Krimp en onderwijs: De sluiting van scholen is geen nieuw fenomeen

Korrie Melis

Onderzoeker Kenniscentrum Publieke Zaak

24 april 2013

Naar een leefbare regio: Regionale identiteiten en leefbaarheid in Noord-Groningen tijdens de tweede helft van de twintigste eeuw

Proefschrift: economische en sociale geschiedenis, RuG

Historisch en geografisch onderzoek naar ontwikkelingen in Noord-Groningen en hoe daar op werd gereageerd en hoe dat werd ervaren.

Vanuit verschillende perspectieven: Lokaal bestuur Bewoners – vrouwen en jongeren

Voortgezet Onderwijs in Noord-Groningen

Economische, sociaal-culturele en demografische ontwikkelingen

Ontwikkelingen in het onderwijs, leerlingenaantallen, aantal scholen

Ervaringen vanuit perspectief van de lokale school en jongeren

1959

1979

1989

1999

| 8

Composition of the North-Groningen population

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

8000019

68

1969

1970

1971

1972

1973

1974

1975

1976

1977

1978

1979

1980

1981

1982

1983

1984

1985

year

nu

mb

er o

f in

hab

itan

ts

65>

15-64

0-14

Demografische ontwikkeling

1968-1985

Source: Zakboek van het Noorden (1969-1983) and Statistisch Jaarboek voor het Noorden (1985-1986).

Sluiting scholen

Jaren vijftig bouw van enkele scholen. Vanaf jaren zeventig fuseren en sluiten

scholen. Terwijl leerlingen aantallen niet dalen.

Reden: strengere leerlingennormen vanuit het Rijk

Maar hoe werd dit ervaren door de scholieren, docenten en bewoners van dorpen?

Twee typen reacties

Het dorp als woondorp– Voorzieningen in het dorp zijn minder belangrijk. Als er

regionaal maar voorzieningen zijn en die bereikbaar zijn.

– Hechten vooral waarde aan de woonfunctie.

Het dorp als autonoom dorp– Voorzieningen ‘horen’ in een dorp. Anders is een dorp

niet leefbaar.

– Minder voorzieningen -> minder bewoners.

Gebaseerd op Frans Thissen

Reacties op de sluiting van scholen

‘Wat dat betreft hebben wij nooit geen krimp gehad, dat is pas van de laatste jaren. Eigenlijk is het gekomen toen de mavo en huishoudschool hier weg gegaan zijn. Toen is het hier achteruitgegaan met Middelstum, toen zijn ook de meeste voorzieningen beetje afgebroken, steeds een beetje meer.’

Uit een interview met een vrouw die in de vijftig is.

Reacties op de sluiting van scholen

‘Ze stapten in de bus in Middelstum, misschien ook wel op de fiets, maar zeg maar even de bus. En dan zeiden sommige ouders ook wel, ze zitten nu eenmaal in de bus en blijf maar zitten en ga maar naar Groningen,’

uit een interview met een oud-docent van een gesloten mavo.

Bereikbaarheid

‘Mijn ouders hebben wel een religieuze achtergrond en het liefst zouden ze me ook naar christelijk onderwijs sturen, maar dan zou je naar Groningen moeten. Ze zeiden toen: weet je wat, je hebt een hele goede school hier drie kilometer verderop en we vinden het nogal belastend als je dertig kilometer verderop naar school zou gaan’.

Uit een interview met een dertig jarige

Bij sluiting rekening houden met:

Verdwijnen van een voorziening met emotionele betrokkenheid ouders en dorpsbewoners.

Ouders/leerlingen kiezen verschillend:

– Praktisch: op basis van afstand

– Ideologisch: op basis van identiteit

– Etc.

Overleg met ouders/betrokkenen/dorpsbewoners belangrijk

Leefbaarheid van een dorp

Leefbaarheid is meer dan alleen de aanwezigheid van voorzieningen, ook bijvoorbeeld:– Sociale zekerheid (inkomen etc.)

– Fysieke woonklimaat

– Sociale klimaat (sociale contacten etc.)

– Bereikbaarheid

– Bestuurlijke klimaat (mogelijke betrokkenheid bij lokale besluitvorming)

Conclusie

Een school alleen is niet noodzakelijk voor de leefbaarheid of vitaliteit van een dorp

Krantenknipsel uit 1989

Bedankt voor uw aandacht

Voor vragen opmerkingen:

– Korrie.melis@han.nl / 06-51185587