KORTWEG FLASHKortweg Flash - Driemaandelijks tijdschrift van het Willemsfonds Brussels Hoofdstedelijk Gewest - Erkenningsnummer. P206416 - Afgiftekantoor Brussel 1

Nummer 50 - april - mei - juni 2013 - Verantwoordelijke Uitgever: Mireille Corteville, p/a Antwerpselaan 30, 1000 Brussel Tel. 02 218 44 88 & Fax 02 217 70 06 - E-mail: hans.vanrompaey@willemsfonds.be

Vlaamse Brusselaar wordt steeds meer Nederlandstalige Brusselaar

Het Nederlands, onze taal, en dus niet een eigen staat, eigen centen of eigen volk, is voor het Willems-fonds altijd de essentie van de Vlaamse beweging geweest. Het Willemsfonds Brussel wil al enke-le jaren die kernboodschap terug voorop stellen en ingaan tegen het heersende enge Vlaams nationalis-me. In Brussel lijkt het recente on-derzoek van Rudi Janssens (VUB) alvast uit te wijzen dat dit ook het geval is bij veel Nederlandstalige Brusselaars.

Recent verscheen de derde Brus-selse taalbarometer van VUB-pro-fessor Rudi Janssens. Deze interes-sante studie die elke zes jaar naar het taalgebruik in Brussel peilt werd onlangs voorgesteld. Een van de opmerkelijke vaststellingen, naast vele andere, is dat meer en meer Brusselaars die Nederlands spreken -- thuis, in taalgemengde gezinnen of op school -- zich zelf zien als Nederlandstalige Brusse-laars, eerder dan als Vlamingen. Gelijktijdig zien ze zichzelf ook steeds meer als Brusselaars, als inwoners van de hoofdstad. Dit was ook de grondgedachte van het “Manifest van een Nederlands-talige Brusselaar. Taal en Identi-teit in een Kosmopolitische Groot-stad” dat wij in 2011 als oudste Nederlandstalige nog bestaande culturele vereniging in Brussel pu-bliceerden.

Het Willemsfonds Brussel is tevre-den dat deze studie bevestigt dat het Nederlands een belangrijke taal blijft in Brussel en hier een

dermate grote aantrekkingskracht verworven heeft dat ze niet meer enkel via het gezin verworven wordt, maar een bewuste keuze geworden is voor veel Brusselaars.

Meer nog, we zijn tevreden dat al-vast in Brussel, de taal terug cen-traal staat, en dat je het Neder-lands kan delen met anderen. De taal als factor van identiteit heeft dat voordeel dat - in tegenstelling tot religie of afkomst - je er meer-dere van kan en mag hebben. De stad als factor van identiteit heeft als voordeel dat het alle inwoners die de stad delen omvat, over alle verschillen heen. In tijden waar het Vlaams natio-nalisme de hele Vlaamse beweging en haar 180 jaar oude geschiedenis herleidt tot eigen Vlaamse instel-lingen en eigen Vlaamse centen... is dit een signaal dat kan tellen. Blij dat het uit Brussel komt.

Mireille De Winter-CortevilleVoorzitter WillemsfondsBrussels Hoofdstedelijk Gewest

In 2003 vonden drie liberale politici elkaar in hun strijd voor een positiever stedenbeleid. In hun ogen was er amper sprake van stedenbeleid. En als er al een Belgisch of Vlaams stedenbeleid was, ging dit vooral uit van de stad als probleem.

In 2004 gaven Sven Gatz (Brussel), Sas van Rouveroij (Gent) en Christian Leysen (Antwer-pen) samen de aftrap van ‘Stadslucht Maakt Vrij’: een open politiek initiatief met als doelstelling de ontwikkeling van een liberale visie op de stad en het stedelijk beleid, met de nadruk op de mogelijkheden en de in-novatieve kracht van de stad. Er volgden tussen 2005 en 2011 vier ‘Stadslucht maakt Vrij’-boeken die het debat over een liberaal stedenbeleid hebben gevoed.

Met deze tweetalige publicatie, de eerste in een nieuwe reeks, geven Patrick Stouthuys-en en Johan Basiliades een doorstart aan het ‘Stadslucht Maakt Vrij’-initiatief. In dit ee-rste deel bundelen ze een aantal basistek-sten: het oorspronkelijk “Liberaal Steden-manifest” uit 2004, het “Liberaal Manifest voor een Open Stad” uit 2008, het “Mani-fest van een Nederlandstalige Brusselaar. Taal en Identiteit in een Kosmopolitische Grootstad” uit 2011, aangevuld met een inleiding over de stedelijke roots van het liberale denken en politieke handelen.

In het najaar volgt met “De droom van Sismondi” al een tweede edtie in deze reeks.

14 september 2013

Geleid bezoek aan hetBelgisch Museum van de Vrijmetselarij

7 oktober 2013 Theater ‘De Idioot’ door Lazarus

3 juli 2013 Tentoonstelling

‘Da Vinci - The Genius’

MEER INFO: ZIE PAGINA 4

Liberaal-stedelijk verhaal gebundeld

Auteur Johan Basiliades verkoopt het nieuwe Stadslucht maakt vrij!-boek

aan een enthousiaste jongeling.

Nederlands in Brussel als bewuste keuze

U kan dit boek aanschaffen door €5 te storten op rekeningnummer BE17 0012 5517 2421 van het W i l l e m s f o n d s Brussels Hoofd-stedelijk Gewest met vermelding ‘Stadslucht’.

Manifesto rolt van drukpers

2

Professor Thomas Langerak

Willemsfonds Woluwe en het ge-meenschapscentrum Kontakt orga-niseren vanaf oktober kooklessen voor kinderen (van 6 tot 10 jaar) op woensdag 9 en 24 oktober en woens-dag 6 en 20 november 2013. De lessen zullen starten om 14u30 en eindigen om 17u. De prijs voor de 2 lessen in oktober bedraagt 20€. Idem voor de 2 woensdagen in november.

De kinderen moeten een kookschort en handdoek meenemen. De lessen zullen zowel in het Nederlands als het Frans gegeven worden voor een totale immersie.

De kookateliers zijn een gezamenlijk initiatief van Willemsfonds Woluwe en gemeenschapscentrum Kontakt. U kan uw kinderen inschrijven in het GC: kontakt@vgc.be of 02/762.37.74

Het 4de Poesjkinfeest kon dit jaar niet doorgaan in openlucht op het Poesjkinplein in Laken wegens gron-dige renovatiewerken. Hopelijk zijn die niet umsonst en wordt er straks geen tram van De Lijn-MIVB doorge-trokken.

Dit jaar was het alternatief bin-nenskamers: het Goudblommeke in Papier met een voordracht over de “Invloed van de grote Russische au-teurs op de Nederlandse Letteren” door professor Langerak, universiteit Gent.

Thomas Langerak, professor Russi-sche literatuur en taalkunde, begon met een persoonlijke noot. Als pu-ber vond hij in de bibliotheek van zijn vader een dichtbundel van Ger-rit Achterberg waarin het gedicht “Raspoetin” zijn bijzondere aan-dacht trok:

“Hij ligt met vrouwen in de bossen te boelerenOnder zijn handen wordt hun lichaam zo volkomenin ’t blinde ritueel der lusten opge-nomen” ...

In 1917 werd deze goeroe van tsarin Aleksandra vermoord aangetroffen in de Neva-rivier.

Anderen, zoals Paul Van Ostayen, dichtten “Woord-Jazz op Russies ge-geven” en sprongen muzikaal van de Wolga over de steppe, geïnspireerd door Dostojevski en Gogol.

Richard Minne gaf een van zijn ge-dichten zelfs de titel “Gogol” mee, naar de auteur van Dode Zielen, tijdgenoot van en beïnvloed door Alexander Poesjkin.

“Ik lees Gogol. Hij is groot.Hij spreekt van liefde en dood,en dat de mensen klein zijnen voor elkaar venijn zijn” ...

Dostojevski blijft een vaste waarde in de wereldliteratuur en kan reke-

nen op sublieme hervertalingen in het Nederlands. Tolstoï blijft ook in, maar de belangstelling ging dalen na de eerste wereldoorlog wegens zijn pacifisme. De Russische Groten zijn synoniem voor diepzinnigheid, stre-ven naar het hogere, verzoening van ethiek en esthetiek. De Europese re-alisten als Balzac en Flaubert verble-ken erbij met hun materialistische ingesteldheid en hun scepsis. Rus-sen hebben iets wat de Westerlingen niet hebben, ze noemen het de Rus-sische ziel.

Soms blokkeert die even, zoals na 1989. Perestroïka en Glasnost lostten de verwachtingen niet in. Iliya Pfeif-fer schreef in 2004 het gedicht “hoe ik moe werd van mijn russische ziel” na een trip over die steeds weder-kerende indrukwekkende Wolga. Hij vond een Rusland in verval, gekweld door verveling, uitzichtloosheid en zelfdestructie. “Ieder krijgt dorst van een land dat te groot is”, con-cludeert hij. Typisch Nederlands?

Rosanne Germonprez.

Het Poesjkinfeest werd op 8 juni ge-organiseerd door het Willemsfonds Laken en de Internationale Stichting Alexander Poesjkin/Pouchkine.

Vóór de lezing in het Goudblommeke in Papier vond de bloemenhulde wel nog op het Poesjkinplein plaats.

Paul Van Ostayen, Richard Minne... en de Russische ziel

Kinderen aan het fornuis

Sedert enkele maanden zijn de hui-zen van de Mens Brussel-Jette en een aantal vrijzinnige verenigingen verhuisd naar het gebouw waar vroe-ger de Vlaamse Gemeenschapscom-missie haar kantoren had, namelijk in Sainctelettesquare 17 te Brussel. Om dit te vieren, organiseren ze een groot evenement. WF Jette zet voor deze gelegenheid een expo op met schilderijen en etsen uit de collectie Jef Mennekens. Daarnaast zorgt het WF Brussels Hoofdstedelijk Gewest ook voor een opvoering van de thea-termonoloog “Reinaert De Vos” door Karel Gevaert.

Meer informatie over dit evenement kan u verkrijgen bij Hans Van Rom-paey: tel. 02 218 44 88 of hans.van-rompaey@willemsfonds.be

Feestelijke opening Sainctelette 17

COLOFONRedactie:Johan Basiliades, Hans Van Rompaey, Kurt Deswert, Mireille De Winter-Corteville, Herman Mennekens

Lay-out:Kurt Deswert &Hans Van Rompaey

KORTWEGFLASH april - mei - juni 2013

Wij betreuren het overlijden van Suzy Godelaine, jarenlang enthou-siast lid van WF Zuidwest-Brussel, waar zij en haar echtgenoot Bob Geerts (gest. 2010) vaak deelna-men aan allerlei activiteiten.

Het Willemsfonds betuigt haar steun aan de familie, vrienden en kennissen van Suzy.

3KORTWEGFLASH april - mei - juni 2013

Het was de grootste mediacampagne die ooit in Vlaanderen op het getouw gezet werd om een stripalbum te pro-moten en Studio Vandersteen slaagde er dan ook in om de verwachtingen hoog te leggen voor Amoras 2047, het volwassen zijtripje van Suske en Wiske. Via teasers op het internet en facebookcampagnes kreeg het album ongezien veel (gratis) media-aandacht.

De titel verwijst naar het verleden. In 1947 verscheen “Het Eiland Amoras”, het eerste album uit de legendarische reeks. Het eerste zeg ik nu, hoewel dat niet helemaal klopt. Een jaar eerder was er al ‘Rikki en Wiske in Chokowakije’, maar de arme Rikki werd als titelperso-nage al meteen afgevoerd om vervangen te worden door Suske. De reeks scheer-de meteen hoge toppen in Vlaanderen en bepaalde mee het succes van de kranten die dagelijks de avonturen van het tweetal publiceerden. Niet veel la-ter ging ook Nederland massaal voor de bijl, nadat het taalgebruik en enkele an-dere aspecten van de oervlaamse strip wat opgeschoond werden (Sidonie ging plots Sidonia heten en Schalulleke werd niet geheel onlogisch tot Schanulleke omgedoopt. Jerom ging kleren dragen, terwijl men voortaan met KLM de we-reld afreisde).

Het is echter vrijwel onmogelijk om de-zelfde vaart en kwaliteit in een langlo-pende stripreeks aan te houden over de jaren. Dat geldt niet enkel voor Suske en Wiske. Ook langlopende internatio-nale reeksen zoals Batman, Superman en Donald Duck stootten op een gege-ven moment op inspiratie-armoede en dalende interesse. Toen Paul Geerts, de opvolger van Willy Vandersteen, er in 2002 mee stopte, was het succes van de reeks al een tijdje aan het tanen. In 1995, het topjaar, gingen er nog zo’n 4 miljoen exemplaren van de strip over de toonbank. In 2011 waren dat er al maar 1,2 miljoen meer. Daarmee is het nog steeds één van de best verkopende stripreeksen in de lage landen. (Al heeft Kiekeboe, de rol van koploper, althans in Vlaanderen toch, intussen overge-nomen.) Het is echter duidelijk dat de pogingen van Geerts’ opvolgers om het oude succes te doen herleven niet echt voor de volle honderd procent geslaagd kunnen genoemd worden.

Met dat enorme strippatrimonium van meer dan 300 albums moest er toch wat aangevangen kunnen worden om de in-teresse in Suske en Wiske nieuw leven in te blazen, moeten Studio Vandersteen en Standaard Uitgeverij gedacht heb-ben. En daarom kwamen ze op het idee om een soort ‘reboot’ van de reeks te maken om naast de verder lopende ori-ginele reeks te plaatsen. Dat rebootme-chanisme waait over uit de filmindustrie, waar de laatste jaren een ware plaag aan

‘reboots’ van bekende filmreeksen op de kijker los werd gelaten (Superman Re-turns, Batman Begins, X-Men: First Class, Prometheus, Star Trek). Treffend genoeg haalde Hollywood daarvoor de mosterd in comicland, waar Frank Millers reboot van Batman, ‘The Dark Knight Returns’ in 1985 de sukkelende stripreeks een enorme verkoopsboost bezorgde.

Amoras 2047 pimpt dus Vlaanderens meest iconische stripduo. Sus en Wis zijn pubers geworden, hun avonturen zijn volwassener en de stijl is realistischer. Voor Suske en Wiskefans valt op dat het niet zozeer die ene naakte borst is die even doet slikken, maar wel het soms extreem gewelddadige karakter van de strip.

Maar toch, wie even stilstaat bij de avonturen van onze helden, beseft dat dit ook niet helemaal nieuw is. Waar Je-rom in sommige albums aan de lezer ver-duidelijkt dat er nu even een stofwolk volgt omdat wat er gaat gebeuren veel te gewelddadig is voor gevoelige lezer-tjes, wordt er nu gewoon een dolk in een boefs voorhoofd gepland. Dit procédé komt de hele tijd terug. Zelfs al zijn de personages minder ééndimensionaal en volwassener ingekleurd, ze bewaren hun eigenheid; Wiske is nog steeds koppig, Suske een beetje saai en Lambik heeft het nog steeds niet altijd begrepen op de onrechtvaardige maatschappij (lees er ‘De Poenschepper’ eens op na) en ligt zo mede aan de oorzaak van de cata-strofe die zijn vrienden treft.

Het is de verdienste van de auteurs dat ze dit op zo’n subtiele manier in deze volwassen strip geïntegreerd hebben. Daardoor is dit ook een erg genietbaar stripalbum.

Amoras 2047 eindigt met een geweldige cliffhanger. Het volgende deel verschijnt al in het najaar. Suske en Wiske is dus op-nieuw een hype. Hopelijk slaagt de rest van de reeks er ook in om dat zo voort te zetten. De personages verdienen het alvast.

Amoras 2047De Standaard Uitgeverij, € 6,95

SUSKE EN WISKE REVISITED

Een dagje naar zee metWF Anderlecht

In 1897 vestigde de Brusselse schil-der Marten Melsen (1870 – 1947) zich in het dorpje Stabroek in de Ant-werpse polders. Het platteland met zijn tradities, herkenbare figuren en seizoensgebonden ritme stelde hem beter in staat het oeuvre dat hij voor ogen had te maken. In zijn gezellige boerentaferelen namen kinderen een vooraanstaande plaats in. De kunste-naar observeerde en bestudeerde hen indringend tijdens het spel, ker-missen en feesten, zoals blijkt uit talrijke tekeningen en foto’s. Men kan zelfs stellen dat veel van zijn werken zijn opgebouwd vanuit de kinderlijke blik van verwondering en ontdekking. De tentoonstelling “Kniebroeken en goudgele korenvelden” brengt de

werken van Marten Melsen samen in het Charliermuseum in Sint-Joost-ten-Node. Op 14 augustus organi-seert de afdeling Zuidwest-Brussel een geleid bezoek aan deze expo. Afspraak om 14 uur aan Kunstlaan 16, 1210 Sint-Joost-ten-Node.

Voor inschrijvingen neemt u contact op met mevrouw Myriam De Lille, tel. 02/345.09.39 of 0479/60.10.51 of mailt u naar hans.vanrompaey@wil-lemsfonds.be.

Boerentaferelen inSint-Joost-ten-Node

Op 25 augustus gaat WF Anderlecht naar Oostende om er samen met de lokale WF-afdeling een bezoek te brengen aan het Sterrenalfabet van E.L.T. Mesens. Deze tentoonstelling, ingedeeld in de voornaamste steden waar Mesens tijdens zijn leven ver-bleef, laat u werken zien van één van de belangrijkste surrealisten die ons land ooit gekend heeft.

Als gepassioneerd en getalenteerd kunstenaar was hij één van de voor-trekkers van de surrealistische be-weging in België. Dit deed hij bo-vendien niet alleen met zijn eigen artistiek werk, hij werkte - bijvoor-beeld als directeur van The London Gallery - ook mee aan de internati-onale bekendheid van zijn boezem-vriend René Magritte.

Na het bezoek aan de expo in de voormiddag, bezichtigen we in de namiddag de Amandine, de laatste Oostendse IJslandvaarder. Tussen 1962 en 1995 voer dit schip naar het woeste noorden en ving er ka-beljauw, schelvis en ander lekkers, maar nu is het een interactief mu-seum geworden dat in het hart van Oostende te bezoeken is.

Le Noctambule - 1955E.L.T. Mesens

Wil u meegaan? Voor informatie en inschrijvingen kan u contact opnemen met Ann Brusseel: 02 552 45 47 of info@annbrusseel.be

Brussels Hoofdstedelijk GewestInfo: WF-secretariaat02 218 44 88hans.vanrompaey@willemsfonds.be

Theatermonoloog “Reinaert De Vos” door Karel Gevaert” tijdens Opening Sainctelette 1728/09/2013, 14.00 u. - huis van de Mens, Sainctelettesquare 17, Brussel

Willemsfonds AnderlechtInfo: Ann Brusseel02 552 45 47info@annbrusseel.be

Bezoek aan Mu.ZEE en Amandine25/08/2013 - Mu.ZEE, Romestraat 11, Oostende

Willemsfonds Brussel-centrumInfo: Thomas Flebus0475 46 96 16thomas.flebus@yahoo.fr

Deelname aan de Ommegang04/07/2013 – Grote Markt, Brussel

Willemsfonds JetteInfo: Herman Mennekens 02 476 03 00hmennekens@bruparl.irisnet.be

Deelname aan de 11-juliviering in Jette. 11/07/2013

Expo “Schilderijen en etsen uit de collectie Jef Mennekens” tijdens Opening Sainctelette 1728/09/2013, 14.00 u. - huis van de Mens, Sainctelettesquare 17, Brussel

Willemsfonds KoekelbergInfo: Sigurd Vangermeersch0498 853 215s.vangermeersch@gmail.com

Deelname aan het Feest van de Vlaamse Gemeenschap11/07/2013 – Gemeentehuis,Vanhuffelplein 6, Koekelberg

Blauw ontbijt met gastspreker29/09/2013 – GC De Platoo,Pantheonlaan 14, Koekelberg. € 8

Willemsfonds LakenInfo: Els Ampe02 549 65 22 (kantooruren)info@elsampe.be

Boekvoorstelling “Croquis Siamois”09/07/2013, 16.30 u. – Stadhuis, Brussel, i.s.m. Liberaal Archief en ASP Editions

Brosella Folk & Jazz13/07/2013, 15.00 u. - Groenthea-ter, Ossegempark, Laken

Geleid bezoek aan het BelgischMuseum van de Vrijmetselarij14/09/2013, 13.00 u. – Lakense-straat 73, Brussel

Willemsfonds Schaarbeek-EvereInfo: Elisabeth Schraepen 0476 49 68 31elisbethschraepen@hotmail.com

Boekvoorstelling “Croquis Siamois”09/07/2013, 16.30 u. – Stadhuis, Brussel, i.s.m. Liberaal Archief en ASP Editions

Os aan ‘t spit05/10/2013, 18.00 u. – Omnispor-zaal, Oudstrijderslaan 300, Evere

Willemsfonds WoluweInfo: Kurt Deswert0497 85 28 91kurtdeswert@hotmail.com

Theater “De idioot”, gespeeld door LAZARUS naar het boek van Dostojewski07/10/2013, 20.15 u. - GC Kontakt, Ch. Thielemanslaan 93, Sint-Pie-ters-Woluwe. € 6

Willemsfonds Zuidoost-BrusselInfo: Lode Van Biervliet 0475 77 13 61lode.vanbiervliet@skynet.be

Geleid bezoek aan de expo“Da Vinci - The Genius”03/07/2013, 18.30 u. – Beurs, Brus-sel. € 10

Willemsfonds Zuidwest-BrusselInfo: Myriam De Lille02/345.09.39 of0479 60 10 51

Geleid bezoek aan de expo“Da Vinci - The Genius”03/07/2013, 18.30 u. – Beurs, Brus-sel. € 10

Geleid bezoek aan de expo“Kniebroeken en goudgele koren-velden”14/08/2013, 14.00 u. – Charliermu-seum, Kunstlaan 16, Sint-Joost-ten-Node

Theaterstuk Brodeck19/09/2013, 20.15 u. – GC Ten Weyngaert, Bondgenotenstraat 54, Vorst

Zie ook:www.willemsfondsbrussel.be

SAMEN UIT - AGENDA

Wil u ook lid worden van hetWillemsfonds Brussel Hoofdstedelijk Gewest?

Dat kan, door € 15 te storten op rekeningnummer BE39 0010 2817 2819, met vermelding ‘Lidgeld 2013”

U ontvangt dan onze tijdschriften en krijgt informatie over en korting op tal van socioculturele activiteiten.

Info: Antwerpselaan 30 - 1000 Brussel 02 218 44 88 hans.vanrompaey@willemsfonds.be

HET WILLEMSFONDS STAAT VOOR EEN160-JARIGE TRADITIE IN VERNIEUWING,CULTUUR EN MENSELIJKE WAARDEN.

Karel Buls voor de Nederlandstali-gen, Charles Buls voor de Fransta-ligen en Charel voor de Brusselaars was één van de stichtende leden van het Brussels Willemsfonds in 1872.

De liberale, Brusselse burgemeester Karel Buls (1837–1914) reisde in 1900 door Thailand. Daar bezocht hij de Belgen die er, op vraag van de Sia-mese koning, hielpen de instellingen van het land te hervormen. Onder hen ook Gustave Rolin-Jaequemyns, Brussels Willemsfondser van het eer-ste uur en erelid, die in Thailand de persoonlijke raadgever van de Thaise koning was.

Die opmerkelijke periode, waarin België als gidsland optrad, is hier he-lemaal vergeten. Tijd dus om Buls’ reis en dat merkwaardige Belgische avontuur aan de vergetelheid te ont-rukken. Patrick Stouthuysen diste de tekst terug op en zorgde voor een historische situering als inleiding.

Stouthuysen is verbonden aan de vakgroep Politieke Wetenschappen van de VUB, waar hij de geschiedenis van het politieke en sociale denken doceert en onderzoek doet naar de geschiedenis van het liberalisme. Dit boek van Patrick Stouthuysen past in de ‘Blauwe Maandag Reeks – Klassie-

ken, reisverhalen, cahiers’, van het Liberaal Archief dat vergeten parels uit het liberale erfgoed publiceert. Omdat gewezen burgemeester Buls ook een emblematisch figuur is van het Brussels Willemsfonds, besliste het Willemsfonds BHG om deze uit-gave mee te steunen.

T’es veu Buls!Voor niet-leden en in de winkel kost dit boek € 25, maar WF-leden kunnen een exemplaar bestellen door slechts € 20 euro te storten op rek. BE17 0012 5517 2421 v/h Willemsfonds BHG met vermelding ‘Croquis Siamois’.

De Thaise avonturen van Karel Buls

4 KORTWEGFLASH april - mei - juni 2013