KRW – doelafleiding voor meren; kunst of roulette?

Geen kunst, geen roulette!Met een ecologische systeemanalyse gewoon een ambachtGerard ter HeerdtWaternet voor AGV

planten en dieren• fytoplankton• vegetatie• macrofauna• vis

Heden:

Toekomst: doelen

Analyse:Waarom is het

zoals het is?

• waterkwaliteit (N/P-belasting, Cl, sulfaat etc.)• habitatdiversiteit/structuur• verbinding

omgeving

over doelen en sturing, samenhang tussen biotiek en abiotiek

maatregelen

DiagnoseWat is er mis?

(Meten)

(Voorspellen) ?

?

?

Twee reeksen stappen:A) Koninklijk: Default GEPB) Praagmatisch: GEP 2027

Keuze tussen GEP A) en GEP B):• De hoogste waarde = GEP• GEP ≤ GET• GEP ≥ Huidig 2006/7

A) Koninklijke Default GEP’s

• Vanuit GET, niet Referentie, geen MEP’s

• Op basis van onomkeerbare hydromorfologische veranderingen

• Nutriëntenbelasting is niet onomkeerbaar en niet hydromorfologisch

A) Default GEP’s

• Fytoplankton: Nutriënten gestuurd dus GEP = GET

• Overige waterflora:– Submerse vegetatie: Nutriënten

gestuurd dus GEP = GET– Oevervegetatie: door landgebruik

afwezig; geen GEP– Emerse vegetatie: Nutriënten

gestuurd; GEP = GET– Drijfbladvegetatie: niet stuurbaar:

geen GEP

A) Default GEP’s

• Macrofauna:– Literatuur: GEP=0,50– Metingen: GEP=0,50

A) Default GEP’s

• Vis: Schep (2006) naar GEP

Twee reeksen stappen:A) Koninklijk: Default GEP hebben we!B) Praagmatisch: GEP 2027 hoe doen we dat?

GEP’s realistisch?1. Welke maatregelen gaan er toe doen?2. Kennis van effect maatregelen nodig!

GEP’s realistisch?1.Welke maatregelen gaan er toe doen?2.Kennis van effect maatregelen nodig!

Het antwoord op alle vragen:SYSTEEMANALYSE!

Informatiebron:

Systeemanalyse; de samenhang der dingen

positief effect

negatief effect effect

a

benthivore vis

zoöbenthos

biofilm

tijd

waterplanten

erosie-gevoeligheid

partikel grootte

consolidatie

planktivore vis

zoöplankton

blauw-algen groen-algen

strijklengte diepte

resuspensie/ erosie

sedimentatie

dood =tripton gesuspendeerde

stof

licht

grazers

perifyton

macrofauna- vore vis

nutriënten

piscivore vis

herbivore vis

CDOM

Bodem

Water

nutriënten

inzijging kwel

Visserij, vogels, maaien etc Water in Water uit

decompositie en ionen

uitwisseling

alkaliteit, pH, SO4

levend mat.

vogels

driehoeks mossels

oevervegetatie

peilbeheer

afbraakgevoelig heid

bicarbonaat

Het is ingewikkeld…

Maar een forse vereenvoudiging werkt ook..

Stuurparameter P-belasting

Abundantie Fytoplankton

(Chl-a)

Zichtdiepte

Abundantie submerse vegetatie

Stuurparameter Oppervlak structuur

Abundantie emerse

vegetatie

EKR visstand

EKR makrofauna

EKR soorten vegetatie

+ +

-

-

-

+

+

+

+

+

Orde in de chaos, prioriteren:Ecologische sleutelfactoren

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Datum

Do

orz

ich

t (c

m) e

n o

pp

>5%

lich

t

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0

ex

tin

cit

ie (

1/m

)

Doorzicht

opp>5%licht

VEC (/m)

• Toestandsindicatoren ESF-1; bedekking submerse planten

• Submerse bedekking 2006 (rood) vs. 2012 (groen)

• Afname bedekking submerse planten ten noorden van Bergse pad.

Stichts Ankeveense Plassen

Doelen stellen = Kwantificeren uitgangssituatie + effecten van maatregelen

Uitgang + maatregel = doel

We kunnen de volgende belangrijke relaties grofweg kwantificeren:•P-belasting – Chlorofyl•Chlorofyl – Doorzicht•Doorzicht – Bedekking en Soortsamenstelling Submerse vegetatie•Oppervlakte structuur – Vegetatie•Vegetatie – Macrofauna•Vegetatie + Doorzicht – Visstand

Effect maatregelen kwantitatief

Kwantificeren effect maatregelen:Regressie = richtingVariatie tussen waterlichamen

gehandhaafd Fig. 1 Voorbeeld regressie en effect maatregelen

y = 3,8468x + 12,677R2 = 0,8056

0

20

40

60

80

100

0 5 10 15 20stuurvariabele

Ab

un

dan

tie

X

EKR=0,6

Waterlichaam: M27 NL11_5_3 Loenderveensche Plas Oost Toelichting kleurcodes Waterlichaam: NL11_5_3 Loenderveensche Plas Oost

blauw: GET (theoretisch) haalbaar! Dus GEP = GET. Meest gelijkend type: M27INVOER groen: GEP Module om effect van extra verlaging P-belasting

P-totaal Huidig 0,02 invoerveld: invoer juiste waarde nodig kwaliteitselement GEP default GEP huidige BD BD2 te beoordelen: de onderstaande waarde wordtP-totaal doel 0,02 factor omlaag koppeling naar bijbehorend tabblad GEP toestand 2015 tov GEP in mindering gebracht op de huidige P-belasting in cel D8.

regressieberekeningen FytoplanktonEKR (zonder herschaling) 0,60 0,60 0,67 0,67 0,60 Effect hiervan op EKR waarden is zichtbaar in de samenvattende tabellenP-belasting Huidig 1,00 P-maatregel 2015 0,00 mg/m2,d WaterplantenEKR (zonder herschaling) 0,60 0,60 0,49 0,49 0,49P-belasting doel 2015 1,00 extra P verlaging 0 mg/m2,d MacrofaunaEKR (zonder herschaling) 0,50 0,50 na na na extra verlaging P-belasting 0 mg/m2,dP belasting factor factor 1,00 Janse 2005: lineair verband Vissen EKR (zonder herschaling) 0,26 0,59 0,58 0,59 0,59

P-huidig 0,02 mg/l zicht-huidig 1,61 mChl in 2006 Huidig 10,39 Chl huidig 10,39 P-totaal EKR (zonder herschaling) 0,60 0,60 0,90 0,89 0,60 P-nieuw 0,02 mg/l zicht-nieuw 1,61 mChl-a effect maatregel 0,00 P-factor 1,00 Doorzicht EKR (zonder herschaling) 0,60 0,60 0,73 0,73 0,60Chl-a nieuw nieuw 10,39 Chl nieuw 10,39

doorzicht Loenderveensche Plas OostHuidige toestand

Na maatregels Default GEP GEP

zicht Huidig m 1,61 volgens model huidig nieuw Beoordeling maatlatscores na herschaling op GEP maatlat Fytoplankton 0,67 0,67 0,60 0,60

zicht effect maatregel 0,00 LN(Chl+1) 2,43 2,43 Huidig B. doel 2 GEP Vegetatie 0,49 0,49 0,60 0,60

zicht nieuw 1,61 factor Chl -0,78 -0,78 EKR Oordeel EKR Oordeel EKR Macrofauna na na 0,50 0,50

constante 3,52 3,52 op ref lat herschaald op ref lat herschaald op ref lat doelgat Vis 0,58 0,59 0,26 0,59

doorzicht 1,61 1,61 Fytoplankton 0,67 0,67 4 0,60 0,60 4 0,60 0,00opp meer ha 210,05 toename 0,00 Vegetatie 0,49 0,49 3 0,49 0,49 3 0,60 0,11oeverlengte (m) 7837 Macrofauna na na na na na na 0,50 nasubmers begroeibaar areaal(%) 100,00 Vissen 0,58 0,59 3 0,59 0,60 4 0,59 0,00opp meer m2 2100508 Structuur maatregelen voor emerse en submerse vegetatie 3 3emers begroeibaar areaal (%) 3,98 maatregel 2015 44500 m2 extra emerse structuurbreedte oeverzone schatting gemiddeld 5,00 maatregel 2027 0 m2 extra emerse structuuremers begroeibaar areaal (m2) 83685,0 plus extra areaal uit cel D27!emers opp structuur extra (m2) 44500 0 m2 verjongd oppervlak emers leidt totcorrectiefactor afstand oever 1,0 0,00 % submers extra

% bed. submers EKR macrofauna% bed. submers beg areaalhuidig 5,72 volgens model huidig nieuw volgens model huidig nieuw% bed. submers effect maatregels 0,00 doorzicht (m) 1,61 1,61% bed. submers beg areaalnieuw 5,72 factor doorzicht 95,02 95,02 EKR vegetatie 0,490 0,490% bed. submers hele meer huidig 5,72 constante -44,023 -44,023 factor 0,394 0,394% bed. submers hele meer nieuw 5,72 % bed. submers 108,96 108,96 constante 0,401 0,401

toename 0,00 EKR macrofauna 0,594 0,594% bed. emers beg areaalhuidig 40,07 toename 0,000default bed. emers nieuwe structuur (%) 25,00% bed. emers effect maatregel 13,29 EKR soortensamenstelling submers% bed. emers nieuw 53,36 volgens model huidig nieuw% bed. emers hele meer huidig 1,60 % bedekking submers 5,72 5,72% bed. emers hele meer nieuw 2,13 factor 0,004229 0,004229

constante 0,142158 0,142158EKR soorten 0,166348 0,166347

EKR fyto huidig 0,67 toename 0,00EKR soorten huidig 0,47

EKR vegetatie huidig 0,49EKR soorten huidig 0,41

EKR macrofauna huidigEKR vis huidig 0,58

Fytoplankton Als natuurlijk (Pot 2005, DHV 2006) Beleidsdoel fytoplankton Chl-a Beleidsdoel Chl-a op natuurlijke maatlat Beleidsdoel Fytoplankton (EKR)Zomergemiddelde Chl-a ug/l Huidig Chl-a (ug/l) 10,39 natuurlijke maatlat M27 klasse ondergrenzen EKR huidig 0,67

Klasse ondergrenzen afname door P-maatregel 0,00 REF ZGET GET Matig Ontoereikend Slecht toename EKR Chl-a 0,00ZGET GET Nieuw Chl-a (ug/l) 10,39 7,4 11,8 25 50 100 200 gemiddelde toename (bloei of niet) 0,00

REF Zeer Goed Goed Matig Ontoereikend Slecht W-boven W-onder EKR-onderEKR EKR BD 0,677,4 11,8 25 50 100 >100 Huidig 10,39 7 12 0,8 0,86

Bd 10,39 7 12 0,8 0,86

Submerse vegetatie Als natuurlijk (Pot 2005, DHV 2006) Beleidsdoel abundantie submers Beleidsdoel abundantie submers op natuurlijke maatlat linkerdeel: % <REF rechterdeel: REF<% < 100 Beleidsdoel Vegetatie (EKR)Abundantie % van begroeibaar areaal <3 m Huidig % submers 5,72 natuurlijke maatlat M27 klasse ondergrenzen natuurlijke maatlat M27 klasse ondergrenzen Huidig EKR

Klasse ondergrenzen extra door P-maatregel 0,00 REF ZGET GET Matig Ontoereikend Slecht REF ZGET GET Matig Ontoereikend Slecht Abundantie submerse vegetatie 0,42ZGET GET EKR BD 5,72 65 45 25 3 1 0 65 100 Abundantie emerse vegetatie 1,00

REF Zeer Goed Goed Matig Ontoereikend Slecht % W-boven W-onder EKR-onderEKR % W-boven W-onder EKR-onderEKR gem (submers weging 3) 0,5765 45-100 25 3 1 <1 Huidig 5,72 25 3 0,4 0,42 Huidig 5,72 <MEP <MEP 1 nvt EKR soortensamenstelling submers 0,41

BD 5,72 25 3 0,4 0,42 BD 5,72 <MEP <MEP 1 nvt gem EKR vegetatie 0,49Soortensamenstelling submers Als natuurlijk (Pot 2005, DHV 2006) Beleidsdoel soortensamenstelling submers

Huidig EKR 0,41 Nieuw EKREKR wordt berekend met complexe formule op basis van scorende soorten extra door toename %submers 0,00 Beleidsdoel abundantie oevervegetatie op natuurlijke maatlat Abundantie submerse vegetatie 0,42

GET EKR BD (na indien huidig=na) 0,41 natuurlijke maatlat M27 klasse ondergrenzen Abundantie emerse vegetatie 1,00Goed REF ZGET GET Matig Ontoereikend Slecht gem (submers weging 3) 0,57

0,6 15 10 5 3 1 0 EKR soortensamenstelling submers 0,41% W-boven W-onder EKR-onderEKR gem EKR vegetatie 0,49

Oevervegetatie = emers GEP default, Pot 2005 Beleidsdoel abundantie oevervegetatie Huidig 40,07 >REF 15 1 1,00Abundantie % van begroeibaar areaal <0-1m diep, 0-10m breedHuidig % 40,07 BD 53,36 >REF 15 1 1,00 EKR vegetatie huidig 0,49

Klasse ondergrenzen Pot 2005; bijlage 6 extra door structuurmaatregel 13,29 berekende toename 0,00MEP GEP EKR BD 53,36 Beleidsdoel P-totaal op natuurlijke maatlat EKR BD 0,49

Zeer Goed Goed Matig Ontoereikend Slecht natuurlijke maatlat M27 klasse ondergrenzen15 10 5 3 1 <1 REF ZGET GET Matig Ontoereikend Slecht

0 0,04 0,09 0,18 0,36 0,72W-boven W-onder EKR-onderEKR

Huidig 0,02 0,00 0,04 0,8 0,90Macrofauna GEP default, DHV 2006, GEP komt overeen met Pot 2005 Beleidsdoel macrofauna (EKR) Bd 0,02 0,00 0,04 0,8 0,89EKR= {200*(KM%/KMmax) + (100-DN%) + (KM%+DP%)}/400 Huidig EKR naKmmax = 31 (DHV 2006) extra door verandering EKR vegetatie 0,00 Beleidsdoel doorzicht op natuurlijke maatlat

Klassegrenzen (ondergrens) EKR BD (na indien huidig=na) na natuurlijke maatlat M27 klasse ondergrenzenMEP GEP REF ZGET GET Matig Ontoereikend Slecht

REF=MEP Goed Matig Ontoereikend Slecht 4 2 0,9 0,6 0,45 01 0,5 0,33 0,17 <0,17 W-boven W-onder EKR-onderEKR

Huidig 1,61 2,00 0,90 0,6 0,73Vis Bd 1,61 2,00 0,90 0,6 0,73Regressiemodel Schep 2006 Huidiguit KRW-verkenner Aangevuld met Pot 2005 en inzicht GtH

transform brasem ba+bv plant o2 aantalconstante 84 2,82 5,13 -1,02 28,1emers% 1,60 0,95412715 0,553394 1,326237 -2,70018submers% 5,72 2,39165215 -12,4366 1,052327 0,884911 1,530657zicht(m) 1,61 0,95935022 -39,3334opp (ha) 210,05 5,35209886 18,94643afstand oever (m) 817,70 6,70771689 -6,70772 -43,6672correctie afstand 1,00 totaal % 32,2 15,0 0,0 0,1 2,2

natuurlijke maatlat M27 en M14 klasse ondergrenzen Toets regressie resultaat op natuurlijke maatlatweging % REF ZGET GET Matig Ontoereikend Slecht % result W-boven W-onder EKR-onder EKR

0,25 brasem 0,5 2 8 25 50 100 brasem 32,23 25 50 0,2 0,085540,25 baars blankvoorn 40 35 30 20 10 0 baars blankvoorn14,99 20 10 0,2 0,0749750,25 plant 80 65 40 20 8 0 plant 0,02 8 0 0 0,0001210,25 O2 30 20 10 3 1 0 O2 0,09 1 0 0 0,0046890,00 soorten 19 17 14 11 8 0 soorten 2,21 8 0 0 0,055242

som EKR excl. soorten 0,17EKR soorten ter informatie; waarde is niet gewogen

VisRegressiemodel Schep 2006 Na maatregelenuit KRW-verkenner Aangevuld met Pot 2005 en inzicht GtH

transform brasem ba+bv plant o2 aantalconstante 84 2,82 5,13 -1,02 28,1emers% 2,13 1,1397661 0,661064 1,584275 -3,22554submers% 5,72 2,39163793 -12,4365 1,052321 0,884906 1,530648zicht(m) 1,61 0,95934995 -39,3333opp (ha) 210,05 5,35209886 18,94643afstand oever (m) 817,70 6,70771689 -6,70772 -43,6672correctie afstand 1,00 totaal % 32,2 15,0 0,0 0,3 1,7

natuurlijke maatlat M27 en M14 klasse ondergrenzen Toets regressie resultaat op natuurlijke maatlatweging % REF ZGET GET Matig Ontoereikend Slecht % result W-boven W-onder EKR-onder EKR

0,25 brasem 0,5 2 8 25 50 100 brasem 32,23 25 50 0,2 0,085540,25 baars blankvoorn 40 35 30 20 10 0 baars blankvoorn14,99 20 10 0,2 0,0749740,25 plant 80 65 40 20 8 0 plant 0,00 8 0 0 6,3E-060,25 O2 30 20 10 3 1 0 O2 0,32 1 0 0 0,015920,00 soorten 19 17 14 11 8 0 soorten 1,68 8 0 0 0,042108

som EKR excl. soorten 0,18EKR soorten ter informatie; waarde is niet gewogen

Beleidsdoel Vis (EKR)huidig 0,5750effect ingrepen 0,0111EKR BD 0,5861

matig matig

KRW-doelen AGVGebaseerd op uitgangssituatie, hydromorfologie en effect maatregelen

Situatie 2015 en prognose 2021

Waterlichaam Situatie 2015 Prognose 2021BIOLT FYTOPL MAFAUNAOVWFLORA VIS BIOLT FYTOPL MAFAUNAOVWFLORA VIS

Amstellandboezem 3 3 3 3 4 3 4 3 3 4Botshol 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4Gaasperplas 3 4 3 3 3 4 4 4 4 4Grote Maarsseveense Plas 3 4 4 3 3 4 4 4 4 4Hollands Ankeveense plassen 3 3 3 3 3 4 4 4 4 4Kortenhoefse Plassen 3 4 3 3 3 4 4 4 4 4Loenderveen Oost 3 4 4 3 4 4 4 4 4 4Loosdrechtse Plassen 1 3 3 2 1 2 4 3 3 2Molenpolder en Tienhoven 3 4 3 3 4 4 4 4 4 4Naardermeer 2 4 4 4 2 2 4 4 4 2Noorder I Jplas 2 3 3 4 2 4 4 4 4 4Ouderkerkerplas 2 2 3 2 3 4 4 4 4 4Sloterplas 2 3 3 2 3 4 4 4 4 4Spiegelplas 3 4 3 3 4 3 4 4 3 4Ster en Zodden 2 2 4 2 4 4 4 4 4 4Stichtse Ankeveense Plassen 3 4 4 3 3 4 4 4 4 4Terra Nova 2 4 3 2 4 4 4 4 4 4Tussenboezem Vinkeveen a 2 2 2 2 4 3 3 3 3 4Tussenboezem Vinkeveen b 2 2 2 2 3 2 2 2 3 3Vaarten Amsterdam 1 4 2 1 2 3 4 3 3 3Vaarten Groot Mijdrecht 1 3 1 1 3 2 4 2 2 3Vaarten Ronde Hoep 2 2 2 2 4 3 3 3 3 4Vaarten Ronde Venen 2 3 2 2 3 3 3 3 3 3Vaarten Vechtstreek 3 3 3 3 4 3 3 3 3 4Vaarten Westeramstel 1 2 1 1 3 2 2 2 2 3Vaarten Zevenhoven 1 2 2 1 4 2 2 2 2 4Vecht 3 4 3 3 4 4 4 4 4 4Vinkeveense Plassen 3 4 3 4 3 4 4 4 4 4Waterleidingplas 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4Wijde Blik 3 3 4 4 3 4 4 4 4 4

Doelen en prognoses bij AGV;

• Gebaseerd op systeemkennis en systeemanalyse

• Transparant• Navolgbaar• Herhaalbaar• Bij te stellen

Stelling:Zowel kunstenaars als gokkers krijgen onnavolgbare resultaten, ambachtslieden niet