te stellen. Pasvanaf 1980 werden in deze tafels ook de getalwaar-den voor Zeebrugge opgenomen. Deze laatste gege-vens waren het resultaat van korrelatieberekeningentussen waargenomen getijden van Oostende en Zee-brugge. Vanaf 1993 worden de astronomische voor-spellingen van deze laatste plaatsen in eigen dienstuitgevoerd. Zie ook [7].

H

Zie" Gemiddeld laaglaagwaterspring".

Halftij of halftijvlak(niveau de mi-mare/mean tide level)

Halftij of halftijvlak is het gemiddelde van HW enLW. Wegens de asymetrische vorm der getijkrom-men is dit vlak verschillend van de gemiddeldezeestand.

Te Nieuwpoort en te Oostende ligt halftij gemid-deld 6 cm hoger dan de gemiddelde waterstand; inZeebrugge is dit hoogteverschil gemiddeld 10 cm.

Harmonische konstanten(constantes harmoniques/harmonic constants)

De harmonische konstanten van een bepaaldeplaats omvatten de amplitude en het gewijzigd kap-

6/93 INFRASTRUCTUUR IN HET LEEFMILIEU 423

pagetal van de partile getijden; ze zijn het resultaatvan een harmonische analyse der tijwaarnemingen.Voor meer bijzonderheden kan opnieuw wordenverwezen naar [7].

Helling van de maansbaan(inclinaison de l'orbite lunaire/declination of thelunar orbit)

De helling van de maanstand is de hoek tussen demaansbaan en de equator en varieert tijdens eenperiode van 18 2/3 jaar van 18,3 tot 28,6 en ditnaargelang de lengte van de klimmende knoop (L)gelijk is aan 180 of 0; deze waarden kunnenafgeleid worden uit de jaarboeken van de Konink-lijke Sterrewacht van Belgi.

De helling van de maansbaan heeft een merkbareinvloed op het tijverschil (M2-getij); dit laatste ismaximaal (minimaal) wanneer de helling van demaansbaan 18,3 (28.6) bedraagt.

Indien deze helling 2327' (L = 90 of 270) is,bekomt men een gemiddeld tijverschil: sinds deWereldoorlog II deed dit laatste geval zich voor op22 december 1945 (L = 90), op 13 april 1955(L = 270), op 2 augustus 1964 (L = 90), op22 november 1973 (L = 270), op 14 maart 1983(L = 90) en op 4 juli 1992 (L = 270).

Hoogwater (HW)(pleine mer/high water)

Het hoogwater (HW) is de hoogste stand van hetpeil der zee. Het uur van HW is het tijdstip waaropdeze hoogste stand zich voordoet.

IGN 1969

IGN 1969 is het vergelijkingsvlak van de nauw-keurigheidswaterpassing van het" Institut Gograp-hique Nationale" in Frankrijk, dat in gebruik issinds 1969. Zie ook Bijlage IV.

Het vroegere nulvlak was de zogenoemde" ZroLallemand" en dateert van 1878.

Kentering(tale/slack water)

Vloed/eb-kentering doet zich voor tussen vloed/eben eb/vloed in; hierbij is de horizontale waterver-plaatsing verwaarloosbaar klein.

Laagwater (LW)(basse mer/low water)

Het laagwater (LW) is de laagste stand van hetpeil der zee. Het uur van LW is het tijdstip waaropdeze laagste stand zich voordoet.

Laagwaterspring

Zie" Gemiddeld laaglaagwaterspring" (GLL WSof LLWS)

Leeftijd van het getij

Zie" Ouderdom van het getij".

Maansmaand(mois lunaire/lunar month)

De maansmaand, synodische maand of lunatie ishet tijdsverloop tussen 2 opeenvolgende conjunctiesof opposities van de maan. Zij bedraagt gemiddeld29,530588 middelbare zonsdagen.

Middenstand of middenstandsvlak

Zie" Gemiddelde waterstand".

Normaal Amsterdams Peil (NAP)

Het" Normaal Amsterdams Peil" (NAP) is hetvergelijkingsvlak van de nauwkeurigheidswaterpas-sing in Nederland. Dit peil kwam overeen met degemiddelde zomervloedstand van het IJ voorAmsterdam, toen het nog in vrije gemeenschap stondmet de Zuiderzee. Zie ook Bijlage IV.

Nul Krijgsdepot (NKD)

De " Nul Krijgsdepot" is het vergelijkingsvlak datis vastgelegd nabij de Kattendijksluis te Antwerpenen dat in gebruik was bij de Antwerpse Zeediens-ten.

Dit vlak ligt 2,40 m onder NAP. Sedert 1971.0 isdit vergelijkingsvlak vervangen door het TAW-vlak.

Ordnance Datum Newlyn (OD Newlyn)

OD Newlyn is het vergelijkingsvlak van de nauw-keurigheidswaterpassing van de "Ordnance Survey"in Groot-Brittanni. Zie ook Bijlage IV.

Ouderdom van het getij(ge de la mare/age of the tide)

De ouderdom van het getij is de vertraging vanHW springtij op het tijdstip van nieuwe of volle

--

~ ~ ~--- -- ---

424 INFRASTRUCTUUR IN HET LEEFMILIEU 6/93

maan (NMfVM); deze bedraagt te Oostende nage-noeg 52 uren (berekening met de getijkonstanten vaneen vroegere periode).

Ouderdom van de maan(ge de la lune/age of the moon)

De ouderdom van de maan is het aantal dagen,verlopen sinds de dag van nieuwe maan.

Peilmer