Klasse voor Leraren 164

56
Maandblad voor Onderwijs in Vlaanderen Nr.164 • April 2006 www.klasse.be GON- BEGELEIDER G EERT : «V RIJBUITER IN ONDERWIJS » STEEDS MEER STEEDS MEER TIENERS ZWANGER TIENERS ZWANGER KLEUTERS KLEUTERS BISSEN BISSEN GELIJKE GELIJKE KANSEN KANSEN DOORGELICHT DOORGELICHT

description

Maandblad voor Onderwijs in Vlaanderen. Uitgegeven door het Vlaams ministerie van Onderwijs en Vorming. Voor scholen die dat wensen, is er ook Yeti (derde graad lager onderwijs), Klasse voor Ouders (kleuteronderwijs t/m tweede jaar secundair onderwijs) en Maks! (derde t/m zevende jaar secundair onderwijs). Lees meer op www.klasse.be

Transcript of Klasse voor Leraren 164

Page 1: Klasse voor Leraren 164

Maandblad voor Onderwijs in Vlaan de ren

Nr.164 • April 2006 www.klasse.be

GON-BEGELEIDER GEERT:«VRIJBUITER IN ONDERWIJS»

STEEDS MEER STEEDS MEER TIENERS ZWANGERTIENERS ZWANGER

KLEUTERS KLEUTERS BISSENBISSEN

GELIJKE GELIJKE KANSEN KANSEN DOORGELICHTDOORGELICHT

Page 2: Klasse voor Leraren 164

2 KLASSE NR.164

«Waarom staan er altijd zo’n gewone mensen in Maks?», vraagt een zeventienjarige leer-ling tijdens een panelgesprek. «Soms hebben ze zelfs puistjes!». Dat puistjes op de foto’s van haar lievelingslectuur deskundig worden weggewerkt, weet ze niet. Dat ze geen stap verder komt met zich te spiegelen aan idolen evenmin. Haar klasgenote zegt dat ze die gewone verhalen van gewone mensen net het liefst leest en ze gebruikt er zelfs vaktermen voor: «Dat helpt je toch om je eigen identiteit te ontwikkelen». De verhalen, reportages en interviews in Klasse, Yeti, Maks! en Klasse voor Ouders spelen zich, net als een goed klasge-sprek, meestal af op drie niveaus. Ze blijven niet hangen bij identity («Ik ben Karolien en ik chat graag»). Ze proberen door te dringen tot twee hogere niveaus: refl ection («En ik? Welke kansen of valkuilen heb ik gezien?») en responsibility («Welke verantwoordelijk-heid neem ik ten slotte?»). Je kan het dan uiteindelijk eens of oneens zijn, maar je krijgt de kans je te spiegelen aan echte mensen en je wordt uitgedaagd zelf verantwoordelijk te zijn voor de keuzes die je maakt. Zoiets heet dan empowerment: mensen kracht en mid-delen geven om het samen met anderen zélf te kunnen doen. Dat proberen we de leerlingen al van jongsaf aan te leren. Leraren zijn er goed in om die processen te begeleiden. De onderwijsinspectie noteert in haar jongste verslag echter ook (en dat lezen we met z’n allen niet graag, al herkennen we het wel) dat veel leraren niet graag aan zelfrefl ectie doen en zich niet graag een spiegel laten voorhouden. Ze staan nogal op hun auto-nomie binnen de muren van hun klas. De school kan zoveel doelen voorop stellen als ze wil, van zodra ze vertaald worden naar de leraar voor zijn klas, gaat het deurtje dicht. Het zijn nochtans die scholen waar de leraren met open deuren wel kritisch voor zichzelf durven zijn, waar het meest geleerd wordt: door de leraren én door de leerlingen. Die met puistjes. En die zonder.

Zonder puistjes

OP DE COVERLEEFTIJD: 35OPLEIDING: Onderwijzer, lagere normaalschool Hasselt (nu Hogeschool Limburg)JOB: GON-begeleider, leraar muzische vorming in MPI De Mast, KasterleeMOTTO: «Het is nooit te laat om keuzes te maken.»

«Roest niet vast in de klas, je vindt altijd een tweede adem.» Dat motto én rock-

muziek drijft Geert Plessers sinds 1 september als GON-begeleider en leraar muzische vorming. Hoe dat klinkt op Studio Brussel?

«Noem mij maar manisch-

expressief»

© LUC D

AELEMANS

Zeven jaar voor de klas, dan zeven jaar studiemeester. Ben je nu voor zeven jaar vertrokken als GON-be-geleider?Geert Plessers: «Van routine heb ik een gezonde schrik. Toen ik de kans kreeg om GON-begeleider te worden, zag ik een kans om me professioneel te verruimen. Ik doe het nu halftijds. De andere helft van mijn job geef ik muzische vorming in vier klassen aan kinderen met een autismespectrumstoornis. Het is fi jn om weer voor de klas te staan.»Tijdens de lesuren helpen GON-begeleiders leerlingen met speciale behoeften die in het gewone onder-wijs meedraaien. Wat wil dat voor jou concreet zeggen?Geert Plessers: «Dat ik in de auto leef (lacht). Nee, ik begeleid leerlingen in vijf scholen, van Scherpenheuvel tot Hoogstraten. Wat ik in de klas doe, varieert per leerling en is heel verscheiden: ze begeleiden bij huiswerk, ze een routine bijbrengen om hun boekentas te maken of zelfs om zich aan- en uit te kleden voor het zwemmen, een stappenplan met ze uitwerken bij confl icten op de speelplaats … De meeste hebben een vorm van autisme. Dan ben je als begeleider vooral met sociale vaardigheden bezig, met stappenplannen en het automatiseren van die plannen. En altijd werk je op maat. Gemiddeld klop ik vijftig uur per week. Met veel plezier trouwens.»Hoe word je GON-be-geleider? Toch niet zomaar.Geert Plessers: «Mijn ervaring als studiemees-ter op het MPI helpt natuurlijk enorm. Verder word je opgenomen in een begeleidingsteam. Elke twee weken is er overleg en vorming. Je staat nooit al-leen. Maar in het begin is het uiteraard veel zoeken.»Je stapt in september toch maar als

vreemdeling de school, de klas in.Geert Plessers: «Ja. Bovendien zie ik er niet meteen uit als een leraar. Dat komt misschien door de rockmuzikant in me. De eerste weken probeer ik een vertrou-wensrelatie uit te bouwen. Ik overleg veel en vaak met de klasleraar en de ouders. De kinderen en hun schoolkameraadjes leren me kennen via rollenspellen. En dan merk ik dat je stilaan een draaischijf wordt tussen leerkracht, leerling, ouders en CLB. Alleen als we allemaal goed sa-menwerken, boeken we succes. Het geeft een ongeloofl ijk gevoel als je erin slaagt een leerling dankzij goeie begeleiding in het gewoon onderwijs te houden. Dat en de appreciatie die ik terugkrijg, zijn mijn grootste voldoening.»Behalve leraar ben je ook zanger-gitarist bij Confuse the Cat. Jullie

single ‘Akela’ draait momenteel op Studio Brussel. Rock je met je elektrische gitaar de auti-klas binnen als je muzische vorming gaat geven?Geert Plessers: «Wat dacht je!

Vorig jaar hebben we met de klas een cd gemaakt. De kinderen schreven rapteksten en ontwierpen de cd-hoes en

het binnenwerk. Daarna zetten we dat via de pc op muziek. Aan het eind ging elke leerling met zijn cd naar huis ... Glunde-rende gezichten! En elk project smaakt naar meer. Het maakt me een vrijbuiter in onderwijs, maar precies die vrijheid blijft me stimuleren. En mijn job geeft me inspiratie voor de muziek.»Je herstelt momenteel van een heelkundige ingreep en hebt er even over kunnen naden-ken: wat betekent muziek voor je?Geert Plessers: «Het

is het beste medicijn dat er is.»

Dit schooljaar staan op de cover van Klasse onderwijsmensen met een eerstekeergevoel. Deze maand: Geert Plessers, kersvers GON-begeleider en leraar muzische vorming in de auti-klas.

Page 3: Klasse voor Leraren 164

48

40

42

4439

14

IN DIT NUMMER

©

LIEVEN V

AN ASSCHE

DE TEST: MEET JE HARTSLAG IN DE KLAS

4 HET NIEUWS 15 ZEKER DOEN 33 LERARENKAART 49 DIALOOG

1010 «SOMMIGE SCHOLEN«SOMMIGE SCHOLENHADDEN EIGENLIJK HADDEN EIGENLIJK

LIEVER GÉÉN GOK-UREN LIEVER GÉÉN GOK-UREN GEKREGEN.»GEKREGEN.»

CRASH: JEAN-PIERRE COOPMAN

WAAROM ZOUDEN KLEUTERS BISSEN?

30-ERS IN HET SECUNDAIR

EÉN KIND OP DRIE BLIJFT NA

46WERELDORIËNTATIE: HET WATER IN

DE TRENDS: RUSTHUISKLAS EN BARKRUK

KLASSE NR.164 3

Page 4: Klasse voor Leraren 164

4 KLASSE NR.164

KAMPEREN IS HUN RECHTVrijdag 3 maart 2006. Ouders kamperen voor de schoolpoort. Zij willen zeker zijn dat hun kind een plaatsje heeft in de school. De gewone inschrijvingen startten drie dagen later.Scholen mogen zelf bepalen wanneer ze leerlingen beginnen inschrijven voor het nieuwe schooljaar. Enige voorwaarde is dat de inschrijvingsperiode en het reglement vermeld staan in het schoolreglement.

19831983

Van dat jaar is het geleden dat in België de

leerplicht opgetrokken werd tot achttien

jaar. Pas vanaf dit jaar is dat ook in Neder-

land het geval (zie p. 7). Sinds 1914 was

de leerplicht in België onveranderlijk op

veertien jaar blijven

steken.

In feite geldt de

leerplicht tot 30 juni

van het kalenderjaar

waarin de leerling achttien wordt; voor wie

bijvoorbeeld op 10 september 2006 acht-

tien wordt, geldt de leerplicht dus tot 30

juni 2006. Wie op 10 maart 2006 verjaart,

is leerplichtig tot 30 juni 2006. De leerplicht

eindigt alleszins wanneer de leerling het

diploma secundair onderwijs behaalt, onge-

acht zijn leeftijd. Leerplicht wil niet zeggen

dat leerlingen verplicht naar school moeten,

thuisonderwijs is ook mogelijk.

«

»

«Voor Studio Herman Teirlinck heb ik toelatingsexamen

moeten doen, dat duurde een hele week. Op het einde van

die week belde ik naar huis om te zeggen dat ik geslaagd was.

Ik ging daarna met de trein naar huis, kwam in onze straat aangewandeld, en daar zag ik van ver ons vader, zwaaiend

met een Belgische vlag.»Stijn Van Opstal, acteur bij Olympique Dramatique, een viertal

acteurs dat meespeelt in ‘De parelvissers’ op VRT. Stijn speelt de rol van Lucas Blommaert.

© B

ELGA

Page 5: Klasse voor Leraren 164

Méér onderwijsnieuws? Abonneer je op de elektronische nieuwsbrief Lerarendirect of lees

het online op www.lerarendirect.be

Waarom is goede voeding zo be-langrijk voor sprinters? Maakt dat niet vooral het verschil bij uithou-dingssporten, zoals wielrennen, tennis en marathonlopen?Nico De Meyer: «Dat is een misverstand. Bij krachtsporten – gewichtheffen, kogelstoten, maar ook hoogspringen en de korte sprint - zal aangepaste voeding weinig invloed hebben op het verloop van wedstrijden. Maar zonder aangepaste voeding zullen de atleten hun zware trainingen niet optimaal kunnen benutten.»Wat moeten de Kim Gevaerts en Cédric Van Branteghems van morgen dan zeker in hun lijf hebben?Nico De Meyer: «Springers en sprin-ters moeten per kilo lichaamsgewicht 7 gram koolhydraten, 1,5 tot 1,7 gram eiwitten en minder dan een gram vet in hun lichaam hebben. Als ze hun voeding daarop afstemmen, zullen ze veel vlugger recupereren van inspanningen. Het helpt ze ook ziekte, vermoeidheid en blessures te voorkomen.»En dat ben je gaan checken in de Vlaamse topsportscholen.Nico De Meyer: «Ja. Om te weten of jonge topsporters deze richtlijnen halen, moeten ze in het begin van het schooljaar vier dagen lang alles opschrijven dat ze eten en drinken. Hun lijstjes worden aan de KULeuven geanalyseerd. Op basis daarvan krijgt elke atleet persoonlijk voedingsadvies. Een jaar later en ook het jaar nadien krijgen ze een tweede en een derde voedingsanalyse. Dan kijkt men na of de leerling zijn voedingspatroon veranderd heeft. Al die gegevens heb ik naast elkaar gelegd.»En …?Nico De Meyer: «Globaal geno-men eten topsportleerlingen te weinig aardappelen, groenten en fruit, want ze halen de 7 gram koolhydraten per kilo niet. Door te veel chips, koe-ken en snoep te eten, hebben ze bovendien meer dan die ene gram vet per kilo in hun lichaam. Enigszins zorgwekkend is dat ze hun voedingsgewoonten nauwelijks veranderen, want na de tweede en derde analyse blijkt precies hetzelfde.»Hoe komt dat? Zijn topsportleerlin-gen niet genoeg gemotiveerd? Of willen ze gewoon niet mee?Nico De Meyer: «Aan motivatie en wils-

kracht ligt het niet. Wel aan een gebrek aan begeleiding. Naast de leerlingen moet iemand staan die ze ook in hun voedingspatroon opvolgt. Dat gebeurt vandaag de dag niet genoeg. Ik zeg ook niet dat onze topsportleerlingen het slecht doen. Als je hun resultaten vergelijkt met die van de gemiddelde Vlaming komen ze er nog goed uit. De gemiddelde Vlaamse adolescent eet nog minder groenten en fruit, en consumeert nog meer snoep en junkfood. Hij drinkt ook meer alcohol dan de topsportleerling.»In Peking 2008 zullen we dus waarschijnlijk niet veel medailles winnen.Nico De Meyer: «Wees niet te pes-simistisch. Er is natuurlijk nog werk voor de boeg, maar er zijn plannen om in de begeleiding van jonge sporters meer accenten te leggen op gezonde voeding. Dat zal ook de doorsnee Vlaming ten goede komen, zeker als je kijkt naar de toename van obesitas onder jongeren de jongste jaren. Het begint bij jongeren bewust maken, maar daar wordt nu al aan gewerkt.»‘Onderzoek naar voedingsgewoonten bij beloftevolle jonge sprinters/sprin-gers’, Nico De Meyer. Laboratorium -en voedingstechnologie: voedings-en dieetkunde, Hogeschool Gent, 2005. Genomineerd voor de Klasseprijs tijdens de uitreiking van de Vlaamse

Scriptieprijs 2005. Meer info en een uitgebreider artikel vind je op www.scriptieprijs.be

10 STERREN

Vanaf 1 september 2007 mogen basisscholen de kosten voor de ouders niet meer boven een bepaald plafond laten stijgen. Twee maximumfacturen – één voor buitenschoolse activiteiten en één voor meerdaagse uitstappen - moeten dat garanderen.

Een stelsel van maximumfacturen – waarvan het bedrag verschilt volgens de studierichting – moet vanaf 1 sep-tember 2007 de schoolkosten in het secundair onderwijs beperken. Daarnaast komen er vanaf het schooljaar 2007-2008 nieuwe en hogere studietoelagen.

Scholen moeten tegelijk sterk en warm zijn. Scholen en leraren moeten grenzen stellen én bewaken. Maar ze moeten ook zorgen voor een warm en veilig klimaat, zodat alle jongeren zich thuis voelen. Dat zegt onder-wijsminister Vandenbroucke in zijn speech over geweld op school.

Met de ‘participatiebarometer’ wil de overheid nagaan of ouders, leerlingen en leraren betrokken zijn bij het schoolbeleid. In 2007 komt er een steekproef in het basis- en secundair onderwijs, het jaar daarop een grondige evaluatie van participatie.

Een positief schoolklimaat creëren en sterke instru-menten ontwikkelen om spijbelen aan te pakken. Dat zijn de krachtlijnen van het nieuw actieplan tegen spijbelen. Scholen, ouders, leerlingen, CLB’s, lokale overheden, departement Onderwijs en justitie krijgen daarin een rol.

Er gaan tweehonderd extra jo-jo’s aan de slag in secun-daire scholen. Dat zijn allochtone of kansarme jongeren die via een startbaan binnen het project ‘Scholen voor jongeren, jongeren voor scholen’ werken aan de ‘pre-ventie van antisociaal gedrag op school’.

De samenwerkingsprojecten tussen verschillende ge-meentes in het deeltijds kunstonderwijs – waardoor leerlingen dicht bij huis les kunnen volgen – worden voortgezet tot het schooljaar 2008-2009. Daarna wordt die regionale samenwerking structureel uitgebouwd.

Leerlingen van de lagere school weten veel over ecosy-stemen, gezondheid en het menselijk lichaam. Gemid-deld 81 procent van de zesdeklassers haalt hiervoor de eindtermen. Met de eindtermen voor milieuzorg (65 %), de niet-levende natuur (56 %) en organismen (54 %) hebben ze meer moeite (zie ook de reportage op p. 46).

Vanaf volgend schooljaar starten twaalf pilootgemeentes met gratis netoverschrijdend leerlingenvervoer voor het basisonderwijs. Doel is de mobiliteit van de leerlingen te verbeteren en de schoolomgevingen veiliger te maken volgens het STOP-principe (stappen, trappen, openbaar en privé-vervoer).

De XIOS Hogeschool Limburg en de Karel de Grote-Hogeschool schrappen volgend academiejaar een opleiding om er een andere te kunnen opstarten. Sinds de Bologna-hervorming ligt het opleidingsaan-bod van universiteiten en hogescholen vast. De enige mogelijkheid om nog nieuwe opleidingen te starten, is bestaande opleidingen stop te zetten.

KLASSE NR.164 5

SCRIPTIE

Topsportleerlingen eten te veel chips«Vlaamse topsportscholen leveren te weinig talenten af.» Zo stond het enkele weken geleden in de krant. «Misschien ligt het aan hun voeding», reageert Nico De Meyer. Hij onderzocht voor zijn eindejaarsthesis de voedingsgewoonten van beloftevolle jonge sprinters en vond te veel chips, koeken en snoep in hun maag. Vaarwel medailles?

Eet Kim Gevaert te veel chips?

©G

O ACTIVE

Page 6: Klasse voor Leraren 164

6 KLASSE NR.164

«‘Als je niet beter werkt, dan ga je niet meer naar Woord’. Sommige ouders gebruiken mijn vak om hun kinderen tot betere schoolresultaten aan te sporen. Terwijl de lessen verbale vorming, drama en voordracht net uitstekende manieren zijn om een kind assertiever te maken. De persoonlijkheid van een kind gaat erop vooruit en het krijgt meer zelfvertrouwen.»Bekijken ouders het deeltijds kunst-onderwijs dan anders dan gewoon (dag)onderwijs? «Leraren in het basisonderwijs zien hun leerlingen een jaar lang elke schooldag. Ik heb ze maar één of soms twee uurtjes per week maar wel vele jaren na mekaar. Dat schept een band, vooral ook omdat we via tekstontleding en het spelen met emoties veel weten over elkaars leefwereld. Doorheen de jaren merk ik dat kinderen het moeilijker krijgen met school. Misschien is dat omdat ik vooral met verbaal sterke leerlingen te maken heb. Zo’n kind pikt het niet meer dat je zegt: ‘Het regent, dus blijf je binnen.’ Het wil daarover uitleg. Ook woorden als ‘depressie’ en ‘stress’ komen steeds vaker uit kindermonden. Ik merk dat een heleboel ouders hun ADHD-kinderen naar mijn lessen sturen in de hoop dat hun kind zich daar georganiseerd kan uitleven. Vaak hebben ze een boeiende fantasie, maar ik betwijfel of ze allemaal ADHD hebben. Zijn het soms niet gewoon drukke kinderen die uitleg nodig hebben?»Je geeft ook les aan volwassenen. Moeten ook zij op de grond kruipen en hun tong uitsteken?«Nee, voor hen heb ik andere opwarmingsoefe-ningen. Kinderen leren sneller, de uitspraakfouten van volwassenen zijn hardnekkiger. Eigenlijk geef

ik geen pure dictie. Stem en lichaam vormen een eenheid. Je hóórt het als iemand niet goed staat. Ik hoor aan de telefoon hoe je je voelt, of je een bril draagt of niet. Dat is omdat ik me vooral focus op de resonantieholten. Laat me je stem horen en ik zeg je wie je bent. Voor sommige leerlingen zijn mijn lessen gênant of confronterend. Als je met teksten werkt, werk je ook met emoties. Enkel met dat apparaatje - de stem - aan de slag gaan kan ik niet. Als je gaat ontleden waarom iemand zijn lippen niet tuit of enkel met kleine mondbewegingen praat, dan kan je boeiende maar ook confronterende ontdekkingen doen.»Besteedt het dagonderwijs genoeg aandacht aan het gebruik van de stem?«Ik vind van niet. De leraar voor de klas is nochtans zó belangrijk. Kinderen bootsen alles na, fouten inbegrepen. In de lerarenopleiding mag er dus best wat meer aandacht gaan naar uitspraak. Ik begeleid ook leraren met stempro-blemen. Een slecht stemgebruik veroorzaakt de meeste problemen. Zelfs bij kinderen merk je stembandknobbels. Dat komt door roepen op de speelplaats. Roepen kan nochtans zonder problemen als je goed je middenrif gebruikt. Je moet je stem verzorgen: roken, teveel alcohol drinken, te weinig nachtrust, pikant eten net vóór het slapengaan, dat hoort eigenlijk niet thuis in het rijtje van goede stemhygiëne. Ik beken: ik zondig zelf tegen deze regels. (lacht)»Zit jij voortdurend iemands stem te ana-lyseren?«Ik vrees van wel. Vorig jaar mocht ik het fi lm-festival van Antwerpen presenteren. Ik had er een fi jne babbel met prins Laurent. In zijn stem hoor je dat hij gevangen zit in het keurslijf van

het protocol. Die man is voortdurend omringd door bodyguards. Daarom praat hij met weinig mondbewegingen, toch heeft hij een lage stem die een warme persoonlijkheid verraadt.»Wat is je lievelingsstem?«Ik hoor het liefst een lage mannenstem die goed vanuit de buik resoneert. De stem van Dirk Roofthooft vind ik heel mooi, die van Jan Decleir, Jo De Meyere… Soms heb ik mede-lijden met een stem. Zoals met die van Antje De Boeck. Ik heb zelf toneel en kleinkunst aan Studio Herman Teirlinck gestudeerd, ook het conservatorium Woordkunst deed ik in Antwerpen. Samen met een pianist breng ik een zang en poëzieprogramma. ‘Morgen is het mei’ is een thematische wandeling doorheen alle stadia van het leven. Mei staat voor de periode waarin alles kan veranderen.en voor iedere leeftijd heeft dat een andere betekenis. Ik schrijf ook zelf poëzie, maar voorlopig kom ik daar niet mee naar buiten. Ik moet mijn eigen stem nog vinden.»Nood aan stem- of spraakcoaching? Mail [email protected]

DE PASSIE

«Laat me je stem horen en ik zeg je wie je bent»

«Op de grond kruipen, hun tong uitsteken… in de les verbale vor-ming laat ik kinderen terugkeren naar hun kleuterfantasie», zegt Woordlerares Kristien Vandermeulen. Naast lesgeven in

het deeltijds kunstonderwijs (DKO) doet ze presentaties, treedt ze op met een poëzieprogramma en begeleidt ze mensen die hun stem op professioneel niveau meer dan nodig hebben. «Waarom besteedt de lerarenopleiding niet meer aandacht aan de stem?»

POLL

Leraren willen makkelijker van school veranderenDat blijkt uit een online bevraging van Klasse op www.klasse.be/poll. 90 procent van de Klasse-surfers vindt dat ze makkelijker van school zouden moeten kunnen veranderen. Nu gebeurt dat niet zo vaak.Voor vastbenoemde leraren zijn er twee ma-nieren om vlot van school te veranderen:1. Via een nieuwe affectatie:De raad van bestuur van de scholengroep of de inrichtende macht kan een personeelslid aan een andere instelling van de scholengroep toewijzen.2. Via een mutatie:Een vastbenoemd personeelslid neemt hetzelfde ambt op binnen een andere scholengroep.

Als leraar zou je makkelijker van school moeten kunnen veran-deren. Of niet?*JA: 87% NEE: 13%

Leerlingen die hun taak of toets snel klaar hebben, krijgen niets extra maar moeten rustig wachten tot iedereen klaar is.*JA: 40% NEE: 60%

Roken in schoolgebouwen mag niet meer. Is de school daardoor een aangena-

mere werkomgeving geworden?JA: 61% NEE: 39%

Moeten er evenveel mannen als vrouwen voor de klas staan?

JA: 59% NEE: 41%

MET PASSIELerares Kristien Vandermeulen haalt het beste uit de stem van haar leerlingen.

Deze rubriek ‘De passie’ geeft een stem aan de passies van leraren.

Kristien Van-dermeulen: «Ik hoor aan de telefoon of je een bril draagt of niet.»

*En wat is jouw mening? Verander de statistiek. Je kan nog altijd je stem kwijt op deze en andere polls. Surf naar www.klasse.be/poll Op p. 49 staat de nieuwe poll: mogen gsm’s aan in de les?

Page 7: Klasse voor Leraren 164

KLASSE NR.164 7

© B

ELGA

Dromen van CambridgeEen thuisloos Macedonisch kind poseert voor een reclame-poster voor de universiteit van Cambridge. In de straten van de hoofdstad Skopje bedelen honderden zigeunerkinderen die nooit de lagere school zul-len afmaken. Nochtans is dat verplicht in het land.

ENGELAND

Britse jeugd leert lezen met geluidEngelse schoolkinderen moeten op een nieuwe manier leren lezen. Onder de noemer ‘terug naar de basis’ lanceert de onderwijsoverheid volgend jaar een programma waarbij het geluid van een letter of een combinatie van geluid en letter centraal staat. Pas als de kinderen dat beheersen, mogen ze boekjes met hele woorden beginnen lezen. Deze fonetische methode bestond vijftig jaar geleden al, maar in de jaren zestig raakte ze uit de mode. Ten onrechte, zo leert zeven jaar onderzoek nu. Het voordeel van de methode is dat ze de kinderen sneller leert lezen. Tegenstanders wijzen er wel op dat klankleer leerlingen niet helpt begrijpen wat het woord betekent. Ook zou ze de liefde voor het lezen ondermijnen en niet geschikt zijn voor elk kind.

VERENIGDE STATEN

Helft leraren verdwijnt in 2010Veertig procent van de Amerikaanse leraren wil binnen dit en vijf jaar uit het onderwijs stappen. Dat blijkt uit een enquête bij duizend leraren door het National Center for Education Information. Uit cijfers van het departement Onderwijs bleek eerder al dat veertig procent van de Vlaamse beginnende leraren binnen de vijf jaar de klas achter zich laat, maar daar houdt de vergelijking op. In de Verenigde Staten gaat het namelijk vooral om oudere leraren. 42 procent van het lerarenkorps is

er ouder dan vijftig en denkt luidop aan zijn pensioen. Tien jaar geleden was nog geen kwart ouder dan vijftig. «Ons onderwijs is op tien jaar tijd sterk verouderd», luidt het com-mentaar. «Dat komt vooral door ‘mid-career switchers’. Dat zijn advocaten, ingenieurs, boekhouders, vertalers enz. die rond hun veertig in het onderwijs zijn gestapt. Een korte, goedkope opleiding ga hen de kans daartoe. Maar nu dreigen die dus allemaal te verdwijnen.»

Na elf jaar burgeroorlog probeert Burundi al zijn kinderen opnieuw in de schoolbanken te krijgen. Daarvoor schafte de overheid het toegangsgeld af. Dat bedroeg precies geteld 2,76 euro, maar slechts de helft van de ouders kon dat betalen. Ging tot vorig schooljaar slechts een kwart miljoen Burundese kinderen naar school, dan is dat sinds 1 september

bijna het dubbel. Burundi heeft nu 18,4 miljoen euro nodig om nieuwe klaslokalen te bouwen en voor voldoende leermateriaal te zorgen. Nog eens vier miljoen Burundezen, die moeten rondkomen met een dagloon van amper 0,63 euro, krijgen nu eveneens de mogelijkheid om een opleiding te volgen. Als ze tenminste een school vinden.

BURUNDI

Inschrijvingsgeld afgeschaft, aantal leerlingen verdubbeld

NEDERLAND

Straks ook leerplicht tot achttien?In Nederland zitten elk schooljaar tussen 2 500 en 5 000 leerplichtige scholieren twee maanden of langer zonder goede reden thuis. Dat blijkt uit een onderzoek naar schoolverzuim bij leerlingen van vijf tot zestien jaar van de Rijksuniversiteit Groningen. De meeste spijbelaars zijn vmbo-leerlingen, de tegenhanger van het Vlaamse beroepsonderwijs.«De meeste tieners blijven thuis, omdat ze totaal gedemotiveerd zijn om nog naar school te gaan», verklaren de onderzoekers. «Opvangprojecten die jongeren proberen te motiveren om weer naar school te gaan, zijn vaak te weinig bezig met het wegwerken van de opgelopen leerachterstand. De jongere komt daardoor ‘in een neerwaartse spiraal van grotere achterstand’ terecht. Dat kan leiden tot defi nitief afhaken.» Onderwijs minister van Onderwijs Maria van der Hoe-ven wil maatregelen nemen tegen zoveel spijbelen. Ze denkt er onder meer aan het om de leerplicht op te trekken naar achttien jaar. Zoals bij ons dus.In Vlaanderen volgden vorig schooljaar 51 tien- en elfjarigen en 87 veertien- en vijftien-jarigen op geen enkele manier onderwijs. Daarnaast waren 2 507 (0,6 %) leerlingen in het secundair onderwijs en 570 (3,3 %) leerlingen in het buitengewoon secundair onderwijs meer dan 30 halve dagen onge-wettigd afwezig. In het deeltijds onderwijs waren 1 360 (21,3 %) van de ingeschreven leerlingen meer dan twintig halve dagen ongewettigd afwezig. Een nieuw actieplan van onderwijsminister Vandenbroucke wil schoolverzuim op twee manieren te lijf gaan: een positief schoolklimaat creëren en sterke instrumenten ontwikkelen om spijbelen aan te pakken.Meer info over het anti-spijbelplan: www.ond.vlaanderen.be/schooldirect/BL601/spijbelen.htm

© K

LASS

E

Page 8: Klasse voor Leraren 164

8 KLASSE NR.164

© GUY KOKKEN

WERKEN DE ANTIROOKCAMPAGNES?

Roken is steeds minder populair bij jongerenRoken is niet meer in. Op drie jaar tijd daalde het aantal rokers tussen 15 en 24 jaar met zes procent (van 32 % naar 26 %). Bij de hele bevolking was er al sinds 1997 een daling van het aantal rokers maar bij jongeren nam het aantal rokers tussen 1997 en 2001 toch nog altijd toe. Nu is ook bij die groep het tij gekeerd.Toch worstelen nog veel jongeren met de sigaret: twee op drie rokers tussen twaalf en achttien jaar hebben al geprobeerd te stoppen. Wie kan helpen? Vrienden. Tachtig procent van de niet-rokers wil vrienden graag helpen met stoppen, maar weet niet goed hoe. Vanaf nu kunnen ze zich aanmelden als buddy voor een roker die wil stoppen. Via de website www.helpeenroker.be krijgen ze tips, trucs en aanmoedigingen om roken af te leren. Ook Maks! werkt daaraan mee. De posters en buttons zijn op de scholen.

bron: Nationaal Instituut voor de Statis-tiek

MAXIMUMFACTUUR

Kosten voor ouders ingeperktVanaf 1 september 2007 mogen scholen de kosten voor de ouders niet meer boven een bepaald plafond laten stijgen. In de basisschool zorgen twee maximumfacturen daarvoor. De meeste basisscholen organiseren activiteiten om de lessen aantrekkelijker te maken, zoals een toneelvoorstelling bijwonen, aan ateliers deelnemen in een museum of een boerderij bezoeken. Voor zo’n activi-teiten komt er een ‘scherpe’ maximumfactuur. Ook voor meerdaagse uitstappen, zoals bos-, zee- en stads-klassen, wordt er een maximumbedrag vastgelegd, zij het iets minder scherp. In het secundair onderwijs zal een stelsel van maximumfacturen – waarvan het bedrag verschilt volgens de studierichting – de schoolkosten voor ouders draaglijker maken.Omdat volledige kosteloosheid niet mogelijk is, komen er vanaf het schooljaar 2007-2008 nieuwe en hogere studietoelagen. Mogelijk

gaan de inspanningen daarbij vooral naar die leerlingen die een dure studierichting volgen. Scholen krijgen een extra werkingsbudget om de kosten op te vangen die ze in de toekomst zelf zullen moeten dragen. Die maatregelen zijn nodig omdat het bedrag van de gemid-delde schoolfactuur de jongste tien jaar

sterker gestegen is dan de gemiddelde levensduurte. Ouders met een kind in de eerste kleuterklas betalen gemiddeld 176 euro per schooljaar. In het eerste

leerjaar is dat al 335 euro en in het zesde leerjaar 470 euro. In het secundair on-derwijs loopt die kost op tot 846 euro, met uitschieters in het beroepsonderwijs tot 3 698 euro per schooljaar. De

plannen voor de maximum-facturen moeten wel nog besproken worden met alle

betrokken partners, zoals inrichtende machten en

armoedeverenigingen.

ONDERWIJSDECREET XVI

Batterij maatregelen voor nieuwe schooljaarDe Vlaamse regering keurde begin maart Onderwijsdecreet XVI (=zestien) goed. Een aantal vakorganisaties, de Vlaamse Onder-wijsraad (Vlor) en de Sociaal Economische Raad voor Vlaanderen (Serv) moeten hun advies nog geven. Drie voorstellen uit het decreet:1. Gedaan met de benoemingen voor een half uur. De overheid wil vaste benoemingen in uiterst kleine opdrachten voorkomen, omdat ze pedagogische en administratieve moeilijkheden veroorzaken in scholen. Een vaste benoeming moet voortaan minimum een volledige prestatie-eenheid (één uur) omvatten. Totnutoe kon je dus voor een half uur benoemd worden.

2. Scholen moeten makkelijker studierich-tingen met een nieuwe benaming kunnen inrichten. Daarvoor worden de procedures bij programmaties in het secundair onder-wijs vereenvoudigd. Scholen die met een (nog niet bestaande) nieuwe benaming willen komen, moeten momenteel

een lijvig dossier indienen en

kunnen erna, na goedkeuring door de over-heid met de opleiding van start gaan. De andere scholen moeten dan minimaal één jaar wachten. In de toekomst wordt eerst de benaming goedgekeurd (bv. aangebracht met een dossier door een koepel, een sec-tor…) en nadien pas kunnen scholen - als het niet om een specifi ek studierichting gaat - door eenvoudige mededeling vóór 15 mei zeggen of ze met de nieuwe benaming in de eigen school een nieuwe studierichting invoeren.

3. Een internaat oprichten wordt moeilij-ker. De norm om oprichting toe te staan voor internaten wordt verdubbeld van dertig naar zestig leerlingen. Een zekere schaalgrootte moet er borg voor staan dat internaten slechts ontstaan waar er voldoende vraag is. De norm om bestaande interna-ten te blijven fi nancieren, blijft wel op dertig interne leerlingen

behouden.

Page 9: Klasse voor Leraren 164

KLASSE NR.164 9

ACTIE

142 000 groene balpennen Precies geteld 142 006 rode balpennen ontving de redactie van Klasse eind vorig schooljaar na de oproep om ‘groener’ te evalueren. Alle scholen en individuele leraren die hun rode balpen instuurden, kregen er een groene teruggestuurd. Intussen werden al die rode balpennen gerecycleerd: de rode vullingen werden vervangen door groene en de eerste honderd scholen die erom vragen kunnen een pakket ‘nieuwe’ balpennen krijgen.Interesse? Stuur een e-mail met uw naam en schoolgegevens en met als onderwerp ‘balpen’ naar [email protected]. De actie start op 1 april.

INSPECTIERAPPORT

Antwerpen en Brussel slokop voor GOK-uren

Sinds 1 september 2003 krijgen meer dan tweeduizend basis- en secundaire scholen GOK-uren, dat zijn extra lestijden om aan gelijke onderwijskansen te werken op school. Drie jaar later maakte de onderwijsinspectie een eerste evaluatie van het GOK-beleid op scholen: slechts zestien scholen krijgen een negatief rapport. Vanaf p.10 lees je meer over de resultaten van de onderwijsinspectie en een onderzoek van Peter Van Petegem (Universiteit Antwerpen) en Jef Verhoeven (KU Leuven).

Waar gaan al die extra lestijden naar toe? Antwerpen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest blijken de grote slokoppen te zijn. In de tweede en derde graad van het secundair onderwijs gaat ongeveer één op drie GOK-uren naar de stad Antwerpen. In het basisonderwijs liggen de percentages voor de grootsteden lager dan die in het secundair. Dat komt doordat er in veel kleine gemeenten wel een basisschool is maar soms geen secundaire school.

Basis-onderwijs

Secundair onderwijs

% GOK-uren % GOK-uren 1ste graad 2de en 3de graad

Antwerpen 17 % 24 % 20 % 34 %Brussels Hoofdstedelijk Gewest

12 % 7 % 7 % 7 %

Gent 6 % 8 % 7 % 12 %Genk 3 % 3 % 4 % 3 %Mechelen 2 % 5 % 3 % 7 %Oostende 1 % 2 % 2 % 2 %St.-Niklaas 1 % 2 % 2 % 1 %Kortrijk 1 % 1 % 1 % 1 %Brugge 1 % 1 % 1 % 2 %Hasselt 1 % 2 % 1 % 5 %Leuven 1 % 3 % 2 % 5 %Aalst 1 % 2 % 1 % 3 %Roeselare 1 % 1 % 2 % 0 %Totaal: teden met meer dan 50 000 inwoners

48 % 62 % 53 % 80 %

Ook voor de meer landelijke gebieden blijkt Antwerpen de provincie te zijn met de meeste GOK-uren. Wanneer je de cijfers van de stedelijke en de landelijke gebieden met elkaar vergelijkt, dan merk je dat de meeste GOK-uren naar de grootsteden Brussel en Antwerpen gaan.

Basis-onderwijs

Secundair onderwijs

% GOK-uren % GOK-uren 1ste graad 2de en 3de Totaal: overige steden en gemeenten per provincie

52 % 38 % 47 % 20 %

Antwerpen 12 % 12 % 13 % 10 %Limburg 11 % 9 % 12 % 2 %Oost-Vlaanderen 12 % 7 % 10 % 2 %West-Vlaanderen 10 % 5 % 8 % 0 %Vlaams-Brabant 7 % 5 % 4 % 6 %

© L

UC D

AELE

MAN

S

Page 10: Klasse voor Leraren 164

10 KLASSE NR.164

Hoe spelen scholen

Acht basisscholen en acht secundaire scholen krijgen van de onderwijsinspectie geen GOK-uren meer. Hun niveau voldeed

niet om de extra middelen voor gelijke onderwijskansen te verant-woorden. Meer dan tweeduizend Vlaamse scholen startten begin septem-ber 2002 met een GOK-werking. Het overgrote deel van de scholen doet het dus goed. «De onderwijsinspectie heeft wel héél mild geoordeeld»,

zegt prof. Peter Van Petegem (Universiteit Antwerpen). Hij onderzocht de kwaliteit van de zelfevaluatie van scholen maar wil graag de effecten van GOK zélf onderzoeken. Hoe goed zetten scholen zichzelf voor de spiegel?

GOK-urenAdvies onderwijsinspectie over de GOK-werking:

basisonderwijs secundair onderwijs

gunstig 1 772 scholen 423 scholenongunstig 8 scholen 8 scholen

uit:

Casi

no v

an M

artin

Sco

rses

e

Page 11: Klasse voor Leraren 164

KLASSE NR.164 11

n Hoe goed analyseren Vlaamse scholen hun beginsitua-tie voor het GOK-beleid? (aantal scholen in procenten)

Bevat de analyse van de beginsituatie voldoende objectieve kindgegevens, bevat het info over voortgang van elk kind enz.

Hoe sterk is het team betrokken bij het opstellen van de analyse?

BaO SO BaO SOonvoldoende 0,2 % 5 % 0,3 % 4 %aanvaardbaar 7,7 % 27 % 3,5 % 25 %voldoende tot zeer goed 92,1 % 68 % 96,2 % 71 %

met GOK-urenGOK-uren

Cijfers uit ‘Onderwijsspiegel, Gelijke kansen voor iedereen’, verslag van de onderwijsinspectie, Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap.

Hoe goed evalueren Vlaamse scholen hun eigen GOK-werking? (aantal scholen in procenten)

Hoe goed verzamelt de school gegevens met betrekking tot de gekozen doelstel-lingen?

Hoe goed analyseert de school de verza-melde gegevens?

Hoe goed formuleert de school voorstellen tot verbetering/bij-sturing?

Hoe zeer is het team betrokken bij het eva-lueren van de eigen GOK-werking

Bao SO BaO SO BaO SO BaO SOOnvoldoende 0,6 % 3 % 1,3 % 5 % 1,4 % 7 % 1,0 % 4 %aanvaardbaar 9,7 % 36 % 13,9 % 27 % 13,7 % 33 % 10,0 % 32 %voldoende tot zeer goed 89,7 % 61 % 84,8 % 68 % 84,9 % 60 % 89 % 64 %

Page 12: Klasse voor Leraren 164

Vier Vlaamse GOK-scholen op tien krijgen minder dan tien uren om aan gelijke onder-

wijskansen te werken. Eén school op acht heeft zelfs minder dan zes GOK-uren. Onderzoeker Peter Van Petegem vraagt zich af of zo weinig GOK-uren wel zinvol zijn: «Sommige scholen zeggen dat ze eigenlijk liever géén GOK-uren hadden gekregen. De administratieve last is te zwaar.» Welke kansen worden hier verspeeld?

In september 2002 ging het GOK-decreet van start. Dat was voor veel scholen te snel, zo blijkt uit uw onderzoek.PETER VAN PETEGEM: «Ja, tussen het goed-keuren van het GOK-decreet en de start ervan in de scholen lagen maar enkele maanden. Nogal wat scholen waren niet klaar om een analyse van hun beginsituatie te maken, zoals het decreet vraagt. Ook de pedagogische begeleiding kreeg nauwelijks de kans om zich terdege voor te bereiden. In een aantal scholen leidde dat tot chaos. Je kan je dan ook afvragen wat scholen aan de analyse van hun beginsituatie hebben gehad. Toch kan dat heel zinvol zijn. Ik ken scholen die zichzelf evalueren en op die manier de sterke en zwakke punten in hun beleid blootleggen.»Je eigen beginsituatie analyseren én na twee jaar je eigen GOK-beleid evalueren zijn nochtans bijzonder vernieuwende aspecten van het GOK-decreet. Vroeger zouden scholen dat nooit zelf hebben mogen doen.PETER VAN PETEGEM: «Klopt. En er is meer. Vroeger kregen scholen op basis van een inhoudelijk project zorguren, of hoe dat ook heette. Nu worden GOK-uren toegekend op basis van indicatoren: de taal die de leerling thuis spreekt, het diploma van zijn moeder, zijn gezinssituatie enz. En ook de termijn veranderde: vroeger moesten scholen elk jaar opnieuw middelen aanvragen, nu krijgen ze er ineens voor een termijn van drie jaar. Om een degelijk GOK-beleid te voeren, krijgen scholen dan ook meer autonomie om zichzelf

te evalueren. Dat werkt zo: ze analyseren hun beginsituatie en bepalen op basis daarvan waar ze de klemtoon zullen leggen. Na twee jaar evalueren ze hun GOK-beleid. Nog een jaar later, na de termijn van drie jaar dus, bepaalt de inspectie of de school het recht behoudt om GOK-uren te organiseren. Dat is een aparte inspectieronde, die los staat van de gewone schooldoorlichting.»Kunnen scholen dat wel, zelf hun GOK-beleid voeren? Zijn ze vertrouwd met zoveel nieuwe autonomie?PETER VAN PETGEM: «Sommige wel, andere niet. Dat hangt in grote mate af van het beleidsvoerend vermogen van scholen. Zit dat goed, dan kan een school met die nieuwe vrijheid om. Mangelt daar wat, dan levert zo’n vernieuwing problemen op. Ik heb net een onderzoek klaar waaruit blijkt dat de mate van autonomie die een school krijgt overeen moet stemmen met haar beleidsvoerend vermogen, anders ontstaan er problemen. Ik mag al verklappen dat het inderdaad niet in alle scholen even goed draait.»Scholen die zelf hun GOK-beleid evalu-eren … Wie doet dat dan het best? De directeur en de GOK-leraar?PETER VAN PETEGEM: «Als je het zo aanpakt, loop je het risico dat een grote groep leraren zal vragen naar de bedoeling van zo’n zelfevaluatie of het als een verplichte oefening en extra werk gaan ervaren. Je moet leraren eerst overtuigen van het nut van zelfevaluatie.»Is dat niet te hoog gegrepen? PETER VAN PETEGEM: «Zelfevaluatie is een cul-tuur waaraan je moet werken. Veel leraren zitten in een doecultuur: zij doen graag, maar vraag hen niet om te refl ecteren over hun werk. Ze evalueren graag leerlingen en het beleid, maar zijn het niet gewoon zichzelf voor de spiegel te zetten. Zelfeva-luatie invoeren op school kost tijd maar is daarom niet onmogelijk. Als er op school een cultuur heerst waarin het normaal is dat leraren kritisch naar hun eigen functioneren kijken, dan zijn we al een hele stap verder. Maar leraren zullen zich pas kwetsbaar opstellen als het veilig is. Ze doen mee als ze weten: ‘Ik doe aan zelfevaluatie omdat ik ervan zal leren.’»De cultuur van een school veranderen? Dat duurt toch jàren.PETER VAN PETEGEM: «Drie jaar volstaan. Ik ken een school waar een directeur zelfevalu-atie bijzonder zinvol vond maar zijn team er

12 KLASSE NR.164

© K

LASS

E

«Zonder genoeg uren kan GOK niet slagen»«Zonder genoeg uren kan GOK niet slagen»

«WE GAAN DE EFFECTEN METEN»«Om gelijke onderwijskansen echt te realiseren, hebben we krachtige scholen nodig.» Dat leert onderwijsminister Frank Vandenbroucke uit het verslag van de onderwijsin-spectie en de studie van Van Petegem e.a. «Wanneer scholen kwaliteit, ambitie en gezag uitstralen, creëren ze de voorwaarden voor alle leerlingen, ook zij die sociaal of cultureel minder kansen kregen, om te slagen. Krachtige scholen zijn in staat om kinderen met uiteenlopende leer-en zorgbehoeften datgene te bieden dat hen tot suc-cesvol leren brengt.»Momenteel laat de minister een DVD aanmaken met daarop goedepraktijkvoorbeelden van scholen die, soms met vallen en opstaan, vanuit een doordachte strategie tot sterke scholen zijn geëvolueerd. De minister wil ook de effecten meten van het werken aan gelijke onderwijskansen. Via peilingstoetsen wil hij de realisatie van eindtermen nagaan en via een nog te ontwikkelen schoolfeedbacksysteem wil hij de effectieve prestaties van leerlingen meten waardoor de school inzicht krijgt van haar eigen functioneren.De weinige scholen die een ongunstig inspectieverslag kregen, moeten zich verplicht laten begeleiden. Zij verliezen de helft van hun GOK-uren.De volledige reactie van de minister kan je nalezen op www.ond.vlaanderen.be/nieuws/2006p/0308-reactie-minister.htm

Peter Van Petegem: «Scholen die zich toe-leggen op probleemleerlingen moeten het vuile werk opknappen van taken die andere

scholen niet op zich nemen.»

Page 13: Klasse voor Leraren 164

KLASSE NR.164 13

niet rijp voor achtte. Wat hebben we daar gedaan? We hebben zelfevaluatie in fasen ingevoerd, gespreid over drie jaar. Eerst evalueerden de leraren het onderwijskundig leiderschap van hun school. De directeur stelde zich dus eerst zelf kwetsbaar op. Hij zei tegen zijn leraren: ‘Ik wil mijn eigen functioneren evalueren en jullie, leraren, kunnen mij daarover feedback geven.’ Daar stapten de leraren heel graag in mee en de resultaten werden gepresenteerd op een pedagogische studiedag. Na afl oop zei de directeur: ‘Oké, dit en dat zie ik als mijn werkpunten, daar wil ik volgend jaar aan werken.’ Het jaar nadien stapten we over naar schoolse aspecten: het functioneren van vakwerkgroepen, het evaluatiebeleid … Wat stelden we vast? Ook in dat verhaal gingen de leraren mee. Kennelijk zijn dat school-thema’s waarbij leraren zich veilig genoeg voelden. Het derde jaar was de tijd rijp om het functioneren van leraren in de klas zelf te evalueren: hoe effectief is de leertijd in mijn klas, wat zijn goede en minder goede methodes, stimuleer ik leerlingen genoeg? … Leraren hadden er helemaal geen moeite mee om zichzelf daarover te evalueren, de cultuur van zelfevaluatie had wortel gescho-ten. Waren we daarmee begonnen, dan was het wellicht anders geweest. Op drie jaar tijd hebben die leraren dus ervaren dat ze op een school zitten waar niet alles perfect verloopt en dat zoiets gezegd kan worden.»Een mooi verhaal. Laten we zelfevaluatie dan maar overal verplichten.PETER VAN PETEGEM: «Niet doen. Dat kan prima werken voor scholen die nu nog in een grijze zone zitten: zij zullen zich gesti-muleerd weten. Maar als je met scholen te maken hebt waar leraren en directeurs niet het vermogen hebben om te refl ecteren en kritisch in de spiegel te kijken, dan bestaat het gevaar dat hun zelfevaluatie op een sisser uitdraait. Het gevaar bestaat ook dat scholen verplichte zelfevaluatie als een doel op zich gaan zien, niet als een middel om hun beleid te ontwikkelen. In enkele interviews voor ons onderzoek kregen we de indruk dat sommige scholen enkel aan zelfevaluatie deden omdat het administra-tief gevraagd werd. Dat is het middel met

het doel verwarren. In de jaren negentig zag je in scholen dezelfde verwarring over vakwerkgroepen. Sommige scholen zeiden: ‘Wij moeten dat doen van de inspectie’, maar ze vergaten dat het eigenlijk ging om horizontale en verticale verbanden in het programma van een school, om afstemming van een evaluatiebeleid e.d.»25 procent van de secundaire scholen

zijn ASO-scholen, maar geen enkele daarvan is een GOK-school: dat is toch stuitend.PETER VAN PETEGEM: «Dat bewijst dat het niets met het onderwijsnet te maken heeft of een school al of niet een GOK-beleid wil organise-

ren. Het heeft eerder met de onderwijsvorm te maken. Scholen die zich toeleggen op de begeleiding van probleemleerlingen trekken gemakkelijker probleemleerlingen aan, stel-len directeurs vast. En met hun GOK-beleid krijgen ze er nog meer over de vloer.»Dus zeggen scholen ‘nee, bedankt’ tegen GOK-uren?PETER VAN PETEGEM: «Ruw gezegd: een aantal scholen moet het vuile werk opknappen en taken opnemen die andere scholen weigeren te doen. Als gevolg daarvan lijken de verschil-len tussen scholen nog toe te nemen, die indruk krijg je althans. Eigenlijk zou er geen GOK-beleid mogen zijn. Iédere school zou zijn verantwoordelijkheid moeten opnemen. Dan zou je geen schoollandschap hebben

met GOK-scholen aan de ene kant en niet-GOK-scholen aan de andere kant. Natuurlijk zullen er altijd redenen voor ongelijkheid zijn. Plaats iemand in een ASO-school die zich op leermoeilijkheden moet toeleggen: als hij zijn job goed doet, zal hij snel merken dat er zich verschillen voordoen tussen leerlingen. Eenmaal je die verschillen ziet, kan je daar rond gaan werken.»Je hebt onderzocht hoe scholen hun GOK-beleid evalueren. Maar weten we nu ook al wat het oplevert voor de leerlingen?PETER VAN PETEGEM: «Die vraag is in Vlaan-deren blijkbaar taboe. Je kan het perfect onderzoeken, maar het is gewaagd. Op die manier leg je de effectiviteit van je systeem bloot. Zo heeft in Nederland het PRIMA-on-derzoek aangetoond dat het gelijkeonder-wijskansenbeleid daar heel veel geld kostte, maar bijna verwaarloosbare effecten had. In Vlaanderen zijn wij bang om uitspraken te doen over verschillen in kwaliteiten en in effectiviteit van scholen. Nochtans wil-len zowel ouders, scholen als de overheid dat weten. De onderwijsinspectie kan niet streng oordelen over scholen, want ze heeft daartoe de instrumenten niet. Kijk naar de algemene doorlichting van scholen. Hoeveel krijgen daar een echt negatief advies dat niet gebaseerd is op het ontbreken van een brandblusapparaat in de school? Want dat kunnen we wel: vaststellen of er een brand-blusapparaat aanwezig is, maar uitspraken doen over de kwaliteit van ons onderwijs: durven we die zelfevaluatie aan?»

«Zonder genoeg uren kan GOK niet slagen»

«Leraren hebben nog te veel schrik van zelfevaluatie»

WAARVOOR GEBRUIKEN SCHOLEN HUN GOK-UREN?

1. Op een planmatige wijze hulp bieden bij leerproblemen; 2. Het welbevinden van de leerlingen opvolgen; 3. Leerlingen met problemen met een individueel plan begeleiden; 4. Op een planmatige wijze hulp bieden bij socio-emotionele problemen; 5. Samenwerken met collega’s; 6. Gericht werken aan de socio-emotionele competentie van de leerlingen; 7. Samenwerken met het CLB; 8. De sociale competentie van de leerlingen opvolgen; 9. In functie van de leerlingengroep differentiëren in de leerinhoud; 10. Een klasklimaat creëren dat open communicatie en expressie bevordert.‘De implementatie van het gelijke onderwijskansendecreet I. Evaluatie-onderzoek naar het zelfevaluerend en beleidsvoerend vermogen van scholen en het ondersteunend aanbod.’ Onderzoek uitgevoerd in opdracht van het departement Onderwijs (OBPWO-project 02.05) door P. Van Petegem, J.C. Verhoeven, I.Buvens en J.Vanhoof. Het rapport verscheen ook in boekvorm bij Academia press en kreeg daar de ondertitel ‘Het gelijke onderwijskansenbeleid als casus.’

DE TOP 10

Page 14: Klasse voor Leraren 164

14 KLASSE NR.164� Ontdek de 10 000 stappen fi losofi e: www.10000stappen.be

«Vandaag is een kalme dag: de rust in de klas na een vakantieperiode is niet te vergelijken met de uitgelaten bende voor je tijdens de laatste dagen voor de vakantie. Het valt mij op dat mijn hartslag de hoogte inschiet van zodra ik uitleg geef, vertel of een oefening aan het bord breng. Dat heeft zeker te maken met het feit dat je je moet inleven als je enthousiast je leerstof wil overbrengen. Toch dacht ik dat de stressfactor hoger zou liggen. Ik ben nogal een perfectioniste, en als mijn lessen niet lukken zoals gepland, of ik maak me kwaad, voel ik mij inwendig koken. Maar aan de test merk ik dat ik rustiger ben dan gedacht. Blijkbaar onthou je van een schooldag vooral de stressmomenten. Ik ben wel dikwijls uitgeput na een dag werken. Als ik thuiskom van school, voel ik dat zo’n dag continu bezig zijn op je weegt. Als ik niet oppas, val ik gewoon in de zetel in slaap.Mijn collega’s volgden me met argusogen. Er was algemene hilariteit in de lerarenkamer toen mijn echtgenoot Vincent mij telefoneerde tijdens de middagpauze. ‘En, gaat je hartslag nog niet naar omhoog?’ Wat warempel gebeurde tijdens het gesprek! (lacht)Tussen acht en vier heb ik 8 200 stappen gedaan. Ik vind dat veel, vooral omdat ik enkele lesuren heb gehad waarin de leerlingen oefeningen maakten en ik stilzat. Mensen schrikken soms van mijn goede conditie, omdat ik vrij zwaar ben. Maar ik rij al mijn hele leven met de fi ets en sport twee keer per week. Ik weet dat ik wat meer op mijn voeding moet letten, maar ik probeer dat te compenseren door veel te bewegen. Daardoor voel ik mij ook goed in mijn vel.»

Is lesgeven goed voor je harthart? Lesgeven is een passie en doet het hart sneller slaan.

Maar hoe snel precies? Klasse doet twee leraren een schooldag lang een hartslagmeter om. Levert dat een

gezond rapport op?

De hartslag tussen acht en vier van Sabrina De Wael, lerares ba-sisschool Groenweelde in Gent

De hartslag tussen acht en vier van Rolf Vanden Bulcke, LO-leraar in Vrij Landelijk Instituut (secun-daire school) Oudenaarde

«Ik rij altijd met de fi ets naar school, en dan trap ik stevig door. Als LO-leraar beweeg je hoe dan ook veel, en dan verwondert het mij niet dat ik tussen acht en vier al meer dan 12 000 stappen had gezet. Mijn dag was een afwisseling van pure LO-lessen, zoals een oriëntatietocht en theoretische anatomielessen. Mijn anatomieles-sen vind ik vermoeiender dan mijn LO-lessen. Misschien niet puur fysiek, maar toch heb ik het gevoel dat ik meer energie kwijt ben na een theoretische les. De leerlingen zijn ook minder geïnteres-seerd in zo’n theorieles. Ze zien mij niet altijd even goed zitten het zevende lesuur op een maandag(lacht). Maar je geeft les, anticipeert voortdurend, en dan geef je een opmerking waardoor je de draad weer moet oppikken. Zonder het te beseffen ben je op dat moment heel intensief aan het werk.Het is mij ook opgevallen dat mijn hartslag stijgt als ik een les geef waarvan ik niet op voorhand weet of ze haalbaar is. Dan zit je zowel jezelf als de leerlingen aan te vuren, en zie je dat je heel erg activerend bezig bent. Dat kost heel veel energie.»

TEL JE STAPPEN! W!N EEN STAPPENTELLER10 000 stappen. Wie elke dag zoveel stappen zet, legt zijn gezondheid in de watten. Omdat je tijdens

een schooldag makkelijk de tel kwijtraakt, is een stappenteller een prachtig hulpmiddel. Je draagt het op de heup en elk moment van de dag kan je checken hoeveel stappen je al gezet hebt. Luidop tot 10 000 tellen hoeft niet meerWil je graag een gratis stappenteller? Stuur vóór 1 mei een kaartje naar Klasse-Stappenteller-Koning Albert II-laan 15, 1210 Brussel of mail [email protected]

Page 15: Klasse voor Leraren 164

➜ Korting op de piramides p. 29➜ Noten kraken in Wenen p. 31➜ Met Klasse naar de gevangenis p. 35

Filmfestival Open DoekKlasse actie:

Page 16: Klasse voor Leraren 164

Actie met Klasse

Uit welke fi lms kan je kiezen?1. Kirikou en de wilde dieren (derde kleuterklas)Via het verhaal van Grootvader kom je te weten hoe de vindingrijke Kirikou niet alleen tuinman wordt, maar ook detective, pottenbakker, handelaar, reiziger en dokter, en hoe hij ondertussen steeds opnieuw bewijst de kleinste en dapperste van alle helden te zijn.regie: Michel Ocelot - Frankrijk - 2005 - 75’

2. Cave of the Yellow Dog (vanaf tweede leerjaar)Nansal is zes en de oudste dochter van een Mongoolse nomadenfamilie. Zij vindt een puppy en neemt hem mee naar huis. De legende van ‘de grot van de gele hond’ waarschuwt er echter voor dat een hond ongeluk brengt. regie: Byambasuren Davaa - Mongolië - 2005 - 93’

3. Story of the Weeping Camel (vanaf vierde leerjaar)De Gobi-woestijn in Zuid-Mongolië. Ugna is de middelste zoon van een nomadenfamilie met een grote kudde kamelen. Op een dag bevalt één van de kamelen van haar eerste kalfje maar de kamelenmoeder wil er niet voor zorgen. De familie van Ugna zet alles op alles om het kalfje in leven te houden.regie: Luigi Falorni en Byambasuren Davaa - Mongolië/Duitsland - 2004 - 91’

4. Mongolian Ping Pong (vanaf vierde leerjaar)Bilike woont samen met zijn familie in de Mongoolse steppe. Het leven in de weidsheid van de graslanden is beslist niet saai voor de jongen en zijn vrienden. Altijd is er wel weer iets spannend te ontdekken. Vooral wanneer ze op een dag een vreemd wit balletje zien voorbij stromen in het riviertje. regie: Yong Jiang - Mongolië - 2004 - 102’

5. Viva Cuba (vanaf vierde leerjaar)Malú en Jorge zitten samen op school, zijn overburen en spelen elke dag samen. Op een dag besluit Malú’s moeder met haar nieuwe vriend naar het buitenland te verhuizen en Malú moet mee. Dit ziet het meisje niet zitten en samen met Jorge vertrekt ze voor een lange reis naar Maisi, waar haar vader woont. Hij is immers de enige die Malú in Cuba kan houden.regie: Juan Carlos Cremata Malberti - Cuba - 2005 - 98’

Wat staat er op het programma?Je dag begint om 10 uur in Utopolis Turnhout met een ‘state of the union’ van fi lm-journalist Jan Temmerman (De Morgen) over fi lmeducatie op school. Om 11, 15 en 17 uur starten de fi lmvoorstellingen: twaalf schoolfi lms, gespreid over verschillende zalen en uren. Licht verteerbare verhalen maar ook fi lms met wat meer ‘body’, alles zo compact mogelijk gepresenteerd. Je krijgt een dagpas die je ook gratis toegang geeft tot de publieke voorstellingen van fi lmfestival Open Doek op zaterdag 22 april, met onder meer ‘Totsi’, pas bekroond met de Oscar voor de beste buitenlandse fi lm. Daarnaast is er ruimte voor:- meetings en vraaggesprekken met regisseurs;- beursbezoek aan organisaties die bezig zijn met fi lmopvoeding op school;- inforonde over de steeds populairder wordende narratieve documentaire;- kennismaking met het nieuwe educatieve materiaal;- fl ashinterviews met kinderen en jongeren, die fi lms bekijken en hun mening geven.

Film met Klasse Wat zijn ‘Kirikou en de wilde dieren’, ‘Mongolian Ping Pong’, ‘Boy Called Twist’ en ‘Kebab Connection’? Kies uit:

❍ kinder- en jeugdromans ❍ fi lms ❍ spelletjes ❍ exotische gerechtenAntwoord: fi lms. En eigenlijk ook een beetje gerechten, romans en spelletjes. En daar weet jij binnenkort alles van, want voor het eerst pakt Filmfestival Open Doek (Turnhout) uit met een grote lerarendag rond wereldcinema. Op 22 april kunnen duizend Vlaamse leraren met collega of partner gratis naar de bioscoop. De echte diehards kunnen die dag en avond niet minder dan vijf fi lms meepikken, maar een of twee is ook al goed. En niet alleen dat, je kan ook praten met de regisseurs, snuisteren in het breed uitgewerkte lesmateriaal, je laten inwijden in fi lmeducatie en een beurs bezoeken waar organisaties voor je ogen heel hun aanbod rond beeldende vorming laten afrollen. Er is een programma voor kleuters, lager en secundair en buitengewoon onderwijs. Zet je roze bril op en schrijf meteen in.

16 KLASSE NR.164

Hoe schrijf je in voor deze actie?Film met Klasse is een gratis actie, exclusief voor duizend Vlaamse leraren en hun partner/collega. Inschrijven doe je elektronisch. Surf naar www.lerarenkaart.be en vul vóór 15 april het virtueel formulier in. Duid je voorkeuren aan. Je ontvangt per kerende mail een bevestiging. Druk deze mail af, breng hem mee en leg hem, samen met je lerarenkaart, voor aan het onthaal. Je naam staat op de viplijst. Als je wordt uitgenodigd, kom je ook.

Gratis fi lmfestival voor duizend leraren.

LesmateriaalOpen Doek ontwikkelt voor elke fi lm een leerlingen- en lerarenbundel om voor en/of na de voorstelling mee aan de slag te gaan. Daarnaast toetsen werkgroepen van leraren (gewoon en buitengewoon onderwijs) en studenten in de lerarenopleiding het educatieve materiaal in de praktijk. Tijdens de festivalperiode in Turnhout krijgen de studenten bovendien de mogelijkheid om - onder de vorm van een stagedag - met leerlingen rond wereldfi lm te werken.

Waar vind je meer informatie?Je contactpersoon voor deze actie is Greet Stevens - Filmfestival Open Doek - Warandestraat 42 - 2300 Turnhout - tel. 014 47 23 32 - fi [email protected] - www.opendoek.be.

Page 17: Klasse voor Leraren 164

6. Zaïna (vanaf vijfde leerjaar) In het uitgestrekte Atlasgebergte van Noord-Afrika leeft Zaïna (11) samen met haar moeder en haar machtige stiefvader Omar. Wanneer haar moeder in verdachte omstandigheden sterft, is ze ervan overtuigd dat Omar schuld heeft aan haar dood. De dorpsoversten vertrouwen haar toe aan haar échte vader, Mustapha, die tot dan niet op de hoogte was van haar bestaan. Samen reizen ze naar Marrakech. regie: Bourlem Guerdjou - Frankrijk/Marokko - 2004 - 100’

7. Boy Called Twist (vanaf vijfde leerjaar) Wanneer een vluchtende moeder sterft tijdens de geboorte van haar zoontje, wordt het achtergelaten in een weeshuis. Daar begint het ongeloofl ijke verhaal over het leven van een jongen met de naam Twist… De fi lm vertelt op eigentijdse wijze het verhaal van Dickens’ klassieker Oliver Twist, over een straatjongen op zoek naar liefde, familie en zijn identiteit.regie: Tim Greene - Zuid-Afrika - 2005 - 115’

8. Cautiva (vanaf eerste jaar secundair) Het tienermeisje Cristina groeit vrolijk op in de betere wijken van Buenos Aires. Maar op een dag verneemt ze dat haar echte naam niet Cristina is maar Sofi a en dat de ouders die haar al die jaren hebben grootgebracht, niet haar echte ouders zijn. Het meisje wordt gedwongen bij haar bloedverwante oma te gaan wonen en leert op haar nieuwe school een lotgenote kennen. Ze ontdekt de ene afschuwelijke waarheid na de andere.regie: Gaston Biraben - Argentinië - 2003 - 120’

9. Kebab Connection (vanaf tweede jaar secundair) Ibo, een ambitieuze, chaotische, jonge Turk uit Hamburg, droomt ervan de eerste Duitse Kung Fu-fi lm ooit te draaien. Jammer genoeg geraakt hij niet verder dan een opdracht voor een reclamespotje voor de kebabtent van zijn oom. Het spotje wordt echter een onverhoopt succes. regie: Anno Saul - Duitsland - 2005 - 96’

10. Marock (vanaf derde jaar secundair)De 17-jarige Rita vult haar dagen met autoraces, feesten, muziek en drinken. Een levensstijl die botst met de Marokkaanse tradities. Wanneer ze verliefd wordt, worden deze tegenstellingen op scherp gesteld ... Deels autobiografi sche coming of age-fi lm die zich afspeelt in het Casablanca van de rijke bovenklasse.regie: Laila Marrakchi - Marokko - 2005 - 105’

11. Bin Jip (vanaf vijfde jaar secundair)Een mysterieus zwijgende jongeman trekt als een nomadische inbreker van huis naar huis. Wanneer hij op een dag in zijn activiteiten betrapt wordt door een ongelukkige huisvrouw, bloeit een platonische liefde op tussen de twee. Een ontroerende fabel over wraak en liefde, beklijvend van begin tot einde en met een hoog poëtisch gehalte.regie: Kim Ki-duk - Zuid-Korea - 2004 - 95’

12. Gegen die Wand (vanaf vijfde jaar secundair)Cahit, een veertigjarige bierdrinkende nietsnut, gaat een schijnhuwelijk aan met de veel jongere Sibel, om de traditionele moslimouders van het levenslustige, compromisloze meisje een rad voor ogen te draaien. Het onwaarschijnlijke paar gaat zich te buiten aan feesten en affaires. Uiteindelijk slaat de vonk tussen hen toch over. Maar dan vermoordt de man in een aanval van jaloezie een minnaar van zijn vrouw. regie: Fatih Akin - Duitsland - 2004 - 123’

14 Open DoekjesDit is de veertiende editie van het Turnhouts fi lmfestival. Al jaren heeft het festival een veeleer lokaal aanbod voor scholen, maar nu is het breedbeeld geblazen en zijn alle Vlaamse leraren en scholen welkom. Het Filmfestival Open Doek loopt van 21 tot 30 april. Alle info vind je op www.opendoek.be.

Legende: � = Algemeen � = Basisonderwijs � = Secundair onderwijs � = Hoger onderwijs � = Volwassenenonderwijs

KLASSE NR.164 17

Cursussen➜➜ Van leiderschap naar management - Over de evolutie van het dagelijkse bestuur op school: 10/5 in Dendermonde.

DIROO - www.diroo.be - [email protected] - Valeer Van Achter - tel. 03 899 22 01➜➜ Financiering van het onderwijs: 26/4 in Universiteit Antwerpen.www.onderwijsrecht.be - [email protected] - tel. 03 238 44 23➜➜ Aandacht in ’t kwadraat: werken in «probleembuurten» met maatschappelijk kwetsbare jeugd: 21 april in Antwerpen.www.ua.ac.be/oases - [email protected]➜➜ Symposium voortgezette lerarenopleiding buitengewoon onderwijs - Hoe kunnen alle scholen buitengewoon worden: 6/5 in KHLeuven, Heverlee.www.khleuven.be (klikken op lerarenopleiding, bachelor na bachelor)

➜➜ Dag van de technieken in het basisonderwijs: 3 mei in Hasselt.lerweb.khlim.be - KHLimburg, departement Lerarenopleiding - tel. 011 30 04 90➜➜ De hervorming van het echtscheidingsrecht + de nieuwe woningfi scaliteit: 28/4 in VUB, Jette en 5/5 in Universiteit Gent.

[email protected]➜➜ Nascholing Houtkant en hooiland: 25/4 in Boechout.Provinciaal Instituut Milieu-Educatie - www.pime.be - [email protected]➜➜ Neurowetenschappen en ethiek: 21/4 in Gasthuisberg, Leuven.www.cbmer.be - [email protected]

➜➜ Welk hogescholenbeleid voor studenten met/zonder verblijfsvergun-ning?: 20/4 in Katholieke Hogeschool, Mechelen.

www.vvkho.be - [email protected] - tel. 02 529 04 29➜➜ Screening en preventie in de logopedie: 21/4 in [email protected] - [email protected] - tel. 050 40 51 20

Courtisane Van 19 tot 23 april kan je in de Gentse Vooruit naar «Courtisane», een festival voor kortfi lm, video en nieuwe media. Op het programma een internationale

selectie van recente kortfi lms, een tentoonstelling rond video en nieuwe media, (audiovisuele) concerten en audio- en elektronische kunst van het Canadese collectief Avatar.Op 20 en 21 april zijn er activiteiten voor klassen secundair onderwijs (ontmoetingen met fi lmmakers), studenten lerarenopleiding en studenten audiovisuele opleidingen (inleidende lezing plus vertoning plus nabespreking; 3 euro per deelnemer, mét gratis pas voor de avondvertoning).Het volledige programma vind je op www.courtisane.be (zie «scholen») - voor de educa-tieve activiteiten: [email protected] - tel. 0485 41 81 49

Dalai Lama komt op 5 juniDe alomgevreesde zetdui-

vel heeft ook huis gehouden in vorig nummer van Klasse. Het bezoek van de Dalai Lama vindt niet plaats op vrijdag 10 juni, maar wel op maandag 5 juni, om 14.30 u.Tickets kosten 10, 15 of 20 euro, bestellen via 070 345 345 - scholen kunnen een groepstic-ket aanvragen (250 euro voor 20 personen, leraren inbegrepen) via [email protected] - alle info in vorige Klasse of op www.klasse.be/kvl/163/18

Lessen in het donker: een initiatie

TIBETAANS INSTITUUT

Page 18: Klasse voor Leraren 164

(advertentie)

Page 19: Klasse voor Leraren 164

KLASSE NR.164 19

Gezocht ➜➜ OrganisatorKlasse zoekt organisator (gedetacheerd leerkracht).

Zie p. 50 in deze Klasse➜➜ DirecteurGezocht: directeur voor de basisschool van het O.L.-Vrouwecollege Assebroek (vanaf 1 september).Profi el via [email protected] - kandidaturen met c.v. naar O.L.-Vrouwecollege - L. De Rijcke - Collegestraat 24 - 8310 Assebroek➜➜ VormingsmedewerkersGezocht: twee deeltijdse vormingsmedewerkers die actief meewerken aan vormingssessies voor leraren en schoolteams rond diversiteit en gelijke onderwijskansen. Detachering vanaf 1 september naar Steunpunt Intercultureel Onderwijs.www.steunpuntico.be - kandidaturen met c.v. vóór 15 mei bij [email protected] - tel. 09 264 70 38➜➜ RecensentenGezocht: recensenten van nieuwe publicaties rond onderwijs, (ortho)pedagogie en psychologie voor het recensietijdschrift De Leeswolf.Vlabin-VBC - [email protected] - tel. 03 226 13 99 - www.vlabinvbc.be

Meer ruimte voor techniek en wetenschapLeerlingen derde graad lager en derde graad secundair onderwijs interviewen we-tenschappers, technici of astronauten, organiseren debatten over de toekomst van de

ruimtevaart, maken een stripverhaal over de ruimtevaart enz. Het Forum «Ruimtevaart en Onderwijs» (met voorzitter Frank De Winne) en het Prins Filipfonds willen de belangstelling van jongeren voor ruimtevaart gebruiken om hen warm te maken voor wetenschap en techniek. Ze lanceren daarom een projectoproep rond ruimte, ruimtevaart en ruimteonderzoek. Bedoeling is dat je met je school en met partnerscholen in de andere Belgische landsdelen een project uitwerkt.Dat voorstel dien je vóór 1 juni in bij het Prins Filipfonds. Zo’n 80 scholen zullen ondersteuning krijgen om dit project volgend schooljaar te realiseren.www.prins-fi lipfonds.org - info@prins-fi lipfonds.org - tel. 02 511 18 40

Allemaal anders, allemaal gelijk Mie en Mo Bizar zijn de (fi ctieve) gezichten van een Europese jongerencampagne voor diversiteit, men-

senrechten en participatie. Mie houdt van Madonna, van pizza en chinees, van de jeugdbeweging en haar boomhut, maar haat pestkoppen en ambetanteriken. Later wil ze of Lara Croft worden of ambassadrice voor Unicef. Mo (géén familie, alle fi guren in de campagne heten gewoon «Bizar») houdt van hiphop, van couscous en kip met appelmoes, van voetbal en zijn goudvis en van superdikke boeken, maar haat spruitjes. Hij is stiekem een beetje verliefd op Mie en wil later schrijver worden of de zaak van zijn vader overnemen.Deze campagne voor jongeren van 6 tot 18 jaar loopt tot september 2007 en gaat vooral over gelijkenissen en verschillen, en hoe jonge mensen daar betekenis aan geven. Je kan de campagne volgen op www.allemaalanders.be. Coördinator voor Vlaanderen Steunpunt Jeugd wil jongeren uitdagen om na te denken, om met elkaar in dialoog te gaan, om te tonen dat ze geloven in een verdraagzame samenleving. Het project zit nu nog in de lanceringsfase (met e-cards, Boomerang-kaarten enz.), maar later volgen nog een gratis downloadbaar Mie & Mo-lied (geschreven door Raymond van het Groenewoud en vertolkt door een hele reeks Vlaamse artiesten) en vele andere Mie & Mo-acties (een Bo Bizar-broodje, stickers, tattoos, t-shirts…).www.allemaalanders.be - www.steunpuntjeugd.be - [email protected] - tel. 02 551 13 50

Dode hoek: gezien?«Maak oogcontact met de chauffeur! Als jij hem kan zien, ziet hij jou ook!» De meisjes en jongens van het vijfde en zesde leerjaar van basisschool Sint-Lambertus in Ekeren turen in de hoogte op zoek naar truckersogen in de zijspiegel. Naast de enorme banden zien de kinderen er dubbel zo kwetsbaar uit. Als even later dezelfde banden rakelings langs hun verkeersverschrikkers glijden, is het stil op het Ekerse marktplein. «We hebben op veilig gespeeld en onze zelfgemaakte poppetjes ver genoeg aan de kant gezet», bekennen ze. «Maar hebben jullie ook gezien hoe ver de vrachtwagen moest uitzwaaien om alles te ontwijken?» vraagt Verkeersouder Machteld De Schutter hen. Deze mama zetelt in het Ekerse Verkeersplatform en coördineert mee deze verkeersactie voor alle scholen in de buurt. «We begonnen vanuit het oudercomité met fi etstrainingen en oversteekcursussen. Nu bundelen we de krachten en wisselen we ideeën uit in een netoverschrijdend Verkeersplatform. Het Antwerps district, politie, Lerende Stad… voor hen is dit makkelijker werken, want ze hebben nu één aanspreekpunt voor alle scholen in Ekeren. Van versnippering is geen sprake meer en we krijgen zo uiteraard ook veel van hen gedaan.» De vier vrachtwagens verwachten het bezoek van 300 scholieren. De dode hoek wordt straks veel meer dan dode letter.De Vlaamse Stichting Verkeerskunde ondersteunt Verkeersouders met opleidingen, materiaal… Informeer je via www.verkeerskunde.be/onderwijs/verkeersouders/Een interessant fi lmpje over de dode hoek staat op www.vanmullem.be/autocars/dodehoek.asp

Tok Tok Miauw «Tok Tok Miauw» is fi gurentheater voor de allerkleinsten, peuters, eerste en tweede kleuterklas. De kip en de poes brengen een meeslepend verhaal

over grote vriendschap, kleine jaloersheid en nog grotere vriendschap, zonder woorden gebracht, maar sterk muzikaal ondersteund.De voorstelling is vanaf september beschikbaar. Op zaterdagen 13 en 20 mei (telkens om 14 u.) kunnen kleuterleidsters en directies een gratis woonkamervoorstelling bijwonen op de thuis-basis van Theater Hutsepot (Weimanstraat 39 - 9112 Sinaai) - de plaatsen zijn strikt beperkt, meteen reserveren dus via [email protected] - info@theaterhutsepot - Tom Van Mieghem - tel. 0495 27 62 57

Beleggerscompetitie Met je klas op de beurs spelen met een (jammer genoeg) fi ctief kapitaal van 100 000 euro, dat is de «Roularta Beleggerscompetitie». Je belegt via internet

je geld op aandelen op de Euronextbeurzen van Amsterdam, Brussel, Parijs en Lissabon. Elke dag verwerkt het systeem de geplaatste orders tegen de effectieve transactiekosten. Winnaar is de grootste portefeuille (in euro’s) op de laatste dag van de competitie.Je kan individueel deelnemen of met de hele klas (secundair onderwijs). De wedstrijd loopt van 27 maart tot 2 juni, maar je kan nog tot 14 april op de wagen springen. En dat is letterlijk bedoeld, want de winnaar van de individuele competitie wint… een wagen ter waarde van 28 500 euro. Voor de winnende klas zijn er taalcursussen, dvd-boxen en Taaltalent-cd-roms.De wedstrijd is een organisatie van Roularta Media Group NV (Cash, Inside Beleggen en Kanaal Z), i.s.m. Fortis Bank.Info en inschrijvingen op www.beleggerscompetitie.be - [email protected] - www.trends.be/trendsopschool

STEUNPUNT JEUGD

PETER V

AN HOOF

Page 20: Klasse voor Leraren 164

(advertentie)

Page 21: Klasse voor Leraren 164

KLASSE NR.164 21

Klasse-service ➜➜ Help een rokerwww.helpeenroker.be is de website van de gelijknamige anti-rookcampagne. De

campagne mikt vooral op jongeren die als «buddy» hun vrienden helpen te stoppen met roken. Op de website vinden ze aanmoedingen, tips, een handleiding om een roker te herkennen enz.www.helpeenroker.be➜➜ Rijdende kleuterschoolDe rijdende kleuterschool Vlaanderen volgt vanaf september de grote kermissen en zoekt allerhande materiaal, van stoeltjes en tafeltjes en educatief materiaal tot speelgoed, prentenboeken, muziekinstrumenten enz. voor 2,5 tot 6-jarigen.Meer info via [email protected] - tel. 02 553 92 41➜➜ ChinaLeerkracht en reisorganisator Marc Goeminne trekt in de zomervakantie met een groep leraren op cultuur- en natuurreis naar China. Prijs: 2 247 euro (alles inbegrepen, ook maaltijden). Er zijn nog enkele plaatsen [email protected] - tel. 050 54 79 87➜➜ Trampoline en tumblingOp 28, 29 en 30 april is er de «World Cup Trampoline en Tumbling» in Gent (Topsporthal Vlaanderen). Scholen kunnen in het recreatief circuit «Spring-er-eens-uit!» zelf speels kennis maken met trampoline en tumbling.www.cupoffl anders.be - www.sterkenlenig.be

Leraren met een functiebeperking Gezocht: leraren met een functiebeperking die willen meewerken aan een enquête van het Vlaams Expertisecentrum voor Handicap en Hoger Onderwijs (Vehho) over hoe

leraren met een functiebeperking erin slagen om op een bijzonder goede manier les te geven. Deze informatie is van groot belang voor de lerarenopleiding, voor studenten met functiebeperkingen van psychische, visuele, auditieve, motorische aard, chronische aandoeningen en leerstoornissen.www.vehho.priorweb.be - [email protected] - tel. 0473 59 09 72

ErfgoeddagZondag 23 april is Erfgoed-dag, dé hoogdag voor cul-

tureel erfgoed in Vlaanderen en Brussel. Je bezoekt op honderden plaatsen musea, archiefinstellingen, heem-kringen, cultuurdiensten enz. Het zal een bonte Erfgoeddag zijn, vermits het thema dit jaar «In kleur» is. Je (her)ontdekt de betekenissen van kleur, zowel historisch als actueel. Geel, bijvoorbeeld, is nu zon, vitamine c, gezondheid. In de middeleeuwen stond het voor zotheid, smart en oorlog.Alle activiteiten (meer dan 800) zijn gratis. Alle info op www.erfgoeddag.be of in de programmabrochure in elke openbare bibliotheek.www.erfgoeddag.be

Boombal op school B.O.S. (Boombal op school) is een heel speciaal dansfeest voor alle leerlingen van de basisschool, ook de kleuters dus. Locatie, omkadering, thema enz. kies je in overleg

met de begeleiders van Boombal. Een live folkgroepje zorgt voor sterk visuele, humo-ristische, muzikale en interactieve ambiance. Je kan zo’n «boombal» ook op je eigen school organiseren. Er hoort een educatieve lesmap bij en je kan er zelfs een volledig dagprogramma van maken met verschillende workshops.Een Boombal kost 1 000 euro all-in (tot 250 leerlingen) of 1 500 euro all-in (meer dan 250 leerlingen).www.boombal.be/bos - [email protected] - Lieven Claeys - tel. 0475 70 96 87 - lees deze maand ook over Boombal in Klasse voor Ouders en het interview in Maks! (www.maks.be/39/6)

Graancirkels in Lanzarote«Meetkunde staat niet in het leerplan van het vijfde jaar», zegt Ivan De Winne, wiskundeleraar aan het Sint-Donatusinstituut in Merchtem. «Maar voor de vijfdejaars is er een uurtje waarin we kunnen kiezen wat we doen. Graancirkels hebben iets mysterieus, de leerlingen kennen ze en eigenlijk zijn het geometrische fi guren. Zo is de link met meetkunde vlug gelegd. De leerlingen speuren naar afbeeldingen van graancirkels op het web, dat vinden ze boeiend. Ze zien dat graancirkels sterk in vorm kunnen verschillen: een ster, een bloem… maar ze ontdekken ook het patroon van cirkels en vierkanten. Ze kunnen natekenen op de computer, is voor hen een uitdaging: cirkels tekenen, loodlijnen trekken en snijpunten zoeken… Het lijkt eenvoudig, maar het lukt je niet in een, twee drie. Weet je dat er vaak zeventig stappen nodig zijn om een graancirkel te reconstrueren? Bovendien moeten de leerlingen ook met het speciale tekenprogramma leren werken. Een graancirkel op je scherm toveren is voor vijfdejaars niet eenvoudig, maar met het concept kan je bijvoorbeeld ook in de lagere school aan de slag. Je kan leerlingen cirkels leren tekenen, inkleuren met Paint…Het project graancirkels kreeg een eTwinning-award. Vier leerlingen mogen van 27 tot 29 april naar Lanzarote. Daar ontmoeten ze leeftijdgenoten van de partnerscholen in het project in Thes-saloniki. Eén gespreksonderwerp hebben ze al: crop circles! E-twinning project 2005-2006 ‘Crop circle challenge’ www.math.beNog meer goedepraktijkvoorbeelden vind je op www.klasse.be (‘Allerlei’, ‘Platform’)

Vergeet-me-nietje Met de educatieve kisten «Vergeet-me-nietje» kan je de derde kleuterklas omtoveren tot een levendige bijenkorf. In de koffer vind je een prentenverhaal,

een interactieve, sprekende bij, een bijendans, educatieve spelen, een bezoek aan een imker enz. Je kan met dit pakket een hele week aan de slag.Het pakket is ontwikkeld door Werkgroep Isis vzw, als resultaat van een nieuw samenwerkings-verband in het grensoverschrijdend landschap Kempen-Broek.Je betaalt 35 euro huurprijs (+ 100 euro waarborg; minstens twee weken vooraf aanvragen).www.werkgroepisis.tk - [email protected] - tel. 011 63 37 05Win: Drie snelle bellers mogen het pakket gratis ontlenen - bellen naar tel. 011 63 37 05

Woef, woef! Eén op drie Belgische huishoudens bezit minstens één hond. Meer dan de helft van alle honden in ons land leeft in een gezin met kinderen. Maar als kinderen door een

hond worden gebeten gebeurt dat ook meestal thuis en door hun eigen schuld. Weten kinderen hoe ze met een hond moeten omgaan? De spelkoffer ‘Op ‘Hond’dekkingstocht!’ brengt kinderen van acht tot twaalf jaar bij hoe een hond kan reageren en wat ze zelf beter niet doen. Leraren krijgen ideeën en suggesties om via het spel door te gaan op respect voor al wat leeft. Het spel is tweetalig, je kan het dus ook in de les Frans gebruiken. Er zijn tien grote spelkoffers beschikbaar. Je vindt er een mega-gezelschapsspel in dat je op de grond of op tafel speelt, op een plaat van vier vierkante meter met spelkaarten. Hoe meer leerlingen weten en leren, hoe meer accessoires ze voor ‘hun’ hond verzamelen.Reserveer je exemplaar van ‘Op ‘hond’dekkingstocht’ vooraf bij de vzw Ethologia - tel. 02 772 73 36. Een week lang blijft het spel gratis in je klas. Je betaalt enkel een bijdrage in de onkosten van 18 euro.

ERFGOEDDAG

BOOM

BAL

Page 22: Klasse voor Leraren 164

(advertentie)

Page 23: Klasse voor Leraren 164

KLASSE NR.164 23

Farce cancan «Geloof, hoop en ander geluk» zapt door de geschiedenis van geloof en ongeloof, van religies en hun leren, rituelen en leefregels: godsdienst brengt mensen samen,

maar drijft ook mensen uit elkaar. «Democratie, dictatuur en andere ruzies» is een grappige, schalkse, snelle voorstelling over voor- en nadelen van democratieën, over verlichte en onverlichte vorsten, over komen en gaan van Hitler, over onze hedendaagse samenleving.Beide producties zijn beschikbaar voor schoolvoorstellingen. Productiehuis Farce cancan biedt nog steeds haar eerste productie aan: «Liefde, seks en andere ongemakken», een ludieke voorstelling over liefde, seks, huwelijk … Er zijn verwerkingsbrochures voor leerkrachten. Je kan vooraf op prospectie (max. twee personen per school; plaats en datum in afspraak met Farce cancan).Farce cancan - www.nightwavemusic.be (klikken op «On Stage») - [email protected] - tel. 0498 10 24 78 of 053 70 20 20

Rijdende kleuterleidster Gezocht: vastbenoemd kleuterleidster die (via detachering) vanaf 1 september met de rijdende kleuterschool Vlaanderen de grote toer van de kermissen doorheen Vlaanderen

volgt. Je kan zelfstandig werken en plannen, neemt initiatief, kan leeftijddoorbrekend werken met kinderen van 2,5 tot 6 jaar, je bent fl exibel qua prestaties en verlof, je kan werken met een leerlingvolgsysteem en je voelt enige affi niteit met de doelgroep.De toer reist tussen februari en november langs de grote kermissen van Aalst, Gent, Kortrijk, Brugge, Antwerpen, Brussel, Leuven, Hasselt en Oostende. Meer info en kandidaturen (met c.v.) vóór 30 april via [email protected] - tel. 02 553 92 41

Week van de Smaak Geef uw leerlingen wat lekkers. In de eerste Week van de Smaak, van 16 tot 25 november, kan heel Vlaanderen genieten van eten en drinken, gastronomie en alles

wat daarbij komt kijken. De organisatoren fi lteren «eten en drinken» door een educatief, (inter)cultureel, culinair, toeristisch, economisch en sociaal perspectief met oog voor de gezondheid van iedereen. Met de klas kan je op proeftocht naar een van de tientallen Vlaamse voedingsmusea. Tijdens de zomermaanden kan je met je gezin op verkenning. Meer hierover in juni in Klasse. Je kan ook met je leerlingen een eigen actie bedenken. Die meld je vóór 15 juni bij Vlaams Centrum voor Volkscultuur (VCV). Daar krijg je ook de infobrochure, met inschrijvings-formulier en tips en suggesties voor concrete acties.VCV - www.weekvandesmaak.be - [email protected] - tel. 02 243 13 50

Ondernemerschap Op woensdag 10 mei is er een themanamiddag rond ondernemerschap, met infomarkt (een onderneming oprichten, bedrijfsbeheer, zelfstandige

beroepen), de vijf fi nalisten van de wedstrijd «Beloftevolle Modulaire Ondernemer 2006» met hun startersideeën en een computercorner waar je interactieve spellen (o.a. «Kinderen van De Windt») kan testen.De dienst Beroepsopleiding (departement Onderwijs) organiseert deze namiddag in het Markies-gebouw (vlakbij Centraal Station).Inschrijven (vóór 16 april) is verplicht. Deelnemen is gratis.www.ond.vlaanderen.be/DBO - [email protected] - tel. 02 553 88 96

Schoolbord van de toekomst Zelf aan de slag met het schoolbord van de toekomst? Ga dan naar de infodag «Interactieve schoolborden in het onderwijs», een organisatie van C&W Offi ce

Solutions, op 21 april in Hotel Beveren (Gentseweg, Beveren) of op 28 april in Intermotel (Klaverbladstraat, Lummen). Je kan er telkens om 10 of 14 u. aan het bord.Win: één deelnemer rolt een gratis Walk&Talk-bord (waarde = 3 300 euro) naar huis.Deelnemen is gratis, inschrijven verplicht (met naam en adres) via info@cwoffi cesolutions.be - fax 012 67 23 19 - tel. 012 39 17 28 - www.kantoorartikelen.be

CLB gaat 24/7‘Mag ik even?’, ‘Goesting?’ Deze vragen schreeuwen je toe van op knalrode affi ches in de wachtkamer van de dokter, de bibliotheek, de school, de sportclub, het jeugdhuis. Het verrassende antwoord luidt ‘www.vclbwaasdender.be’. Het Vrij CLB Waas & Dender wil de stap voor ouders en leerlingen naar het CLB verkleinen en hun aanbod beter bekend maken. «Vaak vinden onze ‘klanten’ de weg naar het CLB niet. Ze weten ook niet dat ze rechtstreeks op ons een beroep kunnen doen», verklaart direc-teur Marcel Van Damme. Het werkgroepje CLB-Bekend ontwierp daarom een nieuwe website, volledig toegespitst op ouders en leerlingen, en een affi checampagne om er de aandacht op te trekken. «Elektronisch communiceren is echt wel belangrijk», zegt Marcel Van Damme. «Vaak buigen ouders zich ‘s avonds - buiten de openingsuren van het CLB - over een probleem met hun kind. Via online informatie weten ze dat ze bij ons terechtkunnen en mailen ze hun vragen door. En ook al volgt het antwoord pas de volgende dag, ze hebben toch het gevoel dat er iets aan gedaan wordt.» Door de affi ches zo ruim te verspreiden, bereikt het CLB ook ouders die nooit in de school van hun kinderen komen en niet weten dat ze bij het CLB kunnen aankloppen. En net zij hebben vaak behoefte aan extra steun.Goesting gekregen? Je mag even op www.vclbwaasdender.be.

Andere goedepraktijkvoorbeelden vind je op www.klasse.be (‘Allerlei’, ‘Platform’)

In welk fabriekske zijt gij gemaakt? Jongeren van Brusselse scholen spraken met bewoners en handelaars van de wijk rond de KVS (Koninklijke Vlaamse Schouwburg). Die gesprekken leid-

den tot het stuk «In welk fabriekske zijt gij gemaakt?», waarin een uitbaatster van een aquariumwinkel, een verkoopster van tweedehandskleding, een huurder, een vluchteling, een krantenredacteur… hun verhaal vertellen. Hoe scherper de contrasten, hoe beter. Allemaal zijn ze in «een ander fabriekske» gemaakt.Dit stuk is een co-productie van KVS en buur BNA-BBOT (Bruxelles Nous Appartient - Brussel Behoort Ons Toe). Er zijn (tweetalige) voorstellingen op 19 en 20 april, om 20.30 u. Tickets kosten 10 en 15 euro.www.kvs.be - tel. 02 210 11 12 - lees het interview in Maks! 51 - www.maks.be/51/12Win: 5 x 2 tickets voor de datum van je keuze. Meteen mailen naar [email protected] - winnaars krijgen een bevestiging

Speelgoed en foto’s uit Afrika «Abe-n’fë abe-ifë - spel en speelgoed in Afrika» (22 tot 25 april; Plantentuin Universiteit Gent) toont de leefwereld van Afrikaanse kinderen. Het is een kijk- en doe-tentoonstelling

voor het hele gezin, met workshops en Afrikaanse spelletjes voor de kinderen, terwijl de ouders een geleid bezoek krijgen.De toegang is gratis, een workshop kost 30 euro (max. 20 leerlingen; gratis op zondag)[email protected] - www.agora-gent.be (agenda)

«Their eyes were watching God» (14 april tot 14 mei & 2 tot 9 juni; Café van de Centrale, Kraankindersstraat, Gent) toont 50 zwart-wit foto’s van Afrikanen, genomen in Afrika, door Afrikanen. Het zijn allemaal studiofoto’s die de gefotografeerde mensen dus uit hun dagelijkse realiteit weghalen.De toegang is gratis.www.agora-gent.be - [email protected] - Hottor Tete - tel. 0498 51 38 69

AGORA

KVS

Page 24: Klasse voor Leraren 164

(advertentie)

Page 25: Klasse voor Leraren 164

KLASSE NR.164 25

InternationaalKLASSE INTERNATIONAAL [email protected] - tel. 02 553 96 99 Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel

Het verleden ter discussie «Net Schindler’s List. Dat hier zoveel mensen een douche mochten nemen maar als asse buitengingen, daar kan je simpelweg niet bij.» Nathalie en Barbara, twee zesdejaars uit het Instituut Heilige Familie uit St-Niklaas zitten op het vliegtuig richting Melsbroek. Hun klas was één van de 8 Vlaamse klassen die geselecteerd werd voor Scholen voor Democratie, een initiatief van minister van Gelijke Kansen Christian Dupont, in samenwerking met zijn collega’s van Landsverdediging en Onderwijs. Meer dan 500 laatstejaars verdiepen zich dit schooljaar in de holocaust: een overlevende komt in de klassen getuigen over het leven in Birkenau, ze bekijken fi lms, debatteren, gaan langs in Breendonk en bezoeken één dag het kamp in Auschwitz. Bedoeling: leerlingen bewust maken van de gevaren van fascisme en rassenhaat.Historicus Gie Van den Berghe twijfelt aan de zin van het project: «Een doorgedreven enquête van de VUB bij een vijfhonderdtal leerlingen secundair leerde dat er géén betekenisvol verband bestaat tussen kennis over de holocaust en democratische at-tituden.» Els Conix, leerkracht en lector aan de KUL ziet de leerkansen van het project: «Ook wij, leerkrachten, voelen dat er de laatste tijd veel aandacht en middelen gaan naar holocausteducatie. Maar het is een kans om onze adolescente leerlingen te wijzen op de ‘levende’ aspecten van de geschiedenis. Dankzij dit project kan ik prachtig illustreren dat het verleden geen bewegingsloze monoliet is, maar dat geschiedenis als vak constant ter discussie wordt gesteld. Het verleden is allerminst eenduidig of belangeloos.»Nog meer goedepraktijkvoorbeelden vind je op www.klasse.be (‘Allerlei’, ‘Platform’)

Met Arion op schoolbezoek Interesse om informa-tie en ervaringen over

onderwijssystemen uit te wisselen met collega’s uit andere Europese landen? Schrijf dan in voor een Arion-studiebezoek en ontdek samen met twaalf onderwijsdeskundigen uit verschillende EU-landen het onderwijssysteem in een ander Europees land. De Europese commissie betaalt de reis- en ver-blijfkosten. Voorwaarde is wel dat je nog nooit op Arion-studiebezoek bent geweest. Om in aanmer-king te komen, dien je vóór 1 mei 2006 een 2-talig inschrijvingsformulier in te sturen bij het Vlaams Arion-Agentschap .Info en aanvraagformulieren bij Vlaams Arion-Agentschap - Brussel - tel. 02 553 95 65 - [email protected] - www.ond.vlaanderen.be/socrates (klik op Voor elk wat wils, Actie 6: Arion-studiebezoeken)

Op de catwalk: op zoek naar «geschikte» leraren in opleiding «Lesgeven, dat kan je of dat kan je niet!» Kris, Greet en Jef, docenten aan de lera-

renopleiding van de Provinciale Hogeschool Limburg (PHL) te Hasselt, weerleggen onmiddellijk: «Een erg kwalijke uitspraak, omdat dan de opleiding tot leraar overbodig zou zijn». Greet vervolgt: «En toch zijn er studenten van wie je intuïtief aanvoelt dat ze meer potentieel hebben dan andere. Daarom trokken we op onderzoek. Potentieel om een goede leraar te worden: wat is dat? Hoe kan je dat meten?» Tijdens een Europees contactseminarie in Brugge vindt Kris zeven landen die rond dit thema willen werken. Ze kiezen als titel voor hun Europees project ‘APT’. Dat staat voor ‘Appraisal of Potential for Teaching’ (maar is ook Engels voor ‘geschikt’!). «Na iedere projectmeeting bereiden we samen een workshop voor om aan onze collega’s in Hasselt meer uitleg te geven en hen actief te betrekken bij ons Europees project. Op die manier leiden samen-werken en samen-denken ook bij ons tot nieuwe inzichten», leggen de drie docenten uit. «Einde april sluiten we ons project af met een publicatie én een 3-daagse internationale conferentie met lezingen en workshops rond ‘Competenties verkennen bij leraren in opleiding’. Wie graag wil deelnemen, kan zich bij ons aanmelden».Info over het project op www.phlimburg.be (klik op Lerarenopleiding, Projecten, APT) - in-schrijvingen conferentie via Greet Hendrix - PHL Hasselt - [email protected] Voor info over Europese Comenius-projecten, surf naar www.ond.vlaanderen.be/socrates

Stop discriminatie Stel je voor dat er maar één tv-programma was. Of maar één ringtune, één lied... Zo veel is zeker: zonder diversiteit, geen kleur in het leven. Maak daarom met je

studenten hoger onderwijs een creatief statement voor diversiteit - tegen discriminatie. Ontwerp samen met hen een poster voor de Europese «Breaking Stereotypes»-poster-wedstrijd. De beste posters reizen door Europa als onderdeel van de «Verschil moet er zijn. Discriminatie niet»-Truck Tour. De winnaars ontvangen prijzen ter waarde van 2 500 euro; hun hogeschool of universiteit krijgt er 2 500 euro bovenop. De wedstrijd maakt deel uit van de EU-campagne «Voor Verscheidenheid. Tegen Discriminatie.» Enkel creatieve werken van jongeren uit de kunst-, communicatie- of grafi sche sector komen in aanmerking. Doe je graag mee? Zet je posterontwerp op cd en upload je deelnemingsformulier op de EU-site. Stuur alles vóór 31 juli 2006 in. Eind augustus weet je of je ontwerp gewonnen heeft. Info en inschrijvingen via www.stop-discrimination.info/2862.0.html (klik op ‘Breaking Stereoty-pes, Poster Competition’)

Sprechen Sie Deutsch? Je bent pas afgestudeerd als leraar Duits en je wilt je talenkennis wat extra «Schwung» geven. Noteer dan 9 tot 15 juli 2006 in je agenda. Dan vindt het zomerseminarie Duits

plaats in de Semmering (Oostenrijk). Op het programma: gesprekken en werkgroepen over taal, cultuur, didactiek en economie, bezoek aan het zomertheater Reichenau, uitstap met de Semmeringbahn. De cursus- en verblijfkosten bedragen 225 euro (op basis van 2-persoonskamer); leraren jonger dan 35 jaar betalen 175 euro. Het aantal deelnemers is beperkt tot 20. Je kan tot half juni inschrijven via het «Belgischer Germanisten- und Deutschlehrerverbandes» (BGDV).Info op «www.bgdv.be» (ga naar ‘Veranstaltungen’) - inschrijvingen via [email protected].

Talenfeest Twee dagen talenbad: fi lms in de originele taal, karaoke, quizzen, fotozoektochten, circus, toneelfestival, dans, taleninterviews, persworkshops, tentoonstellingen…

en vooral: anderstaligen ontmoeten. Dat is het programma van het 29ste Talenfeest op 21 en 24 april te Brussel. Dit jaar is «Burgerschap» het centrale thema. Het Talenfeest vindt daarom plaats in en rondom het Federale Parlement, het Vlaams Parlement en het Parlement van de Franse Gemeenschap. Op die manier wil het Animatiecentrum voor Talen niet alleen jongeren aanmoedigen om zich in andere talen uit te drukken, maar hen ook sensibiliseren voor hun rol als burger binnen de gemeenschap. Op 21 april zijn de lagere scholen welkom; 24 april is gereserveerd voor de secundaire scholen. Het aantal deelnemers is om praktische redenen beperkt tot 1 500 per dag. Vooraf inschrijven is dus noodzakelijk. Je betaalt 2,5 euro per leerling; leraren nemen gratis deel.Programma en inschrijvingen via Animatiecentrum voor Talen - Brussel - fax 02 201 59 32 - http://www.animationlangues.be/xml/index.html?LANG=nl

Speel mee en win een koffer Werkt je school dit jaar een leuk project uit rond wereldburgerschap? Bereik je met bijzonder weinig geld heel mooie resultaten rond mondiale thema’s? Schrijf je mondiaal

schoolproject of -traject dan in voor de Wereldburgerwedstrijd van Kleur Bekennen. Je project mag over meerdere schooljaren lopen. Kleur Bekennen selecteert per provincie 1 winnaar en 2 laureaten. Scholen met een uniek project winnen een koffer vol interessant educatief materiaal, aangepast aan de leeftijd van de leerlingen. Uiterste indieningsdatum is 31 mei. Eind juni verneem je of je school genomineerd is. Lees meer over de Wereldburgerwedstrijd op www.kleurbekennen.be of mail naar [email protected] - BTC - Kleur Bekennen - Brussel

Nathalie en Barbara: «Het einde van de spoorlijn, en voor velen het einde tout court.»

KLASSE

Page 26: Klasse voor Leraren 164

(advertentie)

(advertentie)

Page 27: Klasse voor Leraren 164

Wie wordt wat? Een goede studiekeuze is de basis voor succes in de schoolloopbaan en het profes-sionele leven. Ouders en jongeren kiezen echter vaak voor «veilig» ASO, bedrijven

zitten vaak met een tekort aan TSO- en BSO-gediplomeerden. Leraren zesde jaar lager onderwijs en eerste graad secundair onderwijs krijgen meer info over studie- en beroepskeuze(mogelijkheden) op een beroepeninfobeurs op 20 april (Oost- en West-Vlaanderen) en 4 mei (Antwerpen, Limburg, Vlaams-Brabant).Deze infodagen zijn een initiatief van SERV en diverse bedrijfssectoren, i.s.m. departement [email protected] - tel. 02 209 01 11

eet je fi t !«eet je fi t!» is een vakoverschrijdend en interactief project rond gezonde voeding en lichaamsbewe-

ging. Je leerlingen leren spelenderwijs gezond eten en bewegen. «Het educatief bordspel slaat meteen aan», aldus juf Annemie van de Gemeentelijke Basisschool Bierbeek. «Dankzij de eenvoudige opzet van het spel kan de hele klas deelnemen. Met weet-, denk- en doevragen leerden de kinderen heel snel en vlot over het belang van gezond eten en bewegen. Het leerproces stopt niet aan de schoolmuren: met een dobbelsteen vol tips kunnen de leerlingen hun kennis thuis verder in praktijk brengen.»De leraar krijgt een uitgebreid educatief pakket met achtergrondinformatie om de lessen voor te bereiden. Daarbij zitten kant-en-klare taakbladen en opdrachten. Juf Annemie: «De grote troef van het project is misschien wel de zelfevaluatie in de klas. Je leerlingen trekken zelf conclusies over bijvoorbeeld hun ontbijtgewoonten en stellen daarbij zelf een persoonlijk evenwichtig ontbijt samen.»«eet je fi t!» is ontwikkeld door K’x i.s.m. leraren, pedagogen en voedingskundigen van de fi rma Kellogg’s. Het pakket is geschikt voor de hele lagere school. Je kan het gratis bestellen op www.eetjefi t.be (wie het spel al vorig schooljaar bestelde, kan nu extra spelmateriaal bijbestellen).www.eetjefi t.be - www.k-x.be - [email protected] - tel. 016 46 32 58

Natuurfotografen gezocht Leerlingen van 14 tot 17 jaar kunnen een initiatiecursus digitale natuurfotografi e volgen. Per provincie is er een bezoekerscentrum (annex natuurgebied) waar ze één

voormiddag een korte theoretische uiteenzetting krijgen, gevolgd door een natuurwande-ling. Achteraf, bij een drankje, is er een bespreking van de foto’s. De beste foto’s dingen mee naar de prijs «Argus-fotograaf van het jaar».Argus, het milieupunt van KBC, organiseert de cursus - het programma: 22 april in De Water-snip/Vallei van de Zwarte Beek (Koersel), 29 april in De Grutto/Bourgoyen Ossemeersen (Gent), 13 mei in De Vroente/Kalmthoutse Heide (Kalmthout), 20 mei in Beisbroek (Brugge) en 27 mei in Baljuwhuis (Galmaarden).www.argusmilieu.be - [email protected] - tel. 03 202 90 70

Belgian Sport & Fun Familyday 60 amateurvoetbalploegen (5 spelers per ploeg), een atletiekmeeting, een basketbaltoer-nooi, een tennistoernooi, demonstraties judo door Gella Vandecaveye, demonstraties

turnen, acrobatie, trampolinespringen, fi etstochten van 25 tot 80 km… en dat is nog alleen maar het sportieve luik van de 5de «Belgian Sport & Fun Familyday», op zondag 7 mei in en rond het Koning Boudewijnstadion, Brussel. Tussendoor hoor en zie je op het podium Zohra, Katerine, Kay Stiles, Leki en Brahim en zijn er circusdemonstraties en -initiaties, een heel avonturendorp (survivalbaan, klimtorens enz.), een kinderboerderij enz.Alles is gratis, behalve de fi etstochten (5 euro, integraal naar Belgisch Paralympisch Comité).www.hyundai-fun.be - [email protected] - tel. 03 450 06 08 - voor het voetbaltornooi inschrijven via [email protected]

EDWIN GIESBERS, NIJMEGEN

(advertentie)

K’X

Page 28: Klasse voor Leraren 164

28 KLASSE NR.164

Multimedia

1. BlessuresKruisbanden gescheurd? Gewricht ontregeld? Pijn in de onderrug? Sport is gezond maar niet vrij van blessures. Een overzicht daarvan en hoe je ze voorkomt, biedt de Blessurewijzer. Klik tot achter de commercieel ogende homepage en vind er het bles-sureoverzicht per lichaamsdeel.www.blessure-aanwijzer.nl

2. DuurzaamArtikels over rechtvaardige handel, GGO’s, de millenniumdoelstellingen..., nieuwsfl ashes over duurzame ontwikkeling in België en in de rest van de wereld, praktische tips om zelf aan duurzame ontwikkeling te doen, een vormingsgids van opleidingen, een agenda van colloquia, conferenties, opleidingen enz., een maandelijkse nieuwsbrief, wedstrijden, citaten en cartoons … Over duurzame ontwikkeling vind je werkelijk alles opwww.duurzame-info.be

3. VVL in het nieuwStudiedagen, vaktijdschriften en vakverenigingen, lesbrieven, contacten, reisaanbie-dingen, boekkritiek enz. vind je het op de geactualiseerde website van de Vereniging Vlaamse Leerkrachten.www.vvl-onderwijs.be

WEBTIPS

Gratis update Tot 15 april kunnen gebruikers van Offi ce 97 en 2000 een gratis update van de spel-lingcontrole aanvragen. Je stuurt daarvoor een mailtje naar spellingupdate@polderland.

nl (vermeld je Offi ce-versie en het aantal licenties). Na 15 april betaal je 5 euro in de webshop van [email protected] - www.polderland.nl/webwinkel

VRT onlineOp www.vrtnieuws.net vind je het laatste nieuws, heet van de naald. Je krijgt er niet

alleen berichten in het Nederlands, maar ook aparte pagina’s met nieuwsfl itsen in het Engels, Frans en Duits. Politieke nieuwsfeiten, sociaal en economisch nieuws, sport, cultuur, vrijetijdsbesteding… een schat aan informatie voor wie de meest recente informatie zoekt, maar meteen ook een boel materiaal voor de taallessen.www.vrtnieuws.net

MeettechniekenMeettechnieken Praktijk is een cd-rom met meetopdrachten voor het vak mechanica. Leerlingen gaan aan de slag met schuifmaten, eindmaten, meetklokken, hoogtemeters, kalibers, schroefdraden enz. Het pakket is goed voor 415 schermen, 270 illustraties, 26 videosequenties, 72 meerkeuzevragen met feedback bij de antwoorden en 189 meetop-drachten. Het werd samengesteld door leraren technische vakken die de betreffende meetinstrumenten intensief konden gebruikten in de industrie. Eerder verschenen al de pakketten Tekeninglezen Mechanica en Meettechnieken.‘Meettechnieken Praktijk’ (45 euro) - Sandy Martens - RTM Vlaams-Brabant - August Reyerslaan 80 - 1030 Brussel - bestellen uitsluitend via fax 02 706 84 14

SOFTWARE

Leerplatforms StudyplanetMeer dan 500 Vlaamse scholen werken vandaag met een elektronisch leerplatform.

Dat kon je lezen in vorige Klasse (www.klasse.be/kvl/163/38). «Behalve Blackboard, Dokeos, Moodle en Smartschool kan je ook voor Studyplanet kiezen» meldt H. Warreyn, coördinator van Lerarenforum. Een twintigtal scholen werken daar momenteel mee. Net als Smartschool wordt Studyplanet volledig in Vlaanderen (Brugge) ontwikkeld. Scholen vinden er een digitale leeromgeving, communicatieplatform, intradesk, port-folio, puntenboek, rapportenmodule, kalender/agenda, e-mailbox voor elke gebruiker, multimediatheek met schooloverstijgend uitwisselplatform voor leerobjecten enz. Op www.lerarenforum.be geven leraren hun mening over dit platform (en over de andere).www.studyplanet.be

Think.comThink.Com is een reclamevrije webomgeving van Oracle, die leerlingen gratis e-mail accounts en webspace geeft. Leerlingen maken een website vanuit een vast stramien, dat ze naar persoonlijke smaak kunnen invullen. Het content management systeem werkt met gebruiksvriendelijke icoontjes. De leraar maakt zelf de accounts voor de leerlingen aan en waakt erover. Of een school mailbox, waarmee hij makkelijk kan communiceren met de hele school. Daarnaast kan je statistieken bekijken en inhoud monitoren. Leerlingen communiceren via e-mail of via digitale post-its die ze op elkaars website kunnen ach-terlaten. Ze kunnen ook een poll maken, een buddy list of class list samenstellen is geen probleem. Het platform bewijst zich in de praktijk van internationale uitwisselingsprojecten zoals Comenius. Daarom spreekt het ook (eenvoudig) Engels.Info: Leontine Vreeke 00 31 30 669 80 52 of [email protected]

School maakt fi lmTweehonderd fi guranten, achttien acteurs, één regisseur en een uitgebreide fi lmcrew. Dat zijn de drijvende krachten achter ‘Rookgordijn’, de eerste langspeelfi lm met schoolstempel. Vier ex-scholieren en één leraar van het Sint-Lambertuscollege en het Heilig-Grafi nstituut uit Bilzen spendeerden drie jaar lang hun vrije tijd aan ‘Rookgordijn’. Chris Goevaerts, leraar Informatica en regisseur van het hele project: «We begonnen eraan met beperkte middelen: digitale camera’s, pc’s, geïmproviseerde spots en zelfs een rolstoel (voor ‘travels’). 95 procent van de gebruikte achtergrondmuziek hebben de scholieren zelf geschreven. Ons totaalbudget bedroeg 2 500 euro. Daarvan ging het grootste deel naar de catering voor cast en crew. Aan enthousiaste medewerkers was er alvast geen gebrek. Op de castingdag deden 230 gemotiveerde scholieren en leraren hun kunstjes voor de camera. We selecteerden daaruit achttien acteurs voor een gesproken rol. De rest kon aan de slag als fi gurant.» De fi lmmakers betrokken ook het Vlaams Kruis, de Brandweer, Politie en zelfs het plaatselijk Uitvaartcentrum bij het project. «We willen ons met deze fi lm geen sterrenstatus aanmeten, maar wel tonen dat scholen tot veel meer in staat zijn dan Vlaamse kermissen en toneelstukken. ‘Rookgordijn’ is een voorbeeld hoe leerlingen op school in de praktijk kunnen proeven van de multimediale samenleving. Voor ons is de fi lm alvast geslaagd, al heeft de toeschouwer nog altijd het laatste woord.»‘Surf naar www.rookgordijn.com voor meer info.

Andere goedepraktijkvoorbeelden vind je in bulk op www.klasse.be (‘Allerlei’, ‘Platform’)

VRT

CHRIS GOEVAERTS

Page 29: Klasse voor Leraren 164

In de bovenste dvd-schuifDrie fi lms van dezelfde regisseur in één box, dat zijn de «Directors Choice»-boxen (Dutch

Filmworks). Je kan kiezen tussen Tarantino, Ferrara, Craven, Woo en Peckinpah (zie onderaan!). Voor wie klassiekers als «Junior Bonner» (Peckinpah) en «the Hills have eyes» (Craven) wil (her)ontdekken, een aanrader. Van die andere hitregisseur, Lasse Hallström, verscheen een box met «Chocolat», «the Cider House rules» en «the Shipping News» (RCV).Nostalgici (vooral veertigers die 20 jaar geleden in buurtbioscopen genoten van obscure B-fi lms) kunnen hun hart ophalen met de Green Cow-reeks (Paradiso). Recent verschenen vijf «klassiekers» van de Italiaanse B-grootmeester Mario Bava. Vooral «Baron Blood» en «Twitch of the death nerve» zijn pareltjes in hun genre.Voorts vind je eindelijk ook fi lmparels als «Bagdad Café» van Percy Adlon (Total Film) en «la Mala Educación» van Pedro Almodóvar (A-fi lm) in de betere dvd-zaak. Het Waalse Twin Pics ten slotte richt zich stilaan ook op de Vlaamse markt, met naast klassiekers (Jacques Tati) ook recent werk van Lieven Debrauwer («Confi tuur») en Erick Zonca in een box met het vaak bekroonde «la Vie rêvée des anges» en het tv-pareltje «le Petit voleur»(zie onderaan!).www.dfw.nl - www.rcv.nl - www.paradiso.be - www.totalfi lm.nl - www.afi lm.nl - www.twinpics.beWin: 15 Directors Choice boxen (Tarantino - Ferrara - Craven - Woo - Peckinpah; Dutch Filmworks) of 3 Erick Zonca-boxen (Twin Pics). Mail vóór 30 april (met vermelding «DVD + regisseur van je keuze») naar [email protected]

De Witte PlaneetMuskusossen krommen hun rug onder een verblindende sneeuwstorm. Kariboes galop-peren bij duizenden in de toendra. Noordse vinvissen hakken zich een weg doorheen de ijsbanken. De slagtand van de narwal rijst boven het water uit… Van hartje winter tot de triomfantelijke terugkeer van de zon, een grote wilde opera op het dak van de wereld in een biotoop waar de mens zijn plaats niet heeft. De documentaire ‘De Witte Planeet’, ingeblikt door Thierry Ragobert en Thierry Piantanida, is het theater van een meedogenloze overlevingsstrijd op de Noordpool. De fi lm wordt verdeeld door Cinéart en loopt vanaf 19 april in de bioscoop.Voor deze film is ook een gratis downloadbare lesbrochure beschikbaar op www.cineart.be/onderwijs

Shooting dogsJoe Connor trekt naar Rwanda om er les te gaan geven. Hij gelooft dat hij voor veel kinderen het verschil kan maken. Als de school een opvangoord wordt voor duizenden Rwandese vluchtelingen tijdens de genocide, belooft Joe zijn beste leerling Marie dat de soldaten van de Verenigde Naties haar zullen beschermen tegen de extremistische milities. Maar de soldaten laten de vluchtelingen in de steek. Joe en schooldirecteur broeder Christopher staan voor een dilemma: de school verlaten of de milities het hoofd bieden? Wat zou jij zelf doen? Deze fi lm is gebaseerd op ware gebeurtenissen en ter plaatse gefi lmd. Regisseur Michael Caton-Jones en steracteurs John Hurt en Hugh

Dancy creëren een aangrijpende, authentieke en krachtige evocatie van een real life story tijdens de Rwandese genocide in 1994. Vanaf 12 april kan u hem gaan zien in de bioscoop (verdeling: Cinéart)

Zin in een gratis vooruitblik van een van deze fi lms? Voor 25 leraren ligt een duo-ticket klaar (enkel geldig op weekdagen). Mail naar [email protected]. Ver-

meld je naam en adres, het nummer van je lerarenkaart en als onderwerp de titel van de fi lm die je interesseert. De namen van de winnaars verschijnen op 20 maart op www.klasse.be/wedstrijden.

FILM

China op dvd«Kinderen van China» (35 min.) is een educatieve documentaire voor leerlingen

vanaf 6 jaar over de leefwereld van Chinese kinderen, hun school- en familieleven, vrije tijd en toekomstwensen. Je krijgt er een gratis werkboekje bij voor klassikaal gebruik. Filmer Karel Corthals draaide voorts ook «China - naar de volgende generatie» (60 min., vanaf 12 jaar), een rondreis door 13 Chinese provincies die vooral de groeimogelijkheden van China in de verf zet en «China zoekt m/v met knapzak - Migratiearbeiders in China» (27 min., vanaf 15 jaar), over de enorme economische evoluties in China. Corthals heeft naast de 3 China-fi lms nog vier andere dvd’s geproduceerd: «Good morning, Sir - de Filippijnen», «Kinderen van Azië», «Kinderen van Centraal-Azië» en «Kazakstan 2030 - Naar de volgende generatie in ... Eurazië?»Alle fi lms kosten 15 euro (plus 2 euro verzendingskosten), een pakket van drie dvd’s kost 36 euro (plus 3 euro verzendingskosten). - meer info over deze fi lms op www.karelcorthals.be - sinds dit schooljaar kan je hem ook vragen voor schoolvoorstellingen met nabespreking - je vindt hem en de China-fi lms ook op Talenfeest, op 21 en 24 april in Brussel (rond het Warande-park) - alle info over het Talenfeest op www.talenanimatie.bewww.karelcorthals.be - [email protected] - www.talenanimatie.be

Korting voor documentairesVier nieuwe dvd-boxen kan je je met een fi kse korting aanschaffen in alle Standaard

Boekhandels, Fnac-winkels en Free Recordshops. De vier boxen verschenen vorige week bij Orion Channel, een Belgisch dvd-label dat uitsluitend documentaires brengt, vaak van BBC- of ZDF-herkomst. «Hidden Egypt» (3 x 60 min.) vertelt het verhaal van de piramiden, de mummies en Toetanchamon. «The Rise and Fall of Great Empires» (4 x 50 min.) bezoekt het Egypte van de Farao’s, het Perzische rijk, het Carthago van Hannibal en het Rome van de 3de eeuw na Christus. In «Bijbelmysteries» (4 dvd’s, samen meer dan 8 uur) gaat een BBC-team op zoek naar de waarheid achter Christus (en zijn dood), Maria Magdalena, de apostelen, het verhaal van David en Goliath, de val van Jericho, het Boek Openbaringen enz. In het met een Emmy Award bekroonde «Planet Earth» (3 dvd’s, 410 min.) leer je meer over onze Aarde met haar oceanen, weertypes, vulkanen, aardbevingen, broeikaseffect enz.De boxen kosten 29,95 euro per stuk en zijn overal verkrijgbaar.www.lime-lights.be - [email protected] - tel. 015 27 10 33Bij verdeler EIC kunnen leraren en scholen uitzonderlijk een voordeelpakket bestellen (mailen naar [email protected]). Je betaalt dan 149 euro voor 6 boxen, de vier hierboven plus «the Legend of the Holy Grail» en een box met BBC-documentaires «In the footsteps of Alexander the Great».

Surf naar www.lerarenkaart.be - daar vind je een kortingbon van 5 euro (je betaalt 24,95 i.p.v. 29,95 euro - niet cumuleerbaar met andere kortingen) voor elk van deze dvd’s - print de kortingbon(nen) van je keuze af en stap daarmee naar een Standaard Boekhandel, Fnac-winkel of Free Record Shop - met de bon krijg je aan de kassa 5 euro korting - de actie loopt tot en met 30 april 2006.

CINÉART-CINÉLIBRE

KAREL C

ORTHALS

KLASSE NR.164 29

CINÉART-C

INÉLIBRE

ORION C

HANNEL

Page 30: Klasse voor Leraren 164

(advertentie)

Page 31: Klasse voor Leraren 164

KLASSE NR.164 31

PAK JE BIEZENDrie/vier dagen aan de Franse Opalen kust: 85 euro

Het middeleeuwse Montreuil ligt aan de Opaalkust (Noord-Frankrijk, 265 km van Brussel). Je verblijft in het oudste gebouw van de stad (1537) tussen de middeleeuwse straatjes: Hotel Les Hauts de Montreuil***. Op de burcht geniet je van het duinenpanorama. De zee is nooit ver weg. Bezoek Le Touquet, Beck en het vissersdorp Etaples-sur-Mer.Jouw prijs: 85 euro p.p. (2 overnachtingen met ontbijtbuffet, kamer met douche). Dit aanbod geldt voor een verblijf in een tweepersoonskamer tussen 15 april en 15 oktober 2006. Eén kind jonger dan 13 jaar verblijft gratis op de kamer van de ouders (inclusief ontbijt). Halfpension (vier gangen) voor 29,3 euro per dag. De verblijfstaks (1 euro p.p. per nacht) betaal je ter plaatse. Er is een privé parking (8 euro/24 u.). Een extraatje? Een derde nacht gratis als je aankomt op zondag, maandag of dinsdag.

Rembrandt verwent je een weekend in Leiden: 99 euro

Vierhonderd jaar geleden werd Rembrandt in Leiden geboren. Dat wordt gevierd. Het is nog altijd een sfeervolle stad met stijl. Je verblijft vlakbij het station en bij de historische binnenstad in Hotel Golden Tulip Leiden Centre****. We reserveren voor jou een nacht in een Deluxe kamer met een viergangendiner en een ontbijtbuffet, een ticket voor de grote Rembrandttentoonstelling, een Rembrandtattentie en alle informatie over de feestelijke activiteiten in de stad.

Jouw prijs: 99 euro p.p. (een viergangendiner, een overnachting, ontbijtbuffet, ticket voor de ten-toonstelling, attentie en informatiepakket). Leiden ligt maar 185 km van Brussel (parkeren kan voor 7,5 euro/24 u.). De verblijfstaks van 3,8 euro p.p. per nacht, betaal je ter plaatse. Het aanbod geldt van 1 april tot 31 oktober 2006. Het hotel kent geen kinderkortingen.

Vier dagen Mozart in Wenen: 165 euro

Het Mozartjaar is al reden genoeg voor een verrassend bezoek aan Wenen. Maar gelukkig is Wenen ook een bijzonder eigentijdse stad. Je logeert centraal in Hotel Holiday Inn Vienna City **** (met ontbijt in de zomertuin, gratis fi tness en stoombad). Bovendien verblijven twee kinderen (tot 17 jaar) gratis op de kamer van de ouders (inclusief ontbijtbuffet).Jouw prijs: 165 euro p.p. Dit aanbod geldt voor een verblijf in een tweepersoonskamer in juli 2006. In augustus betaal je 245 euro p.p. maar dan kan je een vierde nacht gratis bij boeken. Vervoer kan met de eigen wagen. Er is een ondergrondse parking (14 euro/24 u.). Een extraatje? Boek minstens 59 dagen voor vertrek en je krijgt nog eens 10 procent extra korting. Waarop wacht je?

HOE RESERVEREN?De prijzen gelden op basis van verblijf in tweepersoonskamer voor houders van de lerarenkaart (houd je nummer bij de hand) en hun medereizigers. Reserveer met het toverwoord Klasse recht-streeks bij Holidayline (050 33 09 90). Zij verzorgen dit aanbod (lic A5787). 100 procent kosten bij wijziging of annulatie, tenzij je een reisverzekering neemt van 2,95 procent op de totale reissom. Meer informatie over dit aanbod en andere reizen met Klasse: www.lerarenkaart.be (commerciële voordelen/reizen).

REIS MET KLASSE

Erfgoeddag? Tien Duo’s winnen een kasteel!De spannendste 24 uur van het jaar! Het weekend van 22-23 april staat voor tien duo’s in het teken van Erfgoeddag. Het kasteel van Horst, één van de mooiste plaatsen in

Vlaanderen, is één etmaal het exclusieve terrein voor de winnaars van de wedstrijd op www.leerlingenkaart.be. Onder de professionele begeleiding van Koning Kevin (een vzw die vertrouwd is met nieuwe spelvormen op bijzondere locaties) nemen de tien duo’s het tegen elkaar op in een spelmarathon. Ze ontdekken actief de rijke geschiedenis van de waterburcht, werken intensief samen en gebruiken hun tactisch inzicht om de nacht door te komen. Daarvoor hebben ze de hulp van buitenstaanders nodig: misschien schakelen ze zelfs hun leraar geschiedenis in als hulplijn. Leuk? Wacht tot je telefoon krijgt om zes uur in de ochtend!Zie jij enkele van je leerlingen openbloeien bij zo ’n initiatief? Geef hen dan dat duwtje om zich nu nog kandidaat te stellen. De wedstrijd loopt tot 2 april. Het verslag van dit uniek avontuur lees je een week later op dezelfde site.De leerlingenkaart laat jongeren kennis-maken met domeinen die ze niet elke dag tegenkomen. Zo doen ze nieuwe ervarin-gen op, ontdekken ze een breed aanbod, en dat door zich per twee, in groep of met de hele klas in te schrijven. Deze actie rond het kasteel van Horst laat jongeren intensief kennismaken met de Erfgoeddag, en zorgt ervoor dat erfgoed meer is dan een hoop dode stenen. Niet alleen voor de 20 winnaars, ook voor de 70 000 jongeren die elke maand door het aanbod op www.leerlingenkaart.be surfen.

Leerlingenkaart valt B.M.I. aanIn de kijker tijdens de maand april: voordelen in tientallen fi tnesscentra. Je leerlingen krijgen met hun leerlingenkaart een interessante korting of een goed kennismakings-

aanbod in heel Vlaanderen. De sterkste voordelen ontdek je in het aprilnummer van Maks!, een lijst van alle voordelen staat op www.leerlingenkaart.be.

Ieperse klas wint «Schoolreis van het jaar»“Heeft Soetkin gewonnen? Echt waar? Fantastisch nieuws! De schoolreizen waren hier zowat afgeschaft omdat ze te duur waren om alle leerlingen mee te krijgen.” Katrien, als

graadcoördinator verantwoordelijk voor de vierdejaars Handel in het Technisch Instituut Heilige Familie in Ieper, ziet het helemaal zitten met haar prijswinnaars. De klas van Soetkin mag drie dagen naar Parijs. Thalys, metrotickets en hotel staan op rekening van de jarige Maks! Vierduizend leerlingen deden mee. De wedstrijd liep naar aanleiding van het vijftigste nummer van Maks! op www.leerlingenkaart.be en maakte behalve Soetkin nog honderd andere jongeren gelukkig. Herken de winnaars van de wekkerradio’s aan hun brede glimlach tijdens het eerste lesuur. Bekijk het fi lmpje op www.maks.be

WW

W.NORDMAG.COM

TOURI24.DE

De leerlingenkaart

KLASSE

Page 32: Klasse voor Leraren 164

(advertentie)

Page 33: Klasse voor Leraren 164

KLASSE NR.164 33

De Lerarenkaart

Met de klas gratis naar het Centrum Ronde van Vlaanderen

De kasseiweg over de Oude Kwaremont heeft een stijgingspercentage van 11 procent. Breekt het zweet je uit bij de gedachte aan de inspanning of als je aan die wiskundige

berekening denkt? Bestaan de kasseien uit kiezelzandsteen, graniet of porfi er? Wat heeft regen en wind te maken met occlusiepunten? Moet een renner echt zes kilogram spaghetti eten om het energieverlies te compenseren? De educatieve pakketten van het Belevingsmuseum Ronde van Vlaanderen koppelen Vlaanderens mooiste aan aardrijkskunde, biologie, geschiedenis en wiskunde. Dankzij de Nationale Loterij bezoeken klassen van de derde graad lager en de eerste graad secundair het Belevingsmuseum tot 31 december 2006 gratis. Elke scholier krijgt bovendien een Ronde van Vlaanderen-drinkbus.Meer info: Centrum Ronde van Vlaanderen - Markt 43 - 9700 Oudenaarde - tel. 055 33 99 33 - [email protected] - www.crvv.be

Do the Celt!Boomstamwerpen. Steenslingeren. Met vaten rollen. Touwtrekken. Als de Kelten voor

Jacques Rogge mochten spelen, waren dit olympische disciplines. Voor Highland Games hoef je niet naar Schotland. Op zondag 30 april (vanaf 10 uur) hijst Sint-Vincentius a Paulo (Gijzegem) zich in kilt, plaid en tartan. Voor je het weet bekwamen je benen zich in de Ierse hard shoe en de Amerikaanse rhythm tap. Of leen je je lijf liever voor Keltische drank en hapjes? Druïde Budubrannos vertelt oud-Keltische verhalen. Keltische clans bevechten elkaar met een gevarieerd wapenarsenaal. 10 leraren krijgen een duovrijkaart voor deze zondagse happening. Surf naar www.lerarenkaart.be, daar vind je op de startpagina een link naar het wedstrijdformulier.Eén dag eerder, op zaterdag 29 april (vanaf 15 uur), staan EmBRUN, Urban Trad en Munnelly, Flaherty and Masure op het festivalpodium.Instituut Sint-Vincentius a Paulo - Keltisch Festival Failte op 29 en 30 april - Pachthofstraat 3 - 9308 Gijzegem - tel. 053 72 93 40 - programma op www.keltischfestival.org. Houders van de lerarenkaart betalen op beide dagen de voorverkoopprijs: festival op zaterdag: 10 euro - hap-pening op zondag: 3 euro.

Meer dan 20 000 nieuwsbrievenNiet alle nieuwe kortingen, lerarendagen en vrijkaartenacties halen deze rubriek. Ze verschijnen wel in de elektronische nieuwsbrieven. Duizenden leraren zijn meteen

op de hoogte van het nieuwe aanbod van de lerarenkaart. Jij kan er nog net bij. Schrijf je in voor één van de (gratis) nieuwsbrieven. Er is er één voor kleuteronderwijs, er is er één voor lager onderwijs en er zijn er tien volgens discipline voor het secundair en hoger onderwijs. Zo krijg je alleen berichten die voor jou bedoeld zijn. Inschrijven kan op de startpagina van www.lerarenkaart.be. Zoek de roze typemachine en selecteer de nieuwsbrief die jij wil. Eén abonnee die op 15 mei geregistreerd staat, wint een weekend Parijs voor twee personen (reis met de Thalys + hotel). Neem vandaag nog je persoonlijke abonnement.

Nieuw in Sea Life en Earth ExplorerGroene zeeschildpadden hiel-den zich tot nog toe ‘zeemijlen’

verwijderd van België. Ze wijzigen hun strategie. Vanaf 1 april willen ze ‘de Belgen’ bestuderen vanuit

hun Turtle Lagoon in Sea Life Blankenberge. Wil jij je blootstellen aan hun blikken? Houders van de lerarenkaart kunnen dat gratis. Dit nieuwe en ambiti-euze project draagt bij tot het voortbestaan van deze bedreigde dieren.Wil je met de leerlingen naar de zeeschildpadden? Op www.sealife.be vind je de nieuwste schoolmailing en info over het schoolaanbod. Sea Life Marine Park - Koning Albert I-laan 116 - 8370 Blankenberge - tel. 050 42 43 00

Sabine, Frank en Peggy zoeken klonen. Wil je het weerbericht presenteren? Earth Explorer organiseert audities. Om je voorspellingen te stofferen, ga je eerst langs het weerstation. Temperatuur, luchtdruk, UV-straling… je meet alles nauwkeurig op. Daarna mag je op het tv-scherm met kaarten en pancarten goochelen. Met je lerarenkaart krijg je gratis toegang.Earth Explorer - Fortstraat 128 B - 8400 Oostende - www.earthexplorer.be - tel. 059 70 59 59

Klasreünie bij Da Vinci«We zijn hier met zes collega’s van verschillende scholen. Vier jaar geleden studeerden we samen af. Klasse-acties zijn voor ons mooie gelegenheden voor een reünie.» Ditmaal koos Els Willems, juf van het zesde leerjaar in basisschool ’t Centrum in Turnhout, voor de lerarendagen in Industrion, Kerkrade. «De mix van techniek en geschiedenis is ideaal voor mijn leerlingen», vindt ze. «Ik zie ze zo al de Da Vincicode kraken en een robot bouwen in de ateliers. Het meest positieve vind ik dat de machines uit de industriële revolutie hier ook echt werken, dat spreekt zeker tot de verbeelding van leerlingen.» Of Els vaak op uitstap gaat met haar leerlingen? «Toneel, het speelkaartenmuseum, Hidrodoe … Als we maar weg kunnen.»Industrion in het Nederlandse Kerkrade is een mix van techniek en geschiedenis. Nog tot 3 sep-tember kraak je er de geheimen van Leonardo Da Vinci - www.industrion.nl

Visum voor computerlandKinderen van een basis-school vertellen hoe ze

een digitale krant maken. Het is één idee dat je oppikt uit het Nederlandse tijdschrift Compu-

ters op School (COS) dat zich voortaan ook op het Vlaamse onderwijs richt. COS vergelijkt prijs en kwaliteit van educatieve software. Je weet als eerste mee te spreken over ict-nieuwtjes, zoals het slimme schoolbord. Wil je een uitgewerkte les over rapmuziek of over de Europese instel-lingen? Abonnees pikken ze gebruiksklaar van de COS-site. Vlaamse leraren krijgen 20% korting op een abonnement. Je moet je wel abonneren via het formulier op www.lerarenkaart.be. (Klik op «commerciële voordelen» en tik als zoekterm ‘cos’ in.) Daar verneem je ook hoe je proefnummers aanvraagt.Computers op School - COS - ESS Media bv - Postbus 614 - NL 9700 AP Groningen - www.cos-online.nl

KLASSE

SVI GIJZEGEM

ESS MEDIA

SEA L

IFE MARINE P

ARK

CRVV

16804137453

M. Demeester

Schoolstraat 14

2437 Terbank

16804137453

M. Demeester

Schoolstraat 14

2437 Terbank

Page 34: Klasse voor Leraren 164

Stad met Klasse: HarelbekeKijk over de schouder van Peter Benoit terwijl hij de Rubenscantate compo-neert. Ontdek het tweede leven van de PET-fl es. Groet 500 Britse militairen die

sneuvelden in de Leieslag. Tarwe wordt meel in de Koutermolen. Op zaterdag 6 mei begroet Harelbeke leraren basisonderwijs met gezin. Jouw dagprogramma bestaat uit vier modules van elk drie kwartier, gekozen uit elf activiteiten. Of er voldoende variatie is?

In het stadscentrum1. Vijf vrouwen spelen muze voor Peter Benoit. Je maakt kennis “met lieven en leed” van deze Harelbeekse componist. Onder de geluidsdouches van het Peter Be-noitmuseum weerklinken «Dan mocht den beiaard spelen» en een stukje uit de opera «De elzenkoning». Hoe leeft een gezin in de tijd dat België ontstaat? Het geboortehuis is authentiek gebleven.2. Toebak or not toebak. Machines en ambachtslui maken van tabaksblaren een sigaar. Je passeert kerfma-chines, droogtrommel en inpaktoestel. Inhaleer de collectie van 900 pijpen en hopen reclamepanelen.

3. Vuisten klaar voor de beiaard! Op de 30 meter hoge Sint-Salvatortoren speur je naar de straten en huizen waarlangs de stadszoektocht je voert.4. Mag de Dreft-fl es in de PMD-zak? En wat doe je met het yoghurtpotje? IMOG legt uit wat je kan recycleren en wat gebeurt met restafval. Je krijgt te zien hoe de verbrandingsoven rookgas zuivert en met verbrandingswarmte elektriciteit produceert.5. In 1918 wil het Duitse leger de geallieerden aan de Leie stoppen. De Leieslag eist levens. Op het Britse oorlogskerkhof vertelt de gids het verhaal van enkele gesneu-velde soldaten.

In Natuurdomein de Gavers1. De Koutermolen is een houten staak-molen. Laat je niet wieken, beklim de trap en ontmoet de molenaar aan het werk.2. Vier vreemde palen verbergen zich in het natuurdomein. Jij krijgt een kaart en enkele summiere aanwijzingen. Op iedere paal vind je een perforator. Zitten in jouw kaart op het einde van de oriëntatieloop de juiste gaatjes?3. Op het 53 ha groot Gavermeer liggen kajaks klaar voor een portie watergeweld.4. Touwen hangen en slingeren tussen bomen. Komt de Tarzan of Jane in jou naar boven? Eerst trillen de benen, maar na de eerste deathride wil je gegarandeerd nog eens.5. Je evenwichtsorgaan tarten en je behendigheid meten met die van je gezinsleden? Mountainbikes veren jou over hellingen en boomwortels.6. Meet de hoogte van een boom met je voeten op de grond. Herken de bladen onder je voeten. Leg de insecten onder het vergrootglas. De boskoffer bevat alles wat je nodig hebt voor een grondige natuurexploratie.

Hoe schrijf je in voor deze actie?Deze actie is gratis voor leraren basisonderwijs en hun ge-zin (max 3 kinderen). Gidsen geven overal uitleg. Surf naar www.lerarenkaart.be en klik op de startpagina door naar het overzicht van lerarendagen. Daar vind je onder andere deze lerarendag in Harelbeke. Je kiest voor jouw gezin één van de twaalf pakketten. Zo’n pakket verzamelt vier van de beschreven activiteiten. Twee voor de voormiddag en twee voor de namiddag. Elke activiteit duurt drie kwartier. Duid ook een reservepakket aan. Je verblijft de hele voor- en de hele namiddag op één locatie (het stadscentrum of de Gavers). Alles ligt op wandelafstand. Voor wie met de trein komt staan fi etsen klaar om Harelbeke te doorkruisen. Behoor je tot de gelukkigen die aan deze actie kunnen deelnemen, dan krijg je een toegangsbewijs per post.

Toeristische Dienst Harelbeke ism met Provinciale en Stedelijke Sportdienst - Marktstraat 98 - 8530 Harelbeke - Je contactpersoon voor deze actie is Frederik Bossuyt - tel. 056 73 34 70 - [email protected] - www.harelbeke.be. Inschrijven voor deze actie kan alleen via www.lerarenkaart.be. Inschrijven houdt het engagement in om te komen.

De Lerarenkaart

34 KLASSE NR.164

Met Klasse naar het PaleisEen nieuw sprookje ter ere van Hans Christian Andersen, de Indiaanse Curry-dans door en voor jongeren en Sjostakovitsj in de fabriek. Drie voorstellingen

op zaterdag 22 april geconcentreerd in het Paleis voor Schone Kunsten in Brussel. Voor 300 leraren is die dag of avond een vipzetel gereserveerd. Het motto is genieten. Een korte inleiding vertelt in allegro wat er voor je leerlingen in zit. Maak je keuze.

Marie Louise, Louise Marie (14-15.30 uur, Klein Theater, basisonderwijs) De nieuwe voorstelling «Marie Louise, Louise Marie» huldigt sprookjesschrijver Hans Christian Andersen. Terwijl de traditionele sprookjes van Andersen (de Kleine Zeemeermin, de Rode Schoentjes, het Lelijke Jonge Eendje) je inpalmen, groeit tijdens de voorstelling een nieuw sprookje. Speciaal voor deze voorstelling gecomponeerde muziek van Stijn De Gezelle begeleidt de vertelsels van Marlies TackVoorstelling voor leraren met collega of partner; 3 euro per persoon, inschrijven via www.lerarenkaart.be verplicht.

Indian Curry - fABULEUS (16-18 uur, zaal Terarken, secundair onder-wijs)Na «BBB en wasverzachter» en «Instant Karma» is «Indian Curry» de derde dansproductie die danseres en choreografe Natascha Pire maakt met jonge dansers. Pire trippelde tijdens haar opleiding in Amerika van moderne dans tot streetdance. Voor fABULEUS en BOZAR STU-DIOS werkte ze intensief aan «Indian Curry» met tien jongeren tussen 14 en 18 jaar. Die hadden bij de repetities geen tot weinig danservaring. Jij krijgt de avant-première te zien.Voorstelling voor leraren met collega of partner; 3 euro per persoon (normale prijs: 15 euro), inschrij-ven via www.lerarenkaart.be is verplicht. Het thema is een voorsmaakje van het India-Festival in BOZAR in het najaar. Tijdens de herfst maakt de voorstelling een tournee in scholen en culturele centra.

Sjostakovitsj in multimediaMet zijn achtste symfonie beschrijft Sjostakovitsj de ontreddering tijdens de Tweede Wereldoorlog. De Brusselse schrijver/cineast Eric De Kuyper voegt het verhaal samen met de stille propagandafi lm “Die Stahlwerke bei Poldihütte”. Je kiest tussen twee programma’s:- Gezinsactie - Klassewerk. Om 16 uur krijg je in de repetitieruimte van het Nationaal Orkest van België een meet & greet met Eric De Kuyper. Leraren en leerlingen stellen het vakoverschrijdende project Klassewerk voor. Een interactief parcours voert je door de wereld van Sjostakovitsj. Je kinderen tussen 10 en 18 jaar volgen een workshop. Tussen 18.30 en 20 uur krijg je vrij en om 20 uur woon je het concert bij.Voor leraren met collega of partner en max. drie eigen kinderen - 6,20 euro per persoon voor het concert, om 16 uur krijg je een kortingsbon van de lerarenkaart waardoor je uiteindelijk slechts 3 euro per persoon betaalt (normale prijs: 26 euro). Repetitieruimte NOB – Ravensteingalerij - 1000 Brussel en PSK – Ravensteinstraat 23 – 1000 Brussel. Meer informatie [email protected]. Inschrijven via www.lerarenkaart.be.

- Lerarenactie - Klassiek met Klasse. Om 18 uur wacht de educatieve dienst van het Paleis voor Schone Kunsten jou op voor een inleiding. Je komt te weten wat Klas-siek met Klasse volgend schooljaar aan de notenbalken hangt. Om 20 uur begint het concert.Voor leraren met collega of partner: 6,20 euro per persoon – hier geldt geen kortingsbon - (nor-male prijs: 26 euro). Paleis voor Schone Kunsten – Ravensteinstraat 23 – 1000 Brussel. Meer informatie: Liesbeth Van Nerom, tel. 02 507 83 06. Inschrijven via www.lerarenkaart.be.

Inschrijven doe je op www.lerarenkaart.be (klik op de startpagina door naar het overzicht van lerarendagen). Je ontvangt een mail die je komst naar het Paleis voor Schone Kunsten bevestigt. Die leg je samen met je lerarenkaart voor aan het onthaal. Inschrijven houdt het engagement in om te komen.

TOERISME HARELBEKE

PSK BRUSSEL

Page 35: Klasse voor Leraren 164

Exclusief: met Klasse achter traliesZetten ze streepjes op de muur? Benieuwd naar de tekeningen die gevangenen achterlaten? De lerarenkaart brengt je dit keer op een van de ongezelligste

plekken waar mensen samenleven. In de Tongerse gevangenis, het oudste prison van België, huizen geen gedetineerden meer. Maar er hangt wel nog altijd 161 jaar gevan-genislucht. Snuif mee: tussen 10 en 14 april knarsen sleutels in verroeste sloten om leraren en partner binnen te laten in duistere cellen. Kinderen krijgen een alternatief programma. Het Gallo-Romeins Museum stelt meteen zijn nieuwe archeologieatelier «Speurders gezocht» voor.

Lieve Blanquaert gekluisterdAchter muren met prikkeldraad huizen cellen van twee bij drie meter. Ze hebben vaak drie bewoners. Toilet? Wasbak? Bed? Je krijgt getuigenissen van gevangenen te zien. Je hoort cipiers bezig over hun werk. Enkele cellen zien er nog uit zoals die dag in 2005 toen de laatste gedetineerde naar de nieuwe gevangenis in Hasselt werd gevoerd. Opeengepakt: rauwe gevoelens, verveling, wanhoop, verveling, onbegrip, verveling, wraakzucht... Foto’s van Lieve Blanquaert illustreren hoe de stemming in een gevangenis kan wisselen.

Jonge archeologenStel: je vindt in je moestuin een schaal. Hoe weet je of die tot de bruidsuitzet van tante Paula zaliger behoorde, dan wel of er een Romein uit gegeten heeft? Het atelier «Speurders gezocht» verraadt aan jongeren enkele eenvoudige criteria om een vondst te dateren. Na het bezoek aan de gevangenis krijg je een demonstratie. Al is het Gallo-Romeins Museum tijdelijk gesloten, scholen kunnen er terecht voor educatieve activiteiten, zie www.galloromeinsmuseum.be.

Extra: Toeren door TongerenTongeren is de oudste stad van het land. Wie dat vergeet, krijgt de knots van Ambiorix (markt) op zijn dak. De overblijfselen van de stadsmuur (tweede eeuw), de “Via Romana” en de fundamenten van de Romeinse toren (vierde eeuw) zijn duidelijke bewijzen. ’s Namiddags kan je zo gewenst «toeren door Tongeren». Een educatieve brochure én een gids ontvoeren je naar dat Romeinse verleden.

Inschrijven voor deze lerarendag?Je kiest voor 10, 11, 12, 13 of 14 april. De activiteit is gratis voor het hele gezin (max. 3 kinderen, tussen zes en twaalf jaar). De aankomst om 9.30 uur vier je met koffi e en taart. Daarna bezoek je de gevangenis en krijg je een demonstratie van het archeologieatelier. Voor kinderen is er een alternatief programma. Ook zij brengen een bezoek aan het cellenblok. ’s Middags is er koffi e. Wie dat wil, picknickt in de tuin van de gevangenis. Diverse horecazaken in de buurt serveren een betaalbare lunch. Stip op het inschrijf-formulier aan of je het namiddagprogramma boekt. In dat geval wacht de gids jou op om 14 uur voor het getoer door Tongeren. Het programma eindigt om 16 uur. Inschrijven kan vanaf 31 maart alleen via www.lerarenkaart.be. Klik op de startpagina door naar de lijst met lerarendagen.Gevangenis van Tongeren - Wijngaardstraat 65 - 3700 Tongeren - www.galloromeinsmuseum.be - www.limburg.be/gevangenis - Inschrijven houdt het engagement in om daadwerkelijk te komen.

Op de fi ets met Jan van EyckJe bezoekt op één dag vier tijdperken in twee verschillende landen. Is dit Star Trek? Nee.

Op 25, 26 en 27 mei doen 120 leraren met collega of partner mee aan een fraaie fi etsactie langs het Limburgse Maasbekken. Wanneer je van je fi ets stapt, staan je voeten in archeologi-sche sporen van vijfduizend jaar geleden. Een uur later schuif je aan tafel in een zeventiende-eeuwse keuken. Dan zet de veerman je in zijn ouderwetse pont de Maas over, waar duizend jaar geleden de Noormannen afzakten en in de zeventiende eeuw de soldaten van Willem van Oranje naar de overkant waadden. Straffe verhalen hoor je daar. Ten slotte rijd je het industriële verleden van de streek binnen (zonder bellen). In een arbeiderswoning beleef je het leven van toen.Rinkelt er een bel? Welkom in Maasmechelen, Dilsen-Stokkem, Elsloo en Stein, een grensstrook bewoond door mensen die Maaslander als voornaam en Limburger als familienaam kregen. De Maasketen Jan van Eyck heet je welkom. Tijdens deze Klasse actie kies je ‘s voormiddags om 9 uur voor het Maascentrum De Wissen in Stok-kem of het Museum van de Mijnwerkerswoning in Eisden. Daar parkeer je je auto. Met je eigen fi ets of een tweewieler die je ter plaatse huurt ga je van start, op eigen tempo. (Wie echt wil, kan de route ook per auto doen.) Je bent de vipgast in:- het Maascentrum De Wissen: de natuurlijke geschiedenis van de Maas van bron tot monding, via moderne, multimediale technieken en oud-ambachtelijke vlechtkunst.

- het archeologiemuseum in Stein: een klassiek oud-heidkundig museum én een geschiedkundig reservaat met een grafkelder uit 3000 v. C. Uitgebreide collecties uit de Bandkeramiekerstijd zorgen voor de passende omlijsting.- de Schippersbeurs in El-sloo: drie eeuwen Maaslands bestaan en dagelijks leven zijn

hier gereconstrueerd. Overal liggen de verhalen voor het oprapen.- de Mijnwerkerswoning in Eisden: bekijk de façades van de authentieke mijnwer-kerscité. In de mijnwerkerswoning ademen de ‘goede kamer’, de tuin en de keuken het sociaal historische verhaal van de bewoners. Alsof de kompel je verwacht ...Onderweg vind je voldoende lunchgelegenheid. Rond 16.30 uur ben je terug op de startplaats.Inschrijven doe je vanaf 31 maart via www.lerarenkaart.be. Je krijgt een bevestigingsmail retour. Dan word je ook echt ter plaatse verwacht. Meer info over deze actie: Maascentrum De Wissen - Maaspark - 3650 Stokkem - tel. 089 75 21 71 - [email protected] - www.dewissen.be

KLASSE NR.164 35

Batibouw, anno 1900De kans dat je een ‘vormbakpers’ of ‘kleipletmachine’ hebt bediend, is klein. Zelfs de kans dat je er al één zag, is miniem. Op zaterdag 13 mei kan dat

verkeren. Dan nodigt het EMABB (Ecomuseum en Archief van de Boomse Baksteen) leraren met partner en kinderen uit voor een wandeling langs het Rupelse industriële erfgoed. Na de koffi e vertellen fabrieksgebouwen en machines een verhaal uit het begin van de twintigste eeuw. De gids verklapt je het onderscheid tussen ringovens, paapovens en klampovens. Een wandeling door Noeveren met zijn arbeiders- en meesterswoningen confronteert je met het sociale aspect van de steenbakkerij-gemeenschap. Je sluit deze actie af in «’t Baksteentje» met een kleine receptie. Inschrijven doe je via www.lerarenkaart.be. Klik op de startpagina door naar het overzicht van lerarendagen. Je kiest tussen de voor- (10-12 u.) of namiddag (14-16 u.). Je krijgt per mail een persoonlijk toegangsbewijs.EMABB vzw - Noeveren 67 - 2850 Boom - tel. 03 888 15 58 - www.steenbakkerijmuseum.be - www.emabb.be - Wie inschrijft wordt ook verwacht.

PROVINCIE LIMBURG

EMABB VZW

Page 36: Klasse voor Leraren 164

36 KLASSE NR.164

Lectuur

ADHDEén op twintig zes- tot veertienjarigen heeft ADHD. Het is meteen een van de meest gestelde diagnoses, kinderpsychiaters zijn er meer dan een kwart van hun tijd mee

bezig. 30 tot 50 procent van deze ADHD-kinderen hebber er op latere leeftijd nog last van, 1 procent in erge mate. Welk kader schep je voor zo’n kind in je klas ? Hoe bewaar je het evenwicht met het kader waarin de andere leerlingen werken? Hoe vorm je een effi ciënte structuur voor een ADHD-kind, zodat je het op een adequate manier kan be-geleiden? Heeft straffen zin? Wat als de ouders geen begrip tonen voor je aanpak en niet meewerken? Via het verhaal van een moeder over haar positieve en negatieve ervaringen bij de opvoeding van haar zoon krijg je antwoord op die vragen.‘Mama, mijn hoofd is zo vol’ (19 euro), Fabienne Verdeyen - verkrijgbaar in de handel - Garant-Uitgevers - Somersstraat 13-15 - 2018 Antwerpen - tel. 03 231 29 00 - [email protected] - www.garant.be

ZelfmoordpreventieZelfdoding kan voorkomen worden. Het is een abnormale reactie op een normale situ-atie, na een heel proces van gedachten, wensen, plannen en voorbereidend gedrag. Het Centrum ter Preventie van Zelfmoord heeft een folder ontwikkeld met tips om dit thema bespreekbaar te maken in de klas, om beter om te gaan met risico-leerlingen (én hen te herkennen) enz. De folder is toegespitst op de vraag wat je moet doen als één van je leerlingen een opstel/werkstuk over zelfdoding wil maken.Je kan de gratis folder aanvragen via [email protected] - www.zelfmoordpreventie.be - tel. 02 649 62 05 - het gratis nummer van de Zelfmoordlijn is 02 649 95 55

PlantenatlasNa 33 jaar werk met 1 400 vrijwillligers is hij eindelijk klaar: de gloednieuwe «Atlas van de Flora van Vlaanderen en het Brussels Gewest». Het boek weegt meer dan 5 kg en bevat meer dan 2 500 000 plantenwaarnemingen uit de voorbije decennia, met info over 1 417 plantensoorten. Welke nieuwe planten zijn opgedoken? Is de korenbloem echt (bijna) verdwenen?Het boek (1 008 pagina’s) is een initiatief van Flo.Wer (Floristische Werkgroepen) en is uitgege-ven door Nationale Plantentuin van België (Meise) en Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek - het kost 59 euro (enkel in de Tuinwinkel in de Plantentuin; eventueel plus 13 euro verzendings-kosten) - [email protected] - www.br.fgov.be - tel. 02 260 09 20

Allochtone oudersHoe versterk je de band met Turkse, Marokkaanse, Oekraïense, Rwandese … ouders? Wat wint de school daarbij? Welke valkuilen moet je vermijden? 35 goedepraktijk-voorbeelden van Vlaamse scholen (per provincie gerangschikt) vind je in de brochure ‘Samen school maken’ van de Koning Boudewijnstichting. Daarnaast ook een kader met probleemschets, het belang van een taalbeleid, van informele contacten, van vertrouwen en communicatie.‘Samen school maken’ - verkrijgbaar/downloadbaar bij: Contactcentrum Koning Boudewijnstich-ting - tel. 070 23 37 28 - [email protected] - www.kbs.-frb.be

Zorgbeleid op schoolSinds 1 september 2005 krijgen heel wat Vlaamse scholen extra uren ‘Gelijke Onderwijskansen’. De idee:

een ‘zorgbeleid op maat van elk kind’. Dit naslagwerk toont vanuit de praktijk hoe een basischool beleidsmatig haar zorgbeleid kan aanpakken. Het vertelt hoe een samenwerkingsverband van een viertal scholen de eerste GOK-cyclus (2002-2005) heeft doorgemaakt. Een verhaal van kijkwijzers, ondersteuning vanuit de Steunpunten en de begeleiding, schoolgebonden hulpmiddelen. Een drietal bijdragen van projectmedewerkers helpen je personeelsvergaderingen te organiseren in het kader van Gelijke Onderwijskansen.‘Zorgbeleid in het basisonderwijs’ - (24,95 euro) - LannooCampus - Naamsesteenweg 203 - 3100 Heverlee - tel. 016 30 01 16 - [email protected] - www.lannoocampus.be

Verse versjesKleuterleidster Els Celis schreef «Verse versjes 1», een bundeling tekeningen, uitge-werkte lesideeën, knutselpatronen en creatieve versjes rond de verschillende feestdagen, oudercontacten, grootoudersfeesten enz. Ze schenkt daarbij aandacht aan zowel het sterke als het leerbedreigde kind.“Versje versjes” - (15 euro plus verzendingskosten) - Els Celis - Kasteelstraat 26 - 3800 Zep-peren - tel. 011 70 74 24

FeestenMartine Cammaert & Marina Marissen bekeken de schoolagenda en pikten er de belangrijke feesten in een kinderleven uit: persoonlijke feesten, themafeesten zoals grootouderdag, religieuze feesten uit diverse culturen. Rond deze feesten selecteerden ze prentenboeken, (voorlees-)verhalen, boeken voor eerste lezertjes, boeken met achtergrondinformatie, knutseltips, feestsuggesties… Bij elk feest krijg je een woordje uitleg. De keuzelijst telt 100 pagina’s met geannoteerde boeken, alfabetisch geordend op hoofdwoord, gerangschikt volgens de feesten op de schoolkalender. Uitgever Leesweb is een dienst voor leesbevordering. Ze begeleidt bibliotheken, scholen, sociaal-culturele organisaties, studenten‘Feesten het jaar rond : een selectie kinder- en jeugdboeken om multicultureel te feesten, thuis en in de kleuter- en basisschool (10 euro + 2,50 euro verzendingskosten) - Leesweb - Louis Frarynlaan 75/3 - 2050 Antwerpen - tel. 03 272 21 46 - [email protected] - www.leesweb.be

Eerste Hulp bij TafelsKinderen die de tafels van vermenigvuldiging niet kunnen onthouden, krijgen nu eerste hulp. In deze methode werk je speels en volgens aan het kind aangepaste leerwegen, individueel of in kleine groepen. Uit het gevarieerde aanbod van activiteiten kies je de oefeningen die het best bij elk kind passen. Succeservaring staat voorop. Vier spellen maken van tafels een minder hoge berg: de tafelplacemat, het tafelfl ippospel, een ‘Race naar de vlag’ en ‘de tafelster’.‘Eerste Hulp bij Tafels’ (42,50 euro), Magda Jacobs - Boek in Beeld - Groenstraat 59 - 2140 Antwerpen - [email protected]

Van schapen en spiegelsSamen met de ganzen bezoeken Ben, Bob en Bo schapendorp. Zeven grote spiegels hebben de schapen in hun schuur staan. Als de drie vriendjes zich daarin spiegelen, ontdekken ze hun grootste schat. Een voorleesverhaal van collega Tamara Tavernier over zelfbeeld en liefde voor jezelf. Info over workshops bij de boeken vind je online.‘Ben,Bob en Bo en de zeven spiegels’ (14,90 euro) - rainbowchild - klarewal 24 - 8690 Alverin-gem - tel. 058 28 75 25 - www.tamaratavernier.be

Yazi mna, ndazi wenaLeyla, Robyn, Lewellyn, Aurélie, Sam-kelo en Egzon vertellen over zichzelf, hun school, hun familie, hun eetgewoonten, de geschiedenis en de talen van hun land. Dat doen ze in het Nederlands, het Engels, het Zuid-Afrikaans en het Xhosa. Het resultaat is een afwisselend, bont en kleurrijk boek waarin de kinderen thema’s bewandelen, zoals mensen die een kleur hebben, die anders zijn, die erbij horen. Ze praten over hun twijfels en onzekerheden. Foto’s, weetjes, recepten, literair proza/poëzie en struisvogel Mollo vullen aan. Een project van Foyer Brussel, Universiteit Antwerpen en het Project voor Alternatieve Educatie in Zuid-Afrika.‘Ik ken jou, jij kent mij’ (13,95 euro) - verkrijg-baar in de handel - Baeckens Books bvba -

Uitg. Bakermat/DiVers - Wollemarkt 18 - 2800 Mechelen - tel. 015 71 56 53 - [email protected] - www.bakermat.be

Page 37: Klasse voor Leraren 164

KLASSE NR.164 37

Gids voor leerlingenKan het of kan het niet: een leerlingenraad oprichten, van school veranderen in de loop van het schooljaar, op vijftien jaar deeltijds gaan werken, op 30 juni alle schriften van het

voorbije schooljaar weggooien …? In de nieuwste editie van de ‘Gids voor leerlingen’ is geen ruimte voor dubbelzinnige antwoorden, twijfels of weifels. De gids werd gratis aan alle secundaire scholen bezorgd. Je eigen gratis exemplaar kan je downloaden.‘Gids voor leerlingen in het secundair onderwijs’ - Cel Publicaties - departement Onderwijs - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel - tel. 02 553 66 53 - [email protected] - www.ond.vlaanderen.be/publicaties

Indiana Waleweyn JonesWaleweyn wordt Indiana Jones en Reynaert de meester-oplichter, de leraar wordt verliefd en heilige wegwijzers helpen je (zonder gps) in je zoektocht naar de Graal … Achter de Middel-nederlandse epiek schuilen onbekende helden, fantastische effecten, onwaar-schijnlijke combinaties van verhaalelementen. Verplichte leerstof tot leven brengen? Dit boek herleeest de oude teksten en stopt je de wapens toe.‘Maar er is meer. Avontuurlijk lezen in de epiek van de lage landen’ (24,95 euro), Remco Slei-derink, Veerle Uytersprot & Bart Besamusca - verkrijgbaar in de handel - Infodok/Davidsfonds - Blijde-Inkomststraat 79-81 - 3000 Leuven - tel. 016 31 06 50 - [email protected] - www.davidsfonds.be

PubersKlopt het dat pubers sneller informatie gaan opnemen, gemakkelijker van de ene oplos-singsstrategie naar de andere overschakelen, sneller verbanden leggen? Wat doet ze loskomen van ouders, kiezen voor experiment? Hoe anders verlopen seksuele rijping, cognitieve veranderingsprocessen en identiteitsvorming bij jongens/meisjes? Wat de puberteit doet met jongeren lees je in een notendop in nr. 21 van het magazine Rep & Roer. Andere themanummers gaan over bv. gescheiden ouders, holebi-jongeren, jongens en gevoelens enz.‘Identiteit: puber’ (5 euro), Rep & Roer 21, zesmaandelijks cahier over relationele en seksuele vorming - Jeugd en Seksualiteit - Koningin Astridlaan 106 bus 002 - 2800 Mechelen - tel. 015 20 69 68 - [email protected] - www.jeugdenseksualiteit.be

Gebuisd. En nu?Gebuisd, geen vrijstelling voor een vak, een tuchtsanctie … Studenten die zich niet willen neerleggen bij een beslissing over hun studievoortgang, kunnen onder bepaalde

voorwaarden klacht indienen bij de Raad voor betwistingen inzake studievoortgangs-beslissingen. Hoe, via welk adres, in welke gevallen en volgens welke procedure de klacht wordt behandeld, staat beschreven in een nieuwe brochure van het departement Onderwijs, die elke Vlaamse hogeschool en universiteit ontving. Je eigen exemplaar vind je online.‘Raad voor betwistingen inzake studievoortgangsbeslissingen’ Cel Publicaties - departement Onderwijs - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel - tel. 02 553 66 53 - [email protected] - www.ond.vlaanderen.be/publicaties

Hoe overleef ik… een survivaldag Creatieve leerlingen uit de eerste graad secundair onderwijs kunnen

voor de hele klas een survivaldag in de Arden-nen winnen. Hoe? Ze schrijven een opstel van max. 1 000 woorden met de titel «Hoe overleef ik mijn lerares/leraar Nederlands?». Jeugdateur Francine Oomen (www.francineoomen.nl) kiest de winnaar.De Nederlandse Francine Oomen won drie jaar na mekaar de prijs van de Nederlandse Kinderjury, o.a. voor de reeks «Hoe overleef ik». In deze serie groeit de 11-jarige puber Rosa op tot een 16-jarige losbol, met onderweg heel veel emoties, herkenbare situaties en pasklare survivaltips voor verliefdheid, lastige ouders, eerste zoenen enz.Meer info en inzendingen (vóór 20 april) via [email protected] - tel. 03 285 72 38 - er moet een leraar mee als begeleider én de winnende klas regelt het vervoer zelf

Trends op school Tweemaal per jaar (maart en oktober) kan je het gratis tijdschrift «Trends op school» in je bus krijgen. Het blad wil de actualiteit binnenbrengen in

je lessen economie (derde graad ASO en TSO), met teksten en modelopdrachten. Het zesde nummer («Zo leer je zwemmen in het geld») is net verschenen.«Trends op school» is een project van de Vereniging van Leraren in de Economische Weten-schappen (VLEW) en Trends. Je kan jezelf en je leerlingen gratis abonneren op www.trends.be/trendsopschool. Daar vind je voorts begripsverklaringen, modelvragen en een collectie artikels uit «grote» broer «Trends». www.trends.be/trendsopschool

Spelling in de lift Met «Spelling in de lift Plus» leren je leerlingen de onveranderlijke woorden niet alleen correct schrijven, maar met de spellingstrategieën leren ze ook waarom

het zo moet en niet anders. De vorige versie («Spelling in de lift») blijft geldig, maar is nu aangevuld met kopieerblokken met differentiatiestof voor herhaling en verrijking.Er is een versie voor elk jaar van de lagere school, met een handleiding, één of twee werkboekjes en een kopieerblok. Voorts is er een algemene inleiding beschikbaar en een klasplaat met algoritmeschema.www.abimo.net - [email protected]: een volledig pakket «Spelling in de lift Plus» voor je klas. Mail vóór 30 april (met vermelding «Spelling in de lift» én je klas en het aantal leerlingen) naar [email protected]

Filosofi e voor kids De reeks «Filosofi e voor kids» nodigt kinderen én volwassenen uit om samen te lezen, na te

denken, te discussiëren. Want kant-en-klare antwoorden zijn er niet altijd. In «Samenleven, hoe doe je dat?» krijgen je leerlingen vragen voorgeschoteld als Zijn we allemaal gelijk?, Moet je het altijd eens zijn met de anderen?, Zou jij graag helemaal alleen zijn? en Zijn we allemaal verplicht om te werken? In «Wie ben ik?» gaat het over vragen als Vind je het leuk om groot te worden? Ben jij hetzelfde als andere mensen? Wat ben jij je ouders schuldig? En Kies jij wie je bent? In elk boek vind je zes grote vragen om je hoofd over te breken met je leerlingen.«Samenleven, hoe doe je dat?» en «Wie ben ik?» - Oscar Brenifi er - vanaf 6 jaar - uitgeverij Davidsfonds/Infodok - 96 p. elk - 13,50 euro elkwww.davidsfonds.beWin: 5 ex. van «Samenleven, hoe doe je dat»» en 5 ex. van «Wie ben ik?». Mail vóór 30 april (met vermelding «Samenleven» of «Wie ben ik») naar [email protected]

STANDAARD U

ITGEVERIJ

Krijt & lavendel Tamara is een Roma-zigeunermeisje in het Roemenië van de opstanden tegen Ceaucescu. Frank is een

Vlaamse leerling beroepsonderwijs die meegaat naar Roemenië op bouwkamp. Hun prille liefdesverhaal raakt vervlochten met de Roemeense vrijheidsstrijd. Jacques Hoste schreef met «Krijt & lavendel» een soms confronterend, soms hilarisch, beeldrijk liefdesepos in een (recent) historisch kader.www.davidsfonds.be - het boek is overal verkrijgbaarWin: 5 ex. van «Krijt & lavendel». Mail vóór 30 april (met ver-melding «Krijt & lavendel») naar [email protected]

UITGEVERIJ DAVIDSFONDS/INFODOK

Page 38: Klasse voor Leraren 164

38 KLASSE NR.164

[1] Het land van gletsjers, geisers en Rekjavik [2] De bokser die vlakbij dit raadsel «crasht» [3] De presentatrice van 71° Noord [4] De jongensnaam van de grootste fi lmprijs [5] De debuutroman van achterpagina Annelies Verbeke [6] De voornaam van de presentatrice van Peking Express [7] De voornaam van de fotografe die in Tongeren gevangenisfoto’s toont [8] Het automerk van Agila, Astra en Antara [9] De voornaam van de man die toch geen wielrenner is op p. 12

Bijt meer pony’s

«We doen The Matrix, maar niet in slow motion»«Ons motto? No fear!» Mathias en Thomas heten in hun vrije tijd Sniper en Da Quik. «Iedere tricker heeft een nickname. Tricking heeft z’n wortels in de Oosterse krijgskunsten. Het is een doorgedreven variant van capoeira en breakdance. Als het in de turnles een beetje saai wordt, proberen we eens een backfl ip of een 540. Mijn leraar is onder de indruk: 360 graden in de lucht draaien vanuit stilstand, dat is beter dan The Matrix, en niet eens in slow-motion.» Maks! focust op trickers en andere trends bij lichamelijke opvoeding. Verder in het aprilnum-mer: wat als iedereen doof zou zijn, leven na achttien en Auschwitz in de sneeuw. Lees mee op www.maks.be. Je vindt originele en uitgewerkte lessen voor vele vakken in het secundair, op basis van de eindtermen: www.klasse.be/maksimum. Daar kan je je ook gratis op abonneren.

Elke maand vind je in Klasse een raads?l (sommige antwoorden vind je zelfs in deze Klasse). Zet de eerste letter van elk antwoord in het daarbij horend genummerde vakje. Zo krijg je een begrip dat in de kleuterschool gebruikt wordt als het over zittenblijven gaat. Stuur het woord vóór 30 april naar Klasse (Raads?l) - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel - [email protected]. Vanaf 5 mei staan de oplossing en de winnaar op www.klasse.be/winnaars. Je wint een reischeque van 340 euro voor een trip van Holidayline. Daarmee kan je bijvoorbeeld met vier personen voor drie of vier dagen naar de opalen kust in Frankrijk (zie p. 31). Het super reisaanbod van Klasse vind je op www.lerarenkaart.be (commercieel aanbod / reizen). De winnaar van februari is Frans Roggeman uit Asse. Koffers klaar?

Win: een gezinsvakantie voor 4 perso-Win: een gezinsvakantie voor 4 perso-nen aan de Opalen Kustnen aan de Opalen KustBreek de code.Breek de code.

© L

IEVE

N VAN

ASS

CHE

Elke dag het nieuwste nieuws op klasse.be

Elke dag klikken 10 000 mensen op www.klasse.be Die krijgen het allereerste nieuws over opvoeding en onderwijs. Met peper en zout. Klik mee!

«De rubriek ‘Puber bijt Pony’ is recht in de roos bij mijn leerlingen uit vijf en zes,» zegt Juf Helga uit het Sint-Jan Berchmanscollege uit Diest. «Hij behandelt thema’s die hen raken: vriendschap, de school, de eigenheid van elk en de betrokkenheid bij het sociale leven.» Als GOK-leerkracht vindt ze de pubervragen uit ‘Puber bijt Pony’ de ideale instap tot identifi catie, refl ectie en creatief schrijven. «Ook de reacties op elkaar zijn sterk. Zo leren ze elkaar beter kennen.»Yeti is er voor het vijfde en zesde leerjaar. Wil je zelf meelezen? Dat kan op www.yetiworld.be Voortaan staat er ook een apart logo in het blad dat doorverwijst naar de pedagogische bijlagen en de eindtermen. Want al lijkt Yeti chaotisch: het is dat lekker niet.

Drop de oudersDrop de ouders : test hun zelfredzaamheid, sociale vaardigheden, uithouding en oriëntatievermogen. Klasse voor Ouders stapt de kilometers tussen de Kemmelberg en Hollebeke mee, slurpt van jenever en soep, proeft de fi jne smaak van informele banden buiten de school. Mama, papa, de juf en de directeur ploeterend door de West-Vlaamse modder dankzij een actieve schoolsportraad: zij doen het met een dropping, hoe lokt jouw school ouders uit hun kot?De dropping was bij nacht. Bij daglicht lees je in Klasse voor Ouders ook over: hoogsensitieve kinderen, kerntalenten in een stuk speelgoed en wie betaalt het zwemmen op school. Stem af op www.klasse.be/ouders. Scholen kunnen een instapbrief bij het blad downloaden in zeven talen, voor ouders die een zetje nodig hebben.

© K

LASS

E

© K

LASS

E

Page 39: Klasse voor Leraren 164

Je scoort acht op tien voor de test; niet slecht voor iemand die enkel de lagere school heeft afgemaakt. «Die test was ook niet enorm moeilijk, vooral niet voor een man van de praktijk zoals ik: ik weet veel vanuit mijn ondervinding als boksleraar. Dat ik niet lang heb gestudeerd, komt doordat ik op mijn zevende mijn vader verloor. Sindsdien moesten mijn broer en ik na de schooluren uit werken bij de boer. Tijd om huiswerk te maken en lessen te leren was er niet, waardoor ik er op school niet veel van bakte. Tegenwoordig bemoeit de school zich met de thuissituatie van haar leerlingen, maar in mijn tijd beperkten de leraren zich tot leerstof overdragen. Klasgenoten lieten mij spieken, en zo doorspartelde ik de school. Echt rouwig was ik er dan ook niet om dat ik op mijn veertiende defi nitief met de school kon stoppen om vast te gaan werken bij een steenkapper. Tijdens mijn tienerjaren heb ik mij geoefend in hard werken en doorzetten, kwaliteiten die ik later als bokser goed kon gebruiken en die je niet leert op de school-banken. Ik heb dus niet het gevoel dat ik iets fundamenteels heb gemist.»‘Niet op de grond spuwen’ hangt hier aan de muur van de boksclub. Ervaar je zoals veel leraren dat opvoeden even belangrijk is als opleiden? «Zeker, en ik voel mee met leraren die elke

dag met kinderen en jongeren werken, want het is stukken lastiger dan vroeger. Zelf heb ik op de lagere school geleerd om respect te hebben voor mezelf en voor anderen, en de samenleving stimuleerde leraars toen nog om streng te zijn. Dat is tegenwoordig niet meer het geval. Ik merk het ook in de boksclub waar jonge boksers nog moeten leren hun tegenstander in de ring te respecteren, tijdens de training rekening te houden met wie het tempo niet kan volgen, en inderdaad: niet op de grond te spuwen.»Wat geef je je leerlingen nog meer mee? «Ik leer hen de techniek, sta hen bij met goeie raad en stimuleer hen om door te zet-ten. Zo ben ik in feite ook mijn bokscarrière begonnen: als coach van mijn kameraad die opgeleid werd tot bokser. Ik loodste hem door trainingen, moedigde hem aan, was zijn steun en toeverlaat. Toen op een demonstratiematch de tegenstander niet kwam opdagen, heb ik in de ring zijn plaats ingenomen. Zo werd duidelijk dat ik talent had en is de bal aan het rollen gegaan. Was ik toen niet beginnen boksen, ik zou nu niet meer in leven zijn, want

ik was kampioen aan de toog en alleen als ik sliep had ik geen sigaret in de mond – ik kon nog geen honderd meter lopen zonder door mijn knieën te zakken! De klik maken was niet moeilijk, want ik was zot van boksen. Die passie herken ik ook in sommige van mijn leerlingen. Voor mij als boksleraar is het zaak die overgave in goeie banen te leiden. Boksen is immers zwaar: je moet elke dag keihard trainen en je veel plezier ontzeggen, zelfs al duurt een boksronde soms maar een paar minuten.»De toets voor Jean-Pierre Coopman werd opgesteld en verbeterd door sportcoördina-tor Hans Bruylant van Sporthumaniora KA Voskenslaan in Gent. Waarvoor dank.

KLASSE NR.157 39KLASSE NR.164 39

© L

UC D

AELE

MAN

S

«Ik spiekte bij klasgenoten»

«Een toets! Waar komt gij nu mee af», lacht Jean-Pierre Coopman (59), terwijl hij na de training het zweet van zijn voorhoofd veegt. Hij was bokser op Europees

topniveau, nu geeft hij bokslessen aan jongeren. Dat hij als groen-tje in vijf keiharde rondes onderuit ging tegen wereldkampioen Mohammed Ali maakte Jean-Pierre in 1976 op slag beroemd.

Page 40: Klasse voor Leraren 164

Eén op 25 kinderen doet al in de kleuterschool een jaartje over. De helft van de Vlaamse

kleuterleid(st)ers vindt dat positief. De andere helft heeft er vragen bij. Buitenlandse studies tonen nu aan dat zittenblijven in de derde kleuterklas minder effect heeft dan verwacht. Vlaamse onderzoekers volgen 6 000 kinderen. Wie vindt de brug en waar ligt de drempel?

«Juf, zullen we met lettertjes spelen?» Als kleuters dat vragen aan juf Brigitte Hespeel van de VLAM-school in Menen zijn ze waar-schijnlijk schoolrijp. «In het andere geval kan een jaartje zittenblijven in het derde kleuter soelaas bieden.» «Cijfers tonen aan dat zit-tenblijven bij kleuters meer dan ooit actueel is», zegt onderzoeker Frederik Maes van het onderzoeksteam SiBO (Schoolloopbanen in het basisonderwijs) van het Steunpunt Schoolloopbanen. Met Els Gadéyne volgt hij 6 000 kinderen in 200 Vlaamse scholen, en dit sinds de derde kleuterklas. «Buitenlands onderzoek wijst uit dat zittenblijven in de derde kleuterklas doorgaans weinig positieve effecten heeft. Toch blijven leraren het positief vinden. Op korte termijn kunnen zittenblijvers wel even opnieuw aansluiten, maar vaak hinken ze snel terug achterop door hun negatieve ervaring. Of het dus echt een positief effect heeft, is twijfelachtig.» Juf Brigitte heeft geregeld kleuters die hun derde jaar overdoen. Waarom? «Meestal zijn die kinderen nog niet schoolrijp. Dat meten we aan de hand van cognitieve testjes, maar je kan het ook aan dagdagelijkse dingen zien. Als een kleuter nooit vraagt om met letters te spelen, is het waarschijnlijk nog niet schoolrijp.»

LogopedistSchoolrijp, wat is dat? «Niet iedereen verstaat daaronder hetzelfde», zegt Els Gadeyne. «Eigenlijk moet je een kleuter inschatten op basis van zijn voorbereidende taal- en reken-vaardigheden, maar ook qua werkhouding, gedrag, emoties en sociale vaardigheden.» Kleuterjuf Dominique Leroy doet dat zoveel mogelijk. «Als een kleuter moeilijkheden heeft, dan krijgt hij extra aandacht. Hier en daar geef ik hem onopvallend extra stimulansen. Op onze school werken we goed samen met het eerste leerjaar. Zo kan ik extra hulp geven aan zwakkere kleuters en worden ze

goed opgevolgd in het eerste leerjaar.» Bovendien komen de GOK-uren goed van

pas om kleuters te helpen. Juf Brigitte: «Extra hulp geven hangt mee af van de klasgrootte. Dit jaar heb ik maar achttien kleuters in de klas, en dat helpt. Verder kan ik een beroep doen op de GOK-lerares.» Juf Dominique: «Naast onze twee GOK-leraren doen we een beroep op een logopedist en kinesist om de schrijfmotoriek te verbeteren.»

SpeelgoedOnder ouders is zittenblijven niet echt po-pulair. Juf Dominique: «Uiteindelijk beslissen zij of hun kind de derde kleuterklas opnieuw doet. Wij adviseren alleen maar. Ouders zijn niet erg happig om hun kind in een nieuwe klasgroep te plaatsen of ze denken al aan de eerste communie. Vaak zeggen ze dat hun kind in het eerste jaar lager onderwijs toch opnieuw met een schone lei kan star-ten. Of ze hebben liever dat de kleuter het

eerste leerjaar lager onderwijs opnieuw doet in plaats van de derde kleuterklas.» Hoe de ouders hun kind uitleggen wat een jaartje zittenblijven inhoudt, kan van tel zijn. Juf Brigitte: «Ik vraag altijd aan de ouders om er niet te veel problemen rond te maken, vooral dan tegenover hun kind. Bij ons voelt zittenblijven niet echt aan als iets negatiefs. Sommige kinderen blijven gewoon een extra jaartje ‘spelen’. Zo neemt de klas de zittenblijver ook makkelijker op in de groep. Ik geef hen ook extra verant-woordelijkheden. Op 1 september leg ik uit aan de andere kinderen dat hij of zij weet waar alle speelgoed ligt en ze altijd vragen mogen stellen er aan.»

MirakelZittenblijven is één vorm van wat in vak-termen ‘onderwijsvertraging’ heet. Naast

Waarom zoveel kleuters

bissen?

Dominique Leroy: «Ouders denken vaak al aan de eerste communie van hun kind.»

40 KLASSE NR.164

Page 41: Klasse voor Leraren 164

advies om het jaar opnieuw te doen worden kinderen ook doorverwezen naar het bui-tengewoon lager onderwijs of brugklassen in het gewoon onderwijs. In zo’n brugklas krijgen niet-schoolrijpe kinderen specifi eke begeleiding, individueel of in kleine groep-jes. Zo kunnen ze beter voorbereid aan het eerste leerjaar beginnen. «Zo’n brugklas is niet de mirakeloplossing», vindt Frede-rik Maes. «Het blijft een jaar extra voor kinderen. Toch is het misschien een beter alternatief dan zittenblijven. Kleuters voelen ze minder aan als een mislukking. Het feit dat we vandaag voor Vlaanderen niet over objectieve informatie beschikken over de effecten van zittenblijven, zegt eigenlijk al genoeg. Daarnaast kost zittenblijven veel geld. Niet dat we het net daarom moeten afvoeren, maar misschien kunnen er beter alternatieven ontwikkeld worden, zoals intensievere ondersteuning tijdens de derde kleuterlas en/of het eerste leerjaar.»

Warm water«Als het echt niet anders kan, raden wij (CLB en de school) de ouders aan hun kind de derde kleuterklas te laten overdoen», vertelt juf Dominique. «Vorig jaar had ik uitzonderlijk een heel zwakke klas. Daaruit is er eentje naar de brugklas gegaan en een andere kleuter doorverwezen naar het buitengewoon lager onderwijs.» Ook bij juf Brigitte doen kleuters niet lukraak hun jaar over. «Zittenblijven moet zinvol zijn. Dit jaar heb ik een jongetje in de klas dat vorig jaar bijna niet naar school ging.

Omdat hij al eens een jaar opnieuw had gedaan, kon dat niet nog eens gebeuren. Je mag namelijk maar één keer hetzelfde jaar overdoen. In het begin van dit jaar was die jongen erg zwak, maar de evolutie die hij doormaakt is echt enorm.» Het huidige systeem van zitten-blijven moet volgens juf Dominique niet per se veranderen. «Op onze school zijn er zo goed als geen zittenblijvers, dus ik zie niet in waarom we iets zouden moeten veranderen.» Heeft de Sint-Jansschool het warm water uitgevonden misschien? Juf Dominique: «Ik weet ook niet precies waarom er zo weinig zittenblijvers op onze school zijn. Misschien zit de goede samenwerking tussen kleuter- en lagere school er voor iets tussen?»

Vier bordjesHoewel ze veel met zittenblijven te maken heeft, hoeft het systeem niet te veranderen voor juf Brigitte. «Het systeem dat er nu is werkt als je als kleuterleidster genoeg uren krijgt. Ook ouders kunnen een belangrijke rol spelen in de schoolloopbaan van hun kinderen. Dat hoeft niet ingewikkeld te zijn en begint bij dagdagelijkse dingen, bijvoorbeeld als je kind de tafel dekt. Als het vier bordjes plaatst in plaats van vijf kan je zeggen: ‘Tiens, vier bordjes: is er nu eentje te veel of te weinig?’. Ondertussen leert je kind rekenen en met taal omgaan.»

EÉN OP 25 KLEUTERS BLIJFT ZITTEN

- Uit het SiBO-onderzoek blijkt dat bijna vier procent van de kinderen uit de derde kleuterklas hun jaar overdoen. Twee procent maakt de overstap naar het buitengewoon onderwijs (BO) en 0,3 procent volgt een jaar brugklas in het gewoon onderwijs. Iets meer meisjes (55 %) dan jongens (45 %) doet de derde kleuterklas over.

- Meer jongens (65 %) dan meisjes (35 %) stappen na de derde kleuterklas over naar het buitenge-woon lager onderwijs.

- Relatief meer kinderen die de derde kleuterklas overdoen, komen uit anderstalige gezinnen (34 %). Van de kinderen die gewoon doorstromen komt 17 procent uit een anderstalig gezin. In brugklassen, die vooral in grootstedelijke gebieden georgani-seerd worden, loopt het percentage kinderen uit anderstalige gezinnen op tot 72 procent.

- Bijna de helft van de moeders van de kleuters die onmiddellijk naar het lager onderwijs mogen, heeft hoger onderwijs gevolgd. Bij de andere kleutergroepen is dat maximaal 16 procent van de moeders.

- Ongeveer 20 procent van de groep die onmiddellijk lager onderwijs aanvat, kreeg een of andere vorm van extra ondersteuning in de derde kleuterklas. Bij de ‘bissers’ is dat 73 procent. Bij de groep die naar het buitengewoon onderwijs word doorver-wezen, krijgt 61 procent extra ondersteuning. Bij de brugklasgroep is dat 43 procent.

- Van de kinderen die na de derde kleuterklas naar het buitengewoon onderwijs gaan, komt dan weer slechts 7 procent uit anderstalige gezinnen. Velen komen daar pas later terecht.

- Relatief veel kinderen die niet onmiddellijk naar het lager onderwijs kunnen, kregen in het jaar voordien weinig of geen extra ondersteuning binnen of buiten de school naast de hulp die de kleuterleid(st)er eventueel zelf geeft.

- De ouders van de kinderen die direct naar het eerste leerjaar lager onderwijs mogen, zijn volgens de bevraagde kleuterleid(st)ers meer betrokken bij het schoolgebeuren dan dat geval is in de andere groepen.

- Gemiddeld scoren kinderen die blijven zitten in de derde kleuterklas of overstappen naar het buitengewoon onderwijs en brugklas, lager op taal- en rekentoetsen dan zij die wel onmiddellijk doorstromen. En dat zowel aan het begin van de derde kleuterklas als op het einde.

Brigitte Hespeel: «Als ze niet naar lettertjes vragen, zijn ze niet schoolrijp».

KLASSE NR.164 41� www.steunpuntloopbanen.be Welk pad volgen jongeren van basisschool tot arbeidsmarkt?

Permanente meting en analyse in opdracht van de Vlaamse overheid.

Page 42: Klasse voor Leraren 164

42 KLASSE NR.164

Op zoek naar de dertigers in het secundair onderwijs, kom je bijna automatisch uit in de vierde graad verpleegkunde van het beroeps Secundair Onderwijs (BSO).Wie is de leraar? In het kleine praktijklokaaltje in een oude vleugel van het Antwerpse Stui-venbergziekenhuis oefenen de aanwezigen een heparineslot. «Dat is medicatie toedienen via een shot», zegt Abdul. Met zijn 36 jaar is hij de oudste in het lokaal maar niet de leraar. «Ik haalde een licentie biologie in Marokko, maar met dat diploma kom ik hier niet aan de bak. Sinds 2000 ben ik in België. Ik heb al gewerkt als schoonmaker, volgde taallessen en computercursussen. Volgend jaar hoop ik als verpleger aan de slag te kunnen.»

PuberbloedEsther Van De Vriendt is vier jaar jonger dan Abdul en wél de leraar. «Jong of oud in de les maakt niet uit. Ik behandel ze gelijkwaardig.» Billie is 21 en voelt nog puberbloed door zijn aderen stromen: «In deze klas valt het mee maar vorig jaar zaten er wat oudere dames bij me in de les. Telkens ik een grap

maakte, wezen ze me terecht: ‘Billie, let eens op!’ Dat vond ik niet altijd even plezant.» Meral (23) treedt hem bij: «In Sint-Niklaas heb ik verpleegkunde aan de hogeschool geprobeerd. Ik zat ook met oudere dames in de klas. Roddelen dat die deden. Dat klikte echt niet met me, ik hou liever wat afstand. In deze klas is de mentaliteit wel goed. Ben ik eens een dag afwezig dan houden de anderen mijn notities bij.»Die anderen, dat zijn Dadi (25), Nathalie (21), Sam (23) en Sanaâ (21). De leeftijden van deze derdejaars zijn nog vrij laag, maar Billie weet waar er ‘oudere’ zijn: «In de laatste module moet je kiezen. De jongeren kiezen meestal voor algemene geneeskunde, de ouderen trekken eerder naar de psychiatrie.» Lerares Esther wijst de weg naar een praktijklokaal verder op de gang. Klopt: hier is de concen-tratie grijze haren hoger. Leraar Marc Van Bouwelen is 51 en hoeft zich voor de grijze haren in zijn baard niet te schamen. Met bedreven handen toont hij zijn leerlingen hoe ze een wond moeten verzorgen van een patiënt die net aan het strottenhoofd is geopereerd. In het bed ligt een pop met een canule ter hoogte van de adamsappel.

In een halve cirkel rond het bed kijken negen paar ogen aandachtig toe.

Gras etenOp de rug van Toon (24) prijken engelen-vleugeltjes. Waarom? «Ach, hij zit in een psychose», lacht Martine (44) met de enige twintiger van de klas. Net als Bieke (51), Su-zanne (49), Vera (42), Sonja (38) en Renilde (48) zit zij via ‘Project 600’ in deze opleiding. Zeshonderd personeelsleden uit de zorgsector krijgen de kans om met behoud van loon een opleiding als verpleegkundige te volgen. Tijdens de vakantiemaanden moeten zij één maand hun ‘oude’ job weer oppikken. Germinal Beerschotfan Bieke werkt in een rust- en verzorgingstehuis: «Dit project is echt een droom waar ik heel dankbaar voor ben. Zonder behoud van loon zou ik nooit een dergelijke studie starten. Wat moet je anders: gras eten?» Martine denkt bij wat ze hier opsteekt zeker baat te hebben wanneer ze naar haar job als animatrice in een bejaardentehuis terugkeert. Maar niet iedereen wil naar zijn job terug. Zo hoopt Sonja in de psychiatrische afdeling van een gevangenis aan de slag te kunnen.

30-ers in het secundair

14 893 leerlingen in het secundair onderwijs zijn ouder dan twintig, meer dan duizend leerlingen zijn zelfs ouder

dan dertig. Velen zijn ouder dan de leraren, hebben thuis (klein)kinderen en delen de schoolbanken met prille twintigers. Lukt die mix van jong en oud in de klas? En welke opleidingen volgen die dertigers vooral? Klasse zoekt het grijze haar in de boter?

VAN TRUCK NAAR PSYCHIATRIE

© L

UC D

AELE

MAN

S

Marlies (49): «Thuis ben ik oma, hier een student.»

Page 43: Klasse voor Leraren 164

KLASSE NR.164 43

KinderopvangPascale (38), Sandra (34) en Johnny (48) zijn via de VDAB tot bij deze opleiding geraakt. Pascale somt de voordelen van haar situatie op: «Tijdens de drie jaar dat de opleiding duurt, zakt je stempelgeld niet, wat wan-neer je gewoon werkloos bent wél gebeurt. Bovenop je stempelgeld krijg je 1 euro bruto per uur. In het totaal schommelt dat rond de honderd euro per maand. Ook je verplaatsingskosten, zoals een abonnement van De Lijn en kinderopvangkosten, betaalt de VDAB.»Elke halve minuut krijgt de leraar hier een vraag vanuit de ‘oudere’ groep te beant-woorden. Hun werk- en stage-ervaring maken van hen kritische leerlingen. «Ze zijn ook heel gemotiveerd om te studeren. Dit is niet alleen een tweede maar waarschijnlijk ook laatste kans in hun leven om een totaal andere opleiding te volgen.»

Carnavalsfeestje«Pralines!» Onze gsm rinkelt zeventig ki-lometer oostwaarts in de schoolgebouwen achter het Hasseltse Salvatorziekenhuis. De twaalf leerlingen roepen wat graag de sanctie die zij voor dat storend lesgedrag hebben afgesproken. Zij volgen pas enkele weken de opleiding verpleegkunde. Dit is modulair onderwijs, dus kunnen ze op 1 februari instappen. Ook in Hasselt zit jong en oud door elkaar. «Maar zo is het toch

ook op de werkvloer», zegt de lerares. De oudere leerlingen zitten er allemaal met VDAB-steun. Nadine (33) zou liever orthopedagogie studeren, maar die keuze is fi nancieel onmogelijk. Verpleegkundige is een knelpuntberoep, orthopedagoog is dat niet. «Mijn drie kindjes hebben eten nodig.»Ook Corinne (34) is een mama. Elke avond is ze twee uur bezig met notities bijhouden en lessen nakijken. «Mijn dochter vindt het wel spannend dat mama opnieuw naar school gaat. ‘Hebben jullie ook een carnavalsfeestje gehad?’ vraagt ze dan. Of: ‘Zullen we samen huiswerk maken, mama?’» Vanessa (25) heeft veel respect voor haar klasgenoten met kinderen: «Ik ben pas vier jaar geleden afgestudeerd als boekhouder, maar voor sommigen hier is het twintig jaar geleden. Dan is het niet evident om opnieuw te stu-deren. De lesgevers zijn hier beter dan in de hogeschool. Ze zijn altijd aanspreekbaar en ook hun manier van lesgeven is gewoon beter.» Marie-Christine (38) treedt haar bij: «De leraren geven je voortdurend tips hoe je moet studeren. Je leert hier leren.» Zij werkte als manager in een amusementencenter: «Tussen al die spellen zag ik mezelf niet oud worden. Van een job als verpleegkundige droom ik al van mijn zestiende. Dat ik nu veel minder inkomen heb, deert me niet.

Vroeger besteedde ik mijn extra geld aan een poetsvrouw. Poetsen doe ik nu zelf.»

Naar AfrikaDe twee lesuren vliegen voorbij. Corinne: «Toen ik in de fabriek werkte, keek ik voort-durend op mijn horloge. Ik telde de minuten af tot ik naar huis mocht. Hier buig ik me

met plezier ’s avonds over mijn boeken.» Veel plezier heeft ook de Russische Zina (21). In bijna vlekkeloos Nederlands vertelt ze over

haar grootse plannen: «In Moskou heb ik twee jaar economie gestudeerd, maar dat is niets voor mij. Ik wil mensen helpen. Het liefst wil ik na mijn opleiding naar Afrika.» Marlies (49) zou de mama van Zina kunnen zijn maar huivert bij die suggestie: «Dat wil ik absoluut niet. Ik ben zelfs al oma, maar dat is voor thuis. Hier ben ik student. Door een reorganisatie in het bedrijf waar ik werkte, ben ik werkloos geworden. Dat was een geluk bij een ongeluk. Zolang mijn kinderen studeerden, zag ik het niet zitten om dat ook te doen. Maar nu grijp ik de kans met beide handen. Ik merk wel dat ik er meer voor zal moeten doen dan mijn jongere collega’s. Geconcentreerd opletten is zwaar en ook de leerstof gaat er bij niet zo snel in als bij hen. Maar dat betekent niet dat ik me als mama zal laten klasseren.»

WAT STUDEREN 20-PLUSSERS IN SECUNDAIRE SCHOLEN?

- Het secundair onderwijs telt 14 893 twintigers en 1 006 dertigers op een totaal van 435 048 leerlingen.

- De grootste groep (meer dan 90 procent) stu-deert verpleegkunde vierde graad BSO (2 890 twintigers en 969 dertigers)

- 20 dertigplussers studeren verpleegkunde (niet modulair) en 17 anderen zitten verspreid over apotheekassistent (4), tandtechnieken (3) en telkens één leerling in farmaceutisch-technisch assistent, haarstilist, kinderzorg, leefgroepen-werking, onthaal en public relations, plastische kunsten, sociale en technische wetenschappen, uurwerkmaken, verzorging en wetenschappen.

- De oudste secundaire leerlingen zijn twee vrouwen geboren in 1950. Zij volgen ver-pleegkunde (vierde graad BSO).

- De toptien van studierichtingen met leerlingen ouder dan twintig:

1. Naamloos leerjaar* 692 2. Kantoor 653 3. Kinderzorg 636 4. Thuis- en bejaardenzorg 435 5. Verzorging 432 6. Handel 366 7. Modulair stelsel 359 8. Leefgroepenwerking 332 9. Informaticabeheer 269 10. Industriële elektriciteit 258*Naamloos leerjaar is het derde jaar van de derde graad BSO dat je de kans geeft een diploma van secundair onderwijs te halen en waardoor je een hogere studie kan aanvatten.

«Ik heb zware ongelukken zien gebeuren. Ben in miserabele omstandigheden met mijn truck naar huis gereden. Dat maakt je koelbloedig. Die kwaliteit kan je zeker als verpleger gebruiken.» Johnny De Backer werkt zijn laatste module als verpleger af. Drie jaar geleden, na jaren werk in de transportsector, raakte hij plots werkloos. «Ik heb een ASO-diploma Moderne Talen-Wetenschappen maar kreeg meteen na mijn afstuderen een voorstel om als chauffeur te werken. De voorwaarden waren goed, dus ik hapte toe.» Hij reed 80 000 kilometer per jaar met auto, bestelwagenen tientonner. «Toen leverde ik geschenk-artikelen aan grootwarenhuizen. Ik kijk zeker niet neer op een job als chauffeur, maar de opleiding is veel eenvoudiger dan wat ik nu als verpleger allemaal moet kunnen. Op mijn stageplaats maak ik altijd tijd vrij voor een praatje met de poetsvrouw. Haar werk is even waardevol, alleen kan zij zonder opleiding aan de slag.» Johnny is 48 en heeft nog een hele carrièreplanning in de verpleegkunde: «Ik wil eerst een aantal jaren in een gewoon ziekenhuis werken om de technieken die ik nu leer ten volle te leren gebruiken. Daarna wil ik in een psychiatrische afdeling aan de slag. Als ‘gewone’ verpleger ben je minder met de mens bezig: je verzorgt wonden, wast de patiënt, geeft een spuitje… Terwijl je als psychiatrisch verpleger tijd moet maken om te praten. Dat veel ‘oudere’ leerlingen de psychiatrie in willen, verbaast me niet. Je hebt nu eenmaal meer levenservaring.»

VAN TRUCK NAAR PSYCHIATRIEVAN TRUCK NAAR PSYCHIATRIE

«Per lesuur krijg ik één euro»

© L

UC D

AELE

MAN

S

Johnny: «Als trucker leerde ik koelbloedig zijn.»

Page 44: Klasse voor Leraren 164

44 KLASSE NR.164� www.kindengezin.be Alles over kinderopvang binnen en buiten de school

16.25 uur. «Vandaag zijn het 29 kinderen, maar soms zijn het er nog meer.» Juf Veerle Van Hoegaerden staat samen met een hand-vol collega’s in voor de naschoolse opvang van basisschool H. Familie in Schoten. In de leeshoek zit Joren (5) met zijn neus in een boek over ‘Mijn lichaam’. Veerle knipoogt. «Daar zit hij heel graag. Soms ga ik er ge-zellig bij zitten, maar meestal paar ik het nuttige aan het aangename. Als het rustig is, verbeter ik vaak werkjes. Dat lukt best, en zo gaat iedereen ten laatste om half zes tevreden naar huis.»

PolitieNaar huis? Als papa of mama je komt halen natuurlijk. «Dit jaar hebben we nog geen kinderen naar de politie moeten brengen, maar de vorige jaren gebeurde het wel», vertelt directeur Johan Huybrechts van basisschool De Regenboog in Antwerpen. Tien procent van de driehonderd leerlingen blijft er in de opvang, al bij al niet zoveel. «Het is echt de allerlaatste stap die je zet als ouders hun kinderen niet op tijd komen ophalen ’s avonds. Dan heb je al alles geprobeerd: bellen naar het werk, het noodnummer draaien dat de ouders begin september opgeven, als het niet te ver is bij hen thuis gaan aanbellen… Maar dan is het al voorbij zeven uur, terwijl we maar tot zes uur opvang bieden. Gelukkig blijft dit een uitzondering. We doen er al-les aan om goede afspraken te maken. Als we merken dat kinderen heel lang in de

opvang blijven, praten we met de ouders: ‘Is het echt wel nodig?’ ‘Is er geen andere oplossing?’ En kinderen van wie we weten dat ze lang moeten nablijven, geven we ’s middags de kans om te rusten.»

In slaap gevallen16.55 uur. «Mama moet komen», pruilt een kleutertje en ze legt het hoofd tegen de schouder van juf Veerle. «Mama komt om vijf uur. Dat is over vijf minuten, zullen we je jas al nemen?» Veerle weet precies wie wanneer opgepikt wordt. «Het zijn lange dagen voor kleuters, sommigen zijn hier al van half acht ‘s ochtends.» De juf strijkt eens door de haren van het meisje. «Geen wonder dat ze naar huis wil.»Sommige kinderen brengen bijna twaalf uur per dag op school door. «Bij ons begon de voorbewaking offi cieel om kwart over zeven», herinnert kleuterleidster Marieke Van den Brande zich. Dertig jaar lang deed ze met collega’s de opvang op haar school. «Omdat onze directeur al om zes uur op school was, begonnen we zelfs vroeger. Ik herinner me een moeder die haar peuters, een tweeling van tweeënhalf jaar, om kwart over zes naar de school bracht. Als ze vroeg begon te werken, kon ze om 14 uur al naar huis. Die kinderen vielen ’s middags met hun hoofd op hun boterhammen in slaap. En dan kregen wij het verwijt dat ze met een volle brooddoos terug naar huis kwamen. Het fenomeen van ouders die eerst naar de Macro gaan en pas om zes

«De nabewaking: twaalf uur op school»

Voor bijna een half miljoen leerlingen begint de schooldag niet om halfnegen maar een

uur eerder. En voor velen kan hij tot zes uur duren. Eén kind op tien zit in de buitenschoolse opvang, één op drie wordt opgevangen op school. Een extra speeluur, maar «ouders vragen voor hun kind nu ook bege-leiding bij huiswerk en bijlessen», is een steeds vaker gehoorde com-mentaar. Wie kan dat bieden? En wie ligt er in de slaapklas?

© C

ORBI

S

Page 45: Klasse voor Leraren 164

KLASSE NR.164 45� www.ond.vlaanderen.be/schooldirect/BL601/bredeschool.doc Projectoproep proeftuinen Brede School

BELASTINGVOORDEEL: NU TOT TWAALF JAARHoeveel kost schoolse opvang? Er zijn geen standaardrichtlijnen, scholen bepalen dat zelf. Veel scholen hanteren een gewoon en een sociaal tarief, bv. een halve euro per halfuur opvang. Tot voor kort was alleen de kinderopvang voor kinderen tot drie jaar fi scaal aftrekbaar. Sinds 1 januari 2005 is die leeftijd opgetrokken tot twaalf jaar en komt ook de opvang in kleuter- en lagere scholen voor en na de lesuren in aanmerking voor een fi scaal aftrekbaar attest. Scholen gesubsidieerd of gecontroleerd door Kind en Gezin kunnen een attest afl everen voor een fi scale aftrek tot maximaal 11,20 euro per dag en per kind dat nog geen twaalf jaar oud is. De opvang op school kan gebeuren door mensen met een arbeidscontract, opvangdiensten of vrijwilligers die in opdracht van de school voor de opvang zorgen. De bijdrage moet aan de school betaald worden. Scholen moeten een onderscheid maken tussen eigenlijke opvangkosten en andere kosten voor bv. maaltijden, kledij of andere schoolkosten.

ÉÉN KIND OP DRIE BLIJFT NAElke dag gaan meer dan een miljoen leerlingen naar school. Bijna de helft daarvan (45 %) wordt voor en na schooltijd opgevangen. Heel wat kinderen gaan naar oma of opa (35 %), verblijven in buitenschoolse opvang (12 %) of worden door familie, vrienden of kennissen (7 %) of de onthaalmoeder (4 %) opgevangen. De scholen vangen de meeste kinderen op (35 %). Acht procent blijft afwisselend op school, bij familie of in de buitenschoolse opvang.Scholen die opvang organiseren, moeten dat melden aan Kind en Gezin. Deze organisatie heeft toegangsrecht en mag de opvang bekijken, maar in de praktijk doet ze dat enkel als er klachten zijn over de gezondheid of veiligheid van de kinderen. Enkel bij scholen met een attest van toezicht van Kind en Gezin gaat de organisatie na of de opvang voldoet aan de wettelijke voorwaarden.

uur hun kind kwamen ophalen, is ook niet nieuw. Ooit heb ik een kind mee naar huis genomen, omdat het echt te lang duurde. Voor de moeder liet ik een briefje aan de schoolpoort achter. In een kleine gemeente waar je dicht bij de school woont, kan dat, maar je vraagt er niet om.»

Mijn lichaamIn Schoten is het nu 17.00 uur. Katrien (9) en Olivia (10) maken samen hun huiswerk. «Oudere kinderen kunnen heel goed hun huiswerk maken terwijl de kleutertjes hier rondhangen en met de autootjes spelen», zegt Veerle. «En ze helpen elkaar graag. Soms zijn het broertjes en zusjes, zoals Jeroen (10) en Wouter (7). Ze vragen lessen op bij elkaar. En ik ben er natuurlijk ook nog. Ik geef graag uitleg, maar hun taken verbeteren doe ik niet.» Of het soms niet te druk is om huiswerk te maken? «Het gebeurt wel dat ik iemand tot de orde moet roepen, maar het systeem ‘eerst werken en daarna spelen’ draait goed. Ik vind het belangrijk dat het meeste huiswerk hier in de opvang gemaakt wordt. Ouders komen vermoeid van hun werk thuis. Dan is het fi jn wanneer hun kind al een fl ink stuk van zijn taken klaar heeft.»

De slaapklasOuders vragen steeds meer een zinvolle opvang van hun kind. «Daarom hebben we onze opvang meer gestructureerd,» knikt Johan Huybrechts. Een halfuur spelen, dan een halfuur huiswerk maken of lezen, dan gezelschapsspellen … Om de kinderen bij hun huiswerk te helpen, schakelen we geregeld stagiairs in. Het is een begin.»Ook in andere scholen kruipt er meer struc-tuur in de opvang, met een mix van spelen en werken. «We vragen de ouders, de schoolraad, de leraren én de leerlingen van de derde graad wat ze verlangen en verwachten van de opvang», vertelt directeur Lutgarde Meeusen van Vrije Basisschool Heilig Hart

in ’s Gravenwezel. «Daar werken we mee verder. Scholen die een actieplan opstellen voor kwaliteitsverbetering van kinderopvang krijgen extra subsidies in onze gemeente. We splitsten de opvang op voor kleuters en lagere school, organiseerden huiswerk-begeleiding en startten de slaapklas: kleuters van 2,5 en 3 jaar krijgen de kans om tussen 13 en 14.30 uur een middagdutje te doen. Bij de inschrijving laten de ouders weten of ze hiervan gebruik willen maken of niet. Via een heen-en-weer-schriftje dat de kinderverzorgster dagelijks invult, vernemen de ouders o.a. hoelang hun kind geslapen heeft.» De school maakt deel uit van het Lokaal Overleg Buitenschoolse Opvang. Meer dan negentig procent van de Vlaamse gemeenten heeft een Lokaal Overlegplatform Kinderopvang. Binnen dat kader kunnen scholen actieplannen mee helpen opstellen om de kwaliteit van de naschoolse opvang te verbeteren.

«Ik zit bij de kapper»Of actieplannen en subsidies volstaan om kinderen goed op te vangen? Lutgarde Meeusen: «Mensen vinden om die opvang te doen, is niet zo gemakkelijk. De opvang in onze school is goedkoop, maar toch maken ouders soms opmerkingen over hoogoplopende kosten. De naschoolse opvang qua tijd verder uitbreiden is geen optie. We vinden het belangrijk dat kinderen hun ouders toch nog even kunnen zien voor ze gaan slapen, hoewel we ons bewust zijn van de bijwijlen moeilijke organisatie binnen een gezin.»«Wat dacht je van de moeder die om 17 uur even in de nabewaking binnenspringt en zegt: ‘Ik zit bij de kapper’», vertelt een lerares die anoniem wil blijven. ‘Als het zes uur is en ik ben nog niet terug, breng je ze daar maar naartoe, het is maar twee straten verder’. Dan stel je je wel vragen.»

CrècheNa de opvang ook de crèche op school? In het Gemeenschapsonderwijs denkt men er al aan. «Via een project ‘minicrèches op school’ willen we tegemoet komen aan de opvangproblemen van ouders en éénou-

dergezinnen en van jongsaf aan starten met ons eigen pedagogisch project», zegt Anja Ginckels. «Kinderen zo jong mogelijk prikkelen en de overstap van crèche naar kleuterschool makke-

lijker maken is de boodschap. Het stijgend aantal GOK-uren maakt dit mogelijk. Het project kadert vaak binnen de werking van de Brede School, denk maar aan leerlingen kinderverzorging en houtbewerking die sa-men een minicrèche opbouwen. Zo’n crèche voor 22 kinderen is bovendien goedkoper dan je denkt.»Ook de overheid pikt op de behoeften van ouders in. Scholen kunnen zich bv. met een opvangproject nog tot 1 mei kandidaat stel-len om een project Brede School te starten. Voor vijftien projecten ligt een subsidie van in totaal 250 000 euro klaar. De Brede Schoolprojecten starten op 1 september 2006 voor een periode van drie schooljaren. Het derde schooljaar worden ze geëvalueerd om later eventueel te worden toegepast in alle Vlaamse scholen.

VerborgenIs opvang op school vooral een last? «Het voordeel is dat je meer te weten komt over je leerlingen» vindt Johan Huybrechts. «De opvang is een signaleringsinstrument. Onze vaste begeleider in de opvang is geen leraar. Ouders vertellen haar dingen die zij niet per se voor ons verborgen willen houden, maar die voor ons toch belangrijk zijn om weten. Dat helpt ons om sneller problemen op te sporen.»

«De kinderen vielen op hun boterhammen in slaap»

Page 46: Klasse voor Leraren 164

46 KLASSE NR.164

Je stuurt een vriend in Alaska een foto van een passievrucht. Omdat hij zo’n vrucht niet kent, moet je hem wat helpen: beschrijf de vrucht systematisch met al je zintuigen en maak daar een overzichtelijk verslag van … Hoe beoordeel je deze opdracht als leraar?0 al mijn leerlingen kunnen dat0 sommige van mijn leerlingen kunnen

dat0 mijn leerlingen kunnen dat helemaal

nietDe kans dat je het eerste antwoord hebt gekozen, is waarschijnlijk niet zo groot. Dat stelden ook universitaire onderzoekers vast. Met praktische proeven en schriftelijke toetsen peilden ze bij ruim 4 500 leerlingen uit 145 Vlaamse scholen in welke mate ze de eindtermen wereldoriëntatie natuur halen. Dat gebeurde in opdracht van het departe-ment Onderwijs. Blijkt dat leerlingen het best scoren in domeinen waarbij ze veel kunnen leren uit ervaring. Zo haalt 82 procent de eindtermen in verband met het onderdeel gezondheidszorg. Ook voor het menselijk lichaam, (80 %) en ecosystemen (82 %) doen ze het prima. Waar de leerstof abstracter wordt, verteren ze de leerstof minder. Slechts 65 procent beheerst de minimumleerstof voor milieuzorg. De eindtermen over niet-levende

natuur (56 %) en organismen (54 %) liggen zelfs nog zwaarder op de maag. Andere belangrijke vaststellingen uit de peiling:- Leerlingen die thuis geen Nederlands

spreken (11%), scoren beduidend lager in de peiling. Alleen voor gezondheidszorg (55 %) en ecosystemen (57 %) behaalt meer dan de helft de eindtermen. Voor de andere onderdelen is dat soms maar dertig procent.

- Leerlingen die een of meer jaren achter-stand hebben, doen het eveneens veel minder goed. Enkel voor het menselijk lichaam (63 %), gezondheidszorg (65 %)

en ecosystemen (62 %) behaalt meer dan de helft de eindtermen.

- Leerlingen met leermoeilijkheden doen het minder goed voor de eindtermen gezondheidszorg (67 i.p.v. 82 % van de leerlingen zonder leerproblemen), ecosy-stemen (77 i.p.v. 82 %) en het menselijk lichaam (74 i.p.v. 80 %). Maar als men kijkt naar de prestaties over de verschillende eindtermen heen, zijn het enkel leerlingen met dyscalculie en gedragsproblemen die gemiddeld lager scoren dan leerlingen zonder leerproblemen.

- Dat de ene leerling de eindtermen wel haalt en de andere niet, heeft voor 86 procent te maken met zijn eigen kennis, vaardigheden en andere persoonlijke kenmerken. Voor 12 procent hangen de verschillen in prestaties samen met verschillen tussen scholen. Slechts voor 2 procent zijn er ook systematische ver-

Percentage leerlingen dat de eindtermen haalt voor wereldoriëntatie natuurecosystemen (biotopen, voedselketen…) 82 %gezondheidszorg 82 %menselijk lichaam (bouw, werking, seksualiteit en ontwikkeling) 80 %milieuzorg 65 %niet-levende natuur (het weer, materialen …) 56 %organismen (dieren, planten, invloed van de mens op de natuur) 54 %‘Peiling wereldoriëntatie (domein natuur) voor het basisonderwijs’, R. Janssen, M. Crauwels e.a., KULeuven. Peiling in opdracht van het departement Onderwijs. Dit is de derde eindtermenpeiling na die voor begrijpend lezen en wiskunde in het basisonderwijs (2002) en informatie verwerken in het tweede jaar secundair onderwijs (2004). De volgende peiling vindt volgend trimester plaats voor biologie, in het tweede jaar secundair onderwijs. Met deze peilingen gaat de overheid na in hoever leerlingen de eindtermen halen en biedt zij elke school een instrument aan om hun werking te evalueren en bij te sturen.

Kinderen leren beter

in het water

Als het over hun eigen lichaam gaat, gezondheid en ecosystemen halen vier op vijf zesdeklassers uit het lager onderwijs de eindtermen voor wereldoriëntatie natuur. Hun kennis van milieu, het zonnestelsel,

planten en dieren ordenen scoort veel lager. Nieuw onderzoek opent een kloof in wereldoriëntatie. Wie spartelt in het water?

© C

ORBI

S

Page 47: Klasse voor Leraren 164

KLASSE NR.164 47

«ZE MOETEN NAUWELIJKS HUN ZINTUIGEN GEBRUIKEN»

«Elke school werkt wel aan milieuzorg, maar de eindtermen daarrond zijn abstracter, staan verder van de leefwereld van de leerlingen. Ze zijn dus moeilijker. Vandaar misschien dat deze eindtermen de leerlingen minder goed liggen.»

Marleen Wouters, Dienst voor Onderwijsontwikkeling

«Wat leerlingen in het zesde jaar presteren, is het resultaat van negen jaar basisonderwijs. Ze hebben minstens negen maar vaak meer verschillende leraren gehad. Het is dus niet verwonderlijk dat het effect van heel goede of heel slechte leraren op de klas volgens deze peiling niet echt blijkt. En misschien is dat maar goed ook.»

Henri Janssens, begeleidingscoördinator OVSG

«Wereldoriëntatie komt nog te veel ‘uit de boekjes’. De leerlingen moeten nauwelijks hun zintuigen gebruiken in het lager onderwijs, terwijl ik dat in het kleuteronderwijs wel zie gebeuren. […] Het is niet zo verwonderlijk dat leerlingen minder goed scoren op organismen. Die worden vaak afzonderlijk behandeld. De leerlingen krijgen een les over ‘de vos’ in plaats van het leven van de vos hier te vergelijken met die van de poolvos of de woestijnvos. De peiling gaat vooral na of kinderen ook verbanden kunnen leggen.»

Stan Gobien, inspecteur

«Er is in de lerarenopleiding weinig tijd voor wereldoriëntatie en dus ook niet veel om naar buiten te gaan en te experimenteren. Dat is jammer, want studenten moeten die ervaring kunnen opdoen om ze te kunnen doorgeven aan de leerlingen. Verwerven ze die attitude niet in de opleiding, dan gaan ze minder of helemaal niet naar buiten met hun klas.»

Judith Gadeyne, lector in de lerarenopleiding

«In het zesde leerjaar van mijn school zitten vijftien leerlingen met acht verschillende nati-onaliteiten. Zij spreken thuis geen Nederlands. De manier waarop de toetsen voor de peiling worden afgenomen, werkt bij hen niet. Zij hebben een vertrouwensband met hun lerares: zij weet hoe ze haar leerlingen op weg moet helpen, de toetsassistenten weten dat niet. Doordat de toetsen volledig schriftelijk afge-nomen worden, vormt de taal een struikelblok. En dat terwijl bij wereldoriëntatie ervaringen centraal staan.»

D. Van de Gucht, schooldirecteur

«Het grote effect van thuistaal op het halen van de eindtermen stemt tot nadenken. We moeten het onderwijs misschien minder verbaal maken en kinderen de leerstof van wereldoriëntatie directer en concreter laten ervaren. […] Misschien wordt er in sommige scholen ook te veel in termen van aparte vak-ken gedacht en moeten we meer geïntegreerd onderwijs aanbieden.»

Jan Saveyn, begeleidingscoördinator VSKO

schillen tussen klassen. De verschillen tussen leerlingen hebben dus weinig te maken met de leraar of het gebruikte schoolboek.

- In de praktische proeven die de leerlin-gen afl egden, zoals de opdracht met de passievrucht, tonen ze vooral problemen met systematisch en planmatig werken. Ook tabellen lezen ligt moeilijk en dat verbetert niet meteen met de jaren. Bij de peiling van de eindtermen informa-tieverwerking in het secundair onderwijs was dat ook al een pijnpunt.

- Plattelandsscholen boeken betere prestaties dan stedelijke scholen. Dat was al zo voor de eindtermen informatieverwerking in het secundair onderwijs, peiling die twee jaar geleden werd afgenomen. Het effect van plattelandsscholen verdwijnt echter als rekening wordt gehouden met het aantal doelgroepleerlingen in scholen. In de steden zitten namelijk veel meer doelgroepleerlingen (waarvan er minder de eindtermen halen).

- Scholen met veel anderstalige leerlin-gen en veel zittenblijvers halen globaal minder goede scores. Toch kunnen ze die achterstand via een goede werking corrigeren. De school met de best sco-rende leerlingen uit de peiling, rekening houdend met de achtergrondkenmer-ken van die leerlingen, telt namelijk 26 procent anderstaligen, 34 procent zittenblijvers en 13 procent leerlingen met leerproblemen.

� www.ond.vlaanderen.be/dvo/peilingen/basis/lonatuur.htm Synthese van het onderzoek en voorbeeldopgaven.

Page 48: Klasse voor Leraren 164

� Xxxxx xxxx xxxx xxxx xxx 48 KLASSE NR.164

«Ga nu allemaal op je barkruk zitten» «Kinderen worden steeds groter, daarom voorzien we meubilair dat zich aanpast aan de leerlingen», zegt de directeur van de JFK-school in het Nederlandse Dordrecht. In de klassen staan ‘barkrukjes’: hoge stoelen. «Ze zijn verstelbaar in hoogte, want niet elk kind is gelijk. Aangezien de gemid-delde Nederlander steeds groter wordt, is het aangepast meubilair in al onze scholen in opmars. Die barkrukjes bevorderen bovendien de interactie in de klas: hoge stoeltjes maken dat de leerlingen op gelijke hoogte staan met de leraar, zodat ze niet meer naar hem of haar moeten ‘opkijken’. En de leraar zelf moet niet meer zwaar doorbuigen als hij leerlingen helpt; over de schouder van de leerlingen meekijken volstaat.» Een rondvraag bij Vlaamse scholen maakt duidelijk dat leerlingen hier voorlopig alleen nà schooltijd op een barkruk zitten.

De rusthuisklas

De lessenaar met ingebouwde koffi ezetter is nog wat ver gegrepen, maar nieuwe trends in de samenleving steken vaak het eerst op school de kop op. En leraren zijn de bevoorrechte getuigen. Deze maand: de rusthuisklas,

barkrukken en het wegkwijnen van polshorloges.

� Ook een trend gezien? Mail hem naar [email protected] KLASSE NR.164

«Zeg ne keer hoe laat is’t»«Waarom zou ik mijn zakgeld opdoen aan zoiets prehistorisch als een horloge, dat alleen maar aangeeft hoe laat het is?», schokschoudert Joram. Hij is niet de enige jongere die op zijn gsm of iPod kijkt om te weten hoe laat het is. In 2005 werden wereldwijd tien procent minder polshorloges ver-kocht, en het zijn vooral de jongeren die het laten afweten. Horloges doen het alleen nog goed als statussymbool, niet meer als gebruiksinstrument.

Na de bos- en de zee-klassen, tijd voor de rusthuisklas. De 21 leerlingen van het vierde leerjaar van de basisschool Mater Dei in Genk, trokken voor een week naar een rustoord in de buurt. En zij zijn niet de enige. Zo trekken jonge Brusselse al-lochtonen al zes jaar naar het rusthuis van Kapelle-op-den-bos.«De kinderen zijn twaalf en komen meestal uit een kansarm gezin; de ouderlingen zijn gemiddeld 84 en genieten van een rustige oude dag in onze welstellende plattelands-gemeente Kapelle-op-den-bos», vertelt Griet De Broek van Rusthuis Akapella, dat al zes jaar tijdens de paasvakantie een week lang allochtone leerlingen uit de Gemeentelijke Basisschool in Sint-Joost-ten-Node te gast heeft. Sint-Joost is de armste gemeente van

België. «Onze anderstalige leerlingen krijgen er een taalbad», vertelt directeur Sven Moens. «Elke dag werken we rond een thema: eten, speelgoed, beroepen. Tegelijk leren de kinderen hoe het vroeger was, ze vergelijken met nu en met gewoonten in hun eigen cultuur. Ze horen de Vlaamse ouderlingen verhalen vertellen die hun eigen grootouders in Turkije, Marokko, Nepal of Rusland ook vertellen. Dat zorgt voor herkenning en zo leren de kinderen de Belgische context ken-nen. Allochtone kinderen zijn overigens heel compatibel met ouderlingen want vanuit hun cultuur hebben ze bijna automatisch respect voor oudere mensen. Anderzijds vinden ze het vreemd dat we onze ouderen

in een tehuis onderbrengen; in hun cultuur trekken grootouders in bij hun

kinderen. Tijdens zo’n intergenerationeel contact ervaren ze wat een rusthuis is.»Anne-Sophie Van der Bracht van het Brusselse integratiecentrum De Foyer, dat de week mee organiseert, vult aan: «Ook op de ouderlingen heeft zo’n week impact: ze krijgen de kans om hun vooroordelen over allochtonen te nuanceren. Dikwijls zien ze door dit project het eerste gekleurd kind in hun leven. On-gedwongen gesprekken met de kinderen gaan over verschillen in eetgewoonten en cultuur, maar even goed over zware thema’s als terrorisme en godsdienst»

«Ouderlingen zien soms het eerste gekleurd kind in hun leven»

Page 49: Klasse voor Leraren 164

KLASSE NR.164 49

Slecht horen

Profi ciat met het artikel “slecht leren begint vaak met slecht

zien“ (Klasse 163). Mijn ervaring als logopediste in het B.O. en als GOn-begeleiderASS heeft mij geleerd dat “slecht leren vaak ook begint met slecht horen”. Het klassieke audiogram is vaak niet voldoende om auditieve functiestoornissen bij jonge kinderen op te sporen. Op het eerste gezicht reageren deze kinderen normaal op geluiden maar de verwerking ervan verloopt beduidend anders. Het onderscheid tussen voor-en achtergrondsgeluid kan soms heel moeilijk zijn. Verder zie je problemen met de auditieve discriminatie, auditief geheugen-, analyse- en synthese-functies op auditief vlak. M.a.w. de verwerking van auditieve impulsen kan soms zo anders verlopen dat deze kinderen heel wat auditieve informatie ontgaat. Vaak heeft dit ook grote gevolgen op hun taalontwikkeling en hun fonologische vaardigheden waardoor lees- en spellingscapaciteiten zwaar beproefd worden.

Nicole Engelen, Vibo De Brem Oud-Turnhout

Slecht zien

In het artikel ‘Slecht zien is slecht leren’ (Klasse 163) is op verschillende manieren sprake van desinformatie.

Dit kan leiden tot misvattingen bij ouders en leerkrachten die hen (letterlijk of fi guurlijk) duur kunnen komen te staan. Schoenmaker, blijf bij uw leest: het is een mooi gezegde. Het is niet de opdracht van het CLB om in de plaats van de oogarts te treden, laat staan om optometrisch onderzoek te doen. Bovendien wijst wetenschappelijk onderzoek uit dat niet de visuele waarneming maar de auditieve waarneming verantwoordelijk is voor het overgrote deel van de leerproblemen van kinderen bij de aanvang van het lager onderwijs. Als er in dit onderzoek naast de visuele tests ook eens auditieve tests afgenomen zouden zijn, dan zou een en ander allicht duidelijk zijn geworden. Van de 25 (en niet 20) signalen voor een visuele stoornis tel ik er 20 die even goed, en zelfs meer waarschijnlijk, wijzen op een aandachtsstoornis, een geheu-genprobleem of een probleem van de auditieve waarneming. Het is niet de taak van de optometrist om het onderzoeksveld van psychologen, pedagogen en onderwijsmensen over te nemen – zij doen dat ook niet t.a.v. het onderzoeksveld van de optometrist: de werking van het fysieke oog. De sug-gesties aangaande ‘betere ogen’ kan men overigens ook lezen in boeken van Frostig, Kephart, Bannatyne e.a., die al dateren van in de jaren 1960 - de ‘late middeleeuwen’ in de geschiedenis van het onderzoek naar leerproblemen. Van de trainingsprogramma’s die hierop gebaseerd zijn is bewezen dat er geen rendementseffect is t.a.v. leerstoornissen. Daarom zijn ze wel zinvol voor het stimuleren van de visuele waarneming of psychomotoriek, maar een eventuele verbetering daarvan trekt zich niet door naar de leerproblemen. En… een goed opgeleide kleuterjuf weet ook zonder deze suggesties wel hoe de visuele waarneming te stimuleren.

Jef Moorkens, psychopedagogisch consulent, VCLB-Kempen Westerlo

Gebuisde muzikanten

In de inleidende tekst van het artikel ‘Muziekstudenten: nooit vakantie’ (Klasse 162) lees ik het volgende: “Als

het meezit, worden ze muzikant bij het Vlaams Radio Orkest. Anders worden ze leraar, computerprogrammeur of manager bij de Quick” Deze bewering slaat nergens op. Ik vind het een schande dat u “de muziekleraar” afschildert als “gebuisde muzikant”. Zeer veel leraren uit het deeltijds kunstonderwijs

(“de muziekschool” dus) combineren trouwens hun lespraktijk met het concerteren in hoog aangeschreven professionele ensembles in diverse genres. Anderen kiezen ervoor zich enkel aan het lesgeven te wijden. We zijn helemaal niet hopeloos dat we niet in het overigens voortreffelijke VRO-orkest meespelen. Ik vraag me af wat mijn collega-leraars informatici, fysici,... ervan zouden vinden om in Klasse te lezen: “Als het even meezit werken ze bij “bedrijf X”, zoniet worden ze wiskundeleraar”.

Lieven Baert

Holebi (1)

Ik ben lerares in een secundaire school, en woon sa-men met mijn vriendin. Ik geef les in een katholieke

school, maar ik ben er nog altijd niet uit of het zal aanvaard worden op school of niet. Ik moet binnenkort lesgeven over relatievorming en seksualiteit. Ik zal het zeker niet laten om over homoseksualiteit te spreken. Ik hoop zo dat de jongeren in de klas wat van hun vooroordelen zullen af geraken. Ik ga nog niet uitkomen voor mijn geaardheid in de klas, mijn privé is daar niet van belang. Wat ik niet versta is dat zoveel leraars en ouders holebi’s nog altijd niet aanvaard hebben. “Wij zijn des duivels, het is een schande, het mag niet geweten zijn in de familie of vriendenkring”. Het is kortzichtig en heel pijnlijk. Ik hoop dat de leerkrachten die dit lezen kunnen zeggen dat zij tenminste een beetje verdraagzamer zijn.

Een van de vele getuigen op het prikbord van De Eerste Lijn over holebi’s op www.klasse.be

Holebi (2)

Ik ben een lesbische moeder met een dochter van acht. Zij weet hoe haar mama in elkaar zit en maakt daar

geen enkel probleem van. Toch was het voor haar duidelijk een opluchting toen zij hoorde dat “de man van haar juf een vrouw was”. Sindsdien praat ze veel openlijker over mijn geaardheid en ze verdedigt de juf door dik en dun als ze vermoedt dat andere kinderen haar niet aanvaarden. Ik ben haar juf dan ook ontzettend dankbaar dat ze de grote stap gezet heeft om openlijk zichzelf te zijn op school. En natuurlijk ook de school dat zij haar daarin gesteund hebben. Daardoor helpt ze kinderen zoals mijn dochter een heel stuk verder, zeker nu die voor zichzelf ook begint te merken dat ze eigenlijk toch wel veel voor meisjes voelt. Haar juf is geliefd op school, dus is lesbisch zijn voor haar niet noodzakelijk synoniem met sociaal isolement, dubbelleven, verdriet... Hopelijk krijgen steeds meer leerkrachten de kans om op deze manier een bijdrage te leven tot de ontwikkeling van kinderen tot gelukkige jonge mensen!

Marjan op het prikbord van De Eerste Lijn over holebi’s op www.klasse.be

Wat is ervaring?

Telkens men het in ons jargon over ‘ervaring’ heeft, denkt men vrij spontaan aan

een oudere leerkracht. Is dat wel zo? Vaak hebben oudere leerkrachten een langere loopbaan, maar was die loopbaan fl exibel? Heeft men in verschillende leerjaren gestaan? Heeft men verschillende domeinen (zorg, sport,...) kun-nen geven? Kent de leerkracht een geïntegreerde aanpak tussen de kleuter- en lagere school? Uit deze vragen kan je al afl eiden dat ervaring én leeftijd niet altijd synoniem zijn. Daarom houd ik me vast wanneer volgend schooljaar leerkrachten worden aangesteld als mentor. Op zich een fantastisch idee van de onderwijsminister, maar hopelijk is de uitvoering ervan ook even doeltreffend. Daarmee bedoel ik dat x-aantal jaren ervaring niet dé noodzaak moet zijn, maar het zoeken naar een geëngageerde leerkracht, met ervaring op verschillende niveaus.

Dries Claus

Oudste lerares

Is het stukje over de 102-jarige Mexicaanse lerares die nu pas stopt met werken misschien een voor-

proefje voor de nieuwe pensioenregeling voor Vlaamse leerkrachten? Kwestie van ons warm te maken voor de idee van langer werken?

Karl De Groodt

Monopoly (1)

Even aanpikken op p. 43 van Klasse 163 waar enkele weddes in het hoger onderwijs worden

toegelicht. Praktijkassistent: dit is in feite een titel en geen ambt in het hoger onderwijs.Voor het 1-cyclus onderwijs (nu “professionele bachelor”) hebben wij de ambten van: - groep 1: praktijklector (barema 316), hoofdpraktijklector

(barema 348), lector (barema 502), hoofdlector (barema 509)

- groep 3: docent (barema 528), hoofddocent (barema 515), hoogleraar (barema 544), gewoon hoogleraar (barema 520)

Voor het 2-cycli onderwijs (nu “academische bachelor” en “master”) hebben wij de ambten van: - groep 2: assistent (barema 502) met eventueel de titel

van praktijkassistent; doctor-assistent (barema 509), werkleider (barema 509)

- groep 3: idem (zie hierboven).De wedde van algemeen directeur H.O. is inderdaad die van “gewoon hoogleraar” maar dan wel barema 520 (en niet, zoals vermeld, 544).

Emiel Gyselinck, directeur personeel Hogeschool Antwerpen

© IN

GRAM

PUB

LISHI

NG

Pralines! Dat trakteert de leerling wiens gsm rinkelt in de klas op p42. En bij jou? Mag het mobieltje ongestoord biepen of weer jij elke beltoon uit de les? GSM’s: aan of uit? Drop je mening op www.klasse.be/poll

Page 50: Klasse voor Leraren 164

MAG DAT?* Een basisschool vraagt bij de start van het school-

jaar aan ouders een abonnement te nemen op een tijdschrift. De school verplicht dat niet, maar de leraren gebruiken het tijdschrift wel tijdens de lessen.

Dat mag. De school gebruikt het tijdschrift in dit geval enkel om leren en opvoeden in de klas te ondersteunen. De school moet wel met de ouders en het personeel overleggen of het wenselijk is om in de klas tijdschriften te gebruiken. Als de school de ouders verplicht om een abonnement te nemen op een tijdschrift en het tijdschrift volledig gebruikt om de eindtermen te bereiken, dan mag ze geen bijdrage vragen aan de ouders.

* Een secundaire school biedt aan haar eerstejaars een cursus ‘Eerste Hulp bij Studeren’ aan. De cursus vindt plaats buiten de schooluren en kost 70 euro.

Dat mag, onder strikte voorwaarden. Het is de school in de eerste plaats haar opdracht om met de leraren te werken aan de vakoverschrijdende eindterm ‘leren leren’ tijdens het lesprogramma. Ze kan wel zelfstandig afwegen om als aanvulling ‘niet-schoolgebonden ondersteuning’ toe te laten op vrijwillige basis. Daarbij moet ze rekening houden met de mening van de participatieorganen én nagaan of de school de doelstellingen van de cursus niet binnen de lessen kan bereiken. Ze moet ook duide-lijk communiceren met de ouders over wie deze cursus organiseert en hoeveel hij kost.Zo oordeelt de Commissie Zorgvuldig Bestuur in een aantal adviezen. Ouders, leraren of leerlingen mogen bij de Commissie een klacht neerleg-gen als ze denken dat de school haar boekje te buiten gaat. Specialisten onderzoeken de klacht en brengen advies uit. De adviezen vind je op www.ond.vlaanderen.be/zorgvuldigbestuur/adviezen.htm.

* Een leerling verstuurt tijdens de les SMS’jes. De leraar neemt de GSM in beslag.

Dat mag. Voorwaarde is wel dat GSM’s of andere per-soonlijke bezittingen in beslag nemen als ordemaatregel in het schoolreglement staat. De periode dat een GSM in beslag genomen wordt, moet wel ‘redelijk’ zijn. De GSM teruggeven, gebeurt best op het ogenblik dat de leerling de orde op school niet meer kan verstoren. Dat wil zeggen ten laatste op het einde van de schooldag. De persoon die de GSM ondertussen bewaart, is er ook voor verantwoordelijk.Dat is het antwoord van het Informatiepunt voor Ouders en Leerlingen voor het secundair onderwijs. De gegevens van de provinciale contactpersonen vind je op http://www.ond.vlaanderen.be/secundair/informatiepunt.htm.

50 KLASSE NR.164

Maandblad voor Onderwijs in VlaanderenUitgegeven door het ministerie van de Vlaamse Gemeenschapdepartement Onderwijs

Nr.164 • april 2006

Klasse is teamwork. De hele ploeg vind je op www.klasse.beHoofdredacteur Leo BormansRedactie Klasse Wim de Jonge en Jan T’Sas (eindre-dactie), Veerle Devos, Wouter Kersbergen, Leen Leemans, Broes Sanders (stagiair), Tessa Van der Cruyssen en Bert Vermeulen.Redactiesecretariaat en katern Zeker Doen, lerarenkaart en leerlingenkaartPatrick De Busscher, Geert Neirynck, Anne Siccard, Jo Valvekens, Sonja Van DroogenbroeckHet hart van Klasse Sabrina Claus, Diana De Caluwé, An Declercq, Hannah El-Idrissi, Souadia El-Moussaoui, Anny Lecocq, Ann NevensVormgeving Artefact, Leuven

Verantw. uitgever Ludy Van BuytenHendrik Consciencegebouw, 1210 BrusselAlle Vlaamse leraren, CLB-medewerkers (elk net, elk niveau) krijgen Klasse gratis. Adreswijzigingen regel je uitsluitend via je eigen schooladministratie.Abonnement (10 nrs.): 25 euro

Gepensioneerden, ter beschikking gestelde leraren en ook individuele studenten krijgen een abonnement tegen halve prijs. Groepsabonnementen voor de laatstejaars lerarenopleiding en individuele abonnementen voor studenten uit het eerste en tweede jaar lerarenopleiding zijn gratis (bel 02 553 96 84 of mail naar [email protected]).

Voor scholen die dat wensen, is er ook Yeti (derde graad lager onderwijs), Klasse voor Ouders (kleuteronderwijs t/m tweede jaar secundair onderwijs) en Maks! (derde t/m zevende jaar secundair onderwijs).

Klasse, Koning Albert II-laan 15, 1210 [email protected]. redacties 02 553 96 86Tel. secretariaat 02 553 96 84Tel. advertenties 02 553 96 94Tel. lerarenkaart 02 553 96 95Tel. leerlingenkaart 02 553 96 88

Binnen zonder bellenEen selectie uit lezersbrieven, faxen, e-mails en reacties via internet vind je op deze pagina’s. Naamloze brieven of manifesten komen er niet in. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de brieven. Schrijf a.u.b. korte brieven van maximum 25 regels. Wat te lang is, moeten we inkorten. Vermeld je naam en adres. Enkel uitzonderlijk op gemotiveerd verzoek laten we die weg. We kunnen eventueel brieven doorsturen naar betrokken afdelingen voor een deskundig antwoord.Klasse publiceert ook brieven die de redactie bereiken via Yeti, Maks! en Klasse voor Ouders. Kan voor iedereen interessant zijn.

Jouw mening?➢ mail naar [email protected]➢ schrijf naar Klasse (Dialoog) – Koning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel➢ laat iedereen meelezen op www.klasse.be/forum of www.klasse.be/gastenboek

Jouw vragen?➢ Leerkrachten, ouders, leerlingen en studenten met vragen of problemen rond onderwijs

kunnen terecht op het gratis nummer van de Vlaamse Infolijn: 0800 30 201 (iedere werkdag van 9 tot 19 uur). Je kan ook faxen naar 02 553 96 55 of surfen naar www.ond.vlaanderen.be/infolijn.

➢ Alle informatie over rondzendbrieven en wetgeving staat op edulex.vlaanderen.be➢ Recent nieuws vind je op www.lerarendirect.be en www.schooldirect.be

Klasse zoekt

Organisator (m/v)

Je organiseert en ondersteunt acties voor leer-krachten en jongeren via de lerarenkaart en de leerlingenkaart. Creatieve en gedreven mens. Onderhandelaar en communicator. Ellebogen helpen niet. Ezelsoren wel.Deze vacature is een detachering. Daarvoor komen (sorry!) alleen vastbenoemde leerkrachten in aanmerking. Start: 1september 2006.Stuur vóór 30 april een persoonlijke en goed gemo-tiveerde sollicitatie met c.v. naar Klasse (sollicitatie) - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel. Mailen kan naar [email protected] info op www.klasse.be (vacature)

Monopoly (2)

Ik heb met interesse het artikel in het recente nummer van Klasse gelezen over de bezoldiging in het onderwijs.

Daar staan o.a. ook de weddes van directeurs basisonderwijs in. Het artikel is heel braaf, want een paar knelpunten worden niet vermeld. Ik geef u mijn concreet geval. Ik ben licentiaat in de Klassieke fi lologie en heb 24 jaren anciënniteit. Sinds zeven jaar ben ik directeur van de middenschool. Ik heb dit ambt uit idealisme aanvaard en ik vind er veel voldoening in, dank zij een enthousiast team waar ik mee kan werken. Maar naar verloning is het droevig gesteld. Wanneer ik verder zou les gegeven hebben dan zou ik nu verdienen: brutojaarloon (barema 501; 24 jaar anciënniteit): 36 996,63 euro (4 232 euro/maand). Als directeur ontvang ik brutojaarloon (barema 348; 24 jaar anciënniteit): 36 135,15 euro (4 133,86 euro/maand) ofwel: als beloning voor de lange werkdagen, korte vakanties, enz. krijg ik van de minister bruto per maand ca. 100 euro bruto minder op mijn rekening gestort! Gelukkig vind ik veel voldoening in mijn werk, ondanks het gebrek aan appreciatie van de minister. Verloning is absoluut niet alles, maar is in onze maatschappij een belangrijk signaal van de manier waarop waardering wordt uitgedrukt.

P. Remmerie, directeur Instituut Zusters Maricolen Mid-denschool Maldegem

Page 51: Klasse voor Leraren 164

(advertentie)

Page 52: Klasse voor Leraren 164

Afgiftekantoor Gent XMinisterie van de Vlaamse GemeenschapRedactie KLASSEKoning Albert II-laan 151210 Brussel

TIJDSCHRIFTverschijnt maandelijks(behalve in juli en augustus)

België – Belgique

PB/PP3/9156

© L

UC D

AELE

MAN

S

«Leraren moeten zich met hun leerlingen bemoeien»«Onlangs ontmoette ik een leerling van mijn neef Antoon, die leraar geschiedenis is: een jonge gast die deathmetal speelt en een erg moeilijke tijd achter de rug heeft. Hij wou geschiedenis studeren, vertelde

hij. Geweldig toch! Leraars die zo’n gasten opnieuw kunnen motiveren zijn onbetaalbaar. Helaas heb ik zelf niet zo’n goeie erva-ringen met onderwijs: in de secundaire school waar ik zat, heerste een algemene malaise onder de leraren dat straalde af op de leerlingen.»«Nadat ik afgestudeerd was als germaniste heb ik het als leraar Engels-Nederlands in een Steinerschool maar een jaar volgehouden. Niet alleen vond ik het vaak afmattend om een klas vol pubers in toom te houden en te boeien, het aparte karakter van de Steiner-pedagogie kon ik ook niet altijd appreciëren. Zo vond ik het bizar dat naast de exacte wetenschappen ook alchemie op het lesprogramma staat, een pseudoweten-schap die al sinds de Middeleeuwen niet meer serieus wordt genomen. Leerlingen werden op die school ook nogal eng verbonden met vooraf bepaalde en strikt leeftijdsgebonden persoonlijkheidskenmerken, die volgens mij niet altijd met de werkelijkheid stroken. Anderzijds is het fi jn dat Steiner werkt met projectweken. Dat zorgt er niet alleen voor dat je inhoudelijk kan uitdiepen, het leidt ook tot een intensere band tussen leerlingen en de leerkracht. Door mijn jaar als leraar heb ik ook weer beseft wat het is om twaalf tot vijftien jaar te zijn: al volwassen maar ook ontzettend kwetsbaar.»«In mijn boeken voer ik underdogs en bui-tenbeentjes op, terwijl in de samenleving en op school ‘normaliteit’ de norm is. Nochtans is niemand echt normaal. Scholen zou-den meer aandacht moeten hebben voor de eigenheid van elk individu – maar de realiteit is net dat uitgesproken, afwijkende persoonlijkheden geen plaats krijgen of het slachtoffer worden van pesterijen.»«Leraren die merken dat leerlingen mekaar pesten, moeten zich ermee bemoeien vind ik. Het draait echt niet alleen om leerstof doorgeven, al begrijp ik de klacht van leraren die vinden dat ze overbevraagd worden of bezwijken onder planlast. We moeten van leraren niet verwachten dat ze alle mogelijke problemen de wereld uit helpen. Wel vind ik dat wie het niet meer zitten, ermee moet stoppen: de verantwoordelijkheid is te groot. Leraren

hebben te veel impact op jongeren om uitgeblust voor de klas te mogen staan.»

«Ik ging niet graag naar school», zegt auteur Annelies Verbeke die net ‘Reus’ heeft uitgebracht, haar tweede boek. «En leraar wilde ik liever niet blijven.» Toch gaat ze met veel plezier met jongeren op school over literatuur spreken.

Page 53: Klasse voor Leraren 164

(ON)GEPLAND EN (ON)GEWENST «Eén op zestig»

Eén meisje op zestig wordt zwanger nog voor ze negentien is. Paniek. Verdringing. Schaamte. «Hoe zeg ik dit thuis?» Onder

tijdsdruk moet ze voor het eerst zelf een on-omkeerbare beslissing nemen: hou ik het kind of niet. In elke studierichting raken even veel leerlingen zwanger. Ongeveer 46 procent kiest voor een abortus. Vooral laaggeschoolde meisjes doen de zwangerschap uit. De school is cruciaal in de opvang, doorverwijzing, steun en zorg van zwangere leerlingen en tienermoeders. Onge-pland wordt soms gewenst en onverwacht hoeft niet noodzakelijk problematisch te zijn.

Valerie (20), leerlinge 7 Mode en mama van Cédric (3):

«Ik betaal twee schoolrekeningen»«Ik was al vijf maanden zwanger toen de gynaecoloog een uitleg gaf aan mijn onverklaarbare buikpijn. Ik deed nog de kerstexamens mee, drie weken later is Cédric geboren. Voor de pijn van de bevalling was ik bang, niet om moeder te zijn. De oom van Cédric, mijn kleine broer, is zelf nog maar acht. Luiers, fruitpap… ik wist hoe ik dat moest doen. Negatieve reacties trek ik me niet meer aan: mijn familie, klasgenoten en de school hebben me altijd gesteund. Ik vond het moeilijk om het te vertellen aan de leraren: zouden ze me van school sturen? Toen ik een broek moest aanpassen die we zelf maakten, kon ik er niet langer omheen. Cédric, zijn papa en ik wonen nu samen. Mijn moeder springt veel bij. Cédric gaat nu ook naar school. Dat ik hem nooit zelf kan brengen, wringt wel. Binnenkort is er het eerste oudercon-tact. Huiswerk maken met een kind op schoot is niet gemakkelijk. Dan moet de studie wel eens wijken, anders voel ik me schuldig tegenover Cédric. En ja, ik kuis op woensdagnamid-dag, en ja, we betalen zelf de twee schoolrekeningen. Ik ben best fi er dat het ons lukt: mijn zoon komt zeker mee naar de diploma-uitreiking.»

24Tienerzwangerschappende eerste lijn

Page 54: Klasse voor Leraren 164

Nele Standaert, Centrum voor Relatievorming en Zwangerschapsproblemen (cRZ):«GEPLANDE TIENER-ZWANGERSCHAPPEN»«Een minderheid van de tienerzwangerschappen is gepland. Sommige meisjes van zeventien of achttien voelen zich klaar voor een volwassen leven met kind. Ze plannen geen verdere studies meer en zien geen reden om een zwangerschap nog uit te stellen. Ook meisjes met een andere culturele achtergrond kiezen er soms bewust voor om heel jong moeder te worden. Sommige jongeren willen ook zwanger worden vanuit onderliggende drijfveren: ze willen de jongen aan hen binden, denken dat ze makkelijker thuis weg kunnen met een kind… De nodige realiteitszin ontbreekt in hun verte-kend beeld.»

Leen, leerling-begeleidster:«BABYBOOM DOOR TV»«Een zwangere leerling werd twee keer benaderd door een tv-programma met de vraag haar beval-ling te laten fi lmen. Ze paaiden haar met cadeau-bonnen. Andere, niet zo fotogenieke meisjes in dezelfde situatie, kre-gen dit aanbod niet. De minder weerbare mensen lopen gemakkelijk in deze mediamacht mee. Ze zijn beïnvloedbaar en gechar-meerd. Die reality-tv werkt tienerzwangerschappen in de hand: in de drie jaar dat zulke programma’s meermaals per week op het scherm kwamen, zagen we het aantal tienerzwangerschap-pen bij onze leerlingen verdriedubbelen.»

wat?

waarom?

wie?

gevolgen?

een

pr

ob

leem

? MEESTAL ONGEPLAND- Tienerzwangerschappen zijn meestal ongepland en dus onverwacht, waardoor ouders,

opvoeders en jongeren ze als een probleem ervaren.- Tienermeisjes ontdekken vaak laat dat ze zwanger zijn: hun cyclus is nog onregelma-

tig, ze herkennen de lichamelijke signalen niet, verdringen het probleem. Veel tijd om te beslissen rest hen niet: tot de twaalfde week mag een zwangerschap in België worden afgebroken. In die twaalf weken zit vervat: de laatste menstruatieperiode en de wettelijke bedenktijd van zes dagen vervat tussen het eerste contact met het abortuscentrum en de abortus.

- Ze ondervinden heel veel druk van anderen: van de partner, van de ouders van wie ze dikwijls nog heel afhankelijk zijn, van leeftijdgenoten, van de school …

DENKEN EN DURVEN- door geen voorbehoedsmiddelen te gebruiken: «Het ging allemaal sneller dan ik had

gedacht»- door een gebrekkige kennis, verkeerd gebruik van de voorbehoedsmiddelen- door een onregelmatig leven, leven bij het moment dat eigen is aan tieners- door een gebrek aan communicatieve vaardigheden: «Ik durfde niet te zeggen dat

ik weer een pil vergeten was», «Ik durfde niet naar een condoom te vragen»- door een gewelddadig voorval: verkrachting, incest- door pech: toch zwanger ondanks goede anticonceptie- door andere drijfveren: het meisje wil de jongen aan zich binden, ze wil graag snel

op eigen benen staan, ze schreeuwt om aandacht …

IEDEREEN- Tienerzwangerschappen komen in alle studierichtingen even veel voor.- Laaggeschoolde meisjes voelen zich wel sneller klaar om moeder te worden.- De leeftijdcategorie tien- tot veertienjarigen is heel beperkt: 95 procent van de

tienerzwangerschappen komt voor bij vijftien- tot negentienjarigen.- In andere culturen rust er minder een taboe op tienermoeders.

GEVOLGEN? PANIEK EN EENZAAMHEID- Het meisje is compleet overdonderd: ze heeft te kampen met tegenstrijdige gevoelens,

verwarring, angst voor afwijzende en veroordelende reacties. Dat veroorzaakt paniek.- Ze ziet maar één mogelijke reactie van haar ouders, denkt dat er maar één oplossing

is: kokerdenken.- Ze weet dikwijls niet hoe en wanneer ze haar omgeving kan inlichten: ze maakt een

heel eenzame periode door.- Ze moet een stressvol beslissingsproces doormaken: nog op zoek naar haar eigen ik,

zal ze voor het eerst een onomkeerbare beslissing nemen, die niet alleen een grote invloed heeft op haar eigen toekomst en zelfbeeld, maar ook ingrijpende gevolgen heeft voor anderen.

- Wie kiest voor het behoud van de zwangerschap, kan haar verhaal doen, krijgt aan-dacht, steun.

- Meisjes die voor abortus kiezen, blijven meestal ‘onzichtbaar’. De kans dat zij, op school en elders, op verhaal kunnen komen, is veel kleiner.

- Als er geen tijd meer is voor een keuze, komt er een kind buiten de wil van het meisje om. Dan vraagt het nog meer tijd om zich te verzoenen met wat haar overkomt.

EN DE VADER?De vader in het verhaal staat dikwijls buitenspel. Vaak is hij ouder dan het meisje, maar het kan ook dat ze beiden op dezelfde school zitten. In de veronderstelling dat zij hem op de hoogte bracht, blijft hij met gevoelens en vragen worstelen. Ook hij heeft be-hoefte aan opvang en begeleiding. Zijn eerste reactie is misschien afwijzend. Hij voelt zich overdonderd, bang, onzeker, misschien door het meisje in het nauw gedreven. Te vaak interpreteert de buitenwereld zijn stilzwijgen als onverschillig en egoïstisch. Wie vangt de vader op?Hij heeft zelden een stem in het beslissingsproces om de zelfstandigheid van het meisje te garanderen. Bovendien krijgt hij stevige kritiek voor ‘onverantwoord gedrag’ en zijn onverschillige houding. Door begrip te tonen voor zijn onmacht en angst kan je hem steunen en hem tegelijk op zijn verantwoordelijkheid wijzen. Hij kan beslissen om de zwangerschap en het kind toe te laten in zijn leven, maar is ook sterk afhankelijk van de houding van het meisje. Tien vragen voor een gesprek met de jongen buiten beeld.1 Wil ik alleen een ‘biologische’ vader zijn? 2 Kan ik het aan om ook de ‘sociale‘ vader voor mijn kind te zijn? 3 Welke twijfels heb ik? 4 Wat vindt de moeder een haalbare kaart? 5 Hoe reageren haar en mijn ouders? 6 Had ik al een ideaalbeeld en hoe zag dat eruit? 7 Wil ik een relatie met de moeder? 8 Is onze relatie goed genoeg om samen ‘ouder’ te worden? 9 Kan ik mijn studie nog afmaken? 10 Wat zullen mijn vrienden denken?Het cRZ heeft de brochures “Jong en Vader” en “Tienervaders” met achtergronden, praktische regelingen, opvang en begeleiding bij ongewenste, ongeweten, ongeplande zwangerschap.

Anoniempje, 16: «IK HOOR NIKS VAN JOHNNY»«Ik ben bang het aan mijn ouders te vertellen, maar ik wacht tot de wettelijke periode van abortus is ver-lopen. Anders zouden ze me misschien nog kunnen dwingen tot een abortus en ik houd mijn kind. Van Johnny hoor ik niets meer.»

Evelyne, 16: «PIL VERGETEN»«Ik ben gisterenavond mijn pil vergeten: de vierde van deze strook …»

Page 55: Klasse voor Leraren 164

Wat kan je specifi ek doen bij ongeplande zwangerschap?

OPVANGEN VAN DE EERSTE PANIEKREACTIE1. Beluister en respecteer de gevoelens van het meisje zonder te oordelen, te beschul-

digen. «Ik ben er ook even niet goed van, maar ik ben blij dat je dit zegt. Nu kunnen we samen bekijken wat en hoe we je kunnen helpen.»

2. Garandeer geen geheimhouding: «We zullen advies moeten vragen aan anderen, maar we zullen samen bekijken aan wie. Ook hoe en wanneer we de papa van het kind, je ouders, de klas, je vrienden inlichten, zullen we samen bespreken.»

3. Benadruk discretie: van jezelf, maar wijs ook op de gevolgen van wat ze zelf aan anderen vertelt. «Wees voorzichtig als je het aan je beste vriendinnen vertelt. Kan je hen echt vertrouwen? Mag iedereen het weten?»

4. Schat de kans op zwangerschap reëel in, vorm je een beeld van de situatie en geef gepaste informatie: «Wat is er juist gebeurd tussen jullie? (Misschien is de noodpil in dit stadium nog een mogelijkheid.) Heb je al een test gedaan?»

5. Verwijs door naar de schoolarts, huisarts voor een snelle bevestiging van de zwanger-schap: «Wie vertrouw je voldoende en kan je bij de dokter bijstaan?»

BEGELEIDEN VAN HET BESLISSINGSPROCES

Als leraar, leerlingbegeleider is het belangrijk je eigen grenzen te kennen. De beslissing waar het meisje voor staat, moet haar eigen weloverwogen keuze zijn. Alleen zo verkleinen de kansen op verwerkingsproblemen achteraf. De vraag ‘Wat zou jij doen in mijn plaats?’ kan je niet beantwoorden. Verwijs door als je niet zeker bent van je knowhow, als je je eigen waarden, mening, gevoelens niet opzij kan schuiven. Of laat je coachen door het CLB. Een overzicht van doorverwijsmogelijkheden vind je achteraan in deze Eerste Lijn.

Op heel korte termijn moet er een beslissing vallen. Geef door je rust en houding aan dat dit een ernstige, maar geen onoverkomelijke beslissing is. Dat er toch tijd is om een aantal zaken op een rijtje te zetten. Neem in die korte periode de leerling niet te lang en te veel onder je hoede. Sommige begeleiders beginnen goedbedoeld te ‘moederen’. Maak wel altijd een volgende afspraak en gun haar intussen de tijd om zelf een volgende stap in het denk-proces te zetten. Help haar tijdens dat proces met concrete en correcte informatie.Stap 1: de feiten verwoorden: aantal weken zwangerschap, de fi nanciële situatie, de relatie met de vader, haar thuissituatie, haar gezondheid …Stap 2: haar gevoelens in meer dan één scenario omzetten: Veronderstel dat je de zwan-gerschap uitdraagt: hoe zie jij dat dan? Wie zou er nog achter dat idee staan? Hoe zou de papa van het kind daarover denken? Wat zou het moeilijkste zijn? Veronderstel dat je voor abortus kiest: wie zou je dan steunen? Bij wie zou je terecht kunnen met je verhaal?Stap 3: alle alternatieven afwegen: Er zijn meer dan twee mogelijkheden: tijdelijke opvang in een pleeggezin, adoptie, steungezin … Een Centrum voor Algemeen Welzijnswerk (CAW) of het Centrum voor Relatievorming en Zwangerschapsproblemen (cRZ) kent de combinaties van professionele hulp. Ook het CLB kan hierbij helpen.

EEN SCHOOLBELEIDSPLAN, OPGESTELD IN SAMENSPRAAK MET HET CLB- Paniekreacties vermijd je en vang je het best op door duidelijk aandachtspunten, taken

en verantwoordelijkheden van de school, de leerkracht, het CLB in kaart te brengen en af te bakenen. Wie neemt de draaischijffunctie op zich en is op de hoogte van de dienst-verlening van OCMW, CAW, JAC, kinderpsychiater…? Wie kent de juridische aspecten? Wie geeft welke info door aan wie? Wie kent de procedures van de organisaties naar waar de school of het CLB doorverwijst? Wie onderhoudt binnen de school contact met het netwerk rond het zwangere meisje? Hoe ver gaat de school mee in de begeleiding: kan de leerlingbegeleider meegaan naar het abortuscentrum? Kan de leerling afwezig zijn zonder de ouders te verwittigen? Weten leerlingen dat ze ook rechtstreeks naar het CLB kunnen stappen?

- Neem in dit schoolbeleidsplan ook discretie op: Wat doet het schoolpersoneel als die een gerucht opvangt, wie breng je op de hoogte van een meisje dat jou in vertrouwen nam?

SCHOOLKLIMAAT DOORLICHTEN Laat het schoolklimaat het toe om het vermoeden van zwangerschap op school ter sprake te brengen? Werd de school pas op de hoogte gebracht nadat de beslissing was genomen? Heeft de school geen weet van leerlingen die ongepland zwanger werden? Durf dan de vraag stellen: Kan een zwangere leerling wel bij ons terecht? Wat weerhoudt die leerlinge ervan onze hulp op te zoeken? Vreesde ze voor druk, voor het onmiddellijk op de hoogte brengen van haar ouders? Bang om van school gestuurd te worden, om examens te missen? Misschien had ze een andere keuze gemaakt als er vlugger overleg met de school was geweest.

OOG VOOR DE ONZICHTBARE GROEPDe kans is reëel dat er een meisje in je klas zit dat een abortus onderging, maar waarvan de school het niet weet. Deze meisjes staan dikwijls alleen. Thuis zijn ze niet op de hoogte of is de bladzijde omgedraaid: «We praten er niet meer over». Deze meisjes moeten het gevoel krijgen dat ze ook op school terecht kunnen, dat klasactiviteiten rond relationele en seksuele vorming hen zeker niet veroordelen.

de

aan

pak Op individueel

niveau

Op school-niveau

NA DE BESLISSING: NAZORG- Hoe breng je de klas

op de hoogte als de leerlinge ervoor kiest om mama te worden? Een klasgesprek dringt zich op, met of zonder de leerlinge in kwestie. Dit bespreek je vooraf met haar: welke reacties verwacht ze? Wat gaat ze antwoorden?

- Zoek een goede balans tussen de leerling leerling laten zijn en toch eisen durven stellen. Leerlingen die veel aandacht en uitzonderingen krijgen, dreigen anders door de klasgroep verstoten te worden. Of er komt een ‘sneeuwbaleffect’ van.

- Ook bij de keuze voor abortus bied je enkele weken later de kans voor een nagesprek.

- Maak vooraf concrete afspraken over aan-wezigheden, examens, stages … De kersverse moeder zit meestal enkele weken na de bevalling weer op de schoolbanken: ze heeft geen recht op drie maanden bevallingsrust. Ze heeft nauwelijks tijd om te wennen aan de nieuwe situatie.

- Als de thuissituatie van de tienermoeder niet meezit, dan is een netwerk rond haar belangrijk. Praktische problemen op fi nancieel, gerechtelijk, psycho-logisch vlak vereisen een gespecialiseerde aanpak. De leraar of leerlingbegeleider kan dan een opvolgtaak hebben.

Mijn moeder-gevoel zegt ja,

maar de rest roept nee …

(kleine_ik, 18)

Angelina, 17: «GEEN POP»«Een kind is niet zomaar een pop die je kan wegzetten wanneer je wil. Je moet er voor de rest van zijn leven zijn en helpen waar nodig. Het verdient het BESTE van jezelf. En dat kan ik nu nog niet geven.»

Jochem, 17: «IK BEN DE PAPA»«Ik was alleen met ons dochtertje van één week oud, toen ze begon te wenen. Ze had honger. Pas toen besefte ik: ze heeft mij nodig, ik heb haar gemaakt, ik moet voor haar zorgen, ik ben de papa.»

Page 56: Klasse voor Leraren 164

DOORDACHTE RELATIONELE EN SEKSUELE VORMING (RSV): TIEN FUNDAMENTEN1. RSV moet werken op drie vlakken: kennis, attitudes en vaardigheden.2. Vertrek vanuit een positieve benadering: angst is een slechte raadgever. ‘Pas op voor…’-lessen werken zelden.

Vertrek liever vanuit een warme, respectvolle en ludieke sfeer.3. Neem de leefwereld van de jongeren, hun beleving en woordgebruik als uitgangspunt.4. Sla de stap van contacten leggen, afspraken maken, vriendschap, plezier, communiceren over veilig vrijen niet

over. Jongeren geven zelf aan dat ze zich op het cruciale moment te onzeker voelen om veilig vrijen ter sprake te brengen.

5. Integreer verschillen op het vlak van gender, gezinssituaties, fi losofi e, cultuur, seksuele oriëntatie én alle risico’s (soa’s, aids, ongewenst zwanger).

6. Leer leerlingen genuanceerd denken: jongeren zien het vaak zwart-wit.7. Leer hen respect opbrengen voor andere meningen.8. Sta ook expliciet stil bij wat moeder/vader worden en zijn betekent. Een getuigenis van een ervaren tienerouder

kan de roze wolk met daarop de ideale baby doorprikken.9. Bespreek wat leerlingen verwachten van een relatie: hun uitgesproken en onbewuste streefdoelen, patronen

van ouders en ideaalbeelden naar boven brengen, bespreek de voor hen typische onbezonnenheid en zoek samen naar positieve wegen om ze te beleven. Leer hen hun eigen grenzen zoeken en bewaken.

10. Stippel een leerlijn uit (al van in de kleuterschool). Dat kan in samenspraak met het CLB, dat een zicht heeft op bestaand informatief lesmateriaal.

Maakt je school werk van een duidelijk aanspreekpunt (en niet alleen iemand voor problemen)? Van een school-klimaat dat steunt op dialoog, zorg en respect? Zijn er overlegstructuren voor RSV waarin leraren, leerlingbege-leiders, CLB-medewerkers, leerlingen en ouders elkaar vinden?

Overvloed aan praktische vragenHoe werkt de noodpil? Wie betaalt de huisarts? Moet je de ouders altijd inlichten? En de vader? Moet ik hem op de hoogte brengen? Welke vragen stellen ze in een abortuscentrum? Doet een abortus pijn? Wie krijgt het kindergeld? Heeft een leraar beroepsgeheim? En een CLB-medewerker? Hoe moet ik mijn stages inhalen? Hoe vraag ik OCMW-steun aan?

Naar wie verwijs je door? Waar lees je meer?- Het eerste aanspreekpunt voor leraren, leerlingbegeleiders bij een tienerzwangerschap is het CLB dat verbonden

is aan de school. Zij helpen bij de opvang van de leerling, bieden inhoudelijke hulp bij alle thema’s van RSV en denken mee rond schoolbeleid en RSV.

- Het cRZ (Centrum voor Relatievorming en Zwangerschapsproblemen) heeft een uitgebreid aanbod rond tiener-zwangerschap. Hun dienstverlening omvat lespakketten, een luistertelefoon bij ongeplande zwangerschap (078 15 30 45), vorming voor klassen met een getuige, vorming voor schoolteams om de visie op ongeplande zwangerschap uit te klaren en een stappenplan op te stellen, brochures met uitgebreide informatie zoals ‘Een leerling is zwanger’ of ‘Tienervaders’. Info: www.crz.be of 016 33 69 54.

- Een CAW vind je in elke regio. Zo’n Centrum voor Algemeen Welzijnswerk beantwoordt alle vragen met advies en hulp. Ze zijn er speciaal voor kwetsbare groepen en zijn goed geplaatst om verschillende soorten vragen te beantwoorden (administratief en fi nancieel vlak, pleegzorg, gezinssituatie, begeleid wonen, psychologische bijstand…) Kijk op www.caw.be/ voor een centrum in jouw buurt of bel naar 03 366 15 40.

- Een Jongeren Advies Centrum (JAC) richt zich tot jongeren tussen twaalf en vijfentwintig jaar. Zij kunnen er met vragen om informatie, om hulp terecht. Via hun site krijg je een overzicht van alle centra: www.jac.be

- Voor een abortus neemt men best contact op met het dichtstbijzijnde abortuscentrum. Alle adressen vind je via www.abortuscentra-vlaanderen.be

- De bijdragen «Allochtone moslimjongeren & relationele en seksuele vorming» en «Relationele en Seksuele Vorming: een hefboom voor de leerlingenbegeleiding» kunnen scholen inspireren bij relationele vorming. Ver-schenen in Handboek Leerlingenbegeleiding twee - Wolters/Plantijn - afl evering 8/maart 2005 en april 2005

- www.laura.be/ is een site voor jongeren over tienermoeders. De fotoroman ‘Laura’s verhaal’ kan je er online le-zen.

- www.tienermoeders.be is een site voor en door tienermoeders: hier kunnen ze met elkaar in contact komen.

Wissel je graag ervaringen uit over tienerzwangerschappen? Een prikbord vind je op www.klasse.be/ eerstelijn

In de klas

Op schoolniveau

DE EERSTE LIJNHoofdredacteur: Leo BormansEindredactie: Michel Van LaereRedactie: Veerle Vanbuel en Michel Van LaereVormgeving: ArtefactIllustraties: Koen FosseyEen uitgave van Klasse (departement Onderwijs van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap). Meer info op www.klasse.be

Dit eerstelijnsdossier werd gemaakt in samenwerking met jongeren, leer-krachten, leerlingbegeleiders, het cRZ en Mieke Kesters van het VCLB. Het is het vierentwintigste dossier. De andere verschenen vroeger in Klasse en werden gebundeld in een handig naslagwerk. Je kan dat bestellen door 2 euro te storten op 091-2223020-03 (mét dvd erbij stort je 6 euro – mededeling ‘De Eerste Lijn voor leerkrachten’). Je kan alle bijdragen ook allemaal gratis raadplegen op www.klasse.be/eerstelijn.

TIENERMOEDER ZONDER DIPLOMAMama en leerlinge zijn: het is een moeilijke combinatie. Scholen melden dat meer dan de helft van de tienermoeders een punt zet achter hun schoolcarrière voor ze hun diploma behalen. Sommige leerlingen grijpen het kindje aan om niet meer naar school te komen. Vaak zijn dit leerlingen die ervoor ook al schoolmoe waren.

Wat werkt motiverend?Vier tips1. Heb oog voor de realiteit van

het meisje: slaapgebrek, fi nanciële beslommeringen, een babysit gevonden voor die naschoolse uitstap, een kaartje bij de eerste verjaardag?

2. Laat haar op school leerling zijn: durf eisen stellen, maak niet voor alles een uitzon-dering. Dat wekt wrevel op bij anderen en drukt haar in een moeilijke positie.

3. Informeer regelmatig hoe het gaat met haar, met haar kind, met haar netwerk …

4. Koppel lessen over anticon-ceptie of zwangerschap niet aan haar verhaal.

PR

EV

EN

TIE