klassieke zaken 5 2009

KLA

SSIEKEZAKEN Een gratis tijdschrift

voor liefhebbers van klassieke muziek

exclusieve aanbieding

www.KLASSIEKE ZAKEN.NL

SchubErt bLIjft joNg bIj DuItSE twINtIgErS

29st

e ja

ar

ga

ng

ok

tobe

r 20

09 N

r 5 ideale partners

Johannette Zomer & Bart Schneemann,

2 oktober 2009

ALkMAAr KlassiKa Z Canadaplein 11-13, 1811 KE 072-5280 131 | www.klassikaz.net | [email protected]

AMerSFoort de algemene boeKhandel Leusderweg 184-188, 3817 KE033-4622222 | www.algemeneboekhandel.nl [email protected]

AMSteLVeeN de bijenKorf cd afd. Galerij 152, 1181 ZS 0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl

AMSterDAM broeKmans & van PoPPel Van Baerlestraat 94, 1071 BB 020-6751653 | www.broekmans.com [email protected] de bijenKorf cd afd. Dam 1, 1012 JS 0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl charles muZieK Weteringschans 193, 1017 XE 020-6265538 | [email protected] concerto Utrechtsestraat 54-60, 1017 VP020-6245467 | www.concerto.nu | [email protected] le disque d’or Gelderlandplein 211, 1082 LX 020-6441696 | [email protected] fame music Kalverstraat 2-4, 1012 PC020–6382525 www.fame.nl | [email protected]

ArNHeM muZieKhandel bergmann Koningsstraat 19, 6811 DG026-4423014 | www.bergmann.nl | [email protected] de bijenKorf cd afd.Ketelstraat 45, 6811 CZ0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl

breDA muZieKhandel sPronK Wilhelminastraat 24, 4818 SG 076-5215213 | www.spronk.nl | [email protected]

CoeVorDeN music store Friesestraat 50, 7741 GX 0524-517332 | www.musicstore.nl | [email protected]

DeLFt muZieKhandel van buytene Binnenwatersloot 16, 2611 BK 015-2123853 | www.cd-klassiek.nl | [email protected]

DeN HAAG de bijenKorf cd afd.Wagenstraat 32, 2512 AX 0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl caminada classics Javastraat 41-A, 2585 AD070-3466277 | www.caminada.nl | [email protected] vanleest PaagmanFrederik Hendriklaan 217, 2582 CB 070-3383838 | www.vanleestklassiek.nl

DeVeNter Plato deventer Kleine Overstraat 33, 7411 JH0570-612539 | www.platomania.nl | [email protected] de Woestijnroos Kleine Overstraat 30-32, 7411 JM 0570-642491 | www.woestijnroos.nl | [email protected]

DorDreCHt dordrecht KlassieK Voorstraat 435, 3311 CT 078-6122169 | [email protected]

DrIeberGeN cd artline Traaij 1-C, 3971 GB034-3521532 | www.cdendvd.nl | [email protected]

eINDHoVeN bullit KlassieK Heuvel Galerie 138, 5611 DK 040-2465107 | www.bullitklassiek.nl | [email protected] de bijenKorf cd afd. Piazza 1, 5611 AE 0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl vanleest KlassieK H. Boexstraat 12-14, 5611 AJ040-2433970 | [email protected]

eNSCHeDe boeKhandel broeKhuis Marktstraat 12, 7511 GD053-4325210 | [email protected] Plato enschede Haverstraatpassage 54, 7511 EZ 053-4316167 | www.platomania.nl | [email protected]

erMeLo riemer & Walinga cd afd. Stationsstraat 131, 3851 ND0341-552405 | [email protected]

GroNINGeN grammofoonhuis het carillon Kwinkenplein 6, 9712 GZ 050-3123625 | www.hetcarillon.nl | [email protected] Plato groningen Oude Ebbingestraat 41, 9712 HB050-3135055 | www.platomania.nl | [email protected] vinK beeld & geluid Herestraat 91-93, 9711 LD050-3122382 | [email protected]

HAArLeM bruno KlassieK Gierstraat 50, 2011 GE023-5323240 | www.brunoklassiek.nl | [email protected]

HeerLeN smeets KlassieK & jaZZ Akerstraat 5, 6411 GV045-5715550 | [email protected]

´S-HertoGeNboSCH Pieter van os cd Snellestraat 44, 5211 EN073-6131150 | www.pietervanoscd.nl [email protected]

kroMMeNIe erWin vermast cd-dvd shoP Zuiderhoofdstraat 2, 1561 AL075-6216382 | www.erwinvermast.nl | [email protected]

LeeUWArDeN Poort Voorstreek 6, 8911 JN058-2123905 | www.poortmusic.nl | [email protected]

LeIDeN firma h.g. van luyKen Breestraat 97 071-5120035 | [email protected] Plato leiden Vrouwensteeg 4-6, 2312 DZ 071-5149689 | www.platomania.nl | [email protected]

velvet music Nieuwe Rijn 34, 2312 JE070-5128157 | www.velvetmusic.nl

MAASSLUIS mastersound Noordvliet 29, 3142 CH010-5917822 | [email protected]

MAAStrICHt de bijenKorf cd afd. Achter het Vleeshuis 26, 6211 GS0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl

MIDDeLbUrG de druKKerij Markt 51, 4331 LK 0118-886874 | [email protected]

NIJMeGeN boeKhandel roelants LUX, Marienburg 38-39, 6511 PS024-3221734 | www.roelants.com | [email protected] Kroese KlassieK Molenstraat 126, 6511 HL024-3221346 | [email protected]

oLDeNZAAL lansinK hifi, video & cd’s Postbus 178, 7570 AD0541-512981 | [email protected]

rooSeNDAAL het verboden rijK Nieuwe Markt 66 e, 4701 AL 0165-529223 | www.verbodenrijk.nl | [email protected]

rotterDAM de bijenKorf cd afd.Coolsingel 105, 3012 AG0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl vanleest donner KlassieKLijnbaan 150, 3012 ER 010-4046100 www.vanleestklassiek.nl [email protected] snijders hifi cd classique Hoogstraat 137-139, 3011 PM010-4125000 | www.snijders-hifi.com | [email protected]

UtreCHt de bijenKorf cd afd. Sint Jacobsstraat 1a, 3511 BR0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl boudisque classique Vredenburg 31, 3511 BC 030-2321488 | www.boudisque.nl | [email protected] Plato utrecht Voorstraat 35, 3512 AJ030-2310826 | www.platomania.nl | [email protected]

VeNLo sounds recordshoP bv Parade 66, 5911 CE 077-3510625 | www.sounds-venlo.nl | [email protected]

ZIerIkZee delta discs Mol 15, 4301 JC0111-414699 | [email protected]

ZUtPHeN music all in Beukerstraat 24, 7201 LE0575-516444 | www.musicallin.net | [email protected]

ZWoLLe Plato ZWolle Klokkensteeg 14, 8011 XV038-4225354 | www.platomania.nl | [email protected]

Alle besproken cd’s in het magazine zijn te allen tijde door deKlassieke Zaken Specialist te bestellen. Ook als een winkelier een cduit het magazine niet op voorraad heeft, kunt u deze binnen een paar dagen thuis ontvangen of afhalen bij uw Klassieke Zaken Specialist.

Winkels met een enveloppe hebben postorderservice

KlassieKe ZaKen sPecialisten

SCHUbertblijft jong bij Duitse twintigersJulia Fischer is een violiste die al als tiener op de grote podia stond. Zo gaf de beierse in haar eind-examenjaar een weergaloos recital in het Con-certgebouw.Geen wonder dat ze nu, op haar 27ste, een schat aan ervaringen

met zich meedraagt. De pianist Martin Helmchen, een jaar ou-

der, doet in niets voor haar onder. Deel 1 van hun Schubert-

opnamen, met de complete werken voor viool en piano, is net uit.

Telkens opnieuw verrassen ze door fijne nuanceringen, maar

daarnaast blijven ze jong, fris en onstuimig. Met die houding

maken ze Schuberts geniale muziek onweerstaanbaar.

franZ schubert Complete werken voor viool en piano, deel I Julia Fischer, Martin HelmchenPTC 5188374/095 465 VKZ

exclusieveaanbieding

* Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 2 * Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 20 november 2009.

14 ,9523 ,95KLASSIEKEZAKEN adviesprijs*

EXCLUSIEVE AANBIEDING

WWW.kLASSIekeZAkeN.NL

4 oktober 2009

1221

15

55

16

19

SoL GAbettA SPeeLt IN

rotterDAM

PAtrICIA koPAtCHINSkAJA, oNCoNVeNtIoNeLe Ster

PAUL VAN NeVeLS oNtDekkINGeN

NeW DUtCH ACADeMy

SPeeLt ZAPPA

yASMIN LeVy GrAAFt IN HAAr VerLeDeN

deZe maand

MArCo beASLey Werkt

oPNIeUW Met Nbe

29e jaargang, nummer 5 oktober 2009 Winkelprijs € 3,15

Het magazine wordt uitgegeven onder verant-woordelijkheid van de Vereniging Klassieke Zaken (tevens redactieadres), Henriëtte Zrour, Soestdijkerstraatweg 21 1213 VP Hilversum, tel 035-6229370, fax 035-6229371, e-mail: [email protected]

HooFDreDACteUrBe la Luttmer

AAN DeZe AFLeVerING WerkteN Mee Aad Alblas, Frederike Berntsen, Marcel Bijlo, Joep Christenhusz, Arjan van Dijk, Cornell Evers, Hans Heg, Hieke van Hoogdalem, Frans Jansen, Paul Janssen, Basia Jaworski, Doron Nagan, Andrew van Parijs, Jan Peter Raat, Lonneke Regter, Katja Reichenfeld, Gerard Scheltens, Marijke Schouten, Willem Veldhuizen, Jurjen Vis, Jos van der Zanden, Chris Zuiderhout

eINDreDACtIe

Eddie Vetter

Art DIreCtIoN + VorMGeVINGTein, www.tein.nl

trAFFIC eN ProDUCtIePetra Behm

CoVer FotoJonas Sacks

KLASSiEKE ZAKEN verschijnt tweemaan-delijks in een oplage van 50.000 stuks en wordt verspreid via de dealers van de Vereni-ging Klassieke Zaken en toegestuurd aan de Klassieke Zaken Clubleden.

LeDeNADMINIStrAtIeAbonnementenland, Postbus 20, 1910 AA Uitgeest, tel 0900 - Aboland (0900 - 2265263 - A 0,10 per minuut), fax 0251-310405www.aboland.nl

StoPZetteN AboNNeMeNtOpzegging van het lidmaatschap kan uit-sluitend schriftelijk en dient ten minste acht weken voor het verstrijken van de jaarlijkse termijn te geschieden. Prijswijzigingen lidmaatschap voorbehouden.

Zo veel mogelijk is getracht rechthebbenden van foto’s te achterhalen. Zij die in verband hiermee niet zijn benaderd kunnen contact opnemen met de uitgever.

De in dit magazine gerecenseerde cd’s zijn uitsluitend geselecteerd op kwaliteit. De naam Klassieke Zaken is gedeponeerd voor de Benelux iSSN-nummer 1388-4581 Prijs- wijzigingen, druk- en zetfouten voorbehouden.

© 2009 Vereniging Klassieke Zaken Het volgende magazine verschijnt 20 november 2009

KlassieKe ZaKen

˘

Bela Luttmer˘

colo

fon

5 oktober 2009

van de redactie

enverder

Klassieke Zaken heeft de afgelopen zomermaanden

niet stilgezeten. Er is gepiekerd en gepuzzeld, ge-

steggeld en vergaderd over een nieuwe uitstraling

voor het blad. Niet alleen door ons, de makers,

maar ook door u, de lezers van Klassieke Zaken. Op de prijsvraag

over een nieuwe naam is massaal gereageerd. Dank daarvoor!

Toch hebben we uiteindelijk, na vele gespreksrondes, besloten dat

het beter is te blijven bij de oude, beproefde titel die al zo bekend

is bij de liefhebber van klassieke muziek. En wat blijkt? Met de

nieuwe opmaak lijkt het alsof die naam ook frisser is gaan klinken.

Klassieke Zaken was het en Klassieke Zaken blijft het, maar het

gevoel erbij is jonger en meer op de toekomst gericht.

Nog altijd willen we u vooral informeren. Over de vele kwaliteits-

cd’s en -dvd’s die in de speciaalzaken verschijnen. Over de verha-

len achter die cd’s en dvd’s, liefst opgetekend uit de mond van de

musici en componisten zelf. Over opmerkelijke fenomenen die

onze vaste columnist Hans Heg in de muziekwereld signaleert.

Daarnaast bieden we u de gelegenheid exclusieve aanbiedingen

en zorgvuldig samengestelde cd-boxen aan te schaffen voor een

vriendenprijs. Ter gelegenheid van het vernieuwde blad presen-

teren we een uitzonderlijk mooie boxaanbieding: 29 cd’s, aange-

vuld met een dvd met teksten, waarop Harmonia Mundi het

mooiste uit zijn collectie geestelijke werken heeft verzameld.

C h r o n o l o g i s c h

wordt de geschiede-

nis van het genre

vanaf de middeleeu-

wen in kaart ge-

bracht. Zo dirigeert

Philippe Herreweghe

vespers van Monte-

verdi, het Requiem

van Mozart, Men-

delssohns oratorium

Paulus en nog een groot aantal andere werken. Het Filharmonisch

Kamerorkest Estland zingt onder leiding van Paul Hillier onder

meer orthodoxe kerkmuziek uit de zeventiende en achttiende

eeuw en vespers van Rachmaninov. Les Arts Florissants geven

onder leiding van William Christie een weergaloze uitvoering van

Händels Messiah. En uit de recente geschiedenis is er de opname

die Kent Nagano met het Deutsches Sym phonie-Orchester Ber-

lin heeft gemaakt van de theatrale MASS van Leonard Bernstein.

Een waardige opmaat voor een nieuwe periode in het bestaan van

Klassieke Zaken!

Facelift

Het UIterLIJk IS VerANDerD,

Het informa-tieve karakter

blijft

ExclusiEvE aanbiEding 03 Jonge Schubert van Julia Fischer

en Martin Helmchen

KlassiEKE ZaKEn aanradErs 10 FiJnzinnigheid troeF bij Sol Gabetta

Vurig pleit voor Hendrik Andriessen 11 Verborgen muziekleVen oranJeS onthuld nieuw proJect John Eliot Gardiner

ExclusiEvE boxaanbiEding 52 Juwelen uit de collectie van Harmonia Mundi

artiKElEn 06 Johannette zomer en bart Schneemann, ideale partners 12 toVerFormule Nederlands Blazers Ensemble

werkt opnieuw 15 Sol gabetta en charleS dutoit

publiekstrekkers in Rotterdam 16 patricia kopatchinSkaJa: ‘Beethovens

vrijheid moet overkomen’ 18 nieuwe harpVerSie voor Canto Ostinato 19 wereldpremièreS van het Huelgas Ensemble 21 zappa door de New Dutch Academy 55 YaSmin leVY zingt verloren gewaand lied

rubriEKEn 04 coloFon 05 Van de redactie 08 clubpagina 09 berichten 22 hanS hegS column 39 de beSte klaSSieke cd’S 56 de beSte andere klaSSiekerS 58 puzzel

Op vertoon van de clubledenpas extra korting voor Clubleden.Bela Luttmer˘

foto

graa

f Pet

er a

rno

bro

er

6

intervieW KlassieKe ZaKenZe zijn gepassioneerd en voelen dezelfde liefde voor de muziek en het samenspelen. Ze vlijen zich tegen elkaar aan, delen plaagstootjes uit en genieten intens. Kortom, de sopraan Johannette Zomer en de hoboïst Bart Schneemann zijn aan elkaar gewaagd. Op hun nieuwe cd Love and madness voeren ze werken van Händel uit.

JoHANNette ZoMer

‘Soms hoor je niet wie er speelt of zingt’

H et is niet de eerste keer dat Johan-

nette Zomer en Bart Schnee-

mann samenwerken. Zo’n zeven

jaar geleden verscheen de cd It

takes two met de Blake Songs van Ralph Vaug-

han Williams. ‘Die samenwerking heb ik altijd

als een speciale gebeurtenis gekoesterd’, vertelt

Zomer. ‘De vermenging van mijn stem met

Barts manier van muziek maken voelt heel bij-

zonder. Soms hoor je niet eens wie er speelt of

zingt. Dat hij op onze nieuwe cd een barokin-

strument hanteert, maakt geen verschil. Hij laat

zijn instrument klinken als een menselijke stem.’

Het is duidelijk dat de musici hun bewondering

oktober 2009

7 WWW.kLASSIekeZAkeN.NL

voor elkaar niet onder stoelen of banken steken.

Schneemann heeft in Johannette Zomer een

ideale muzikale partner gevonden. Hij roemt

haar techniek, die dienstbaar is aan de muziek.

Volgens de hoboïst kan ze lief zingen, maar ook

rauw, jubelend, hartstochtelijk en is ze zo vrij

als een vogeltje in haar timing. De beleving van

de cd-opname met het werk van Händel be-

schrijft Schneemann als een eerste verliefdheid:

‘Onzekere passen, nieuwsgierigheid en nog een

beetje onwetend over hoe

de ander voelt. Maar voor-

al: gespannen over hoe het

af zal lopen.’

En telkens is daar weer de

chemie tussen de twee. Zo-

mer: ‘Tijdens de repetities

lijkt het er gemoedelijk aan

toe te gaan, kan het zelfs

soms nog wat rommelig

klinken. Maar zodra het rode lampje in de op-

namestudio brandt, tillen we elkaar op en ont-

staat de vanzelfsprekende magie.’

Eerst Vaughan Williams en nu Händel, reper-

toire uit twee verschillende tijdperken: het is

tekenend voor de veelzijdigheid van Zomer en

Schneemann. Ook als ze niet samenwerken,

hebben ze een rijk gevuld muzikaal leven. Jo-

hannette Zomer is van vele markten thuis. Ze

zingt middeleeuws repertoire en barokmuziek,

maar met hetzelfde gemak vertolkt ze werken

uit de twintigste eeuw. De zangeres won in 2008

een Edison voor de cd met Bachcantates die ze

opnam met het Ensemble Florilegium. Begin

dit jaar stond Zomer op het podium bij de Ne-

derlandse Opera. Een langgekoesterde wens

ging daarmee in vervulling. Ze zong de rollen

van Cinzia, Pasitea en Ombra di Clerica in Er-

cole amante van Francesco Cavalli onder leiding

van ivor Bolton. Het zingen van de Händelaria’s

is voor de sopraan een heel andere ervaring. ‘in

een opera zijn er zoveel dingen waar je tegelijk

op moet letten. Je moet bij wijze van spreken de

dirigent nog in de gaten houden terwijl je op je

kop staat. Bovendien draag je dan prachtige,

maar ingewikkelde kostuums’, zegt Zomer la-

chend. ‘Ach, het gaat om de inleving in de mu-

ziek. Het is een taal die ik beheers, dus het uit-

eindelijke verschil is toch niet groot.’

Ook Schneemann, voormalig solohoboïst van

het Rotterdams Philharmonisch Orkest, is een

allround musicus. Hij treedt op als solist, maar

ook in kamermuziekbezetting met onder meer

het Amsterdam Baroque Trio, is de artistiek

leider van het Nederlands Blazers Ensemble én

dirigeert. Componisten als Wolgang Rihm,

Theo Verbey en Tristan Keuris hebben muziek

voor hem gecomponeerd. Händel kon naar

Schneemanns eigen zeggen de mooiste melo-

dieën van de wereld schrijven. De opmerking

van de hoboïst bij Love

and madness zegt ge-

noeg: ‘Händel maakt je

blij, melancholisch, ge-

laten en uitgelaten.

Een componist die in

staat is twee wezens-

vreemden als een so-

praan en een hobo

verliefd te laten wor-

den, is een hele grote.’ Dat op het nieuwe schijf-

je van Zomer en Schneemann aria’s van Georg

Friedrich Händel staan, is niet verwonderlijk.

Dit jaar wordt herdacht dat de barokmeester

250 jaar geleden is gestorven. Cd’s als eerbe-

toon verschijnen bij bosjes. En soms springt er

een uit, zoals Love and madness.

De twee musici zijn de bibliotheek ingedoken

en hebben gegrasduind in een grote hoeveel-

heid werken. Het was hun uiteraard te doen om

vocale muziek met een concertante hobopartij.

Al na de eerste selectie waren ze overtuigd: dit

moest het worden. Hun keuze omvat beroem-

de én minder bekende aria’s als ‘Dolce riposo’

uit Teseo, ‘Chi t’intende?’ uit Berenice, ‘Caro,

vieni a me’ uit Riccardo Primo en ‘Ah! Spietato’

uit Amadigi. De meeste aria’s hebben een zwa-

re dramatische lading, volgens Zomer. ‘De

verlatenheid en het verdriet die uit de muziek

spreken, passen bij de klanken van de hobo.

Maar om de luisteraar niet de hele tijd met een

zakdoek in de handen te laten zitten, hebben

we besloten af en toe een wat lichter verteerbaar

stuk te programmeren, zoals Händels Derde

hoboconcert en de ‘introduzione’ van de can-

tate Delirio amoroso.’

Naar die zorgvuldig gekozen balans is het pret-

tig luisteren. Zo speelt Schneemann na het

zwaarmoedige zuchten in Almirena’s aria ‘Las-

cia ch’io pianga’ uit Rinaldo de wat lossere en

rustgevende delen van het hoboconcert en dan

volgt Zomer weer als Ariodante met ‘Scherza

infida!’ Alle overgangen zijn natuurlijk. De stem

van Zomer en de hobo van Schneemann smel-

ten samen, zoals de zangeres al eerder opmerk-

te. Daaruit vloeit een aangename ontspanning

voort in het spel van de twee die zich in alle

stukken manifesteert. Dit vanzelfsprekend mu-

ziek maken is een feest voor het oor. Ook het

orkest draagt zijn steentje bij. Zomer en

Schneemann zijn op zoek gegaan naar een en-

semble dat paste bij hun ideaalbeeld. Musica

Amphion, in 1993 opgericht door de klaveci-

nist en blokfluitist Pieter-Jan Belder, voorziet

Händels muziek virtuoos maar allerminst op-

dringerig van heldere klankkleuren. De spelers

zijn afkomstig uit gezelschappen als Frans

Brüggens Orkest van de Achttiende Eeuw en

het Freiburger Barockorchester. ‘Met zoveel

know-how is het prettig samenwerken’, laat

Zomer weten. ‘We hebben niet veel hoeven

toelichten. Deze musici zijn zo gespecialiseerd

dat we al snel écht muziek konden maken.’

Door frederiKe berntsen

george frideric handelArias - Love and MadnessJohannette Zomer,Bart SchneemannChannel ClassiCs –

CCs 29209

Het opnemen van de cd

voelde als een eerste

verliefdheid

oktober 2009

Concert op 2 december om 20:15 uur Waalse Kerk te AmsterdamJohannette Zomer en Bart Schneeman begeleid door Musica Amphion o.l.v. Pieter-Jan BelderProgramma: Werken van George Frideric Handel

WorD NU LIDen profiteer meteen van Heel veel klassiek voorDeelbent u nog geen lid? Dan mag u als klassieke-muziekliefhebber deze aanbieding beslist niet laten lopen. Het lidmaatschap levert u namelijk veel voordeel op en verdient u direct terug.

* eeN WeLkoMSt-CD t.w.v. - 14,95

* eeN kortINGSboN t.w.v. - 5,-,

* 10% kortING op speciaal geselecteerde acties

* extrA kortING op de boxaanbieding.

dit alles ondersteund in het tIJDSCHrIFt dat twee-

maandelijks uitkomt, boordevol informatie over klassieke

muziek dat u automatisch wordt toegezonden.

Interessant ? beslist, temeer omdat het lidmaatschap van de Klassiek Zaken

club slechts T12,95 per jaar kost. naast de GrAtIS cd t.w.v.

T14,95 en de kortingsbon t.w.v. T5,- krijgt u automatisch het

tweemaandelijks tijdschrift boordevol informatie over de we-

reld van de klassieke muziek thuisgestuurd. de kortingsbon kunt

u inwisselen bij aankoop van een willekeurige cd bij de Klas-

sieke Zaken specialist. deze bon is niet inwisselbaar voor con-

tanten, niet bij aankoop van de nationale entertainmentbon

en niet i.c.m. andere acties of aanbiedingen.

Word nu lid en profiteer direct!u kunt zich direct inschrijven bij een van de 50 aangesloten Klas-

sieke Zaken specialisten (zie de lijst op pag.2) en dan meteen

het door u uitgekozen GrAtIS welkomstgeschenk, de leden-

pas en de kortingsbon in ontvangst nemen. Wilt u zich via de

afgebeelde bon aanmelden dan ontvangt u na betaling een

welkomstenvelopje thuis en kunt u bij de aangesloten Klassieke

Zaken specialist tegen inlevering hiervan uw GrAtIS welkomst-

geschenk afhalen.

kIeS GrAtIS één van De 6 CD’s als welkomst-gesCHenk.

voor verkoopadressen en meer informatie www.klassiekezaken.nl of 035-6229370

❏ Ja, ik word voor 712,95 per jaar lid van de klassieke Zaken Club.

naam

❏ m ❏ v geboorteDatum

aDres

postCoDe woonplaats

telefoon

email

ik verleen Hierbij een maCHtiging aan klassieke Zaken om Het versCHulDigDebeDrag voor liDmaatsCHap tot weDeropZegging van mijn rekening af te sCHrijven.

bank/giro rekening

HanDtekening

mijn klassieke Zaken speCialist

plaats

DeZe bon kunt u opsturen naar : vereniging klassieke Zaken antwoorDnummer 1812, 1910 vb uitgeest.

Liefhebbers van klassiek zijn lid van de Klassieke Zaken Club

KlassieKe ZaKenclub

9 WWW.kLASSIekeZAkeN.NL oktober 2009

TRiPLE AA, DRiELUiK MiCHEL VAN DER AADe composities van Mi-chel van der Aa staan in september en oktober centraal in triple Aa. Drie Amsterdamse podia wij-den zich in dit drieluik aan het werk van de in-ternationaal bekende Nederlander. in het muziek-

theater is de herziene versie van

zijn opera after life te zien, in

het concertgebouw de neder-

landse première van het semis-

cenische werk das buch der

unruhe (met de duitse sterac-

teur Klaus maria brandauer) en

in het muziekgebouw aan ’t ij

klinkt de liedcyclus spaces of

blank.

after life

28 en 29/9, 2, 3, 4/10, www.dno.nl

Das buCH Der unruHe

10/10 (ZaterdagMatinee)

www.concertgebouw.nl

spaCes of blank

10/10 (Nederlandse Muziekdagen)

www.muziekgebouw.nl

KlassieKe ZaKen berichten

oPerA Voor IeDereeNOpera per Tutti! biedt een podium aan talentvolle jon-ge zangers. Onder leiding van de mezzosopraan Mylou Mazali zingen zij iedere donderdagavond in de Vondelkerk in Amster-dam aria’s uit bekende en minder bekende opera’s, afgewisseld met lichtvoetige anekdotes en toelichtingen.

Het programma wordt op de eerste

zondag van de maand gepresenteerd

in de Wachtkamer 3e klasse van het

Spoorwegmuseum in Utrecht. Het

bonte, steeds wisselende gezelschap

bestaat uit studenten van de Dutch

National Opera Academy en het

Utrechts Conservatorium.

vonDelkerk, amsterDam

op iedere donderdagavond (tot 17 december).

Aanvang 20.15 uur

kassa open om 19.30 uur.

waCHtkamer 3e klasse van Het

spoorwegmuseum utreCHt

op de eerste zondag van de maand

(tot 3 januari). Aanvang 14.00 uur,

zaal open om 13.30 uur.

Geen voorverkoop, wel reserveringen via

www.operapertutti.nl

De DerDe Helft, spannenDe ConCertserie in groningenIn de fonkelnieuwe concertse-rie De Derde Helft draait alles om nieuwe muziek. Met acht concerten in de Groningse mu-ziekcentra Vera en Grand thea-tre en in de Noorderkerk aan de Akkerstraat wordt de aan-dacht gevestigd op werk van Nederlandse componisten.Op elke avond staan gerenom-

meerde Nederlands musici op

het podium. Na afloop is er een

afterparty waarin de musici en en-

sembles zullen werken met jonge,

talentvolle collega’s en componisten

uit de regio.

De Derde Helft wil vooral jongeren

op een informele manier laten ken-

nismaken met nieuwe muziek, met

onder meer live-elektronica, akoes-

tische instrumenten of een mix van

strijkkwartet en video. De bedoeling

is jaarlijks één compositieopdracht

te verstrekken aan een (regionale)

componist.

ConCerten

24/10 Arnold Veeman in de Noorder-

kerk, op 25/11 en op 22/1.

informatie

www.arnoldveeman.com, www.grand-

theatre.nl, www.vera-groningen.nl

Combattimento Consort speelt onbekende kamer-muziek van Haydntoen joseph haydn in 1809

stierf, liet hij een imposant oeu-

vre achter. toch is een groot

deel van zijn composities bij het

grote publiek onbekend geble-

ven. ten onrechte, vindt jan

Willem de vriend, artistiek leider

en oprichter van het combatti-

mento consort amsterdam.

Hij grijpt Haydns 200ste sterfjaar

aan om een aantal van diens ka-

mermuziekwerken opnieuw onder de

aandacht te brengen. Intrigerend is

dat het Combattimento Consort tij-

dens de concerten gebruik maakt van

de baryton, een zeventiende-eeuws

instrument dat enigszins lijkt op de

viola da gamba, maar beschikt over

extra meeresonerende snaren, die ook

getokkeld kunnen worden.

ConCertData

27 september 14.15 uur -

Amsterdam, Concertgebouw Kleine Zaal

(www.concertgebouw.nl)

1 oktober

20.30 uur - Den Bosch,

Muziekcentrum de Toonzaal

(www.detoonzaal.nl)

3 oktober

20.00 uur - Enschede

Grote Kerk (www.podiumtwente.nl)

28 november

20.00 uur - Nieuwkoop

Hervormde Kerk

(www.kamermuziek-nieuwkoop.nl)

foto marco borggreve foto marco borggrevefoto roos Westhofffoto joKe KoPs

10 oktober 2009

onZeaanraders

muziekleven Oranjes Onthuld

Vurig pleit VOOr Hendrik Andriessen

hendriK andriessenCellosonate, Vioolsonate, Drie inventies voor viool en piano, PianotrioAmsterdam Bridge EnsembleCobra 0030/095 467 VKZ

graaf, schWindl, stamitZ, ZaPPaCrowning Glory, Zappa SymphoniesNew Dutch Academy o.l.v. Simon MurphyPenTaTone ClassiCs PTC 5186 365/095 469 VKZ

Het werk van Hendrik Andriessen (1892-1981), de vader van Louis en Jurriaan Andriessen, wordt nog maar zel-den geprogrammeerd. ten onrechte, vinden de musici van het Amsterdam bridge ensemble. Jacobien Rozemond

(viool), Doris Hochscheid (cello) en Frans van Ruth (piano) bewijzen met

deze schitterende opname hun gelijk. De Cellosonate, de Vioolsonate, de

inventies voor viool en cello en het Pianotrio krijgen uitvoeringen waar de

passie voor Andriessens oeuvre van afspat. Na het beluisteren van deze cd wil

je meer weten van de componist wiens liefde voor de Franse muziek in al zijn

werken voelbaar is.

Simon Murphy en zijn New Dutch Academy zijn in de muziekgeschiedenis van het koninklijk Huis gedoken. Het resultaat is opmerkelijk. Murphy onthult op zijn nieuwe cd zelfs een

aantal premières van symfonieën die in de achttiende eeuw aan het hof

van Willem V werden gespeeld. Kapelmeester Christian Ernst Graaf,

concertmeester Friedrich Schwindl, viool- en altvioolvirtuoos Carl Sta-

mitz, telg uit de beroemde familie, en cellist Francesco Zappa waren

klinkende namen ten paleize. De New Dutch Academy behandelt hun

werk met koninklijke egards.

16 ,9523 ,95adviesprijs*

KLASSIEKE ZAKEN PRIJS

10%korting voor clubleden

15,25




15,25

* Geadviseerde KlassiekeZaken-actieprijzen, zolang de voorraad strekt of tot 20-11-2009.

WWW.kLASSIekeZAkeN.NL

Fijnzinnigheid trOeF bij sol GAbettA

nieuw prOject JoHn eliot GArdiner

11

johann sebastian bachBrandenburgse ConcertenEnglish Baroque Orchestra o.l.v. John Eliot Gardiner2Cd sdG 707/095 468 VKZ

hofmann, haydn, moZartCelloconcertenSol Gabetta, Kammerorchester Basel o.l.v. Sergio Ciomeisony 88697547812/095 470 VKZ

Nu hij zijn grote cantate-exercitie heeft voltooid is John eliot Gardiner in de brandenburgse concerten van Jo-hann Sebastian bach gedoken.Hij zet vraagtekens bij de ontstaansgeschiedenis van de werken en komt

tot opmerkelijke conclusies, ook op het gebied van de uitvoeringsprak-

tijk. Die zorgen allereerst voor een grote ritmische drive en een enorme

joie de vivre op deze splinternieuwe dubbel-cd. Gardiner heeft de op-

namen gemaakt op een inspirerende locatie, de Spiegelsaal in het paleis

in Köthen, waar Bach zelf zijn werk heeft uitgevoerd en waar de geest

van de componist nog altijd voelbaar is.

Het leven van de celliste Sol Gabetta (1981) is een aaneenschakeling van juichmomenten: ze wint prij-zen, krijgt een exclusief contract aangeboden bij Sony en een gulle fan geeft haar een instrument van de bouwer Guadagnini in bruikleen. Haar nieuwste cd, met con-

certen van Hofmann, Haydn en Mozart staat zelfs in de Duitse top 100 -

gewoonlijk een plek die is voorbehouden aan popmusici. Die successen

hebben haar niet gemakzuchtig gemaakt. Op deze cd is te horen hoe zorg-

vuldig ze de partituren heeft gelezen en hoe fijnzinnig ze communiceert met

de musici van het Kammerorchester Basel. Jubelende media of niet, Sol

Gabetta blijft zichzelf.

26 ,9544,95adviesprijs*



24,25




17,05

oktober 2009

onZeaanraders

2CD

12 oktober 2009

italiaanse tarantella’s, villanesca’s en ricercares

pepte hij op met hier en daar oudemuziekwe-

reldvreemde akkoorden. in het uiterste geval

componeerde hij de stukken zelf. Die aanpak

resulteerde in Una Odissea, een soort oudemu-

ziektheater vol lichtvoetige melodieën en aan-

grijpende blazersklanken. Dankzij de voor-

drachtkunst van Beasley en de enorme flexibi-

liteit van de blazers werd het een hit.

inmiddels zijn Beasley en Morini algemeen ge-

accepteerd en worden ze zelfs beschouwd als

musici die veel luisteraars dichter bij de oude

muziek hebben gebracht. Vandaar dat het begin

dit jaar tijd was om Una Odissea nog eens dun-

netjes over te doen. De andere helft van de tan-

dem waar de faam van Homerus op stoelt, de

ilias, werd de inspiratiebron voor Una Iliade.

Marco Beasley zorgde opnieuw voor de tekst en

Guido Morini voor de muziek. En de toverfor-

mule deed wederom zijn werk.

Magische noten zijn het, vol leed, drama en

avontuur, meesterlijk en aanstekelijk vertolkt

door het onweerstaanbare Hilliard Ensemble,

de immer dramatische stem van Beasley en na-

In 2002 oogstte het Nederlands blazers ensemble veel succes met Una odissea, een avond-vullend programma geba-

seerd op de odyssee van Homerus. een vergelijkbaar project met Homerus’ Ilias als belangrijkste in-spiratiebron kon niet uitblijven. be-gin dit jaar was Una Iliade een feit en inmiddels ligt de liveopname van het concert in de schappen. Het is een vintage Nbe-product geworden: van alles op een hoop geveegd en toch een som die veel wonderlijker en indrukwekkender is dan de sa-menstellende delen.

Toen het Nederlands Blazers Ensemble in 2002

in zee ging met het italiaanse ensemble Accor-

done van de zanger Marco Beasley en de pianist

en musicoloog Guido Morini was het volgens

velen weer zo’n raar cross-overproject van het

Nederlands Blazers Ensemble. Beasley werd

immers niet beschouwd als een echte oudemu-

ziekspecialist, daarvoor zong hij veel te veel als

een rauwe volksmusicus of, in het beste geval,

als een ‘popster van de klassieke muziek’. Mo-

rini was vanwege zijn onconventionele omgang

met historische bronnen al even verdacht. Oude

toVerForMULe neDerlanDs blaZers ensemble werkt opnieuw

WWW.kLASSIekeZAkeN.NL 13

redactieKlassieKe ZaKen

una iliadeMarco Beasley, Guido Morini, Nederlands Blazers Ensemble, The Hilliard EnsemblenbeCd024 fo

togr

aaf r

emKe

sPi

jKer

s

tuurlijk de schitterende blazers. Oud? Klassiek?

Volksmuziek? Jazz misschien? Het is er allemaal

en het doet er niet toe. ‘ik hou er niet van om vast

te zitten in hokjes’, zei Bart Schneemann, hobo-

ist en artistiek leider van het NBE, al eens. ‘Mu-

ziek is muziek. ik kom er steeds meer achter hoe

idioot het is om klassieke muziek te isoleren. De

kracht van muziek is de kwaliteit, ongeacht het

genre. Laatst speelde de ud-speler Driss el Ma-

loumi in een van onze programma’s een traditi-

onele ud-solo uit Marokko. Daar zat alles in, het

is minstens zo rijk als een Mahlersymfonie. Wij

hebben als musici de bevoorrechte positie dat we

alle vormen en soorten muziek kunnen spelen, dus

waarom zouden we het laten? ik snap niet dat

mensen zich kunnen beperken tot een zeer krappe

periode uit de geschiedenis en daar niets anders

mee doen dan de muziek reproduceren. ik vind

het juist spannend om mooie programma’s te ma-

ken, dwarsverbanden te leggen, onszelf uit te da-

gen en grenzen op te zoeken.’

En daarom hebben Beasley, Morini en het Neder-

lands Blazers Ensemble elkaar wederom gevon-

den. En daarom is ook deze nieuwe cd een schijfje

oktober 2009

geworden dat erom schreeuwt stil te worden be-

luisterd en je mee te voeren op de golven van die

wonderbaarlijke tonen naar het menselijk wel en

wee van oorlog, vrede, dood, leven en liefde.

Door Paul janssen


PodiumKlassieKe ZaKen

bIJt SPItS AF in rotterdamse toPserie

SOL GABETTA

hofmann, haydn, moZartCelloconcertenSol Gabetta,Kammerorchester Baselo.l.v. Sergio Ciomeisony 88697547812

zie voor de specialeaanbieding pag 11

bouwde een internationale solocarrière op. Haar

discografie werd pas nog verrijkt door mooie

RCA-opnamen van Sjostakovitsj (Tweede cel-

loconcert en Sonate) en Hofmann - Haydn -

Mozart, met onder andere een cellobewerking

van Mozarts Hoboconcert KV 314.

Wie brengt Dutoit nog

meer mee...? Het Royal

Philharmonic Orchestra

uit Londen. Het is ooit

opgericht door de legen-

darische Sir Thomas

Beecham, die het zo

sterk naar zijn inzichten

kneedde dat het voor zijn

opvolgers moeilijk werd

er greep op te krijgen.

Gelukkig behoren die perikelen allang tot het

verleden. Sinds de jaren tachtig gaat het uitste-

kend met het orkest. Het was in 1986 het eerste

dat zijn eigen cd-label oprichtte, RPO Records,

en daarmee een trend zette. Voor de ambities van

Charles Dutoit, nu 73 jaar, maar nog altijd actief

in het centrum van het muziekleven, is het pres-

tigieuze orkest een heel geschikt vehikel.

Zoals alle topdirigenten is de Zwitser Dutoit een

kosmopoliet die overal ter wereld thuis is. Het

langst, een kwarteeuw, heeft hij voor het Or-

chestre Symphonique de Montréal gestaan. Hij

‘Het beste van het beste’: zelfverzekerder kan het motto van de serie Wereldberoemde or-

kesten in de rotterdamse Doelen niet zijn. Het worden heel bijzondere concerten in de als nieuw blinkende Grote Zaal: Charles Dutoit dirigeert het royal Philharmonic orchestra (20 oktober), Philippe Herreweghe presenteert l’orchestre des Champs-Élysées (16 maart) en Mikhail Plet-nev komt het koninklijk Concertge-bouworkest dirigeren (22 mei).De dirigent Charles Dutoit geeft op 20 oktober

het eerste concert in de prestigieuze serie Wereld-

beroemde Orkesten. Hij heeft een aantrekkelijk

programma samengesteld waarin zijn liefde voor

het Franse repertoire naar voren komt.

En hij brengt mee... de jonge Argentijnse Sol Ga-

betta, die op haar Guadagnini-cello uit 1759 het

concert van Edward Elgar zal spelen. Een werk

dat voor eeuwig verbonden lijkt te zijn aan wijlen

Jacqueline Dupré, wier onvergetelijke opnamen

een norm hebben gesteld waarmee Sol Gabetta

graag de uitdaging aangaat. Dat kan de in Basel

wonende 28-jarige celliste wel worden toever-

trouwd. Als peutertje al zong ze een werkje van

Vivaldi foutloos na. Ze won allerlei prijzen en

bouwde het uit tot het belangrijkste Canadese

orkest. Daarnaast had hij een jarenlange relatie

met het Orchestre National de France en het

Philadelphia Orchestra.

Wat dirigeert hij...? Het wordt een Brits-Frans-

Tsjechisch programma, want naast Elgar zal

Dutoit zich wijden aan een van zijn specialiteiten:

Ravel, wiens Ma mère l’oye op het programma

staat. Zijn Decca-opname van dit werk met het

orkest van Montréal is exemplarisch en we mo-

gen dus uitkijken naar het Rotterdamse optre-

den. De avond wordt afgesloten met de Nieuwe

Wereld-symfonie van Dvorák, zodat er ook nog

een Amerikaans tintje aan te pas komt.

Daarmee krijgen we drie verschillende facetten

te horen van het RPO en zijn dirigent. Het zou

wel eens kunnen dat er met ‘het beste van het

beste’ niets te veel is gezegd.

Trouwens: Sol Gabetta komt dit seizoen nog

eens in de Doelen. Op 18 t/m 21 maart 2010

speelt ze opnieuw Elgar, maar dan met ons ei-

gen Rotterdams Philharmonisch Orkest. Ook

om naar uit te kijken.

kaarten voor het concert van 20 oktober kosten normaal A 47,-. Lezers van klassieke Zaken krijgen

20% korting en betalen A 37,60. Reserveren kan bij de Kassa van

de Doelen o.v.v. actie Klassieke

Zaken via 010-2171717. De aan-

bieding kan ook worden gereser-

veerd in combinatie met een

concertdiner. Lezers betalen dan

A 68,10. inbegrepen in de prijs

zijn het concertkaartje, een

driegangendiner in de Doelen

bereid door het team van tweesterrenkok Ron

Blaauw en een drankje bij het diner.

Door gerard scheltens

CHarles Dutoit Heeft brItS-

FrANS-tSJeCHISCH

ProGrAMMA samengestelD

foto

graa

f ma

rco

bo

rgg

rev

e

oktober 2009

16 oktober 2009

intervieW KlassieKe ZaKen

‘N ee, ik betaal wel’zegt Patricia

Kopatchinskaja resoluut. ‘Te-

genwoordig krijg ik een be-

hoorlijk honorarium voor

mijn concerten. Dat komt er van als je cd’s hebt

opgenomen. Een aantal jaren geleden kon ik dit

nog niet doen. Stond ik te dubben of ik wel of

niet zou lunchen.’

Ze lacht haar ontwapenende lach. in korte tijd

is de violiste uitgegroeid van een veelbelovend

meisje uit Moldavië tot een internationaal fe-

nomeen. Critici rollen over elkaar heen om haar

spel met superlatieven te prijzen. En de tegen-

geluiden steken inmiddels net zo hard de kop

op. Zo werd er op YouTube flink gemopperd op

haar ruige vertolking van Beethovens Kreutzer-

sonate. ‘Dit heeft niets te maken met klassieke

muziek’, schreef een boze luisteraar, ‘dit is

cross-over.’

De violiste Patricia Kopatchins-kaja is in korte tijd een spraak-makende stersoliste geworden, mede dankzij haar onconventio-nele spel. Dat blijkt ook weer op haar laatste cd. Om met Philip-pe Herreweghe en zijn Orchestre des Champs-Élysées Beethovens complete werken voor viool en or-kest te kunnen spelen schakelde ze voor het eerst over op darm-snaren. ‘Een levensveranderende ervaring’, aldus de violiste.

PAtrICIA koPAtCHINSkAJA

‘beetHovens vrijHeiD Moet oVerkoMeN bij Het publiek’

foto

graa

f ma

rco

bo

rgg

rev

e

17 WWW.kLASSIekeZAkeN.NL

‘ik ben in het geheel niet geïnteresseerd in per-

fectie’, verklaart Kopatchinskaja, kind van ou-

ders die actief zijn in de Moldavische volksmu-

ziek, rustig op een terras in zonnig Amsterdam.

‘Het gaat mij om de expressie. ik wil een verhaal

vertellen. En dat doe ik niet voor muziekweten-

schappers en puristen maar voor mensen die

openstaan voor de muziek, de ervaring.’

Bij het vertellen van dat verhaal is niets heilig,

zo lijkt het. Op haar vorige cd, een recital met

pianist Fazil Say, scheurt en krast Beethoven,

klinkt Bartók naar rauwe volksmuziek en lijkt

Ravel bij vlagen een heuse bluesgigant. En als

het zo uitkomt, speelt ze met geestgenoot Say

tijdens liveconcerten een wilde jazzversie van

Für Elise.

Ook haar jongste cd is even onconventioneel

als overtuigend. Niet zozeer wat het repertoire

betreft, maar vanwege de combinatie met Phi-

lippe Herreweghe en zijn Orchestre des

Champs-Élysées. En vanwege het feit dat Ko-

patchinskaja op een historisch instrument en

darmsnaren speelt. ‘Dat was niet mijn eerste

keuze’, zegt ze eerlijk. ‘ik wilde met Herreweg-

he en zijn orkest werken. Dat betekende auto-

matisch dat ik op darmsnaren moest spelen.’

Vandaar dat ze voor Beethovens Vioolconcert,

diens Romances op. 40 en 50 en het overgele-

verde en zelden opgenomen fragment van het

Vioolconcert uit 1791 (WoO 5) haar eigen

Pressendaviool uit 1834 bespande met darm-

snaren. ‘Het heeft mij vele nieuwe inzichten

opgeleverd. Zo wist ik niet dat mijn viool zo

innig, zo introvert kon klinken en dat ik de con-

trasten zo scherp kon aanzetten.’

Hoewel ze weinig op heeft met het idee van een

historisch correcte uitvoering - ‘ik moet zorgen

dat de boodschap overkomt bij het publiek van

vandaag, dát is mijn verantwoordelijkheid’ - is

ze voor de vertolking van Beethovens muziek

voor viool en orkest zorgvuldig te werk gegaan.

‘ik heb de manuscripten bestudeerd. Dat heeft

mij een heel nieuwe kijk op het concert gege-

ven. Het mag soms ruig klinken. Het is een

concert, geschreven in een periode van revolu-

tie en bedoeld om het publiek angst aan te ja-

gen. De viool is soms net een geest die onafhan-

kelijk boven het orkest hangt.’

De studie van het manuscript gaf haar de vrij-

heid om de noten bijna improvisatorisch te

laten klinken. ‘Beethoven schreef vele versies

en ze zijn allemaal interessant. Wie weet wat er

allemaal gebeurd is, hoe het concert gespeeld

werd voordat er een uiteindelijke versie in druk

verscheen. Die vrijheid moet vandaag de dag

ook bij het publiek overkomen.’

Om die vrijheid te bereiken moest Kopatchins-

kaja meer doen dan alleen maar de manuscrip-

ten bestuderen. ‘ik heb een absoluut gehoor dat

is ingesteld op een A van 440 Hz. Het orkest

van Herreweghe speelt in een lagere stemming.

ik heb mijn oren tijdenlang moeten sluiten voor

muziek op radio en tv om

aan die lagere stemming

te wennen.’

Ze speelde zelfs op con-

certen gewoon met het

orkest mee om aan de

stemming te wennen.

‘Een geweldige erva-

ring’, zegt ze nu. ‘Herre-

weghe is niet echt een

dirigent, hij is een inspi-

rator die musici uitno-

digt om ook in symfonieën een soort kamer-

muziek te maken. Voor deze dirigent en dit

orkest pas ik mijn oren graag aan. Herreweghe

heeft voor mij zoveel nieuwe deuren van uit-

drukkingsvaardigheid geopend. ik heb echt

leren luisteren, leren verinnerlijken. Herre-

weghe is een magiër voor mij.’

Hoewel het fragment van het Vioolconcert

WoO 5 een extra dimensie aan de cd toevoegt

- ‘we hebben alleen het overgeleverde fragment

opgenomen en het verder niet willen voltooi-

en’- is de vraag waarom ze Beethovens al zo

vaak geregistreerde concert op wilde nemen

een veelgestelde. ‘ik heb er eigenlijk geen goed

antwoord op. ik had het gevoel dat we met el-

kaar onze Beethoven gevonden hadden, een

moment van eeuwigheid dat ons verhief boven

het aardse. Er gebeurde iets, een enorme diep-

gang, het gevoel van zo moet het.’

En de manier waarop het volgens de violiste

moet, is nog steeds niet helemaal de gangbare

manier. ‘Een interpretatie kopiëren is niet inte-

ressant voor mij. ik wil het publiek bereiken.

Mijn moeder zei altijd dat ze het zonde van haar

tijd vond om naar een concert te gaan. Mensen

willen daar alleen maar mooie muziek horen,

er een sociale gebeurtenis van maken, maar zij

wilde geraakt worden, geschokt zelfs. Dat ben

ik met haar eens. Wat dat aangaat speel ik alles

alsof het actuele volksmuziek is.’

Ze heeft daarbij de

laatste jaren niet al-

leen dankzij Herre-

weghe aan diepgang

en uitdrukkings-

kracht gewonnen: ‘ik

ben nu 32 jaar en ik

heb een dochtertje

van vier. ik heb altijd

gezegd dat ik geen

cd’s wilde maken voordat ik een kind had ge-

kregen. Een goede instelling: ik heb nu pas het

gevoel dat ik echt iets te zeggen heb.’

Het moederschap is tegelijkertijd ook lastig,

erkent ze. ‘Mijn moeder heeft mij altijd voorge-

houden dat het vak van musicus niet goed is

voor een vrouw. Hoewel ik het vak niet gekozen

heb, maar het vak mij, zit er wel iets in. Een

goede solist heeft iets manisch, is constant met

zijn muziek bezig. Dat zie ik ook aan Fazil Say.

Hij kan zo in zichzelf gekeerd zijn dat ik mij wel

eens zorgen maak. Voor een vrouw, een moe-

der, is het anders. Er is altijd iets dat net zo

belangrijk is. Dat brengt een verscheurdheid

met zich mee; als ik concerten geef wil ik het

liefst bij mijn kind zijn en omgekeerd. Gelukkig

hoef ik niet meer zoveel te spelen. Dat is het

voordeel van cd’s: mensen kunnen thuis luiste-

ren en dan beslissen of ze mij willen horen of

niet.’

Door Paul janssen

ludWig van beethovenComplete werken voorviool en orkestPatricia Kopatchinskaja,

Orch. des Champs-Élysées

o.l.v. Philippe Herreweghe

naÏVe V5174

Moldavisch zondagskind is uitgegroeid tot

internationaal fenomeen

oktober 2009

18 oktober 2009


ASSIA CUNeGo roept een

weelDerige klankwerelD

op

Simeon ten Holts compositie Canto ostinato bestaat in meerdere gedaanten: voor twee piano’s, vier piano’s en

voor piano’s en marimba. De har-piste Assia Cunego voegt aan die uitgebreide verzameling een nieu-we versie toe. De componist is ly-risch over de bewerking én de uit-voering van de Italiaanse. ‘Frisia non cantat’, schreef een Romeinse au-

teur in de oudheid, waarmee hij louter doelde

op de toen al beruchte Friese koppigheid. in de

loop der eeuwen is de kreet echter tot een

spreekwoord geworden voor ons wankelmoe-

dige muzikale zelfbeeld, met als merkwaardige

bijkomstigheid dat maar bar weinig ‘klassiek’

werk van eigen bodem zich in het collectief ge-

heugen van muziekmin-

nend Nederland heeft

gegrift.

Bent u toch tot een kleine

selectie gekomen? Dan is

het aannemelijk dat één

specifiek werk hier deel

van uitmaakt: Canto Os-

tinato van Simeon ten

Holt (1923). Het piano-

werk geniet immers van-

af zijn première een on-

gekende populariteit en

is al vaak op cd verschenen. De ingewijde lief-

hebber zal beamen dat hiermee vele bezettingen

zijn gemoeid (van pianoduo tot een versie voor

piano’s en marimba’s). Diezelfde liefhebber zal

reikhalzend uitzien naar de gloednieuwe harp-

versie die binnenkort verschijnt bij het Neder-

landse label Etcetera.

Op deze nieuwe registratie staat een solo-uit-

voering van de italiaanse harpiste Assia Cunego

(1983), die de oorspronkelijk pianopartituur

omwerkte voor de harp. Ten Holt was er vanaf

het vroegste begin lyrisch over en schreef aan

Cunego: ‘Het is duidelijk dat je de muziek van

Canto in je hart gesloten hebt en ik voel mij als

componist zeer vereerd met de door jou zo kun-

dig gemaakte bewerking.’

Kundigheid was inderdaad een vereiste en dit

heeft alles te maken met de ontstaansgeschiede-

nis van het werk. Ten Holt voltooide zijn mag-

num opus in 1979 en het was in deze jaren dat

de Bergense componist de naoorlogse avant-

garde voorgoed vaarwel zei. Ten Holt zocht naar

een toegankelijker idioom, waarbij op traditio-

nele harmonie niet langer werd gespuugd,

waarin repetitieve elementen overwaaiden uit

de Amerikaanse minimal music en waarin de

uitvoerende een grotere rol speelde.

Dit alles komt samen in de open structuur van

Canto Ostinato: het werk is geschreven voor een

variabel aantal piano’s en bestaat uit zo’n hon-

derd secties die naar believen mogen worden

herhaald. Daarnaast kan de uitvoerende vrijelijk

kiezen uit een breed scala aan stemmen en is hij

of zij tevens verantwoordelijk voor zaken als dy-

namiek en frasering. Met andere woorden,

naast vertolker is de uitvoerende vooral mede-

componist en dit maakte Cunego’s transcrip-

tieve arbeid des te uitdagender.

Hoe deze arbeid heeft uitgepakt? Zeker is dat

Ten Holts lofuitingen niet overdreven zijn. Hoe-

wel het werk in deze solo-uitvoering iets van zijn

rijke gelaagdheid verliest, krijgt het er veel voor

terug. Cunego’s grote dynamische bereik en

veelzijdige articulatie geven reliëf aan het kab-

belende stemmenweefsel en dit stelt haar in

staat een subtiel spel te spelen binnen de zich

traag ontwikkelende spanningsboog. Haar

ronde, volle harpklank, gedragen door de diepe

resonantie van het instrument, roept bovendien

een weelderige klankwereld op, waarin deze

muzikale meditatie onbevangen voortschrijdt.

Om kort te gaan: Cunego cantat! Cunego can-

tat ostinato!

Canto Ostinato nu voor harp solo

Door joeP christenhusZ

foto

graa

f ma

rco

bo

rgg

rev

e

simeon ten holtCanto OstinatoAssia CunegoeTCeTera / KTC 1398

Deze cd maakt deel uit van de actie Aangenaam…Klassiek.

Canto Ostinato nu voor harp solo



paul van nevel breNGt CD-

PreMIèreS VAN miCHelangelo

rossi

onlangs verschenen twee nieuwe uitgaven van het Huelgas ensemble: een cd met muziek van de

zeventiende-eeuwse Italiaanse componist Michelangelo rossi, al-lemaal wereldpremières, en een cd-box met vijftien schijfjes muziek ge-titeld A Secret Labyrinth – A Celebra-tion of Music from the Middle Ages to renaissance. Deze vijftien cd’s met muziek van een groot aantal componisten verschenen al eerder tussen 1991 en 1999. Maar de uit-voering klinkt nog altijd fris.De eerste cd uit de vijftiendelige box van het

Huelgas Ensemble heet Codex Las Huelgas –

Music from 13th Century Spain. De Huelgas

Codex is een muziekhandschrift uit ongeveer

1300 en komt uit het Spaanse klooster van de

cisterciënzers in Santa María La Real de Las

Huelgas. De dirigent Paul Van Nevel bestudeer-

de de Huelgas Codex en gebruikte de naam

ervan voor zijn Vlaamse ensemble.

Van Nevel houdt van programma’s met onbe-

kende componisten en werken. Hij diept die op

uit Europese bibliotheken en

transcribeert de oude hand-

schriften. Door Van Nevels

onderzoek zijn componisten

als Nicolas Gombert, Claude

Le Jeune en Pierre de Man-

chicourt aan de vergetelheid

ontrukt. Daarmee is ‘het la-

byrinth’, vernoemd naar de

vijfde cd (A Secret Labyrinth),

een ontdekkingsreis door

vervlogen tijden. Zowel gees-

telijke als wereldlijke muziek uit verschillende

landen is erop te beluisteren, muziek van be-

kende en onbekende componisten uit middel-

eeuwen en renaissance; een echte dwarsdoor-

snede van deze perioden.

Dat de opnamen uit de vorige eeuw dateren

doet geen afbreuk aan de helderheid en frisheid

van de interpretaties. De rijke klank is een genot

om naar te luisteren. instrumenten en stemmen

mengen prachtig, maar zijn ook heel goed af-

zonderlijk te horen. Die volle klank is te danken

aan ensemble en dirigent – en aan de componis-

ten. Op cd 4 waren 43 zangers nodig om werken

zoals dat van Tallis, een stuk voor acht koren met

vijf partijen per koor, uit te kunnen voeren.

Behalve deze cd-box kwam onlangs ook een

losse cd uit: La poesia cromatica met muziek van

Michelangelo Rossi

(1601-1656). Van

Nevel ontdekte drie

instrumentale com-

posities en dertien

madrigalen. De cd

presenteert deze als

wereldpremières.

Rossi was in de eer-

ste helft van de

zeventiende eeuw

naast violist en organist ook een belangrijke

componist. Hij kreeg opdrachten van verschil-

lende hoogwaardigheidsbekleders en speelde in

hun ensembles. Zijn zeer natuurlijk klinkende

madrigalen stammen uit een tijd dat die eigen-

lijk al uit de mode waren.

Rossi’s madrigalen zijn voor vijf a-capella-

zangers zonder continuo, wat voor die tijd on-

gebruikelijk was. Componist Cenci schreef in

zijn voorwoord: ‘ik voorzie [mijn madrigalen]

niet van een basso continuo, omdat ik de har-

monie van menselijke stemmen alleen veel de-

licater vind dan hun mix met instrumenten.’

Toch wordt op deze cd instrumentale continuo

toegevoegd, wat dicht bij een violist als Rossi

ligt. En waarom ook niet? Mazzocchi schreef

immers: ‘Soms heeft het Meneer behaagd [deze

madrigalen] te eren door hen gezongen te horen

worden met [begeleiding van] uw vedelconsort.’

De chromatiek gaat veel verder dan bij Rossi’s

collega’s. De spectaculaire melodische en har-

monische wendingen en tempowisselingen zijn

er niet voor effectbejag, maar dienen de beteke-

nis van de tekst. Het effect is een gevoel van

tijdloosheid.

Door joeP christenhusZ

met NIeUWS VAN roSSI en mooie Heruitgaven

Huelgas Ensemble

Door frederiKe berntsen

diverse comPonistenA secret labyrinthHuelgas Ensemble o.l.v. Paul Van Nevelsony 88697478442 (15 Cd’s)

michelangelo rossiLa poesia cromaticaHuelgas Ensemble o.l.v. Paul Van NeveldeuTsChe harmonia mundi, 88697527092

foto

graa

f lu

c v

an

eec

Kho

ut

oktober 2009

NederlandPrinsengracht 171015 DK Amsterdam+31 (0)20 612 97 24+31 (0)20 689 44 05 [email protected]

België | BelgiqueLarenstraat 583560 Lummen+32 (0)13 35 20 60+31 (0)13 55 67 50 [email protected]

30T I T E L SVAN BRITSE MEESTERSTER GELEGENHEID VAN 30 JAAR

CHANDOSNU ZEER VOORDELIG

ACTIE IS GELDIG SEpTEMBER T/M DECEMBER 2009 VRAAG Uw wINkELIER NAAR DE fOLDER MET HET VOLLEDIG OVERZICHT

JOHANNES BRAHMSSymfonie No.1Variations on a theme by Joseph HaydnBudapest Festival Orchestra /Iván Fischer

JOHANN SEBASTIAN BACHThe Brandenburg Concertos & Orchestral Suites (new recording)Bach Collegium JapanMasaaki Suzuki

Nu BIJ uw KlASSIEKEzAKEN SpECIAlIST dE fOldER MET HET VOllEdIgE OVERzICHT VAN

dE MOOISTE NAJAARS TITElS!

JOSEpH HAYdNpiano Trios Vol.2Florestan Trio

fRANz JOSEpH HAYdNString Quartets Op.17The London Haydn Quartet

ROBERT SCHuMANNSzenen aus goethes faustKoninklijk ConcertgebouworkestNikolaus Harnoncourt

zAppA/MOzART/STAMITzSymphoniesNew Dutch AcademySimon Murphy

BElA BARTOKBluebeard’s CastleElena Zhidkova Willard White / LSOValery Gergiev

wOlfgANg AMAdEuS MOzARTClarinet Quintet / String Quartet No. 15 in d minorNicola Boud / Edding Quartet

gEORg fRIEdRICH HANdEllove and madness

Johannette Zomer, Bart Schneemann, Musica Amphion

CCS 29209

fRANz SCHuBERTArpeggione Sonata

grand duoPieter WispelweyPaolo Giacometti

ONYX 4046

SIMEON TEN HOlTCanto Ostinato

(versie voor harp solo)Assia Cunego

KTC 1398

JOHNSON / lAwES HuMfREY / puRCEllwith Endless TearesJohannette Zomer / Fred Jacobs

JOHANN SEBASTIAN BACH6 Solo Sonatas & partitasViktoria Mullova

CHANNEl ClASSICS

BIS RCO live

pENTATONE

lSO live ETCETERA

CHANNEl ClASSICS

ONYX

ETCETERA

ONYX

HYpERION

CCS 28309

BISSA 1721/22

CdA 67757 CDA 67722 • 2CD

RCO 09001

pTC 5186365

LSO 0685

KTC 1401

CCS 26609

ONYX 4040


gesignaleerdKlassieKe ZaKen

toPtALeNteN kinD aan

Huis bij De oranjes

Dmuzikale geschiedenis van ons koningshuis is rijker dan verwacht. De New Dutch Academy wijdt zijn nieuw-

ste cd aan muzikale kroonjuwelen uit de achttiende eeuw en legt de dwarsverbanden met de familie Sta-mitz, Georg Friedrich Händel en Fre-derik de Grote bloot.

De fans van rocklegende Frank Zappa zouden

bij het zien van de nieuwste sacd van de New

Dutch Academy (NDA) kunnen denken dat er

postuum een album van hun muzikale halfgod

is verschenen. Helaas, we moeten hen direct

teleurstellen. Met de titel Zappa Symphonies lift

het label PentaTone Classics handig mee op de

naamsbekendheid van de beroemde Ameri-

kaan. De tracklisting maakt duidelijk dat wordt

verwezen naar twee symfonieën van naamge-

noot Francesco Zappa,

de italiaanse cellovirtu-

oos die in de tweede helft

van de achttiende eeuw

werkzaam was aan het

hof van prins Willem V

van Oranje-Nassau in

Den Haag. De onderti-

tel, Crowning Glory, dekt

veel beter de lading,

want wat u hoort is wat

de verre voorganger van onze aanstaande ko-

ning ook regelmatig hoorde: premières van sym-

fonieën van componisten als Graaf, Mozart,

Schwindl, Stamitz, en Zappa - de italiaan dus

- in briljante uitvoeringen.

Prinses Anna van Hannover, de moeder van

Willem V, was jarenlang in Londen leerling van

Händel, en bracht haar passie voor muziek over

op haar zoon. Willem trouwde met prinses Wil-

helmina van Pruisen, nicht van de zeer verdien-

stelijk dwarsfluit spelende vorst Frederik de

Grote. Kortom, met het aantreden van Willem

V in 1766 als stadhouder van de Republiek der

Verenigde Nederlanden, kon Huis ten Bosch

zich verheugen in een geweldige culturele en

vooral muzikale bloei.

Het hoforkest beschikte over zeer goede, voor-

namelijk buitenlandse musici, waaronder de

reeds genoemde cellist Francesco Zappa, maar

ook de legendarische violist en altviolist Carl

Stamitz, zoon van Johann Stamitz, die weer

concertmeester was van het Mannheimer or-

kest, destijds het beste

symfonieorkest in Eu-

ropa. Het gevolg was

dat menig toptalent per

koets naar Den Haag

toog om zijn muzikale

kunnen te vertonen,

onder hen een zekere

Mozart en later ook

ene Beethoven. Dat u

het maar even weet.

Geïnspireerd door dit haast vergeten maar niet

minder glorieuze Hollandse verleden, richtte de

Australisch-Nederlandse altviolist en dirigent

Simon Murphy in 2002 de New Dutch Aca-

demy op. Wetenschappelijk onderzoek naar de

authentieke uitvoering van achttiende-eeuwse

muziek vormt de voedingsbodem voor de vele

concerten van dit orkest met zijn eigen solisten.

Het orkest is, net als ten tijde van Willem V, zeer

internationaal bezet en concerteert op alle gro-

te podia in de wereld. Namens het ministerie

van Buitenlandse Zaken is het ensemble artis-

tiek ambassadeur, en trad het onlangs op tijdens

het staatsbezoek van koningin Beatrix aan italië.

Tot slot mag niet onvermeld blijven dat de

prachtige orkestklank van de NDA voor u is

vastgelegd door de beste opnametechnici van

klassieke muziek in de wereld, namelijk die van

Polyhymnia international uit Baarn. inder-

daad, soms mag een mens best trots zijn op

Nederland!

Door arjan van dijK

DE ANDERE ZAPPA

graaf, moZart, schWindl, stamitZ, ZaPPaZappa Symphonies - Crowning Glory-The MusicalHeritage of the NetherlandsDutch Crown JewelsNew Dutch Academy o.l.v. Simon MurphyPenTaTone ClassiCs PTC 5186 365

zie voor de specialeaanbieding pag 11

foto

graa

f ma

rco

bo

rgg

rev

e

oktober 2009

22 oktober 2009

columnhans heg

ooit gehoord van de altvi-olist William Watts? Ik niet. totdat ik de nieuwe beethoven-cd van Wy-

neke Jordans en Leo van Doeselaar in handen kreeg met alle (jeugd)werken die hij voor pianoduo schreef plus, en daar gaat het om, een bewerking die Watts nog tijdens beethovens leven maakte van de Vierde symfonie. een enorme verras-sing en wel wat anders dan zo’n transcriptie van Liszt, die één pianist met slechts tien vingers opzadelt met versies van beethovens symfo-nieën die veel weg hebben van een karikatuur.

Over Mr. Watts heb ik in mijn naslagwerken

niets kunnen vinden. Maar in kringen van

mensen die graag piano à quatre mains spelen

schijnt hij een begrip te zijn. Als orkestlid en

secretaris van de in 1813 opgerichte Royal Phil-

harmonic Society zat hij dicht bij de bron. Na

de oprichting van dit nog altijd bestaande eer-

biedwaardige Londense gezelschap speelde het

orkest geregeld werken van Beethoven. Met

man en macht probeerde men dan ook om de

Weense nieuwlichter naar de Engelse hoofd-

stad te halen. Tevergeefs. Bewonderaar Watts

greep echter meteen in.

Van de Vierde symfonie maakte hij eerst een

uittreksel voor septet, dat in al vroeg in Londen

verscheen. in 1817 werd de ingenieuze quatre-

mainsversie in Bonn uitgegeven. Beethoven

was immers een beroemdheid en al even popu-

lair waren de huiskamerversies van zijn symfo-

nieën – in die tijd en tot halverwege de twintig-

ste eeuw een volstrekt legitieme business. Om-

dat de bij uitgevers beruchte Beethoven zeer

tevreden was over de vierhandige versie van zijn

Ouverture Coriolan, eveneens van de hand van

Watts, zal hij die van de Vierde symfonie zéker

hebben gewaardeerd.

Jordans en Van Doeselaar verdedigen hun

vondst met hart en ziel. Ze hebben bovendien

het voordeel van een prachtige oude vleugel en

een ideale opnamelocatie. De Salvatore La-

grassa, uit de collectie van Edwin Beunk, klinkt

ideaal in de warme akoestiek van de Doopsge-

zinde Kerk in Deventer. ik zeg dit met nadruk

omdat het, helaas, ook anders kan. Zie de op

zich respectabele Schubertcyclus van de eigen-

zinnige Belgische fortepianist Jan Vermeulen.

Hij bespeelt een Nannette Streicher uit 1826,

een instrument dat bij toeval werd teruggevon-

den op de zolder van een kasteel in België. De

Leuvense opname is echter genadeloos clean.

Doodzonde.

Goed geconserveerde oude vleugels uit de Fran-

se hoek duiken op in het immense project waar

het Narodowy instytut Fryderyka Chopina in

Warschau zich op heeft gestort. De eerste tien

van de in totaal twintig cd’s die in 2010, Chopins

tweehonderdste geboortejaar, beschikbaar moe-

ten zijn, zijn nu uit. Zijn complete oeuvre wordt

gespeeld op een Pleyel uit 1848 of een Erard uit

1849 (Chopins sterfjaar), die in het bezit zijn van

het instituut. Een hele stoet pianisten werkt mee

aan deze ‘authentieke’ onderneming. Het Or-

kest van de Achttiende Eeuw is niet voor niets

aangetrokken voor de registraties van alle com-

posities met orkest.

Hoe uiteenlopend de resultaten zijn, illustreren

vooral deze twee cd’s. De Vietnamees Dang

Thai Son, in 1980 de grote winnaar van het

Chopinconcours maar nooit echt doorgebro-

ken, speelt beide pianoconcerten goed maar

qua interpretatie niet uitzonderlijk. Bovendien

lijkt hij niet veel affiniteit te hebben met de ty-

pische klank van een Erard. Wat een verschil

met de cd waarop Nelson Goerner samen met

Frans Brüggen alle andere werken voor piano

en orkest brengt: de Fantasie op Poolse the-

ma’s, Variaties op een aria van Mozart, het

Rondo à la Krakowiak en Andante spianato

plus Polonaise. Onder de fijnzinnige handen

van Goerner klinkt er ineens een andere, so-

nore Erard. Terwijl het toch om het hetzelfde

instrument gaat. Opmerkelijk en meesterlijk.

in Parijs is deze uitgave terecht al bekroond met

een Diapason d’Or!

ouDe VLeUGeLS rukken op

ludWig van beethoven Symphony no. 4 and other four hand piano worksWyneke Jordans en Leo van Doeselaar eTCeTera KTC 1396

frédéric choPin Works for piano and orchestra Nelson Goerner, Frans Brüggen, Orchestra of the 18th century The FryderyK ChoPin insTi-

TuTe WarsChau, niFCCd 009

Illus

trat

ie j

ose

lu

is g

arc

ia l

ech

ner

24 oktober 2009

2009

aangenaam…klassiek en jazz 2009De klassiekemuzieklabels presenteren u met veel enthousiasme hun nieuwe cd- uitgaven van dit najaar. Via het Aangenaam…klassiek 2009 promotiealbum kunt u al voor de veertiende keer genieten van dé toon-aangevende klassieke wereldsterren van dit moment. Het Aange-naam…Jazz 2009 promotiealbum is nu voor de vijfde keer verkrijgbaar. Dé easylisteningsensatie van dit najaar.

voor het eerst in de geschiedenis van aangenaam…Klassiek en jazz mogen wij ook de vlaamse klassieke- en jazzmuziekliefhebbers hartelijk welkom heten. een grensoverschrijdende mijlpaal! Wij wensen ook onze belgische luisteraars veel kijk-, luisteren koopplezier toe.

een extra attractie vormen de verrassende en spiksplinternieuwe opnamen van

Cecilia Bartoli en Janine Jansen. voor slechts D 19,99 per album beschikt u niet alleen over de

laatste releases van deze diva’s, maar krijgt u er verrassende extra’s bij! Kijk snel in het kortings-

bonnenboekje voor de beschrijving. Let op: deze actie loopt zolang de voorraad strekt!

Aangenaam…Klassiek werkt als volgt: voor 24 nieuwe cd’s en 10 dvd’s zijn aan de promotie-

cd kortingscoupons toegevoegd in de vorm van een kortingsbonnenboekje. om het u gemak-

kelijk te maken staan de kortingsbonnen op volgorde van de tracklisting op de achterkant van

het cd-doosje. de coupons geven een korting van minimaal D 9,- per album. indien u alle

coupons inlevert, bespaart u D 378,- en bent u een grote schat aan muziek rijker!

en dan zijn er nog tien klassieke juweeltjes die u kunt aanschaffen voor een bijzonder aantrek-

kelijke adviesprijs. deze selectie bestaat uit toptitels waarmee u uw cd-collectie kunt aanvullen.

voor de startende klassieke luisteraar vormen ze een prachtige basis. let op: voor deze tien

klassieke juweeltjes hoeft u geen bonnen in te leveren.

aangenaam…jazz daarentegen laat u kennis maken met 24 topartiesten uit de jazzwereld

en u kunt genieten van alle stijlen die zij te bieden hebben. Speciaal voor u hebben we een

selectie gemaakt van de meest prominente musici van dit moment. voor hun recente albums

zijn kortingscoupons toegevoegd in het kortingsbonnenboekje. de coupons geven een korting

van minimaal D 5,00 per album. indien u alle coupons inlevert, bespaart u D 68,- en bent u ook

hier een schat aan muziek rijker!

aangenaam…jazz heeft naast de albums met korting nog 14 jazzklassiekers geselecteerd

die nu voor een heel aantrekkelijke adviesprijs verkrijgbaar zijn. ideaal om uw muziekcollectie

mee aan te vullen! let op: voor deze 14 jazzklassiekers hoeft u geen bonnen in te leveren.

Wilt u meer informatie over de campagne of andere mensen op de actie attenderen?

dan kunt u surfen naar de volgende websites: www.aangenaamklassiek.nl/.be en

www.aangenaamjazz.nl/.be of naar het dichtst bijzijnde verkooppunt gaan.

alle aanbiedingen gelden tot en met 31 januari 2010.

2009

25

Cecilia bartoli hoeft alleen haar mond maar open te doen om het publiek in extase te brengen. toch maakt ze zich er nooit makkelijk van af en weet ze van elke nieuwe CD iets bijzonders te maken. op deze prachtig uitgegeven CD rond de fameuze cas-traten uit de zeventiende en achttiende eeuw, laat de Italiaanse mezzosopraan een immer intrigerende wereld op haar eigen briljante wijze herleven.

De ster van Janine Jansen is met komeetsnelheid gestegen. Vandaar dat Classic FM meldde dat de Nederlandse vio-liste zich “ergens in de stratosfeer” bevindt. Met haar hoogst originele spel en speels in-terpretatievermogen wijdt zij zich nu aan “één van de meest geniale concerten”: het Viool-concert van beethoven. De opname belooft wat, want volgens Classical Source voerde de violiste het werk al eens uit alsof “ze het ter plekke improviseerde”.

Cecilia Bartoli SacrificiumLimited Edition Deluxe Version (met Bonus CD)Il Giardino Armonico / Giovanni AntoniniuniVersal - 00289 4781521095 471 VKZ

€ 19,99*

ToP item

€ 19,99*

ToP item

* consumentenadviesprijs, zolang de voorraad strekt.

Luxe verpakking met bonus cd slechts beperkt

leverbaar.

Janine JansenViolin ConcertiVioolconcerten van Beethoven en Britten (met Bonus DVD)Kammerphilharmonie Bremen,London Symphony Orchestra / Paavo JärviuniVersal - 00289 4782111095 472 VKZ

Met bonus

dvd

oktober 2009

26 oktober 2009

Paul Dombrecht - hobo en dirigentIl FondamentoAMG RecoRds – FuGA LibeRA – FuG554

de italiaanse barokcomponist Tomaso Albinoni is groot geworden door een werk dat hij niet schreef; zijn bekende ‘Adagio in g mineur’ werd in 1948 gecomponeerd door de italiaanse musicoloog Remo Giazotto.Gelukkig schreef deze tijdgenoot van Vivaldi wel degelijk briljante muziek. Vooral zijn hoboconcerten waren van grote invloed op onder andere Johann sebastian bach en behoren ook nu nog tot zijn meest geliefde werken.

Huelgas Ensemble / Paul van NevelbeRTus – sony Music – 88697 527092

Het Huelgas ensemble van Paul van nevel bestaat bijna veertig jaar en blijft onvermoeibaar verbazen met fantastische uitvoeringen en wonderlijke ontdekkingen. de jongste troef is de ontdekking van de madrigalen van de vroeg zeventiende-eeuwse italiaanse componist Michelangelo Rossi. de componist, die vooral bekend stond vanwege zijn instrumentale werk, verrast met sensuele chromatiek in het verlengde van het raadselachtig mooie werk van Gesualdo. uiteraard uitgevoerd op het allerhoogste niveau.

Tomaso AlbinoniConcerti con Oboe

Michelangelo RossiLa poesia cromatica

Seta Tanyel - pianoHelsingborg Symphony Orchestra / Andrew ManzecodAex – HyPeRion – cdA 67750

de spraakmakende serie ‘Romantic Piano concertos’ heeft al vele ver-rassingen opgeleverd. Zo’n verrassing is ook het negenenveertigste deel. de Zweedse componist en pianist Wilhelm stenhammar (1871-1927) ge-niet ongetwijfeld enige bekendheid met zijn lyrische ‘eerste pianoconcert’. Het veel minder bekende ‘Tweede pianoconcert’, opgenomen onder leiding van Andrew Manze, is minstens zo mooi. Alsof Anton bruckner en Jean sibelius samen een pianoconcert hebben geschreven. een ontdekking!

Wilhelm StenhammarRomantic Pianoconcertos Vol. 49

Marco Beasley - tenor, Guido Morini - pianoThe Hilliard Ensemble, Nederlands Blazers EnsemblecHALLenGe – nbe LiVe – nbecd 024

in 2002 oogstte het nederlands blazers ensemble veel succes met ‘una odissea’, een avondvullend programma gebaseerd op de odyssee van Homerus. de concerten en vooral de cd schreeuwden om een vervolg. dat kwam dit jaar met ‘una iliade’. Zanger Marco beasley zorgde weer voor de tekst en pianist Guido Morini voor de muziek. een magisch werk, vrij naar de ilias, vol leed, drama en avontuur. en natuurlijk het aanstekelijke spel van de nederlandse blazers.

Guido MoriniUna lliade

Cappella Amsterdam / Daniel ReussHARMoniA Mundi – HMc 902033

Jan Pieterszoon sweelinck staat vooral bekend als de grote nederlandse organist, die met zijn briljante spel het fundament vormde voor de latere duitse orgelschool. Toch was sweelinck vooral ook één van de laatste vertegenwoordigers van de beroemde nederlandse school, die in de renaissance de koormuziek vorm gaf. Voor het internationaal vermaarde cappella Amsterdam is dit sweelinck op zijn best. Vandaar dat hij al jaren bekend staat als de “huiscomponist” van het ensemble.

Jan Pieterszoon SweelinckPsaumes français & Canciones Sacrae

Roberto Prosseda - pianoGewandhausorchester / Riccardo ChaillyuniVeRsAL - 00289 4781525

na de ontdekkingen en cd-premières van onbekende werken van Verdi en Puccini, steekt Riccardo chailly wederom zijn nek uit met onbekend werk van een overbekende componist. Met zijn Gewandhausorchester brengt hij de cd-première van het ‘Pianoconcert in e mineur’ van Felix Mendelssohn. Pianist Roberto Prosseda ontdekte het werk en musicoloog Marcello bufalini reconstrueerde het concert dat Mendelssohn bij zijn dood onvoltooid achterliet. Let vooral op het prachtige middendeel en de duizelingwekkende finale.

Felix MendelssohnPiano Concerto No.3, Symphony No.3, The Hebrides

COUPON KORTING

€ 9,00

COUPON KORTING

€ 9,00

COUPON KORTING

€ 9,00

COUPON KORTING

€ 9,00

COUPON KORTING

€ 9,00

COUPON KORTING

€ 9,00

2009 – kORTINGSCOUPON-CD’S

27 www.klassiekezaken.nl 27 www.klassiekezaken.nl

Monteverdi Choir, English Baroque Soloists / John Eliot GardinerHARMoniA Mundi – sdG 162 / 2cd

Kerstmis 1999 begon sir John eliot Gardiner met zijn Monteverdi choir en zijn english baroque soloists een even krankzinnig als spiritueel project: de uitvoering van alle kerkcantates van bach, op de dag waarvoor ze geschre-ven zijn. Hij trok daarvoor met zijn gezelschap een jaar lang langs verschil-lende steden in europa. de resultaten verschijnen op 51 live-cds. Volume 13 in deze reeks is met de prachtige ‘Adventcantates’ kenmerkend voor het geheel. ontroerende uitvoeringen van immer briljante muziek.

Pieter Wispelwey - violoncello, Paolo Giacometti - piano erardcodAex – onyx – onyx 4046

cellist Pieter Wispelwey is één van de weinige musici die vrolijk handelt naar het feit dat zijn interpretaties in de loop der jaren veranderen. in 1997 nam hij samen met Paolo Giacometti schuberts fameuze ‘Arpeggione sonate’ al eens op. Ruim tien jaar later stelt hij zijn enorm toegenomen kennis van de historische instrumenten en uitvoeringspraktijk nogmaals in dienst van deze sonate en enkele niet eerder opgenomen werken. Het resultaat? Luister en wees dankbaar voor de moed van Wispelwey!

Johann Sebastian BachCantatas Vol. 13, Advent Cantatas

Franz SchubertArpeggione Sonata D821, Grand Duo in A F574, Phantasie in C D934

Sara Mingardo - contra altConcerto Italiano / Rinaldo AlessandriniAMG RecoRds – nAïVe – oP30485

Mede dankzij Rinaldo Alessandrini’s concerto italiano is Antonio Vivaldi de afgelopen jaren uitgegroeid tot een componist, die veel meer betoverende muziek schreef dan alleen de ‘Vier Jaargetijden’. de italiaan werd ontdekt als invloedrijk operacomponist en dat zette vooral zijn religieuze muziek in een nieuw licht. eenwetenschap die doorklinkt in deze verrassende opname van de beide overgeleverde ‘Gloria’s’ van Vivaldi.

Antonio VivaldiGloria

Giuliano Carmignola - viool, Rachel Harnisch - sopraan,Sara Mingardo - contra alt, Julia kleiter - sopraanOrchestra Mozart / Claudio AbbadouniVeRsAL - 00289 4778077

in 2010 is het maar liefst driehonderd jaar geleden dat Giovanni battista Pergolesi stierf. Hij werd slechts 26 jaar en hij liet een klein, maar indruk-wekkend, oeuvre achter. Vooral zijn ‘stabat Mater’ en ‘salve Regina’ geven aan dat Pergolesi een unieke componist was. Maar ook zijn schaarse instrumentale werk, zoals het ‘Vioolconcert’, is een ontdekking. claudio Abbado neemt met een prachtige cast, en een indrukwekkende opname van deze werken vast een voorschot op het Pergolesi-jaar.

Giovanni Battista PergolesiStabat Mater, ViolinConcerto, Salve Regina in C minor

Rachel Podger - viool, Pavlo Beznoziuk - violaOrchestra of the Age of EnlightenmentcodAex – cHAnneL cLAssics – ccs 29309

Het is dit jaar tweehonderd jaar geleden dat Joseph Haydn overleed. in die tweehonderd jaar is Haydn algemeen erkend als de peetvader van de Weense klassieken (Mozart en beethoven). Toch is nog heel veel fantastische muziek van deze componist nagenoeg onbekend. Wie fluit er zomaar op straat de thema’s van zijn drie overgeleverde vioolconcerten? Violiste Rachel Podger waarschijnlijk. dit “wonder uit engeland” zet deze concerten met het orchestra of the Age of enlightenment nu stevig op de kaart.

Joseph Haydn/Wolfgang Amadeus MozartViolin Concertos/Symphonia Concertante

Philippe Jaroussky – countertenorLa Cercle de l’Harmonie / Jérémie RhorereMi – ViRGin cLAssics – 6945640 (sTAndARd VeRsion)

Vorig jaar werd hij bij het verdelen van de duitse ecHo Klassik-prijzen verkozen tot “Zanger van het jaar”. Geen wonder, want de Franse counter tenor Philippe Jaroussky beschikt volgens vele critici over “de stem van een engel”, een kwalificatie die in de barok ook aan de grootste castraten werd gegeven. Jaroussky is daarom helemaal op zijn plek met deze prachtige verzameling castraten-aria’s. de werken zijn soms misschien wat minder bekend, maar ze zijn stuk voor stuk inderdaad hemels mooi.

Johann Christian BachLa Dolce Fiamma – Forgotten castrato ariasstandard Version en deluxe Version

Maak kennis met klassiek

www.aangenaamklassiek.nl/.be

COUPON KORTING

€ 18,00

COUPON KORTING

€ 9,00

COUPON KORTING

€ 9,00

COUPON KORTING

€ 9,00

COUPON KORTING

€ 9,00

COUPON KORTING

€ 9,00

oktober 2009

28 oktober 2009

The Academy of Ancient Music / Richard EgarrHARMoniA Mundi – HMu 807447 / 2sAcd

George Frideric Handel was niet alleen een buitengewoon componist en een bevlogen impresario, hij was volgens goede vriend, componist en auteur Johann Mattheson ook de beste organist van zijn tijd. “Alsof de hemel ademhaalt”, schreef een andere tijdgenoot van Handel over diens orgelspel. Zijn orgelconcerten behoren tot de beste instrumentale werken, die de tweehonderdvijftig jaar geleden overleden componist geschreven heeft. Toetsavonturier Richard egarr laat met zijn Academy of Ancient Music met veel plezier horen waarom.

Rudolf koelman - vioolThe Netherlands Symphony OrchestraJan Willem de VriendcHALLenGe cLAssics – cc 72343

Al weer tien jaar geleden zette Rudolf Koelman een punt achter zijn loop-baan als concertmeester van het Koninklijk concertgebouworkest. Les-geven in zijn geliefde Zwitserland trok meer. Gelukkig is de nederlandse violist, die het als één van de weinige instrumentalisten aandurfde om alle ‘caprices’ van Paganini live op te nemen, altijd blijven optreden. dat hij nog steeds van Paganini houdt, bewijst hij met een duizelingwekkende uitvoer-ing van diens zelden gespeelde en razend moeilijke ‘Tweede Vioolconcert’.

Leif Ove Andsnes - pianoeMi cLAssics – 6983602

Leif ove Andsnes is de afgelopen jaren stilletjes uitgegroeid tot één van de grootste pianisten van deze tijd. de noor dankt deze status niet alleen aan zijn fabelachtige spel, maar ook aan zijn bijzondere projecten. Zo heeft hij samen met kunstenaar Robin Rhode Mussorgsky’s ‘schilderijen van een Tentoonstelling’ getransformeerd tot ‘Pictures Reframed’, waarin beelden en muziek van deze volgens Andsnes “buitengewoon uitdagende en fascinerende compositie” op unieke wijze samensmelten.

Releasedatum: 12 oktober 2009.

Magdalena kožená - mezzosopraanCapella Regia Musicalis / R. HugouniVeRsAL - 00289 4778365

sinds Magdalena Kožená ruim een decennium geleden haar cd-debuut maakte, heeft de wonderschone Tsjechische mezzosopraan ons vele componisten uit haar vaderland voorgesteld. stuk voor stuk waren het verrassende ontmoetingen. dat geldt ook voor componist en dorpscantor Jakob Jan Ryba. Tsjechische volksmuziek en de stijl van de laat achttiende eeuwse klassieken mengen zich dankzij de onweerstaanbare vertolkings-kunst van Kožená tot ontroerende juweeltjes.

Christian Lindberg - trombone, Richard Tognetti viool,Helena Rathbone - viool, Timo-Veikko Valve - cello,Neal Peres da Costa - klavecimbelcodAex – bis 1688

de Zweedse trombonist christian Lindberg is wat je noemt een levende legende. Al in 2000 werd hij samen met Louis Armstrong en Miles davis gekozen tot de belangrijkste koperblazer van de twintigste eeuw. Hij is van alle markten thuis en al jaren een voorbeeld voor ambitieuze trombonisten. op ‘baroque Trombone’ brengt hij op historische instrumenten de eerste bloeiperiode van dit even stoere als gevoelige instrument tot leven.

Assia Cunego – harpcodAex – eTceTeRA – KTc 1398

Met ‘canto ostinato’ schreef simeon ten Holt tussen 1976 en 1979 een overtuigend nederlands antwoord op de minimal music van Philip Glass en steve Reich. inmiddels is het werk voor twee tot vier piano’s legen-darisch en kent het vele spraakmakende uitvoeringen. de jonge italiaanse harpiste Assia cunego durfde het met goedkeuring van de componist aan op één harp. Het resultaat is verrassend prachtig, buitengewoon hallucinerend en heeft alles in zich om net als de oorspronkelijke versie een klassieker te worden.


COUPON KORTING

€ 18,00

COUPON KORTING

€ 9,00

COUPON KORTING

€ 9,00

COUPON KORTING

€ 9,00

COUPON KORTING

€ 9,00

COUPON KORTING

€ 9,00

George Frideric HandelOrgan Concertos op.7

Niccolò PaganiniViolin Concertos Nos. 1 & 2

Modest Mussorgsky/ Robert SchumannPictures At An Exhibitionkinderszenen

Jakob Jan Ryba3 Pastorellas, Czech Christmas Mass

Christian LindbergBaroque Trombone

Simeon ten Holt Canto OstinatoVersion for Harp, solo



www.aangenaamklassiek.nl/.be oktober 2009

Teunis van der Zwart - hoornOrchestra of the 18th Century/Frans BrüggenHARMoniA Mundi – GLossA - Gcd 921110

“onweerstaanbaar”, zo noemde de engelse Gramophone het spel van hoornist Teunis van der Zwart in de hoornconcerten van Mozart. de naam van deze ambassadeur van de natuurhoorn ligt misschien niet op ieders lippen, maar met het orkest van de Achttiende eeuw, waar hij eerste hoornist is, weet hij met “humor” en “technische waaghalzerij” Mozarts lichtvoetige concerten tot ware conferences om te dopen.

Vocalconsort Berlin, Akademie für Alte MusikMarcus CreedHARMoniA Mundi – HMc 902041

George Frideric Handel was misschien wel de eerste echt grote kosmo-poliet van de barokperiode. Zo componeerde hij de psalmzetting ‘dixit dominus’ in 1707, terwijl hij in italië verbleef, en de prachtige wereldlijke cantate ‘ode for the birthday of Queen Anne’ in 1713, kort nadat hij zich in engeland had gevestigd. Hoewel ’s lands wijs en ’s lands eer subtiel in de noten doorklinken, zijn en blijven beide werken vintage Handel.

Wolfgang Amadeus MozartWorks For Horn

George Frideric HandelOde for the Birthday of Queen Anne

Daniel Hope - viooluniVeRsAL – 00289 4778094

The observer noemde hem al eens “the most exciting british string player since Jacqueline du Pré”. Violist daniel Hope, die ook als auteur aan de weg timmert, was de afgelopen seizoenen vooral de jongste violist ooit van het beaux Arts Trio. Tegenwoordig concentreert hij zich graag op barokmuziek. Met succes. Hij kreeg dit jaar een echo Klassik Award voor zijn opname van vioolconcerten van Vivaldi. en deze verzameling barok-juwelen gaat ongetwijfeld dezelfde weg.

Daniel HopeAir - A Baroque Journey

David Fray - pianoViRGin cLAssics – 6944890

een jonge Fransman, die er uitziet als de ideale schoonzoon, met een voorliefde voor het duitse repertoire. een ongebruikelijke combinatie, maar pianist david Fray gaat er ongetwijfeld groot mee worden. op deze nieuwe cd richt hij zich met de ‘Moments Musicaux’ en de ‘impromptus’ helemaal op zijn grote liefde: schubert. een onweerstaanbare combinatie van romantische nostalgie, duitse melancholie en het vederlichte Franse gevoel voor melodie.

Releasedatum: 5 oktober 2009.

Franz SchubertImpromptus op. 90, Moments Musicaux

Johannette Zomer - sopraan / Bart Schneemann - hoboMusica AmphioncodAex – cHAnneL cLAssics – ccs 29209

sinds Johannette Zomer haar carrière als microbiologisch analiste ver-ruilde voor het podium, is ze vooral in de oude muziek uitgegroeid tot één van de meest geliefde sopranen van deze tijd. een paar jaar geleden maakte ze met de ‘blake songs’ van Vaughan-Williams op de cd ‘it Takes Two’ van hoboïst bart schneemann een uitstapje naar recentere muziek. de meesterlijke samenwerking tussen deze twee rasmusici krijgt nu een droomvervolg met heerlijke aria’s van Handel.

George Frideric HandelArias - Love and Madness

Anja Harteros - sopraan, Sonia Ganassi - mezzosopraan,Rolando Villazón - tenor, René Pape - basOrchestra e Coro Dell’ Academia Nazionale di Santa CeciliaAntonio PappanoeMi cLAssics - 6989362

Voor de één is het een opera, voor de ander een diep religieus werk. Voor de meeste liefhebbers geldt dat Giuseppe Verdi in zijn opwindende ‘Requiem’ zowel de opera als de religie samenvoegde. Prachtige aria’s staan naast intieme momenten van bezinning. Antonio Pappano heeft met onder anderen Anja Harteros en Rolando Villazón een prachtig stel solisten bijeen gebracht om alle facetten van dit meesterwerk het volle pond te geven.

Giuseppe Verdi Messa Da Requiem

COUPON KORTING

€ 9,00

COUPON KORTING

€ 9,00

COUPON KORTING

€ 9,00

COUPON KORTING

€ 9,00

COUPON KORTING

€ 9,00

COUPON KORTING

€ 9,00

30 oktober 2009

Netherlands Chamber Choir, Limburg Symphony Orchestra/Ed SpanjaardcodAex – PenTATone – PTc 5186020

Gabriel Fauré was er de componist niet naar om met donderend geweld zaken als het “Laatste oordeel” te verklanken. dat bleek weer met zijn ‘Requiem’. Het werk is ingetogen, lyrisch en vol ontzag en stil verlangen. Als deel voor het geheel staat het fameuze ‘Pie Jesu’, dat op deze opname etherisch mooi gezongen wordt door christianne oelze. ook in de andere werken weten het onvolprezen nederlands Kamerkoor en het Limburgs symfonie orkest onder leiding van ed spanjaard een intens gevoelige Fauré neer te zetten.

Johannette Zomer - sopraanAntequeraAMG RecoRds – ALPHA – ALPHA501

de ‘cantigas de santa Maria’ vormen een enorme collectie liederen uit de dertiende eeuw. Het manuscript geeft geen aanwijzingen over hoe de liederen uitgevoerd moeten worden en biedt veel ruimte voor interpretatie en improvisatie. Het ensemble Antequera, met sopraan Johannette Zomer als de onweerstaanbare vocale troef, heeft jarenlange ervaring met deze heerlijke en direct aansprekende middeleeuwse muziek omgezet in een briljante opname, waarbij improvisatie een belangrijke rol speelt.

Chicago Symphony & Lyric Opera Chorus / J.NelsonbeRTus – nonesucH - 7559793482

bijna twintig jaar geleden werd Henryk Górecki vanuit het niets een wereldcomponist. een opname van zijn ‘derde symfonie’, de ‘symfonie der Klaagzangen’, groeide uit tot een wereldhit zonder weerga. inmiddels is het weer wat stiller rond de Poolse componist en dat is jammer, want veel van zijn indrukwekkende oeuvre is minstens zo mooi en intens als die beroemde symfonie. een meesterlijk voorbeeld is zijn ‘Miserere voor koor a capella’ uit 1981. een intens en ontroerend pijnlijk pleidooi voor vrede.

krystian Zimerman - pianoBoston Symphony Orchestra / Seiji OzawauniVeRsAL - 00289 4596432

sergei Rachmaninov wordt nog altijd zowel luid geprezen als diep verguisd. de voorstanders prijzen zijn heerlijke lyriek, de tegenstanders vallen over zijn holle retoriek. de laatste groep moet snel zijn oor te luister leggen bijde fameuze pianist Krystian Zimerman. de immer zorgvuldige Pool speelt Rachmaninovs ‘eerste en Tweede pianoconcert’ als kroonjuwelen uit diens oeuvre. Zijn geheim? “Je speelt deze concerten niet, je leeft ze.”

Alexandre Tharaud – pianoHARMoniA Mundi – HMc 901754

de ‘suites voor klavecimbel’ van Jean Rameau behoorden traditiegetrouw tot het domein van de historische uitvoeringspraktijk. Tot de Franse pianist Alexandre Tharaud zich ermee ging bemoeien. Hij trekt zich niets aan van conventies, speelt de ‘suites’ op een normale vleugel, sluit af met debussy’s ‘Homage a Rameau’ en weet op geheel eigen wijze de breek-bare poëzie van de Franse barokcomponist naar een hoger plan te tillen.

2009 – kLASSIEkE JUWEELTJES

TIJDELIJK VOOR

€ 9,99*

TIJDELIJK VOOR

€ 9,99*

TIJDELIJK VOOR

€ 9,99*

TIJDELIJK VOOR

€ 9,99*

TIJDELIJK VOOR

€ 9,99*

Johannette Zomer, AntequeraCantigas de Santa Maria

Henryk GóreckiMiserere

Sergei RachmaninovPiano Concertos Nos. 1 & 2

Jean Philippe RameauNouvelles Suites

Gabriel Fauré Requiem

*consumentenadviesprijs


La Capella Reial de Catalunya, Hespèrion XX / Jordi SavallAMG RecoRds – ALiAVox – AVsA 9867 / 3cd

cristóbal de Morales, Francisco Guerrero en Tomás Luis de Victoria. Renaissancecomponisten, scheppers van hemels mooie vocale muziek, die alle drie vooral een stem en een klank kregen dankzij het niet aflatende enthousiasme van gambist en ensembleleider Jordi savall. decennialang speurde hij in manuscripten en nam hij met ensembles als Hespèrion xx en La capella Reial de catalunya het beste op dat deze componisten te bieden hadden. Het allerbeste is nu samengevoegd op deze driedubbel-cd.

Emma kirkby - sopraan, Christopher Page - harpGothic Voices / Jos van VeldhovencodAex – HyPeRion – cd 66039

Met ‘A Feather on the breath of God’ begon in 1982 de ontdekking van het werk van de middeleeuwse abdes Hildegard von bingen door het grote publiek. Het is voorstelbaar, want ook bijna dertig jaar na dato doen emma Kirkby en de Gothic Voices de mond openvallen van zoveel puur-heid, zuiverheid en lyrische liefde voor alles wat het leven te bieden heeft. een cd die nog generaties lang mee kan.

Chapelle Royale, Collegium Vocale / Philippe HerrewegheHARMoniA Mundi – HMc 901326

bachs ‘Magnificat’ bevat in een tijdsbestek van ongeveer een halfuur alles wat zijn religieuze muziek zo universeel en onweerstaanbaar maakt. Vandaar dat het na de omvangrijke ‘Matthäus Passion’ tot de meest geliefde werken van de duitse grootmeester behoort. uiteraard ontfermde ook Phillipe Herreweghe zich over dit werk. Hij staat te boek als één van de beste bach-dirigenten van dit moment en hij maakt dit in het ‘Magnificat’ helemaal waar met prachtige solisten en een briljant collegium Vocale.

Amália Rodrigues, Ana Moura, Mariza, Dulce Pontes, Cristina Branco, Misia e.a.uniVeRsAL - 06025 1785956

de Portugese fado behoort al lang niet meer louter tot de volksmuziek. net als de Argentijnse tango is deze Portugese blues volledig door-gedrongen tot het echelon van de klassieke muziek. Terecht. Zowel de traditionele als de modernere fado bevatten liederen die niet onder-doen voor de poëzie van bijvoorbeeld schubert. Grootheden als Amália Rodrigues, christina branco, Mariza en Misia getuigen op deze zorgvuldig samengestelde anthologie van de eeuwigheidswaarde van de fado.

LambarenaeMi – 2348642

Wat begon als een hommage aan Albert schweitzer, is uitgegroeid tot het schoolvoorbeeld van een geslaagde kruisbestuiving tussen klassiek en volksmuziek. componist Hughes de courson tekende voor de wonderlijke vermenging van werken van bach en de ritmes en gezangen van het Afrikaanse Gabon, de beide klankwerelden waar schweitzer zo van hield. Traditionele Gambonese instrumentalisten en zangers, westerse klassiek geschoolde musici en jazz- en tangomuzikanten brachten alles opmerkelijk opwindend samen.


www.aangenaamklassiek.nl/.be oktober 2009

Cristóbal de Morales e.a.Maestros del Siglo de Oro

Hildegard von BingenA Feather on the Breath of God

Johann Sebastian BachMagnificat BWV 243

VariousFado Anthology

LambarenaBach to Africa

TIJDELIJK VOOR

€ 19,99*

TIJDELIJK VOOR

€ 9,99*

TIJDELIJK VOOR

€ 9,99*

TIJDELIJK VOOR

€ 9,99*

TIJDELIJK VOOR

€ 9,99*

32 oktober 2009

Alfred Brendel – pianocodAex – oPus ARTe - oA 0811 / 2dVd

of je nu houdt van zijn interpretaties of niet, Alfred brendel is en blijft één van de meest fascinerende pianisten van de afgelopen decennia. de doorgaans vrij mediaschuwe pianist laat de camera op deze 2dVd van heel dichtbij meekijken. daarom komen we veel te weten over de persoon brendel en zijn invloeden, zijn we getuige van een verhelderend gesprek met simon Rattle en horen we brendel zijn eigen geestige poëzie voorlezen. bovendien speelt hij Haydn, Mozart en schubert allemachtig prachtig.

Pamela Armstrong - sopraanThomas Allen - baritonLPO / Vladimir Jurowski

codAex – oPus ARTe – oA 0889 / 2dVd

in 2003 ging tijdens het Glyndebourne Festival een spectaculaire pro-ductie van ‘die Fledermaus’ van Johann strauss jr. in première. ook op de dVd-registratie is niets van het spektakel, dat vooral in de ingenieuze decors zit, verloren gegaan. Kenners zullen afgeleid zijn door de nieuwe dialogen die regisseur stephen Lawless schreef, maar de uitvoering door onder anderen Pamela Armstrong, Thomas Allen, Håkan Hagegård en het London Philharmonic orchestra is een waar feest.

Diverse solistenDe Nederlandse Opera / Hartmut Haenchen


eind jaren negentig verraste de nederlandse opera iedereen met een com-plete ‘Ring des nibelungen’ die internationaal de hoogste lof oogstte. dirigent Hartmut Haenchen en regisseur Pierre Audi trokken zich niets aan van conventies, maakte publiek en orkest onderdeel van het decor en haalden een sterke cast op het podium. ‘die Walküre’ staat fier overeind als deel van het geheel, vol betoverende beelden en meesterlijke muzikale prestaties. Wie durft er nog te zeggen dat Wagner saai en langdradig is?

Nederlands Dans Theater o.l.v. Jirí Kyliánc&s enTeRTAinMenT – ARTHAus – 102 115

Het nederlands dans Theater bestaat dit seizoen vijftig jaar. onder leiding van choreograaf Jirí Kylián, die van 1975 tot 2002 artistiek leider was, groeide het gezelschap uit tot een internationaal vermaard ensemble. Vooral met zijn vroege werk, zoals het beroemde ‘svadebka’, Kyliáns balletversie van stravinsky’s ‘Les noces’ uit 1978, zette de choreograaf de toon. Het zijn balletten die nog niets aan kracht en lyriek verloren hebben, getuige deze prachtige opnamen uit de vroege jaren tachtig.

Eva-Maria Westbroek - sopraan, ChristopherVentris - tenor, Vladimir Vaneev - bas,RCO / DNO / Mariss Jansons


shostakovichs opera ‘Lady Macbeth of Mtsensk’ was een succes, totdat stalin in 1936 kwam kijken. Hij voelde nattigheid en sabelde het werk. de prachtige productie die de nederlandse opera in 2006 neerzette laat feilloos zien waarom stalin het benauwd kreeg. seks en macht zijn de trefwoorden voor regisseur Martin Kusèj, die gedragen wordt door een verrassende eva-Maria Westbroek en een fabuleus Koninklijk concertge-bouworkest o.l.v. Mariss Jansons. een must voor operaliefhebbers.

COUPON KORTING

€ 18,00

COUPON KORTING

€ 27,00

2009 – kORTINGSCOUPON-DVD’S

COUPON KORTING

€ 18,00

COUPON KORTING

€ 9,00

COUPON KORTING

€ 18,00

Alfred BrendelIn Portrait

Johann Strauss IIDie Fledermaus

Richard WagnerDie Walküre

Svadebka, Symphony of Psalms, Torso

Dmitri ShostakovichLady McBeth of Mtsensk


Diverse solisten, Berliner Philharmoniker / Neeme Järvi

codAex - euRoARTs - eA 2055318

Het zomerconcert van de berliner Philharmoniker in de berlijnse Wald-bühne is internationaal een begrip. Ruim 22.000 mensen genieten in dit indrukwekkende amfitheater jaarlijks van uitvoeringen op het allerhoogste niveau. in 2006 stond onze eigen Janine Jansen als soliste voor het fameuze orkest en speelde ze onder andere Massenets ‘Meditation’ uit ‘Thaïs’. ook de berliners musiceren op de dVd-registratie van dit concert magistraal en bieden met onder andere Rimsky-Korsakovs ‘sheherazade’ een heerlijk zwoel zomeravondgevoel.

Diverse solistenMetropolitan Opera / James Levine

uniVeRsAL cLAssics - 00440 0734539

dit is waarschijnlijk de beroemdste productie van ‘La bohème’ die de Metropolitan opera ooit binnen de muren heeft gehad. in januari 1982 stond er niet alleen een droomcast, met onder andere Teresa stratas, José carreras en Renato scotto, ook regisseur Franco Zefirelli had alles mee. Hij brengt het immer aangrijpende drama zo op het podium, dat de kijker zich deel van de actie voelt. dirigent James Levine en het ontketende orkest van de Met doen de rest. een echte klassieker.

VariousSheherazade - An Oriental Night

Giacomo PucciniLa Bohème

Andreas Scholl - countertenorRoyal Danish Opera

uniVeRsAL cLAssics - 00440 0743348 / 2dVd

George Frideric Handel had een groot gevoel voor theater. Toch zijn de opera’s van de duitse kosmopoliet pas de laatste jaren werkelijk doorge-drongen tot het operapodium. Zijn eerste komische opera ‘Partenope’, die in 1730 succesvol in première ging, is bijvoorbeeld nauwelijks bekend. daar gaat deze heerlijke dVd met een productie van de Royal danish opera verandering in brengen. Grote troeven zijn countertenor Andreas scholl en het oude muziekensemble concerto copenhagen. een mooie kroon op dit Handeljaar.

George Frideric HandelPartenope

Diverse solisten/Orchestra and Choirs of the Opéra National de Paris / James Conlon

c&s enTeRTAinMenT - ARTHAus - 107 031 / 2dVd

Voor puristen was de spraakmakende productie van regisseur Robert carsen bij de opéra national de Paris een gruwel, maar voor iedereen die daar doorheen kijkt is deze geheel Tsjechisch gezongen ‘Rusalka’ van dvorák vooral op muzikaal gebied een waar genot. dat heeft alles te maken met sopraan Renée Fleming, die wederom virtuoos bewijst dat de titelrol haar op het lijf geschreven is.

Antonín DvorákRusalka

Anna Larson - contra-altDiverse koren, Lucerne FestivalOrchestra / Claudio Abbado

codAex - Medici ARTs - eA 2056338

Het is een kunst om een registratie van een uitvoering van een symfonie spannend te houden. Regisseur Michael beyer slaagt daar met deze ver-filming van Mahlers ‘derde symfonie’ door het Lucerne Festival orchestra onder leiding van claudio Abbado wonderbaarlijk goed in. de intensiteit van de muziek is werkelijk zichtbaar gemaakt, vooral in het doodstille slotbeeld. een schitterende dVd, die eerder dit jaar al goed was voor een edison.

Gustav MahlerSymphony No. 3


www.aangenaamklassiek.nl/.be

COUPON KORTING

€ 9,00

COUPON KORTING

€ 9,00

COUPON KORTING

€ 9,00

COUPON KORTING

€ 9,00

COUPON KORTING

€ 9,00

oktober 2009

34 oktober 2009

coAsT To coAsT - dox RecoRds - dox041

de naam van Wouter Hamel is binnen korte tijd uitgegroeid tot een vaste waarde in de jazzwereld. dat had veel te maken met zijn debuutalbum ‘Hamel’ dat in 2007 uitkwam. snel groeide de jonge zanger uit tot de held van een nieuwe jazzgeneratie. Het album verkocht vreselijk goed en Hamel werd binnen de kortste keren een ster in eigen land en het buiten-land. dat is ook logisch, want met zijn frisse stem en diens jonge band creëerde hij een volstrekt eigenzinnige sound. de song ‘breezy’, die net als Hamel’s andere liedjes van zijn eigen hand is, groeide de laatste jaren uit tot een live-kraker.

PiAs - eMbRAce RecoRdinGs - 900.0135.029

Achter het b&W Quintet schuilen trombonist Louk boudesteijn en trompettist Rob van der Wouw. Zij zijn ook verantwoordelijk voor de negen stukken op ‘Force of Habits’. de sound op deze cd is relaxt en neigt een beetje naar de jazz uit de jaren vijftig. samen met hammondspeler Arno Krijger en bassist stefan Lievestro creëert dit quintet een volstrekt eigen geluid dat warm, eigenwijs en doeltreffend klinkt. er is ruimte genoeg voor mooie solo’s, maar nergens gaat dit ten koste van de composities. Het maakt ‘Force of Habits’ tot een waar kunststukje.

Wouter HamelHamel - Limited Edition(including 3 bonustracks)

B&W QuintetForce Of Habits

PiAs - uniTed RecoRdinGs - nA4.2001.029 de feesten en compilaties van het muziekcollectief Wicked Jazz sounds zijn befaamd in de kringen van de hippe jazz. nu is er geheel in stijl een band opgericht, die de sfeer, feel en look in muziek giet. Met andere woorden: ‘The biggest sin’ is een feestplaat van formaat. Veel koper, veel jazzy- en funky liedjes, die werden geschreven en worden gespeeld door jonge, talentvolle nederlandse muzikanten. soms hoor je vleugjes Jamiroquai of Amy Winehouse, maar ook komt de vette soulsound van earth, Wind & Fire om de hoek zeilen. Kortom: dansbare klasse van eigen bodem.

Wicked Jazz Sounds BandThe Biggest Sin

eMi Music - bLue noTe - 2150572

in 2007 debuteerde zangeres Robin McKelle met een album waarop ze zich losjes liet begeleiden door een big band. ook op haar tweede cd ‘Modern Antique’ hanteert ze deze werkwijze. Gesteund door producer, arrangeur en trompettist Willie Murillo, pakt McKelle verschillende covers op zoals ‘Abracadabra’ van steve Miller en irving berlin’s ‘cheek To cheek’. Tevens schreef ze zelf de song ‘Remember’. Veelzijdigheid troef dus op het werkstuk van deze nachtegaal. de track die wij u bieden is de George shearing-compostie ‘Lullaby of birdland’.

Robin McKelleModern Antique

codAex - HeAds uP - Hucd 3140

Ze stond deze zomer op de posters van het north sea Jazz Festival, maar het is niet alleen haar opvallende uiterlijk dat esperanza spalding tot zo’n bijzonder fenomeen maakt. deze zingende contrabassiste uit de Amerikaanse staat Portland bewees al op jonge leeftijd een supertalent te zijn. na haar studie op het befaamde berklee college of Music groeide ze snel uit tot een compleet muzikant. op haar album ‘esperanza’ laat spalding horen wat ze in huis heeft. Ze zingt fantastisch, speelt weelderig bas en schrijft ook nog eens hoogst originele composties. Kortom, esperanza spalding is een supertalent in de dop.

Esperanza SpaldingEsperanza

COUPON KORTING

€ 7,00

COUPON KORTING

€ 5,00

COUPON KORTING

€ 7,00

COUPON KORTING

€ 7,00

COUPON KORTING

€ 7,00



codAex - enJA RecoRds - enJ-9534 2

Roberto Fonseca begon als pianist bij de buena Vista social club-ster ibrahim Ferrer. Tijdens diens concerten liet hij al zien wat voor een bege-nadigd muzikant hij is. op zijn nieuwe album ‘Akokan’, dat in vier dagen werd opgenomen, laat Fonseca horen dat hij al een volstrekt eigen identiteit heeft. ook nodigde de cubaan twee gastvocalisten uit. naast Mayra Andrada uit Kaapverdië is de Amerikaanse zanger en gitarist Raul Midón van de partij. Laatstgenoemde schreef de track ‘everyone deserves A second chance’ en verzorgt hierin tevens de gitaarpartij.

Roberto FonsecaAkokan

sony Music - WedGeVieW RecoRds – 88697385122

Leonardo Amuedo is door zijn samenwerking met ondermeer Trijntje oosterhuis geen onbekende in nederland. de tegenwoordig in brazilië residerende gitarist gaat op ‘Rosa’ een samenwerking aan met de spaanse mondharmonicaspeler Antonio serrano. Het levert een spran-kelende mix van bossa nova, filmische soundscapes en romantische songs op. Met een nederlandse groep van topmuzikanten weet dit duo de luisteraar met prachtig spel te betoveren. de titelsong ‘Rosa’ is een perfect uithangbord voor deze cd.

Leonardo & AntonioRosa


Met haar debuut ‘A Good day’ plaatst zangeres Priscilla Ahn zich meteen tussen de grote jazzy singer/songwriters van haar tijd. Haar prachtige stem en innemende teksten komen geweldig tot hun recht in de liedjes, die ze voor het merendeel zelf schreef. Wij selecteerde de song ‘Red cape’, waarin de jonge Amerikaanse dicht tegen alternatieve popmuziek aan-kruipt. Het is slechts een deel van haar gevarieerde repertoire, dat ze op ‘A Good day’ laat horen. Let op! Priscilla Ahn is een naam die de komende jaren nog vaak voorbij zal schieten.

Priscilla AhnA Good Day

eMi Music - bLue noTe – 5090112

Het gaat razendsnel met jazzpianist Aaron Parks. nadat hij zich bij trompettist Terence blanchard in de schijnwerpers had gespeeld, debuteerde Parks al snel met eigen werk. na drie mooie cd’s, bracht hij ‘invisible cinema’ uit. Met ondermeer gitarist Mike Moreno en drummer eric Harland weet Parks op dit album naar grote hoogte te stijgen. de nog maar 25-jarige superpianist is uitdagend en vernieuwend. deze talenten combineert hij met zijn waanzinnige techniek. Het maakt ‘invisible cinema’ tot een must have voor jazzliefhebbers, die met een open vizier naar hun favoriete muziek luisteren.

Aaron ParksInvisible Cinema


Vijf jaar lang hoorde we niets van zangeres china Moses. Maar dit jaar kwam ze echter verrassend sterk terug met haar eerbetoon aan het adres van zangeres dinah Washington. op ‘This one’s For dinah!’ laat de in Frankrijk woonachtige blues- en jazzvocaliste horen waarom ze zo beïnvloed is door de legendarische Amerikaanse ster. Ze krijgt hierbij hulp van de Franse jazzpianist Raphaël Lemmonier, die een belangrijke rol op dit werkstuk speelt. Moses laat op ‘This one’s For dinah!’ de pop en soul links liggen en treedt daardoor met opvallende passen in de voetsporen van haar moeder dee dee bridgewater.

China Moses & Raphaël LemonnierThis One’s For Dinah!

Maak kennis met Jazz

www.aangenaamjazz.nl/.be

COUPON KORTING

€ 7,00

COUPON KORTING

€ 7,00

COUPON KORTING

€ 7,00

COUPON KORTING

€ 7,00

COUPON KORTING

€ 7,00

oktober 2009

36 oktober 2009

uniVeRsAL - VeRVe - 06025 2703774

samen met producer Floris Klinkert wierp yuri Honing zich op een project, waarbij de saxofonist zijn compaan Klinkert de vrije hand gaf om met sam-ples en het nodige plak en knipwerk oud materiaal van hem te bewerken. een verhelderend stukje huisvlijt, waarbij de composities van Honing in een volstrekt ander daglicht zijn gezet. Met behulp van erkende pop- en jazzvocalisten zoals Janne schra (Room eleven), Lilian Vieira (Zuco 103) en Leine krijgen de songs op ‘Phase Five’ nog meer warmte en body.

Yuri Honing and FLORiSPhase Five

TIJDELIJK VOOR

€ 9,99*

beRTus - eVAnGeLine - GeLM 4200

southside Johnny is, samen met bruce springsteen en Jon bon Jovi, één van de sterren die new Jersey als muziekstad op de kaart zetten. Zijn voor liefde voor Tom Waits, is altijd erg groot geweest. Logisch dus dat hij zich samen met de Labamba’s big band boog over het repertoire van deze extravagante singer/songwriter. naast southside Johnny mag ook trombonist Richie “Labamba” Rosenberg los gaan op ‘Grapefruit Moon’. Het duo weet met de composities van legende Waits de luisteraar telkens in het hart te treffen.

Southside Johnny Grapefruit Moon

TIJDELIJK VOOR

€ 9,99*

eMi Music - bLue noTe – 6960872

cassandra Wilson is een zangeres die zich niet in een keurslijf laat stop-pen. Ze nam naast jazz- en bluessongs ook een groot aantal popnummers op. door de veelzijdigheid van haar repertoire is het aanbod erg bijzonder. songs van sting, The band, cyndi Lauper, neil young en u2 krijgen allen een prachtige uitvoering. Wilson interpreteert het poprepertoire niet alleen, maar eigent het toe. Het maakt ‘closer To you: The Pop side’ tot een volstrekt unieke verzamelaar.

Cassandra WilsonCloser To You: The Pop Side

TIJDELIJK VOOR

€ 9,99*


op haar tweede album ‘My Recipe For A Happy Life’ laat de vocaliste horen dat ze enorm gegroeid is. Haar presentatie is professioneel, maar het is vooral haar stem die veel voller klinkt. Tevens kreeg ze naast de hulp van een rijtje topmuzikanten bijval van wederom Trijntje oosterhuis, saxofoniste candy dulfer en popheld Perquisite. Zij zijn er mede debet aan dat er op ‘My Recipe For A Happy Life’ naast jazz ook te genieten valt van soul, funk en latin.

KimMy Recipe For AHappy Life

TIJDELIJK VOOR

€ 9,99*

uniVeRsAL - PResTiGe RecoRds - 08880 7231221

begin jaren zestig nam saxofonist John coltrane bijzonder materiaal op voor het label impulse. de beste composities zijn verzameld op de cd ‘standards’. Alles wat coltrane zo groot maakte is terug te vinden op deze perfect samengestelde bundel van diens werk. Zijn onweerstaanbare techniek, zijn gevoel voor melodie en de humor, die ook kenmerkend was voor zijn spel, is allemaal terug te horen op ‘standards’. Alle topstukken komen voorbij.

John ColtraneStandard Coltrane

TIJDELIJK VOOR

€ 799*


Het duurde een tijdje, maar op haar derde album ‘The orchard’ komt het talent van zangeres Lizz Wright helemaal tot wasdom. Ze schreef voor het eerst het merendeel van de nummers zelf en was nauw betrokken bij de productie. stijlmatig schiet ze op deze cd alle kanten op en durft zelfs een song van de rockgroep Led Zeppelin te bewerken. Het maakt ‘The orchard’ tot een fenomenale cd van een vrouw die in korte tijd een volstrekt eigen sound heeft weten te creëren.

Lizz WrightThe Orchard

TIJDELIJK VOOR

€ 9,99*


de canadese zangeres/pianiste diana Krall brengt al sinds 1993 albums uit onder haar eigen naam. de laatste tien jaar groeide de canadese uit tot een ware superster, die de jazz bij tijd en wijlen oversteeg. Het mooie van Krall is dat ze op al haar albums met hetzelfde trio werkt, waardoor de sfeer en teneur van deze verzamelaar nergens wordt doorbroken. ook staan er drie songs op deze ‘Very best of’ die nooit eerder op een ander Krall-album verschenen.

Diana KrallThe Very Best Of

TIJDELIJK VOOR

€ 9,99*

2009 – JAZZkLASSIEkERS

*consumentenadviesprijs

37 www.klassiekezaken.nl

uniVeRsAL - ucJ Music - 06025 1749640

Het debuutalbum van zangeres Melody Gardot ging de geschiedenis in als een moderne jazzklassieker. Logisch ook, want de muziek op ‘Worrisome Heart’ is van alle tijden, maar ook ongrijpbaar. de ingetogen manier van zingen en musiceren maakt het werk van Gardot zo bijzonder. invloeden van nina simone, Rickie Lee Jones en Tom Waits komen allemaal terug op dit album. na de release van ‘Worrisome Heart’ groeide Gardot in korte tijd uit tot een superster van formaat en brak wereldwijd door.

Melody GardotWorrisome Heart

TIJDELIJK VOOR

€ 9,99*

AMG RecoRds - essenTiAL JAZZ ALbuMs - eJA 039

Zanger Tony bennett is altijd een veelzijdig vocalist geweest. Met zijn volstrekt eigen manier van zingen en diens vaak eigenwijze songkeuze, wist hij al die tijd actueel te blijven en nieuwe fans voor zich te winnen. op ‘The Jazz sides’ zijn de meeste beroemdste jazzstandards terug te vinden, die bennett in zijn lange loopbaan opnam. op deze Aangenaam…Jazz-cd staat de song ‘i can’t believe That you’re in Love With Me’, die ooit beroemd werd gemaakt door Frank sinatra.

Tony BennettThe Jazz Sides

TIJDELIJK VOOR

€ 7,99*


op het befaamde werkstuk ‘Jazz Giants ‘58’ is niet alleen de onvolprezen saxofonist stan Getz te horen. ook het trio van pianist oscar Peterson, drummer Louis bellson en baritonsaxofonist Gery Mulligan zijn op deze cd present. de vijf lange composities op ‘Jazz Giants ‘58’ zijn allemaal om van te smullen. Maar vooral de diep in de blues gewortelde solo’s van Getz springen er toch echt uit. deze klassieke plaat is een aanwinst voor elke rechtgeaarde jazzliefhebber.

Stan GetzJazz Giants ‘58

TIJDELIJK VOOR

€ 7,99*


Herbie Hancock noemen ze weleens de kameleon van de jazz. Logisch ook. in de bijna 50 jaar dat hij muziek maakt, konden we de acties van de Amerikaanse pianist en componist nooit voorspelbaar noemen. Met het album ‘River - The Joni Letters’ kreeg hij iedereen op de banken. samen met een groep topmuzikanten en vocale sterren, zoals norah Jones, Leonard cohen en Tina Turner, boog hij zich over het werk van singer/songwriter Joni Mitchell.

Herbie HancockRiver - The Joni Letters

TIJDELIJK VOOR

€ 9,99*

uniVeRsAL - RoundeR RecoRds - 06025 1703279

Zangeres Madeleine Peyroux is een fantastische interpretator van an-dermans werk. op het album ‘Half the Perfect World’ werkte ze wederom samenwerkte met producer Larry Klein. Hier worden composities van songsmids Leonard cohen, Tom Waits en Joni Mitchell door Peyroux in een soms totaal nieuw jasje gegoten. daardoor krijgt die typische eigen ouderwetse sound van Peyroux op ‘Half The Perfect Word’ alle ruimte. de titelsong die hier voorbijkomt is daar een goed voorbeeld van.

Madeleine PeyrouxHalf The Perfect World

TIJDELIJK VOOR

€ 9,99*

uniVeRsAL - 06024 9808050

deze klassieker uit 1997 blijft een tijdloos album. Gitarist Pat Metheny en bassist charlie Haden zijn op ‘beyond The Missouri sky’ dan ook werkelijk grensoverschrijdend bezig. de puurheid en intensiteit van deze muziek klinkt nog steeds onovertroffen. de filmische sfeer van deze cd komt ook tot uiting in composities van filmcomponisten, zoals Henry Mancini, ennio Morricone en Jim Webb, die door het duo op een eigenzinnige manier werden bewerkt.

Pat Metheny & Charlie HadenBeyond the Missouri Sky - CD+DVD

TIJDELIJK VOOR

€ 9,99*


in mei 1965 nam de uit chicago afkomstige Ramsey Lewis met zijn trio het live-album ‘The in crowd’ op. samen met bassist eldee young en drummer Red Holt steeg de pianist tijdens deze concerten tot grote hoogte. Lewis is niet alleen een geweldig pianist, maar ook een bijzondere entertainer. Voor ‘The in crowd’ kreeg Lewis zijn eerste gouden album en de titelsong leverde hem zelfs zijn eerste Grammy Award op.

The Ramsey Lewis TrioThe In Crowd

TIJDELIJK VOOR

€ 7,99*

oktober 2009 www.aangenaamjazz.nl/be

Maak kennis met Jazz

39 oktober 2009 www.klassiekezaken.nl

cdbespreking

Brahms en de Berliner Philharmoniker ‘go way back’. zoveel blijkt wel uit de rijke Berlijnse Brahms-traditie, die teruggaat tot de oprichting van het orkest in 1882. Al vanaf de beginjaren staat zijn symfonische oeuvre

centraal in de Berlijnse programmering en er wordt zelfs gesuggereerd dat zijn muziek bepalend is geweest voor de volle klank die het orkest sinds jaar en dag kenmerkt. Of Brahms deze eer nu wel of niet ten deel valt, het robuuste Berlijnse timbre heeft meer dan eens aanleiding gegeven tot spraakmakende vertolkingen van zijn muziek. Furtwängler, Karajan en Abbado hebben immers bewezen dat de Berlijners als geen ander raad weten met het oer-Duitse ethos dat als een rode draad door de symfonieën loopt. Deze lijn wordt vandaag de dag met succes voortgezet door Simon Rattle, die sinds 2002 de scepter zwaait in de Philhar-monie. Na de goed ontvangen EMI-release van Ein deutsches Requiem, onder meer bekroond met een Grammy en een Gra-mophone Award, verschijnen nu de complete symfonieën op drie cd’s. Het klinkend resultaat herbergt het beste uit twee werelden: een op en top Pruisisch en monumentaal klankenpalet, door Rattle zorgvuldig gedoseerd ten behoeve van orkestrale balans en openheid. Het is een aanpak die Brahms, de zogenoemde ‘klassieke romanticus’, zeker ten goede komt.

Het Boedapest Festival Orkest opent met een verrukkelijke hors-d’oeuvre: de Hongaarse dans nr. 14 in een bewerking voor strijkers van de hand van de dirigent ivan Fischer. De uitvoering wordt gekenmerkt

door soepele, organische tempowisselingen met spatgelijk samenspel. Alleen al hiermee geeft Fischer een bewijs van groot meesterschap af, maar er is meer! De Haydn-variaties op het eenvoudige Sint-Antonius-koraal vragen om een leven-dig ritmegevoel, om een goede balans tussen strijkers en blazers, maar ook om verfijnde contrasten tussen beide instrumentgroepen. Zo is bijvoorbeeld de vijfde variatie een volmaakt specimen van instrumentale dialoogkunst. Houtblazers en piccolo worden elegant onderbroken door de strijkers. Alles gebeurt met lichte humor en veel smaak. Brahms’ Eerste symfonie vraagt om meer drama en daar-toe is Fischer uit-stekend in staat. Het emotionele, duistere begin van het werk gaat over in een vlammende intensiteit. Zo ontstaat er een gespierde uitvoering waarin reflectie en tederheid niet ontbreken. Het tweede deel wordt gekenmerkt door rust. Hier lijkt de componist het bitterzoete leven te accepteren. Fischer voelt deze sfeer perfect aan, het orkest musiceert op hoog niveau. Het laatste deel krijgt een geweldige dramatische ontwikkeling en eindigt met een indrukwekkende climax.

een Bruckner uit één stuk. zo zou je deze nieuwe live-uitgave van het ko-ninklijk Concertgebouworkest kunnen noemen. zoals bekend wortelt de Bruckner-traditie van het orkest in een ver verleden: het was immers

Eduard van Beinum die een grote rol speelde in de totstandkoming ervan. En ook Bernard Haitink speelde een niet weg te denken rol in het koesteren van de Bruckner-erfenis aan de Van Baerlestraat. Deze uitvoeringen van Bruckners

Derde en Vierde symfonie zijn live vastgelegd in februari 2007 en augustus 2008. Ze zijn nu ver-schenen op het huislabel RCO Live. De registraties onder leiding

van de huidige chef Mariss Jansons vormen een waardige voortzetting van de rijke Concertgebouwhistorie. Jansons’ Bruckner ademt een weldadige grandeur, waarin, ondanks zijn grote nadruk op de monumentaliteit, geen detail aan de aandacht ontsnapt. Daaraan draagt de doorzichtige klank in niet geringe mate bij. Jansons’ tempo’s getuigen van een perfect gevoel voor Bruckners wereld, en het is juist door zijn transparante benadering dat hij de grootse dimensies van Bruckners muziek treffend vastlegt. Prachtig uitgebalanceerd en rondborstig klinkt het koper, en ook de veelgeroemde donkerbruine strijkersklank van het orkest is prominent aanwezig op deze opname. Een Bruckner kortom die een waardige plaats inneemt in de toch al zo rijke discografie.

De drie topstukken van stravinsky op deze cd zijn vorig jaar zomer op-genomen in het Muziekcentrum van de Omroep in Hilversum. alsof Jaap van zweden het toen nog niet druk genoeg had, want de avon-

turen in Dallas en Vlaanderen stonden voor de deur. Maar misschien had de work aholic de werkdruk wel nodig om tot topprestaties te komen. Bij deze uit-voeringen is in elk geval volop de bevlogenheid, inspiratie en originaliteit herken-

baar die we van Van Zweden gewend zijn. Zo klinkt de Pulci-nella-suite onge-

woon speels, met een rauw en guitig ‘Scherzino’ en een ‘Vivo’ waarin de glis-sando’s de ironie van het werk als geheel lijken uit te drukken. Uit een serieuzer vaatje tapt Van Zweden als het om de Symfonieën voor blazers gaat, de versie uit 1947, die zo mogelijk nog hoekiger en metrisch tegendraadser is dan de oor-spronkelijke uit 1920. Alle koddigheid is nu verdwenen, hier klinkt muziek van de grootste muziekvernieuwer van de twintigste eeuw. De tempi zijn voorzichtig, maar daar staat perfect synchroon samenspel tegenover. De cd opent met Pe-troesjka, ditmaal juist in de originele versie uit 1911. Zo veel caleidoscopische kleurenpracht en extatische climaxen in één werk in een schitterende vertolking: het is bijna te veel van het goede.

Rattle zet Berlijnse Brahms-traditie voort

Fischer bewijst meesterschap met zijn orkest uit Boedapest

Jansons’ Brucknerademt grandeur

Bevlogenheid en originaliteitin Van Zwedens Stravinsky

orkest

orkest

orkest

orkest

Johannes brahms The complete symphonies Berliner Philharmoniker

o.l.v. Sir Simon Rattle

EMI ClassICs 50999 2672542 0 (3 Cd’s)

Johannes brahms Hongaarse dans nr. 14, Haydn-variaties,Symfonie nr. 1 Boedapest Festival Orkest

o.l.v. Ivan Fischer

ChannEl ClassICs CCs 28309/saCd

anton bruckner Symphonies nos. 3 & 4 Koninklijk Concertgebouworkest

o.l.v. Mariss Jansons

RCO lIvE RCO 09002 (2 saCd’s)

igor stravinskyPetroesjka, Pulcinella, Symfonieën voor blazersRadio Filharmonisch Orkest, Radio

Kamer Filharmonie o.l.v. Jaap van Zweden

ExtOn OvCl 00378

Willem Veldhuizen Jos van der Zanden

Joep Christenhusz Frits de Haen

40 oktober 2009

orkest

orkest

cdbespreking

Dit jaar herdenken we de tweehonderdste sterfdag van Joseph Haydn.Met hem is het prettig herdenken, want hij heeft in alle genres zo veel gecomponeerd dat orkesten en ensembles aan één Haydn-jaar niet

genoeg hebben om zijn hele oeuvre in kaart te brengen. Deze cd van het Frei-burger Barockorchester was er zonder gedenkjaar ook wel gekomen. Het orkest is de laatste tijd flink met Haydn bezig. De ‘barok’ in de naam dekt de lading allang niet meer. Op deze cd staan twee bekende symfonieën en een vioolconcert. De vioolconcerten van Haydn zijn, in tegenstelling tot het beroemde trompetconcert en de celloconcerten, nog steeds niet echt bekend. Dat heeft te maken met hun verschijningsvorm. Ze zijn niet zo briljant en virtuoos als de vioolconcerten van Mozart en ze klinken duidelijk als werk van een nog jonge Haydn die zijn hoogstper-soonlijke stijl nog niet helemaal heeft gevonden. Dat contrasteert mooi met de ‘Sturm und Drang’ van de hier opgenomen symfonieën, waaronder die schitterende ‘La passione’ in f-klein. In dit werk horen we meer dramatiek dan in de meeste andere symfonieën van Haydn en het heeft zelfs romantische trekjes. De Freiburgers zijn doorkneed in dit repertoire zodat deze cd geen wens onvervuld laat.

Johann wilhelm wilms (1772-1847) werd geboren in het Bergische land, 25 kilometer ten noordoosten van keulen. Dicht bij nederland dus, en net als de westfaalse seizoenarbeiders trok ook hij westwaarts. Vanaf

1791 in Amsterdam, bood hij zijn diensten aan als componist en pianist aan Felix Meritis en Eruditio Musica. Al spoedig werd hij op handen gedragen en vierde hij triomfen. Vanaf 1823 was hij organist van de doopsgezinde kerk Het Lam aan de Singel. De allochtoon Wilms is verankerd in het nationale geheugen als componist van Nederlands eerste volkslied, ‘Wien Neêrlands bloed in d’aders vloeit’. Zijn Symfonie in C, opus 9 (1805), de eerste van negen, klinkt fors naar de symfonieën van Haydn, maar blijft naast die van Beethoven niet overeind. Dat mag zo zijn, de muziek is heel goed gecomponeerd, ze zit lekker in haar vel en heeft een mooi or-kestraal kleed. Aardig te bedenken dat deze symfonie, evenals de Vierde (1812), heeft geklonken in de ovale muziekzaal van Felix Meritis aan de Keizersgracht. Een pluim voor CPO dat het deze kwetsbare muziek opgraaft, door een prima orkest en dirigent laat uitvoeren en omgeeft met zo veel excellente documentatie. Het landschap rondom Beethoven wint aan geloofwaardigheid.

De cd Transmigration heeft een overzichtelijk programma: het abc van de amerikaanse muziek (John Corigliano, samuel Barber en John adams) plus een première van Jennifer Higdon. Haar Dooryard bloom lijkt een

vreemde eend in de bijt tussen roemruchte composities als het Adagio for strings van Barber en de beeldende, dramatische Elegy van Corigliano, de componist die beroemd is geworden door de muziek voor de film The red violin. Niets blijkt minder

waar. Higdons uit-gebreide lied voor bariton en orkest, op een tekst van de dichter Walt Whit-

man, is net zo lyrisch en op sommige punten even zoetsappig als de werken van Barber en Corigliano. On the transmigration of souls, dat John Adams ter nagedachte-nis van de aanslag op het World Trade Center op 11 september 2001 heeft gecom-poneerd, blijkt de uitzondering en tegelijkertijd de uitblinker. In bijna 24 minuten laten het Atlanta Symphony Orchestra & Choruses en de Gwinnett Young Singers onder leiding van Robert Spano op bijna willekeurige wijze herinneringen aan het voorval de revue passeren, met tekstflarden van familieleden en vrienden van de slachtoffers, gezongen, uitgebruld of gescandeerd door de koren en begeleid door eerst meditatieve en schrijnende en later protesterende orkestklanken. Om mogelijk opengereten wonden te helen, klinkt tot slot het kalmerende Agnus dei van Barber.

schumanns szenen aus Goethes Faust is een van zijn meesterwerken, maar volgens sommigen staat het gebrek aan contrast tussen de de-len een spannende opbouw in de weg. Ik kan mij bij deze kritiek niet

neerleggen. Daarvoor biedt deze grandioze partituur te veel beeldschone en ont-roerende momenten. Na de wat gratuite ouverture zit elk deel vol spannend mu-zikaal materiaal. Helaas vergt dit mammoetwerk een grote bezetting met orkest,

koor, kinderkoor en veel solisten, waardoor het zelden wordt op-genomen en nog minder in de concertzaal wordt uitgevoerd. Daarom is het verheugend dat

het Concertgebouworkest voor het eigen label een liveregistratie heeft gemaakt van de uitvoeringen onder Nikolaus Harnoncourt. Het is een geweldige, heldere opname. Harnoncourt geeft met het uitstekend spelende orkest en de voortref-felijk zingende solisten en koren een glanzende en aanstekelijke uitvoering van dit magnifieke werk. Luister naar het begin, de ‘Szene im Garten’, een liefdes-duet tussen Faust en Gretchen. Schumann schreef hier de meest lieflijke muziek denkbaar; daar had hij, de componist van de liefde bij uitstek, ook patent op. Harnoncourt laat het orkest vol gloed klinken, terwijl Christian Gerhaher (Faust) en Christiane Iven (Gretchen) deze episode de nodige warmbloedige expressie verlenen. Het is een pracht-cd, met een van begin tot eind superieure uitvoering.

Freiburgers zijn doorkneed in de muziek van Haydn

Symfonieën die klonken aan de Keizersgracht

Adams uitblinker in het abcvan Amerikaanse muziek

Schumanns Faust insuperieure uitvoering

orkest

orkest

Joseph haydn Violin concerto & Symphonies nos. 49 & 80 Freiburger Barockorchester

o.l.v. Gottfried von der Goltz

haRMOnIa MundI hMx 2962029

Johann Wilhelm Wilms Symphonies 1 & 4, Overture in D NDR Radiophilharmonie

o.l.v. Howard Griffiths

CPO 777 209-2/saCd

adams, barber, corigliano, higdonTransmigration Atlanta Symphony Orchestra & Choruses,

Gwinnett Young Singers o.l.v. Robert Spano

tElaRC tEl 80673/saCd

robert schumann Szenen aus Goethes Faust Koninklijk Concertgebouworkest, Groot

Omroepkoor, Nederlands Kinderkoor,

vocale solisten o.l.v. Nikolaus Harnoncourt

RCO lIvE RCO 09001 (2 saCd’s)

Jurjen Vis Doron Nagan

Marcel Bijlo Lonneke Regter


cdbespreking

Dat sol Gabetta een aantrekkelijke verschijning is, zal haar carrière waarschijnlijk niet in de weg hebben gestaan, maar een blik in haar discografie zegt meer, want is er eigenlijk een stijl die ze niet beheerst?

Ook deze drie klassieke concerten met haar ‘eigen’ Kammerorchester Basel gaan haar gemakkelijk af, zo gemakkelijk zelfs dat we bijna zouden vergeten dat het om werken gaat die je niet even onder tafel schuift. Het concert van Haydn bij-voorbeeld vanwege de tomeloze energie in de finale, het concert van Hofmann vanwege de veelvuldige foutieve toeschrijving aan Haydn, en het concert van Mo-zart omdat het helemaal geen celloconcert is, maar een bewerking van het Ho-boconcert KV 314, waarbij het oorspronkelijke langzame deel is vervangen door het Andante uit het Divertimento KV 470. Wie aandach-tig luistert, zou het kunnen horen. Niet aan het spel van Gabetta; soms bekruipt je zelfs het gevoel dat de muziek zich aan de soliste aanpast, zo soepel en elegant is haar toon. Wél aan de instru-mentatie van het orkest, die net iets te uitbundig is voor een celloconcert en beter bij een hoboconcert past. Voeg daarbij de historisch geïnformeerde opvatting van het begeleidende gezelschap en vraag je vervolgens af waarom je deze opname zou laten liggen. Kijk op pag. 11 voor de aanbieding.

De hobo was in Vivaldi’s tijd nog een jong instrument. in italië werd hij voor het eerst in 1692 ingezet en hij werd snel populair in Venetië: het Ospedale della Pietà, het weeshuis waar Vivaldi werkte, had om-

streeks 1700 al een hoboleraar. Vivaldi componeerde rond 1709 zijn eerste werk met hobo. Verbazingwekkend is de hoeveelheid stemmingen die hij, en op deze cd ook de hoboïst Alfredo Bernardini, eraan ontlokt. Indrukwekkend is het vereiste technische spelniveau van de solist, die de kunst verstaat deze virtuoze muziek te laten klinken alsof het geen moeite kost. Opvallend aan deze concerten zijn de relatief veel voorkomende ‘gekke’ wendingen en harmonieën, zoals in RV 455. Dat heeft verder stampende ritmen, die Michael Talbot ‘naaimachinerit-men’ noemt. Het langzame deel van RV 451 doet niet meteen denken aan de ‘Venetië-bij-nachtsfeer’ die zo typerend is voor Vivaldi. Pas na de onrustige introductie komt deze sfeer naar voren. De hoboïst Bernardini leidt het ensemble Zefiro, genoemd naar de god van de westenwind uit de Griekse oudheid. De musici doen hun naam eer aan. Bernardini’s hobo klinkt gevoelig in de lyrische langzame delen en adembenemend in de snelle passages. Soms ruisend, soms stormachtig: zo is de westenwind en zo zijn ook Vivaldi’s Hobo-concerten op deze cd.

Misschien denk je: niet wéér de Vioolconcerten van Bach. Maar doe dat vooral niet! want deze cd van de violist Richard Tognetti (on-danks zijn italiaanse naam een australiër) is een grandioze verras-

sing: een ongekend frisse, aantrekkelijke en buitengewoon mooie muzikale erva-ring. Naast violist is Tognetti (44) artistiek directeur en muzikaal leider van het Australian Chamber Orchestra, waarmee hij Bachs soloconcerten heeft opgeno-

men. Het resultaat is gewel-dig. Zijn orkest klinkt soepel en bijzonder genuanceerd. Er wordt met veel aandacht voor dynamische schakerin-

gen en frasering gemusiceerd. Tognetti zelf speelt de sterren van de hemel – en dat op darmsnaren! Zijn spel kent een prettige vrijheid, als van een jazzmuzikant, vol zwier en met veel originele en aantrekkelijke versieringen. Hij neemt pittige tempi in de snelle delen, maar de snelle loopjes klinken helder en vol energie dankzij zijn fenomenale techniek. Hij en het orkest swingen behoorlijk zonder in overdreven hectiek te vervallen. Ook de lyriek is bij hen in goede handen, zoals het Andante van het Vioolconcert in a bewijst. Tognetti vertolkt deze muziek met een prachtige, warme en heldere toon en een sprekende melancholie. Wat geweldig dat er toch altijd weer iemand is die ons kan verrassen, waardoor bekende muziek zo fris en sprankelend klinkt, als nieuw!

Michael Rabin (1936-1972) gold in de jaren vijftig en zestig als dé ster uit de befaamde vioolschool van ivan Galamian. ‘een heel uit-zonderlijk talent – geen zwakke plekken, nooit’, zo onderstreepte de

leraar van onder meer Perlman, Zukerman en Kyung-Wha Chung zijn klasse. Rabin werd al op zijn negende toegelaten tot de klas van Galamian. Twee jaar

later zou hij debute-ren in de New York Town Hall, maar de bliksemcarrière die daarop volgde, eiste

zijn tol. Aan het begin van de jaren zestig stortte hij in. Hij krabbelde op uit het dal, maar kwam al in 1972 op een raadselachtige manier aan zijn einde. Deze live-cd met het Vioolconcert van Bruch en een aantal virtuoze toegiften met de pianist Lothar Broddack stamt uit de jaren zestig. Rabins spel komt rechtstreeks uit zijn ziel. Het heeft een onweerstaanbare intensiteit, de viooltoon gloeit op de cd nog even fel als destijds in de concertzaal. Dat maakt het schijfje tot een kost-baar document van een periode die voor altijd tot het verleden behoort. Vlak na zijn dood droeg Itzhak Perlman zijn eigen opname van de Caprices van Paganini op aan Rabin: ‘His influence was a constant source of inspiration for me.’ Een bewogen reactie op het heengaan van een groot violist.

Gabetta soepel en elegantin klassieke celloconcerten

Vivaldi ruist en stormt als de westenwind

Bachs Vioolconcerten klinken als nieuw

Michael Rabins spel komtrechtstreeks uit zijn ziel

concert

concert

concert

concert

hofmann, haydn, mozart Cello concertos Sol Gabetta, Kammerorchester Basel

o.l.v. Sergio Ciomei

RCa 88697 547812

antonio vivaldi Concerti per oboe Alfredo Bernardini, Zefiro

naïvE OP 30478

Johann sebastian bach Vioolconcerten Richard Tognetti,

Australian Chamber Orchestra

aBC ClassICs aBC 4765691

max bruch e.a. Vioolconcert, virtuoze stukken voor viool en piano Michael Rabin, Lothar Broddack,

RIAS-Symphonie-Orchester

o.l.v. Thomas Schippers

audItE 95.607

Hieke van Hoogdalem Chris Zuiderhout

Andrew van Parijs Doron Nagan

42 oktober 2009

vocaal

vocaal

cdbespreking

Mendelssohns muziek voor sophokles’ tragedie antigone (1841; met Duitse tekst van ludwig Tieck) bestaat uit een ouverture voor orkest, kleine instrumentale omspelingen van dialogen en zeven stukken

voor mannenkoor. Het koor levert commentaar. Het verhaal gaat over Antigone, de dochter van Oidipous, die haar gestorven broer, Polyneikes, een waardige be-grafenis wil geven. In de negentiende eeuw was Antigone een van Mendelssohns geliefde partituren. Thans is het werk een van zijn minst bekende. Ten onrechte; de muziek is een voorbeeld van goede Mendelssohn. Maar twintigste- en 21ste-eeuwers vonden en vinden zulk soort drama al snel te statisch. Dan liever Wagner! Een betere dirigent voor Mendelssohns koormuziek dan Frieder Bernius kan men zich niet wensen. Hij heeft een voorsprong van lichtjaren, getuige de grote reeks prachtige cd’s met Mendelssohns geestelijke koor-werken, eerder ver-schenen bij Carus. De orkestklank van de Klassische Philharmonie Stuttgart, samengesteld uit ver-schillende Duitse orkesten, is bevredigend, en aangenaam is de ritmische precisie van koor én orkest. Hoewel niet alle sprekers pakken en beklemmen, zijn vooral Kreon en Antigone geloofwaardig. Van harte aanbevolen: met het boekje op de bank een avondje Griekse tragedie in een negentiende-eeuwse, neobarokke jas.

Hoewel John eliot Gardiners Bach-pelgrimage alweer ruim negen jaar geleden heeft plaatsgevonden, is nog steeds niet alles op cd uitge-komen. De jongste uitgave van deze serie bevat naast werken voor de

zesde en zevende zondag na Trinitatis ook het motet Der Gerechte kommt um. Ooit was dit vijfstemmige koorwerk aan de Thomascantor zelf toegeschreven, maar na grondig onderzoek bleek het van zijn voorganger Johann Kuhnau (1660-1722) te zijn. Een muzikaal juweeltje dat stilistisch mooi aansluit bij de grote mees-ter zelf en dat door de sterke bijdrage van het onvolprezen Monteverdi Choir een welkome aanvulling vormt. De vijf cantates op deze dubbel-cd zijn, zoals altijd, hooggekwalificeerde registraties, live opgenomen in het Beierse Ansbach en het Schotse Haddington. Verreweg de bekendste is Vergnügte Ruh’, beliebte Seelenlust (BWV 170) voor altsolo. Van deze compositie bestaan weliswaar al uitstekende opnamen, maar deze met de countertenor Michael Chance kan daaraan toegevoegd worden. Wie alleen al de lyrische openings-aria beluistert, raakt onmiddellijk in vervoering van zijn evenwichtige en ingeto-gen interpretatie met veel aandacht voor de tekst. Maar ook op andere momenten wordt een goede balans bereikt tussen woord en muziek, waardoor de uitvoering een bepaalde rust uitstraalt die geheel in overeenstemming is met wat Bach heeft willen zeggen. Een aanwinst voor iedere cantateliefhebber.

Vivaldi’s Gloria en Bachs Magnificat zijn veelvuldig opgenomen en op cd uitgebracht. Hopelijk blijft dat nog lang zo, want het vergelijken van verschillende opnames van zulke klassiekers is een plezierige

uitdaging voor de ware muziekverzamelaar. De dirigent Harry Christop-hers, die met zijn koor The Sixteen al drie decennia tot de absolute wereldtop behoort, heeft deze werken naast elkaar opgenomen omdat ze zo goed laten ho-

ren wat de verschillen en overeenkomsten zijn tus-sen beide componisten. Vivaldi is in zijn Gloria, gecomponeerd voor het

Venetiaanse meisjesweeshuis waar hij jarenlang de muziek heeft verzorgd, direct in het treffen van sterke emotionele contrasten, en dat meestal met verbluff end eenvoudige middelen. Bach, die het Magnificat in het eerste jaar van zijn aanstel-ling als cantor in Leipzig componeerde en voor wie Vivaldi een groot muzikaal voorbeeld was, was eveneens uit op maximale expressie van beelden en emoties in de zangtekst, maar schreef zeker voor het koor een veel grotere virtuositeit voor. Het is als met appels en peren: niet te vergelijken, maar goed gerijpt en van de juiste klasse zijn ze beide niet te versmaden. En met de klasse van de uitvoering zit het bij Christophers en de zijnen helemaal goed.

Joseph Martin kraus (1756-1792), even oud als Mozart en één jaar na hem gestorven. Hij was een Duitser van geboorte (Miltenberg am Main), die ‘laat’ begon te componeren, op zijn zeventiende. Hij was vele jaren

werkzaam in Stockholm, maar reisde ook door heel Europa. In Wenen maakte hij kennis met Haydn, die, altijd bereid andermans talent op waarde te schatten, Kraus een van de grootste genieën noemde die hij ooit had gekend. In het Mi-

serere uit 1773 lijkt op een gegeven moment het ‘Alleluia’ van Mo-zart te klinken (‘Gloria patri’). Het Requiem uit

1775 is één lang, diepzinnig verhaal en de componist houdt ons voortdurend bij de les. Geen zwak moment. Kraus staat in zijn kerkmuziek schouder aan schou-der naast Mozart. Prachtig, die fuga in het ‘Kyrie’; geen enkele twijfel in het mar-tiale ‘Dies irae’, heel innig het ‘Lacrimosa’. In Stella coeli (1783) is de meesterhand nog duidelijker, de fugatechniek nog meer vanzelfsprekend toegepast. Het Deut-scher Kammerchor glorieert op deze opname. Als Constanze Mozart nu eens Kraus had gevraagd, in plaats van de zoete Süssmayer, om Mozarts Requiem te voltooien, wat was dan het resultaat geweest? Een nog groter wereldwonder dan het werk dat we nu kennen.

Antigone in negentiende-eeuws gewaad

Bach in balans bij Gardiner

Een uitdaging voor deware muziekverzamelaar

Kraus staat schouder aanschouder naast Mozart

vocaal

vocaal

felix mendelssohn-bartholdy Antigone Kammerchor Stuttgart, Klassische Phil-

harmonie Stuttgart o.l.v. Frieder Bernius

CaRus 83223

Johann sebastian bach Cantatas, vol. 4 Michael Chance e.a., Monteverdi Choir,

English Baroque Soloists

o.l.v. Sir John Eliot Gardiner

sdG 156 (2 Cd’s)

vivaldi, bach Gloria in D, Magnificat in D Solisten en The Sixteen & The Symphony

of Harmony and Invention

o.l.v. Harry Christophers

CORO COR 16042

Joseph martin kraus Miserere, Requiem, Stella coeli Vocale solisten, Deutscher Kammerchor,

La Stagione Frankfurt

o.l.v. Michael Schneider

CPO 777 409-2

Frans Jansen Jurjen Vis

Jurjen Vis Arjan van Dijk


cdbespreking

Masaaki suzuki heeft in 1990 het Bach Collegium Japan opgericht. Hij is inmiddels de Ton koopman van azië, een over de gehele wereld ge-respecteerde Bach-interpreet. Suzuki en zijn orkest zijn al enkele jaren

bezig alle cantates van Bach op te nemen. Onlangs is deel 44 uitgekomen met Wir müssen durch viel Trübsal (BWV 146), Gott fähret auf mit Jauchzen (BWV 43) en Siehe, ich will viel Fischer aussenden (BWV 88). De musici zijn allemaal Japanners, de vier solozangers zijn westerlingen. Deze uitvoering van Bachs barokmuziek vertoont geen enkel kenmerk van barokarchitectuur. Suzuki is wars van overvloedige versie-ringen; zijn interpretatie blijft eenvoudig en kernachtig. Een enkel deel jubelt, zoals het openingsdeel van BWV 43, maar over het algemeen klinkt Bach bij Suzuki wel-overwogen, intiem en ernstig, bijna devoot. Opvallend is de geprononceerde orgel-klank; de solisti-sche en soms zeer dissonante partij is zo goed hoorbaar. Het orgel mengt prachtig met de solisten, evenals met het orkest. Maar in deel twee van BWV 146 ‘fietst’ het orgel dwars door de gebalanceerde koorklank heen, het mengt niet goed. Wellicht is de registratie wat ongelukkig gekozen. Maar verder geldt wat een Franse recensent over deel 42 heeft geschreven: ‘Suzuki dient Bach zoals de componist God en zijn kerk heeft gediend: nederig, maar niet zonder trots.’

Halverwege de jaren negentig is het begonnen: het offensief van de oude muziek uit napels. want hoewel we allang wisten dat de napo-litaanse komische opera een van de belangrijkste vormen van barok-

ke vocale muziek was, hadden we weinig zicht op componisten en werken. Maar de Napolitanen zelf gingen voortvarend te werk, met Antonio Florio als een van de pioniers, en sindsdien komt uit Napels de ene na de andere cd met onvermoede schatten. Florio heeft samen met collega’s de bibliotheken in zijn stad eens grondig doorgenomen en het einde van hun zoektocht lijkt nog lang niet in zicht. De meest hilarische opera’s en cantates komen boven water en de muziek blijkt vaak van topkwaliteit. De tenor Pino de Vittorio, een rasechte Napo-litaan die als het moet een lekkere partij kan galmen, zingt op deze cd cantates en aria’s uit de achttiende eeuw van componisten als Majo, Grillo en Ugo-lino, afgewisseld met instrumentale muziek van Nicola Fiorenza en Leonardo Leo. De laatste is van deze componisten nog de bekendste, hij heeft een enorm aantal opera’s gecomponeerd. Het grootste deel van de teksten is in Napolitaans dialect, maar Pino de Vittorio weet ze, net als zijn stadgenoot Marco Beasley, zo knap te brengen dat je de illusie hebt ieder woord te verstaan.

Nieuw deel Bach-cantates van Japanse Ton Koopman

Onvermoede schatten uit achttiende-eeuws Napels

vocaal

vocaal

Johann sebastian bach Cantatas vol.44 Bach Collegium Japan

o.l.v. Masaaki Suzuki

BIs BIssa 1791/saCd

diverse componisten Cantate napoletane del ‘700 Pino de Vittorio,

La Cappella de’ Turchini

o.l.v. Antonio Florio

ElOquEntIa El 0919

Marcel Bijlo

Hieke van Hoogdalem

44 oktober 2009

vocaal

vocaal

cdbespreking

Het Festival Oude Muziek in het Franse ambronay stond vorig jaar in het teken van vrouwelijke componisten. De weerslag daarvan is deze cd met muziek van Barbara strozzi. Zij was een leerlinge van Francesco Ca-

valli en was als zangeres en componiste een beroemdheid in het Venetië van haar tijd. Italië kende in de zeventiende eeuw opvallend veel vrouwelijke componisten en hun muziek is vaak van verbijsterend goede kwaliteit. De virtuoze solocantates van Barbara Strozzi genieten enige bekendheid, maar dat ze ook meerstemmige madrigalen heeft gecomponeerd, konden we tot nu toe op cd nog nauwelijks constateren. Deze cd bevat stukken in beide genres. In de cantates zijn het uiter-aard de hoge stemmen, van Céline Scheen en Mariana Flores, die de show stelen. Ook de countertenor Fabian Schofrin valt op door zijn sensuele timbre. Wat deze cd zo bijzonder maakt, is het stijlverschil tussen madrigalen en cantates. De virtuoze solo’s heeft Strozzi waarschijnlijk voor zichzelf gecomponeerd en die zijn zeer persoonlijk. In haar madrigalen slaat zij een veel afstandelijker toon aan en ligt juist de nadruk op mooie lijnen voor het hele ensemble. Door de genres heen horen we Strozzi’s gave voor tekstuitbeel-ding. Dat is iets waar zij, zelf zangeres, veel aandacht aan heeft besteed.

De Duitse sopraan simone kermes is een van de baroksensaties van dit moment. na haar flitsende interpretatie van coloratuuraria’s van Händel en Vivaldi heeft deze prima donna een reputatie te verliezen.

Met haar excentrieke, onconventionele presentatie en haar ongekende stema-crobatiek is zij een lust voor het oog én het oor, zodat zij popsterren als Madonna naar de kroon steekt. Kijk voor de aardigheid eens op www.youtube.com! Op haar nieuwste cd, met de veelzeggende titel Lava, gaat het al niet anders. Hier brengt de diva de achttiende-eeuwse Napolitaanse opera opnieuw tot leven met componisten als Pergolesi, Hasse en Porpora. Met de Vesuvius op de achter-grond veroorzaakt zij een vocale eruptie die de aarde doet schudden. Dirigent-musicoloog Claudio Osele dook voor haar de archieven in om dit onbekende repertoire boven water te krijgen. Het resultaat is een kleurrijk palet van twaalf aria’s (waaronder negen wereldpremières), waarbinnen alle denkbare menselijke emoties de revue passeren. Samen met het accuraat spelende ensemble Le Musiche Nove is een afgewogen variatie tussen dramatiek en lyriek tot stand gekomen. Barokmuziek was nog nooit zo levendig. Onbegrijpelijk dat deze muziek ooit in vergetelheid is geraakt. Kortom, een opname ‘to die for’, zoiets als: eerst Kermes horen en dan sterven…

Paaszondag 1708 in Rome. in ‘besloten kring’ viert markies Francesco Maria Ruspoli de Verrijzenis van Christus met een oratorium van zijn protégé ‘Monsù Hendel’, met zijn huis-primadonna Margherita Duras-

tanti in de rol van Maria Magdalena. De volgende dag al krijgt Ruspoli een reprimande van de paus en moet hij zijn verleidelijke diva vervangen door een ordentelijke castraatzanger. Met zo’n 1500 gasten had hij het begrip privésfeer

ruimer opgevat dan de paus lief was, en tja, vrouwelijke zangeressen op de open-bare podia waren van paus-wege nu eenmaal verboden,

zeker in de rol van de zinnenprikkelende heilige Maria Magdalena. Natuurlijk stond er een understudy klaar in de coulissen, maar het was toch leuk geprobeerd: hij, Ruspoli, sinds kort de rijkste man van Rome, had de paus een plaagstootje uitgedeeld en de paus had zijn tanden kunnen laten zien. Machthebbers onder elkaar... Ondertussen smulde heel Rome van het ‘schandaal’ en werd Magda-lena’s aria ‘Ik weet niet wat ik in mijn hart voel’ zo’n regelrechte hit dat Händel de aria een nieuwe context gaf toen hij een jaar later voor Venetië zijn satirische opera Agrippina schreef. Met de sopraan Kate Royal als Maria Magdalena realiseert Emmanuelle Haïm een briljante uitvoering van dit oratorium. En de rest van de cast is ook niet misselijk.

De 24 Caprices voor vioolsolo, in 1805 door Paganini gecomponeerd, vormen nu al twee eeuwen lang de top van de virtuoze vioolliteratuur: wie deze stukken kan spelen, hoeft echt nergens meer voor terug te

deinzen. In de studeerkamer worden de Caprices gebruikt als superetudes, en op het podium staan meestal het violistische element en de glorieuze overwinning van de materie op de voorgrond. Thomas Zehetmair, die vijftien jaar geleden

de Caprices voor het eerst op cd heeft ge-zet, kiest nu bij zijn tweede versie een andere invalshoek: hij

probeert de muzikale kern van deze werken te raken en benadert ze als impro-visaties, voortgekomen uit een grillig en fantasievol brein. Hierbij neemt hij de vrijheid om met een grote variatie aan klankkleuren en een extreme dynamiek de notentekst een eigen signatuur te geven; hij voert zelfs flageoletten in, terwijl Paganini die nergens voorschrijft. Dit alles behoort volgens Zehetmair tot het gebied van de vrijheid die hem toekomt als interpretator wiens taak het vóór alles is, in deze aan circusacts grenzende stukken de aandacht van de luisteraar vast te houden. En dat lukt hem als geen ander: wie deze cd opzet, kan zich er niet meer van losmaken en het lijkt of de tovenaar Paganini zelf greep krijgt op de luisteraar.

Opvallend stijlverschil cantates en madrigalen

Eerst Kermes horen en dan sterven

Briljante uitvoering vanHändels Verrijzenis

Toveren met klankkleuren in Paganini’s Caprices

vocaal

kamermuziek

barbara strozzi Virtuosissima compositrice Cappella Mediterranea

o.l.v. Leonardo García Alarcón

aMBROnay aMy 020

pergolesi, hasse, porpora e.a. Lava: opera arias from 18th century Napoli Simone Kermes, Le Musiche Nove

o.l.v. Claudio Osele

dEutsChE haRMOnIa MundI 88697 541212

georg friedrich händelLa resurrezioneCamilla Tilling, Kate Royal e.a.

Le Concert d’Astrée

o.l.v. Emmanuelle Haïm

vIRGIn ClassICs 50999 6945670 7 (2 Cd’s)

niccolò paganini 24 Capricci Thomas Zehetmair

ECM 2124/ 476 3318

Frans Jansen Frits de Haen

Marcel Bijlo Marijke Schouten


cdbespreking

in twee afleveringen worden schuberts werken voor viool en piano op PentaTone Classics uitgebracht, gespeeld door de jonge en al wereld-beroemde Julia Fischer met aan de piano Martin Helmchen. Op de eerste

cd komt de negentienjarige Schubert aan het woord in de drie Sonates (ook wel Sonatines genoemd) opus 137: jeugdige muziek waarin hij zich nog baseert op zijn grote voorganger Mozart. De muziek popelt van prille levenslust en de tra-giek van het leven lijkt zich nog niet aan de componist te hebben geopenbaard. De twee musici stellen zich in hun vertolking gezamenlijk op als toeschouwers langs de zijlijn: zeer alert volgen zij de actie, maar ze nemen er niet aan deel. In helder en puntgaaf spel stippen ze alles aan, maar het is alsof Fischer en Helmchen de in de partituur verborgen schoonheden niet willen etaleren. De luisteraar moet die zelf maar ontdekken, en daar is zeker ook iets voor te zeggen, vooral omdat het spel aan sierlijkheid en gratie niets tekortkomt. Het tien jaar later voor de Boheemse violist Josef Slavik geschreven zigeunerach-tige Rondo brillant wordt wat onstuimiger gespeeld, en maakt ons nieuwsgierig naar het vervolg op de tweede cd. Kijk op pag. 3 voor de aanbiedingen.

Daan Manneke heeft zijn Derde strijkkwartet, aRC #3/ la flèche, in op-dracht van het Van Dingstee kwartet gecomponeerd. Het viertal was diep onder de indruk, want Manneke is een van de weinige componisten

die echt raad weten met de bijna grenzeloze veelzijdigheid van een strijkkwartet, aldus het ensemble. Vier instrumenten die zowel apart als samen over een veel-heid aan kleurschakeringen beschikken, een vergelijking met de menselijke stem is snel gemaakt. En dat is het sterke punt in Mannekes componeren: zijn affiniteit met vocale muziek waardoor hij voortdurend naar nieuwe technieken zoekt, niet zelden het resultaat van een even natuurgetrouwe als eigenzinnige vertaling van vocale elementen naar het instrumentale domein. Het gevolg is een gevarieerd oeuvre dat zich kenmerkt door een niet aflatend en-thousiasme voor gezongen muziek en een grondige kennis van bijna de gehele muziekgeschiedenis. Zo presenteert Manneke zich niet alleen als een behendig vakman, maar vooral als een eigenzinnig kunstenaar. Hoewel zijn muziek een zekere mate van complexiteit herbergt, brengen het Van Dingstee Kwartet, Stu-dium Chorale en verscheidene solisten een programma dat van begin tot eind imponeert.

les illuminations voor tenor en orkest van Benjamin Britten bevat een deeltje dat ‘Parade’ heet. Het is illustratief voor deze cd. ‘Hier hoor je de onderwereld’, zei Britten zelf, ‘het klinkt beangstigend, afstotend, afzichte-

lijk, werkelijk de wanhoop nabij.’ Visions fugitives (vluchtige visioenen) is de titel van de cd, naar het werk van Prokofjev. Passend, want je wordt als luisteraar ver-plaatst naar de decadente tijden van art nouveau en symbolisme. De hallucine-

rende orkestliederen van de non-confor-mist Britten lijken de Engelse tenor Benja-min Hulett op het lijf

geschreven. Hij weet de aan waanzin grenzende expressie en het melancholieke fatalisme in de gedichten van Arhur Rimbaud prachtig weer te geven, terwijl de partituur toch echt veel eisen stelt, met lastige intervalsprongen zonder hulp van het orkest. 440Hz is een nog jong strijkersensemble, samengesteld uit leden van het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Met de bewerking voor strijkorkest van Prokovjevs Visions fugitives bewijst het volledig zijn bestaansrecht. Een paar into-natiefoutjes mogen voor lief worden genomen, want het betreft hier een liveregis-tratie van een concert op het Gergiev Festival van vorig jaar. Ernstiger zijn foutjes in het booklet. Wat lay-out en opmaak betreft moet het label Saphrane nog wel wat leren, zo staan bijvoorbeeld nergens tracknummers aangegeven.

Camille saint-saëns (1835-1921) wordt nog steeds vaak en ten on-rechte genegeerd als het om zijn kamermuziek gaat, terwijl juist in dit genre zijn historische betekenis groot is. Vechtend tegen de tirannie

van opera in zijn vaderland en tegen de notie dat kamermuziek iets typisch Duits was, dus van en voor de vijand, wilde hij van jongs af Frankrijk een eigen reper-toire van kamermuziek geven. Dat hij daarin prachtige resultaten heeft geboekt,

bewijst deze cd van het Mozart Pi-ano Quartet met de twee Piano-kwartetten van de

Fransman, plus een Barcarolle. Opus 41 begint met een bekoorlijk Schuman-nesk thema, dat ook het typisch zwierige van Saint-Saëns verraadt. De muziek ontvouwt zich op volkomen natuurlijke en meeslepende wijze. Het kwartet speelt met het grootst mogelijke raffinement en beschaving, zoals passend bij deze ka-mermuziek. Meer vuur en vlam is er te vinden in het Andante, met een koraal als thema voor steeds woester wordende variaties. Na een betoverend Scherzo volgt de Finale, waarin de beginthema’s terugkeren. Ook het Pianokwartet in E, het werk van een achttienjarige Saint-Saëns, is bijzonder aantrekkelijk. Deze muziek had niet in betere handen kunnen zijn dan bij het Mozart Piano Quartet, dat op het hoogste niveau musiceert.

Fischer speelt Schubert helder en puntgaaf

Daan Manneke is eigenzinnig kunstenaar

Ensemble 440 Hz bewijstvolledig zijn bestaansrecht

Raffinement in kwartettenvan Saint-Saëns

kamermuziek

kamermuziek

kamermuziek

kamermuziek

franz schubert Complete works for violin and piano, vol. 1 Julia Fischer, Martin Helmchen

PEntatOnE PtC 5188347/saCd

daan manneke La mélodie passagère Van Dingstee Kwartet, Marijn Simons,

Studium Chorale o.l.v. Hans Leenders

quIntOnE q 09002

prokofJev, brittenVisions fugitives, Les illuminationsBenjamin Hulett, 440Hz

o.l.v. Charlotte Potgieter

saPhRanE RECORds s 62604

camille saint-saëns Piano quartets Mozart Piano Quartet

MdG GOld 943 1519-6/saCd

Andrew van Parijs Doron Nagan

Katja Reichenfeld Jos van der Zanden

46 oktober 2009

kamermuziek

kamermuziek

cdbespreking

Joseph Haydn arriveerde op 1 januari 1791 in londen, op de dag af negen jaar nadat de ooit bejubelde maar toen al totaal in vergetelheid geraakte Johann Christian Bach was overleden. Voor Haydn werd het

de kroon op zijn carrière: een verdere bevestiging van zijn muzikale vakmanschap was niet nodig. Met muziek, uitgegeven in heel Europa, betekende dit uitstapje naar de andere kant van het Kanaal een uitgelezen mogelijkheid om zijn artis-tieke successen eindelijk te verzilveren. Voor ons zijn het vooral andere kwalitei-ten die Haydns verblijf in Engeland extra glans hebben gegeven, want ademen niet juist de werken uit zijn Londense tijd de sfeer van prettige herkenbaarheid en hoogstaand compositorisch vernuft? Als weinig anderen wist hij mensen aan te spreken, als kunstenaar én als mens. Vriendelijkheid en raffinement slechtten voor hem de barrière die zijn aanvankelijk gebrekkige kennis van het Engels hem opwierp. Deze cd, waarvan het fraai uit-ziende doosje direct al de nodige verwachtingen schept, is in vele opzichten een feest der herkenning. Geen van de gespeelde trio’s is onbekend, maar opmerkelijk is de bewerking voor traverso, vi-ool, cello en fortepiano van de Symfonie nr. 94 ‘Surprise’ (‘Met de paukenslag’), waarin het menuet door de achttiende-eeuwse arrangeur is weggelaten. Kwali-teitsmuziek, met kwaliteit gebracht. Niet verkeerd in een jubileumjaar!

naar officiële maatstaven was nikolaus Freiherr von krufft een amateur. Geboren als zoon van een minister, studeerde hij filosofie en rechten aan de weense universiteit met als logisch gevolg een internationale

ambtelijke loopbaan. Dit had, gezien zijn overige kwaliteiten, net zo goed een muzikale loopbaan kunnen zijn: zijn compositieleraar Johann Georg Albrechts-berger, die menig talent (onder wie Beethoven) onder zijn hoede had, wist Kruffts zeldzame precisie en indrukwekkende muzikale geheugen op waarde te schatten. Maar wie denkt dat zijn gegoede afkomst en veelzijdige talent hem voorspoed hebben gebracht krijgt ongelijk. Integendeel: zijn ambtelijke taken en muzikale bezigheden raakten in een steeds heftiger gevecht verwikkeld, waarbij het com-poneren bijna al zijn vrije tijd opslokte. Nachtenlang doorwerken en slecht eten en slapen werden hem als 39-jarige fataal. Zo verdween een interessante sonate- en liedcomponist, die ook Franz Schubert beïnvloedde, voortijdig van het muzikaal toneel. Een kunstenaar met waardigheid: dat menig vakgenoot van rond 1800 zijn stijl nogal eens liet afbuigen naar het populaire gold allerminst voor de doorwrochte Krufft. Hij vindt in het echtpaar Wouter Verschuren (fagot) en Kathryn Cok (fortepiano) twee vaardige vertolkers die alle speltechnische moeilijkheden moeiteloos weten te trotseren. Wat over-blijft, is een verpletterende opname die bol staat van de muzikale inventiviteit.

Op de schouders van Johannes Brahms drukte een zwaar juk: hij werd door vele tijdgenoten gezien als de gedoodverfde opvolger van Beethoven. Hoewel complimenteus bedoeld, had deze eer op de jonge

componist een verlammende uitwerking. Vooral op het gebied van het strijk-kwartet en de symfonie durfde hij zijn stem haast niet te verheffen. Zijn Eerste strijkkwartet uit 1873 verscheen betrekkelijk laat in zijn componistenleven maar

is een meesterwerk. Het Quatuor Ébène geeft er een gedreven, geïn-spireerde lezing van. Het beginalle-gro klinkt breed en hartstochtelijk, vol machtig ademend rubato en

dynamische rijkdom. In de Romanze verandert alle ‘Sturm und Drang’ in lyri-sche overpeinzing van grote zeggingskracht. In het derde deel excelleert de altist Mathieu Herzog in zijn belangrijke partij. Voor het Pianokwintet neemt Akiko Yamamoto plaats achter de vleugel. Wat volgt, is een niet minder gepassioneerde interpretatie van het misschien wel mooiste kamermuziekwerk van Brahms. Op het verstilde ‘Andante, un poco adagio’ na wordt er met intense, gecultiveerde agressie gemusiceerd. Deze interpretatie klinkt werkelijk op het scherp van de snede. Luister naar het satanische Scherzo, luister naar de loepzuivere intonatie en de perfecte timing. Ook het slotdeel kent geen enkel zwak moment. Opname-technisch voldoet deze cd eveneens aan de allerhoogste eisen.

zoals eigenlijk ieder jaar wel het geval is, valt er ook in 2009 weer het nodige te herdenken op muzikaal gebied. zo wordt menige partituur van Georg Friedrich Händel weer eens afgestoft, want het is tenslotte 250

jaar geleden dat deze barokke mastodont is gestorven, en ook Joseph Haydn staat volop in de schijnwerpers. Dit omdat de klassieke grootmeester vijftig jaar later zijn laatste adem uitblies. Traditiegetrouw geven dergelijke jubilea aanleiding tot

allerhande pos-tume homma-ges, en ziehier de beweegreden voor deze Hype-

rion-release: Angela Hewitt plays Händel & Haydn. Opvallend is de persoonlijke toets die Hewitt aanslaat. Niet alleen in muzikale zin, want in haar program-matoelichting staat de pianiste uitvoerig stil bij de intieme band die zij met de geselecteerde werken onderhoudt. Händels Tweede suite bijvoorbeeld was het eerste pianowerk van deze componist dat zij onder ogen kreeg: ‘Ik was getroffen door de verfijnde schoonheid van het openingsdeel en dat ben ik nog steeds, elke keer als ik het speel.’ Hewitts spel kenmerkt zich door openheid en spontaniteit: luchtige polyfonie, soepele fraseringen, speelse dynamische contrasten en een delicate toonvorming. Heel begrijpelijk dat Hyperion deze opname tot ‘cd van de maand’ heeft uitgeroepen.

Haydn in Londen is feest der herkenning

Werk van Krufftis ontdekking

Brahms op het scherp van de snede

Händel en Haydn samen opHyperions ‘cd van de maand’

kamermuziek

piano

Joseph haydn Haydn in London La Gaia Scienza

W&W 910 156-2

nikolaus von krufft Sonatas for bassoon and fortepiano Wouter Verschuren en Kathryn Cok

ChallEnGE CC 72313

Johannes brahms Strijkkwartet nr. 1, Pianokwintet Quatuor Ébène, Akiko Yamamoto

vIRGIn ClassICs 50999 216622 2 5

händel, haydn Suites en sonates Angela Hewitt

hyPERIOn RECORds Cda 67736

Andrew van Parijs Joep Christenhusz

Andrew van Parijs Willem Veldhuizen


cdbespreking

wie deze opnamen van Murray Perahia hoort, gemaakt in decem-ber vorig jaar in het Rundfunkzentrum Berlin, zal geen boodschap meer hebben aan de veelgestelde vraag: ‘Bach op de piano, kan

dat wel?’ Bij zo veel meesterschap vergeet je gewoon de kwestie van de authen-ticiteit. De subtiele motiefbogen, het dartele staccato en legato in de linkerhand, de verfijnde versieringen op de meest onmogelijke plekken, de uiteenrafeling van het stemmenweefsel door middel van nuances in frasering en dynamiek: Perahia maakt van Bachs Partita’s op de Steinway een feest voor het oor. Dit zonder in opsmuk te vervallen, een gevaar dat op de loer ligt bij een pianist die ook een Chopinspecialist is. Wat bij Chopin noodzaak is – grote dynamische welvingen en brede ritenuto’s – weet Perahia hier te negeren. Wel veroorlooft hij zich een merk-waardige bedachtzaamheid in de Menuetten, alsof hij wil zeggen: er zit meer in deze stukjes dan je denkt. De Sa-rabandes klinken gepolijst, expressiever dan op het klavecimbel mogelijk is. Hier raakt Perahia de grenzen van wat bij Bach toegestaan is, maar hij overschrijdt ze niet. Dat deed hij trouwens ook al niet in de Partita’s 2-4, die hij eerder voor Sony opnam. Op wat nagelge-luidjes na is dit een perfecte productie.

De Franse pianist alain Planès ontwikkelde zich enigszins verwijderd van de drukte van het hedendaagse muziekleven. Maar zijn grote pi-anistische kwaliteiten beletten hem om betrekkelijk roemloos en on-

bekend in de nevelen van de tijd te verdwijnen. Mede dankzij de bemoeienis van Pierre Boulez is hij op dit moment een veelgevraagde gast op pianofestivals. Deze cd met de complete pianowerken van Debussy, opgenomen tussen 1996 en 2006, laat horen hoe terecht hij, haast tegen wil en dank, carrière heeft gemaakt. Zijn spel is volkomen authentiek, nergens op goedkoop effect uit, steeds ambach-telijk van de hoogste kwaliteit en interpretatief rijk en subtiel. Children’s corner is vol breekbare schuchterheid, vol eerbied voor de kwetsbare factuur zonder ooit betekenisloos te worden. Het ambitieuze L’isle joyeuse krijgt een gedistingeerde virtuosi-teit: vloeiende motoriek en delicate toonvorming gaan hand in hand. De Préludes, zo rijk aan grote en fijne contrasten, worden met vuur en tederheid ten gehore gebracht. Weer is het de eerlijkheid van Planès’ spel die van begin tot eind overtuigt. Luister naar de beeldende uitvoering van ‘Général Lavine’ en ervaar de excentriciteit van dit muzikale portret om vervolgens in ‘La terrasse des audiences du clair de lune’ gehypnotiseerd te worden door perfect akkoordspel en subtiele kleuren.

Bach op een Steinway: een feest voor het oor

Planès maakt carrière tegen wil en dank

piano

piano

Johann sebastian bachPartitas 1, 5 & 6Murray Perahia

sOny 88697 443612

claude debussy Pianowerken Alain Planès

haRMOnIa MundI hMx 2908209 13 (5 Cd’s)

Willem Veldhuizen

Jos van der Zanden

48 oktober 2009

piano

piano

cdbespreking

De Hongaarse meesterpianist andrás schiff heeft in 1983 de Partita’s van Bach al eens opgenomen, maar Johann sebastians muzikale ge-nie dwingt bij elke musicus een levenslange fascinatie en bezinning

af. Het is dan ook niet vreemd dat Schiff heeft besloten een tweede complete set van dit zestal op te nemen. Hij kwalificeert de werken onder andere als ‘ency-clopedisch’ en in zijn interpretatie bevatten ze werkelijk een volledig universum waarin oneindige verfijningen zijn te ontdekken. Het Preambulum waarmee de Partita in G begint, krijgt een Scarlattiaanse ‘fingerfertige’ allure: briljant en uit-dagend. De Sarabande uit hetzelfde werk klinkt warmbloedig, romantisch avant la lettre en peilt grote geestelijke diepten. Na het Menuet I en II uit de Partita in Bes, parmantig en stijlzuiver versierd, volgt de Gigue, die de kwaliteit bezit van een volmaakte muzikale conclusie. Ook in de an-dere werken bewandelt Schiff het fascinerende pad van de grote pianis-tiek. Kenmerkend voor dit spel is ook de dienstbare toewijding die een te gewilde eigenzinnigheid uitsluit. De natuurlijke dansbewegingen worden nooit door te grillige accenten om zeep gebracht. De Corrente uit de Partita in e vloeit met gro-te souplesse van begin tot eind en de kleine notenwaarden blijven helder ondanks het voortvarende tempo. Deze nieuwe Bach verdient de warmste aanbeveling.

Het pianoduo wyneke Jordans en leo van Doeselaar kenmerkt zich door aanstekelijk speelplezier. Dat blijkt weer uit deze cd met muziek van Beethoven. Het gaat om werken die hij zelf voor piano vierhandig

heeft geschreven, en bewerkingen van zijn Egmont-ouverture en de Vierde sym-fonie. Beethoven componeerde in zijn laatste Bonner jaren en zijn eerste Weense tijd een aantal stukken voor quatre-mains, voor huiskamergebruik. Zo vinden we op deze cd een variatiereeks op een thema van graaf Waldstein, die zich al vroeg heeft ingespannen voor Beethovens carrière, maar daarnaast ook variaties op het lied ‘Ich denke dein’, drie marsen en een sonate. Een bijzondere plaats nemen de bewerkingen in die de Engelse altviolist William Watts heeft gemaakt van de Ouverture Egmont en de Vierde symfonie. In een tijd waarin geen geluidsop-

namen bestonden en de uitvoeringsmogelijk-heden van Beethovens orkestmuziek beperkt waren, was deze praktijk

een welkome manier om zijn werken toegankelijk te maken voor een groter pu-bliek. Of dergelijke bewerkingen in onze tijd nog zo’n bestaansrecht hebben, daar kun je verschillend over denken, maar als ze zó levendig en geëngageerd voor het voetlicht gebracht worden, laat je je zonder meer overtuigen. Het duo bespeelt een historische Lagrassa, die opvalt door zijn sonore klank.

Het geeft altijd een groot gevoel van vreugde wanneer een aan ze-kerheid grenzende voorspelling níét uitkomt. ‘Slecht weer’, voorspelde mij de combinatie van de twee namen Marc-André Hamelin en Joseph

Haydn op een nieuwe uitgave van Hyperion, maar een en al zonlicht was het bij het beluisteren van de twee schijfjes. Wat een heldere frasering en een ongema-

niëreerde sier-lijkheid in de muzikale lij-nen, wat een heerlijk brom-

mende basnoten en kwinkelerende rechterhand, wat een vloeiend cantabile, en vooral: wat een licht en direct toucher! Het misplaatste slechtweergevoel werd op-geroepen door de repertoirelijst van de Canadese pianovirtuoos, die voorname-lijk romantische en vroeg-twintigste-eeuwse componisten bevat, zoals Chopin, Brahms en Schumann, maar ook veel werken uit het vuurwerkgenre van Liszt, Alkan en Godowsky. In 2007 verscheen echter zijn eerste Haydn-cd, en haast tegelijkertijd maakte hij zijn debuut in New York op het festival Mostly Mozart. Weliswaar speelt Hamelin op een Steinway en mist men de rijke klank van de drie verschillende registers die de fortepiano zo aantrekkelijk maakt, maar de luiste-raar wordt ruimschoots gecompenseerd door het intelligente, goed onderlegde en fantasievolle spel van deze grote Canadees.

De 29-jarige Chinese pianiste sa Chen is een muzikale rasvertelster. Met haar feilloze spel weet ze altijd het verhaal uit de muziek te ha-len. Dat doet ze oprecht, zonder enige opsmuk. Op haar eerste cd voor

PentaTone Classics met de twee Pianoconcerten van Chopin is dit ook al opge-vallen. Nu neemt Sa Chen ons op deze voortreffelijk opgenomen cd bij de hand tijdens een opwindend bezoek aan Moesorgski’s Schilderijen van een tentoon-

stelling (1874) in de oor-spronkelijke pianoversie. Enthousiast wandelt zij bij de openingspromenade de expositieruimte binnen,

haar spel is vlot en positief, hier klinkt: ‘Ik heb er echt zin in, laten we de schilde-rijen eens goed bekijken!’ Vervolgens passeren de meest uiteenlopende emoties en gedachten de revue in haar altijd heldere, evenwichtige, genuanceerde en nooit overdreven spel. Betoverend is Sa Chens interpretatie van het ‘Oude kasteel’ door de ingehouden energie, waarbij een sluimerend mysterieus gevoel boven de zich steeds zachtjes repeterende bastoon hangt. Ook bij de woelige akkoorden van Rachmaninovs Etude in es opus 39 nr. 5, een van de Etudes tableaux, is Chen in staat de helderheid te behouden. Zij is met haar directe, duidelijke en eerlijke spel op weg een groot pianiste te worden, zo zij dat niet al is.

De dienstbare toewijding van meesterpianist Schiff

Vierhandig speelpleziervoor huiskamergebruik

Ongemaniëreerde sierlijkheidin Haydn van Hamelin

Sa Chen is op weg eengroot pianiste te worden

piano

piano

Johann sebastian bach Partita’s András Schiff

ECM 2001/02 476 6991 (2 Cd’s)

ludWig van beethoven Pianowerken à quatre mains Wyneke Jordans en Leo van Doeselaar

EtCEtERa KtC 1396

Joseph haydn Piano sonatas, vol. 2 Marc-André Hamelin

hyPERIOn Cda 67710 (2 Cd’s)

rachmaninov, moesorgski Etudes tableaux, Nacht op de kale berg,Schilderijen van een tentoonstelling Sa Chen

PEntatOnE ClassICs PtC 5186355/saCd

Frits de Haen Doron Nagan

Willem Veldhuizen Katja Reichenfeld


cdbespreking

Voor deze Batalhas en andere werken van spaanse en Portugese com-ponisten uit de zestiende en zeventiende eeuw kiest Ton koopman het orgel dat Patrick Collon in 1985 heeft gebouwd voor de kerk van

st. lambert in woluwé, een voorstadje van Brussel. Het is een nieuw orgel, in Spaanse stijl. Hoewel het niet ‘oud’ klinkt, is de klank van de vijftien stemmen overweldigend. Typisch voor een ‘Spaans’ orgel zijn de horizontale tongwerken (‘en chamade’). Koopman laat ze schitteren in drie Batalhas van de Spanjaarden Antonio Correa Braga, Pedro de Araújo en een anonieme componist. De Batalha is een genre waarin een veldslag muzikaal wordt weergegeven. Ongelooflijk hoe snel de toeters aanspreken en hoe vliegensvlug de vingers van Koopman de orgel-toetsen beroeren. Hij maakt er ware veldslagen van. Niet minder fraai klinken de fluiten, prestanten en cornet in de Tientos van Pablo Bruna en Manuel Rodrigues Coelho en de Tiento lleno die aan Juan Ca-banilles wordt toegeschreven. Zeer poëtisch klinken de Ligaduras de 3º tono - para la Elevación van (vermoedelijk) Cabanilles. Ook dat is Koopman. Kortom: een uitvoering van een ongekend gro-te klasse op een voortreffelijk klinkend instrument. Een cd die een tien verdient.

De debuut-cd van Rosasolis bevat drie motetten, waaronder het veel-besproken Gloria dat pas in 2001 aan Händel is toegeschreven. Ze worden afgewisseld met triosonates die geïnspireerd zijn op Italiaanse

muziek. Misschien zijn ze wel geschreven tijdens Händels verblijf in Italië (1706-1710), waar hij het voorrecht had Corelli te ontmoeten, de onbetwiste meester in dit genre. Het ensemble RosaSolis bestaat uit twee violisten, een cellist en een organiste-klaveciniste. Ondanks de kleine bezetting heeft het waar nodig een zeer volle klank. Een groot pluspunt van de cd is de afwisseling tussen vocale en in-strumentale werken. Hierdoor wordt de muziek nooit te veel van hetzelfde. De in-strumentalisten musiceren dat het een lieve lust is. Dramatiek, lyriek en dynamiek zorgen voor een spetterende uitvoering. De zangeres Magali Léger lijkt wat bra-ver; de dramatiek van het ensemble, dat haar hier en daar op sleeptouw lijkt te nemen, pakt ze niet overal op. Soms klinken de strijkers iets te hard. Toch is het prettig om naar Léger te luisteren: ze heeft een warme stem, ook in de hoogte, met een subtiel vibrato. Ze laat haar stem jubelen en verstillen. Vooral in het laatste werk komt ze tot haar recht. De balans met de strijkers is hier erg mooi en soms lijkt ze ermee te versmelten.

Bob van asperen is bezig het integrale oeuvre van de tussen Duitsland, Oostenrijk en italië pendelende Johann Jacob Froberger (1616-1667) op te nemen. Na de Suites (vol. 1-4) en de Fantasia’s, Canzona’s en Toc-

cata’s (vol. 5) zijn nu de Ricercari (vol. 6) aan de beurt. Voor deze veertien Ricer-cari, aangevuld met drie Toccata’s uit de zogenoemde Chigi-verzameling die aan Froberger worden toegeschreven, toog Van Asperen naar het orgel dat de Zuid-

Nederlander Willem Her-mans in 1664 bouwde voor de Chiesa dello Spirito Santo in de Italiaanse stad Pistoia. Hermans heeft tachtig orgels

gebouwd. Behalve het instrument in Pistoia is dat in Collescipoli nog behouden. De rest is verloren gegaan. Om te voorkomen dat een uitvoering van veertien Ri-cercari achter elkaar, van elk gemiddeld drieënhalve minuut, niet wat vermoeiend is voor de luisteraar, kiest Bob van Asperen ze in een zorgvuldig geselecteerde volgorde. Dat schept een welkome afwisseling, temeer omdat in het uitstekende tekstboekje de verschillende registraties zijn vermeld. Zo zijn de klankschakerin-gen van dit in 1995 door Riccardo Lorenzini voortreffelijk gerestaureerde orgel op de voet te volgen. Er klinken prachtige prestanten en fluiten in diverse combi-naties. Bob van Asperen brengt de Ricercari gewetensvol tot klinken.

Het Bach Collegium Japan heeft de laatste jaren vooral opzien ge-baard met de voortreffelijke cd-serie van Bachs Cantates. In 2009 nog verschenen er drie nieuwe opnamen in deze reeks, waarmee de teller

op een indrukwekkend aantal van 44 cd’s kwam te staan. Toch blijft er tussen de bedrijven door ook aandacht voor Bachs wereldlijke oeuvre. Dit blijkt onder meer

uit deze cd met de Brandenburgse concerten en de Orkestsuites. Zo-als men van dit

ensemble mag verwachten, blinkt de registratie uit in een vergaand streven naar historische accuratesse, met persoonlijk randje. De dirigent Suzuki bewijst name-lijk eens te meer dat authenticiteit en experiment een enerverend verbond kun-nen sluiten. Zo offert hij de traditionele cello op ten behoeve van de ‘violoncello da spalla’, een vroege voorloper die, vanwege zijn slankere toon, zorgt voor een evenwichtiger balans binnen de strijkerssectie. En dan is er dat raadselachtige Adagio uit het Derde Brandenburgse concert, waarvan Bach alleen de slotmaat heeft genoteerd. Suzuki’s oplossing is op z’n minst onorthodox: niet de gangbare improvisatorische uitweg, maar een arrangement van Bachs Concert voor drie klavecimbels. Of Bach het echt zo bedoeld heeft? Het zal wel niet. Maar is een ei-gentijdse interpretatie, gestoeld op historische middelen, niet net zo overtuigend?

Muzikale veldslagen op een ‘Spaans’ orgel

Musiceren dat het een lieve lust is

Een Zuid-Nederlandsorgel in Toscane

Enerverend verbond van authenticiteit en experiment

orgel

barok

orgel

barok

braga, bruna, carreira, cabanilles e.a. Batalha: Iberian organ music Ton Koopman

ChallEnGE ClassICs CC 72320

georg friedrich händel Motetti e Sonate da chiesa RosaSolis, Magali Léger

MusICa FICta MF 8008

Johann Jacob froberger Complete Ricercari Bob van Asperen

aEOlus aE 10601/saCd

Johann sebastian bach Brandenburgse concerten, Orkestsuites Bach Collegium Japan

o.l.v. Masaaki Suzuki

BIs RECORds BIssa 1721-22 (3 saCd’s)

Hieke van Hoogdalen Joep Christenhusz

Aad Alblas Aad Alblas

50 oktober 2009

barok

barok

cdbespreking

als vrije Hanzestad kon Hamburg niet rekenen op de bescherming van een leger vanuit het achterland. Tegelijk betekende de strategi-sche ligging in de Elbedelta een constante dreiging van gevaren. Sinds

het begin van de Dertigjarige Oorlog onderhield de stad een eigen leger, aan het hoofd waarvan zogenoemde ‘Bürgerkapitäne’ stonden. Om dit te worden en zo in noodsituaties leiding te mogen geven aan een aanzienlijk leger van reservisten waren een goede afkomst en een smetteloze reputatie een eerste vereiste. Jaarlijks vond op de donderdag na Bartholomeus (24 augustus) een parade plaats waar-voor Hamburgs Musikdirektor Georg Philipp Telemann de muziek verzorgde. Eerder verscheen bij CPO de Ka-pitänsmusik van 1755, waarvan een reeks recitatieven en aria’s met zeer uiteenlopende karakters de ruggengraat vormt. De Kapitäns-musik van 1744 is in dit opzicht niet minder verrassend en dat geldt evenzeer voor de opname. De fraaie stem van Dorothee Mields is al jaren een vertrouwd geluid bij het Duitse label; de andere zangers doen nauwelijks voor haar onder. En vergeet ten slotte de ervaring van een gerenommeerd ensemble als Weser-Re-naissance niet, waarmee deze muziek zich meer dan 260 jaar na dato andermaal mag verheugen in een prachtige uitvoering.

Het is alweer zo’n vijftien jaar geleden dat de blokfluitist Heiko ter schegget en de klavecinist zvi Meniker hun eerste cd hebben gepre-senteerd. De samenwerking tussen deze twee oudemuziekspecialisten,

die lesgeven op de conservatoria van Utrecht en Hannover, is op verschillende gebieden vruchtbaar. Beiden zijn gefascineerd door de bouw en de uitvoerings-praktijk van oude instrumenten. Zo vervaardigt Ter Schegget zijn eigen blokflui-ten, waarvan er op deze cd drie te horen zijn. Het zijn replica’s van originelen uit de collectie van Frans Brüggen. Ter Schegget verbaast zich in de toelichting over de klankrijkdom van die originele barok- en renaissance-instrumenten, waarvan de klank wel te benaderen maar niet te evenaren is. Wie het half dozijn blokfluitso-nates van Händel op deze cd hoort, zal erkennen dat Heiko ter Schegget als bou-wer zijn sporen heeft verdiend. Met name de Bressan-kopie (naar een ori-gineel uit 1715) heeft een rijke, volle klank die optimaal tot zijn recht komt op deze cd, prachtig opgenomen in het voormalige Ackerhaus uit 1712 van de abdij Marienmünster, dat tegenwoordig als concertzaal wordt gebruikt. Händel mag de sonates als onbetekende tussendoortjes hebben gecomponeerd, in de handen van twee rasmusici krijgen ze de allure van meesterwerken.

Het Toscaanse jongetje Giovanni Battista lulli werd naar het Franse hof gehaald als speelkameraadje voor de prinses. Dat hij Jean-Baptiste Lully zou worden en zou uitgroeien tot een van de belangrijkste com-

ponisten, was voornamelijk de verdienste van kardinaal Mazarin, eveneens van Italiaanse afkomst, die in eerste instantie het culturele leven aan het hof van Lo-dewijk de Veertiende bepaalde. Maar na Mazarins dood was het afgelopen met de

Italiaanse invloed en moest alle muziek aan het hof puur Frans zijn. Lully had toen echter al enige ‘ballets de cour’ gecom-poneerd met liederen op Itali-

aanse tekst. Die kant van Lully horen we zelden en alleen al daarom is het goed dat La Risonanza, als korte onderbreking van de prachtige Händel-serie, ook eens de ‘Italiaanse’ Lully laat horen. De cd biedt een rijke afwisseling van liederen en instrumentale muziek. De liederen zijn soms nauwelijks te herkennen als van Lully. Ze dragen nog duidelijk de sporen van de door Mazarin in Parijs geïntrodu-ceerde Italiaanse componisten. In de instrumentale muziek horen we al helemaal de ‘Franse’ Lully die we kennen. La Risonanza, met voorop de geweldige sopraan Emanuela Galli, maakt er een intiem hoffeestje van in kleine bezetting. Zowel de Franse als de Italiaanse elementen worden sterk uitgelicht.

zowel Händel als zijn studievriend Telemann maakte carrière in haven-steden. eeuwfeest van de admiraliteit in Hamburg? Telemann schreef zijn orkestsuite Hamburger Ebb’ und Flut, vol mythologische taferelen

waarin de wisselende omstandigheden van het leven op zee de revue passeren. Windstilte, storm, aangenaam briesje, vrolijke zeelieden, heftig maar alles onder controle, het is per slot van rekening feest. Kolkende barokke emoties beteuge-

len? Händel was er een meester in. Oef, is zijn werkgever in Hannover onverwacht koning van Engeland geworden ter-

wijl hij, Händel, te lang in Londen is blijven hangen en er nu gloeiend bij is. Met de beroemde Water music tijdens een koninklijk boottochtje op de Theems zou hij de glimlach op ’s konings gelaat hebben teruggetoverd. Händel kon natuurlijk geen kwaad meer doen en deze succesmuziek was voor herhaling vatbaar, zonder ooit hetzelfde te klinken, vandaar de verschillende versies. Zo rondborstig Engels als Händel in zijn Water music komt vriend Telemann niet uit de hoek. Dit maakt deze cd-opname door Alfredo Bernardini en zijn flitsende Italiaanse musici extra aantrekkelijk. Maar wat de doorslag geeft, is hoe hij zijn perfecte blazers weet te matchen met de stralende strijkers onder leiding van de concertmeester Stefano Montanari. Iets om over naar huis te schrijven. Bij deze.

Verrassende Telemannin prachtige uitvoering

De klank van oude blokfluiten is niet te evenaren

Intiem hoffeestje met de ‘Italiaanse’ Lully

Bruisende watermuziekvan Händel en Telemann

barok

barok

georg philipp telemann Kapitänsmusik 1744 Dorothee Mields e.a., Weser-

Renaissance o.l.v. Manfred Cordes

CPO 777 390-2 (2 Cd’s)

georg friedrich händelA flauto e cembalo: Sonatas for recorderand harpischordHeiko ter Schegget en Zvi Meniker

MdG sCEnE MdG 905 1564-6/saCd

Jean-baptiste lully Ballets et récits italiens Emanuela Galli e.a., La Risonanza

o.l.v. Fabio Bonizzoni

GlOssa GCd 921509

händel, telemannWater musicZefiro o.l.v. Alfredo Bernardini

aMBROIsE aM 192

Jos van der Zanden Marijke Schouten

Andrew van Parijs Marcel Bijlo


cdbespreking

De napolitaan nicola Matteis trok rond 1670 naar engeland. Hij was de eerste echte vioolvirtuoos die ze in londen hoorden. Virtuoze Italiaan-se vioolmuziek circuleerde daar wel, maar de strijkers waren er gewend

om in kalm tempo hun ensemblepartijen te spelen en konden de technische pro-blemen niet aan. Matteis verblufte het Londense publiek met zijn dubbelgrepen en razendsnelle variaties. Hij moet een merkwaardige manier van spelen hebben gehad. Zijn viool hield hij tegen zijn ribbenkast gedrukt en hij speelde met een ongewoon lange strijkstok. Als componist heeft hij natuurlijk voornamelijk voor de viool geschreven en de weerslag van zijn virtuoze kunsten vinden we in de twee delen Ayres for the violin waaruit Amandine Beyer, soliste en ensembleleidster van Gli Incogniti, voor deze cd heeft geput. Als we deze muziek vergelijken met hoe Engelsen in de ze-ventiende eeuw voor strijkinstrumenten hebben gecompo-neerd, kunnen we ons voorstellen hoeveel indruk Matteis in Londen, waar ze toch echt wel wat gewend waren, heeft gemaakt. Amandine Beyer en haar ensemble presenteren een aantrekkelijk programma van stukken in verschillende sferen die lang niet allemaal even virtuoos zijn. Te veel is ook niet goed. Opvallend is dat Matteis hier en daar ook muzikale indrukken heeft verwerkt die hij in Londen had opgedaan.

John ward was een van de vele engelse componisten uit het begin van de zeventiende eeuw die in dienst waren van de lagere adel en die vooral bekend waren bij een kleine groep liefhebbers. Er werd in En-

geland op grote schaal gamba in ensemblevorm gespeeld en er was dus een grote markt voor consortmuziek. Het ensemble Phantasm presenteert hier de com-plete vijf- en zesstemmige consortmuziek van Ward. Laatst hoorde ik iemand op-merken dat het gambaconsort eigenlijk de voorloper is van het strijkkwartet, maar dat gaat toch niet helemaal op. Ik ken tenminste geen strijkkwartet waarin een vi-olist af en toe de cello ter hand neemt of andersom. In een goed gambaconsort, zo zegt Laurence Dreyfus, moeten alle leden op alle verschillende gamba’s kunnen spelen. De klank van Phantasm is warm en het ensemble slaagt er verbazingwek-kend goed in de polyfonie niet dicht te laten slibben. Dat is in deze muziek een kunst op zich, want de zesstemmige weefsels zijn vaak zo complex dat het gevaar van een notenbrij op de loer ligt. Maar doordat iedere speler net op de goede plaats een klein accentje geeft, wordt Wards ingenieuze stemmenspel perfect gerealiseerd zonder dat het een luisteraar gaat duizelen.

Londen stond versteldvan Italiaanse vioolvirtuoos

Ingenieus stemmenspel van Dreyfus’ ensemble Phantasm

barok

barok

nicola matteis False consonance of melancholy Gli Incogniti o.l.v. Amandine Beyer

ZIG-ZaG tERRItOIREs ZZt 90802

John Ward Consort music for five and six viols Phantasm o.l.v. Laurence Dreyfus

lInn CKd 339/saCd

Marcel Bijlo

Marcel Bijlo

52 oktober 2009

barok dvd

barok

cdbespreking

Het is dit jaar 350 jaar geleden dat Henry Purcell werd geboren. we gedenken ook de 250ste sterfdag van Händel en zo gul als hij wordt bedeeld met prachtige nieuwe cd-uitgaven, zo bekaaid komt Purcell

er af. Maar ziedaar, Jordi Savall zorgt met zijn orkest Le Concert des Nations voor een vorstelijk eerbetoon aan een van Engelands grootste componisten, ook al gaat het om een heruitgave van een oudere productie. Savall heeft hiervoor een keuze gemaakt uit twee theaterwerken en hoewel deze ook prachtige liederen bevatten, is zo’n instrumentale selectie wel heel aantrekkelijk. Het grootste deel van de cd omvat muziek uit The fairy queen, dat in zijn volledige vorm avondvul-lend is en waarin vocale en instrumentale muziek en gesproken woord elkaar snel afwisselen. De afzonderlijke deeltjes zijn dus kort en bondig en dit zorgt voor veel afwisseling. Purcell heeft zijn theatermuziek geheel volgens de Engelse smaak van zijn tijd ge-componeerd, dus met veel Frans aandoende dansen. En het zal niet verbazen dat Savall hier met zijn toporkest een portie zuidelijke zwier aan toe-voegt. Dit is theatermuziek pur sang, gespeeld in een grote bezetting met veel klankkleuren. En dat alles in een glanzende opname. Dit Purcellfeestje is een must voor iedereen!

Deze opzienbarende productie heeft onlangs het Festival Oude Muziek Utrecht geopend. Juan kruz Diaz de Garaio esnaola heeft een cho-reografie gemaakt voor les elements van de Franse barokcomponist

Jean-Fery Rebel en voor Vivaldi’s bekende Vier jaargetijden. Rebel gebruikte een wel heel woest akkoord om de chaos uit te beelden. Haydn deed het in Die Schöpfung wat subtieler, maar Rebel zette zich met dit openingsakkoord stevig op de kaart. Hij heeft dit werk gecomponeerd als een ‘symphonie de danse’, maar wat Juan Kruz hier in zijn eentje doet, heeft niets met barokdans te maken. Hij wekt de elementen tot leven door ze als het ware uit te spugen. In de Vier jaarge-tijden laat hij ook de musici in actie komen. En hoe! De vioolsoliste Midori Seiler wordt bedolven onder herfstbladeren, sneeuw en papieren vliegtuigjes. Ze wordt door Juan Kruz hoog door de lucht geslin-gerd, en dat alles terwijl ze haar moeilijke solo-partij zonder een krasje tot een goed einde brengt. Wat we op de dvd helaas moeten missen, is het onweer dat tijdens de opening van het festival in Utrecht in de zaal te horen was en dat de voorstelling van een wel heel passend geluidseffect voorzag.

Jacques Duphly is op 15 juli 1789 overleden, een dag na de bestorming van de Bastille. symbolischer kan het niet, want hij verdiende zijn brood door zich aan adellijke families te verhuren als klavecinist. De Franse

Revolutie markeerde het einde van de muzikale hofcultuur, niet alleen in Frank-rijk, maar overal in Europa. Duphly was een van de laatste klavecimbelcomponis-ten en zijn muziek vertoont veel invloeden van Rameau en Domenico Scarlatti.

Elisabeth Joyé bespeelt op deze cd een prachtig historisch klavecimbel. Alpha is bezig aan een serie cd’s waarop be-

waard gebleven originele instrumenten zijn te horen. Het is een wonder dat die er nog zijn, want de Franse revolutie is ook in dit opzicht niet zachtzinnig verlopen en het klavecimbel was hét muzikale symbool van de zo verfoeide hofcultuur. Het hier bespeelde instrument is een fors exemplaar dat zelfs beschikt over een zestienvoetregister met extra mogelijkheden in de laagte. Verschillende registers zorgen voor diverse klankkleuren en het instrument is prachtig opgenomen in het kasteel waar het wordt bewaard. Wie hiernaar luistert, kan zich voorstellen dat Franse muziekliefhebbers, de echte wel te verstaan, moeilijk afscheid konden nemen van het klavecimbel. De fortepiano heeft in Frankrijk dan ook pas laat ingang gevonden. Een ‘authentieke’ cd in de ware betekenis van het woord.

Hoewel de sopraan Johannette zomer ook repertoire uit de negen-tiende en twintigste eeuw zingt, is zij de onbetwiste nederlandse ‘first lady’ van de oude muziek. Geen andere vaderlandse zangeres weet zo

dicht bij de intentie van renaissance- en barokmuziek te komen als zij. Op haar al-weer vierde cd met de luitist Fred Jacobs neemt zij het zeventiende-eeuwse Engel-se lied onder handen. Opvallend genoeg is niet gekozen voor geijkte componisten

maar voor vrij-wel vergeten meesters als Robert John-son, Nicholas

Lanier, Henry Lawes en Pelham Humfrey. Purcell is hier de enige bekende. Hun liederen zijn vroege voorbeelden van de destijds vernieuwende declamatorische stijl met begeleiding van basso continuo. Dit repertoire verving de ‘lute song’ uit de late zestiende eeuw, maar behield de Britse melancholie. De titel With en-dless teares is terecht gekozen, want al is het niet overal kommer en kwel, op vele momenten stromen de tranen rijkelijk. Het hoogtepunt van de schijf is Lawes’ klaagzang van Ariadne, die door haar geliefde Theseus is verlaten. In deze op een operascène gelijkende monoloog sleept Zomer uiterst beeldend de luisteraar mee in de radeloosheid van deze vrouw. Extra vermelding verdient het subtiele spel van Jacobs, die afwisselend op luit en theorbe zowel begeleidt als soleert.

Purcellfeestje met zuidelijke zwier

Door de lucht geslingerde violiste speelt Vivaldi

Joyé belicht schoonheidhistorisch klavecimbel

Tranentrekkers uitzeventiende-eeuws Engeland

barok

barok

henry purcell The fairy queen & The prophetess:orchestral suites Le Concert des Nations o.l.v. Jordi Savall

alIa vOx avsa 9866/saCd

rebel, vivaldi 4 Elements - 4 Seasons Akademie für Alte Musik m.m.v. Juan

Kruz Diaz de Garaio Esnaola (dans en

choreografie)

haRMOnIa MundI hMd 9909026

Jacques duphly Pièces de clavecin Elisabeth Joyé

alPha 150

purcell, laWes e.a. With endless tearesJohannette Zomer, Fred Jacobs

ChannEl ClassICs CCs 26609/saCd

Marcel Bijlo Frans Janssen

Marcel Bijlo Marcel Bijlo


cdbespreking

Rachmaninov associeer je niet gauw met opera, en toch heeft hij er vier gecomponeerd. Tot mijn schande moet ik bekennen dat ik nog nooit van De gierige ridder, een korte opera op tekst van Poesjkin, had ge-

hoord. Raar eigenlijk, want het werk is wonderschoon. De muziek doet wagneri-aans aan en als je niet beter wist, zou je kunnen denken dat je met een onbekend deel van de Ring te maken had. De rol van de gierige Baron is zeer veeleisend; in de tweede akte heeft hij een liefst twintig minuten durende monoloog te zingen, waarin hij een hele scala aan emoties moet tonen. De rol was bedoeld voor Sjalja-pin, zowat de beste bas van zijn tijd, maar om onbekende redenen heeft hij deze, op de monoloog na, nooit vertolkt. Op de nieuwste opname wordt de Baron ge-zongen door de zeer getalenteerde jonge bas Ildar Abdrazakov. Zijn soepele stem lijkt van fluweel en hij weet er overtuigend mee te acteren, petje af! De Oekraïense tenor Misha Didyk (Albert) is een naam om te onthouden. In de confrontatiescène tussen vader en zoon zie je als het ware de vonken oversprin-gen, zowaar een echt duel. Gianandrea Nosado dirigeert fantastisch, met veel gevoel voor drama. Wat een opera, en wat een uitvoering!

Hergebruiken: daar was vroeger niemand vies van, ook Donizetti niet. zeker als de première voor de deur stond en het libretto op zich liet wachten. Voor Parisina heeft hij het een en ander van zichzelf geleend,

en voor het gemak ‘knipte en plakte’ hij de (overigens schitterende) ouverture die hij eerder voor Ugo, conte di Parigi had gecomponeerd. Ondanks de krappe componeertijd (Donizetti deed er niet langer dan een paar weken over) werd de opera enthousiast ontvangen en bleef hij regelmatig op het repertoire staan, ook in het buitenland. Terecht. Felice Romani was een werkelijk begenadigd dichter en met Parisina heeft hij een van zijn mooiste libretto’s afgeleverd. Alles zit erin: liefde, moord, opoffering, bedrog… En met de prachtige cantilenes van Donizetti erbij kun je niet anders dan snotteren en genieten. Parisina is tegen haar wil uitge-huwelijkt aan een oude man, Azzo. Al jaren is zij (wederzijds, doch platonisch) verliefd op Ugo, die, naar later blijkt, de zoon is van Azzo en diens eerste, door hem uit jaloezie vermoorde vrouw. Parisina verraadt haar gevoelens tijdens haar slaap (kunt u zich nog de droom van Cassio in Verdi’s Otello herinneren?). Ugo wordt omgebracht en zij sterft van verdriet. Ondanks de zo-zo-cast onmisbaar voor Donizetti-verzamelaars en niet voor hen alleen.

is Blauwbaards burcht een echte opera? Of eerder een dramatische sym-fonie? in deze uitvoering, in februari 2009 live opgenomen in Barbican, klinkt het werk eerder als een in donkere kleuren gestoken sprookje, met

een droevig, maar toch niet tragisch einde. Het met symbolen overladen li-bretto heeft hier niets gruwelijks en is eerder melancholisch dan huiveringwek-kend. De toon wordt al in de proloog gezet, hier prachtig (in het Engels) gede-

clameerd door Willard White. Hij begint met ‘Once upon a time…’, en zijn mooie, warme bas maakt dat je, gelijk

Judith, verliefd op hem wordt. Elena Zhidkova, die op het laatste moment de ziek geworden Katarina Dalayman heeft vervangen, is een echte ontdekking. Haar prachtige mezzo klinkt ongetwijfeld Slavisch, maar zonder lelijke borsttonen. Ge-laten laat ze zich door alle deuren heen leiden, meer een mysterieuze, in haar lot berustende Mélisande, dan een nieuwsgierige Judith. Het Hongaars van beide zangers klinkt niet echt idiomatisch (Bartók had er niets op tegen als zijn opera in andere talen werd uitgevoerd), maar ze gaan zo zorgvuldig met de tekst om dat het op een of andere manier goed te volgen is, zelfs als je de taal niet kent. Het London Symphony Orchestra onder Gergiev klinkt opvallend lyrisch, zo heb ik de opera nog niet eerder gehoord.

De Finse componiste kaija saariaho (1952), al jaren woonachtig in Frankrijk, heeft voor haar eerste opera, l’amour de loin uit 2000, tijd-loze thema’s gebruikt: denkbeeldige liefde die grenzen overschrijdt

en de kloof tussen Oost en west. De librettist Amin Maalouf heeft zich laten in-spireren door het legendarische leven van de troubadour Jaufré Rudel. Als Rudel (de bariton Daniel Belcher) en Clémence (de sopraan Ekaterina Lekhina), die

hevig naar elkaar verlangen, door tussenkomst van een pelgrim (de mezzosopraan Maria-Ange Todorovitch) elkaar eindelijk echt ont-

moeten, sterft hij. Zij wijdt haar verdere leven aan de religie. Saariaho heeft voor haar opera allerlei exotische kleuren uit de kast gehaald: van woeste fortissimo’s tot ragfijne klankweefsels en volkse akkoorden die het Deutsches Symphonie-Orchester Berlin o.l.v. Kent Nagano tot in detail presenteert. Recitatiefachtige, rustige zanggedeeltes wisselen af met vurige dialogen, uitstekend verzorgd door de solisten en het Rundfunkchor Berlin. Als na verloop van tijd de opera voort-borduurt op dezelfde melodische elementen, wordt het muziek om af en toe bij weg te dromen. Ondertussen heeft Saariaho niet stilgezeten. We kunnen uitzien naar haar derde opera, Emilie, die in maart 2010 bij De Nederlandse Opera in première gaat. Wellicht brengt deze cd de operabezoeker alvast in de stemming.

Wonderschone opera van Rachmaninov

Snotteren en genietenvan Donizetti’s cantilenes

Opvallend lyrische Blauwbaard van Gergiev

Wegdromen bij operaover verre geliefde

opera

opera

opera

opera

sergeJ rachmaninov Skupoy rïtsar’ (The miserly knight) Ildar Abdrazakov, Misha Didyk e.a.

BBC Philharmonic

o.l.v. Gianandrea Noseda

ChandOs Chan 10544

gaetano donizetti Parisina Carmen Giannattasio, José Bros, Dario

Solari, Nicola Ulivieri, Ann Taylor; London

Philharmonic Orchestra o.l.v. David Parry

OPERa RaRa ORC 40 (3 Cd’s)

béla bartók Bluebeard’s castle Elena Zhidkova, Willard White

London Symphony Orchestra

o.l.v. Valery Gergiev

lsO lIvE lsO 0685/saCd

kaiJa saariaho L’amour de loin Ekaterina Lekhina, Daniel Belcher,

Marie-Ange Todorovitch; Rundfunkchor

Berlin, Deutsches Symphonie-Orchester

Berlin o.l.v. Kent Nagano

haRMOnIa MundI hMC 801937.38 (2 saCd’s)

Basia Jaworski Lonneke Regter

Basia Jaworski Basia Jaworski

operette opera dvd

cdbespreking

er zijn van die opera’s die veel verbeeldingskracht van de toeschouwers vereisen, salome bijvoorbeeld. De puberale heldin is pas vijftien jaar jong, maar strauss geeft haar zeer heftige noten te zingen. Je moet er de

stem van een Isolde voor hebben, maar ook het publiek ervan kunnen overtuigen dat je een jong en aantrekkelijk ding bent. En je moet ook nog eens uit de kleren. Daar zijn weinig zangeressen tegen opgewassen. Maria Ewing is een van hen. Zij heeft haar uiterlijk mee, ze is mooi en slank. Met haar verongelijkte gezicht, haar pruilende mond en wijd opengesperde ogen kan ze zonder moeite voor een teenager doorgaan. En zingen kan zij ook. Jochanaan hoort eveneens jong en aantrekkelijk te zijn, en dat is de, enkel in een minuscuul slipje geklede Ame-rikaanse bariton Michael Devlin inderdaad. Van zijn spieren ben ik bijzonder onder de indruk, van zijn stem minder. En toch, de erotisch geladen spanning tussen hem en Salome is om te snijden, dat is thea-ter! Kenneth Riegel is wellicht de beste Herodes in de geschiedenis. Zijn blikken zijn geil en zijn stem klinkt wellustig, maar ook zijn angst voor de profeet is bijna fysiek voelbaar. Adembenemend. De zeventien jaar oude productie van Peter Hall, de toenmalige echtgenoot van Ewing, is zeer traditioneel.

in een tijd waarin bijna alle concertlocaties in wenen in handen waren van de familie strauss, was het voor andere walsencomponisten moeilijk er een voet aan de grond te krijgen. Maar Carl Michael Ziehrer gaf blijk

van talent en zo vertrouwde zijn ontdekker Carl Haslinger hem toe aan Johann Emmerich Hasel om van hem een veelzijdig musicus te maken. Het Weense pu-bliek zwoer echter bij Strauss; een carrière in de militaire muziek leek Ziehrer verstandiger. Successen brachten hem tot in de Verenigde Staten, maar na een te late terugkeer van een tournee werd hij ontslagen als militair kapelmeester in Wenen. Wie had gedacht dat Ziehrer zich vervolgens zou toeleggen op operettes? Het leek een merkwaardige stap. Franz von Suppé, Johann Strauss en Carl Mil-löcker heersten in de theaters, maar na hun overlijden ontstond een leegte die pas later zou worden opgevuld door onder meer Franz Léhar en Leo Fall. Juist in deze tijd bracht Ziehrer Die drei Wünsche op de planken: een combinatie van Singspiel en operette. Met een plot vol intriges en soms iets te veel Weense lichtvoetigheid lijkt het om niet meer dan een middelmatig stuk te gaan, maar schijn bedriegt: de operettespecialist Herbert Mogg transformeert het zonder veel moeite in een vakwerk van formaat.

Ewing ook visueelovertuigend als Salome

Vergeten operette blijkt vakwerk van formaat

richard strauss Salome Maria Ewing, Michael Devlin, Kenneth Riegel,

e.a. The Orchestra of the Royal Opera House

o.l.v. Edward Downes; regie: Peter Hall

OPus aRtE Oa R3108

carl michael ziehrer Die drei Wünsche Volker Vogel, Donna Ellen e.a., Musik

Theater Schönbrunn o.l.v. Herbert Mogg

CPO 777 404-2 (2 Cd’s)

Basia Jaworski Andrew van Parijs

56 oktober 2009

wereldmuziek

jazz

De nieuwe opname van de Jan Garbarek group heeft lang op zich laten wachten. Na de verwoestende ziekte van de bassist Eberhard Weber, die de klank van de groep drie decennia lang van een heel persoonlijke basis

had voorzien, duurde het even voordat de Braziliaan Yuri Daniel zich had warm gespeeld. Met de wonderschoon zingende toon van zijn fretloze bas en zijn inven-tieve solo’s vormt hij inmiddels een hechte eenheid met Garbarek (saxofoons) en de overige bandleden Rainer Brüninghaus (toetsen) en Manu Katché (drums). Op deze dubbel-cd verkennen zij het grensgebied tussen jazz, wereldmuziek en klassiek met nummers van de Indiër Lakshminarayana Shankar, de Noor Ha-rald Sæverud en veel werk van Garbarek zelf. Het album heeft het karakter van een liveoptreden zorgvuldig bewaard. Lange improvisatierondes maken dat je je

onderdeel voelt van het publiek in de zaal. De penetrante, al-tijd herkenbare

toon van Garbareks saxen zweeft hoog boven de piano, bas en drums. Voor het nummer ‘Nu Bein’ maakt de Noorse coryfee een uitstapje naar de traditionele seljefløyte, een boventoonfluit uit zijn geboorteland. Overigens: de titel Dresden verwijst niet naar oorlog, vuur of watersnood maar naar het nieuwe trendy uit-gaanscentrum waar de cd is opgenomen.

Vanaf de eerste tonen van het openingslied ‘saudade por cantar’ voert Joana amendoeira de luisteraar mee naar de drink- en eetgelegen-heden van lissabon, daar waar de fado wordt gespeeld, gezongen

en geleefd. ‘Lisboa amor e saudade’ zingt ze. Fado gaat over de ziel, de harts-tochten van liefde en heimwee. Dat is wat Joana Amendoeira bezingt sinds ze in 1994 als twaalfjarige tijdens de Grote Nacht van de Fado in Lissabon de jury en het publiek met haar sublieme voordracht voor zich won. Ze wordt een fadista van de nieuwe generatie genoemd. Haar manier van zingen is traditioneel. De fado die zij met heldere stem zingt, is echter van nu. À flor da pele is haar vijfde al-bum, opgenomen met haar vaste band, bestaande uit Pedro Amendoeira op Por-tugese gitaar, Pedro Pinhal op klassieke gitaar en Paulo Paz op bas. Verschillende dichters hebben speciaal voor dit album nieuwe tek-sten geschreven: José Luís Peixoto, Tiago Torres da Silva, Pedro Assis Coim-bra, Helder Moutinho en Rodrigo Serrão. Ze zingt teksten van Pedro Homem de Mello, Fernando Pessoa, José Luís Gordo en Mário Pacheco. Vijftien fado’s telt À flor da pele, vijftien juweeltjes van pure magie. En dan is er het prachtige afscheid: ‘Digo adeus ao teu adeus.’

Met de spectaculaire tangoshows die de theaters en clubs in Buenos aires voor toeristen organiseren, heeft Vale Tango live at la Viruta niets van doen. Ook de ‘tango nuevo’ uit de orkestzalen wordt zelden

gehoord in de barrios, de oude wijken waar de tango oorspronkelijk vandaan komt. ‘Milongas’ worden de cantinas genoemd waar de liefhebbers dansen, op oude én nieuwe melodieën. Want hoewel tango nostalgie is, worden er ook nieu-

we werken gespeeld. An-drés Linetzky componeert voor de milongas. Hij leidt het ensemble Vale Tango, hier tijdens een optreden in

La Viruta. Deze milonga is bekend door de lessen die beroemde tangodansers er ‘s middags geven, waarna de tangueras en tangueros het overnemen om te dansen, de nacht door en soms met bebloede voeten, tot het morgenzonlicht de droom verbreekt. Live at La Viruta is bedoeld om op te dansen, zoals de paren op het prachtige artwork bij de cd. Linetzky tekent voor de arrangementen en heeft naast enkele instrumentals het prachtige ‘Entonces’ gecomponeerd, op een tekst van de schrijfster María Elena Walsh. Aangevuld met tango’s en tangowalsen als ‘Lorenzo’, ‘El frenopatico’ en het door Carlos Gardel beroemd geworden en hier door Claudio Garces gezongen ‘Volver’ staat Live at La Viruta voor een meesle-pende avond van dans en levenslust.

De Catalaanse, op Mallorca geboren zangeres Maria del Mar Bonet komt in november voor een aantal theatervoorstellingen (arenal van de choreograaf nacho Duato) naar nederland, een reden om haar

cd Terra secreta uit 2007 opnieuw onder de aandacht te brengen. Het album ontleent zijn titel aan The secret land van Robert Graves, een Engelse schrijver die bekend is geworden door zijn realistische gedichten over de gruwelen van de

Eerste Wereldoorlog, maar die zijn grootste commerci-ele succes heeft behaald met de roman I, Claudius over de gelijknamige Romeinse

keizer. Maria del Mar Bonnet noemt The secret land een van de meest treffende gedichten die ooit over het respect voor een geliefde zijn geschreven. ‘El país se-cret’, waarvoor Graves’ dochter Lucia de Catalaanse vertaling heeft geleverd, is een eerbetoon aan de dichter, die meer dan vijftig jaar in Deià op Mallorca heeft gewoond. Maar ook aan andere dichters, zangers en componisten die haar per-soonlijk raken en die ze bewondert, brengt ze hier hulde, met Catalaans, blues en bossa gekleurde muziek. Onder hen zijn Haris Alexiou, Guillem d’Efak en Joan Manuel Serrat en de Mallorcaanse dichters Mossèn Alcover en Miquel Àngel Riera. Het maakt van Terra secreta een persoonlijk en intiem album, gezongen met die krachtige en warme stem die een wereldpubliek verdient.

Garbarek verkent grenzentussen jazz en wereldmuziek

Joana Amendoeira zingtvijftien fado-juweeltjes

Tangomuziek voor eenmeeslepende avond

Intieme impressies vanMaria del Mar Bonet

wereldmuziek

wereldmuziek

Jan garbarek group Dresden ECM 2100/01/270 9572 (2 Cd’s)

Joana amendoeira À flor da pele lE Chant du MOndE 274 1747

andrés linetzky Vale Tango live at La VirutaW&W 910 155-2

maria del mar bonet Terra secreta PICaP 910 535

Cornell Evers Cornell Evers

Chris Zuiderhout Cornell Evers

ANDERE klassiekers

ANDERE klassiekers

www.klassiekezaken.nl

Una tarra ci hè betekent ‘er is een aarde’. Deze aarde is Corsica, ei-land in de Middellandse zee en geboortegrond van het vocaal en-semble a Filetta. De opname is oorspronkelijk in 1994 uitgebracht en

toen onderscheiden met de grand prix van de Académie Charles Cros. Door de internationale populariteit van de zangers en de grote vraag is de cd nu opnieuw verkrijgbaar. De zeven vocalisten van A Filetta zijn meesters van de Corsicaanse polyfonie. Over de oorsprong van deze orale traditie lopen de meningen uiteen. Sommigen houden het op een aardse variant van gregoriaanse gezangen, an-deren schuiven een archaïsche muziekvorm naar voren, die zou zijn ontstaan door de geografische ligging die het eiland in de Middellandse Zee tot een kruis-punt van culturen heeft gemaakt. De liederen zijn poëtisch en eenvoudig van opbouw en gaan over liefde, dood en de natuur. En over vrijheid, een belangrijk thema op Corsica. Centraal staat de ‘paghjella’, een muzikaal en poëtisch ritueel, dat wordt gezongen in drie stemmen: bassu, segonda en terza. Sinds 1978 horen de zangers van A Filetta tot de top van de Corsicaanse poly-fonie. Met hun intrigerende, weemoedige melodieën en prachtige samenzang brengen zij een ode aan hun geliefde Corsica, en aan de pure kracht van de stem.

Hij heet Michel armengot, maar Frankrijk kent hem als art Mengo. Hij werd in 1962 in Toulouse geboren als zoon van spaanse republi-keinen. Doordat hij een gehoorprobleem had, zat een muziekcarrière

er aanvankelijk niet in. Een operatie bracht echter uitkomst. Hij studeerde nog enkele jaren schei- en natuurkunde, maar ’s avonds was hij te vinden in de lokale bars, waar hij piano speelde. Zijn debuutsingle ‘Les parfums de la vie’ kwam in 1988 uit en werd een succes. Door juridische problemen met zijn platenmaat-schappij verscheen zijn eerste album pas in 1990. En weer kwam er een kink in de kabel. De single Caïd Ali werd in verband met de eerste Golfoorlog van de radio geweerd. Het kon Art Mengo echter niet meer stoppen. Behalve voor zijn eigen albums schreef hij muziek voor anderen. Zo was hij in 1992 verantwoorde-lijk voor de hit van Johnny Hallyday ‘Ça ne change pas un homme’ en een jaar later componeerde hij een heel album met liederen voor Ute Lemper. Op zijn nieuwe cd Sujet libre brengt hij met zijn licht melancho-lische stem een serie gevoelige liedjes die het beste verenigen uit chanson, pop en cabaret. De fantasievolle arrangementen zijn ongemeen meeslepend en laten de luisteraar uiteindelijk niet meer los. Een heerlijk muzikaal avontuur.

A Filetta is top van de Corsicaanse polyfonie

Art Mengo verenigt chanson, pop en cabaret

wereldmuziek

chanson

a filetta Una tarra ci hèdEda 45410003

art mengo Sujet libre lE Chant du MOndE 274 1740

Cornell Evers

Cornell Evers

ANDERE klassiekers

sentirYasmin Levyadama 450010

Yasmin Levy werkt met muzikan-

ten afkomstig uit israël, Turkije,

Spanje, Paraguay, Armenië, Grie-

kenland en iran. De global village

is haar thuis en, als dochter van de Joodse dias-

pora, haar geschiedenis. Ze werd geboren in Je-

ruzalem, in 1975. Haar vader was Yitzhak Levy,

onderzoeker en conservator van Ladinomuziek

bij de israëlische nationale radio.

Hoewel hij van groot belang is geweest voor

haar muzikale ontwikkeling, heeft Yasmin Levy

hem nauwelijks gekend. Hij stierf toen zij een

jaar oud was. De Turkse invloeden op haar eer-

ste cd Romance & Jasmin verwijzen naar deze

Yitzhak Levy, die in Turkije was geboren. Het

was haar moeder Kochava, ook een zangeres,

die Yasmin als kind in de keuken de romansas

en kantigas van de Ladino leerde, de cultuur

van de sefardische Joden die haar wortels heeft

in het Spanje van de middeleeuwen. Een op-

merkelijk verhaal uit die tijd vertelt hoe moeder

en dochter, overeenkomstig de richtlijnen van

het testament van Levy, diens verzameling ban-

den en opnamen van Ladinoliederen vernietig-

den. Zelf heeft de zangeres over deze actie tot op

heden gemengde gevoelens.

in israël zorgen haar liederen geregeld voor

aanvaringen met conservatieve muziekgroe-

pen. Zij hebben kritiek op de Turkse opzet van

haar band, het gebruik van flamencoritmes en

de Spaanse taal. Levy wuift deze commenta-

ren weg met de redenering dat de muziek oor-

spronkelijk uit Spanje afkomstig is en later, tij-

dens de diaspora, verder is ontwikkeld in landen

als Griekenland en Turkije.

Op haar vierde cd Sentir draagt Yasmin Levy

wederom haar passie uit voor de Ladino, maar

mengt deze met hedendaagse folkinvloeden.

De cd, waarop piano en doedoek belangrijke

rollen spelen, is opgenomen in Madrid. Pro-

ducer is de Spanjaard Javier Limón, in eigen

land een bekende popgitarist die eerder met

de fadozangeres Mariza werkte. Limón speelde

een grote rol bij de totstandkoming van het al-

bum en droeg een deel van het materiaal aan.

Hij schreef tevens een nummer, het gevoelige

‘Nos llegó el final’. Titels van traditionele Ladi-

noliederen op Sentir zijn ‘Londje de mi’, ‘Alfon-

sito’ en het religieuze ‘Yigdal’, een traditioneel

gebed. Zelf schreef Yasmin Levy het vurige ‘El

amor contigo’ en ‘Porque’. Dit laatste, sterk

door flamenco gekleurde nummer zingt ze sa-

men met de Griekse zangeres Eleni Vitali. Het is

opgedragen aan alle kinderen van het Midden-

Oosten die moeten opgroeien in een wereld van

te veel haat, zoals ze zegt. Opvallend is ook haar

uitvoering van Leonard Cohens ‘Hallelujah’,

waarvoor de Canadese dichter-zanger zelf de

Spaanse vertaling regelde.

Het meest aangrijpende nummer op Sentir is

echter het traditionele ‘Una pastora’. Blijkbaar

was bij de eerder genoemde materiaalvernie-

tiging niet alles verloren gegaan, want de man

met wie de zangeres hier dit werkelijk prachtige

lied zingt, is haar eigen vader Yitzhak Levy. Kan

muziek meer bezieling hebben?

Door cornell evers

ANDERE klassiekers

Yasmin Levy

VERLOREN GEWAAND JUWEELTJE OP CD

55 oktober 2009 WWW.kLASSIekeZAkeN.NL

De sefardische zangeres Yasmin Levy is een wereldburger pur sang. Ze kreeg haar liefde voor de romansas en de kantigas van de Ladinomuziek van huis uit mee. Haar nieuwe cd Sentir is geproduceerd door de bekende flamencospecialist Javier Limón en bevat onder andere een duet met de Griekse zangeres Eleni Vitali en een Spaanstalige uitvoering van ‘Hallelujah’ van de Canadese dichter-zanger Leonard Cohen.

CoNCerteN PArADISo, AMSterDAM (1 oKtober)

Ab CLUb, brUSSeL (5 oKtober)

HANDeLSbeUrS, GeNt (7 oKtober)

WWW.WorLDVILLAGeMUSIC.CoM

foto

graa

f ali

tasK

ira

n0

W B S A I L E I P Z I G R A Z T E T O M

E E E F E L I X D E I N E M L A S P U O

N I B R E E K E O L E N O G I T N A V S

E N R E G S W S D T E R Z E T R R U I E

N O U T R E A O N E O N A I P T A L O S

N F I R S X R P O R R M E T S T C U O A

O M L I M T T R R T G O E T H E I S L B

I Y O O U E E A L E S C H U M A N N C K

S S F L I T T A T E T C O N O N E T O R

S E S L R E W N B F A N N Y E D A G N E

A S M E O N A L E N R A M I E W S K C W

P N A R T O B A R T H O L D Y P O O E D

S A R A A R C E L I N E U E U R N R R G

U A S T R O M G I I S O H C A B A A T U

A I T L O M J O O D J E N S E N T A O E

H L E A O E N A Z C H E N S E L E L N J

T A R S P I N N E R L I E D R E S D E N

T T D E I N O F M Y S E S T O H C S N H

A I D A T H A L I E R A E P S E K A H S

M O S C H E L E S T W O N D E R K I N D

58 oktober 2009

heer/mevrouW houtsma ijlstheer/mevrouW de jong delftheer/mevrouW rutten doorWerthheer/mevrouW hoogenboom ZeistmevrouW van els nijmegenheer van der Weg hoogeveenmevrouW van de sanden nisPenheer hermeling borneheer/mevrouW ververs sliedrechtmevrouW van der leeden hoorn

De prijswinnaars ontvangen de nieuwe cdBruckner Mis in F o.l.v. Philippe Herreweghe.Met dank aan Harmonia Mundi

oPlossingPuZZelKlassieke Zaken magazine nr. 4

PrijsWinnaars

antWoordn e d e r l a n d s t a l e n t

mendelssohn WegstrePer

m b v e r h e y s

i a r i b o a c u l P

l a a r n a a

l b e e K m a n K e u l e n

b o r o e j

W a s m a l a o a

a u K o o P m a n a

y h a i t i n K f e a r

e i h l r d

n g j a c o b s i d

b y l s m a a l o n t n

e m e n g e l b e r g e

r K s r s

g K r e b b e r s j a n s e n

o n W a a m

b e t s r W a a r d u m o

s m i t s a i t e e

e P u l b a K e l s

b e i n u m r

In onderstaand schema staan woor-den die betrekking hebben op de 200 jaar geleden geboren componist Felix Mendelssohn, kriskras door elkaar van boven naar beneden, van links naar rechts en diagonaal. De letters mogen meerdere keren gebruikt wor-den. De overgebleven letters vormen in volgorde van boven naar beneden een minder bekende compositie van Mendelssohn.

De te vinden woorden zijn:AltAntigoneAthalieBachBartholdyBasBergerBerliozBruilofsmarsCelineDresdenDuoEliasFannyFelixGadeGoetheGrazHenselItaliaanse symfonieJensenJeugdwerk

JoodKoraalKwartetLeaLeipzigLieder ohne WorteMatthauspassionMidsommernachtstraumMosesMoschelesMotetNonetOctetOdeOratoriumPaulusPianoPsalmenRacineRomeRondoSaltarelloSchotse symfonie

SchumannShakespeareSextetSpinnerliedSonateSopraanStemSterTenorTerzetTonenTrio

VioolconcertWeberWeimarWenenWonderkindZelter

stuur uw oplossing voor 30 oktober 2009 aan:vereniging klassieke Zakenpostbus 2261200 Ae [email protected]

Onder de goede inzenders worden tien exemplaren verloot van de cd

Felix Mendelssohn Bartholdy Anti-gone door Kammerchor Stuttgart o.l.v. Frieder Bernius.Met dank aan Codaex

Het veelvuldig bekroonde Harmonia Mundi heeft een 30-delige cd-box samengesteld die even bijzon-der is als het label zelf. Geestelijke werken uit de vroegste ge-

schiedenis, polyfone missen uit middeleeuwen en renaissance, vespers

uit de barok, de grote oratoria – het is slechts een greep uit de royale se-

lectie. Onder de uitvoerenden zijn Paul Hillier, Paul Van Nevel, Philippe

Herreweghe, William Christie en andere Harmonia Mundi-sterren met

hun ensembles. Een box voor de echte kenner!

exclusievebox-aanbieding

juwelen uit DeColleCtie vanHArMoNIA MUNDI

49 ,95*59 ,95KLASSIEKEZAKEN adviesprijs**

Voor clubleden slechts

30 CD BoX

€ 10 ,-koRTING

voor clubleden

josquin, Palestrina, machaut, monteverdi, dunstable, gesualdo, bach, händel, mendelssohn, beethoven, rachmaninov, bernstein e.a.Geestelijke meesterwerken, integraal uitgevoerd René Jacobs, William Christie, Philippe Herreweghe, Kent Nagano e.a.hmX 2908304.33 (30 Cd’s)/095 466 VKZ

Deze uitgave van Klassieke Zaken wordt u aangeboden door:

30CD BoX

* Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 2 ** Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 20 november 2009.

klassieke zaken 5 2009

Documents

Transcript of klassieke zaken 5 2009