Kunst&Expressie ideeënboek - SWKGroep · 2016-02-04 · 5 SWKGroep - Kunst&Expressie Inhoud...

1 SWKGroep - Kunst&Expressie

Kunst&Expressie ideeënboekEen boek boordevol inspiratie

2SWKGroep - Kunst&Expressie


Waarom een boek met Kunst&Expressie-activiteiten?Kunst en expressie gebruiken we bij de SWKGroep om de ontwikkelingsgebieden

van kinderen te stimuleren. Letterlijk en figuurlijk ‘Samen de Wereld Kleuren’. Dat

zorgt voor meer zelfvertrouwen. Een belangrijke eigenschap in een steeds veran-

derende wereld. Bovendien is bezig zijn met kunst en expressie erg leuk! Zingen,

muziek, dansen, kunst, schrijven en toneel. Leren, creëren, genieten en ontdekken

wat je leuk vindt. Je uiten op verschillende manieren. Dat is een hele kunst!

Kunst&Expressie

Kinderen krijgen door kunst en expressie de mogelijkheid om eigen talenten en

vaardigheden te ontwikkelen en zich te uiten. Zo worden zij voorbereid op een

goede toekomst. Expressie, kunst en de creativiteit die daarbij hoort, zijn belangrijk

voor de ontwikkeling van de hersenen. Bij bijvoorbeeld tekenen, leer je om te kijken.

Bij het maken van muziek leer je om te luisteren. Dit zijn vaardigheden die ook

weer belangrijk zijn om te leren lezen. Zingen, dansen en muziek maken kunnen

voor kinderen een belangrijke uitlaatklep zijn. Het zorgt voor ontspanning en ze

kunnen laten zien wie ze echt zijn.

Ideeënboek

Met dit boek willen we kunst- en expressie-activiteiten stimuleren. Met veel tips en

activiteiten om inspiratie op te doen. De ideeën in dit boek komen van ons pedagogisch

expertisecentrum en de pedagogisch medewerkers van onze kinderopvanglocaties.

Activiteiten voor binnen en buiten, voor verschillende leeftijden en met of zonder

begeleiding. Bij iedere activiteit wordt dit aangegeven met icoontjes. Het icoontje

‘pedagogisch palet’ staat voor het ontwikkelingsuitgangspunt dat het meest van

toepassing is voor die activiteit. Op bladzijde 7 wordt het pedagogisch palet verder

uitgelegd.

Wij wensen iedereen heel veel plezier met de activiteiten!

Leeftijden

Deelnemers

Pedagogisch palet

Let op!

binnen buiten

Dit symbool geeft aan welk pedagogisch

(ontwikkelings)uitgangspunt het meest van

toepassing is (meer informatie op bladzijde 7).

Bij sommige activiteiten is de hulp van een volwassene nodig of moet voorzichtig worden omgegaan met de materialen.

Binnen- of buitenactiviteit

0-2 jaar 2-4 jaar 4-6 jaar 6-8 jaar 8-12 jaar

kind alleen groep kinderen kind onder begeleiding


InhoudPedagogisch palet 7

Tips voor bij Kunst&Expressie-activiteiten 8

Ideeën voor Kunst&Expressie met jonge kinderen 10

Kunst&Expressie: goed voor de ontwikkeling van kinderen 11

Kunst&Expressie recepten 16

Boekentips 18

Kunst&Expressie-activiteiten die je gedaan moét hebben 22

Activiteiten 23

Portret van jezelf tekenen 24

Speel een schaduwspel 25

Glow-in-the-dark stuiterbal 26

De zandtekenaar 27

Fotomemory 28

Kunst van speksteen 29

Geluiden ontdekken 30

Gekleurd zand 31

Brei een sjaal met je handen 32

Hoorspel maken 33

Huis-, tuin- en keukenmuziek 34

Je eigen fantasiefiguur 35

Zelfgemaakte klei 36

Net even anders 37

Poppenkast 38

Je eigen rap maken 39

Fotografie optisch bedrog 40

Wij gaan op berenjacht 42

Kunstwerk met levensechte materialen 43

Maak je eigen muziekinstrumenten 44

Sardientjes 46

Zelf jongleerballen maken 47

Jongleren 48

Kleding pimpen 50

Op culturele danstour 52

Dansspiegels 53

Fantasiedier in een verhaal 54

Schilderen met waterpistolen 55

Waterxylofoon 56

De echoput 57

Bodypercussie 58

Bubbelslang 59

Put it in the pan 60

3D-tekenen 61

Een kaartje van... 62

Wat voor dier ben jij? 63

En toen... 64

Fascinerende flessen 66

Kunst met knikkers 67

Hoe zie jij eruit in de achtbaan? 68

Zoekdans 69

Geluidenvierkant 69

Kunst van een gipsblok 70

Stilleven namaken 71

Welk thema kiezen we vandaag? 72

Wie of wat ben je? 73


Binnen de SWKGroep hebben wij aandacht voor de totale ontwikkeling van kinderen.

Met onze kinderopvang leveren wij een belangrijke bijdrage aan de opvoeding en

ontwikkeling van alle kinderen. Van nul jaar tot het einde van de basisschooltijd.

Door met elkaar zoveel mogelijk leuke, uitdagende en verschillende dingen te

beleven. Op alle ontwikkelingsgebieden. Kinderen vertellen ons wat zij nodig

hebben. Wij luisteren en helpen ze om te kunnen functioneren in de wereld van

de toekomst. Binnen onze kinderopvang laten we kinderen zelf ontdekken wat

hun kracht is.

Eigen talent

Buiten het feit dat kinderen spelen leuk vinden, leren zij ook door te spelen. Waardoor

ze ervaringen opdoen en vaardigheden ontwikkelen. Op onze kinderopvanglocaties

bieden wij kinderen ervaringen die aansluiten bij hun interesse en ontwikkelings-

niveau. Waardoor zij zich op een gezonde manier kunnen ontplooien. Kinderopvang

heeft een belangrijke meerwaarde voor kinderen waarbij de nadruk ligt op het

opdoen van ervaringen, niet op het presteren. Omdat kinderen situaties op verschil-

lende wijze beleven, is het eindresultaat voor ieder kind anders. Zo kleurt een

kind op zijn eigen manier de wereld. We vertrouwen op de nieuwsgierigheid van

kinderen. Op hun eigen manier en met hun eigen talenten en vaardigheden leren

zij de wereld zelfbewust tegemoet te treden.

Pedagogisch paletSamen de Wereld Kleuren

Wij werken aan een doorgaande ontwikkelingslijn voor kinderen van nul tot dertien

jaar. Vijf belangrijke pedagogische uitgangspunten zijn hiervoor de basis en vormen

samen ons pedagogisch palet.

Pedagogisch palet

Bij iedere activiteit geeft dit symbool aan welk pedagogisch

(ontwikkelings)uitgangspunt het meest van toepassing is.

‘Samen de Wereld Kleuren’ staat voor de uitwerking van dit pedagogisch palet. Het

palet waarmee kinderen op hun eigen manier de wereld kleuren. Het omvat onder

andere hoe ieder kind op zijn manier fundamentele levensvaardigheden opdoet.

Zoals samenwerken, elkaar helpen en verbanden leggen. Met activiteiten afgestemd

op de leeftijd, interesses en het ontwikkelingsniveau. Wij besteden in ons activiteiten-

aanbod speciaal aandacht aan sport en bewegen, cultuur en expressie, natuur,

techniek en gezonde voeding.

Levensecht: spelenderwijs

de echte wereld ontmoeten

Interactie: open en

nieuwsgierig zijn

Participatie: kinderen

hebben een stem

Samen:deel uitmaken van een groep

Spelen en onderzoeken:

de wereld ontdekken door een rijkdom aan

weloverwogen prikkels

Kinderen zijn over het algemeen snel enthousiast over activiteiten die met kunst

en expressie te maken hebben. Ze ontdekken graag nieuwe materialen en doen

van nature graag aan rollenspellen.

Hoe kun je kinderen ondersteunen bij deze activiteiten?

• Geenkindishetzelfde.Ookhuntemperamentkanverschillen.Kinderenkunnen

druk, rustig, zeer geconcentreerd of snel afgeleid zijn. Dit vraagt om een

andere benadering en soms ook om een aanpassing van de activiteit. Houd hier

rekening mee en speel erop in.

• Jongensenmeisjesverschillen.Datiszowelaangeborenalsaangeleerd.Wees

je bewust van je eigen vooroordelen. Laat jongens als ze dat willen ook rustig

experimenteren met typische meisjesactiviteiten en andersom.

• Kijkgoednaarkinderen:wathoudtzebezig?Watvindenzeleuk?Hoekunje

hierop inspelen? En wat voor materialen bied je ze aan?

• Volgdeinteressevankinderen.Alsze‘kliederen’metlijmboeiendervindendan

ermee plakken, dan is dat prima.

• Doormeetespelenentekletsenmetkinderenkrijgjeeengoedbeeldvanwat

er leeft onder de kinderen.

• Geefkindereneenstemindemanierwaaropdeactiviteitwordtuitgevoerd.Leer

ze dat er niet één manier is om tot een bepaald resultaat te komen. Er is geen

goed of fout. Belangrijk is het doen én of een kind tevreden is met het resultaat!

Daarbij is het de kunst om wel grenzen te blijven bepalen (wat mag echt niet)

maar niet voor te schrijven wat je moet doen en op welke manier het moet.

• Speelinopspontaneacties.Isdebureaustoelineenseendraaistoelvan‘The

Voice Kids’? Speel in op het moment. Ga samen op zoek naar een microfoon en

zingalsin‘TheVoiceKids’.

• Iseenkindvolopsteentjes,blaadjesentakjesaanhetverzamelenbuiten?Kijk

eens of jullie deze verzameling kunnen bundelen en maak er samen een mooi

kunstwerk van.

Tips bij Kunst&Expressie-activiteiten


9

• Zorgvoorsfeerenruimtevoordansenmuziek.Zorgdatmuziekinstrumenten

(of flesjes, pannen of lege verpakkingen met bijvoorbeeld rijst) beschikbaar zijn.

• Zetinplaatsvandetelevisieeenswatvakermuziekop.Probeerookeens

bijzondere en juist minder bekende muziek.

• Doezelfactiefmee!Zomaakjekinderenenthousiastenlaatjeookandere

mogelijkheden zien waardoor een kind op nieuwe ideeën komt. Een kind zal

proberen je na te doen maar dan op zijn eigen manier.

• Maakzoveelmogelijkgebruikvan‘openmaterialen’.Datzijnmaterialendievoor

verschillende doeleinden gebruikt kunnen worden. Zoals klei, dozen, lappen stof

of lege wc-rollen. Doordat er meerdere mogelijkheden zijn om deze materialen

te gebruiken, wordt de fantasie van kinderen geprikkeld.


SWKGroep - Kunst&Expressie 10

Ideeën voor kunst&Expressie met jonge kinderenJonge kinderen kun je al kennis laten maken met kunst en expressie. Dit is voor

kinderen van nul tot twee jaar soms lastig. Met onderstaande ideeën kun je ze toch

bezig laten zijn met kunst en expressie.

Fotoboekje van jezelf/familie bekijken

Baby’s vinden het fijn om naar gezichten van bekende personen te kijken. Als baby’s

zo’n twee tot drie maanden oud zijn, lachen ze vaak voor het eerst naar vertrouwde

gezichten. Er is herkenning! Bekijk samen met je kind foto’s van jullie en van familie

of vrienden. Kijk hoe ze reageren. Wijs en benoem wat je ziet. Handigomteweten:

tot kinderen een maand of zes/zeven oud zijn, zien ze het beste op de afstand van

hun eigen armlengte. Wijzen of praten ze al zelf? Vraag dan wat ze zien en klets er

samen over. Kinderen maken zo spelenderwijs kennis met expressie door verschil-

lende gezichtsuitdrukkingen.

Hoor eens! Verschillende geluiden laten horen en kijken hoe je baby reageert

Laat op een rustig moment geluiden aan je kind horen. Bijvoorbeeld speelgoed om

mee te rammelen of te tikken. Een kookwekker of een muziekje uit je telefoon

kunnen ook leuk zijn. Maak je kind nieuwsgierig. Laat bijvoorbeeld het geluid horen

en verstop het vervolgens. Probeer je kind uit te dagen door het geluid te zoeken en

het eventueel zelf na te doen door ook te tikken of te rammelen. Je kind ervaart zo

dat het zelf geluid kan maken en leert verschillende geluiden kennen en herkennen.

Spelen met licht en schaduw

Baby’s en jonge kinderen zijn vaak geboeid door lichtinval. Ze zien soms ineens hun

schaduw en vinden dat fascinerend om naar te kijken. Hier kun je leuk mee spelen.

Bijvoorbeeld door gekleurd papier om een lamp te doen. Of een stuk papier op het

raam te plakken als de zon erop schijnt. Als je verschillende vormen van papier

maakt, zie je dat het ook andere schaduwen geeft. Met een zaklamp kun je leuke

licht- en schaduweffecten maken. Als de zon schijnt, kun je zonlicht ook laten

weerkaatsen met een klein spiegeltje.

1111

Kunst&Expressie: goed voor de ontwikkeling van kinderenZingen, muziek, dansen, kunst, schrijven en toneel. Ze leveren allemaal een

bijdrage aan de ontwikkeling van kinderen. Kinderen leren hun talenten kennen.

Ze kunnen van nature iets goed of minder goed. Maar ze ervaren ook dat er veel

te leren valt of dat ze juist meer kunnen dan ze dachten! Expressie, kunst en

creativiteit zijn belangrijk voor de ontwikkeling van de hersenen en zorgen voor

meer zelfvertrouwen. Zingen, dansen en muziek maken kunnen een belangrijke

uitlaatklep zijn voor kinderen. Het zorgt voor ontspanning. Kinderen ervaren

binnen de kunst dat ze mogen en kunnen afwijken van de norm. Ze kunnen

laten zien wie ze echt zijn.

Zingen

Zingen onder de douche, op de fiets of achter in de auto. Zingen kan overal. Jonge

kinderen vinden het vaak erg leuk om naar liedjes te luisteren. Als ze wat ouder

worden,willenzegraagsamenzingen.Televisieprogramma’szoals‘TheVoiceKids’

zijn enorm populair. Zingen is leuk!

Wat levert zingen op voor de ontwikkeling?

• Simpele melodieën leggen de basis voor muzikaliteit en een goed muzikaal gehoor.

• Kinderen ontwikkelen hun stemvorming door te zingen.

• Liedjes zingen ondersteunt de taalontwikkeling en de taalvaardigheid én het

vergroot de woordenschat. Ritme, melodie, intonatie en rijm vormen de basis van

onze taal. Door te zingen, leren kinderen dit spelenderwijs.

• Tekstenwordendoorkinderenmakkelijkeronthoudenaandehandvaneenliedje.

Bijvoorbeeld begrippen als de seizoenen, voertuigen en tellen.

• Oudere kinderen pikken spelenderwijs de Engelse taal en uitspraak op uit teksten

van liedjes.

• Veel traditionele kinderliedjes zijn rustig van tempo en bevatten herkenbare woorden.

Hierdoor zingen jonge kinderen deze snel mee. Dat geeft zelfvertrouwen.

• Liedjes zingen kan structuur bieden. Bijvoorbeeld door altijd te zingen voor het

slapengaan.

• Zingen helpt kinderen om luisteren concentratievaardigheden te ontwikkelen

en te vergroten.

• Spelen met teksten van liedjes stimuleert de fantasie. Door zelf te zingen, muziek

te bedenken en dit vervolgens uit te voeren, leren kinderen muziek beter te

begrijpen en waarderen.

• Er zijn veel liedjes waarbij je bewegingen kunt toevoegen zoals klappen of

dansen. Dit is goed voor de motorische ontwikkeling en maakt dat kinderen

de teksten vaak beter onthouden.

• Door samen te zingen leren de kinderen rekening houden met elkaar én dat

samen zingen leuk is! Samen een lied leren en zingen, zorgt voor een sterke

binding binnen een groep.

SWKGroep - Kunst&Expressie


Muziek

Iedereenwordtgeborenmetgevoelvoormuziek.Eenbabyherkentalritmeen

klanken. Een baby van zo’n zes tot acht weken oud begint al te kirren en geluidjes

te maken. Later volgt de brabbelfase. Zo experimenteren baby´s zelf al met klanken.

Hoe een kind zich verder muzikaal ontwikkelt, is voor een groot deel afhankelijk van

zijn omgeving. Je kunt liefde voor muziek stimuleren door al vroeg te beginnen met

zingen, dansen en het luisteren naar verschillende soorten muziek. Kinderen houden

van nature niet meer van bijvoorbeeld K3 dan van andere soorten muziek. Het is de

omgeving die dit beïnvloedt. Muziek mooi of niet mooi vinden, heeft duidelijk met

gewenning te maken. Het is dus goed om kinderen een grote variatie in muziek te

laten ervaren zodat zij hierin gaandeweg zelf keuzes kunnen maken.

Het is voor kinderen heel goed en gezond om actief met muziek bezig te zijn.

Waarom is muziek belangrijk voor de ontwikkeling?

• Het blijkt dat kinderen die veel met muziek in aanraking komen een beter wiskundig

en natuurkundig inzicht hebben. Het abstractievermogen en analytisch denken,

zijn bij deze kinderen beter ontwikkeld.

• Door het maken van muziek ontwikkelen kinderen een betere uitdrukkings-

vaardig heid en spraakontwikkeling. Ook leren ze beter luisteren.

• Er ontstaan door muziek meer verbindingen tussen de linkerhersenhelft (spraak

en abstract denken) en de rechterhersenhelft (emotie). Dit heeft een positieve

invloed op de gemoedstoestand en intelligentie.

• Kinderen ontwikkelen meer zelfvertrouwen en een sterker groepsgevoel als in de

klas of binnen een gezin aan muziek wordt gedaan. Samen muziek maken zorgt

voor een sterke binding binnen een groep.

• Muziek maken helpt kinderen om luisteren concentratievaardigheden te

ontwikkelen en te vergroten.

• Door zelf actief muziek te maken, wordt ook de motorische ontwikkeling

gestimuleerd. Kinderen denken na over hun bewegingen. Dus ze krijgen een

beter beeld van hun houding en beweging.

• Muziek bevordert het inlevingsvermogen. Kinderen krijgen meer ervaringen met

het benoemen en ervaren van emoties. Door samen muziek te maken, leren

kinderen rekening te houden met elkaar.

• Muziek maken gaat vaak over van generatie op generatie. Zo verbindt muziek

een kind met zijn eigen cultuur en maatschappelijke achtergrond. Niet alleen met

de culturele historie maar ook bijvoorbeeld met opa of oma.

13 SWKGroep - Kunst&Expressie13

Dansen

Zodra kinderen muziek horen, willen ze bewegen. Stilzitten is er dan vaak niet bij.

Dansen is een natuurlijke reactie op ritme, melodie en zang. Kinderen houden van

bewegen. Het is een belangrijke uitingsvorm. Kinderen willen experimenteren en

hebben een grote verbeeldingskracht.

Dansen heeft een positieve invloed op veel ontwikkelingsgebieden.

• De motorische ontwikkeling. Kinderen leren op andere manieren bewegen en

leren nieuwe bewegingen. Ze zijn actief bezig! Ze oefenen hun conditie, lenigheid

en evenwicht. Ook krijgen ze zicht op hun plaats binnen de ruimte. Ze oefenen

spelenderwijs met begrippen als dichtbij, veraf, snel, langzaam, hoog en laag.

• De creatieve ontwikkeling. Kinderen leren nieuwe bewegingen en hebben de

ruimte om zelf nieuwe bewegingen te bedenken. Met verschillende muziekstijlen

kun je kinderen laten experimenteren hoe je daarop kunt bewegen.

• De cognitieve ontwikkeling. Kinderen leren bijvoorbeeld de volgorde van pasjes

onthouden en de regels van het dansspelletje. Zoals springen bij een bepaald

geluid of klappen na het laatste pasje. Maar met dansen kan ook de taal- of

rekenontwikkeling worden gestimuleerd. Voor veel kinderen is dansen een goede

manier om nieuwe begrippen te leren en te leren tellen.

• De sociaal-emotionele ontwikkeling. Als kinderen samen of in een groep dansen,

zijn samenwerking, op elkaar letten en rekening houden met elkaar heel belangrijk.

• Indansenkunnenkinderenhunemotie,gevoelenexpressiekwijt.

• Het vergroot het zelfvertrouwen van de ‘eigen ik’ en leert kinderen dat ze hun

gevoel kunnen uiten.

• Alles kan, niets is gek, zolang hun gevoel erin ligt.


Kunst

Kinderen zijn nog niet beperkt door opgelegde normen over wat mooi of niet mooi

is. Kinderen zijn van jongs af aan juist meer bezig met het proces. Met creëren,

experimenteren en veel minder met het resultaat. Eigenlijk zijn kinderen dus echte

kunstenaars. Het bezig zijn met materialen geeft kinderen waardevolle ervaringen.

Kunst is er al zolang er mensen zijn. Waarom is kunst zo belangrijk voor de

ontwikkeling van kinderen?

• Kunst is nodig om onze hersenen scherp te krijgen en scherp te houden. Fotografie,

muziek, dans, drama, beeldende kunst en literatuur ondersteunen belangrijke

hersenfuncties zoals luisteren, kijken, verhalen vertellen en loslaten.

• Kunst inspireert, stimuleert, motiveert en geeft kinderen bijzondere en onvergetelijke

ervaringen. Kinderen leren door het werken met kunst en cultuur beter kijken en

beter vragen te stellen. Kunst laat kinderen experimenteren.

• Kinderen leren dat ze mogen en kunnen afwijken van de norm. Kinderen kunnen

binnen de kunst laten zien wie ze echt zijn. Elk werk is weer anders!

• Kinderen leren door middel van kunst een verhaal te vertellen en dit te presenteren.

Bijvoorbeeld‘klein’presenteren:indegroepvertellenwatjehebtgemaaktenhoe

jedathebtgedaan.Tot‘groot’presenterenzoalseenvoorstellinglatenzien.

• Door gebruik te maken van allerlei materialen leren kinderen de eigenschappen

van die materialen kennen. Zoals van karton, sponzen, verf, water, dik en dun

papier.

• Via kunstzinnige activiteiten wordt de emotionele ontwikkeling ondersteund. En

kun je aansluiten bij de leefwereld van kinderen.

• Door zelf met kunst bezig te zijn, wordt kunst van anderen ook interessant. Naar

een museum of expositie gaan, krijgt hierdoor extra betekenis.


Schrijven

Een van de manieren om je expressief te uiten, is het gebruik van woorden.

Uitgesprokenofopschrift.Deeerstelettersmaaktdepeutervaakalmetpotlood:

mijn letter! Een twaalfjarige wil een werkstuk maken met illustraties en al, mooi

uitgeprint in een mapje. Je eerste dagboek is vaak in een boekje met een slot erop.

Hoe een kind het ook doet, schrijven is een waardevolle bezigheid voor jong en oud!

Wat betekent schrijven voor de ontwikkeling?

• Kinderen leren door de eerste letters te herkennen en zelf te schrijven, dat er

zoiets bestaat als geschreven woord. Er zijn blijkbaar geschreven tekens/symbolen

die een betekenis hebben en een woord of zelfs een leuk verhaal kunnen vormen.

Dat is wat de peuter ontdekt en wordt beginnende geletterdheid genoemd. Dit is

een belangrijk voorstadium voor het uiteindelijk zelf leren lezen.

• Door zelf te schrijven, denk je na over vormen, volgordes en begrippen als boven

en onder. Kinderen maken de overstap van concrete (voetbal, klok, eten) naar

abstracte (liefde, het weer, een idee) begrippen. Dat is een belangrijke stap in de

cognitieve ontwikkeling.

• Wat is er nu mooier dan zelf iets opschrijven dat ook nog betekenis heeft? Denk

aan ‘mama iz lif’. De kleuter is trots en mama is blij. Dat geeft zelfvertrouwen!

• Door zelf te schrijven, wordt ook lezen gestimuleerd. Lezen en schrijven gaan

hand-in-hand.

• Jekuntjeemotieskwijtoppapier.Indevormvaneendagboekofeenverhaal.

Je kunt je fantasie de vrije loop laten en alles laten gebeuren wat jij wilt!

• Een geschreven belevenis of verhaal biedt de mogelijkheid tot verdere uitwerking.

Een verhaal kan gespeeld worden in de vorm van een toneelstuk. Een gedicht kan

worden gerapt en ga zo maar door. Zo worden andere creatieve uitingsvormen

toegevoegd aan het geschreven woord.

Toneelspelen

Van jongs af aan spelen kinderen

rollen door imitatie en fantasie.

Dit is een belangrijke ontwikke-

lingsstap in de peutertijd.

Kinderen gaan zich langzaam

maar zeker inleven in anderen

en willen ervaren hoe het is om

eenandertezijn.Toneelspelen

is goed voor de emotionele

ontwikkeling van kinderen.

Zij leren zich beter te uiten en

beter gebruik te maken van

hun mimiek, stem, emoties

enlichaam.Toneelspelenis

niet alleen goed voor kinderen

die graag in de belangstelling

staan. Juist ook voor wat meer

verlegen kinderen kan het heel goed zijn om toneel te spelen. Zij krijgen er meer

zelfvertrouwen door en zijn trots op zichzelf als het dan ook lukt!

Waarom is toneelspelen goed voor de ontwikkeling?

• Kinderen spelen graag een andere rol, gaan graag op in hun fantasie.

• Door toneelspelen leren kinderen zich beter te uiten.

• Toneelspelenbevordertdesamenwerking.Welkerolneemjeinbinnendegroep?

• Kinderen krijgen zelfvertrouwen door op te treden voor publiek.


Kunst&Expressie receptenBellenblaas op drie manieren

1: Bellenblaassop voor kleine bellen

• 50 ml afwasmiddel

• 200 ml warm water

• 1 theelepel suiker

Roer de suiker door het warme water totdat het is opgelost. Doe dan het

afwasmiddel erbij. Roer dit voorzichtig door zodat het niet teveel gaat

schuimen. Klaar is je bellenblaas!

2: Bellenblaassop voor kleine en grote bellen

• 50 ml afwasmiddel

• 0,5 liter warm water

• 1 theelepel glycerine (groene zeep)

• 25 gram suiker

Meng de suiker met het warme water. Roer dit goed door totdat alle suiker

is opgelost. Voeg daarna het afwasmiddel en de glycerine toe. Roer voor-

zichtig (het moet niet teveel schuimen) totdat alles gemengd is. Laat dit

mengsel een dag staan en probeer het dan uit. Het kan zijn dat je bellen te

zwaar zijn en daardoor te snel naar de grond zakken. Doe er dan wat water

bij en probeer het opnieuw, net zo lang tot de bellen licht genoeg zijn.

3: Bellenblaassop voor grote, sterke bellen

• 1 liter water

• 50 gram suiker

• 75 gram afwasmiddel

• 5 gram behangplakselpoeder

Meng de suiker met het warme water totdat alles is opgelost. Voeg daarna

het behangplakselpoeder toe en roer totdat dit is opgelost. Daarna roer je

voorzichtig het afwasmiddel erdoor. Zorg ervoor dat het niet teveel gaat

schuimen. Laat het mengsel 24 uur staan en roer het af en toe even door.

SWKGroep - Kunst&Expressie17

Speel-brooddeeg

• 1 kop bloem

• 1 kop zout

• 0,5 kop water

• een paar druppels olie

Doe alle ingrediënten in een grote kom en kneed deze goed door elkaar. Maak dan

devormvanhetbrooddeeg.Isjevormklaardanmoetjehemindeovenafbakken.

Zet de oven op 175 graden (gasoven stand 3 of 4) en in 60 tot 120 minuten (afhan-

kelijk van de dikte van het deeg) bak je het deeg. Klinkt het hol als je er op klopt?

Dan is het klaar!

Tips

• Vaak kun je aan recepten of knutselwerkjes kleurstof toevoegen voor een extra

gaaf effect. Gebruik hiervoor voedingskleurstof. Dit is makkelijk uit te wassen, niet

giftig om binnen te krijgen en bij veel supermarkten te koop.

• Zorg dat je altijd een pakje behangplakselpoeder in de kast hebt staan. Gewoon

het huismerk van de bouwmarkt is helemaal prima. Behangplakselpoeder kun je

heelmakkelijkmaken,geeftgeenvlekkenenismakkelijkuitwasbaar.Ideaalvoor

mooie knutselwerkjes!

• Bewaar thuis eens verpakkingsmateriaal, doosjes, flessen, kurken, wc-rolletjes

enzovoort. Hier kun je leuke kunstwerken van maken!

Nog meer zelf maken?

Heb jij wel eens zelf klei gemaakt of een glow-in-the-dark stuiterbal?

Verderop in dit boek vind je uitleg over hoe je dit kunt doen. Blader snel verder!

Glow-in-the-darkstuiterbal:bladzijde26

Gekleurdzand:bladzijde31

Zelfgemaakteklei:bladzijde36

Superzand

• 6 koppen speelzand

• 3 koppen maïzena

• 1,5 kop water

Doe alle ingrediënten voorzichtig in

een grote kom. Kneed ze vervolgens

met je handen goed door elkaar. Je

superzand is nu klaar, veel

speelplezier!


BoekentipsVan voorlezen en zelf lezen is bekend dat het één van de beste manieren is om

de taalontwikkeling en woordenschat van kinderen te bevorderen en de fantasie

te stimuleren. Er zijn veel boeken waar kunst en expressie als thema in voorkomt.

Hieronder een aantal leuke boekentips.

Voor nul tot twee jaar

Veel boeken voor baby’s bevatten bijna geen taal. Het gaat hier vooral om de plaatjes

en om samen te kijken en te benoemen wat je ziet. Je kunt er als ouder zelf woorden,

een verhaal of geluiden aan toevoegen. Als kinderen wat ouder worden, herkennen

ze plaatjes en proberen ze zelf te vertellen wat er gebeurt. Er zijn ook boeken met

tekst op rijm. Dit helpt kinderen om gevoel te krijgen bij de manier waarop wij taal

gebruiken. Het helpt ook om woorden en zinnen te onthouden.

• Baby ziet… Kijkboek met spiegeltje, Chez Picthall

Dit boek speelt in op waar baby’s van enkele maanden al graag naar kijken.

Contrasterende zwart-witpatronen, soms gecombineerd met felle kleuren.

Pagina’s met allerlei vormen in zwart-wit en in kleur fascineren jonge baby’s.

Het stimuleert de visuele ontwikkeling.

• Mooie muziek, Marion Billet

Dit vierkante, kartonnen boek toont zes muziekinstrumenten en laat door een

druk op kleine knopjes hun klanken horen.

• Dit ben ik, Fiona Rempt

Baby´s kijken graag naar andere baby´s. Dit boekje laat kleurenfoto´s van vier heel

verschillende kindjes zien. Met voor baby´s typische houdingen en mimiek.

• Weet je, weet je wat… de dieren zeggen?, Marjolein Thiebout en Loes Botman

Boekje met zeven realistisch getekende dieren. De tekst is zangerig en ligt prettig

in het gehoor. De hele uitgave ademt rust uit. Dit boek kan met wat grotere baby´s

bekeken worden.

• Een fluit voor Nijntje, Dick Bruna

Opa Pluis maakt van een gevonden stok een blokfluit om daarmee Nijntje te ver-

rassen. Nijntje is zo blij met dit cadeautje dat zij, na veel oefenen, een liedje kan

fluiten voor opa. Bijna zonder fouten.

• Nijntje in het museum, Dick Bruna

Nijntje mag mee naar het museum. Ze ziet daar allerlei schilderijen. Een leuk verhaal

dat tevens uitnodigt, ook al ben je nog klein, om toch eens naar een museum te gaan.

• Nijntje wordt kunstenaar, Dick Bruna

Nijntje gaat naar het museum en raakt geïnspireerd door al het moois wat ze daar

ziet. Ze ontdekt wat je met vormen en kleuren kunt doen.

Voor twee tot vier jaar

Kinderen van deze leeftijd volgen steeds beter een verhaal. Ze ontwikkelen zich binnen

het voorlezen van vooral luisteren steeds meer naar meedenken en praten. Door aan

driejarigentevragen:“Waarzouditverhaaltjeovergaan,denkje?”bereidjezevoor

op het begrijpend lezen op de basisschool.

• Blauwtje en Geeltje, Leo Lionni

Prentenboek waarin twee vriendjes, blauwtje en geeltje, als ze elkaar omarmen

groen worden.

• Eefje Donkerblauw, G. de Kocker

Populair prentenboek over een koningin die alleen maar houdt van donkerblauw,

maar verliefd wordt op koning Goudgeel.

• De schilder en de vogel, Max Velthuijs

Prentenboek over een arme schilder die dol is op zijn schilderijen, maar het mooist

vindt hij die van een vogel. Om aan geld te komen, moet hij het schilderij met pijn

in zijn hart verkopen aan een rijke man. De vogel heeft het helemaal niet naar zijn

zin tussen al die dure spullen en hij gaat op zoek naar waar hij thuishoort. Maar hij

is nergens welkom. Vindt hij de schilder terug?


• De kunstenaar en het

blauwe paard, Eric Carle

Fraai en kleurrijk prenten-

boek dat jonge kinderen

op een speelse manier

kennis laat maken met

dieren en kleuren. Maar

ook een boek voor alle

jonge kunstenaars, ter

inspiratie. Leuk om met

peuters en kleuters de dieren en kleuren te benoemen en als eerste kennismaking

met kunst. Vanaf ongeveer drie jaar.

• Rosalie verkleedt zich, Brigitte Minne en An Candaele

Eendje Rosalie haalt telkens andere attributen uit haar verkleedkist en dost zich

achtereenvolgens uit als piraat, ridder, prinses, goochelaar, danseres en superheld.

Maar Rosalie blijft Rosalie!

• Raad eens hoeveel ik van je hou: Kleuren, Sam McBratney en Anita Jeram

Haasje Hazeltje, bekend van het vele malen herdrukte prentenboek ‘Raad eens

hoeveel ik van je hou’, ontdekt de kleuren in de wereld om hem heen.

Voor vier tot acht jaar

Kinderen vanaf vier jaar krijgen meer interesse in de geschreven taal. De ‘taal’ in

boeken wordt wat ingewikkelder en zo leren kinderen spelenderwijs nieuwe begrip-

pen kennen. Samen een boek lezen, versterkt die interesse. Kinderen begrijpen nu

de gebeurtenissen van een verhaal en de emoties van de personages steeds beter,

waardoor er veel te ontdekken valt!

• Meneer Kandinsky was een schilder, Daan Remmert de Vries

Op een dag ontsnapte er uit een van meneer Kandinsky’s schilderijen een blauw,

huppelend paardje. Zo begint het verhaal over de schilder Kandinsky. Maar dan,

op een dag, is het blauwe paardje spoorloos verdwenen. Meneer Kandinsky blijft

eenzaam achter, treurend over het verlies van zijn vriend...

• Calder, De draad van Alexander, S. Posthuma

Kunstprentenboek over Alexander. Alexander heeft een draad... daarmee kan hij alles

maken wat hij in zijn hoofd ziet. Hij vindt de gekste apparaten en voertuigen uit.

• De Stip, Peter H. Reynolds

Wat doe je met een kind dat zegt dat het niet kan tekenen? Juf weet wel raad met

de onwillige Floor. Ze laat haar een stip zetten op een leeg vel papier en vraagt

haar het te ondertekenen met haar naam. De humoristische aanpak van het

thema ‘tekenen’ geeft zelfvertrouwen en maakt het boek geschikt voor een brede

leeftijdsgroep. Een fijn voorlees- en kijkboek voor kinderen vanaf ongeveer vijf jaar.

• Heel de wereld, Katy Caprie

Met behulp van vele grafische technieken wordt op kunstzinnige wijze een kijk op

de wereld gegeven. Vierkant prentenboek met kleuren- en zwart-witfoto’s voor

kinderen vanaf ongeveer vier jaar.

• Het kleine museum, Alain le Saux

Inalfabetischevolgordeworden150woordjes/begrippen(vanaarbei,girafenraaf

tot zon) gevisualiseerd door paginagrote kleurenafbeeldingen van (uitsneden van)

schilderijen.

• Kobe maakt een museum, Ashild Kanstad Johnson

De hoofdpersoon in dit originele prentenboek is Kobe. Hij is een boomstam maar

ook een gewoon jongetje. Verzamelen is zijn grootste passie. Maar waar laat je al

die spullen?


• Naar het museum, Florence Ducatheau

Een informatief prentenboek voor kinderen vanaf vijf jaar over naar het museum

gaan.Wiljealleswetenoverhetmuseumenwatertebelevenvalt?Inditboek

lees je meer over wie er allemaal werken en over soorten musea. Mag je een

kunstwerk aanraken?

• Een boek, Herve Tullet

Door op een geel bolletje te duwen, verschijnt op de volgende bladzijde nog een

bolletje. Als je erover wrijft, verandert het van kleur. Maar pas op, als je het boek

kantelt, rollen de bolletjes naar één kant. En wat gebeurt er als je in je handen

klapt? Elke dubbele pagina geeft de lezer een opdracht waarvan het resultaat op

de volgende bladzijde te zien is. Een origineel en erg leuk boek waarbij jonge

kinderen uitgenodigd worden om actief mee te doen. Ook leuk van dezelfde schrijver

is het boek ‘Kleuren’. Doe wat dit boek je vraagt en ontdek de magie van kleuren.

Voor negen tot twaalf jaar

Indezeleeftijdsfaseneemthetconcentratievermogenenhetgeheugenvankinderen

sterk toe. Vaak lezen kinderen zelf over onderwerpen die hen interesseren. Het is

daarom goed om te zorgen voor diverse informatieve boeken die kinderen zelfstandig

kunnen lezen. Daarnaast blijft voorlezen belangrijk. Bijvoorbeeld verhalen of artikelen

uit kranten en (kinder)tijdschriften. Op deze manier leer je kinderen kennismaken

met diversiteit in de wereld. Maar ook leren ze dat ze een plek hebben in de wereld

en dat ze deel uitmaken van de maatschappij.

• Papieren museum, Ted van Lieshout

InzijnpapierenmuseumheeftVanLieshoutbekendeenvooralminderbekende

kunstwerken verzameld. Hij vertrekt vanuit zijn eigen nieuwsgierigheid en geeft

terloops uitleg over verschillende kunsttechnieken (‘aquarel is een deftig woord

voor waterverf’). Een beetje zoals je in een echt museum rondloopt dus.

• Het Grote Rijksmuseum Voorleesboek, Marion van de Coolwijk

Kunst is er om naar te kijken. Natuurlijk is er bij elk schilderij een officieel, kunst-

historisch verhaal. Zo’n verhaal kan helpen om een kunstwerk beter te begrijpen.

Maar in kunst kun je vooral ook je fantasie kwijt. Wat zie je zelf als je echt goed

kijkt? De beste kinderboekenschrijvers uit Nederland en Vlaanderen laten in Het

Grote Rijksmuseum Voorleesboek hun fantasie de vrije loop en vertellen hun ver-

haal bij vijfentwintig beroemde meesterwerken uit het Rijksmuseum.

• Kunst voor kinderen, Bridget Giles

Een kennismaking met de indrukwekkendste schilderijen en beeldhouwwerken

van de wereld. Van Aboriginalkunst tot abstracte kunst, van Michelangelo tot Matisse.

Een kleurrijk en duidelijk overzicht van internationale kunst door de eeuwen heen.

Bewonder de mooiste meesterwerken en ontdek hoe stijlen voortdurend ontwikkelen.

• Een hele kunst, Alex de Wolf

Kunst prikkelt de zintuigen en de geest, maar wat ís nu eigenlijk kunst? Een

inspirerend kunstboek om voor te lezen aan kinderen vanaf ongeveer zeven jaar.

Zelf lezen kan vanaf ongeveer negen jaar.

• Het boek zonder tekeningen, B.J. Novak

Uniek,eigenzinnigenhilarisch:heteersteprentenboekzonderprenten.Dachtje

dat een boek saai is als er geen tekeningen in staan? Dan heb je dat mis! Want dit

boekmetnietsdanwoordenisNIETsaai.Vraagmaarofiemandditvoorleestof

leeshetzelfvooraaniemand.Pasop:elkwoordmoethardopgelezenworden.

• Met je blote voeten en handen door de verf, scheerschuim, modder of zand.

• Samenmetjevriendjesenvriendinnetjeseeneigentoneelstukjebedenkenén

opvoeren.

• Naareensprookjesbosgaan.

• Danseninderegen.

• Eendiscofeestjegeven.

• Strandjutteneneenmooikunstwerkmakenvanalleswatjevindt.

• Metvriendjesenvriendinnetjesdehelestraatvolstoepkrijten.

• Jeeensprookjesfiguurvoelenvoorééndag.

• Glittergelinjeharen.

• Naareenstilledisco(koptelefoonopendansenmaar!).

• Meehelpenbijhetoptuigenvandekerstboomofpaastak.

• Eenkunstwerkmakenmetgraffitispuitbussen.

• Naareenstraatfestivalgaan.

• Eenvalentijnskaartjeschrijvenvooriemanddiejeheelliefvindt.

• Naareentheaterofmuziekvoorstellinggaan.

• Opeenstukbehangliggenenjezelflatenomtrekken.

• Jezelfschminken,datisgrappigjoh!

• NaarhetzomercarnavalinRotterdamgaan.

• Opeendidgeridoospelen.

• Gekken-bekken-foto’smaken.

• Allemaal een wit shirt aantrekken, je supersoaker vullen met water en kleurstof

en dan paintballen!

• Schilderen zoals de Aboriginals (met de achterkant van een spijker of satéprikker).

• Zingen onder de douche of in bad, want dat galmt zo lekker (zo hard als je kunt)!

• Fluiten,metjemondofopjevingers!

• Jefavorieteliedjeneuriën.

Kunst&Expressie-activiteiten die je gedaan moét hebben


Bij kunst en expressie denken we al snel aan knutselen. En knutselen wordt lang

niet altijd als stoer ervaren. Gelukkig is kunst en expressie nog veel meer dan dat!

Denk bijvoorbeeld aan dansen, muziek maken of toneelspelen. Binnen het thema

kunst en expressie is er voor ieder kind wel iets te vinden dat aansluit bij zijn/haar

interesse en behoefte. Wij hebben een lijst gemaakt met activiteiten die je als kind

minimaal één keer gedaan zou moeten hebben voor je twaalfde verjaardag! Want

echt waar, kunst en expressie is niet alleen leuk, maar ook nog eens stoer, grappig,

verrassend en soms zelfs spannend! Heel veel plezier met al deze gave dingen!

23

Activiteiten



Portret van jezelf tekenen

Levensecht

4-6 jaar6-8 jaar

8-12 jaar

Heb jij al eens een portret van jezelf gemaakt?! Dat is nog best moeilijk, maar wij

weten een trucje! Lees snel verder en maak een mooi zelfportret!

Beschrijving van de activiteit

Met dit zelfportret spelen we een beetje vals. Je begint namelijk met het maken

van een foto van jezelf. Je mag zelf kiezen of je een foto maakt van alleen je hoofd

of een foto van je hele lichaam. Je kunt ook kiezen voor een actiefoto waar je heel

stoer op staat. Of juist een rustige foto.

Heb je de foto gemaakt dan print je die uit. Doe dit alleen in zwart, niet in kleur.

Pak nu je uitgeprinte foto en een leeg wit blaadje. Je gaat de foto nu overtrekken

met carbonpapier. Daarvoor leg je het witte blaadje onderop, dan het carbonpapier

en je foto daar precies bovenop. Plak de blaadjes vast aan de tafel met afplakband

(schilderstape). Dan kunnen ze niet verschuiven. Heb je geen carbonpapier? Dan kun

je de blaadjes ook voor het raam houden. Dan moet je het witte blaadje bovenop

houden en de foto eronder.

Nu kun je beginnen met je zelfportret. Best makkelijk eigenlijk. Want het enige dat

je hoeft te doen, is met een pen of potlood alle lijntjes van de foto overtrekken.

Let wel goed op dat je echt alle lijntjes één keer overtrekt! Weet je heel zeker dat

je alle lijntjes hebt overgetrokken? Maak dan voorzichtig het afplakband los. Haal je

foto en het carbonpapier los van het onderste blaadje en... tada! Je eigen zelfportret!

Nu alleen nog inkleuren en klaar!

Wat levert het op voor de ontwikkeling?

Door zichzelf na te tekenen, uiten kinderen zich op een andere manier dan ze normaal

gewend zijn. Om het zo goed mogelijk te laten lijken, moet je goed kijken naar de

foto. Welke vorm heeft je mond? Waar beginnen je ogen? Welke kleur hebben ze?

Heb je sproeten? En hoe teken je zo goed mogelijk je haar na? Door goed te kijken,

ontdekken kinderen meer over zichzelf.

Wat heb je nodig?

Een fototoestel, computer en printer, wit A4-papier, carbonpapier, pen en kleurpotloden

of stiften.


Vaak als we toneelspelen, staan we op het podium en spelen we een rol. Maar er

zijn ook andere vormen van toneelspel zoals poppenkast. Je kunt ook een toneel-

stuk maken van schaduwen. Een beetje lastiger maar wel heel erg leuk!


Heb jij weleens gespeeld met jouw schaduw? Door gekke vormen te maken met je

handen op de muur? Of op de straat als de zon schijnt? Op deze manier kun je ook

een verhaal vertellen! Bedenk eerst wat je wilt uitbeelden. Dit kun je alleen doen

of samen. Maak het verhaal niet meteen te moeilijk. Probeer eerst eens uit wat je

met je handen wel of niet kunt uitbeelden. Probeer de vormen groter en kleiner

te maken. Je kunt ook figuren tekenen op papier of karton. Bijvoorbeeld een huis.

Knip de vorm uit en plak deze op een rietje of een satéprikker. Zo kun je allemaal

leuke vormen maken om te gebruiken in je schaduwspel!


Kinderen ervaren hoe licht en schaduw werken. Hoe je verschillende vormen maakt

en wat je met je handen en een beetje licht kunt toveren. Als kinderen dit goed

begrijpen, kunnen ze samen een ‘schaduwspel’ maken en ervaren ze dat ze goed

moeten samenwerken.

Handig om te weten

Sommige kinderen zijn bang in het donker. Met deze activiteit leer je ze spelender-

wijs hoe licht en schaduw werken. Dat kan helpen om kinderen over hun angst voor

het donker heen te helpen. Bijvoorbeeld door in de schaduw van een nachtlampje

figuren op de muur te maken.

Speel een schaduwspel

Spelen en onderzoeken

4-6 jaar6-8 jaar

8-12 jaar

Wat heb je nodig?

Een muur en licht of gebruik de zon om schaduw te maken.


Een glow-in-the-dark stuiterbal? Die maak je zelf! Bedenk zelf welke kleuren je

wilt gebruiken. Zet alle spullen klaar en volg de stappen.


Verzamel alles wat je nodig hebt en trek handschoenen aan. Dan kun je aan de slag.

Stap 1 - Mix de borax, maïzena en het warme water in een kommetje. Mix net zo

lang tot alle ingrediënten helemaal zijn opgelost.

Stap 2 - Mix de witte lijm en de glow-in-the-dark verf in een apart kommetje. Mix

het totdat je geen verschillen meer ziet. De witte lijm is nu niet meer wit en het is

één geheel geworden.

Stap 3 - Heb je alle ingrediënten in beide kommetjes goed gemixt? Dan mag je de

ingrediënten uit beide kommetjes bij elkaar gooien. Begin nog niet meteen met

roeren! Laat de ingrediënten eerst even één minuutje op elkaar reageren. Na een

minuut begin je met roeren. Door het roeren wordt het een soort deeg dat als een

bal aan elkaar blijft plakken.

Stap 4 - Als alle ingrediënten samenplakken en een soort deeg vormen, mag je het

uit het kommetje halen. Kneed het nu met je handen verder. Door het kneden wordt

het deeg steeds minder slijmerig. Het wordt ook iets harder maar is wel nog steeds

kneedbaar.

Stap 5 - Herhaal stap één tot en met vier totdat je zes balletjes hebt. Kies bij stap

twee voor ieder balletje een andere kleur verf of fluorescent.

Stap 6 - Breekiederballetjenuinzesstukjes.Intotaalhebjedan36stukjes.Met

al deze stukjes kun je zes stuiterballen maken. Voor ieder balletje pak je zes kleine

stukjes. Bedenk welke kleuren je bij elkaar wilt. De stukjes kneed je heel goed door

elkaar. Je glow-in-the-dark stuiterbal is nu af!

Glow-in-the-dark stuiterbal

26


Kinderen leren dat bepaalde materialen, als je ze mengt, samen nieuwe eigen-

schappen kunnen krijgen. Dat maakt het spannend.

Goed om te weten

Let op! Borax is matig giftig. Laat kinderen het middel alleen onder toezicht gebruiken.

Eet het niet op en gebruik het niet op oppervlakken waar eten wordt bereid. Draag

handschoenen bij het gebruik. Borax wordt verkocht in poedervorm of als kleurloos

kristalzout. Het is te koop in sommige supermarkten en anders bij de drogist of

apotheek.

Wat heb je nodig?

Perballetjehebjehetvolgendenodig:

• ½ theelepel borax

• 4 theelepels maïzena

• 4 theelepels warm water

• 1 theelepel witte, vloeibare lijm (bijvoorbeeld houtlijm)

• 1 theelepel fluorescent of glow-in-the-dark verf (voor elk balletje een andere kleur)

• 2 bakjes of kommetjes

• 2 theelepels

• een placemat

• (plastic) handschoenen


6-8 jaar8-12 jaar

Let op! Doe dit altijd samen met een volwassene! Voor het maken

van de stuiterbal heb je borax nodig. Dit is een stof waar je heel

voorzichtig mee moet zijn! Lees de bijsluiter voor je het gebruikt.


De zandtekenaar

Levensecht

0-2 jaar2-4 jaar

Jonge kinderen kunnen eindeloos spelen in zand. Liefst in een grote zandbak of op

het strand. Maar ook met een klein beetje zand kun je kinderen de mogelijkheden

van zand laten ervaren.


Pak wat zand en een dienblad. Verspreid op het dienblad een klein laagje zand.

Laat zien hoe je in het zand vormen kunt maken. Laat je kind nu ook proberen

om de vormen te maken. Het is ook leuk om te raden wat je in het zand tekent.

Jonge kinderen kunnen zand nog een beetje vreemd vinden de eerste keer dat

zeermeeinaanrakingkomen.Hetisdanookeenhelenieuweervaring.Inhet

begin is het voelen van het zand al spannend genoeg.


Spelen met zand stimuleert de handmotoriek en de zintuiglijke ontwikkeling,

namelijk het voelen. Vaak worden kinderen rustig van het kneden van zand. Maar

ook boosheid en angst kunnen ze kwijt door te graven en te knijpen in het zand.

Wat heb je nodig?

Een dienblad en wat zand.

27


Altijd al een eigen familie-memoryspel willen hebben? Maak het zelf!


Een spelletje memory is altijd leuk. Maar je eigen memoryspel spelen, is natuurlijk

nog veel leuker! Bedenk een onderwerp voor je memoryspel. Denk hierbij aan familie,

dieren, sporten of voorwerpen in huis. Ga vervolgens op pad met je fototoestel!

Maak overal foto’s van. Maak er wat meer dan je nodig hebt. Dan kun je nog een

beetje kiezen. Ben je klaar met het maken van de foto’s? Kies dan welke je wilt

gebruiken. Zet de foto’s op de computer. Kies er minimaal tien en maximaal vijftien

uit die je wilt gebruiken voor je spel. Print alle foto’s die je hebt gekozen twee keer

uit. Je memoryspel is nu eigenlijk al klaar. Als je het leuk vindt, kun je de foto’s op

een stuk stevig karton plakken. Net als echte kaartjes! Zorg wel dat je geen vloeibare

lijm gebruikt maar Prittstift of plakband. Anders kunnen de foto´s lelijk worden. Leg

alle foto’s op de kop door elkaar. Het spel kan beginnen. Veel plezier!


Kinderen vinden memory vaak een leuk spel. Het stimuleert de concentratie en het

geheugen. Daarnaast is het goed voor de taalontwikkeling door het benoemen van

de plaatjes. Door het bedenken van foto´s die bij het thema horen, is het goed voor

de cognitieve ontwikkeling.

Handig om te weten

Let goed op tijdens een spelletje memory. De kans is sterk aanwezig dat je verliest

van je kind. Hoe komt dit? Kinderen hebben een sterk ontwikkeld, zogeheten

‘eidetisch’ geheugen. Dat is nodig om visuele informatie, dus plaatjes, goed te

onthouden.Indekindertijdisditheelbelangrijkomdathetervoorzorgtdatkinderen

informatie uit de omgeving goed opslaan. Dat is nodig om te leren. Kinderen zijn in

deze fase sterk gericht op het herkennen van vormen, kleuren en afmetingen. Vanaf

ongeveer acht jaar worden andere geheugenfuncties belangrijker en neem het eidetisch

geheugen langzaam af.

Wat heb je nodig?

Een fototoestel, computer, printer en eventueel dik papier/karton, een schaar en lijm.

Fotomemory

28

Levensecht

2-4 jaar4-6 jaar6-8 jaar

8-12 jaar


Speksteen is een zachte steensoort in verschillende kleuren. Doordat het zachter

is dan veel andere steensoorten is het makkelijk te bewerken.


Werken met speksteen gaat in verschillende stappen. Volg de stappen hieronder om

je eigen kunstwerk te maken.

Stap 1: de voorbereiding

Bedenk eerst wat je wilt maken. Wil je iets kleins maken zoals een hangertje voor

een ketting, of wil je een groter kunstwerk maken? Denk dan na over de vorm. Bij -

voorbeeld een hartje, haaientand of driehoekje. Of maak je een fantasievorm? Weet

je wat je wilt maken? Pak dan een stuk speksteen om jouw kunstwerk mee te maken.

Stap 2: bewerken van speksteen met een vijl

Je zorgt met een vijl dat je een grote versie maakt van wat je uiteindelijk wilt maken.

Kijk goed naar je steen en draai hem af en toe om. Werk eerst met een grove vijl en

daarna met een fijne vijl.

Stap 3: schuren en polijsten van de speksteen

Heeft de speksteen ongeveer de vorm die je had bedacht? Dan wordt het tijd voor

de details. Hiervoor gebruik je grof schuurpapier. Hiermee kun je veel fijnere details

maken dan met een vijl. Werk met het schuurpapier de hele steen rond en maak

hem mooi glad. Houd de steen tussendoor eens onder de kraan of dompel hem in

een bakje met water. Zo kun je de kleuren mooi zien! Zorg er met schuurpapier voor

dat alle krassen verdwijnen.

Ben je tevreden met de vorm en zitten er geen krassen meer op de steen? Dan ga

je verder met watervast, fijn schuurpapier. De steen moet nu helemaal glad worden!

Ook nu houd je de steen af en toe onder de kraan of dompel je hem in een bakje

water. Zo wordt je steen nog mooier en gaat hij helemaal glanzen als je goed schuurt.

Stap 4: polijsten van de speksteen met olie

Ben je tevreden over de vorm en is je steen helemaal glad? Droog hem dan af met

een handdoek. Nu kun je hem verder polijsten met een beetje slaolie. Doe een paar

druppels op de steen en wrijf het met een doek goed in. Dit kun je eventueel een

paar keer herhalen. Glanst je steen mooi? Dan is je kunstwerk klaar!


Kinderen ervaren dat speksteen anders voelt en dat je er vormen en beelden van

kunt maken. Het bewerken is goed voor de fijne motoriek. Zelf iets creëren is goed

voor het creatieve proces en de fantasie. Als het kunstwerk klaar is, kunnen kinderen

er erg trots op zijn. Dit is goed voor het zelfvertrouwen.

Tips

Het werken met speksteen is erg leuk maar geeft wel veel stof! Het is slim om de

activiteit buiten te doen. Kan dit niet, zorg dan dat je een ruimte kiest zonder elek-

trische apparaten. Je kunt het steenstof gemakkelijk verwijderen met een borstel en

een vochtige doek. Laat kinderen niet in een kleine ruimte met speksteen werken.

Bereid kinderen voor op de mogelijkheid dat speksteen kan breken. Bespreek deze

mogelijkheid om teleurstelling achteraf te voorkomen.

Wat heb je nodig?

Een of meerdere stukken speksteen, een grove en fijne vijl, grof en fijn watervast

schuurpapier.

Kunst van speksteen


6-8 jaar8-12 jaar

Let op! Werken met speksteen geeft veel stof. Doe deze

activiteit buiten of op een plek die daarvoor geschikt is.


Je kunt met veel voorwerpen geluiden maken. Kleine kinderen vinden dit vaak

heel verrassend!


Met kleine kinderen kun je heerlijk geluiden ontdekken. Bijvoorbeeld door het

scheuren of frommelen van papier - vooral een beetje hard papier. Je kunt spulletjes

overgieten van de ene pan, schaal of beker in een andere. Bijvoorbeeld rijst, bruine

bonen of andere losse elementen. Let natuurlijk wel op dat de kinderen er geen

gevaarlijke dingen mee doen. Je kunt ook ratelen langs een kammetje of een

kammetje langs de tafelrand halen. Ontdek samen steeds meer leuke geluiden!


Kinderen leren geluiden te herkennen. Ze ontdekken hoe ze zelf geluiden kunnen

verzinnen en beleven hier plezier aan. Het is goed voor het gevoel van veiligheid en

vertrouwen in hun eigen omgeving. Ze ervaren dat je je samen kunt verwonderen

over verschillende geluiden.

Zo kun je kinderen ondersteunen bij deze activiteit

Bij de allerkleinsten doe je dit samen met je kind op schoot. Kijk bij jonge kinderen

goed naar hun reactie. Wat vinden ze leuk, grappig of misschien een beetje spannend?

Geef ze vertrouwen door dichtbij te blijven en je kind gerust te stellen als het een

beetje spannend is. Ietsgroterekinderenkunnen zelf geluiden maken.

Wat heb je nodig?

Verschillende soorten papier, schuimplastic met bobbeltjes, potjes en pannetjes en

los materiaal zoals bonen en rijst.

Geluiden ontdekken

30

Samen

0-2 jaar2-4 jaar


Het Nederlandse zand is lichtbruin. Als je naar een mooi tropisch eiland gaat,

zou het zomaar kunnen zijn dat je wit zand tegenkomt. Bij vulkanen kom je

soms ook zwart zand tegen. En in de woestijn kan zand soms rood zijn. Heb jij

weleens roze zand gezien of groen zand? En wat denk je van blauw?


Kies een mooi plekje buiten waar je goed kunt stoepkrijten. Kies dan een mooie

kleur stoepkrijt uit en leg een beetje zand op de tegel. Ga nu met het stoepkrijt

door het zand. Je mag best een beetje hard duwen. Het maakt niet uit wat je

tekent. Door vaak met je stoepkrijt door het zand te gaan, krijgt het zand de

kleur van je stoepkrijt! Je kunt het zand ook nog even extra door de kleuren heen

wrijven. Je kan dit doen met alle verschillende kleuren stoepkrijt die je maar wilt.

Door elkaar of juist niet.

Met een glazen potje, flesje of vaasje kun je van het gekleurde zand ook nog een

supergaaf kunstwerk maken. Maak verschillende laagjes van de kleuren en strooi

ze voorzichtig op elkaar. Zorg ervoor dat je het potje helemaal tot de rand toe

vult, anders gaan de kleuren door elkaar.


Kinderen zien het effect van twee materialen op elkaar. Dit is goed voor de

creatieve en zintuigelijke ervaring. Ze leren dat er creatieve mogelijkheden zijn met

verschillende materialen. Ze ervaren succes als ze het kunstwerk hebben gemaakt.


Help kinderen met het gekleurde zand in een potje, vaasje of flesje te doen. Je

kunt ze laten zien hoe je kleuren om en om of met een bepaald patroon kunt

maken. Zo ben je spelenderwijs bezig met ordenen, meten en tellen. Veel plezier!

Wat heb je nodig?

Stoepkrijt (verschillende kleuren), zand en een doorzichtig potje, vaasje of flesje.


4-6 jaar6-8 jaar

8-12 jaar

Gekleurd zand


Breien kan ook met je handen. Je gebruikt je hand als hulpstuk

waarop je gaat breien. Zo maak je een sjaal met handbreien!


Maak de wol vast aan je pink met een knoopje. Houd je handpalm naar boven. Rijg

de wol nu om en om tussen je vingers richting je wijsvinger. Doe dit niet te strak.

Ben je om je wijsvinger heen dan rijg je weer terug naar je pink. Je duim doet niet

mee. Doe dit twee keer. Je ziet nu overal twee stukjes wol. Nu trek je het onderste

stukje wol over het bovenste stukje wol over je vinger heen. Controleer altijd of je

twee strengetjes wol per vinger hebt voordat je ze over elkaar heentrekt. Het stukje

wol dat je aan je pink hebt vastgemaakt,doetNIETmee.Datmaakjestrakslosals

de sjaal iets langer is. Heb je bij je wijsvinger, middelvinger, ringvinger en pink de

stukjes over elkaar heen gehaald? Dan ga je weer heen en terug rijgen, net als in

hetbegin.Nuhebjeweertweestukjeswol.Trekweerhetonderstestukjeoverhet

bovenste stukje. Dan ga je weer heen en weer rijgen. Blijf dit herhalen. Als je na een

tijdje je hand omdraait, zie je op de bovenkant van je hand al het begin van de sjaal!

Blijf rijgen en de stukjes over elkaar heen halen tot je vindt dat de sjaal lang genoeg

is. Haal dan voorzichtig de lussen van je vingers. Haal het uiteinde van de wol nu

voorzichtig door de lussen die van je vingers komen. Hierna trek je het strak aan.

Klaar is jouw sjaal! Als je het leuk vindt, kun je de sjaal nog versieren met kralen.


Dezeactiviteitisgoedvoordefijnemotoriek.Inhetbeginlijkthetmoeilijk.Maarals

je eenmaal weet hoe het moet, is het vooral een ontspannende en gezellige activiteit.

Kinderen ervaren dat het helpt als je soms even doorzet of volhoudt.

Wat heb je nodig?

Een bol (dikke) wol. Ben je al wat verder? Dan kun je twee bollen gebruiken in

verschillende kleuren.

Tips!

• Alsjedikkewolgebruikt,krijgjeeenbrederesjaal.

• Hetduurtongeveereenuurvoordatdesjaalklaaris.

• Vooréénsjaalhebjeongeveeréénbolwolnodig.

• Wiljetussendoorevenstoppen?Dankunjehetbreiwerkvanjehandafhalen.

Doeditheelvoorzichtig.Letopmethetterugzettenopjevingers:deluswaarde wol

naar de bol gaat, moet bij je pink. Want je begint en eindigt altijd bij je pink.

• Lukthetallemaalheelgoed?Dankunjedetechniekaanpassendoorbijvoorbeeld

met twee soorten wol tegelijkertijd te handbreien.

• Lukthetnietmeteen?Geefnietop.Hetisdanjuistleukalshetwellukt!

• Rijgniettestrak!Dankrijgjekoudevingers.Enhetismakkelijkeromdelusjes

over elkaar heen te trekken als het wat losser zit.

Brei een sjaal met je handen


6-8 jaar8-12 jaar


Als je een verhaal vertelt met echte geluiden erbij is het bijna een film. Maak je

eigen hoorspel!


Bedenk eerst een verhaal. Wat wil je vertellen? Dit kun je alleen doen of samen.

Schrijf het verhaal kort op. Bedenk ook vast welke geluiden erbij horen. Bijvoorbeeld

harde wind, een telefoon, een auto die de motor start of een deur die opengaat.

Schrijf alle geluiden op die in je verhaal zitten en ga op zoek naar deze geluiden.

Hoe kun je die zelf maken? Je kunt ze echt maken door bijvoorbeeld een deur open

en dicht te doen. Maar je kunt ze natuurlijk ook maken door het geluid van een

piepende of krakende deur na te doen. Ben je met een groepje? Bedenk wie het

verhaal vertelt en wie welke geluiden maakt. Heb je alles goed voorbereid? Je

verhaal, welke geluiden erbij horen en hoe je ze kunt maken? Dan ben je klaar voor

je hoorspel! Je kunt de geluiden ook opnemen met een telefoon of camera. Let dan

goed op wanneer je welk geluid moet afspelen.


Kinderen leren redeneren en verbanden leggen. Welke geluiden horen en passen

in het verhaal. Ze ervaren wat geluid kan doen met een verhaal en de beleving.

Hierdoor ervaren ze het belang van intonatie en het effect hiervan.


Volg de aanwijzingen en opdrachten op van kinderen. Stuur ze door vragen te

stellen, geef niet direct oplossingen.

Wat heb je nodig?

Pen en papier, eventueel een telefoon of camera om geluiden mee op te nemen en

een gezonde dosis fantasie.

Hoorspel maken

Levensecht

6-8 jaar8-12 jaar


Muziek maken met instrumenten is natuurlijk heel leuk, maar muziek kun je met

van alles maken. Doe eens gek. Trek de kastjes open en probeer muziek te maken

met alles wat je tegenkomt!


Waar denk jij dat je allemaal muziek mee kunt maken? Kijk eens rond in het huis.

Indekeukenkastjesenbijjeeigenspeelgoed.Jekuntmetheelveeldingenmuziek

maken. Met pollepels trommelen op pannen, met theelepeltjes tegen glazen tikken

of rinkelen met sleutelbossen. Alles maakt geluid. Ontdek eerst welke verschillende

geluiden je allemaal kunt maken. Probeer daarna eens een melodie te maken met

al deze geluiden en maak er een gezellig muziekspektakel van.


Het is natuurlijk erg leuk om muziek te maken met zoveel mogelijk dingen in en

om het huis. Kinderen ontdekken de mogelijkheden van verschillende levensechte

materialen. Ze ontdekken en herkennen dat verschillende materialen andere geluiden

maken. Het herkennen van geluiden in het huis geeft een gevoel van basisveiligheid.

Jonge kinderen ontdekken door te voelen en te pakken, zij grijpen spelenderwijs de

wereld om hen heen.


Jonge kinderen doen dit eigenlijk vaak al automatisch. Ze willen met alles dat ze

vastpakken ergens op tikken of slaan. Zorg dat er verschillende materialen beschikbaar

zijn. Kijk naar hoe kinderen reageren. Kijk verrast, blij of geschrokken als er een

mooi geluid ontstaat. Stimuleer kinderen om geluiden te ontdekken en geef ze

de ruimte om te experimenteren. Laat ze zelf de materialen in huis uitzoeken.

Wat heb je nodig?

Je kunt alles gebruiken wat aanwezig is. Het is wel aan te raden om kostbare

materialen weg te zetten of vooraf duidelijke afspraken te maken.

Huis-, tuin- en keukenmuziek

Levensecht

0-2 jaar2-4 jaar4-6 jaar6-8 jaar


Door lijnen door elkaar te tekenen, kun je hele mooie tekeningen maken.

Bijvoorbeeld een fantasiedier!


Pak een groot vel papier en een potlood. Nu teken je allemaal lijnen door elkaar.

Die lijnen mogen alle kanten opgaan. Zorg er wel voor dat je allemaal vakjes krijgt.

Die vakjes kleur je in. Dit kan met viltstiften of kleurpotloden. Heb je een paar vakjes

ingekleurd? Probeer er dan een vorm in te zien. Zie je al het begin van een dier? Of

een ander fantasiefiguur? Maak er nu jouw eigen fantasiefiguur van door de vakjes

verder in te kleuren. Het is een fantasiefiguur dus jij mag helemaal zelf bedenken

hoe het eruit gaat zien!

Je kunt er natuurlijk ook een schilderij van maken. Gebruik dan verf op een schilders-

doek of een groot vel papier. Karel Appel, een beroemde Nederlandse schilder, heeft

veel fantasiedieren geschilderd. Zoek het maar eens op in de bibliotheek of op internet!

Misschien wil je er eentje namaken?


Deze activiteit prikkelt de fantasie. Kinderen zijn vaak erg geduldig en vol verwon-

dering over wat er kan ontstaan. Zij ervaren dat er verschillende manieren zijn om

tot een resultaat te komen. Dat ze inspraak hebben en mogen beslissen geeft veel

zelfvertrouwen.

Tip

Wanneer je kind niet gelijk een figuur ziet, stimuleer je kind dan om de vakjes verder

intekleuren.Jekuntsamenopzoekgaannaareendieroffiguur.“Misschienisdit

weleenpoot.Enalswedatvakjeernaastinkleuren,wordtdatmisschienweldebuik.”

Het is een fantasiefiguur dus niets is fout! Drie oren of vier ogen, het mag allemaal.

Wat heb je nodig?

Een groot vel papier of schilders-

doek en potlood of viltstift voor de

lijnen. Voor het inkleuren gebruik

je potloden, viltstiften of verf en

kwasten.

Je eigen fantasiefiguur


4-6 jaar6-8 jaar


Bijna alle kinderen vinden klei leuk. Lekker kneden, felle kleurtjes en erg leuk

om allerlei figuurtjes mee te maken! Je kunt klei natuurlijk kopen bij de speel-

goedwinkel. Maar... je kunt het ook zelf maken! Het is niet alleen goedkoop,

maar ook makkelijk en vooral erg leuk om te doen!


Zet alles klaar wat je nodig hebt. Dan kun je aan de slag!

Stap 1 - Meng alle ingrediënten met elkaar in een kom.

Stap 2 - Mix het goed met een garde. Het wordt een beetje rommelig en duurt wel

even voor het allemaal goed door elkaar is. Mix net zo lang totdat bijna alle klontjes

weg zijn.

Stap 3 - Vraag een volwassene om even te helpen want nu ga je koken! Kook je

mengsel op middelhoog vuur en blijf steeds roeren. Dit duurt even maar blijf roeren

tot het een bal deeg wordt. Haal het deeg van het vuur als het één grote bal is

geworden. Bestrooi een placemat met bloem en leg het deeg daarop. Pas op, het is

warm! Laat het nu 20 tot 30 minuten afkoelen.

Stap 4-Ishetdeeggoedafgekoeld?Dankunjegaankneden!Blijferbloembij

doen tot het deeg niet meer kleeft. Nu kun je ook extra ingrediënten erbij doen.

Bijvoorbeeld glitters of kleurstof.

Stap 5-Jekleiishelemaalklaar!Tijdomlekkertekleienenerietsmooisvante

maken.


Kleien bevordert de fijne motoriek en de creativiteit van kinderen. Spelen met klei

versterkt de gevoeligheid van de handen. Het proces van vormen, veranderen,

platslaan en iets nieuws maken, kan kinderen lang bezighouden. Kinderen kunnen

met kleien ook ervaringen opdoen die aan de basis liggen van het later goed leren

rekenen. Allemaal brokjes kunnen weer worden samengevoegd tot één. Zo leren ze

dat de totale hoeveelheid niet verandert, maar dat je het wel kunt verdelen.


Laat verschillende manieren en vormen zien aan kinderen. Hoe je kunt rollen of met

een glaasje rondjes kunt uitsteken. Je leert kinderen spelenderwijs vormen en kleuren.

Wat heb je nodig?

Voor het deeg:

• 1kopjebloem

• 1kopjewarmwater

• 2theelepelszout

• 2theelepelscreamoftartar(ditisonlineverkrijgbaarofbijbakwinkels,inhet

Nederlands wordt het soms ook wijnsteenpoeder genoemd)

• 2theelepelsolie

• eenpakjeJello van 8,5 gram (in verschillende kleuren verkrijgbaar bij Albert Heijn)

Bij het kneden:

• extrabloem

• kleurstofofglitters

Zelfgemaakte klei


4-6 jaar6-8 jaar

8-12 jaar

Let op! Bij deze activiteit moet je koken.

Vraag een volwassene om je hiermee te helpen.

3737

Vind jij het einde van sommige verhalen of films niet leuk?! Maak dan je eigen einde

aan het verhaal!


Kies een verhaal waarvan je het einde niet zo leuk vindt. Bijvoorbeeld van een

bekende film of een boek. Bedenk hoe het verhaal volgens jou zou kunnen gaan.

Heb je een goed idee? Dan kun je het verhaal gaan schrijven. Schrijf het verhaal

zodat het begin hetzelfde is, maar het einde een beetje of heel anders. Je kunt dit

ook met vriendjes en vriendinnetjes doen. Kies samen een verhaal en bedenk met

z’n allen een ander einde aan het verhaal. Je kunt dit doen in overleg. Of om de

beurt een zin. Of je schrijft zonder te overleggen allemaal een ander einde. Leuk

om te vergelijken als je klaar bent! Had iedereen hetzelfde idee? Of zijn de verhalen

heel anders geworden? Je kunt ook één van de verhalen kiezen om na te spelen.


Deze activiteit is goed voor de ontwikkeling van de fantasie. Kinderen leren van elkaar,

moeten overleggen en goed naar elkaar luisteren. Ze moeten ook samenwerken

en vertrouwen hebben in anderen. Zo oefenen ze vaardigheden die nodig zijn in de

maatschappij.

Wat heb je nodig?

Eventueel papier en pen.

Net even anders

Participatie

6-8 jaar 8-12 jaar



Een echte favoriet bij jongere kinderen. Poppenkast!


Bouw je eigen theater! Maak eerst de poppenkast, dit kan al door een tafel op

de zijkant te zetten. Hier kun je dan achter zitten. Zet wat stoelen klaar of leg wat

kussensopdegrondvoorhetpubliek.Trekdehandpoppenaanenbeginhet

verhaal.Ietsouderekinderenkunnenzelfeenverhaalverzinneneneenvoorstelling

geven! Vriendjes, vriendinnetjes en ouders kunnen dan het publiek zijn.

Voor jongere kinderen kunnen ouders een voorstelling geven. Laat de kinderen dan

na de voorstelling aan de slag gaan met de poppen. Durven ze de handpoppen aan

hun hand te doen? En zelf achter de tafel te kruipen? Geef ze alle ruimte en laat ze

heerlijk opgaan in hun eigen fantasiewereld.

Heb je geen handpoppen? Dan kun je die zelf maken! Van bijvoorbeeld oude sokken

of washandjes. Met textielstiften kun je hierop tekenen. Of je kunt er dingen op

plakken of lijmen. Je kunt ook je favoriete knuffels gebruiken. Laat die bewegen

en verzin er stemmetjes en geluiden bij.


Door rollenspellen voor te doen, stimuleer je de taalontwikkeling van kinderen. Als

kinderen zelf kunnen spelen, kunnen ze opgaan in hun fantasiewereld. Ze leren zich

ook te verplaatsen in anderen. Ze kunnen hun emoties leren verwoorden en uitspelen,

bijvoorbeeld door het praten via de pop.

Tip

Ook hele jonge kinderen genieten al van kijken naar knuffels en poppen. Je kunt

voor de jongste kinderen een theater maken met favoriete knuffeldieren.

Wat heb je nodig?

Handpoppen of knuffels, een vorm van poppenkast (bijvoorbeeld een kleine tafel

op de zijkant zetten). Oude sokken/washandjes en textielstiften als je zelf de

poppen maakt.

Poppenkast

Interactie

0-2 jaar2-4 jaar4-6 jaar6-8 jaar


Rap is een bepaalde zangstijl die je veel tegenkomt in hiphopmuziek. Rap is een

manier van praten in een bepaald ritme. Rappers worden ook wel eens moderne

dichters genoemd. Dichters hebben het over de dingen die hen bezighouden.

Het maken van een rap kun je alleen doen. Maar is natuurlijk ook heel leuk om

samen te doen met vrienden en vriendinnen. Lees snel verder voor handige tips en

maak je eigen stoere rap!


Bij het maken van een rap zijn drie dingen belangrijk. Het ritme, de tekst en de

‘performance’.

Stap 1: het ritme

Bedenk een ritme waarop je een rap wilt maken. Dit kun je zelf verzinnen of je kunt

een bestaand ritme van een liedje gebruiken. Je hebt ook spullen nodig om het geluid

van het ritme te maken. Hiervoor kun je van alles in huis gebruiken. Bijvoorbeeld een

emmer, een koektrommel, een krant of het tafelblad. Noem maar op.

Stap 2: de tekst

Bij een rap is, eigenlijk net als in een gedicht, het ritme van de woorden heel

belangrijk. Probeer te rappen binnen vier maten. Als een zin lekker loopt binnen vier

maten (dus het rijmwoord valt op de vierde maat) dan heb je een ‘flow’. Je gebruikt

rijmwoorden zoals ‘doel’ en ‘cool’ of ‘plek’ en ‘gek’. Maar je kunt ook het zogenaamde

klinkerrijm gebruiken. De klinkers zijn gelijk, de medeklinkers niet. Bijvoorbeeld ‘knoop’

en ‘loopt’ of ‘taart’ en ‘raam’. Begin met het opschrijven van heel veel rijmwoorden.

Die kun je dan gebruiken in je rap. Voor het schrijven van de tekst kun je het beste

starten met je refrein (dat stukje dat steeds terugkomt in een liedje). Als je een goed

refrein hebt, wordt het tijd voor de coupletten (dat is de tekst tussen de refreinen

door). Probeer twee of drie coupletten te schrijven waar je refrein steeds tussen past.

Stap 3: de performance

Bijeenrapisdemanierwaaropjehetbrengtnatuurlijkheelbelangrijk:jeperformance.

Probeer tijdens het schrijven ook al te performen. Het is best lastig om te rappen op

de maat. Zijn zinnen te lang of te kort dan heb je dat tijdens het schrijven meteen

indegaten.Gebruikeenspiegelomteoefenenengeefelkaartips.Isallesklaaren

heb je goed geoefend? Dan is het tijd voor je optreden! Wie is jouw publiek?


Kinderen ervaren dat ze in een rap kunnen verwoorden en uitdrukken wat ze voelen,

willen en doen. Ritmes helpen bij dingen onthouden. Kinderen oefenen met het geven

van hun mening en oefenen het geven van een optreden (performance). Het geven

van een optreden is goed voor het zelfvertrouwen.

Tip

Maak een filmpje van het optreden en kijk samen de beelden terug. Laat zien hoe

goed en knap het is. Zo ervaren kinderen dat het fijn is dat je gezien wordt, positief

benaderd wordt en persoonlijke aandacht krijgt.

Wat heb je nodig?

Pen, papier en eventueel muziekinstrumenten (of iets anders om de maat mee aan

te geven).

Je eigen rap maken

Interactie

6-8 jaar 8-12 jaar

Indemuziekwordtmeestalgespeeldineenbepaaldritme.Jekunteenmuziek-

stuk tikken in een ritme 1, 2, 1, 2, 1, 2 en zo verder. Of 1, 2, 3, 1, 2, 3, 1, 2, 3 of

1, 2, 3, 4, 1, 2, 3, 4, 1, 2, 3, 4 enzovoort. De tijd die het kost om een groepje te

tikken (1, 2, 3, 4), noem je de maat.


Niets is wat het lijkt. Of tenminste... niet alles is wat het lijkt. Soms worden je

hersenen voor de gek gehouden. Je denkt iets te zien maar in werkelijkheid is het

anders. Er zijn een paar grappige trucjes om zelf dit soort foto’s te maken.


Waarschijnlijk ben jij ongeveer even groot als je vriendje of vriendinnetje. Ga maar

eens naast elkaar staan. Laat nu iemand een foto van jullie maken waarop je jullie

hele lichaam ziet. Je kunt het ook laten lijken alsof een van jullie véééél groter is

dan de ander. Blijf zelf staan waar je staat. Je vriendje of vriendinnetje zet drie grote

stappen recht naar achteren. Nu maakt iemand eenzelfde foto vanaf dezelfde plek

als de eerste keer. Kijk maar eens wat er gebeurt?! Jij lijkt veel groter dan de ander!

Probeer dit ook eens met je ouders.

Door te spelen met de plek waar je staat en de plek waarvandaan je de foto neemt,

kun je heel veel grappige beelden maken. Zo kan het lijken alsof je een auto weg-

blaast. Je kunt een vliegtuig vangen, de zon beethouden of je bent zo sterk dat je

de toren van Pisa tegenhoudt met je handen!

Een paar voorbeelden die je zelf kunt proberen.

Groter of kleiner - Probeer jezelf groter of juist kleiner te laten lijken dan een ander

voorwerp of persoon. Dat kan door de afstand tussen de twee voorwerpen groter te

maken. Maak de foto een beetje vanaf onder. Daardoor lijkt het voorwerp dat voor-

aan staat op de foto veel groter.

Gebroken of één geheel - Pak twee grote dozen. Zet deze ongeveer een halve

meter uit elkaar op de grond. Zet de open kant naar beneden. Ga zelf bij een van de

dozen liggen met je benen onder de doos. Knip hiervoor een stukje uit de zijkant

van de doos. Zo kun je eronder liggen terwijl de doos recht op de grond staat. Een

vriendje of vriendinnetje gaat bij de tweede doos liggen. Maar dan met zijn of haar

hoofd en middel onder de doos. Alleen de benen steken uit. Vraag nu iemand om

van bovenaf een foto te maken. Op de foto zie je alleen het bovenlichaam van de

één en de benen van de ander. Maar dan wel met een groot leeg gat in het midden!

Gek he?

Probeer zelf uit wat je nog meer kunt doen!


6-8 jaar8-12 jaar

Fotografie optisch bedrog



Kinderen ervaren dat er verschillende manieren zijn om beelden te creëren. Je kunt

een beeld maken waarop iets totaal anders lijkt dan het in werkelijkheid is. Bij deze

activiteiten kun je veel proberen, onderzoeken én creatief zijn. Kinderen leren ook te

redeneren. Neem niet alles zomaar aan wat je hoort of ziet.

Tips

Probeer eerst eens samen wat voorbeelden na te doen. Daarna kun je kinderen

motiveren om zelf iets nieuws te bedenken door vanuit verschillende posities

foto’s te maken.

Wat heb je nodig?

Een fototoestel of telefoon met camera.


Wij gaan op berenjacht is één van de meest bekende en geliefde klassieke

kinderverhalen ooit. In dit verhaal beleven de kinderen het avontuur van een

berenjacht. Er staat ze van alles te wachten. Aan de hand van de verhaallijn

gaan de kinderen op pad. Door alles in het verhaal zelf te doen en uit te beelden,

wordt het een spannend avontuur.


Vertel met een spannende stem dat we op berenjacht gaan. Met je handen op

jeknieënmaakjehetgeluidvanlopen.Jekomtallerleihindernissentegen:de

deur, een muur, water, modder, een boom. Elke hindernis wordt genomen met de

woorden: “Eendeur...water...watmoetenwedoen?Wekunnenernietonderdoor.

We kunnenernietoverheen.Dangaanweerdoorheen.”Gebruikbegeleidende

gebaren bij het openenvandedeur,zwemmenenklimmen.Tussendoorblijfjehet

loopgeluid maken met je handen op je knieën. Uiteindelijk kom je bij het berenhol.

We gaan naar binnen. Handenvooruitwanthetisdonker:“Ikzieniks...ikvoel

iets... wat is het? Het is zacht, het is warm, het beweegt, het doet zijn ogen open.

HETISDEBEER!Rennen...“.

Insneltempogajeinomgekeerdevolgordeweerhelemaalterug.Totdedeurdie

dichtslaat. Einde. Hè hè, we zijn weer thuis.


Het is een spannend spel. Als de kinderen het al eerder hebben gehoord, bouwt

de spanning steeds verder op.

Tip

Lees het verhaal van tevoren door. Zet vast wat materialen klaar die het verhaal

ondersteunen.Ietswaaronderdoorgekropenkanworden,ietswaaroverheen

geklommen kan worden, enzovoort.

Wat heb je nodig?

Ruimte om met de kinderen de hindernissen van het verhaal te beleven. Eventueel

het boek ‘Wij gaan op berenjacht’ om het verhaal kracht bij te zetten aan de hand

van illustraties. Heb je het boek niet, dan kun je de tekst van het verhaal vinden

op internet.

Wij gaan op berenjacht

Interactie

2-4 jaar4-6 jaar


Maak een kunstwerk met bijvoorbeeld zand, flessendoppen of takjes.


Je kunt met verschillende materialen mooie dingen maken. Bijvoorbeeld een schilderij

of tekening met echt zand en schelpen! Zorg dat je een groot vel stevig papier hebt.

Of een schildersdoek. Bedenk wat je wilt maken. Gebruik verschillende papiersoorten

die je op je kunstwerk kunt lijmen. Als je een bruine ondergrond maakt, kun je hier-

op echt zand en schelpen plakken om een mooi strand te maken. Probeer duinen te

maken door een hoopje zand te lijmen. Om de zee te maken, meng je verf met water.

Natuurlijk kun je ook andere kunstwerken maken. Bijvoorbeeld van takjes, bladeren

of afvalmateriaal dat je opnieuw kunt gebruiken. Of maak iets moois met kurken,

flessendoppen, lege melkpakken, oude kranten, lege wc-rollen, enzovoort.


Kinderen ervaren de eigenschappen en structuren van verschillende materialen. Ze

leren dat ze materialen opnieuw kunnen gebruiken en leren zo andere mogelijkheden

van de materialen. Dit ondersteunt creatief denken. Recyclen leert kinderen spelender-

wijs om zuinig om te gaan met de wereld.

Wat heb je nodig?

Stevig papier of een schildersdoek. Verder kun je zelf bedenken wat je in je

kunstwerk kunt gebruiken.

Kunstwerk met levensechte materialen

Levensecht


8-12 jaar


Muziekinstrumenten kun je zelf maken! Maak je eigen trommel, fluit en schud-

kokers en je bent klaar om muziek te maken.


Trommel (voor kinderen van 2 tot 8 jaar)

Gebruik een oud bakje of potje. Bijvoorbeeld een aardewerkpotje, plastic bakje of

leeg (schoon) soepblik. Eerst verf je deze in een mooie kleur. Als de verf goed droog

is, ga je verder met het maken van je trommel. Je kunt je trommel ook versieren door

er allerlei stukjes papier op te plakken. Pak nu een ballon. Knip het tuitje van de

ballon en rek hem even goed op. Nu trek

je de ballon over de bovenkant van je bakje

waar de opening zit. Het uiteinde van de

ballon plak je goed vast op het bakje met

sterk plakband. Je trommel is klaar! Nu heb

je nog stokjes nodig. Gebruik hiervoor twee

satéprikkers. Draai plakband om de scherpe

kant. Gekleurd plakband (tape) is het leukste.

Je kunt het stokje ook nog een kleurtje geven

metverf.Inplaatsvanplakbandkunjeook

een stukje kurk aan het uiteinde van het

satéstokje prikken.

Panfluit (voor kinderen van 6 tot 12 jaar)

Hiervoor heb je een pvc-buis nodig met een diameter van 15 tot 20 mm. Zaag de

pvc-buisinvierstukken:1x26cm,1x20,5cm,1x17cmen1x14,5cm.De

lengte van de buis bepaalt de hoogte van de toon. Hoe langer de buis, hoe lager

de toon. Zaag de buizen precies recht af anders klinkt de fluit vals. Zorg dat er geen

scherpe stukjes aan de buizen zitten. Maak nu de onderkant van de buizen dicht

met wat speelklei. Zet de buizen met elastiekjes tegen een plankje en lijm ze vast.

Zorg ervoor dat de bovenkant van de buisjes allemaal op dezelfde hoogte zitten aan

de bovenkant van het plankje. Blaas nu voorzichtig over de buizen heen. Je maakt

muziek met je eigen panfluit!

Gitaar (voor kinderen van 4 tot 12 jaar)

Gebruik zes grote elastieken. Rek eerst de elastieken goed uit. Als je het elastiek weer

loslaat, moet deze zichtbaar blijven trillen. Pak nu een doos zonder deksel en een

lege keukenrol. Maak een gat aan één van de korte kanten van de doos waar de

keukenrol precies inpast. Plak deze vast met lijm of plakband. De vorm van je gitaar

is nu al af. Je kunt het natuurlijk ook mooi kleuren of beplakken. Nu de snaren nog.

Pak een elastiek en rek het uit zodat het rond de smalle kant van de doos past. Het

elastiek raakt nu aan drie kanten de doos en aan één kant niet. Dit is waar eerst

de deksel van de doos zat. Doe nu alle zes de elastieken om de doos. Let wel goed

op dat de doos stevig genoeg is. Als de elastieken te sterk zijn, kunnen ze de doos

fijnpletten. Als je nu langs de elastieken gaat, maakt je gitaar al geluid. Ze maken

wel allemaal hetzelfde geluid. Probeer er nu voor te zorgen dat de elastieken losser

en strakker zitten. Daardoor maken ze straks allemaal een ander geluid. Je kunt dit

doen door aan de achterkant een klein knoopje te leggen in het elastiek. Of er een

potlood tussen te stoppen en vast te plakken. Het wordt nog strakker als je het elastiek

meerdere keren rond het potlood draait.

Maak je eigen muziekinstrumenten



8-12 jaar


Sambaballen (voor kinderen van 2 tot 6 jaar)

Pak een waterballon en vul die met lucht en een handvol rijstkorrels. Nu knoop je de

ballon dicht en plak je er papier-maché omheen. Papier-maché maak je door behang-

lijm te maken volgens de gebruiksaanwijzing op de verpakking.

Dan haal je stukjes krant door de behanglijm en plak je die

op de ballon. Maak meerdere lagen over elkaar. Gebruik veel

lijm en laat het goed drogen! Gebruik een bamboestokje of

oud potlood als stokje. Plak dit eerst met plakband vast op het

(droge) papier-maché. Verberg het plakband door er nog een laag

papier-maché overheen te plakken. Als het papier-maché helemaal

droog is (laat het minimaal 24 uur drogen), kun je de sambabal nog

mooi verven.

Schudkokers (voor kinderen van 2 tot 6 jaar)

Schudkokers kun je maken van wc-rollen of van kleine doosjes van toetjes. Vul de

kokers met rijst, bonen, steentjes, zand of iets dergelijks. Dan plak je de kokers

af met diverse soorten papier of plastic. Als je telkens twee dezelfde maakt en de

kokers zijn verder gelijk van uiterlijk kun je er leuke spelletjes mee doen. Je kunt ook

hele grote schudkokers maken die meer een regenbui-effect hebben. Dat kan bijvoor-

beeld met een keukenrol. Wil je ze echt groot maken, gebruik dan een pvc-buis.


Kinderen ervaren dat je met materialen verschillende geluiden en muziek kunt

maken.


Help de kinderen waar nodig maar laat je kind zoveel mogelijk zelf doen. Dat vergroot

het zelfvertrouwen. Zo ervaren kinderen hoe het voelt als je trots bent op een resultaat.

Wat heb je nodig?

Voor de trommel

Aardewerkpotje of bakje van bijvoorbeeld koeken of een leeg (schoon) soepblik,

een ballon, schaar, verf, (gekleurd) plakband en satéprikkers.

Voor de panfluit

Eén meter pvc-buis met een diameter van 15 tot 20 mm, elastiekjes, een plankje

van 9 bij 3 cm, speelklei en een zaag.

Gitaar

Een doos met een deksel (bij voorkeur van schuimplastic of van karton), zes elastieken

(hoe dikker hoe beter), een kartonnen rol van keukenpapier en lijm of plakband.

Sambaballen

Een waterballon, rijst, bamboestokjes of een oud potlood, verf en plakband. Voor de

papier-maché heb je (oude) kranten nodig en behanglijm.

Schudkokers

Wc-rollen, lege boterdoosjes met deksel of kuipjes van toetjes, papier of plastic om

de rollen mee af te sluiten, plakband, papier om de rollen eventueel mee te versieren

en materialen om in de rollen te doen zoals rijst, bonen, zand of steentjes.


Bij ‘normaal’ verstoppertje spelen, verstopt iedereen zich en zoekt één van de

kinderen de rest. Bij sardientjes doe je dit precies andersom!


Je begint met het aanwijzen van één verstopper. Die verstopt zich ergens in de

ruimte. Alle andere kinderen zoeken nu naar de verstopper. Dit doe je allemaal apart

van elkaar (dus niet met z’n allen samen). Vind je de verstopper? Dan verstop jij je

ookopdiezelfdeplek!Nuzittentweekinderenverstoptopéénplek.Iederkinddat

deverstopplekvindt,verstoptzichdaarook.Totdaternogmaarééniemandaanhet

zoeken is. Vindt hij of zij alle kinderen die verstopt zijn op één plek als sardientjes in

een blikje?


Kinderen leren snel van rol te wisselen. Het ene moment ben je zoeker, het andere

moment verstopper. Kinderen ervaren wat groepsgevoel is. Dat ontstaat als je samen

afspraken maakt en je daaraan houdt. Deze activiteit geeft veel plezier en is tegelijk

ook spannend.

Wat heb je nodig?

Een grote ruimte waar je je kunt verstoppen. Buiten in de woonwijk, in het bos of

in het park is dit ook erg leuk! Of speel het eens binnen als het donker is.

Sardientjes

Samen

4-6 jaar6-8 jaar

8-12 jaar

46


Jongleren kun je met van alles. Van sinaasappels tot pittenzakjes en van kegels

tot balletjes. Maar er is natuurlijk niets leuker dan jongleren met zelfgemaakte

jongleerballen!


Om te jongleren heb je drie balletjes nodig. Je kunt deze het beste één voor één

maken. Leg hiervoor rijst, ballonnen, boterhamzakjes en een schaar klaar. Pak een

boter hamzakje en vul dit met rijst. Gebruik ongeveer drie tot vier handjes rijst zodat

je de inhoud van het zakje makkelijk in het kommetje van je hand kunt houden. Draai

het boterhamzakje nu dicht en vouw het overige stuk van het zakje terug om de rijst.

Je hoeft er geen knoop in te leggen! Knip met een schaar de blaastuitjes van drie

ballonnen af. Pak de eerste ballon, trek de ballon om het zakje met rijst. Pak nu de

tweedeballonentrekdezeookomhetzakjemetrijst.Letop:deopeningvandeballon

moet op een andere plek komen dan die van je eerste ballon zodat je niets meer ziet

van het boterhamzakje. Doe hetzelfde met de derde ballon en je balletje is af! Maak

nu ook de andere twee balletjes. Tip: het is slim om steeds een andere kleur te kiezen

voor de buitenste ballon. Dat maakt het oefenen met jongleren iets makkelijker!


Kinderen ervaren dat ze zelf speelgoed kunnen maken en dat je niet altijd speel-

goed in de winkel hoeft te kopen.

Wat heb je nodig?

Negen ballonnen (eventueel in verschillende kleuren), rijst ( je kunt ook zand of

meel gebruiken), drie boterhamzakjes en een schaar.

Zelf jongleerballen maken


4-6 jaar6-8 jaar

8-12 jaar


Gooi de ballen in de lucht en probeer ze steeds weer te vangen.


Stap 1 - Pak één balletje. Gooi dit ongeveer tot ooghoogte omhoog en vang het

weer met dezelfde hand (recht omhoog!). Probeer hierbij stil te blijven staan.

Oefen met beide handen. Als dit goed gaat, pak je twee balletjes. Gooi beide

balletjes tegelijk recht omhoog en vang deze weer met dezelfde hand.

Stap 2 - Pak één balletje. Gooi dit ongeveer tot ooghoogte omhoog en

vang het met de andere hand (een heel klein beetje schuin gooien!).

Probeer hierbij stil te blijven staan. Oefen dit met beide handen.

Stap 3 - Pak twee balletjes, in elke hand één. Gooi één balletje omhoog. Als dit op

het hoogste punt is (ooghoogte) en weer gaat dalen, gooi je het tweede balletje.

Letop:jemoetnatuurlijkwelbeideballetjesweerproberentevangeninjeandere

hand! Als dit goed gaat, kun je ook vast het derde balletje pakken. Dit houd je dan

gewoon vast in een van je handen en hier doe je nog even niets mee.

Stap 4 - Pakalledriedeballetjes.Injeenehandéénballetje,injeanderehand

twee balletjes. Begin met de hand waarin je twee balletjes hebt. Gooi één balletje

omhoog, als dit op het hoogste punt is (ooghoogte), gooi je het tweede balletje

(uit je andere hand) omhoog. Als dit balletje weer op het hoogste punt is

(ooghoogte), gooi je het derde balletje (uit je eerste hand) omhoog. Natuurlijk

moet je alle balletjes weer vangen met je andere hand. Blijf doorgaan. Als je een

balletje vangt, gooi je die weer omhoog.

Jongleren


6-8 jaar8-12 jaar



Jongleren leer je stap voor stap. Als je één stapje onder de knie

hebt, probeer je het volgende (iets moeilijkere) stapje. Kinderen

moeten volhouden en blijven proberen totdat ze het in de vingers

hebben. Zo ervaren ze dat je door oefenen en doorzetten resultaat

boekt! Het vergroot de hersencapaciteit door training van de oog-

handcoördinatie en het verbetert de concentratie.

Tip

Jongleren is leuk voor jong en oud. Voor veel volwassenen is het

net zo lastig om te beginnen met jongleren als voor kinderen.

Doe dus mee en oefen tegelijkertijd naast elkaar.

Wat heb je nodig?

Drie jongleerballen.


Heb jij oude kleren in de kast liggen die je nooit meer aan hebt? Of schoenen

die niet meer zo mooi zijn?! Maak zelf je oude kleren weer supercool en hip!


Stripboekschoenen

Heb jij schoenen die je niet meer draagt? Of die niet zo mooi meer zijn? Maak er

stripboekschoenen van!

Stap 1 - Verzamel plaatjes uit een strip-

boek of tijdschrift en knip ze uit.

Stap 2 - Kies je favoriete plaatjes uit je

verzameling. Bedenk vast op welke plek

op je schoen je ze zou willen plakken.

Stap 3 - Weet je zeker wat je waar wilt plakken?

Dan kun je beginnen. Je gebruikt voor het plakken

modpodge. Dit is een speciaal soort lijm. Smeer

met een kwastje voorzichtig wat modpodge op

de achterkant van het plaatje. Plak al je plaatjes

op je schoenen. Zorg dat het helemaal vol zit met

plaatjes en je geen stukje van je oude schoen

meer ziet.

Stap 4 - Zitten alle plaatjes op beide schoenen? En is de modpodge opgedroogd?

Dan smeer je met een kwastje een laag modpodge over alle plaatjes. Laat dit weer

helemaaldrogen.Smeerhetnogtweekeerinmetmodpodge.Tussendoormoetje

hetsteedsgoedlatendrogen.Isdelaatstelaagdroog?Danzijnjeschoenenklaar.

Tijdomzeaaniedereentelatenzien!

T-shirt-jurkje

MeteenoudT-shirtvanjevaderofmoederkunjeeeneigenjurkjemaken!

Stap 1-VraagaanjevaderofmoederofjeeenoudgrootT-shirtmaggebruiken.

Stap 2 -TrekhetT-shirtaan.Kijkwaarjeeenbandzoukunnendoen.Dehandigste

plek hiervoor is je middel. Kies een mooi touw of lint. Maak dit vast aan je shirt op

die plek. Dit kun je doen met naald en draad. Maar bijvoorbeeld ook met een leuke

button.

Stap 3 - De vorm van je jurkje is nu klaar. Je kunt er natuurlijk nog van alles aan

veranderen. Bijvoorbeeld de mouwen eraf knippen. Je kunt de onderkant van het

T-shirtinstrokenknippenofjehalslijnandersmaken.

Stap 4 - Je kunt je jurk natuurlijk ook nog versieren. Bijvoorbeeld door er mooie

kralen aan vast te maken. Of door er met textielverf iets moois op te verven.

Kleding pimpen


6-8 jaar8-12 jaar

Let op! BijhetmakenvaneenT-shirtmetjeeigenprintgebruik

je bleekmiddel. Vraag een volwassene om te helpen. Zorg dat

het bleekmiddel niet op andere materialen komt!


T-shirt met eigen print

MaakjeeigenprintopeenoudT-shirt.

Stap 1-KieseenoudT-shirtdatéénkleurheeft,maargeenwitT-shirt.

Stap 2-BedenkwatvoorplaatjejekunttekenendatjegraagopditT-shirtwilthebben.

Tekenditopeenstukkarton.Ditwordtjesjabloon.Kniphetplaatjeuitenleghetop

jeT-shirt.

Stap 3 - Pak een oude, platte zeef, een oude (tanden)borstel en wat bleekmiddel

(chloor).Letop:bleekmiddelisgevaarlijk!Vraageenvolwasseneomjetehelpen.

Stap 4-ZorgdatjeplaatjeopkartongoedvastligtopjeT-shirt.Zetditbijvoorbeeld

vast met een veiligheidsspeld. Schenk wat van het bleekmiddel in een oude beker

en doop de (tanden)borstel hierin. Houd de zeef ongeveer tien centimeter boven je

T-shirt.Wrijfnumetde(tanden)borsteloverdezeef.Trekeenplasticschortaanom

te zorgen dat het bleekmiddel niet op je goede kleren komt!

Stap 5 -HetbleekmiddeltrektdekleuruitjeT-shirt.Doordatjeplaatjenogopje

T-shirtligt,komtdechloorhiernietbij.JehebtnueensupergaafzelfgemaaktT-shirt!


Kinderen leren dat je materialen kunt hergebruiken en een nieuwe bestemming

kunt geven. Dat je niet altijd iets weg hoeft te gooien. Het maakt ze trots als ze zelf

iets gemaakt hebben. Ze zien dat kleine veranderingen soms een groot effect hebben.


Geef kinderen materialen die ze mogen gebruiken. Laat ze zelf kiezen wat ze willen

gebruiken. Zo ervaren kinderen dat ze zelf mogen aangeven wat ze willen en dat ze

zelf iets kunnen creëren. Dit vergroot hun zelf vertrouwen. Een keer samen naar de

markt voor garen en kralen kan erg leuk zijn!

Wat heb je nodig?

Voor de stripboekschoenen

Gladde, oude schoenen (ballerina’s werken het beste), stripboeken of tijdschriften,

een kwastje, schaar, krant of placemat en modpodge (een speciaal soort lijm).

Voor het T-shirt-jurkje

OudgrootT-shirt,schaar,naald,draad,kralen,touwoflinteneventueeltextielverf

en kwasten.

Voor het T-shirt met eigen print

OudegaalgekleurdT-shirt(nietwit),oude(tanden)borstel,oudeplattezeef,bleek-

middel (chloor), karton, papier, potlood en schaar.


Elk land heeft een danstraditie. Zo kennen we in Nederland de klompendans. Maar

wat denk je van de Argentijnse tango, de Spaanse flamenco, de Weense wals, de

regendans van de indianen en de krijgersdans van de Nieuw-Zeelandse Maori?!


Verzamel verschillende muziekstijlen bij elkaar. Denk hierbij aan klassiek, house,

dance,volksmuziek,enzovoort.JekuntopYouTubebijvoorbeeldleukefilmpjesen

muziek vinden. Als de muziek begint, start ook de culturele danstour. Hoe dans je

eigenlijk op klassieke muziek of op housemuziek? Denk zelf ook eens na over

traditionele dansen als de klompendans of de Griekse sirtaki. Ken je er nog meer?

Dans er gezellig op los samen!


Deze activiteit leert kinderen over verschillende gewoontes en culturen in de wereld.

Daarnaast maken ze kennis met verschillende bijzondere soorten muziek. Kinderen

krijgen de ruimte om verschillende muziekstijlen te ontdekken en ontwikkelen zo

hun persoonlijke voorkeuren. Dansen is ook goed voor de expressie.

Tip

Laat kinderen niet alleen kennismaken met verschillende muzieksoorten maar vertel

ze ook over de verschillende landen en de culturen die erbij horen. Ontdek samen

welke gewoontes of gebruiken jullie nog niet kennen. Gebruik ook bijpassende kleding.

Wat heb je nodig?

Muziek en eventeel internet voor het opzoeken van muziek en dans.

Op culturele danstour

Levensecht


8-12 jaar


In een spiegel zie je jezelf. Je spiegelbeeld doet precies wat jij ook doet. Hoe zou

het zijn om zelf de spiegel te spelen?


Deze activiteit doe je samen. Eén iemand speelt de spiegel. Spreek van tevoren

af wie dit is. Natuurlijk kun je later omruilen. Ga tegenover elkaar staan met je

gezicht naar elkaar toe. Wat gebeurt er als je je hand optilt? De spiegel doet nu

precies hetzelfde. Probeer zoveel mogelijk bewegingen uit. Wissel drukke en

rustige bewegingen af.

Zet nu een rustig muziekje op. Eén iemand begint gezellig te dansen op de

muziek. Blijf wel op je plek staan. De ander is de spiegel en probeert de dans op

precies dezelfde manier na te doen. Als het liedje is afgelopen, kun je omruilen.


Kinderen leren door te imiteren. Uit onderzoek blijkt dat het vermogen tot imiteren

de basis vormt voor wederzijds begrip en inlevingsvermogen. Als kinderen (maar

ook volwassenen) geboeid kijken naar gedrag van anderen, worden in hun hersenen

delen geactiveerd die dat gedrag zelf zouden vertonen. Door anderen na te doen,

laat je merken dat je de ander begrijpt. Zo leer je dus tegelijkertijd!

Wat heb je nodig?

Muziek.

Dansspiegels

Participatie

4-6 jaar6-8 jaar

8-12 jaar


Kinderen hebben een geweldige, grote fantasie. Zet die fantasie om naar de

leukste verhalen en meest gave kunstwerken!


Iedereenmaakteenverhaalweleenswatanders.Bedenksamenofmeteen

groepje bijvoorbeeld een andere naam voor de hoofdpersoon. De plaats waar het

verhaal zich afspeelt, verander je in je eigen woonplaats. Of je kunt zelfs een heel

ander einde aan het verhaal maken. Met deze activiteit gebruik je veel fantasie!

Kies een gezellig plekje uit. Ga daar samen zitten. Het verhaal van vandaag komt

niet uit een boekje. Het zit allemaal in jullie hoofd. Maar er is één probleem. Jullie

herinneren je niet alles even goed. Bedenk samen het verhaal.

Bijvoorbeeld:erwaseenseenheelgekdier.Ineenlandhiervervandaan.Hetdier

heette… uhmm vergeten, hoe heette het dier ook alweer?! Bedenk samen een

naam voor jullie dier. Het dier zag er heel gek uit. Had het dier poten? En zo ja,

hoeveel? En ogen of vleugels? Welke kleur was het dier? Enzovoort. Samen maak je

er een spannend verhaal van. Bijvoorbeeld van een gek dier dat op avontuur ging.

Natuurlijk bedenk je ook de avonturen samen.

Als het verhaal is afgelopen, kun je het fantasiedier uit het verhaal tekenen of

schilderen. Als je allemaal je eigen tekening of schilderij maakt, is het leuk om

samen te kijken hoe ieders fantasiedier is geworden.


Bij deze activiteit ervaren kinderen dat je inspraak hebt en mag meedenken,

meebeslissen en meedoen. Kinderen mogen aangeven wat ze echt graag willen.

Er wordt naar ze geluisterd en ze leren te durven denken zonder beperkingen. Door

het uiteindelijk te tekenen, zien ze dat iedereen beelden anders kan invullen. Dit is

goed om te snappen waarom je niet altijd alles van elkaar begrijpt.

Tips

Als kinderen het lastig vinden om het fantasiedier te bedenken, kun je ze helpen

door bijvoorbeeld kenmerken van bekende dieren te combineren. Zoals strepen van

een zebra, bek van een krokodil, staart van een varken, enzovoort.

Wat heb je nodig?

Papier en stiften of kleurpotloden, of een schilderdoek, kwasten en verf en natuurlijk

heel veel fantasie.

Fantasiedier in een verhaal 2-4 jaar4-6 jaar6-8 jaar Participatie


Schiet met je verfpistool op een schildersdoek en maak een verrassend kunstwerk.


Pak één of meer waterpistolen. Meng nu 1/3 hobbyverf en 2/3 water. Als het goed

is gemengd, vul je hiermee het waterpistool. Heb je meer waterpistolen dan kun

je ze vullen met verschillende kleuren verf. Hang nu aan een muur buiten of in een

schuur een leeg wit doek of een stevig vel karton. Je kunt het ook plat op de grond

leggen. Als je het op de muur hangt, dan loopt de verf naar beneden. Dit kan

verrassende effecten geven. Op de vloer loopt de verf minder uit. Dek eventueel de

ondergrond goed af. Nu kun je met je waterpistool schieten op het doek of papier.

Wat voor mooi kunstwerk maak jij?

Je kunt dit ook doen met een oud laken in plaats van karton of schildersdoek.

Dat geeft weer een heel ander soort kunstwerk!


Kinderen ervaren dat deze manier van verven een heel ander effect laat zien op het

doek. Ze kunnen verschillende kleuren gebruiken en zo spelen met het mengen van

verschillende kleuren.

Wat heb je nodig?

Verschillende waterpistolen, verschillende kleuren hobbyverf, water, een schilders-

doek, een stevig vel wit papier of een wit laken.

Tip

Bij mooi zonnig weer is alleen water op de warme stenen spuiten ook erg leuk!

Schilderen met waterpistolen



8-12 jaar


Waterxylofoon 2-4 jaar4-6 jaar6-8 jaar

8-12 jaar

Met flesjes kun je zelf een hele gave waterxylofoon maken.


Verzamel zoveel mogelijk lege glazen flessen en potjes. Doorzichtige flessen en

potjes werken het beste maar je kunt ook andere flessen en potjes gebruiken. Spoel

ze eerst even goed uit voor je ze gebruikt.

Zet de flessen en potjes netjes op een rij zodat je er goed bij kunt. Als je er met een

stokjeoptikt,maakjehiermeegeluid.Tikomdebeurttegendeflessenenpotjes.

Klinken ze allemaal hetzelfde? Of klinken ze anders?

Vul ze nu met water. Giet in elke fles of potje een andere hoeveelheid water. Tiker

nu nog eens op. Wat hoor je? Door ze met een verschillende hoeveelheid water te

vullen, maken ze een ander geluid. Nu kun je er een liedje op spelen!


Kinderen ervaren dat dezelfde flessen, met andere hoeveelheden water, een totaal

ander geluid maken. Door ze te laten experimenteren met de inhoud leer je ze uit te

vinden wanneer een geluid hoger of juist lager wordt. Hierdoor leren ze verbanden

te leggen tussen voorwerp, inhoud en geluid.

Tip

Bij jonge kinderen kun je het voordoen en de geluiden laten

horen. Oudere kinderen kunnen zelf experimenteren.

Wat heb je nodig?

Lege glazen flessen en potjes, een stokje en water.



Heb je wel eens een echo gehoord? Een echo is een bijzonder verschijnsel dat

geluiden die je maakt ‘herhaalt’, maar dan iets later. Hierdoor lijkt het net of

iemand naar je terugroept.


De echoput kun je spelen met z’n tweeën of met een groep. Ben je met een

groep? Ga dan in een kring staan. Beslis eerst wie de ‘bron’ van het geluid speelt.

De anderen spelen de echoput.

De‘bron’staptmetéénvoetdekringinenroept;“hallo!”.Danstapjeweerterug.

De andere kinderen reageren samen als echoput door ook allemaal met één voet

indekringtestappenenterugteroepen;“hallo!”.Danstappenzijweerterug.Dit

herhaal je met andere woorden. Je kunt korte en lange woorden gebruiken. Hard

of zacht praten en met verschillende stemmetjes. Na een tijdje is iemand anders

aan de beurt om de ‘bron’ te spelen.


Deze activiteit draagt bij aan de sociaal-emotionele ontwikkeling en taalvaardig-

heid. Kinderen leren te luisteren en reageren en ontdekken de mogelijkheden van

stemgeluid.

Wat heb je nodig?

Voor deze activiteit heb je niets nodig.

De echoput

Samen


8-12 jaar


Muziek maken zonder instrumenten. Het enige wat je nodig hebt, is je lichaam!


Bodypercussie is muziek maken met je lichaam. Denk bijvoorbeeld aan klappen

met je handen. Voor de jongste kinderen is het leuk om geluid te maken door met

je voeten op de grond te stampen. Of zachtjes op je borst te slaan. Ben je al wat

ouder dan kun je met je tong tegen je gehemelte klikken, knippen met je vingers

of beatboxgeluiden maken. Beatbox is met je lippen, stembanden en tong muziek

maken. Je kunt verschillende geluiden nadoen. Zoals drumgeluiden, robotgeluiden

en blaasinstrumenten.

Ontdek welke geluiden je met je lichaam kunt maken. Kies een paar geluiden uit

enprobeerhiereenritmevanachttellenvantemaken.Telhardopvanéénnaar

acht. Door dit ritme een paar keer achter elkaar te plakken, heb je het begin van een

liedje! Ben je samen? Spreek dan af wie op welke tel welk geluid maakt. Zo kun je

samen een liedje maken.


Bodypercussie is het meest eenvoudige middel om bij kinderen muzikaliteit, ritme-

gevoel, motorisch geheugen, lichaamscoördinatie, luistervaardigheden, concentratie,

timing en samenwerking te trainen. Kinderen ontdekken verschillende soorten klanken

die ze met hun lichaam kunnen maken. Ze leren zelf ritmes verzinnen. Deze activiteit

vraagt om creativiteit. Kinderen worden uitgedaagd om zoveel mogelijk verschillende

geluiden te maken.

Wat heb je nodig?

Voor deze activiteit heb je niets nodig.

Bodypercussie



8-12 jaar


Bubbelslang 2-4 jaar4-6 jaar6-8 jaar

Bellenblaas voor gevorderden: maak zelf een bubbelslang. Gewoon van een

flesje, een oude sok en wat zeepsop. Gegarandeerd veel lol!


Stap 1 - Pak een plastic flesje van 0,5

liter. Knip de onderkant van het flesje

voorzichtig af. Schuif de sok (of het

washandje) over de onderkant van de

opengeknipte fles. Plak de sok vast op

de fles met (duct)tape. Heb je dat niet

dan kun je ook de sok vastzetten met

een groot elastiek. Zorg ervoor dat de

sok helemaal strak op de onderkant van

de fles zit.

Stap 2 - Pak een bellenblaassopje. Bij de

‘Kunst&Expressie recepten’ op bladzijde

16 zie je hoe je dit zelf kunt maken.

Stap 3 - Doop nu je flesje met de kant van de sok in het bellenblaassopje.

Houd het flesje nu bij je mond (met de schenkkant) en blaas erop. Je hebt je

eigen bubbelslang gemaakt!

Variant - Je hebt nu een witte slang. Met voedingskleurstof kun je er een regenboog-

slang van maken. Doe een paar druppels voedingskleurstof op de sok. Doop je flesje

weer in het bellenblaassopje en begin te blazen. Je hebt nu een gekleurde bubbelslang!


Zelf iets maken, draagt bij aan de motorische en creatieve ontwikkeling. Door het

gevoel ‘ik kan het zelf’ en ‘het is me gelukt’, is het ook goed voor de sociaal-emotionele

ontwikkeling. Het geeft natuurlijk ook veel plezier.

Tip

Vertel kinderen dat ze op de fles moeten blazen. Kinderen hebben de neiging om

van nature de lucht naar binnen te zuigen. Doe het eventueel voor. Help jongere

kinderen met het maken van de fles.

Wat heb je nodig?

Een leeg plastic flesje van 0,5 liter, (duct)tape (of een groot elastiek), een sok

(of washandje), bellenblaassop en eventueel voedingskleurstof.



Titels van liedjes, muziekinstrumenten of kunstvoorwerpen... allemaal leuke onder-

werpen voor ‘Put it in the pan’.


Voorditspelhebjeminimaalvierspelersnodig.Maakeerstteams.Iedereeninhet

team schrijft op losse papiertjes twee tot vier liedjes op. Alle papiertjes stop je in de

pan. Het spel heeft drie rondes. Beslis welk team mag beginnen. Je speelt daarna

met de klok mee. De beurt van ieder team is dertig seconden. De bedoeling is om

zoveel mogelijk kaartjes te raden.

Ronde 1

Eén speler van het team pakt een kaartje uit de pan. De dertig seconden gaan nu in!

De speler kijkt naar het woord op het kaartje. Je mag het woord niet zeggen. Maar

je probeert het uit te leggen aan je teamgenoten door het woord te omschrijven. Je

mag de woorden zelf niet gebruiken. Alleen de lidwoorden - de, het, een - mag je

wel zeggen. Heb je met je team een kaartje geraden en heb je nog tijd over? Dan

mag je een volgend kaartje uit de pan pakken. Zijn de dertig seconden voorbij, dan

ishetvolgendeteamaandebeurt.Degeradenkaartjesmaghetteamhouden.Is

het kaartje nog niet geraden, dan gaat het terug in de pan. De eerste ronde is klaar

wanneer alle kaartjes uit de pan zijn geraden.

Ronde 2

Stop voor ronde twee alle kaartjes weer terug in de pan! Alle spelers weten nu de

liedjesdieopdekaartjesstaan.Tijdomhetspeleenbeetjemoeilijkertemaken!

Je mag nu maar één woord van het kaartje gebruiken om uit te leggen. Net als in

de eerste ronde krijg je per team dertig seconden voor iedere beurt. Je pakt een

kaartje, probeert dit uit te leggen aan je teamgenoten en zij proberen het te raden.

Ronde twee is afgelopen als het laatste kaartje uit de pan geraden is.

Ronde 3

Ook voor ronde drie gaan alle kaartjes weer terug in de pan! De liedjes zijn nu bij

iedereenbekend.Tijdvoordelaatsteronde!Ooknuhebbendeteamsweerdertig

seconden om het liedje van het kaartje te laten raden. Maar nu moet het liedje

geneuried worden! Je mag niets zeggen! Het spel is afgelopen als ook in deze ronde

alle kaartjes uit de pan geraden zijn.

Het team dat tijdens het hele spel de meeste kaartjes heeft geraden, is de winnaar.


Bij deze activiteit moeten kinderen creatief zijn! Kunnen ze met net wat andere

woorden of een gedetailleerde beschrijving uitleggen wat ze bedoelen? Dit is goed

voor de taalontwikkeling en stimuleert creatief denken. Daarnaast moeten ze zich

goed kunnen inleven in anderen en goed kunnen luisteren.

Wat heb je nodig?

Minimaal vier spelers, een pan (of hoed of bakje), pen en papier.

Tip

Bij deze beschrijving is gekozen voor liedjes. Je kunt ook een ander onderwerp

kiezen! Bijvoorbeeld muziekinstrumenten of kunstvoorwerpen. Dan ga je bij ronde

drie niet neuriën maar beeld je uit hoe je het instrument zou bespelen. Of hoe je het

kunstvoorwerp zou maken.

Put it in the pan

Interactie

6-8 jaar8-12 jaar


3D-tekenen4-6 jaar6-8 jaar

8-12 jaar

Met deze manier van tekenen, lijkt het alsof je hand op het papier ligt!


Stap 1-Plaatsjehandopeenvelwitpapier.Tekenmeteenpotlooddevormvanje

hand en een stukje van je pols na. Probeer dunne lijnen te tekenen.

Stap 2-Pakeen(zwarteofblauwe)marker.Tekenlijnenvanlinksnaarrechtsop

het papier (dit zijn horizontale lijnen). Stop met de rechte lijn op de plek waar je je

hand hebt getekend. Ga aan de andere kant van je hand weer verder met de rechte

lijn. Voor een mooie rechte lijn kun je een liniaal gebruiken. Waar je je hand hebt

getekend, maak je lijnen met een klein boogje.

Stap 3 - Kies nu drie of vier verschillende kleuren stiften. De lijnen van links naar

rechts (horizontaal) kleur je hiermee in. Bedenk een patroon met de kleuren die je

hebt. Zorg ervoor dat de volgorde van je patroon gelijk blijft.

Stap 4 - Je kunt ook schaduw toevoegen aan de zijkanten van je hand. Dit doe je

door de lijnen aan één zijkant van je hand dikker te tekenen. Hierdoor wordt het

3D-effect nog groter.


Deze activiteit geeft inzicht in tekenen in perspectief. Het draagt bij aan de ontwikke-

ling van ruimtelijk inzicht en de fijne motoriek. Het resultaat is bijzonder en verrassend.

Dat geeft zelfvertrouwen.

Wat heb je nodig?

Een potlood, een liniaal, een marker, drie of vier gekleurde stiften en papier.



Een kaartje van...

Levensecht


8-12 jaar

Schrijf eens een kaartje. Gewoon zomaar. Bijvoorbeeld naar opa en oma. Of naar

een vriendje of vriendinnetje van school. Een zelfgemaakt kaartje is natuurlijk

extra leuk.


BijnaiedereendeelttegenwoordigdingenopWhatsapp,FacebookenInstagram.

Daardoor worden er steeds minder kaartjes verstuurd. Jammer, want een kaartje

krijgen van een vriend of vriendin is altijd leuk. Bijvoorbeeld een mooie vakantie-

kaart, een verjaardagskaart, beterschapskaart of gewoon zomaar! Wie zou jij blij

maken met een kaartje?

Kies een stuk stevig papier of karton. Vouw dit dubbel zodat het een kaart wordt.

Je hebt dan een voorkant, binnenkant en achterkant. Hoe gaat jouw kaart eruit

zien? Maak je een mooie tekening op de voorkant? Of plak je er mooie stickers

op? En wat schrijf je erop? Alleen je naam? Of heb je een leuk verhaal dat je kunt

schrijven?

Isjekaarthelemaalklaar?Opsturenmaar!Stopdekaartineenenvelop.Schrijf

het adres erop en plak een postzegel. Alleen nog even in de brievenbus en klaar

ben je.


Kinderen ervaren dat je op verschillende manieren contact kunt maken. Op een

kaartje kun je verwoorden en uitdrukken wat je voelt, wilt en doet. Het is leuk

om persoonlijke aandacht te geven en te krijgen.


Bedenk samen aan wie je een kaartje kunt sturen. Kan iemand wel een kaartje

gebruiken? Of heeft iemand iets te vieren? Zo leer je kinderen zich in te leven in

gevoelens van anderen en dat het fijn is om aardig te zijn voor een ander!

Wat heb je nodig?

Een stuk stevig papier of karton, knutselmateriaal (zoals potloden, stiften, lijm en

een schaar), een envelop en een postzegel.


Op welk dier lijk jij? Ben je een knuffelbeer, geef je kopjes als een kat of fladder

je rond als een vlinder? Teken jezelf als een dier waar jij op lijkt!


Welkeeigenschappenvandierenkenjij?Bijvoorbeeld:zoslimofsluwalseenvos,

zo trots als een pauw, een knuffelbeer. Bedenk wat dieren bijzonder maakt. Wat

past er bij jou? Wat voor dier ben jij? Dat kunnen natuurlijk ook meer dieren zijn.

Misschien ben je wel zo sterk als een paard maar ook een knuffelbeer.

Hebjegekozenwatbijjoupast?Tekendanjezelfalsdier!Ditwordtnogleukerals

je een print hebt van een portretfoto van jezelf. Een portretfoto is een foto van je

hoofd, zonder je lichaam erbij. Je kunt het lichaam van het dier aan jouw hoofd

tekenen!Hoeziejijeruit?Benjeklaarmetjezelfalsdiertetekenen?Tekener

daneenmooieomgevingomheen.Inplaatsvantetekenen,kunjenatuurlijkook

een schilderij maken.


Bij deze activiteit denken kinderen na over zichzelf. Wie ben ik? Wat kan ik? Als je

samen met kinderen bespreekt wat zijn of haar goede eigenschappen zijn, hebben

kinderen het gevoel dat ze gezien en gewaardeerd worden. Dat geeft een positief

zelfbeeld. Kinderen leren dat niet iedereen hetzelfde is.


Je kunt kinderen helpen door situaties te beschrijven waarin een karaktereigenschap

van het kind sterk naar boven kwam. Je kunt dan samen zoeken naar een dier dat

ook die karaktereigenschappen heeft. Kinderen kunnen ook een lievelingsdier

hebben dat eigenschappen bezit waar zij zich sterk mee identificeren. Speel daarop

in. Waarom vind je nou juist een beer heel leuk? Of een giraffe? Waarom vind je een

pinguïn grappig?

Wat heb je nodig?

Een portretfoto, stiften of kleurpotloden of een groot vel of schilderdoek met verf en

kwasten.

Wat voor dier ben jij?


6-8 jaar8-12 jaar


Als je begint aan een verhaal, heb je meestal al een idee welke kant je op wilt.

Als je met meerdere mensen een verhaal verzint, kan het verhaal ineens heel

anders gaan!


Samen een kunstwerk maken of samen een verhaal schrijven. Het is niet alleen

leuk, maar ook grappig, gek en soms best moeilijk. Het is het leukst om dit met

minimaal drie personen te doen. Maar het kan ook met z’n tweeën. Dan doe je één

stap minder. Of je wisselt samen een extra keer. Misschien willen je ouders wel

meedoen?

Schrijven

Pak allemaal een blaadje waarop je kunt schrijven en een pen of potlood. We schrijven

drie verhalen. Je begint allemaal tegelijk met je eigen verhaal. Zonder met elkaar te

overleggen. Dat maakt het eindresultaat extra leuk.

Stap 1 - Schrijf allemaal een eerste stuk van een verhaal dat je zelf verzint. Probeer

in dit stuk alvast een hoofdpersoon te beschrijven. Waar het verhaal zich afspeelt en

wat de hoofdpersoon doet of gaat doen. Na ongeveer tien minuten ga je naar stap 2.

Stap 2 - Wissel nu allemaal je blaadje één plekje naar rechts. Lees eerst het stuk van

het verhaal dat al is geschreven. Schrijf nu het verhaal verder. Zorg dat het verhaal

aansluit op het eerste stuk. Je mag zelf bedenken wat er gaat gebeuren in het verhaal.

Wat gaat de hoofdpersoon doen? Wat gebeurt er allemaal onderweg? Na ongeveer

tien minuten ga je verder naar stap 3.

Stap 3 - Schuif weer alle blaadjes één plek naar rechts. Je hebt nu weer een nieuw

verhaal voor je liggen. Lees eerst het verhaal zoals het nu is. Jij mag de rest van het

verhaal verzinnen. Probeer een mooi einde aan het verhaal te maken.

Benjeklaar?Leesomdebeurtelkaarsverhalenvoor!Ishetverhaalhetzelfde

geworden als wat je had bedacht toen je begon?

Schilderen

Pak allemaal een groot vel papier of een schildersdoek. Zet kwasten en verf klaar.

We maken drie schilderijen. Begin tegelijk en zonder met elkaar te overleggen.

Stap 1 - Schilder allemaal de eerste stap van een schilderij. De hoofdpersoon of het

voorwerp. Na ongeveer tien minuten ga je naar de volgende stap.

Stap 2 - Schuif het schildersdoek één plek naar rechts door. Voor je ligt een schilderij

met een hoofdpersoon of voorwerp erop. Jij mag nu de omgeving erbij schilderen of

de achtergrond. Na ongeveer tien minuten ga je naar stap 3.

Stap 3 - Schuif het schildersdoek weer één plek naar rechts. Je mag het schilderij

afmaken! Denk aan details zoals appels in een boom, een hoed op een hoofd of een

schilderij aan de muur.

Stap 4 - Zet de schilderijen naast elkaar. Vertel elkaar wat je idee was toen je begon

met schilderen. Hebben de anderen jouw idee afgemaakt? Of hebben ze er iets

anders moois van gemaakt?

En toen...

6-8 jaar8-12 jaar

Participatie



Ietssamenmaken,betekentdatjejesomsookmoetaanpassenaananderen.

Bij deze activiteit is dat heel letterlijk! Kinderen leren dat niet iedereen hetzelfde

is en hetzelfde denkt. En dat je van elkaar kunt leren. Ze leren om los te laten en

dat je niet overal invloed op kunt hebben.

Tips

Je kunt kinderen helpen als ze dit voor het eerst doen. Bijvoorbeeld om meer logica

ineenverhaalaantebrengen.Iseenkindaanwatmeeruitdagingtoe?Dankunje

ze helpen om wat meer ‘vreemde’ wendingen voor het verhaal te verzinnen.

Wat heb je nodig?

Voorhetschrijven:penenpapier.Voorhetschilderen:eengrootvelpapierof

schildersdoek, verf en kwasten.

65


Wat gebeurt er als je kraaltjes in een flesje water doet? Of steentjes? Hoe klinkt

het als je dan schudt of rolt met het flesje?


Voor deze activiteit heb je doorzichtige plastic flesjes nodig. Halveliterflesjes werken

het beste. Vul de flesjes met water tot ze bijna vol zijn. Doe er nu verschillende

materialen bij. Je kunt er bijvoorbeeld kraaltjes in doen. Of steentjes, schijfjes kurk,

olie, zand of sop. Maak de flesjes goed dicht. Je kunt nu met de flesjes schudden,

ze laten rollen of ze gewoon neerzetten. De steentjes zinken terwijl de kurk blijft

drijven. Olie mengt niet met water en het flesje met zand wordt modder. Kleintjes

vinden het fascinerend om te ze zien wat ermee gebeurt.

Voor dreumesen maak je er een spelletje van. Maak bijvoorbeeld van elk flesje twee

stuks. Eén met water en één zonder water. Zo kunnen ze vergelijken, onderzoeken

en sorteren.


Kinderen ontdekken dat verschillende materialen verschillende eigenschappen hebben.

Bijvoorbeeld dat de steentjes zinken en de schijfjes kurk blijven drijven. Of dat het

sop toeneemt als je veel schudt of rolt. Ze zien dat sommige stoffen mengen en

andere niet. De flessen zijn mooi om naar te kijken, te luisteren en mee te schudden.

Kinderen oefenen zo verschillende zintuigen.

Tips

Verzin samen nog meer materialen die leuk zijn om in een flesje water te stoppen.

Let wel op dat je niet teveel variatie in één keer laat zien. Begin met een paar

materialen. Ben je daarmee klaar, dan kun je er andere materialen bijhalen.

Wat heb je nodig?

Lege plastic halveliterflesjes, water en diverse materialen zoals schijfjes kurk,

steentjes, sop, zand, olie, enzovoort.

Fascinerende flessen


0-2 jaar2-4 jaar

Pas op met jonge kinderen en (kleine) materialen.

Zorg dat de flessen goed gesloten zijn.


Verven kun je met meer dan alleen een kwast doen... probeer het ook eens met

andere materialen!


Pak een bak of doos die vies mag worden. Je kunt ook een dienblad gebruiken,

die moet dan wel opstaande randen hebben. Gebruik verf op waterbasis zodat

je het dien blad weer kunt afwassen. Op de bodem leg je een vel papier. Spuit nu

verschillende kleuren verf op het papier. Dan leg je de knikkers erbij. Beweeg het

dienblad verschillende kanten op. De knikkers rollen door de verf en maken zo een

mooi patroon. Blijf de knikkers net zo lang door de verf heen-en-weer rollen tot je

tevreden bent over het eindresultaat.


Ook voor jongere kinderen is dit een leuke activiteit omdat het redelijk makkelijk is

om op deze manier een schilderij te maken. Dat vergroot hun zelfvertrouwen. Zelf-

vertrouwen is belangrijk voor de ontwikkeling van creativiteit. Naast het stimuleren

van de creatieve ontwikkeling, stimuleer je met deze activiteit ook de motorische

ontwikkeling door het (beheerst) bewegen van de doos of het blad met knikkers.

Wat heb je nodig?

Een doos, bak of dienblad met opstaande rand, papier, verf en knikkers.

Kunst met knikkers



8-12 jaar

Tip: Zorg voor een plek waar vrij geknutseld

kan worden en waar het niet erg is als er een

verfspat op de vloer of tafel komt. Werk met

uitwasbare verf.

68

Je kunt een zelfportret maken zoals je eruitziet. Maar hoe zou jij eruitzien als je in

een achtbaan zit?


Een zelfportret maken is natuurlijk leuk. Maar je kunt jezelf ook eens op een andere

manier tekenen. Bedenk bijvoorbeeld hoe je eruit zou zien

wanneer je in een achtbaan zit? Wat ge-

beurt er met je haren? Met je mond?

Schreeuw je? Word je misselijk?

Kijk in de spiegel om te zien hoe

je zou kijken en welke gezichten

je zou trekken. Je mond open,

gillend,angstig?Tekenjezelf

op die manier op papier.

Sommige uitdrukkingen kun

je versterken door kleuren.

Misschien zie je groen van

misselijkheid of zie je wit

omdat je het eng vindt.

Ben je samen? Dan kun je

natuurlijk ook een portret van

elkaar maken!


Tekenenisgoedvoordefijnemotoriekendeoog-handcoördinatie.Alskinderen

ouder worden, ontwikkelt hun motorische beheersing zich steeds verder. Ze tekenen

steedsherkenbaarderengedetailleerder.Tekenenhelptvoordeontwikkelingvan

de fijne motoriek. Door steeds verder te ontwikkelen, lukt tekenen steeds beter.

Daardoor willen kinderen graag doorgaan met tekenen. Door te tekenen, krijgen

kinderen ruimte om creativiteit te uiten en te spelen met fantasie. Daarnaast helpt

het kinderen om grip te krijgen op de wereld om hen heen. Door te tekenen hoe ze

zich voelen, wat ze zien en meemaken.

Tips

Reageer enthousiast en met interesse op de tekening. Kinderen die zich onzeker

voelen wanneer ze tekenen of niet tevreden zijn met hun tekentalent, kunnen leren

dat als ze even doorzetten of blijven proberen, het tekenen toch leuk wordt. Je kunt

kinderenhelpenomzichsituatiesteherinnerenomeengevoelopteroepen.“Hoe

washetookalweerindatpretpark?Weetjenoghoehardwetoengegildhebben?”

Plezier staat voorop bij deze activiteit. Lijkt het niet helemaal dan is dat niet erg.

Wat heb je nodig?

Wit tekenpapier, pen en potloden, kleurpotloden of stiften en eventueel een spiegel.

Hoe zie jij eruit in de achtbaan?


4-6 jaar6-8 jaar

8-12 jaar



Stoelendans en stopdans kennen we allemaal al. Zoekdans is een leuke variant

hierop!


Zoek eerst een leuk muziekje uit. Eén iemand doet niet mee met dansen maar roept

steeds het voorwerp op het moment dat de muziek stopt. Start de muziek en begin

met dansen. Op het moment dat de muziek stopt, ga je niet stilstaan maar iets

zoeken.Iederekeerkunjeietsandersbedenkendatjemoetzoeken.Bedenkeen

voorwerpwaarermeervanzijn.Iniedergevalnetzoveelalshetaantalkinderen

dat meedoet met dansen. Alle kinderen die dansen, moeten dit voorwerp zo snel

mogelijk zoeken. Vind je het? Dan pak je het en neem je het mee terug naar je

dansplek. Degene die als laatste terug is met het voorwerp, is af.

Dit spel is leuk voor binnen én buiten. Zorg er wel voor dat de voorwerpen die je

noemt voldoende aanwezig zijn. Anders krijg je ruzie of ongelukjes omdat je elkaar

in de weg loopt. Denk aan LEGO-blokjes, boeken, grassprietjes, takken, schoenen,

enzovoort.


Kinderen leren bij dit spel gericht kijken en strategisch zoeken. Waar vind je

schoenen en boeken? Ze doen zelf ontdekkingen en trainen hun concentratie.

De activiteit is goed voor het reactievermogen en beweging.

Wat heb je nodig?

Muziek, genoeg ruimte om vrij te dansen en voorwerpen om te pakken.

Zoekdans

Interactie


8-12 jaar

Geluidenvierkant

Samen

2-4 jaar4-6 jaar

Er zijn heel veel verschillende geluiden. Zo klinkt een auto heel anders dan een

telefoon of een trommel. En wat denk je van een varken of een alarm?


Begin met het tekenen van een groot vierkant. Verdeel het vierkant in negen vakken.

Vul samen het vierkant door verschillende geluiden te verzinnen.Tekenietsdatdit

geluid maakt in één van de vakken. Je kunt ook eerst de tekeningen maken en er dan

één groot vierkant van maken. Zijn alle negen vakken gevuld? Dan begint het spel!

De kinderen wijzen om de beurt een vak aan. Maak nu samen het geluid van het

plaatje dat in dat vak staat. Maken jullie allemaal hetzelfde geluid?


Deze activiteit is goed voor de cognitieve ontwikkeling door de combinaties van

plaatjes en geluiden. Kinderen krijgen begrip van taal en gaan dit herkennen.

Tip

Geef kinderen de regie en laat hen aanwijzen welk geluid jullie gaan maken. Plezier

gegarandeerd!

Wat heb je nodig?

Een groot vel papier, eventueel kleine vellen en potloden of stiften.


Een gipsblok wordt gebruikt om te bouwen. Maar je kunt er ook je eigen

kunstwerk mee maken!


Een gipsblok is makkelijk materiaal om te bewerken. Je kunt het breken, zagen en

vijlen. Het werken met gips gaat altijd in een aantal stappen. Het is belangrijk om

deze stappen te volgen. Bij deze activiteit werk je met gereedschappen. Vraag een

volwassene om te helpen en even mee te kijken!

Stap 1: de voorbereiding

Denk na over wat je wilt maken van het gipsblok. Je kunt het grote gipsblok eerst in

kleinere stukken breken. Dan kun je kijken welk stuk het beste past bij jouw idee.

Je kunt eerst een ontwerp maken op papier. Weet je wat je wilt maken? Zorg ervoor

dat je stuk gips stevig staat. Het stuk gips moet een platte onderkant hebben. Nu

pak je een potlood en tekent de vorm die je wilt maken op je gips. Zo kun je goed

zien waar je iets weg moet halen.

Stap 2: zagen en vijlen

Nu ga je werken aan de vorm. Met een zaag en beitel kun je gips weghakken. Doe

dit voorzichtig en haal niet teveel weg. Je kunt het immers niet terugzetten. Heb je

een beetje de vorm gemaakt, dan ga je verder met een vijl of rasp. Vijl voorzichtig

stukjes gips van het blok af om je kunstwerk de juiste vorm te geven. Ben je tevre-

den met de vorm? Dan ga je verder met schuurpapier. Hiermee kun je de randen

zachter maken. Soms moet je het losse gipspoeder even wegblazen. Pas op! Doe dit

niet tegen iemand aan. Kijk steeds goed waar je nog iets wilt bijwerken. Draai het

kunstwerk regelmatig om. Ben je tevreden? Dan is je gipskunstwerk af! Als je het

leuk vindt, kun je het ook nog verven.


Deze activiteit is goed voor de grove en fijne motoriek (je gaat steeds fijner werken).

Kinderenlerendemogelijkhedenenstructuurvangipskennen.Ietscreërenuiteen

gipsblok draagt bij aan de ontwikkeling van hun creativiteit en prikkelt de fantasie.

Ook kunnen kinderen tijdens het proces nieuwe ideeën krijgen en nieuwe mogelijk-

heden zien.

Wat heb je nodig?

Een gipsbok (verkrijgbaar bij de doe-het-zelfzaak), zaag, beitel, vijl en schuurpapier.

Eventueel los gips in poedervorm (verkrijgbaar bij speelgoedwinkels) en water. Als je

het ook nog wilt verven, heb je verf en kwasten nodig.

Tip

Gips is minder stoffig als je het een beetje nat maakt. Gipsstof kun je makkelijk

verwijderen met een borstel en daarna een vochtige doek.

Kunst van een gipsblok


6-8 jaar8-12 jaar

Let op! Het werken met gips is erg leuk maar ook stoffig. Het is

handig om de activiteit buiten te doen. Kan dit niet? Zoek dan een

grote ruimte zonder elektrische apparaten en met voldoende

ventilatie. Laat kinderen niet in een kleine ruimte met gips werken.


Breng een foto of schilderij tot leven.


Zoek een schilderij, poster, tekening of foto van een stilleven. Bijvoorbeeld met fruit

of servies. Samen zoek je de materialen op in huis en leg je ze bij elkaar. Probeer nu

samen het schilderij zo goed mogelijk na te maken. Kijk wat hetzelfde is. En wat is

er juist anders. Benoem de voorwerpen. Vertel of bespreek waarvoor je ze nodig hebt

of wanneer je ze gebruikt. Je kunt de voorwerpen ook tellen. Of de kleuren beschrijven.

Je kunt het ook iets moeilijker maken! Maak eerst het schilderij na en haal dan iets

weg. Wat is er weggehaald? Of leg er juist iets nieuws bij. Zo leer je je kind kijken

naar de verschillen!


Normaal maak je een foto en maak je van driedimensionaal (3D) ééndimensionaal

(1D). Bij deze activiteit maak je iets levensecht en maak je het weer 3D. Je bent

niet alleen bezig met de taalontwikkeling (benoemen van de voorwerpen en praten

over wat je ziet en nodig hebt), maar ook met ordenen (waar ligt wat?) en rekenen

(hoeveel voorwerpen zie je, zijn het er evenveel?).

Tips

Werk met materialen die herkenbaar zijn voor jonge kinderen. Benoem zoveel

mogelijk voorwerpen die jullie gebruiken. Dat is goed voor de taalontwikkeling.

Je kunt begrippen als naast elkaar, erachter en ervoor uitleggen. Ook kun je de

kleuren van de voorwerpen benoemen en oefenen.

Wat heb je nodig?

Een stilleven (of plaatje/foto/poster) met herkenbare voorwerpen die je in huis hebt.

Stilleven namaken

Levensecht

2-4 jaar4-6 jaar


Stap in een fantasiewereld en ga op avontuur als een echte piraat, koning van je

eigen kasteel of dokter in een groot ziekenhuis. Of maak er eens een dag van dat je

alles andersom doet!


Bedenk welk thema je wilt voor je fantasiewereld. Wil je piraat zijn? Zorg dan voor

een schatkaart, een boot, verkleedkleren en begin je avontuur. Maak een schatkist

met een schat erin en verstop die. Vaar er met je boot naartoe! Je kunt een mooie

oude schatkaart maken door papier te verkreukelen en er dan wat theevlekken op

te maken. Je papier lijkt dan heel oud. Een schat kun je bijvoorbeeld maken met

nepmuntjes of nepdiamanten. Plak eens een snor op om er als piraat uit te zien.

Ishetbuitenmooiweer?Dankunjedeschatookbuitenverstoppen.Misschienkun

je wel een speurtocht uitzetten om de schat te vinden.

!ollaH We doen alles andersom vandaag! (voor kinderen vanaf zes jaar)

Op andersomdag doe je alles andersom. Je doet de dag achterstevoren. Begin met

je toetje en eindig de dag met je ontbijt. Je kunt allerlei andersomspelletjes doen

bijvoorbeeld achterstevoren-tikkertje. Of je loopt achteruit overal naartoe. Ben je

normaal links dan doe je nu alles met rechts. Je kunt ook je kleding achterstevoren

of binnenstebuiten aandoen. Bedenk zelf wat je nog meer andersom kunt doen!


Door zich in te leven in een thema kunnen kinderen de gewoontes en gebruiken die

passen bij het thema ervaren. Kinderen maken kennis met diversiteit in de wereld

door middel van fantasiespel. Doordat kinderen in een rollenspel zitten, vallen

blokkades weg. Ze durven makkelijker dingen te doen. Ook dingen die ze anders

niet durven.

Tips

Kinderen vinden het geweldig als je meegaat in hun spel.

Ga samen met ze op avontuur. Verzamel ook verkleed-

kleren voor jezelf. Het ene moment ben je nog papa

of mama, het andere moment ben je

opeens een stoere piraat! Heb je een

andersomdag?Trekdanookjetrui

achterstevoren aan of je sokken

binnenstebuiten.

Wat heb je nodig?

Knutselmateriaal, verkleedkleren

en eventueel schmink. Materialen

zoals nepmunten en nepdiamanten,

papier en potlood of stift voor de

schatkaart.

Welk thema kiezen we vandaag?

Levensecht



Probeer door gebaren en uitbeelden te raden wie of wat iemand is.


Bepaal eerst wie mag uitbeelden en wie mag raden. Degene die mag uitbeelden,

gaat nu voor de anderen staan. Bedenk wie of wat je wilt zijn. Dit kan een beroep

zijn, een dier of een sport. Nu probeer je dit met gebaren en bewegingen uit te

beelden. Je mag geen geluid maken! De anderen proberen het te raden. Heeft

iemand het goed geraden? Dan is diegene aan de beurt om uit te beelden!

Je kunt dit spelletje ook anders spelen. Maak een aantal kaartjes. Schrijf verschillende

onderwerpen of dingen die je kunt doen of voelen op de kaartjes. Vouw ze dan

dubbel zodat je niet meer kunt zien wat erop staat. Doe ze dan in een schaal of

bakje. Ben je aan de beurt om uit te beelden? Dan pak je een kaartje. Je probeert

nu uit te beelden wat er op het kaartje staat.

Benjemeteengroepje?Dankunjeookteamsmakenenpuntenverdelen.Iederteam

mag om de beurt uitbeelden en de anderen uit het team mogen raden. Je hebt één

minuut om het te raden. Lukt dat? Dan heb je een punt verdiend!


Deze activiteit is goed voor de verbeelding. Je moet je fantasie gebruiken en een

beetje durf hebben. Voor een groep kinderen staan, kan best spannend zijn. Maar

de meeste kinderen vinden het erg leuk als ze het geprobeerd hebben. Dit is ook

goed voor het zelfvertrouwen.

Tips

Ideeënvooropdekaartjes:voetballen,

autorijden, muziek luisteren, een stoel,

schoen, leeuw, vliegtuig, auto, slapen,

boos zijn, vrolijk, verdrietig. Verzin zelf

nog meer dingen!

Wat heb je nodig?

Eventueel pen, papier en een bakje of schaaltje.

Wie of wat ben je?

Interactie

4-6 jaar6-8 jaar

8-12 jaar


Over de SWKGroep

Stichting SWKGroep is een toonaangevende onderneming in kinderopvang en

buurtwerkinNederland.Inonzevisiekanhetbeterinkinderopvang,onderwijs,

zorg en welzijn. Voor kinderen, hun ouders, bewoners in de wijk en voor de

branches. Vanuit deze visie ontwikkelen wij eigentijdse concepten. En we

brengen deze in de praktijk. Alle organisaties binnen de SWKGroep hebben een

maatschappelijke doelstelling. Eigen bedrijfsnaam en unieke bedrijfskenmerken

blijven bestaan. Wij investeren in eigen kracht. Door het delen van elkaars

kennis, ervaring en netwerk. Onze werkwijze is innovatief, kostenefficiënt,

sociaal én gericht op kwaliteit en samenwerking.

Colofon

Initiatief:SWKGroep

Projectbegeleiding&redactie:PedagogischexpertisecentrumSWK-Kinderopvang

en afdeling Marketingcommunicatie SWKFacet

Vormgeving:SamanthaLakerveld

© SWKGroep 2015

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd,

opgeslagen in een automatisch gegevensbestand en/of openbaar gemaakt, in

enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch of op enige andere

manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.


RandstadZoetermeer

Stichting SWKGroep Spoorhaven 10-18 • Berkel en Rodenrijs • Postbus 85014 • 3009 MA Rotterdam t 010 286 27 77 • [email protected] • www.swkgroep.nl

Stichting PeuterspeelzalenKralingen-Crooswijk

Kunst&Expressie ideeënboek - SWKGroep · 2016-02-04 · 5 SWKGroep - Kunst&Expressie Inhoud...

Documents

Transcript of Kunst&Expressie ideeënboek - SWKGroep · 2016-02-04 · 5 SWKGroep - Kunst&Expressie Inhoud...