1

Geertrui Cazaux – Eline De Regt

Korte keten initiatieven in Vlaanderen

Afdeling Monitoring en Studie

Symposium 22 oktober 2010

2

Inhoud

• Deel I: Korte keten initiatieven in Vlaanderen. Een overzicht

• Deel II: Economische rendabiliteit van hoeveproductie: een verkenning op basis van het Landbouwmonitoringsnetwerk

3

Deel I

Deel I

Korte keten initiatieven in Vlaanderen. Een overzicht

4

Korte keten initiatieven in Vlaanderen

Wat is korte keten?• Geen eenduidige definitie, divers• Distributiemodel met rechtstreekse samenwerking

producent - consument• Geen tussenschakels• Is niet nieuw • Verschillende vormen: boerenmarkten, verkoop

op bedrijf, groenteabonnementen e.d.

‘Hoeveproducten’• Geen wettelijke definitie

5

Korte keten initiatieven in Vlaanderen

Lokale voedselsystemen globale voedselsystemen criteria:

GeografischTemporeelPolitiek en geografischBio-regioSociale afstand

6

Korte keten initiatieven in Vlaanderen

7

Korte keten initiatieven in Vlaanderen

VOORDELEN:• Sociaal: consument herontdekt landbouw,

vertrouwensrelatie, imago, transparantie, herstellen sociale relaties, beroepstrots, …

• Ecologisch: transport, voedselkm, energieverbruik, extra milieucriteria, …

• Economisch: regionale economie, peri-urbane landbouw, kleinschalige gemengde bedrijven, duidelijke eerlijke prijs, zekere afzet,…

NADELEN:• Tijdsintensief, onzekere rendabiliteit & afzet, …

8

Korte keten initiatieven in Vlaanderen

Drie belangrijke actorenin Vlaanderen:

A. VLAMB. Steunpunt HoeveproductenC. Voedselteams

9

Korte keten initiatieven in Vlaanderen

A. VLAM• Promotie – “Erkend verkooppunt hoeveproducten”

– Gebruiksovereenkomst + bijdrage

• Medio 2010: 238 erkende verkooppunten en 2 boerenmarkten (Dilbeek & Tielt)

• Databank en info:http://www.hoeveproducten.be

Focus: verkooppunt (consument) - promotie

10

Korte keten initiatieven in Vlaanderen

Ligging hoeveproducenten (VLAM), in Vlaanderen (2009)

Bron: AMS, obv gegevens VLAM, 2009

11

Korte keten initiatieven in Vlaanderen

Financiering VLAM 2010: • 63.720 euro voor hoeveproducten:

– 50.000 euro subsidie voor hoeve VLAM– 13.720 euro bijdragen van de sector

╚ producentenbijdrage:

50 euro/jaar + eenmalige administratiekost (25 euro)

12

Korte keten initiatieven in Vlaanderen

B. Steunpunt Hoeveproducten KVLV• Ondersteuning van hoeveproducenten• Vorming en infosessies• Registratie op website fermweb:

http://www.fermweb.be• Begin 2010: 350 hoeveproducenten

Focus: producent• Financiering

Sinds september 2007:100.000 euro/jaar subsidies van Vlaamse Overheid

13

Korte keten initiatieven in Vlaanderen

C. Voedselteams• Lokale teams: gezamenlijke aankopen bij lokale

producent• Eén voedselteam =20-tal gezinnen• Medio 2010: 119 teams en 94 producenten

(inclusief 17 wereldwinkels)– Vooral in Vlaams-Brabant

• Info:http://www.voedselteams.be

Focus: contact producent – consument

14

Korte keten initiatieven in Vlaanderen

Financiering Voedselteams vzw• 85.000 euro/jaar van Ministerie van Cultuur• Subsidies via regionale projecten• Bijdragen: 36.000 euro/jaar

╚ lidgeldbijdragen:10 euro/jaarlijks/gezin +bijdragen producent (3% omzet)

15

Korte keten initiatieven in Vlaanderen

Regionale initiatieven• vzw West-Vlaamse Hoeveproducten• Hartenboer (Limb. & Vl.Br.)• mmm…eetjesland cvba (O.Vl.)• Biodichtbijhuis• Rurant vzw (Antw.)• Hagelandse Haspengouwse

Veeboeren Coöperatie • Hasselt is verkocht• GASAP (Brussel)• Julienne

16

Korte keten initiatieven in Vlaanderen

Verkoop op de hoeve:• Sterke groei in 2008, lichte terugval in 2009• Kernclienteel = gepensioneerden & welgestelde

huishoudens met kinderen (60% van bestedingen)• 23% Vlaamse gezinnen kocht in 2009 minstens

éénmaal op hoeve• Vlaamse gezinnen spenderen gemiddeld

141 euro/jaar• Gemiddeld bedrag per aankoop 17,20 euro

(bron: GfK Panel Services Benelux (Vlam, 2009))

17

Korte keten initiatieven in Vlaanderen

Wat koopt men op de hoeve?

bron: GfK Panel Services Benelux (Vlam, 2009)

Aandeel per categorie in de hoeveomzet in 2009

14,3% 15,0%

19,2%23,3%

16,3%18,5%

20,3%17,9%

5,6%3,2%

6,5% 5,9%9,6% 7,9%

8,2% 8,3%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

België Vlaanderen

rest

zuivel

gevogelte/w ild

eieren

vlees

groenten

fruit

aardappelen

Bron: GfK PanelServices Benelux

Totaal = € 114, 3 mio Totaal = € 82,5 mio

18

Deel II

Deel II

Economische rendabiliteit van hoeveproductie:

een verkenning op basis van het Landbouwmonitoringsnetwerk

19

Methodologie

• Enkel zuivelverwerking en –verkoop• LMN: boekjaren 2007 en 2008 (n=7)• Vergelijking met studie UGent (2005)• Aanpak:

20

Familiaal arbeidsinkomen

• FAI = vergoeding voor familiale (eigen) arbeid• Spreiding: spreiding in opbrengsten en kosten• FAI > 0: externe kosten kunnen vergoed worden

Bedrijfsinkomen (BI) of familiaal arbeidsinkomen (FAI), minimum, maximum en gemiddelde (€/bedrijf)

Bron: LMN; * Van de Velde et al. (2005)

21

Netto bedrijfsresultaat

• NBR: totale opbrengsten – totale kosten (werkelijk en aangerekend) winst of verlies

• FAI > 0, maar NBR < 0: eigen arbeid niet (volledig) vergoed

Fictief loon (vergoeding eigen arbeid) = aandachtspunt!

Netto bedrijfsresultaat (NBR), minimum, maximum en gemiddelde (€/bedrijf)

Bron: LMN; * Van de Velde et al. (2005)

22

Rapporten

Rapport: Korte keten initiatieven in Vlaanderen –

Een overzicht

Rapport: Economische rendabiliteit van hoeveproductie: een

verkenning op basis van het Landbouwmonitoringsnetwerk

Afdeling Monitoring en Studiehttp://www.vlaanderen.be/landbouw/studies

23

Bedankt voor uw aandacht!