Klasse voor Ouders 136

12
december 2010 136 WIN: 20 luisterboeken – 200 filmtickets – 5 kindermeubels Sander stottert TV.KLASSE Spiekbriees oudercontact KLIK & PRINT Brave meisjes - stoute jongens? Gelijke kansen

description

Klasse voor Ouders is een een gratis blad uitgegeven door het Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming. Scholen die zich inschrijven bezorgen het aan ouders van leerlingen van de basisschool en de eerste graad secundair onderwijs. Andere bladen van Klasse zijn: Klasse voor Leraren, Maks! en Yeti.

Transcript of Klasse voor Ouders 136

Page 1: Klasse voor Ouders 136

december 2010 • 136

WIN: 20 luisterboeken – 200 fi lmtickets – 5 kindermeubels

Sander stotterttv.kLaSSe

Spiekbriefj es oudercontact

kLIk & prINt

Brave meisjes -stoute jongens?

Gelijke kansen

Page 2: Klasse voor Ouders 136

Op de cover…

Tweeling Vic en Anna zijn vijf. Vic vindt het leuk om een jongen te zijn. Zo kan hij met andere jongens spelen en naar Spiderman kijken. Anna is graag een meisje want dan kan ze een prinses zijn.

Opvoed pensioenWe staan in de badkamer onze tanden

te poetsen. Mijn dochter van twaalf

en ik. “Nog tien jaar”, mompel ik, “en

dan ben ik met opvoedpensioen”. Ze

kijkt me geschokt aan: “Maar dan ben

ik nog maar tweeëntwintig!”. Mooi

vooruitzicht, vind ik dat. Dan moet de

klus toch min of meer geklaard zijn.

“Ik wil gewoon niet meer die dage-

lijkse opvoedingsstrijd”, stel ik haar

gerust. Misschien politiek niet correct

om daarover te beginnen met je kind.

Maar ik heb het gevoel dat ze me

kan volgen. Ik geniet van mijn rol als

mama, maar af en toe wil je ook eens

‘vakantie’. Dat kan niet natuurlijk.

Want op vakantie ben je ook mama.

En ook als je 's avonds uitgeteld op de

sofa valt. Of als je kind iets uitvreet en

je een straf moet verzinnen terwijl je

eten staat te koken. Opvoedpensioen

dus. Zou zoiets bestaan? Nog tien jaar.

Hoe zou dat voelen?

Greetje Boelen is mama van Lieven (14) en Heleen (12). Zij schreef dit ‘pensioenverhaal’. Je hebt een leuk verhaal, een kleine bedenking bij opvoeding en onderwijs en wil dat graag publiceren? Schrijf maximaal 15 regels naar [email protected]. Er wacht je een verrassing.

Klasse voor Ouders verschijnt negen keer per schooljaar. Deze Klasse voor Ouders verscheen op 17 december 2010. Het volgende nummer zit in de schooltas van je kind vanaf 17 januari 2011.Lees ook mee op www.klasse.be/ouders of via de gratis e-brief Ouders XTR.

Uit de pen

1 op de 7 kinderen leeft in armoedeZe klagen amper dat ze het koud hebben, hun woning te klein is, ze niet op vakantie kunnen, geen computer hebben of dat ze nooit naar een bioscoop of museum kunnen gaan. Niemand hoeft zich daardoor minder te voelen. Ook niet omdat zijn kerstboom kleiner is.

©

Peter Van Hoof

©

Jason Stang/Corbis

2 Klasse voor ouders3 Klasse voor ouders

Page 3: Klasse voor Ouders 136

Deze maandNr. 136 | december 2010

In dit nummer

In je mailboxOp de website

Op TV.Klasse

School: 8

Overzitten met vrijstellingen?

Win: 10

200 fi lmtickets, 5 kindermeubels, 20 luisterboeken

Doen: 11

Juf Colette krijgt bloemen

Abonneer je op de gratis e-brief Ouders XTR en win het Low Impact Kids-boek.www.klasse.be/ouders/xtr

Verklein je ecologische voetafdrukwww.klasse.be/ouder

De Truc van juf Jarle: even relaxen www.klasse.be/ouders/tv

“Start het gesprek met een glimlach”

Lees meer over oudercontact op pagina 4

“Wie een verkeersongeval veroorzaakt, krijgt snel een stempel”(Guido, veroorzaker van een verkeersongeluk)

Lees meer op pagina 12

©

Peter van hoof

2 Klasse voor ouders3 Klasse voor ouders Klasse voor ouders 3

Page 4: Klasse voor Ouders 136

StarterSpakketNAAR HET OUDERCONTACTStraks oudercontact? Dan helpt dit misschien: een kijklijst: vul hem op voorhand in en vraag ook de leraar om dat te doen. een checklist: inspireert je voor en na het gesprek. Zeven praatkaartjes: ze helpen je tijdens het gesprek.

Print ze op www.klasse.be/ouders/klikenprint

www.klasse.be/ouders

Kijklijst voor het oudercontactBinnenkort oudercontact? Vul dan deze kijklijst over je kind in en neem hem mee naar het oudercontact. Ziet de leraar hetzelfde? Stof voor een boeiend gesprek?

Deze vijf woorden passen bij ........................................................................................(naam van je kind invullen)

teruggetrokken spontaan opgewekt somber

makkelijk vermoeiend ontspannen gespannen

open stil levendig passief

onzeker jaloers rustig lawaaierig

overactief ondernemend driftig geduldig

agressief ongeïnteresseerd nieuwsgierig ...

Zo zie ik ..................................................................................................(naam van je kind invullen)

heeft plezier in het leven ja neen soms

is zeker van zichzelf ja neen soms

is snel bang ja neen soms

komt goed voor zichzelf op ja neen soms

toont spontaan emoties ja neen soms

vertelt graag over ervaringen ja neen soms

gaat met plezier naar school ja neen soms

vraagt hulp als dat nodig is ja neen soms

speelt met andere kinderen ja neen soms

heeft vaak ruzie ja neen soms

helpt andere leerlingen ja neen soms

is fit en gezond ja neen soms

werkt of speelt geconcentreerd ja neen soms

is vlug afgeleid ja neen soms

is vlug ontmoedigd als iets niet lukt ja neen soms

kan zelf een tijd met iets bezig zijn ja neen soms

verveelt zich vlug ja neen soms

maakt af waar hij/zij aan begonnen is ja neen soms

NL

StarterSpakketStarterSpakketStarterSpakketStarterSpakketStarterSpakketStarterSpakket

Klaar voor het gesprek met de leraar?

Algemene tips voor een vlot contactVÓÓR HET GESPREK:• Ik praat met mijn kind. Welke vragen heeft het, wat wil het zeker weten?

Kan het nog iets verduidelijken (een slechte toets, een opmerking van een

leraar, waarom het zegt ‘Die van Frans is een bitch’).

• Ik kijk na of het verhaal van mijn kind klopt.

• Ik praat, zo mogelijk, met mijn partner: wat wil hij/zij weten, vragen,

zeggen…?• Wat wil ik weten? Ik maak een lijstje met vragen die ik wil stellen.

• Wat wil ik zeggen? Ik maak een lijstje van wat ik wil vertellen.

• Ik heb een afspraak (datum en uur) en houd me eraan.TIJDENS HET GESPREK:• Ik open het gesprek met een positieve noot.

• Ik luister naar wat de leraar zegt, maar ook naar wat hij denkt en voelt.

• Als ik iets niet snap, vraag ik aan de leraar om te verduidelijken.

• Ik praat enkel over mijn eigen kind.• Ik blijf rustig en vriendelijk. Bij problemen zoeken we samen een oplossing,

geen schuldige.• Bij problemen komen we tot een actieplan. Wie doet wat en hoe?

En hoe vertalen we die afspraken voor het kind?

• Vraag om duidelijke informatie, duidelijk advies, duidelijke afspraken.

• Ik vraag niet enkel naar punten en prestaties, maar ook naar hoe mijn kind

is in de groep.• Ik probeer ook de gevoelens van de leraar te begrijpen.

Ik probeer me in te leven in zijn situatie.• Ik hou me aan de voorziene tijd. Geen tijd genoeg?

Ik maak een vervolgafspraak.• Ik overloop met de leraar de gemaakte afspraken.

Zijn ze duidelijk en haalbaar?

VERSLAGZO IS MIJN KIND OP SCHOOL:....................................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................................

DIT WILLEN WE SAMEN BEREIKEN:....................................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................................

DIT SPREKEN WE AF:....................................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................................

www.klasse.be/ouders

NL

Deze zeven praatkaartjes inspireren je tijdens het

oudercontact. Print ze op sterk papier en hou ze met een

splitpen bij elkaar. Ideaal als spiekbriefje bij elk gesprek?

www.klasse.be/ouders/klikenprint

Bereid je gesprek goed voor.

Dat maakt je rustig.

Adem rustig diep in en uit.

Breng iemand m

ee: je partner, oma, je kind.

Zeg gerust tegen de leraar dat je wat

zenuwachtig bent.

IK BEN ZENUW

ACHTIG

Breng iemand m

ee: je partner, oma, je kind.

1. Check op voorhand of je kritiek gegrond

is.2. Bedenk hoe je je kritiek formuleert. Wat

is de essentie? Haal je er de scherpe

kantjes af? Oefen al eens met je partner,

een vriendin…

3. Geef kritiek rechtstreeks aan wie ze moet

krijgen, niet via via. Dat is roddelen.

4. Vermijd een aanvallende houding

(stemverheffi ng, dreigende

lichaamstaal).

5. Vraag je steeds af hoe jij zelf kritiek zou

willen horen.

6. Geef de andere de ruimte en tijd om zich

te verduidelijken.

KRITIEK GEVEN

Breng iemand m

ee: je partner, oma, je kind.

3.

4. Vermijd een aanvallende houding

(stemverheffi ng, dreigende

lichaamstaal).

5. Vraag je steeds af hoe jij zelf kritiek zou

willen horen.

6. Geef de andere de ruimte en tijd om zich

te verduidelijken.

Voel je niet meteen aangevallen als de

leraar een probleem aankaart. Hij wil

je kind helpen.

1. Laat de leraar uitspreken, reageer niet

te snel. 2. Vraag voorbeelden:

“Welk gedrag stelt mijn kind

precies?”

3. Check of je het goed begrepen hebt

“Begrijp ik het goed dat…"

4. Toon je gevoelens.

“Als ik dit hoor dan denk ik/voel ik…”

5. De kritiek is terecht? Geef toe en vraag tips:

“Ik herken dat, wat kunnen we doen?”

6. De kritiek is onterecht?

Staaf met voorbeelden en kijk vooruit.

“Ik herken dat niet. Thuis… Wat doen

KRITIEK KRIJGEN

TIP: Voer geen discussie over de opvoed-

ing die je thuis geeft. Keer telkens terug

naar de situatie op school.

2.

3. Check of je het goed begrepen hebt

4. Toon je gevoelens.

“Als ik dit hoor dan denk ik/voel ik…”

5. De kritiek is terecht? Geef toe en vraag tips:

“Ik herken dat, wat kunnen we doen?”

6. De kritiek is onterecht?

Staaf met voorbeelden en kijk vooruit.

“Ik herken dat niet. Thuis… Wat doen

Voer geen discussie over de opvoed-

ing die je thuis geeft. Keer telkens terug

naar de situatie op school.

Vraag de leraar om ook iets positiefs te zeggen.

ALTIJD SLECHT NIEUWS?De leraar praat aan één stuk door onderbreek beleefd“Ik zou daar ook graag iets over zeggen.”

De leraar ziet jouw standpunt niet vraag om bevestiging“Begrijp je mij?”

De leraar maakt geen tijd voor jouw vragen zet je punten op de agenda“Ik wil het seffens even hebben over… Kan dat?”

De leraar weet het beter maak duidelijk dat jij ook deskundig bent.

Jij kent je kind thuis en bepaalt de opvoeding. De leraar kent je kind in de klas en weet welke onderwijsaanpak de beste is.

LUISTERT DE LERAAR?

MOND

Start met een glimlach

(= positieve relatie).

OGEN

Zoek oogcontact

(= toont belangstelling).

SCHOUDER

Draai je lichaam naar de leraar

= gericht op de ander).

ROMP

Leun lichtjes naar voren

(= betrokkenheid).

ARM

Gesticuleer niet te veel

(= onrust).

KEEL

Spreek met een rustige, lage stem

(= zelfzeker).

MIJN LICHAAM

SPREEKT

De leraar weet het beter

Jij kent je kind thuis en bepaalt de opvoeding. De leraar kent je kind in de klas en weet welke onderwijsaanpak de beste is.

MOND

Start met een glimlach

(= positieve relatie).

OGEN

Zoek oogcontact

(= toont belangstelling).

SCHOUDER

Draai je lichaam naar de leraar

= gericht op de ander).

ROMP

Leun lichtjes naar voren

(= betrokkenheid).

ARM

Gesticuleer niet te veel

(= onrust).

KEEL

Spreek met een rustige, lage stem

(= zelfzeker).

MIJN LICHAAM

SPREEKT

DO• Zeg wat je voelt: “I

k voel me…”

• Vertel over de oorzaak. Geef concrete

voorbeelden. “Ik zie/hoor/le

es…”

• Geef aan wat jij zou willen:

“Ik zou willen dat…”

• Zoek een doel dat je met de leraar deelt:

“We willen allebei dat…”

• Vraag wat je samen kan doen:

“Hoe kunnen we…”

DON’T

• Gevoelens opkroppen.

• Een schuldige zoeken, verwijten.

• Overreageren en eisen stellen.

IK BEN BOOS

Je kind is niet geholpen met een

ruzie tussen thuis en school.

MIJN LICHAAM

SPREEKT

Voel je niet meteen aangevallen als de

leraar een probleem aankaart. Hij wil je

kind helpen.

1. Laat de leraar uitspreken, reageer niet

te snel.

2. Vraag voorbeelden:

“Welk gedrag stelt mijn kind precies?”

3. Check of je het goed begrepen hebt

“Begrijp ik het goed dat…"

4. Toon je gevoelens.

“Als ik dit hoor dan denk ik/voel ik…”

5. De kritiek is terecht? Geef toe en vraag tips:

“Ik herken dat, wat kunnen we doen?”

6. De kritiek is onterecht?

Staaf met voorbeelden en kijk vooruit.

“Ik herken dat niet. Thuis… Wat doen

we nu verder?”

KRITIEK KRIJGEN

TIP: Voer geen discussie over de opvoe-

ding die je thuis geeft. Keer telkens terug

naar de situatie op school.

DO• Zeg wat je voelt: “Ik voel me…”

• Vertel over de oorzaak. Geef concrete voor-

beelden. “Ik zie/hoor/lees…”

• Geef aan wat jij zou willen:

“Ik zou willen dat…”

• Zoek een doel dat je met de leraar deelt:

“We willen allebei dat…”

• Vraag wat je samen kan doen:

“Hoe kunnen we…”

DON’T• Gevoelens opkroppen.

• Een schuldige zoeken, verwijten.

• Overreageren en eisen stellen.

IK BEN BOOS

Je kind is niet geholpen met een

ruzie tussen thuis en school.

1. Check op voorhand of je kritiek gegrond is.

2. Bedenk hoe je je kritiek formuleert. Wat is

de essentie? Haal je er de scherpe kantjes

af? Oefen al eens met je partner, een

vriend(in)…

3. Geef kritiek rechtstreeks aan wie ze moet

krijgen, niet via via. Dat is roddelen.

4. Vermijd een aanvallende houding

(stemverheffi ng, dreigende lichaamstaal).

5. Vraag je steeds af hoe jij zelf kritiek zou

willen horen.

6. Geef de andere de ruimte en tijd om zich

te verduidelijken.

KRITIEK GEVEN

Vraag de leraar

om ook iets

positiefs te

zeggen.

ALTIJD

SLECHT NIEUWS?

De leraar praat aan één stuk door?

onderbreek beleefd

“Ik zou daar ook graag iets over zeggen.”

De leraar ziet jouw standpunt niet?

vraag om bevestiging

“Begrijp je mij?”

De leraar maakt geen tijd voor jouw vragen?

zet je punten op de agenda

“Ik wil het seffens even hebben over… Kan dat?”

De leraar weet het beter?

maak duidelijk dat jij ook deskundig bent.

“Thuis ervaar ik een ander kind.”

Jij kent je kind thuis en bepaalt de opvoeding.

De leraar kent je kind in de klas en weet welke

onderwijsaanpak de beste is.

LUISTERT DE LERAAR?

Bereid je gesprek goed voor.

Dat maakt je rustig.

Adem rustig diep in en uit.

Breng iemand mee: je partner, oma, je kind.

Zeg gerust tegen de leraar dat je wat

zenuwachtig bent.

IK BEN ZENUWACHTIG

MOND Start met een

glimlach (= positieve

relatie).

OGEN

Zoek oogcontact

(= toont belang-

stelling).

SCHOUDER

Draai je lichaam

naar de leraar

(= gericht op de

ander).

ROMP

Leun lichtjes

naar voren

(= be-

trokken-heid).

ARM Gesticuleer niet

te veel (= onrust).

KEEL

Spreek met

een rustige,

lage stem

(= zelfzeker).

print dit

STARTERSPAKKET

via www.klasse.be/

ouders/klikenprint

oudercontact

4 Klasse voor ouders5 Klasse voor ouders

Page 5: Klasse voor Ouders 136

StarterSpakketNAAR HET OUDERCONTACT

Klaar voor het gesprek met de leraar?

Algemene tips voor een vlot contactVÓÓR HET GESPREK:• Ik praat met mijn kind. Welke vragen heeft het, wat wil het zeker weten?

Kan het nog iets verduidelijken (een slechte toets, een opmerking van een

leraar, waarom het zegt ‘Die van Frans is een bitch’).

• Ik kijk na of het verhaal van mijn kind klopt.

• Ik praat, zo mogelijk, met mijn partner: wat wil hij/zij weten, vragen,

zeggen…?• Wat wil ik weten? Ik maak een lijstje met vragen die ik wil stellen.

• Wat wil ik zeggen? Ik maak een lijstje van wat ik wil vertellen.

• Ik heb een afspraak (datum en uur) en houd me eraan.TIJDENS HET GESPREK:• Ik open het gesprek met een positieve noot.

• Ik luister naar wat de leraar zegt, maar ook naar wat hij denkt en voelt.

• Als ik iets niet snap, vraag ik aan de leraar om te verduidelijken.

• Ik praat enkel over mijn eigen kind.• Ik blijf rustig en vriendelijk. Bij problemen zoeken we samen een oplossing,

geen schuldige.• Bij problemen komen we tot een actieplan. Wie doet wat en hoe?

En hoe vertalen we die afspraken voor het kind?

• Vraag om duidelijke informatie, duidelijk advies, duidelijke afspraken.

• Ik vraag niet enkel naar punten en prestaties, maar ook naar hoe mijn kind

is in de groep.

• Ik overloop met de leraar de gemaakte afspraken.

VERSLAGZO IS MIJN KIND OP SCHOOL:....................................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................................

• Vraag om duidelijke informatie, duidelijk advies, duidelijke afspraken.

• Ik vraag niet enkel naar punten en prestaties, maar ook naar hoe mijn kind

• Ik overloop met de leraar de gemaakte afspraken.

Deze zeven praatkaartjes inspireren je tijdens het

oudercontact. Print ze op sterk papier en hou ze met een

splitpen bij elkaar. Ideaal als spiekbriefje bij elk gesprek?

www.klasse.be/ouders/klikenprint

Bereid je gesprek goed voor.

Dat maakt je rustig.

Adem rustig diep in en uit.

Breng iemand m

ee: je partner, oma, je kind.

Zeg gerust tegen de leraar dat je wat

zenuwachtig bent.

IK BEN ZENUW

ACHTIG

Breng iemand m

ee: je partner, oma, je kind.

1. Check op voorhand of je kritiek gegrond

is.2. Bedenk hoe je je kritiek formuleert. Wat

is de essentie? Haal je er de scherpe

kantjes af? Oefen al eens met je partner,

een vriendin…

3. Geef kritiek rechtstreeks aan wie ze moet

krijgen, niet via via. Dat is roddelen.

4. Vermijd een aanvallende houding

(stemverheffi ng, dreigende

lichaamstaal).

5. Vraag je steeds af hoe jij zelf kritiek zou

willen horen.

6. Geef de andere de ruimte en tijd om zich

te verduidelijken.

KRITIEK GEVEN

Breng iemand m

ee: je partner, oma, je kind.

3.

4. Vermijd een aanvallende houding

(stemverheffi ng, dreigende

lichaamstaal).

5. Vraag je steeds af hoe jij zelf kritiek zou

willen horen.

6. Geef de andere de ruimte en tijd om zich

te verduidelijken.

Voel je niet meteen aangevallen als de

leraar een probleem aankaart. Hij wil

je kind helpen.

1. Laat de leraar uitspreken, reageer niet

te snel. 2. Vraag voorbeelden:

“Welk gedrag stelt mijn kind

precies?”

3. Check of je het goed begrepen hebt

“Begrijp ik het goed dat…"

4. Toon je gevoelens.

“Als ik dit hoor dan denk ik/voel ik…”

5. De kritiek is terecht? Geef toe en vraag tips:

“Ik herken dat, wat kunnen we doen?”

6. De kritiek is onterecht?

Staaf met voorbeelden en kijk vooruit.

“Ik herken dat niet. Thuis… Wat doen

KRITIEK KRIJGEN

TIP: Voer geen discussie over de opvoed-

ing die je thuis geeft. Keer telkens terug

naar de situatie op school.

2.

3. Check of je het goed begrepen hebt

4. Toon je gevoelens.

“Als ik dit hoor dan denk ik/voel ik…”

5. De kritiek is terecht? Geef toe en vraag tips:

“Ik herken dat, wat kunnen we doen?”

6. De kritiek is onterecht?

Staaf met voorbeelden en kijk vooruit.

“Ik herken dat niet. Thuis… Wat doen

Voer geen discussie over de opvoed-

ing die je thuis geeft. Keer telkens terug

naar de situatie op school.

Vraag de leraar om ook iets positiefs te zeggen.

ALTIJD SLECHT NIEUWS?De leraar praat aan één stuk door onderbreek beleefd“Ik zou daar ook graag iets over zeggen.”

De leraar ziet jouw standpunt niet vraag om bevestiging“Begrijp je mij?”

De leraar maakt geen tijd voor jouw vragen zet je punten op de agenda“Ik wil het seffens even hebben over… Kan dat?”

De leraar weet het beter maak duidelijk dat jij ook deskundig bent.

Jij kent je kind thuis en bepaalt de opvoeding. De leraar kent je kind in de klas en weet welke onderwijsaanpak de beste is.

LUISTERT DE LERAAR?

MOND

Start met een glimlach

(= positieve relatie).

OGEN

Zoek oogcontact

(= toont belangstelling).

SCHOUDER

Draai je lichaam naar de leraar

= gericht op de ander).

ROMP

Leun lichtjes naar voren

(= betrokkenheid).

ARM

Gesticuleer niet te veel

(= onrust).

KEEL

Spreek met een rustige, lage stem

(= zelfzeker).

MIJN LICHAAM

SPREEKT

De leraar weet het beter

Jij kent je kind thuis en bepaalt de opvoeding. De leraar kent je kind in de klas en weet welke onderwijsaanpak de beste is.

MOND

Start met een glimlach

(= positieve relatie).

OGEN

Zoek oogcontact

(= toont belangstelling).

SCHOUDER

Draai je lichaam naar de leraar

= gericht op de ander).

ROMP

Leun lichtjes naar voren

(= betrokkenheid).

ARM

Gesticuleer niet te veel

(= onrust).

KEEL

Spreek met een rustige, lage stem

(= zelfzeker).

MIJN LICHAAM

SPREEKT

DO• Zeg wat je voelt: “I

k voel me…”

• Vertel over de oorzaak. Geef concrete

voorbeelden. “Ik zie/hoor/le

es…”

• Geef aan wat jij zou willen:

“Ik zou willen dat…”

• Zoek een doel dat je met de leraar deelt:

“We willen allebei dat…”

• Vraag wat je samen kan doen:

“Hoe kunnen we…”

DON’T

• Gevoelens opkroppen.

• Een schuldige zoeken, verwijten.

• Overreageren en eisen stellen.

IK BEN BOOS

Je kind is niet geholpen met een

ruzie tussen thuis en school.

MIJN LICHAAM

SPREEKT

Voel je niet meteen aangevallen als de

leraar een probleem aankaart. Hij wil je

kind helpen.

1. Laat de leraar uitspreken, reageer niet

te snel.

2. Vraag voorbeelden:

“Welk gedrag stelt mijn kind precies?”

3. Check of je het goed begrepen hebt

“Begrijp ik het goed dat…"

4. Toon je gevoelens.

“Als ik dit hoor dan denk ik/voel ik…”

5. De kritiek is terecht? Geef toe en vraag tips:

“Ik herken dat, wat kunnen we doen?”

6. De kritiek is onterecht?

Staaf met voorbeelden en kijk vooruit.

“Ik herken dat niet. Thuis… Wat doen

we nu verder?”

KRITIEK KRIJGEN

TIP: Voer geen discussie over de opvoe-

ding die je thuis geeft. Keer telkens terug

naar de situatie op school.

DO• Zeg wat je voelt: “Ik voel me…”

• Vertel over de oorzaak. Geef concrete voor-

beelden. “Ik zie/hoor/lees…”

• Geef aan wat jij zou willen:

“Ik zou willen dat…”

• Zoek een doel dat je met de leraar deelt:

“We willen allebei dat…”

• Vraag wat je samen kan doen:

“Hoe kunnen we…”

DON’T• Gevoelens opkroppen.

• Een schuldige zoeken, verwijten.

• Overreageren en eisen stellen.

IK BEN BOOS

Je kind is niet geholpen met een

ruzie tussen thuis en school.

1. Check op voorhand of je kritiek gegrond is.

2. Bedenk hoe je je kritiek formuleert. Wat is

de essentie? Haal je er de scherpe kantjes

af? Oefen al eens met je partner, een

vriend(in)…

3. Geef kritiek rechtstreeks aan wie ze moet

krijgen, niet via via. Dat is roddelen.

4. Vermijd een aanvallende houding

(stemverheffi ng, dreigende lichaamstaal).

5. Vraag je steeds af hoe jij zelf kritiek zou

willen horen.

6. Geef de andere de ruimte en tijd om zich

te verduidelijken.

KRITIEK GEVEN

Vraag de leraar

om ook iets

positiefs te

zeggen.

ALTIJD

SLECHT NIEUWS?

De leraar praat aan één stuk door?

onderbreek beleefd

“Ik zou daar ook graag iets over zeggen.”

De leraar ziet jouw standpunt niet?

vraag om bevestiging

“Begrijp je mij?”

De leraar maakt geen tijd voor jouw vragen?

zet je punten op de agenda

“Ik wil het seffens even hebben over… Kan dat?”

De leraar weet het beter?

maak duidelijk dat jij ook deskundig bent.

“Thuis ervaar ik een ander kind.”

Jij kent je kind thuis en bepaalt de opvoeding.

De leraar kent je kind in de klas en weet welke

onderwijsaanpak de beste is.

LUISTERT DE LERAAR?

Bereid je gesprek goed voor.

Dat maakt je rustig.

Adem rustig diep in en uit.

Breng iemand mee: je partner, oma, je kind.

Zeg gerust tegen de leraar dat je wat

zenuwachtig bent.

IK BEN ZENUWACHTIG

MOND Start met een

glimlach (= positieve

relatie).

OGEN

Zoek oogcontact

(= toont belang-

stelling).

SCHOUDER

Draai je lichaam

naar de leraar

(= gericht op de

ander).

ROMP

Leun lichtjes

naar voren

(= be-

trokken-heid).

ARM Gesticuleer niet

te veel (= onrust).

KEEL

Spreek met

een rustige,

lage stem

(= zelfzeker).

Deze tekst kwam tot stand in samenwerking met Maurits Wysmans, de ouderkoepels, het LOP en Onderwijscentrum Brussel.

4 Klasse voor ouders5 Klasse voor ouders

Page 6: Klasse voor Ouders 136

gelijke kansen

Wat zijn volgens jou typische eigenschappen van meisjes en van jongens? vink ze aan en laat dit artikel ook even lezen door je partner of een andere volwassene van het andere geslacht? Denkt hij of zij hetzelfde?

(Deze tekst kwam tot stand in samenwerking met prof. Mieke Van Houtte, genderspecialist aan de UGent)

Klaar?Draai dit blad op zijn kop

Het verschil tussen jongens & meisjesJ OF M? ALS ZE MAAR TALENT HEBBEN

Je denkt dat ‘zelfzeker’, ‘ambitieus’ en ‘com-petitief’ eigenschappen van jongens zijn? En ‘geduldig’, ‘zorgzaam’ en ‘empathisch’ ei-genschappen van meisjes? Dat klopt niet. Niet één van de opgesomde kwaliteiten is typisch mannelijk of vrouwelijk. Je hebt toch een opsplitsing gemaakt? Dan verwacht jij van meisjes andere dingen dan van jongens. Jongens en meisjes moeten zich in de eerste plaats kunnen ontwikke-len op basis van hun interesses en talenten. Misschien is je dochter wel onafhankelijk, ondernemend en zelfzeker of je zoon zorg-zaam, behulpzaam, en gevoelig? Er zijn na-tuurlijk wel verschillen tussen jongens en meisjes. Net als meisjes onderling verschil-len en jongens onderling. Gelukkig maar!

gehoorzaam

ondernemend

behulpzaam

Klaar?

gevoelig verzorgd

zelfstandig

verdraagzaam

Krijgen meisjes en

jongens dezelfde

kansen? *

Verwachten we andere zaken

van jongens en meisjes? *

of zij hetzelfde?

behulpzaam

6 Klasse voor ouders7 Klasse voor ouders

Page 7: Klasse voor Ouders 136

Zijn meisjes anders dan jongens? Ja // Krijgen meisjes en jongens dezelfde kansen? Nee // Verwachten we andere zaken van jongens en meisjes? Ja // Doen jongens en meisjes het even goed op school? Voelen ze zich er even goed? Nee

Lees meer over de antwoorden op deze vragen op www.klasse.be/ouders

Het verschil tussen jongens & meisjes ambitieus

ondernemend

zelfzeker

competitief

empathisch

voorzichtig

zorgzaam

geduldig

verzorgd

zelfstandig

verdraagzaam

ordelijk

(kan zich gemakkelijk inleven in de gevoelens en gedachten van anderen)

(wil altijd de beste zijn)

Zijn meisjes anders dan jongens? *

Doen jongens en

meisjes het even goed

op school? *

©

Peter Van Hoof

6 Klasse voor ouders7 Klasse voor ouders Klasse voor ouders 7Klasse voor ouders 7

Page 8: Klasse voor Ouders 136

De Vraag

Niet te missen

“overzitten met vrijstellingen?” “mijn zoon doet dit schooljaar het tweede jaar secundair over. voor aardrijkskunde, geschiedenis en engels haalde hij vorig jaar een zes. Ik hoorde dat hij dan recht zou hebben op vrijstellingen. klopt dat?”(myriam k.)

Het klopt dat zittenblijvers vrijstellingen kunnen krijgen. Maar scholen zijn niet verplicht om het systeem van vrijstellingen toe te passen. De toelatingsklas-senraad, die in het begin van het schooljaar samenkomt, beslist op basis van het advies van de delibererende klassenraad van het voorgaande schooljaar welke leerling vrijstellingen krijgt. Dat kan maar voor een vak waarvoor de leerling al eerder geslaagd is. Het behalen van een cijfer ‘zes’ zegt op zich niets: het is de toelatingsklassenraad die over de vrijstelling oordeelt. Voor een leerling die vrijstellingen krijgt, moet de school de vrijgekomen uren op een andere manier invullen. Dat kan door verdieping of uitbreiding van de leerstof of door extra aandacht voor die vakken waarvoor de leerling tekorten heeft (remediëring). Een leerling met vrijstellingen gaat dus zeker niet minder uren naar school. In de lagere school krijgen zittenblijvers geen vrijstellingen.

Elk gezin gooit jaarlijks 60 kilo aan voedingswaren weg. Goed voor 330 euro. Een tiende van wat we kopen, belandt ongebruikt in de vuilnisbak. Per vijf potjes yoghurt gooien we er één weg. En van de tien plakjes kaas komen er maar acht en een half tussen een boter-ham terecht. Dat zegt het Brusselse Instituut voor Milieubeheer.

Een op de vijf kinderen heeft zwakke beenderen. Nochtans was de botziekte al in 1930 uitgeroeid in ons land. “Kinderen komen te weinig buiten”, zegt professor Nicholas Clarke (UZ Southampton). Ons lichaam heeft 20 minuten natuurlijk zonlicht nodig om voldoende vitamine D aan te maken. Zonder vitamine D worden de beenderen zwak.

Meer berichten op www.klasse.be/ouders/nieuws

Klik & Print

Je kan op school wel leren dat een appel gezond is,

maar je kan geen appelen eten als je ouders er geen kopen.

(diëtiste Mieke Mommen)

S.o.S aardeElke dag een andere energietip in het midden van de huiskamer? Deze SOS Aarde helpt je. Door kleine ingrepen

kan jouw gezin snel 8 tot 10% (en meer) energie besparen.

www.klasse.be/ouders (klik & print)

8 Klasse voor ouders9 Klasse voor ouders

Thuis WinSchool Doen

Page 9: Klasse voor Ouders 136

Niet te missen

Het aantal drank- en snoepauto-maten in secundaire scholen is ge-daald. In 2006 stond een automaat in 75% van de secundaire scholen. In 2009 was dat nog in 60%. Ook de inhoud is gezonder geworden.

Meer berichten op www.klasse.be/ouders/nieuws

“BESMET MET hET naTUURvIRUS”“als ik zie hoe nieuwsgierig kinderen kunnen zijn, hoe enthousiast, dan besef ik dat we hen echt iets bijbrengen”, zegt natuurouder Hilde pille. “maar ook de sfeer binnen de groep natuurouders is heel fi jn. We zijn allemaal besmet met het natuurvirus.”

aanlEIdIngDirecteur Kristof Casier: “Leerlingen leren het meest over de natuur, ín de natuur. Niet enkel in een boek of schrift. Via Milieu op School (M.O.S) hoorden we over natuurouders. Onze ouders waren meteen verkocht.”

aanPaKNatuurouder Hilde Pille: “Via de provincie volgde ik een cursus. Daar leerden we op een actieve manier vertellen over de natuur. Maar ook hoe je omgaat met verschillende leeftijdsgroepen. Elke maand spelen we samen met de leraren een M.O.S.-toneeltje. Zo zetten we nieuwe aandachtspunten in de spotlight over water, energie, afval, biodiversiteit, verkeer… We ondersteunen hen op natuurwandelingen. We werken dan met kleine groepjes, in een door-schuifsysteem. Je vindt ons ook in de klas. Leerkrachten die les geven over energie, water of recyclage, kunnen een beroep doen op ons. Zelfs tijdens zee-, plattelands- of bosklassen duiken we met de kinderen de plaatselijke natuur in.”

Ouders op school

TIPS VOOR EEN SUCCESVOL NATUUROUDERSPROJECT

Maak duidelijke afspraken. Wie draagt welke verantwoordelijkheid? Zorg voor een vlotte communicatie. Maak iemand contactpersoon. Vermijd dat de natuurouders een hecht, gesloten clubje worden. Zorg voor opvolging van de initiatieven. Betrek de leerlingenraad,

beloon bv. de groenste klas van de maand met een wisselbeker.

De volledige reportage over natuurouders in de vrije basisschool 'De Kleine Prins' in Menen lees je op www.klasse.be/ouders

Jouw ouderraad op deze pagina? Mail naar [email protected]

“Jongens krijgen meer uitdagingen in

de klas dan meisjes”68% Niet akkoord

32% Akkoord

Doe mee aan de polls van Klasse voor Ouders

op www.klasse.be/ouders

Sander stottert bijna niet meer. Maar dat kost hem wel veel moeite. “Als Madonna en Bart Peeters dat overleefd hebben, kan ik dat ook”. Sander vertelt zijn verhaal. En ook zijn ouders en zijn leraar.

Kijk mee op www.klasse.be/ouders/tvklasse

Raadpleeg het dossier over stotteren op www.klasse.be/ouders (klik op dossiers)

Poll

©

lieven van assche

DIT HEB IKSander stottert

8 Klasse voor ouders9 Klasse voor ouders Klasse voor ouders 9

Thuis WinSchool Doen

Page 10: Klasse voor Ouders 136

Familiefi lm

Body worlds

Kindermeubel

liedjesboek

De animatiefi lm ‘Van de kat geen kwaad’ is een detec-tiveverhaal voor de hele familie. Dino is een kat met een dubbelleven: overdag bij het meisje Zoé en ’s nachts bij de inbreker Nico. Vanaf 15 december in de bioscoop. www.vandekatgeenkwaad.com

Klasse voor Ouders geeft 50 keer 4 fi lmtickets cadeau.

Bekijk de anatomie van de mens tot in de kleinste vezels. Hoe je leeft, heeft invloed op je lichaam. Klaar voor een vergelijking tussen een sporter en een 'bourgondiër'? De tentoonstelling 'Body Worlds, The Cycle of Life’ loopt tot 23 januari in Rotterdam. www.bodyworlds.nl

Klasse voor Ouders geeft 10 x 2 tickets cadeau.

Een olifant als stoeltje in de keuken, een vis als opstapje bij de wasbak, een slang als bijzettafeltje. De bObles zijn kleurige, multifunctionele meubels. Kinderen kunnen ermee spelen en experimenteren. www.littlebike.be

Klasse voor Ouders geeft 5 bObles olifanten cadeau.

Wat hebben we vandaag (niet) op school geleerd? Jan De Smet (De Nieuwe Snaar) brengt met dit luisterboek grappige en stoute liedjes.www.lannoo.com

Klasse voor Ouders geeft 20 luisterboeken ‘Wat hebben we vandaag (niet) op school geleerd?’ cadeau.

10 Klasse voor ouders11 Klasse voor ouders

WinSchool Doen

wInMEER

Schrijf je in voor de nieuwsbrief ouders XTR op www.klasse.be/ouders/xtr

vind de winnaars op www.klasse.be/ouders/winnaars

Uittip: BeroepenhuisWat? help je kind een goede studiekeuze maken.Wanneer?acht zondagen tussen 23 januari en 12 juni 2011.Hoe?Maak op een speelse manier kennis met een 40-tal beroepen (in bouw, horeca, metaal, transport, verpleegkunde).

Link?Klik door naar open Zondagen op www.beroepenhuis.be

wInBonKlasse voor Ouders geeft je elke maand vijf tips om samen de wereld, elkaar en jezelf te ontdekken. En om te winnen. Knip deze winbon uit en stuur hem vóór 14 januari 2011 naar: Klasse voor Ouders (winbon) – Koning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel. Je kan deze bon ook invullen op www.klasse.be/ouders/winbon

Ik doe mee en win graag ❍ tickets Body Worlds ❍ fi lmtickets ❍ een olifant ❍ een liedjesboek

Naam: ........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

Adres: ........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

Tel: ........................................................................................................................................................

Thuis

Page 11: Klasse voor Ouders 136

Lezersbrieven

JUF OP FACEBOOK“Mijn zoontje zit in het vierde leerjaar. Zijn juf is met ziekteverlof en nu is er een interimjuf. Gisteren kwam mijn zoon met het verhaal dat zij op Facebook bezig is tijdens de les. Kan dat zomaar? Ik denk dat een juf die nog maar voor de tweede dag in de klas komt wel andere dingen te doen heeft. Ik vind Facebook trouwens voor geen enkele leraar een aanvaardbaar tijdverdrijf tijdens de werkuren. Hoe kan ik dit probleem op school aankaarten?” (Joke V.)

➜ Dag Joke, misschien kan je de directeur op de hoogte brengen. In heel veel bedrijven worden precieze afspraken gemaakt over Facebook. Soms wordt Facebook zelfs vanuit het bedrijf geblokkeerd. Ook op school kun-nen er afspraken komen. Het is het schoolbestuur dat beslist of en in welke omstandigheden Facebook gepast is op school.

MILIEUVRIENDELIJKE KLASSE?“Dag Klasse, ik vind jullie tijdschrift super. Ik lees van het A tot Z. Maar ik zit met een vraagje? Wordt het gedrukt op gerecy-cleerd papier?” (Katrien S)

➜ Dag Katrien het papier van dit tijdschrift komt uit een duurzaam beheerd bos, gereycleerde of gecontroleerde bronnen. Dat herken je aan het PEFC-label op de achterpagina. Meer info op www.pefc.org

Dit is een greep uit de vele reacties die elke maand op de redactie belanden. Schrijf of mail jouw vraag of bedenking naar Klasse voor Ouders – Koning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel – [email protected] Of doe mee op het forum www.klasse.be/ouders

op De WeBSIte

“Soms geven mensen hun ouders/schoonouders niet de

ruimte om te grootouderen, er te zijn voor hun kleinkin-

deren. Ook dat leidt tot veel frustratie en heeft een grote

rol in de ‘strijd’ tussen bv. de beide oma’s. De één krijgt – vaak ook

onbewust – meer ruimte dan de ander, maar die ander krijgt dat dan

weer niet gezegd t.a.v. zijn zoon/dochter en wordt dan maar jaloers

op de andere oma.”

“Mijn moeder overdreef in het begin wel eens met goede raad

en probeerde het soms ‘beter’ te doen als de kinderen kwamen lo-

geren, maar dat is er stilaan uitgegroeid. Ik denk dat oma’s net zoals

mama’s tijd nodig hebben om een evenwicht te vinden.”

“Grootouders en kleinkinderen hebben dikwijls een hechte

band omdat ze een gemeenschappelijke ‘vijand’ hebben: de ouders.”

“Woooow, dit is een steek, regelrecht in mijn moederhart!”

Deel jouw ervaringen op www.klasse.be/ouders (forum)

Bloemen voor

“Bij alles wat juf Colette doet, druipt het enthousiasme eraf. Julie (7) bloeit open in haar buurt. Ze mag zichzelf zijn. kinderen leren relati-veren, is dat niet het belangrijkste wat er bestaat?” vraagt mama karin zich af.

Juf Colette: “Mijn dag is pas goed als elk kind minstens één keer heel hard heeft gelachen. Gaat opletten moeilijk? Dan staan we plots boven op de tafels te dansen. Via een klaspop geef ik Frans. Ik merk dat sommige kinderen daardoor meer durven praten. Een nieuwe taal ontdekken wordt zo een heel levendige bedoening. Acht jaar geleden begon ik een schaakclub op school. Ik zocht een extra uitdaging

voor een hoogbegaafd kind. Dat elk kind zich goed voelt, vind ik veel belangrijker dan cijfers op het rapport. Ook tijdens de speeltijd heb ik hier aandacht voor. Kinderen zijn er anders dan in de klas. Hebben we tijd over? Dan gaan we nog even turnen. Het moeilijkste aan mijn job vind ik kinderen die worstelen met verdriet. Sterfgevallen of echtscheidin-gen kunnen hen echt breken. Later wil ik oma worden en leuke dingen doen met mijn kleinkinderen. Misschien ruil ik mijn klas gedeeltelijk in voor hen. Laat ze me dan maar al-lemaal ‘juf oma’ noemen.”

verraS eeN LeraarKlasse voor Ouders zet elke week ergens in Vlaanderen een leraar in de bloemen. Deze keer viel ze binnen in het tweede leerjaar van basis-school Albertstraat in Beerse. Wil jij ook graag een leraar verrassen? Schrijf of mail wie ze verdient en waarom. Klasse voor Ouders (BLOEMEN) – Koning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel – [email protected]

juf Colette:

“Elke dag heel hard lachen”

10 Klasse voor ouders11 Klasse voor ouders

Thuis WinSchool Doen

Klasse voor ouders 11

Doen

Zondag 6 februari 2011

GOUDEN PLADIJSTeamdag voor gezinnen

Meer info in het januarinummer

Page 12: Klasse voor Ouders 136

Het verhaal plakt aan zijn ziel. Guido (50) vertelt gedreven en tegelijk gelaten. Drie jaar geleden veroor-zaakte hij een zwaar verkeersonge-val. “Ik voelde me schuldig. Iemand zei: ‘Dit kan iedereen overkomen’. Dat luchtte op. Nu voel ik me nog altijd verantwoordelijk."

EEn doodgEwonE avond"Maart 2007, vrijdagavond 21.10u. Ik ga mijn zoon oppikken aan de teken-school. Ik heb geen alcohol gedronken, ben niet met mijn gsm, radio of gps bezig. Buiten is het droog en donker. Ik sta aan een ingewikkeld kruispunt. Ik heb groen. Ik vertrek en draai linksaf om het kruispunt te verlaten. Plots een enorme klap. Ik schrik me rot, de voorruit verbrijzelt. Ik gooi mijn rem-men dicht en stap uit. Er ligt een man op het zebrapad. Ik wil helpen, maar tegelijk wil ik wegvluchten. Ik blijf. Ik zie geen bloed. De man wil rechtstaan. Ik gebied hem te blijven liggen, vraag omstaanders om een deken te bren-gen en de hulpdiensten te bellen. Tot dan weet ik goed wat ik doe. Maar als de ambulanciers overnemen, crash ik."

DIt kaN IeDereeN overkomeN vooRRUIT KaPoT"De ondervraging door de politie ver-loopt zakelijk, maar respectvol. Intus-sen hoor ik via de politieradio berich-ten binnenlopen over het slachtoffer. Zijn toestand blijkt stabiel. Dus mag ik mijn auto verplaatsen en het kruispunt ontruimen. De politie-inspectrice vraagt of ik zelf naar huis durf rijden. Ik twijfel, maar ze stelt me gerust. ‘We slaan je voorruit er eerst volledig uit en volgen je tot thuis. Als je het niet kan, geef je ons een teken.’ Had ik het toen niet gedaan, ik zou waarschijnlijk nooit nog een auto bestuurd hebben…"

SPEElgoEdaUTo hElPT"Thuis krijg ik het moeilijk. De film van het ongeval spookt voortdurend door mijn hoofd. Honderden keren speel ik met een speelgoedautootje de situatie na. Ik zoek een logische verklaring voor wat me is overkomen. Om 2 u ’s nachts plots telefoon. De toestand van het slachtoffer blijkt kritiek. Ik ben volledig in de war. Ik verlang en bid heftig dat die man mag blijven leven. Mijn auto wordt in beslag genomen en uitvoerig getest."

loTgEnoTEnwERKIng"Die ochtend wil ik het slachtoffer opzoeken. Maar op intensieve zorgen mag ik niet binnen. ‘Koop een kaartje en schrijf er iets op’, zegt een hulp-vaardige verpleegster. Uiteindelijk speelt de politie-inspectrice die het PV opstelde, een bemiddelende rol. ‘Laat ons in het vervolg in het café af-spreken in plaats van op het zebrapad ervoor’, grapte het slachtoffer later bij een eerste gesprek. Die woorden waren een hele opluchting voor mij. Om alles een plaats te geven in mijn leven, heb ik een lotgenotenwerking opgericht voor veroorzakers van verkeersongevallen. Ik hoop dat het andere veroorzakers helpt om hun verantwoordelijkheid op te nemen, en herstelbemiddeling te durven opstarten, samen met hun slachtoffer of nabestaanden. Dit is voor beide partijen een manier om wat gebeurd is te kunnen verwerken en zin te geven."

Lees het volledige verhaal op www.klasse.be/ouders

roNDpuNt zorgt voor opvang van iedereen die bij een verkeersongeval is betrokken: slachtoffers en nabestaanden, getuigen, veroorzakers en hun familie, [email protected] - www.watnaeenverkeersongeval.be - tel 03 205 74 80

Guido (50):

dit blad is gratis. het wordt uitgegeven door het vlaams ministerie van onderwijs en vorming. Scholen die zich inschrijven bezorgen het aan ouders van leerlingen van de basisschool en de eerste graad secundair onderwijs. Er is ook een Klasse voor leerkrachten; Yeti, een blad voor kinderen van het vijfde en zesde leerjaar en Maks!, een tijdschrift voor leerlingen vanaf de tweede graad secundair. Foto cover: Peter van hoof

Klasse voor oudersKoning albert II-laan 15 - 1210 Brusselabo: tel 02 553 95 07Redactie: tel 02 553 96 86www.klasse.be/ouders - [email protected] 3200 aarschot 1maandblad niet in mei, juli en augustusp409039

Hoofdredacteur: leo Bormans eindredactie: Michel van laere en annelies vaneechoutte redactie: Bavo wouters, wim vercruysse m.m.v. Mieke Santermans en leen leemans Secretariaat: Souadia El-Moussaoui vorm geving: Mieke Keymis, Peter Mulders en Tim Sels tv.klasse: Elke Broothaerts, wouter vanmol en hans vanderspikken Sites: Michel aerts en Toon van de Putte verantwoordelijk uitgever: Jo de Ro

©

Peter Van Hoof