Klasse voor Leraren 156

56
Maandblad voor Onderwijs in Vlaanderen Nr.156 • Juni 2005 www.klasse.be D D RIFTKIKKERS RIFTKIKKERS IN DE KLAS IN DE KLAS H ET GEHEIM H ET GEHEIM VAN FINLAND VAN FINLAND Z OMER IN Z OMER IN T ONGEREN T ONGEREN VEILIG OP SCHOOL VIP VIP

description

Maandblad voor Onderwijs in Vlaanderen. Uitgegeven door het Vlaams ministerie van Onderwijs en Vorming. Voor scholen die dat wensen, is er ook Yeti (derde graad lager onderwijs), Klasse voor Ouders (kleuteronderwijs t/m tweede jaar secundair onderwijs) en Maks! (derde t/m zevende jaar secundair onderwijs). Lees meer op www.klasse.be

Transcript of Klasse voor Leraren 156

Page 1: Klasse voor Leraren 156

Maandblad voor Onderwijs in Vlaan de ren

Nr.156 • Juni 2005 www.klasse.be

DDRIFTKIKKERS RIFTKIKKERS IN DE KLASIN DE KLAS

HET GEHEIMHET GEHEIMVAN FINLANDVAN FINLAND

ZOMER INZOMER INTONGERENTONGEREN

VEILIG OP SCHOOL

VIPVIP

Page 2: Klasse voor Leraren 156

2 KLASSE NR.156

© L

UC DAELEM

ANS

Jelle: «Bij onze eerste ontmoeting klikte het helemaal niet tussen mij en Piet.»Piet: «Nee, het is pas sinds dit jaar dat we elkaar goed begrijpen. Elke woensdag komen we twee uur samen, tijdens de LO-les van zijn klasgenoten. Dan help ik hem met z’n schoolwerk en bereiden we ons voor op de komende

examens. Op dat moment kan hij met problemen bij mij terecht. Dan probe-ren we er samen uit te komen.»Jelle: «Na het uurtje schoolwerk sporten we. Rolstoelbasket of hockey.

Dat is véél leuker!»Piet: «Dan klikt het wel tussen ons hé?»

Jelle: «Ik heb het er gewoon moeilijk mee mensen snel te vertrouwen.

Piet was al m’n vierde GON-leerkracht (geïntegreerd onderwijs) en ik aanvaardde

niet dat hij me te gemak-kelijke en kinderachtige

oefeningen voor-legde.»

Piet: «Uiteindelijk bleken die oefeningen dan toch niet zo gemakkelijk hé?»Jelle: «Dat is juist, maar nu we samen aan m’n eindwerk bezig zijn, heb ik meer aan onze bijeenkomsten. We mailen elkaar ook regelmatig. Piet helpt me relativeren. Als het me te veel wordt, dan zegt hij de juiste dingen om me te kalmeren.»Piet: «Jelle panikeert inderdaad nogal snel. Vanuit zijn handicap denkt hij ‘mensen kijken op me neer’. De mensen vinden je echter niet minderwaardig omdat je in een rolstoel zit. Maar dat zit nu eenmaal zo in z’n hoofd. Daardoor heeft hij snel een vooroordeel en stopt hij mensen in een ‘hokje’. Zo beschermt Jelle zichzelf.»Jelle: «Piet zat jammer genoeg al in dat ‘hokje’ voor ik hem leerde kennen.»Piet: «Daar is nu niets meer van te merken. Ik apprecieer zijn doorzettingsvermogen enorm. Als hij ergens voor gaat, dan geeft hij zich 100 procent. Behalve zijn organisatie, daar valt veel op aan te merken. De examens zijn steeds veraf voor Jelle.»Jelle: «En dan trekt Piet aan de alarmbel en schiet ik in actie. We zijn een goed team. Nu ik eraan denk, Piet. Ik heb nog een probleem waar ik je over wil spreken.»Piet: «Laat maar komen Jelle.»Jelle: «Die zwarte BMW van jou, dat kan toch echt niet. Ik ben zo’n hevige Mercedes-fan!»

INHOUDJournaal p. 4-7 / Het Cijfer: Verkeer en veil igheid p. 8 / Het Finland-model p. 12 / Tuchtproblemen aanpakken p. 14 / Zeker Doen p. 15-38 / Didactiek: Ouders op school p. 39 / Mensen met klasse p. 40 / Leerkrachten met een handicap p. 42 / Onder-wijs in India p. 44 / Modules in BSO p. 46 / De Lerarenkamer: Wie is de directeur? p. 48 / Het Zesde Zintuig p. 50 / Dialoog p. 53

Piet Rosseel (35) en Jelle Van de Wiele (19):

«De mensen vinden je niet minderwaardig om-

dat je in een rolstoel zit»

ExtraDe nieuwe schoolkalender 2005-2006(in het hart van dit blad)

OP DE COVER

Lees ook p. 42 Leerkrachten met een handicap

Dit is het tiende dubbelportret van een reeks van tien covers voor dit schooljaar: telkens een leerling en

een leerkracht die vertellen wat hen bindt. Je vindt de hele reeks op www.klasse.be

© LU

C DAE

LEM

ANS

Als je dit leest, is hij net bekend: De Leerkracht van het Jaar. Meer dan 500 nominaties kwa-men er binnen, dit jaar uitsluitend voor leerkrachten basisonderwijs. Van ouders, collega’s en leerlingen. Ontroerend, hartverwarmend, stimulerend. Tweehonderd gasten konden erbij zijn toen de uiteindelijke winnaar de eretitel symbolisch in ontvangst nam voor alle collega’s in Vlaanderen. Zo’n schouderklop doet deugd. Alle genomineerden krijgen hun nominatiebrief in de loop van de maand in de bus. Een sfeerverslag vind je op www.klasse.be

De leerkracht van het jaar

PietJago

Jelle

Page 3: Klasse voor Leraren 156

IN DIT NUMMER

8VEILIGE

SCHOLEN

12HET GEHEIMVAN FINLAND

14DRIFTKIKKERS

IN DE KLAS

42LERAREN MET

HANDICAP

44LIEVER LESGEVEN

IN INDIA

46PER MODULE WIJZER

48DE LERARENKAMER

De leerlingen krijgen hun rapport en de leerkracht krijgt het zijne onrecht-streeks van zijn leerlingen en hun ouders. Alleen de directeur dreigt uit de

boot te vallen. Nochtans heeft hij er ook recht op en misschien zelfs zin in. In het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap worden bijvoorbeeld alle leidinggevenden elk jaar beoordeeld door hun medewerkers (anoniem en via een extern bureau) in een zogeheten Bottom Up Appreciatie. Hier volgen de 20 indicatoren die daarbij goed leider-schap mogen meten. Uiteraard is een directeur niet zomaar ‘een leidinggevende’ maar toch. Geef je directeur voor elke eigenschap een cijfer op vijf en

je krijgt een totaal op honderd. Strikje er rond en iedereen tevreden?

Geef elke eigenschap een beoordeling tussen 1 (minimum) en 5 (maximum).

Streeft steeds naar een zo goed mogelijk resultaat. Moedigt mij aan om mijn werk zo goed mogelijk uit te voeren. Blijft zoeken naar nieuwe mogelijkheden om de werking te verbeteren. Moedigt mij aan om zo goed mogelijk diensten te verlenen. Zorgt ervoor dat ik de nodige middelen heb om zo goed mogelijk werk te

leveren. Vindt het belangrijk dat ik goed samenwerk met mijn collega’s. Zorgt voor overleg. Stimuleert een positieve werksfeer. Komt de eigen afspraken na. Handelt correct tegenover iedereen. Geeft het goede voorbeeld door het algemeen belang voorop te stellen. Verdeelt de opdrachten op een correcte manier. Geeft mij de verantwoordelijkheid om opdrachten zelfstandig uit te voe-

ren. Vertrouwt mij in de goede uitvoering van

mijn opdrachten. Begeleidt mij opdat ik resultaten kan

halen. Stelt prioriteiten. Zet iedereen effi ciënt aan het werk. Maakt tijd vrij voor mij, indien nodig. Geeft mij opbouwende feedback. Geeft mij de kans om mij verder te

ontplooien.

/ 100

Uiteraard mag de directeur (net als bij de Vlaamse Gemeenschap) zijn rapport ook zelf invullen en het vergelijken met wat zijn mede werkers uiteindelijk zeggen. Iedereen geslaagd?

Stemmen onder

de sterren

p. 22

Een rapport voor de directeur?

Je eigen mening over dit rapport? Discussieer mee op www.klasse.be/kvl/156/2

© K

LASS

E

Page 4: Klasse voor Leraren 156

4 KLASSE NR.156

NEDERLAND

Experimentele lerarenopleiding

Het lerarenvak leren meteen tussen de kinderen, in de lerarenkamer en op de speelplaats. Met veel praktijk, maar zonder studentenleven. In Nederland kan dat. Daar loopt nu in vier basisscholen zo’n experiment. De studenten volgen één dag in de week een aantal verplichte en keuzevakken. Daarover moeten ze een examen afl eggen. Eén dag in de week zijn ze thuis voor papierwerk en om lessen voor te bereiden. Drie dagen in de week leren ze het lerarenvak in de praktijk. Zo is de basisschool voor de ‘stulega’ eigenlijk het leerboek.Deze manier van opleiden ondervangt de klassieke praktijkschok. De kloof tussen de theorie van de lerarenopleiding en de praktijk van de basisschool is groot voor beginnende leerkrachten uit de traditionele lerarenoplei-

ding. Tien procent van hen haakt binnen een jaar af, zo blijkt. Toekomstige leerkrachten meteen opleiden in de school heeft ook een invloed op het schoolteam. Leerkrachten die

de studenten begeleiden, denken na over hun eigen manier van lesgeven. De school krijgt expertise vanuit de lerarenopleiding en steun van de schoolbegeleidingsdienst.

DIGITALE BIBLIOTHEEK

Over verliefde monniken en dappere riddersGoogle, de zoekrobot, wil vijftien miljoen voornamelijk Engelstalige boeken digitaliseren. Europa lanceert een tegenaanval. Negentien nationale bibliotheken, waaronder die van België, ijveren nu om een Europees georiën-teerde digitale bibliotheek op te richten. Maar je kan al meteen terecht op de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (DBNL). Vooral leraren Nederlands vinden er via ‘DBNL educatief: literatuurgeschiedenis.nl’ stof voor hun lessen. Zeshonderd leraren in Vlaanderen en Nederland gebruiken deze site al. Vandaag is de stof nog beperkt tot de Ne-derlandse literatuur van de Middeleeuwen: geschiedenis, teksten, schrijvers. Maar hij gaat ook over verliefde monniken, boosaar-dige vossen, dappere ridders en scheldende schrijvers. De site heeft een vaste opbouw. De onderste balk bevat onder meer een verwijzing naar de online lerarenhandleiding, waarin bijvoorbeeld een leerling een inhoudsopgave te zien krijgt met uitsluitend de literatuurge-schiedenispagina’s die de leraar geselecteerd heeft. Hij kan bijvoorbeeld een boosaardige vos op zijn leerlingen loslaten, namelijk ‘van den vos Reynaerde van Willem die Madocke maecte’. Je belandt na wat doorklikken in het hol van de vos, met illustraties en ge-schiedenis en tekstfragmenten uit de versie

1194-1219: ‘O wy, Tybeert, twi sidi bloode?’ Of in hedendaags Nederlands ‘Ach, Tibeert, waarom bent u zo laf?’ De vertaling staat op het scherm rechts van de middeleeuwse tekst. Wie wil kan luisteren naar een voorgelezen fragment. In de periode september 2005 tot augustus 2006 breidt de DBNL de educatieve site uit tot deze eeuw. De twintigste eeuw in honderd artikelen kan je alvast aanklikken op de homepage. Als je wil weten welke auteur in je gemeente geboren is, gebruik je de ‘Atlas’ en je kan zo verder zoeken in de bibliografi sche gegevens.De DBNL produceert per maand zowat 8 000 gedigitaliseerde pagina’s en telt per etmaal 12 000 bezoekers. Deze digitale bibliotheek is uniek in het Nederlandse taalgebied, om-dat ze zich richt tot wetenschappers, maar tegelijk de drempel laag houdt voor een algemeen publiek.

Lees digitaal via www.dbnl.org en open eens de educatieve site literatuurgeschiedenis.nl Leraren die literatuurgeschiedenis.nl in hun lessen willen gebruiken, kunnen gratis een toegangscode vragen door een mailtje te sturen naar [email protected] (vermeld daarbij naam, school+adres, mailadres).

ZORGVULDIG BESTUUR

Schoolblad sponsoren magAls een bedrijf een schoolblad wil sponsoren, dan mag dat volgens de Commissie Zorgvuldig Bestuur. Deze Commissie behandelt vragen en klachten over onder meer kosteloze toe-gang tot het onderwijs. Maar de Commissie maakt meteen duidelijk dat er ook regels zijn. Zo mag je enkel de naam vermelden van een vereniging of bedrijf dat begaan is met de school.Bijdragen voor een project van een school zijn ook toegestaan. In dit geval moet de school vermijden dat de sponsoring pure reclame is. Buiten het vaste schoolblad kan er nog ander drukwerk zijn om bijvoorbeeld eenmalige activiteiten aan te kondigen. Dit drukwerk heeft niet altijd te maken met opvoeden en leren binnen het onderwijspro-gramma. Schoolfeesten en toneelavonden zijn hier goede voorbeelden van. Hier kan commerciële reclame en sponsoring wel, zolang deze reclame en sponsoring niet in strijd zijn met de doelstellingen, de ge-loofwaardigheid en onafhankelijkheid van de school. In het algemeen moeten alle leermiddelen en onderwijsactiviteiten vrij blijven van reclameboodschappen. Meer informatie over zorgvuldig bestuur vind je terug op www.ond.vlaanderen.be/zorgvuldigbestuur/

Voor schoolfeesten kan commerciële reclame en sponsoring.

De basisschool als leerboek voor ‘stulega’s’.

Zeshonderd leraren gebruiken de digitale educatieve biblio-theek over de middeleeuwse

literatuur.

© L

UC D

AELE

MAN

S

© D

BNL

© L

UC D

AELE

MAN

S

Page 5: Klasse voor Leraren 156

BEGROTING

Onderwijs neemt een grote hapOnderwijs is een topprioriteit van de Vlaamse over-heid. Sinds de overdracht van de onderwijsbevoegd-heid naar de gemeenschappen neemt onderwijs een grote hap uit de totale Vlaamse begroting: 7,8 miljard euro in 2004 of 44 procent van de totale uitgavenbegroting. Dit geld gaat vooral naar de lonen van het onderwijzend personeel.

De Vlaamse onderwijsbegroting, uitgedrukt in aangepaste beschikbare beleidskredieten, steeg van een kleine 4,4 miljard euro in 1990 tot 7,6 miljard in 2003. Dit is een stijging van ruim 72 procent in lopende prijzen (prijzen met infl atie meegerekend). Tussen 1990 en 2003 was er een gemiddelde jaarlijkse stijging van 2 procent in constante prijzen (prijzen zonder infl atie).

GROENE BOEKJE

Paardenbloemen, Joden en okseltruitjesTaal verandert. Er komen steeds nieuwe woorden bij. Om betrouwbaar te zijn en te blijven moet de Woordenlijst Nederlandse Taal (beter bekend als het Groene Boekje) die evolutie volgen. Daarom ligt na de grote vakantie, op 15 oktober, een geactualiseerde versie in de boekhandel. Van de ongeveer 110 000 woorden uit de editie 1995 komen er in de nieuwe editie 96 000 als trefwoord terug.Alweer nieuwe spellingregels? Nee, op één kleine wijziging na. De derde uitzonderingscategorie op de hoofdregel voor de –n- is geschrapt. Concreet: Ook als het eerste deel een dierennaam is en het tweede een plantkundige aanduiding, schrijf je voortaan een tussen-n. Dus: paardenbloem, kattenkruid, duivenkervel... Het gaat om 24 trefwoorden.Voortaan schrijven we wat meer hoofdletters. Een Belg, een Vlaming en een Nederlander krijgen die al, maar het hoofdlettergebruik is uitgebreid tot alle geo-etnische namen. Hierdoor schrijf je Jood, Kelt, Azteek, Eskimo… Voor de spellingregels krijgen Joden en Palestijnen nu een gelijke behandeling. Wordt niet een individu of het Joodse volk bedoeld, maar een aanhanger van de joodse religie, dan blijft de kleine j behouden, net zoals christen, protestant, moslim, hindoe en katholiek.Het nieuwe Groene Boekje neemt nieuwe woorden op: e-mailen, i-bankieren, sms’en, tsunami, online… Voor het eerst zijn woorden opgenomen die in het

Nederlands in Suriname worden gebruikt. Wist je dat een okseltruitje een mouwloos T-shirt is? Er zijn nu 2 000 Belgisch-Nederlandse woorden opgenomen, zoals onthaalouder, brugpensioenleeftijd en trein-tram-busdag. De meeste leenwoorden komen uit het Engels en het Frans. Toch sluipen woorden uit talen als het Arabisch, Hebreeuws en Jiddisch en het Japans in het Nederlands. We weten nu wel wat een boerka is, maar ken je de beteke-nis van bollebof of bunraku?Andere spellingbronnen, zoals woor-denboeken en programma’s voor spellingcontrole, krijgen van de Taal-unie een keurmerk. Die ‘gemerkte’ producten mag je als gezaghebbende spellingbron gebruiken. Van het Groene Boekje verschijnt tegelijk een gratis webversie.Scholen moeten de nieuwe spel-linglijst in gebruik nemen vanaf het schooljaar 2006-2007.

Je leest meer over het nieuwe Groene Boekje op taaluniversum.org/taalunie

KLASSE NR.156 5

VRIND, een terugblik – Stativaria – Myriam Vanweddingen – Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap – Administratie Planning en Statistiek – www.vlaanderen.be/aps

De paardenbloemen zijn online vanaf

oktober.

Het decreet over gelijke onderwijskansen-I wordt aangepast. Je leest de aanpassingen in de gratis elektronische nieuwsbrief. Abonneer nog

voor de vakantie via www.lerarendirect.be

Onderwijskredieten (beleidskredieten in lopende

prijzen – in miljoen euro)

© G

ETTY

IMAG

ES

Page 6: Klasse voor Leraren 156

6 KLASSE NR.156

Wat betekent holocaust weer?Berlijn – Het nieuwe holocaustmuseum heeft 2 711 betonnen platen. Maar in Duitsland weet nog maar de helft van de jongeren wat holocaust betekent. De andere helft kan het begrip niet linken aan de massamoord op joden tijdens het naziregime. Dubbel zoveel vrouwen als mannen weten niet wat het woord betekent. Inwoners van de voormalige DDR kennen hun geschiedenis beter dan leeftijdgenoten uit het westen.

PROEFTUINEN

Onderwijsvernieuwingen uittestenGeen plotse onderwijsvernieuwingen in Vlaanderen. Onderwijsminister Frank Van-denbroucke wil vernieuwingen eerst uittesten via proeftuinen. Dat zijn projecten in één of enkele scholen. Vanaf volgend schooljaar gaan zulke proeftuinen van start. Vooraleer maatregelen veralgemeend worden, zullen ze die voor omschreven doelgroepen uittes-ten. Een voorbeeld is het project Accent op Talent dat technisch en beroepsonderwijs wil herwaarderen. Dat project wordt nu offi cieel in een proeftuin geplant.Voor deze projecten zijn begeleiding en werkingsmiddelen nodig. Voor het basis-onderwijs is hiervoor 82 000 euro opzij gelegd, voor het secundair 133 000 euro. De band met de pedagogische begeleiding wordt aangehaald.Tijdens de begrotingscontrole 2005 moes-ten de ministers voor dringende nieuwe behoeften geld zoeken binnen de eigen begroting.

STUDIEBEURZEN

Ook voor buitenlandse studentenMeer Europese jongeren met Vlaamse studiebeurs? Europese jongeren die ‘in zekere mate geïntegreerd’ zijn, moeten een studiebeurs kunnen aanvragen in het land waar ze verblijven. Dat zegt het Europese Hof van Justitie in een recent arrest. Voor Vlaanderen verandert dat niet veel, omdat de regeling al redelijk breed is. Behalve studenten met de Belgische

nationaliteit komen ook buitenlandse studenten met een permanente verblijfsvergunning en kandidaat-vluchtelingen in aanmerking voor studiefi nanciering. Daarnaast kunnen jongeren een beurs krijgen als ze in België verblijven en hun ouders hier werken of gewerkt hebben. Die laatste regeling zal worden uitgebreid naar studenten die zelf hier werken en zo een ‘reële band hebben waardoor een zekere mate van integratie in onze samenleving wordt aangetoond’. Onderwijsminister Frank Vandenbroucke zal het Vlaamse decreet op de studiebeurzen in die zin aanpassen. Het aantal beursstudenten in het hoger onderwijs zou hierdoor maar met 0,2 procent stijgen.

BURGERSCHAP

Inspiratie voor democratiedagenOmgaan met meningsverschillen, dat moeten leraren en directeurs wel vaker. Voor leerlingen zit het zelfs in de vakoverschrijdende eindtermen ‘opvoeden tot burgerzin’. Hoe je daar tegenaan gaat? Met het ‘Europees Jaar van het Burgerschap door Onderwijs en Vorming’ zet de Raad van Europa het thema burgerschap extra in de kijker. Vlaanderen legt daarbij de klemtoon op de verspreiding van informatie, methodieken, goede praktijkvoorbeelden enz. via het web.Er komen op 12, 19 en 26 oktober drie regionale demo-cratiedagen in Brussel, Brugge en Hasselt met debatten en een praktijkbeurs. Tijdens die democratiedagen doen leraren inspiratie op of wisselen ideeën uit om de vak-overschrijdende eindtermen ‘opvoeden tot burgerzin’ creatief in te vullen.

Burgerschap en diversiteit zijn begrippen waarover vaak grote ver-klaringen worden afgelegd, maar die leerkrachten soms moeilijk concreet kunnen invullen.

Meer over ‘Burgerschap 2005’ via www.ond.vlaanderen.be/burgerschap2005

Buitenlandse jongeren kun-nen een beurs krijgen als ze in België verblijven en hun ouders hier werken of gewerkt hebben.

Hoe vul je ‘opvoeden tot

burgerzin’ creatief in?

Het project Accent op Talent dat tech-nisch en beroepsonderwijs wil herwaarderen wordt in een proeftuin geplant.

© IN

GRAM

© IN

GRAM

© G

ETTY

IMAG

ES

© BELGA

Page 7: Klasse voor Leraren 156

KLASSE NR.156 7

❡ De federale regering wil vanaf september van alle schoolomgevingen een zone-30 maken. Bij 175 scholen langs Vlaamse gewestwegen komen alvast intelligente verkeersborden. Wanneer de scholen beginnen of stoppen lichten de verkeersborden op. Ze brengen dan de maximum toegelaten snelheid terug van 70 naar 30 kilometer per uur.

❡ Geweld op school heeft meer te maken met schoolresultaten dan met criminaliteit in de samenleving, zegt prof. Gerald LeTendre van de Penn State-universiteit. In landen waar de beste en de slechtste leerlingen zeer uiteenlopende cijfers behalen, hebben scholen de meeste problemen. Willen landen veilige scholen, dan mag hun onderwijssysteem geen ongelijkheid in de hand werken.

❡ Vanaf 1 september kunnen alle kinderen jonger dan twaalf gratis naar de tandarts. Daarmee wordt het proefproject met een ‘Dentipas’ uitgebreid. Deze maatregel moet ervoor zorgen dat de tandhygiëne van de jeugd verbetert.

❡ De VDAB start met een leerkrachtendatabank omdat de vervangingspool verdwijnt. Scholen zet-ten poolleden gemiddeld maar voor 61 procent van de tijd in voor vervangingen. Er zijn intussen meer leerkrachten, zodat directies vlotter vervangers vinden. Leerkrachten kunnen in de nieuwe databank hun cv plaatsen.

D E H E T E N A A L D

ALTERNATIEF ONDERWIJS

Vlaamse Steinerscholen bestaan 50 jaar

Vijfentwintig scholen in Vlaanderen baseren hun leerplan op de ideeën van de Oostenrijker Rudolf Steiner. Zijn ‘antroposofi e’, letterlijk ‘wijsheid van de mens’, zoekt antwoorden in de niet-materiële wereld en de verbinding van hoofd en lichaam. De onderwijsvorm die voortvloeit uit de antroposofi e vertrekt van de idee dat elke mens uniek is. Hij speelt in op de aanleg en vermogens van elk kind als individu. Zo zijn de lessen in Steinerscholen er niet op gericht om kinderen klakkeloos alles uit het hoofd te laten leren. Ze worden daarentegen gemotiveerd om hun eigen talenten te ontplooien. Kennis en concrete vaardigheden zijn geen doel op zich. Ze helpen wel het kind om positief te groeien naar het volwassen-zijn. Deze groei verloopt in drie fasen. Van 0 tot 7 jaar zit het kind in de fase van ‘willen’, van 7 tot 14 in die van ‘voelen’ en van 14 tot 21 in die van ‘denken’.

Een groep leerlingen krijgt doorgaans zes jaar lang les van dezelfde leerkracht. Die is medeopvoeder, samen met de ouders. De leerlingen volgen niet het traditionele les-schema. Ze krijgen elke ochtend enkele weken na elkaar een intensieve onderdompeling in hetzelfde vak. ’s Namiddags oefenen ze vak-ken als taal, LO en muziek. Maar sommige Steinerscholen maken die opsplitsing niet

meer. Daar is bijvoorbeeld houtbe-werking een vast ‘vak’.Ofschoon de Steinerscholen bekend staan voor hun kunstzinnige aanpak, wordt niet elke Steinerleerling een kunstenaar. Maar vakken als taal, heemkunde en zelfs rekenen krijgen een artistieke aanbreng. Zo bouwen kinderen een innerlijke beeldenwereld op waarvan ze zich de sfeer blijven herinneren. De Steinerpedagogie bekijkt wel de leraar als een kunstenaar, die zijn enthousi-asme vindt in zijn verbondenheid met

de wereld, of een gevoelsrelatie heeft met een nog ongeschapen kunstwerk. De Steinerscholen tellen 3 469 leerlingen. In tien jaar tijd steeg het leerlingenaantal van 2 373 (kleuter, LS en SO) tot 3 469. De jongste jaren blijft het aantal quasi gelijk.

Over de pedagogie van een Steinerschool kan je meer lezen op www.steinerscholen.be

Slechts in één op honderd kleuterklassen neemt een man de kleuters onder zijn hoede. In het lager onderwijs zijn bijna acht op tien leerkrachten vrouwen. In 1961 waren dat er minder dan zes op tien. In het secundair onderwijs steeg het aantal vrouwelijke leerkrachten in die periode van minder dan vijf naar meer dan zes op tien. Lesgeven wordt dus steeds meer een vrouwelijke job.In de bouw daarentegen werken nauwelijks vrouwen. Ook technische beroepen zoals automechanicus, schrijn-werker of schilder blijven een mannenzaak. In verzor-gende en administratieve beroepen, zoals secretaresse,

apothekersassistente, diëtiste of verpleegster zijn minder dan tien procent mannen actief. Amper vier op honderd vrou-wen zitten aan het stuur van een vrachtwagen, maar één op zeven buschauffeurs is wel een ’zij’.

Dat blijkt uit cijfers van het Nationaal Instituut voor de Statistiek. Klik voor meer cijfers over vrouwen- en mannenberoepen op statbel.fgov.be/fi gures/d31_nl.asp#4

De Steinerpedagogie bekijkt de leraar als een kunstenaar.

Lesgeven wordt steeds meer een vrouwelijke job.

BEROEPEN

Kleuterleiders blijven rariteit

© GETTY IMAGES

© P

HOTO

SPIN

© LUC DAELEMANS

© LUC DAELEMANS

Page 8: Klasse voor Leraren 156

8 KLASSE NR.156

De routeplanner

© Z

EFA

De gemiddelde Vlaming heeft oog voor veiligheid in het verkeer. Hij geeft zichzelf daar 6,7 op tien voor. Dat is bijna anderhalf punt meer dan de school krijgt. Vooral 14- tot 18-jarigen vinden dat verkeer en mobiliteit daar

weinig aandacht krijgen. Diezelfde jongeren tonen zich het meest nonchalant op de baan. En de fi etshelm? Niet gezien.

Meer dan drieduizend lezers van Klasse, Maks! en Yeti gaven het voorbije jaar een cijfer voor verkeersveiligheid via de K-test. Dat is een internetpeiling over tien ver-schillende thema’s: van sport over cultuur en inspraak tot leren. Elke doelgroep gaf zichzelf een score van 0 tot 5 voor tien stellingen op ik-niveau (ik hou me aan de verkeersregels, ik let erop anderen niet in gevaar te brengen, ik zorg dat mijn fi ets/brommer/auto in orde is…) en op schoolni-veau (onze school geeft verkeersopvoeding in het echte verkeer, onze school heeft een duidelijk plan bij alarm, onze school betrekt ouders en leerlingen bij het verkeersplan...). Dat leverde scores op tien punten op. De belangrijkste resultaten:

1. IKZELF: JONGEREN ZIJN HET MEEST NONCHALANT

Leerkrachten, ouders en 10- tot 12-jarigen geven zichzelf met 6,7 op 10 een tamelijk hoge score voor verkeersveiligheid. Leer-lingen secundair liggen minder wakker van verkeersveiligheid en geven zichzelf de laagste waardering (6,0). De hoogste gemiddelde scores gaan naar stellingen als ‘ik hou me aan de verkeersregels’ (7,7), ‘ik gedraag me in het verkeer niet

stoerder dan ik ben’ (8,1), ‘ik let erop anderen niet in gevaar te brengen’ (7,9) en ‘ik zorg ervoor dat mijn vervoermiddel in orde is’ (8,0). De laagste gaan naar: ‘als voetganger of (brom)fietser val ik op in het ‘verkeer’ (5,8), ‘ik spreek anderen over hun onveilig gedrag aan’ (4,8), en ‘ik draag een fietshelm’ (een zeer lage 1,8 met als enige ‘troost’ de 3,7 van 10- tot12-jarigen).

leer-krachten

ouders jongeren(14-18j.)

tieners (10-12 j.)

gemiddeld

ik-niveau 6,8 7,0 6,0 7,0 6,7schoolniveau 6,2 5,7 4,6 6,9 5,8

stopt

(cijfers april 2005)

Page 9: Klasse voor Leraren 156

KLASSE NR.156 9

2. DE SCHOOL: VERKEER GEEN TOPIC IN HET SECUNDAIR ONDERWIJS

Leerlingen in de basisschool vinden het meest dat de school rond verkeersveiligheid werkt, die van het secundair het minst. Dat verschil komt sterk naar voor in stellingen als ‘onze school geeft tips hoe veilig naar school te gaan’ (basis 7,6 - secundair 4,4), ‘onze school zorgt voor een veilige verkeers-situatie in de omgeving van de school’ (basis 7,3 - secundair 5,2), ‘onze school geeft verkeersopvoeding in het echte verkeer’ (basis 5,8 - secundair 2,7) en ‘onze school spoort aan om met de fi ets naar school te komen’ (basis 6,7 - secundair 5,0).

Verkeersveiligheid op school in tien stellingen leer-krachten

ouders tieners (10-12 j.)

jongeren (14-18 j.)

1. Onze school geeft tips hoe veilig naar school te gaan

6,4 6,0 7,6 4,4

2. Onze school zorgt voor een veilige verkeerssituatie in de omgeving van de school

6,6 6,2 7,3 5,2

3. Onze school werkt met ervaringsgericht materiaal 5,5 5,5 6,2 3,64. Onze school geeft verkeersopvoeding in het echte

verkeer5,0 5,4 5,8 2,7

5. De leerlingen weten bij wie ze terecht kunnen voor eerste hulp bij ongevallen

7,1 5,9 7,4 5,0

6. Onze school heeft een duidelijk plan bij alarm 8,6 6,2 8,6 7,77. Onze school werkt met duidelijke veiligheidsafspra-

ken7,9 6,9 7,8 6,1

8. Onze school spoort aan om met de fi ets naar school te komen

5,9 5,5 6,7 5,0

9. Onze school heeft een werkgroep verkeer en veilig-heid

4,7 4,7 5,9 2,9

10. Onze school betrekt ouders en leerlingen bij het verkeersplan

4,4 4,9 6,2 3,8

Gemiddelde 6,2 5,7 6,9 4,6

aan de basisschoolHoeveel punten op tien geven leer-

krachten en leerlingen aan verkeersvei-ligheid op school?

Page 10: Klasse voor Leraren 156

10 KLASSE NR.156

«In het secundair onderwijs is v

«De vraag naar lesmate-riaal over verkeer en mobiliteit is nog nooit

zo groot geweest.» Dat stelt Ingrid Engels van het Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid (BIVV) vast. Maar ze luidt ook de alarmbel: «Vroeger was verkeerseducatie een apart vak, nu dreigt het te verwateren in wereldoriëntatie of vakoverschrij-dende eindtermen.» Hoe vinden leraren de routeplanner terug?

Als je naar de resultaten van de K-test kijkt, zitten we goed met verkeersveilig-heid in Vlaanderen. Leraren, ouders en leerlingen geven zichzelf een vrij hoge waardering.INGRID ENGELS: «Ik vind dat de gemiddelde Vlaming wel heel positief uit de hoek komt. Positiever dan hij werkelijk is, als ik dat met onze bevindingen vergelijk. Wat de K-test zeker bevestigt, is de grotere nonchalance van jongeren. Als pubers grenzen aftasten en normen in vraag stellen, dan doen ze dat uiteraard ook in het verkeer. Een fl uohesje dragen? Een fi etshelm opzetten? No way. Om van verkeersovertredingen te zwijgen. Al moet ik daar meteen bij zeggen dat het met hun kennis van het verkeersreglement vaak pover gesteld is. Jongeren teren op misverstanden: dat je aan een oversteek-plaats voor fi etsen altijd voorrang hebt, dat de tram moet stoppen voor voetgangers, dat soort dingen.»De gemiddelde Vlaamse fi ets blijkt anders goed in orde. Acht op tien in de K-test is meer dan behoorlijk.INGRID ENGELS: «En opnieuw veel te optimistisch. Maar ja, wie zal van zijn eigen fi ets beweren dat het een wrak is? Uit controles blijkt dat drie kwart van de fi etsen niét in orde is. Een kwart is zelfs ronduit onveilig. Als in orde betekent ‘ik kan ermee rijden’, ja, dan krijg je natuurlijk rooskleuriger cijfers. Maar of je daarmee de baan op kunt…»Als je dan naar de cijfers voor de school kijkt, merk je een enorm verschil tussen lager en secundair onderwijs. In de lagere school is verkeersveiligheid duidelijk een issue, in het secundair onderwijs gaat het de mist in. Logisch?INGRID ENGELS: «Dat denk ik wel. In het lager onderwijs behoren verkeer en mo-biliteit tot de verplichte leerstof. Het zit in de eindtermen wereldoriëntatie. In het secundair onderwijs behoort het tot de vakoverschrijdende eindtermen. Dat is een meer vrijblijvend verhaal. Verkeerseducatie duikt er sporadisch in sommige vakken op of als gelegenheidsproject.Bovendien voelt men in de basisschool meer de nood aan om rond verkeer te werken. Maar ook daar duiken tegenstellingen op. Vroeger kregen leerlingen een half lesuur per week verkeerseducatie, dat was een apart vak. Nu verkeer en mobiliteit in wereldori-entatie verstopt zitten, dreigt het onderwerp te verwateren. In sommige leerplannen gaat

het thema zelfs een beetje verloren. En in sommige schoolboeken krijg je om de veertig bladzijden misschien één verkeerspagina, die zich beperkt tot de klassiekers, zoals verkeersborden en de fi ets .»Kinderen moeten de verkeersregels toch kennen?INGRID ENGELS: «Vroeger lag het accent vooral op dat soort kennis, ja: je moest de belang-rijkste verkeersregels in je hoofd prenten. Nu is dat één onderdeel van de leerstof. Verkeers- en mobiliteitseducatie gaat ook over sensibilisering, gedragstraining, vaar-digheden. Als je weet dat de helft van de twaalfjarigen die gewond geraken in het verkeer autopassagiers zijn, dan moet je in de verkeersles ook de autogordel aan bod laten komen. Je moet inspelen op wat voor elke leeftijd relevant is.»Is het niet de taak van de ouders om daaraan te werken?INGRID ENGELS: «Leraren en ouders moeten daar samen aan werken. En vooral: ze moeten consequent zijn. Als Sandy tijdens de les zegt dat haar vader elke week een boete heeft omdat hij te snel rijdt, dan weet je dat ze thuis heel andere signalen over verkeersveiligheid krijgt dan in de klas. Als jongeren tijdens een uitstap vrank en vrolijk om het even waar mogen fi etsen terwijl dat in de les wordt afgeraden, tja.»Volgens de K-test speelt verkeerseducatie zich veel te veel binnen de school af. Leraren trekken niet genoeg met hun klas de straat op.INGRID ENGELS: «Je veilig in het verkeer leren bewegen kan je uiteraard ook maar dáár goed leren. Je hoeft echter niet voor alles de straat op. Stuurvaardig fi etsen, de basis van fi etsen in het verkeer, en te voet een straat leren oversteken, kan je aanvankelijk op de speelplaats leren. Dat is een veilig milieu. Pas als je psychomotorische automa-tismen hebt gekweekt, ga je de baan op. We zien nu wel dat sommige gemeenten verkeerseducatieve routes uitstippelen, waar kinderen met hun ouders of leraren echt kunnen oefenen. Ze geven kruispunten aan waar je de voorrangsregels kan trainen en zo. Die verbinding tussen school/thuis en verkeer vind ik een prima vondst.»Sommige leerkrachten zeggen: «Tel-kens als we naar het zwembad lopen, geef ik verkeerseducatie. Dat moet volstaan.»INGRID ENGELS: «Dat is niet slecht, maar het

Ingrid Engels: «Het is niet de eerste leraar die zijn leerlingen nog gauw door het rood laat lopen.»

© K

LASSE

Page 11: Klasse voor Leraren 156

KLASSE NR.156 11

verkeersopvoeding te vrijblijvend»

mag niet het enige zijn. Leerlingen kennen die route op de duur en dan leren ze niets meer. Dat kan zelfs leiden tot nonchalance. Het is niet de eerste leraar die zijn leerlingen nog gauw door het rood laat lopen om ervoor te zorgen dat de rij samenblijft.»Kinderen beter leren fi etsen kan je nog wel op school, maar jongeren rijden met bromfi etsen.INGRID ENGELS: «Klopt, en als je daar rijoe-feningen mee gaat doen, zijn de risico’s groter. Wie betaalt de schade bij valpartijen? Daarom halen scholen er voor zo’n initia-tieven liever de verkeerspolitie bij, wat ook een oplossing is. Maar ook daar is werken aan sensibilisering nodig. Denk maar aan het fenomeen van opgefokte bromfi etsen. Leerlingen moeten niet enkel leren dat dit wettelijk niet kan, maar ook dat er serieuze risico’s aan verbonden zijn. Ze staan er bijvoorbeeld niet bij stil dat automobilisten van een bromfi etser niet verwachten dat hij tachtig kilometer per uur rijdt. Dat kan tot beoordelingsfouten leiden en dus tot ongeval-len. Jongeren sensibiliseren kan ook door het over de keuze van het juiste vervoermiddel te hebben. Dat kan je door in te spelen op hun milieubewustzijn. Want denk niet dat alle jongeren per se een bromfi ets willen. Zo weten we uit een Franse studie dat dit verschilt naargelang van de maatschap-pelijke groep en de studierichting waartoe een jongere behoort. Naar ons onderwijs vertaald: TSO- en BSO-jongeren zullen meer brommeren dan ASO-jongeren. Voor ASO’ers is hun studie al een uitdaging, een statussymbool. Voor TSO’ers en BSO’ers is dat veeleer de brommer, vaak nog het liefst een zonder spiegel of refl ectoren. ’Zo heb ik hem gekocht’, zeggen ze dan.»We weten allemaal dat de wegen steeds drukker worden. Zijn er nog andere trends in het verkeer?INGRID ENGELS: «Eén positieve tendens springt eruit. Het idee van veiligheid leeft meer bij de mensen. De K-test geeft misschien heel lage scores voor het gebruik van de fi etshelm, maar ga tien jaar terug en er was niet eens een helm te zien. Idem voor fl uohesjes. Al stellen we wel een nieuw fenomeen vast: fi etsers dragen veel meer een helm, een hesje en andere veilige attributen als ze recreatief de baan op rijden dan als ze naar hun werk fi etsen. Heel vreemd. Bij recreatief fi etsen hoort blijkbaar meer een outfi t dan als je functioneel rijdt.»

Dat klinkt als een pleidooi om de fi ets-helm te verplichten.INGRID ENGELS: «Nee, daarvoor ontbreekt het maatschappelijk draagvlak. Eerst sensibilise-ren, dan misschien de helm verplichten voor kinderen tot tien jaar en daarop voortbouwen. Dat is de beste strategie.»Zijn leraren genoeg gewapend om aan mobiliteits- en verkeerseducatie te doen?INGRID ENGELS: «Te weinig. Dat merken we aan het stijgend aantal vragen naar lesmateriaal van aspirant-leraren. Ze gaan op stage, moe-ten rond verkeer lesgeven en merken dat ze van nul moeten vertrekken. Daarom brengen we in het najaar het pakket ‘Verkeersles geven, hoe doe je dat?’ uit voor leraren in spe, met beeldmateriaal, fi etsoefeningen op school enz. Hoe dan ook is de vraag naar lesmateriaal enorm. In augustus brengen we in samenwerking met Wolters Plantyn een nieuwe methode voor de basisschool uit, ‘Knipperlicht Nieuw!’. Leraren konden intekenen voor een demonstratiepakket. Na twee dagen waren daar al 600 aanvragen voor binnen. Dat bewijst voor mij dat leraren hiermee bezig zijn. Heel wat leraren van de basisschool vinden zelf dat verkeerseducatie te veel verstopt zit in wereldoriëntatie en willen extra inspanningen doen.»Sommige scholen houden de verkeers-boot af omdat het zo’n dure zaak is. «We moeten verkeersborden en kegels aankopen en daar is geen geld voor», luidt het daar.INGRID ENGELS: «Dat vind ik een misvatting. Met enkele planken, stoepkrijt en de juiste werkvormen kan je echt al heel wat doen. Daar bestaat ook lesmateriaal voor. Het meeste kan je perfect doen zonder verkeerspark of afvaardiging van de verkeerspolitie.»

Moeten we optimistisch zijn over ver-keersopvoeding of pessimistisch?INGRID ENGELS: «Als mobiliteit en verkeer niet verwateren in wereldoriëntatie, dan zitten we goed, denk ik. Vergeleken met 25 jaar geleden voelen ouders, leerkrachten en ook leerlingen zich meer betrokken bij de veilig-heidsproblematiek. Het feit dat het thema in de eindtermen zit, wijst daarop. Nu moeten we ervoor zorgen dat die bezorgdheid nog concretere vormen en stimulansen krijgt. Er gebeurt véél meer rond verkeer dan vroeger, in de klas en erbuiten, maar het kan en moet nog systematischer, continuer. Eigenlijk zou er meer tijd voor verkeer en mobiliteit in het lessenrooster moeten, maar daar wil iedereen tegenwoordig wel zijn plaatsje in…»

Autogordel dragen, brom-fietsen opfokken, de ver-keersles herinvoeren…? Geef

je mening bij het artikel op www.klasse.be/kvl/156/8

VAL EENS OP IN HET VERKEERGeef je klas op uitstap een verkeersveilige injectie. Vijf leerlingen in een klasgroep met een fl uohesje en je bent gezien. Sla alle leerlingen die met de fi ets naar school komen een slap-wrap (armband) om de pols of doe ze een lintster (hanger) cadeau. De hele schoolomgeving krijgt een verkeersveiliger uitzicht.Waar het om gaat? Levenslijn-Kinderfonds heeft goedgekeurd, kwaliteitsvol en modieus materiaal in huis. Niemand minder dan modegoeroe Walter Van Beirendonck ontwierp het. Bestel refl ecterende stickers (3 euro), lintsterren (3 euro), slap-wraps (5 euro)of hesjes (12 of 15 euro) via www.lerarenkaart.be. Daar haal je het bestelformulier op. Voor elke aankoopschijf van 100 euro krijg je een gratis ‘Fietsgids voor kids’ toegestuurd, met tien kindvriendelijke fi etsroutes in Vlaanderen. De actie loopt tot 31 oktober of zolang de voorraad strekt. Meer info: www.levenslijnkinderfonds.be

Page 12: Klasse voor Leraren 156

12 KLASSE NR.156� ‘Fins op school’ voor beginners school: koulo / klas: luokka / directeur: johtaja of rehtori boekentas: koululaukku / schoolbel: koulun kello / pennenzak: penaali / leerling: oppilas

«Wij zijn mestari in gelijke kansen»

«Kinderen boeien, daar doe ik het voor», zegt lerares Päivi Pakkanen uit Finland. Het schoolleven van elke dag is er voor leerkrachten en leerlingen niet zo anders dan in Vlaanderen. Ze hebben er een

schoolbel, klassen met ongeveer 25 leerlingen en een zorgleerkracht. Toch is er één groot verschil: de kloof tussen de zwakste en sterkste leerlingen is er erg klein. En dat is in Vlaanderen net niet het geval. Klasse trekt naar Finland, op zoek naar hun geheim.

© FRANCIS BEKAERT

Page 13: Klasse voor Leraren 156

KLASSE NR.156 13

Juf Päivi Pakkanen staat in het vijfde leerjaar van de Karamzin Koulu, een basisschool voor leerlingen van 6 tot 13 jaar in Espoo, een stadje in de buurt van Helsinki. Ze is gespe-cialiseerd in muziek, sport, drama en dans. Dat wil zeggen dat ze ook aan andere klassen bijvoorbeeld muziek geeft en de dansclub begeleidt. «Vroeger was ik danspedagoge, maar door rugproblemen ben ik overgestapt naar de basisschool. Ik geef graag les: het is leuk om kinderen nieuwsgierig te maken en ze te boeien. Leerkracht zijn is in Finland ook een gerespecteerd beroep.» Een traditionele schooldag start in haar klas met een kringge-sprek: de leerlingen mogen vertellen wat hen overkomen is, ze discussiëren over problemen in de klas en nemen beslissingen. Daarna start de les. Päivi wisselt traditionele lessen af met projectwerk. Tijdens een project over het Stenen Tijdperk maken de leerlingen een video in de techniekles, ze schrijven samen een boek in de taallessen en ontwerpen de cover ervan in de tekenles. Haar leerlingen krijgen ook theaterles: ze zetten een toneel-stuk op poten over zelf uitgevonden dieren. In de textielklas maken ze de kostuums. «Maar projectwerk is niet typisch voor het Fins onderwijs», zegt ze. «Finse leerkrachten geven veeleer traditioneel les.»

TechniekclubSommige kinderen van de Karamzin Koulo komen in de winter op langlaufski’s en in skipak naar school. Daar kleden ze zich om. Alle kinderen lopen op kousenvoeten of sandalen, net als de leerkrachten trouwens. De leerlingen spreken er hun leerkrachten met de voornaam aan. Ze krijgen wetenschapsles in een echt labo en alle leerlingen krijgen ‘handwerk’: van het eerste tot en met het vijfde leerjaar volgen alle leerlingen ‘textiel’ en ‘houtbewerking’, vanaf het zesde leerjaar mogen ze kiezen. Voor de leerlingen van het vijfde en zesde leerjaar zijn er verschil-lende naschoolse ‘clubs’: naast een ‘dansclub’ en een ‘muziekclub’, is er ook een ‘Engelse club’ en een ‘techniekclub’. De school heeft verschillende leerlingen’bandjes’. Leerkrachten die een club begeleiden, worden daar extra voor betaald. Er is geen uitdrukkelijk toezicht tijdens de middagmaaltijd. Leerkrachten eten samen aan een tafel tussen de leerlingen en houden aan de zijlijn een oogje in het zeil. De leerlingen bedienen zichzelf en ruimen ook zelf af. Kinderen die moeilijkheden hebben met sociale relaties krijgen les in een speciaal klasje. Tien leerlingen worden begeleid door twee leerkrachten en een assistent. Leerkrachten kunnen de hulp inroepen van een assistent als één van hun leerlingen niet meekan.

Finland - Vlaanderen: 1-0Vlaamse 15-jarige leerlingen veroverden met stip de eerste plaats in een internationaal vergelijkend onderzoek naar wiskunde in niet minder dan 41 landen. Finland is derde. Maar in Vlaanderen gaapt een erg grote kloof tussen de resultaten van de sterkste en de zwakste leerlingen en die kloof kent Finland net niet. Onderwijsminister Frank Vandenbroucke reageert

op de Vlaamse resultaten met zijn beleidsnota ‘Vandaag kampioen in wiskunde, morgen in gelijke kansen’. De titel ‘kampioen in gelijke kansen’ hebben de Finnen alvast verdiend. Maar hoe slagen ze daarin? Is het Fins onder-wijssysteem dan zo bijzonder? Het antwoord op die vragen valt op een onderwijscongres over die resultaten in Helsinki:

1. Zwakke en sterke leerlingen zitten bij elkaar in de klas: er zijn geen studierichtingen.

Finse kinderen volgen vanaf hun zesde een jaartje ‘pre-school’ in een basisschool of kinderdagver-blijf. Ze gaan voor het eerst naar de basisschool in het jaar dat ze zeven worden. Ze volgen er negen jaar les, dus tot ze zestien zijn. In de eerste zes jaren geven - net zoals in Vlaanderen - klasleerkrachten les, in de volgende drie jaren krijgen de leerlingen les van vakleerkrachten. De leerkracht is de belangrijkste fi guur in de klas, maar staat er niet alleen voor. Hij krijgt steun van allerlei specialisten: maatschappelijk werkers, zorgleerkrachten, assistenten… In een klas kunnen tot 32 leerlingen zitten. Dat is erg veel, maar doordat één op vier kinderen speciale begeleiding krijgt, zijn er bijna nooit zoveel kinderen tegelijk in de klas. Pas na de basisschool kiezen de leerlingen voor het eerst een studierichting: ofwel gaan ze naar een algemene secundaire school ofwel kiezen ze voor beroeps-technisch secundair onderwijs in een ‘vocational’ school. De leerlingen volgen er in de regel drie jaar les, maar ze kunnen er ook voor kiezen hun studie in twee of vier jaar af te ronden.

2. Scholen moeten een plaatsje reser-veren voor elk kind uit hun regio: leerlingen weigeren mag niet.

Ouders mogen wél vrij een school kiezen voor hun kind. Maar omdat Finland zo uitgestrekt is, hebben ze meestal weinig keuze. Buiten de steden gaan de kinderen gewoon naar de dichtstbijzijnde school, de enige die bereikbaar is. Daardoor zijn er ook geen concentratiescholen: de school is een spiegel van de maatschappij in een bepaalde streek. Er zijn ook nauwelijks verschillen in de prestaties van leerlingen van verschillende scholen. Als ouder moet je je dus niet afvragen naar welke school je kind het best gaat. In de basisschool is het onderwijs bovendien volledig gratis: zelfs het vervoer én de verplichte warme maaltijd. Boterhammetjes meenemen mag niet!

3. Er zijn geen scholen voor buiten-gewoon onderwijs in Finland.

Kinderen met speciale behoeften volgen zoveel mogelijk les in het gewoon onderwijs. Ze krijgen speciale lessen

en begeleiding van een zorgleerkracht en een maatschappelijk assistent… Doordat alle leerlingen tot hun zestiende dezelfde richting volgen, is er ook veel remediëring nodig. Leer-krachten die een leerling in de klas hebben die moeilijkheden heeft met een vak, kunnen de hulp inroepen van een assistent. Voor kinderen met een zware handicap zijn er aparte klasjes in een gewone school. Ze hebben ook recht op een individueel lessenrooster. Maar als het enigszins mogelijk is, sluiten ze voor bepaalde vakken toch aan bij een gewoon klasje. Een kwart van de Finse leerlingen krijgt deeltijds één of andere vorm van begeleiding, 6 procent krijgt dat voltijds. Maar die gouden medaille voor gelijke kansen heeft ook een keerzijde: de Finnen bekommeren zich vooral om de zwak-kere leerlingen. Aandacht voor hoogbegaafde leerlingen is er nauwelijks.

4. Leerkracht word je niet zomaar in Finland.

Maar liefst 28 procent van de laatstejaars secundair onderwijs wil in het onderwijs stap-pen. Daarom hanteren de universiteiten een

numerus clausus. Aan de universiteit van Helsinki bijvoorbeeld zijn er ieder jaar honderd plaatsen voor een zevenhon-derdtal kandidaten. De eerste selectie gebeurt op basis van de resulta-ten van het secundair onderwijs. Bij de tweede selectie wordt gepeild naar motivatie, ervaring met jeugd en kinderen en sociale vaardighe-den. Op die manier beginnen de meest gemotiveerde en ge-talenteerde kandidaten aan de lerarenopleiding. Ze volgen een zware, vijfjarige opleiding aan

de universiteit. Een lerarenopleiding aan een hogeschool, zoals in Vlaanderen voor leraren kleuter- en lager onderwijs of leraren secundair onderwijs - groep 1 (regent), bestaat niet. Leerkrachten kunnen op veel respect rekenen van de maatschappij én van de leerlingen zelf. Er bestaat wel een nationaal ‘curriculum’ dat alle scholen moeten volgen, maar leerkrachten krijgen veel verantwoordelijkheid en zelfstan-digheid. Zij worden beschouwd als de experts

en kiezen hun eigen lesmateriaal en -methodes. Evaluaties van leerkrachten worden niet van

bovenaf opgelegd. Dat is een zaak van de directeur.

HET FINS ONDERWIJS IN CIJFERS- 12 procent van de begroting gaat naar onderwijs- 95 procent van de leerlingen volgt les in het Fins,

5 procent in het Zweeds- 596 000 leerlingen tussen 7 en 16 jaar volgen

les aan 3 953 basisscholen- 129 000 leerlingen tussen 16 en 19 jaar volgen

les aan 441 algemene hogere secundaire scholen, 160 000 leerlingen aan 290 technische hogere scholen

- Er zijn 20 universiteiten en 31 hogescholen- 95 procent van de leerlingen volgt hoger secundair

onderwijs- 28 procent van alle laatstejaars sec. onderw. wil

leerkracht worden- 1 op 4 leerlingen krijgt deeltijds een of andere

vorm van speciale begeleiding- 6,2 procent van alle leerlingen krijgt voltijds

onderwijs op maat

© KLASSE

Juf Päivi Pakkanen: «Meillä kaikilla on samanlaiset mah-dollisuudet onnistua!» (Wij zijn kampioen in gelijke kansen!)

Page 14: Klasse voor Leraren 156

14 KLASSE NR.156� Een uitgebreid artikel over hergo kan je vinden in het juninummer van Welwijs.

Driftkikkers Driftkikkers in de klasin de klas

Vijf hergo’s heeft Inge De Wilde intussen achter de rug. Als leerlingbegeleider in het centrum voor deeltijds onderwijs van de Vrije Technische Scholen in Sint-Niklaas krijgt ze geregeld te maken met wangedrag van leerlingen. «Hergo’s zijn niet altijd en overal toepasbaar, maar je bereikt er meer mee dan met straf.»Hergo, herstelgericht groepsoverleg op school, haalt zijn inspiratie uit de juridische sector. Na een ernstig incident komen dader, slachtoffer, mensen uit hun omgeving en goed voorbereide begeleiders samen. Een uur tot anderhalf uur lang wordt er gepraat. De dader leert de volle impact van zijn daden kennen en krijgt de kans iets goed te maken, het slachtoffer kan sneller compensatie krijgen en verwerkt beter een eventueel trauma. Doel is de aangerichte schade zoveel mogelijk te herstellen. In de Verenigde Staten, Engeland en Nederland wordt het systeem ook toegepast in scholen bij geweld, pesten, vandalisme, afpersing... De resultaten zijn hoopgevend.

Wegkijken«Scholen zijn niet altijd tevreden over de maatregelen die ze kunnen nemen bij wan-gedrag», zegt onderzoeker Nicole Vettenburg (UGent). «Straffen of van de school verwijderen is weinig bevredigend en heeft ook niet altijd het gewenste effect.» Geïnspireerd door het succes van hergo startte ze met een onder-zoekersteam van de KULeuven in 2002 een pilootproject. Zes leerlingbegeleiders en zes CLB-medewerkers volgden een driedaagse hergo-opleiding «Die training is verschrikkelijk belangrijk», getuigt Inge De Wilde. «Je moet een script volgen dat bijna haaks staat op je opleiding en ervaring als begeleider. Het is puur modereren, nooit eigen input geven, geen vragen parafraseren. Je moet zelfs veel wegkijken van slachtoffer en dader, want zij moeten elkáár aanspreken, niet de modera-

tor. Je moet neutraal zijn en blijven. En de voorbereiding duurt soms dagen.»

Façade«We zijn hier niet om te beslissen of Chloë een goed of slecht persoon is, maar we willen uitzoeken op welke manier anderen getroffen zijn door haar gedrag.» Met die zin begint elke hergo. Vettenburg: «Daarmee krijgt de dader meteen de boodschap dat de deuren voor hem niet dicht gaan. Veel jongeren zijn zich ervan bewust dat ze fout waren, dat ze een rekening hebben openstaan en schamen zich enorm. Die gevoelens verwacht je niet altijd bij probleemmakers, omdat ze zich vaak achter een machohouding verschuilen en weinig empathie tonen met hun slachtoffer. Een hergo doorprikt die façade. Tegelijk leert de dader inzien dat zijn handelingen niet enkel impact hebben op zijn slachtoffer, maar ook op anderen: gezinsleden, collega’s, de school, de buurt. Dat laatste is een sterk punt van de hergo. De achterban van dader en slachtoffer kan ook zijn verhaal doen. Ouders die met hun handen in het haar zitten, vrienden die het niet goed begrijpen, de schooldirecteur die zich afvraagt hoe het verder moet. Ten slotte zijn slachtoffers tevreden dat er aandacht aan hen wordt geschonken, dat er een herstelplan komt, dat ze rechtstreeks vragen kunnen stellen aan de dader en door de confrontatie een nieuw veiligheidsgevoel kunnen opbouwen.»

Politie«Echte probleemmakers zal je met een hergo niet veranderen, maar ze hervallen

wel minder dan na een traditionele straf», weet Wilfried Croux, medewerker van het provinciaal CLB Hasselt. Hij modereerde een hergo voor Stef, een jongen van zestien die door vijf dertienjarigen voor de lol in elkaar werd geslagen. De hergo, met de ouders erbij, leidde tot begrip langs beide kanten en de vader liet een klacht bij de politie vallen. Voor Stef volstond een sorry. Croux: «Eigenlijk kom je in een doorsnee school hooguit tot een viertal hergo’s per jaar. Als men in Vlaanderen een honderdtal CLB’ers en leerlingbegeleiders daarvoor opleidt, denk ik dat we de grootste problemen in onze scholen de baas moeten kunnen.»

Liever straf?Elf hergo’s observeerden de onderzoekers. Nadien vroegen ze aan zestig deelnemers of ze er opnieuw voor zouden kiezen of liever voor een traditionele straf. Slechts drie mensen kozen voor straf. Onderzoeker Dieter Burssens: «We slaagden erin om explosieve crisissituaties binnen scholen te normaliseren zonder de schoolcarrière van de daders in het gedrang te brengen, en met veel aandacht voor de slachtoffers».

‘Hergo op school. Herstelgerichte ant-woorden op tuchtproblemen in de school. Onderzoek in opdracht van het departement Onderwijs’ (obpwo 01.01), door L. Walgra-ve, N. Vettenburg en D. Burssens (KULeu-ven). Een synthese met tips en conclusies vind je op www.ond.vlaanderen.be (surf naar onderzoek, projecten 2001)

Een hergo beslist niet of een leerling goed of slecht is.

«Hij stond bekend als een driftkikker. Op een dag ging hij hele-maal door het lint en dreigde hij een leraar in elkaar te slaan. Normaliter moesten we hem nu wel buitengooien, maar we

waren net in het hergo-project gestapt en besloten dat met hem te proberen. Wondermiddelen bestaan niet, maar het hielp.» Hoe helpt hergo?

WANNEER WERKT EEN HERGO?Een hergo werkt voor een waaier van incidenten, maar rust op drie voorwaarden:1. Er vond een afgebakend en ernstig incident plaats dat om herstel vraagt.2. De dader wil zijn verantwoordelijkheid nemen om aan herstel te werken.3. Alle betrokkenen nemen vrijwillig deel aan het proces.

© L

UC D

AELE

MAN

S

Page 15: Klasse voor Leraren 156

➜ Klasse actie: vip-dag in Tongeren p. 16

➜ 30 juni: Night of theTeachers p. 17➜ Woorden wandelen in Watou p. 18➜ Gratis regenprogramma’s p. 32-33

Page 16: Klasse voor Leraren 156

Met Klasse naar Artuatuca �Zomer in Tongeren? Dat is een onuitgegeven mix van concerten, theater en beeldende kunst. Acteurs, muzikanten en beeldende kunstenaars halen op hun manier de onder-ste steen van Tongeren boven. Resultaat: een nieuwe en eigenzinnige kijk op de stad van Ambiorix. Artuatuca heet het gebeuren en voor jou betekent dat openluchtspek-takels, stadsmuzikanten, picknick met vertellers en animatie langs de oude Romeinse weg, toegang tot het ‘Filiaal van de hemel’ en veel meer. Artuatuca is een festival voor het grote publiek, maar op 3 en 17 juli krijgen 1 000 Vlaamse leraren een vip-behandeling. Benieuwd?

Wat staat er op het programma?

1. Muzikale ontdekkingstocht in de bin-nenstad (zondag 3 juli, vanaf 13 uur)Tijdens het startweekend van Artuatuca (2-3 juli) kan je Tongeren komen exploreren. Dat kan je doen op eigen houtje (je krijgt een plannetje met uitgestippelde wandeling) of in het kielzog van een professionele gids (volwassenenrondleiding van twee uur). Je tocht door Tongeren begint aan de Klasse-stand bij het arrondissementscommissariaat (onthaal van 13 tot 14 uur) en krijgt dat weekend wel een heel speciaal cachet, want overal treden stadsmuzikanten op: van Axl Peleman over Jan De Smet en Barbara Dex tot Think of One. Van 13.30 tot 18 uur spelen ze ‘unplugged’ in de binnenstad. ’s Avonds (22.30-24 uur) brengen de Firebirds een exclusief openluchtspektakel. Vijf piloten proberen met zelfgemaakte vliegtuigen op te stijgen. Een Zwarte Engel daagt ze uit voor een wedstrijd. Vuurwerk en spierkracht op de Grote Markt en meteen een première voor België van het Duitse straattheatergezelschap Titanick.2. Vertelpicknick en animatie op de Romeinse Weg (zondag 17 juli, 11-17 uur)‘Een weg door de tijd’ heet dit programma en het richt zich tot gezinnen met kinderen tot ca. 13 jaar. Rendez-vous aan de Klasse-stand bij café De Ware Vrienden (11-12 uur of 14-15 uur). Daar krijg je een plannetje mee en de wind vanachter. Muzikanten, vertellers, natuur- en cultuurgidsen vertellen je alles over de geschiedenis en de toekomst van het cultuurlandschap langs de Romeinse Weg, tussen Bommershoven en Voort. De wandeling is 5 à 6 km lang, goed voor zowat anderhalf uur. Je kan picknicken met streekproducten op de Bolleberg. Met je bevestigingsbrief en lerarenkaart krijg je meteen je vrijgeleide voor een bezoek aan de Erfgoedinstallatie in de Kruisgang van de O.L.V.-Basiliek te Tongeren.Bonus 1: Koken met ZegveldUit de inschrijvingen loot een onschuldige hand tien gezins-tickets voor ‘Koken met Zegveld’ . Dat is een performance voor ouders met kinderen vanaf 7 jaar in het Provinciaal Gallo-Romeins Museum op zaterdag 9 of zondag 10 juli om 15 uur. Heb je meteen een reden om nog eens terug te keren, want Artuatuca doe je echt niet op één dag. Artiest Peter Zegveld bakt geen pannenkoeken, maar schone klanken en zuivere beelden. In zijn keuken gaat de wereld aan het sidderen en trillen…

16 KLASSE NR.156

Legende� = Algemeen� = Basisonderwijs� = Secundair onderwijs� = Hoger onderwijs

Bonus 2: tickets voor BasilicaVan 1 tot 14 juli loopt in Tongeren het Festival van Vlaan-deren-Limburg: klassieke muziek door gerenommeerde uitvoerders. Cellowerk van Bach, een eendaagse orgeltrip, Tongerse polyfonie, Monteverdi, muziek en poëzie, de muzikale duizendpoten van Oxalys enz. Voor 60 leraren liggen gratis tickets klaar. Kies je concert uit het aanbod op www.artuatuca.be en mail met het codewoord ‘klasse’ naar [email protected]. Als je een collega of je partner meebrengt, krijgt die 25 % reductie.De blikvangersWelk programma je ook kiest, Artuatuca heeft nog veel meer te bieden. Enkele blikvangers:- ‘Het Filiaal van de Hemel’: voor het eerst mag het grote publiek de Kruisgang betreden van de Tongerse Basiliek. Je legt een artistiek parcours af dat je inzicht geeft in het leven van de kanunniken.- ‘Beeldende Kunst’: een route leidt je door de binnenstad en de Beukenberg, via werk van Panamarenko, John Körmeling, Helmut Stallaerts, Virginie Bailly, Dirk Zoete, Pieter Vermeersch enz.- ‘Stadsfi lm’: al ooit naar een boombioscoop geweest? Drie avonden lang (5-6-7 juli) kan je onder de beukenbomen van het arrondissementscommissariaat naar fi lms kijken waarin stadsgeschiedenissen centraal staan: Any way the wind blows, Goodbye Lenin en l’Auberge Espagnole.- ‘Theater op locatie’: van 8 tot 10 juli kan je op verschil-lende plaatsen gaan kijken naar ‘de Casque’, ‘Le pays promis’ en ‘Koken met Zegveld’.- Lezingen en debatten, met o.a. op 4 juli de nacht van de streekroman.

Hoe schrijf je in voor deze actie?De vip-dagen op 3 en 17 juli zijn gratis voor de leraar, vergezellende partners en gezinsleden. Inschrijven doe je elektronisch. Surf naar www.lerarenkaart.be en vul voor 20 juni het virtueel formulier in. Duid er je voorkeuren aan. Je ontvangt per kerende mail een bevestiging. Druk deze mail af, breng hem mee en leg hem, samen met je lerarenkaart, voor aan het onthaal. Als je wordt uitgenodigd, kom je ook. Goede afspraken maken goede vrienden.

Waar vind je meer informatie?Je contactpersoon voor deze actie is Frieda Wampers - Artuatuca Pers & Promotie - Kunst en Erfgoedfestival Tongeren - Vlasmarkt 4 - 3700 Tongeren - tel. 012 23 57 19 - fax 012 26 41 26 - [email protected]. Uitgebreide informatie over het festival vind je op www.artuatuca.be. Artuatuca loopt van 1 juli tot 28 augustus.

Vuur voor duizend leraren.F

OTO’S: ARTUATUCA

En waar zweeft de Zwarte Engel?

Beter één stadsmuzikant in de lucht dan...

Blaas uit bij Ambiorix.

Page 17: Klasse voor Leraren 156

KLASSE NR.156 17

Afvalmobiel �

Op de «Infomobiel», een uitklapbare vrachtwagen, ontdekken leerlingen lagere school de wereld van afval, afvalpreventie en recyclage. Ze kunnen er computerspelletjes spelen, een sorteerkwis proberen te winnen, opdrachten vervullen, discussiëren over milieuvraagstukken enz. Leuk idee voor een afvalweek op school? Alle activiteiten kaderen in twee grote programma’s (waaruit je kiest): werken rond afvalpreventie en hergebruik of werken rond sorteren en recycleren.Centraal staat de «Ladder van Lansink», die laat zien dat voorkomen van afval het belangrijkste is, gevolgd door hergebruik en recyclage, terwijl verbranden of storten van afval zoveel mogelijk te mijden is.Een bezoek aan de «Infomobiel» duurt minstens één uur (max. 25 leerlingen). Je betaalt 177,90 euro voor twee uur (begelei-der inbegrepen), per bijkomend uur betaal je 30 euro. Als je gemeente is aangesloten bij EcoWerf (enkel in Oost-Brabant) is alles gratis.www.ecowerf.be (info - infomobiel) - hier kan je ook inschrijven

De opvoedknechten �

Je zoekt een podiumact voor een optreden op je school? Het mag een cabaretesk amusementsbandje zijn dat perfect kan inspelen op een onderwijspubliek van directies, leerkrach-ten, leerlingen, ouders…? Dan zit je goed met «Het Grote Oor». Dit gezelschap is immers volledig samengesteld uit leerkrachten, die al 20 jaar en 250 nummers onderwijs op de korrel nemen, soms spottend, dan weer ernstig, maar altijd kritisch en actueel. In de voorstelling «De opvoedknechten» vinden ze niet alleen muzikale inspiratie in kleinkunst of folk, maar hoor je ook eigenzinnige popcovers de revue passeren.Alle info en boekingen via [email protected] - tel. 014 37 29 02Voor snelle reageerders: tien leerkrachten kunnen twee gratis tickets winnen voor een exclusieve mati-neevoorstelling van «De opvoedknechten» op zaterdag 11 juni om 14 u. in CC ’t Getouw Mol. Mail metéén naar [email protected] met je volledige adresgegevens. De tien winnaars krijgen een retourbericht; de tickets liggen klaar aan de kassa.

Teleblok �

Leerlingen en studenten die tijdens hun blok- of examen-periode het even niet meer zien zitten, kunnen van 25 mei tot 30 juni terecht op het gratis nummer 0800 13 14 4. Teleblok biedt géén pasklare oplossingen, wel een luisterend oor én hulp bij het zoeken naar een oplossing. De oproep is volledig anoniem en komt niet op de factuur. Het nummer is bereikbaar van 11 tot 23 u., 7 dagen op 7.Teleblok is een initiatief van Skratsj, de CM-jongerenservicetel. 0800 13 14 4 - www.teleblok.be

Verkeershappening �

Op zaterdag 25 juni is OC De Kleine Beer in Beernem gast-locatie voor een grote verkeershappening met helivluchten, bob-bus, tuimelwagen, seaking-helicopter, fi etsgravering, verkeersquiz, oldtimers, autorijscholen, politieboten, fi etsbehendigheid, brandweer, mug-team enz.Alles begint om 14 u. De toegang is gratis. De dag is een orga-nisatie van Politiezone Het Houtsche, gemeente Zedelgem en provincie West-Vlaanderen.www.hethoutsche.be - Herman Vanhaelemeesch, hoofdinspec-teur - [email protected] - tel. 0498 93 92 96

CursussenAlgemeen �

➜ Assertiviteitstraining voor kinderen - vakantiecursus in sociale vaardigheden: 25 tot 29 juli in Cursuscentrum

Polariteit, Sint-Amandsberg.users.skynet.be/wvc - [email protected] (inhoudelijke

vragen) - [email protected] (inschrijvingen)➜ Basiscursus Creatief schrijven (15-19/8 in Hoepertingen);

Dichter bij Kunst in Watou - poëzieschrijven bij beeldende kunst (9-12/8 in Kemmel).

www.creatiefschrijven.be - [email protected] - tel. 03 222 40 99➜ 8e Flanders International Summer Course: nascholingsweek voor leerkrachten LO, trainers, jeugdsportbegeleiders enz.: 22 tot 26/8 in sportaccomodaties Universiteit Gent.www.bvlo.be - [email protected] - tel. 09 218 91 29

Basisonderwijs �➜ Symposium Kansrijke Taal: Taal saai? Vergeet het maar!: 30/9 in Den Haag, Nederland.www.kansrijketaal.nl - Stichting Kansrijke Taal - [email protected]

Secundair onderwijs �➜ 8ste T3 Europe Symposium - het grafi sch en symbolisch rekentoestel in het secundair en hoger onderwijs: 18-19/8 in KHBO, campus Oostende.www.t3vlaanderen.be - [email protected]

Hoger onderwijs �➜ Hoger Instituut voor Opvoedkunde Brussel: pedagogisch-di-dactische navorming: start met academische zitting op 1/[email protected] - tel. 02 380 21 52➜ Postgraduaat Procesgericht leiderschap (modulair); Postgraduaat Agogisch-Theologisch Werker (modulair): volgend academiejaar.www.ssh.be - Sociale School Heverlee - [email protected] - tel. 016 20 58 95➜ 16th Biennial meeting of the International Society for Sexually Transmitted Diseases Research: 10-13/7 in Amsterdam, Nederland.www.isstdr.nl - [email protected] - tel. 00 31 20 679 34 11➜ Seminarie Afrikaanse taalkunde: 3 tot 9 juli in Diepenbeek.LUC - Vakgroep Talen - [email protected] - tel. 011 26 86 83

30 juni: dan ga je dansen! �Dans de laatste krijtresten anno 2004/2005 uit je lijf op Rock’n’roll high school of School’s out for summer. Met de Night of the Teachers zet je de vakantie groots in. The Magical Flying Thunderbirds staan dit keer niet op Maanrock of de Gentse Feesten, maar wel in de sportzaal van KTA I in Aalst. 2 000 leerkrachten en partners worden behoed van de shock tussen stressy drukte en welverdiende vakantie. Een fi tnessinitiatie warmt de stramme school-spieren op. Na rock, blues, reggae, disco en pop van de Thunderbirds ontploft een reusachtige fuif. Op het indoor zomerterras komen oren en ledematen tot rust en geniet je van een drankje. Om 4 u. moet je uitgedanst zijn, want dan gaan ook de poorten van het KTA voor twee maanden op slot.De toegangsprijs bedraagt 15 euro. Houders van de lerarenkaart betalen slechts 5 euro als ze intekenen via www.lerarenkaart.be. Dat kan tot 24 juni. Wie dat niet doet, betaalt de volle pot. Je bereikt het inschrijfformulier via de startpagina.Night of the Teachers - KTA I - C. Haeltermanstraat - 9300 Aalst - donderdag 30 juni van 20 tot 4 u. - meer info: Gerd de Roeck - Teachers for teachers

vzw - [email protected]

Zet je leerlingen bij het afval.

Een lach en een traan voor onderwijs.

NOTT

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

HET G

ROTE OOR

ECOW

ERF

De stramme schoolspieren opwarmen.

Page 18: Klasse voor Leraren 156

18 KLASSE NR.156

Wetenschapper of archeoloog? �Je amuseren en toch bijleren… het kan tijdens een reeks archeologie- en wetenschapskampen tijdens de zomer-maanden. De deelnemers krijgen géén lessen, maar gaan actief aan de slag. Er zijn al kampen voor leerlingen vanaf 9 jaar (geboren in 1996). Ze hoeven geen wetenschapsfreaks te zijn, een gezonde portie nieuwsgierigheid volstaat. Voor elke leeftijdsgroep is er een aangepast programma.www.jcweb.be - [email protected] - Jeugd, Cultuur en Weten-schap - Vlaanderenstraat 101 - 1800 Vilvoorde - tel. 02 252 58 08

Aware: Eco-Health �Van juni tot november kunnen leerlingen derde graad secundair onderwijs inschrijven voor een reeks weten-schappelijke activiteiten: experimenten (biotechnologie, polutie, toxicologie, genetisch gewijzigde organismen…), ontmoetingen met wetenschappers en zelf kortfi lms maken rond wetenschappen. «Aware: Eco-Health» kadert in het Europese project «Researcher in Europe 2005». Alle activiteiten vinden plaats op Campus Roeselare van initiatiefnemer Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen.Deelnemen is gratis - meer info en inschrijvingen op www.aware-eco-health.be

De keizer en de nachtegaal �De keizer van China heeft een prachtig paleis en won-derlijke tuinen. Ergens op terrein woont een kleine grijze nachtegaal die geweldig mooi kan zingen. Als de keizer dit hoort, stuurt hij er zijn hofmeester op af...Zo begint het hoorspel «De keizer, het keukenmeisje en de nachtegaal». Dit hoorspel naar het sprookje van H.C. Andersen is het eerste in een nieuwe reeks van Het Geluidshuis voor leerlingen lagere school. Tekst, muziek, liedjes, acteurs, geluidseffecten... het hoorspel vertelt een verhaal, enkel door middel van geluid. Op de eerste cd hoor je Warre Borgmans als verteller, Tom Van Dyck als keizer en Gunther Lesage als hofmeester.In het najaar vind je hier een speciale wedstrijd waarbij je met je klas een liedje mag schrijven voor de keizer of de hofmeester. Op de cd hoor je immers verschillende liedjes, maar net die twee hoofdrolspelers hebben geen eigen liedje.

De cd «De keizer, het keukenmeisje en de nachtegaal» is over-al verkrijgbaar, maar Klasse-lezers kunnen de cd krijgen aan het speciale actietarief van 15 euro (13 euro plus 2 euro verzendingskosten). Bestellen via [email protected] info via [email protected] (géén bestellingen via dit adres)

Kindersuiker in Olmense Zoo �De kleine Guan zit goed verstopt tussen de lange armen van mama Gigi. Broertje ET smelt bij zoveel familiaal geluk. De Olmense Zoo meet zich de allure aan van een kinderkribbe. Gevlekte panter Zazouf kreeg in 4 maanden tijd 4 welpen. Ook de wasberen, eigenlijk al bejaard, zorgden voor nageslacht. Met de Cheetahs gaat het in de natuur niet bijster goed, maar het kweekprogramma in Olmen zorgt alweer voor 4 jonge exemplaren. Leerkrachten krijgen 25 procent korting op een individueel of gezinsabonnement. Voor een eenmalig bezoek betaalt de houder van de lerarenkaart 9,50 ipv 11 euro.Olmense Zoo - Bukenberg 45 - 2491 Olmen - tel. 014 30 98 82 - [email protected] - www.olmensezoo.be

VZW POËZIEZOM

ERSO

LMENSE Z

OO

Poëziezomer in Watou: exclusieve lerarendagen�

Geen taalgrens meer, geen tegenstellingen Noord-Zuid, dag-nacht, licht-duisternis of wit-zwart. «Nous le passage» is het motto van de 25ste Poëziezomer van Watou. Speciaal voor Vlaamse leerkrachten en hun kinderen (3-12 j.) slaat de zomer zijn dichtbundels wagenwijd open. Verwacht je aan een professionele rondleiding, actieve beeldende workshops onder leiding van specialisten, gratis educatieve lespakket-ten van de workshops, open doekje voor realisaties gemaakt tijdens de diverse workshops, de tentoonstellingscatalogus en een welkomst- en afscheidsdrank… Samengevat: een vip-dag. Afspraak in Watou op vrijdag 26 augustus. De vip-dagen zijn bedoeld voor 100 leerkrachten basisonderwijs en DKO (lagere graad).

Wat staat er op het programma?

10.30 u. Onthaal aan de infokiosk «lerarendag» op het Watouplein met poëziekoffi e en een kunstdrankje voor de kinderen.

11 u. volwassenen Gwy Mandelinck introduceert je in de 25ste Poëziezomer van Watou. Hij zette zijn passie voor poëzie en beeldende kunst om in het project «Poëziezomer van Watou» en dat werd een succesverhaal. Zelf is hij een gewaardeerd dichter die al meermaals in de prijzen viel.Na de introductie begin je aan een parcours door de Poëziezomer, onder leiding van een gids.

kinderen Kinderkunstparolen (5 markante kunstwerken worden letterlijk beleefd) en eerste deel museumact op het Watouplein.

12.30 -14.30 u.

Vrije gezinsmiddagpauze. Democratisch «lerarenmenu» (+/- 13 euro; streekgerecht en-drank) mogelijk.

14.30 -17.30 u.

volwassenen Je neemt actief deel aan een muzische workshop. Vervolgens zoomt de gids met je in op markante kunstwerken en/of gedichten.

kinderen Met kwast en verf en zoveel meer worden «prille kunstenaars geboren». Daarnaast dagen dans, theater, muziek en beeld kinderen uit tot creativiteit.

17.30 u. volwassenen «Kinderkunstenmuseumact» op het Watouplein bij een biertje van Watou.kinderen Tweede deel museumact: totale inname van het Watouplein.

Hoe inschrijven?Deze actie is gratis voor de leerkracht met lerarenkaart. Vergezellende partners betalen het reductietarief van 7 euro. Voor het kinderprogramma (3-12 jaar) betaal je 4 euro per kind. Inschrijven doe je elektronisch via de website van de lerarenkaart. Surf naar www.lerarenkaart.be en vul voor 30 juni het elektronisch formulier in. Vergeet zeker de dag van je keuze niet aan te duiden. Rond 10 juli ontvangen de gelukkigen via de gewone post een unieke en persoonlijke uitnodiging voor zichzelf en hun gezin, samen met een wegbeschrijving. Breng die uitnodiging mee en leg ze, samen met je lerarenkaart, voor aan de infokiosk «lerarendag» op het Watouplein.De 25ste Poëziezomer van Watou loopt van 3 juli tot 11 september. Alle info vind je op www.poeziezomerswatou.be. Voor vragen over deze actie mail je naar [email protected] je er niet genoeg van? Kom dan zeker terug naar Watou op zondag 28 augustus. Dan lezen acht topdichters uit Vlaanderen en Nederland voor uit eigen werk. Je kan hiervoor inschrijven aan de infokiosk «lerarendag». En als dit je eerste bezoek is aan de Westhoek, vul je programma dan aan met strandwandelingen, ontdekkingstochten in historische steden, oorlogskerkhoven, Folk Experience enz. Alle info vind je op www.toerismewesthoek.be

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

p s

it we s, el n

e -

Hoorspel over de keizer en de nachtegaal.

HET G

ELUIDSHUIS

Passage voor leerkrachten.

Familiaal geluk.

Page 19: Klasse voor Leraren 156

KLASSE NR.156 19

Antieke lotto �Verleidt internet jou wel eens tot een casinospel? Of hou je het bij Win for Life? Misschien wil je niet rijk worden zonder werken. In het verleden werd ook al geëenen-twintigd, gehanekraaid, gekiend en gepassedixt. Hoe dat allemaal in zijn werk ging, ervaar je tijdens een bezoek aan het Provinciaal Openluchtmuseum Bokrijk. «Kansen, gokken en spelen» is tot 30 september het jaarthema. Slaag je erin om de 3 jokers die je meekrijgt te vermenigvuldigen?

Scholen kunnen de themarondleiding «Kop of munt» boeken.Provinciaal Openluchtmuseum Bokrijk - 3600 Genk - tel. 011 26 53 00 - www.bokrijk.be

Over families en knutselen �Waarom mag je sommige leuke dingen niet doen van je moeder? Waarom zitten vaders zo lang op het toilet? Waarom heeft je oma altijd taart, zelfs als ze niet weet of je komt? Je vindt alle antwoorden in «Wat is familie?» van Kolet Janssen, een kleurrijk boek over en voor het hele gezin (vanaf 10 jaar). Uitgeverij Davidsfonds/Infodok werkte samen met het Vlaams ministerie voor Welzijn, Volksgezondheid en Gezin.

Davidsfonds/Infodok en Klasse hebben vijf gratis exemplaren klaar liggen voor geïnteresseerde leer-krachten lager onderwijs. Mail de naam van de huidige minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin naar [email protected] (met je adresgegevens en de klas waarin je lesgeeft). De onschuldige hand doet de rest.

In «Welkom in het huis van Max» (Catalina Blaton) vind je knutseltips, eenvoudig, origineel en met makkelijk vindbare materialen. Gekke versierde schoenen, een cool memoryspel, fantasiedrinkbekers, maskers enz.

Davidsfonds/Infodok en Klasse hebben vijf gratis exemplaren klaar liggen voor geïnteresseerde leer-krachten lager onderwijs. Stuur een eigen knutselwerkje naar Ineke Debels - Davidsfonds/Infodok - Blijde-Inkomst-straat 79-81 - 3000 Leuven (met je adresgegevens en de klas waarin je lesgeeft). De onschuldige hand doet de rest.«Wat is een familie» en «Welkom in het huis van Max» zijn verkrijgbaar in de boekhandel (ze kosten allebei 17,50 euro).www.davidsfonds.be

Double Voice �«Double Voice» staat voor de ontmoeting tussen (pop)muziek en poëzie. «Double Voice» is ook Krista De Kinder en Nathalie De Coen, twee professionele mu-zikanten-leerkrachten-singer-songwriters, die volgend schooljaar een programma brengen met Nederlandsta-lige en Engelstalige eigen nummers en covers. Tussen de nummers door geven ze uitleg over de inhouden, de tekstkeuze, het ritme in een tekst enz.Voorts kan je volgend schooljaar deelnemen aan een poëziewedstrijd en een muzikantenwedstrijd. Jonge muzikanten maken zo kans om in een «sCOOLband» te spelen. De beste inzendingen van de poëziewedstrijd komen als popsongs op een cd.Alle info op www.doublevoice.be - [email protected] - tel. 0475 62 23 43

Cartoons op reis �Dertig grote, ingelijste cartoons van huistekenaar Camp reizen het hele schooljaar langs Vlaamse scholen. Je kan de tentoonstelling voor twee weken gratis naar je school halen. We bezorgen ze ter plaatse. Je moet de werken alleen ophangen en met liefde behandelen.De volgende maanden te zien in IBSO Woudlucht He-verlee (tot 17 juni); VTIM Mariëndaal Diest (17 tot 30 juni); Benelux College Gent (heel juli) en Basisschool Sint-Jozef Kontich (22 augustus tot 5 september). Voor snelle beslissers en bestellers zijn er daarna nog gaten in de planning voor volgend schooljaar.Klasse (cartoontentoonstelling) - [email protected] - tel. 02 553 95 07

Uitblazen aan zee �Meer wind aan de kust deze zomer. Alle adem die

uit blaasinstrumenten komt naar aanleiding van het evenement «Uitblazen» zorgt voor klimatologische

schokgolven. 40 fanfares wandelen op 25 en 26 juni door Middelkerke. Sommige kruipen ook even op het podium

(Epernayplein - gratis). De Koninklijke Muziekkapel van de Gidsen en de collega’s van de Marine houden een taptoe

met twee buitenlandse militaire kapellen (zaterdag 2 juli, 19 u. - Blankenberge - 10 euro, met lerarenkaart 8 euro). Het Blue Note Festival aan Zee blaast drie big bands naar De Haan op zaterdag 9 juli (17 u.) en zondag 10 juli (11 u.) (dagticket:

20 euro, met lerarenkaart 15 euro). Kneistival blaast uit is het gratis pop- en rockfestival in Knokke-Heist. «Uitblazen» zet kaarsen op de twintigste verjaardagstaart van Kneistival: vrijdag 29 en zaterdag 30 juli op het evenementenstrand van Duinbergen. Yannis Markopoulos componeert ter gelegen-heid van Uitblazen een nieuw werk voor 120 muzikanten. Grieks Vlaams? Of Vlaams Grieks? Maak het zelf uit op zaterdag 3 en zondag 4 september op de Burg in Brugge (dagticket: 15 euro, met lerarenkaart 12 euro). Ontdek hoe een marginale New Yorkse subcultuur een populaire muziekstroming wordt. Uitblazen Locofl ows Festival sampelt op zaterdag 10 en zondag 11 september hiphop met graffi ti en breakdance (gratis toegang - Het Entrepot - haven Brugge).Meer info: www.uitblazen.be - tickets: tel. 070 22 50 05 - Leer-krachten krijgen korting voor alle tickets die zij bestellen. Vermeld het nummer op je lerarenkaart.

Zet je tanden in Brugse musea �De Brugse museumkookpotten staan volop te pruttelen.Vanaf oktober 2005 smullen kleuters (2de en 3de klas) en leerlingen uit het lager onderwijs van de musea. Per leeftijdsgraad is er een uitgebreid menu. Staan alvast op de kaart: het Groeningemuseum, het Sint-Janshospitaal, het Bruggemuseum - Gruuthuse en het Museum voor Volkskunde. In de atelierruimte gaan kinderen aan de slag met klei, stof, verf of inkt. Misschien kruipen ze in de huid van fi guren die ze in het museum ontmoetten. Alles gebeurt op maat van de groep en met de hulp van een ervaren atelierbegeleider. Een bezoek van 90 min. bestaat uit een rondleiding en een actief moment. Deelname is mogelijk van dinsdag tot vrijdag, van 9.30 tot 11.00 u. of van 13.45 tot 15.15 u. Per klas van maximum 25 leerlingen betaal je 65 euro, materiaal en begeleiding inbegrepen.Mail [email protected] voor meer info. In september krijg je dan het vol-ledige museummenu. Meer info op www.brugge.be/musea

Handboeken voor Afrika �In Bangui, de hoofdstad van de Centraal Afrikaanse Republiek, staat een secundaire school die verbroederd is met het Don Boscocollege uit Zwijnaarde. De school heeft een afdeling hout en een afdeling bouw en sinds kort ook een afdeling elektriciteit. Het Don Boscocollege zoekt Franstalige handboeken om aan deze school te bezorgen. Liefst handboeken die

in die richtingen van pas komen, maar ook handboeken technisch tekenen zijn welkom, want ginds quasi onvindbaar.

Meer info bij [email protected] - tel. 050 27 64 16

HERR S

EELE

PUBLIEKSW

ERKING

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

Sax on the beach.

Waarom zitten vaders zo lang op het toilet?

DAVIDSFONDS/INFODOK

Zelf aan de slag na een Brugs museumbezoek.

Page 20: Klasse voor Leraren 156

Goedkoper beestjes kijken �Wat doen beverratten met hun lange tanden? Hoe nemen olifanten een douche? Wat doen hertenzwijnen met babyolie? De korte ontdekkingstochten in de Antwerpse Zoo verrassen de bioloog in jou. Plaats en uur van vertrek staan op het dagprogramma dat je aan de ingang ontvangt.Planckendael heeft een nieuw stuk Zuid-Amerika. Je komt dicht bij de goud-kopleeuwaapjes. Een uitstap naar Muizen leert jou meteen hoe mara’s, boshondjes en capybara’s er uitzien. Houders van de lerarenkaart krijgen 25 procent korting op de individuele en ge-zinsabonnementen. Met een abonnement krijg je iedere dag gratis toegang tot de Zoo en tot Planckendael. De postbode levert 4 keer per jaar het tijdschrift af en je mag 1 keer op bezoek achter de schermen. Andere voordelen, zoals gratis toegang in buiten-landse dierenparken, staan opgesomd in een brochure. Opgelet: de korting is niet meer geldig voor abonnementen die reeds lopen voor het seizoen 2005-2006. Voor een eenmalig bezoek betaalt de houder van de lerarenkaart het groepstarief.Meer info? Ledenservice Zoo Antwerpen - Kon. Astridplein 26 - 2018 Antwerpen - tel. 03 202 45 63 - [email protected] - op www.lerarenkaart.be verneem je uitgebreid hoe je een abonnement neemt

Buitenbeen �Vanaf september is er een nieuw maandblad voor leerlingen vierde, vijfde en zesde klas lager onderwijs. «Buitenbeen» wordt een magazine over de natuur van bij ons, een speelse kennismaking met de natuur, waarbij je leerlingen planten en dieren ontdekken als boeiende wezens. Er is plaats voor ver-halen, gedichten en posters. De eerste jaargang krijgt als overkoepelend thema «de tuin».Op de bijhorende website www.buitenbeen.net vinden je leerlingen verrassende aanvullingen, met actualiteit over de natuur, proefjes, spelletjes, screensavers, wedstrijden enz. Ze mogen trouwens zelf ook verslagjes en foto’s opsturen. Leerkrachten krijgen «Buitenwerk», een maandelijkse hand-leiding met lessuggesties en kopieerwerkbladen. Hiervoor zoekt Uitgeverij De Eenhoorn nog medewerkers (zie p. 25 in dit nummer).www.buitenbeen.net - hier kan je ook een gratis proefnummer aan-vragen - een jaargang (10 nummers) kost 20 euro (18,50 euro per leerling als je voor de hele klas bestelt)

Lekker in je vel �Is massage thuis en in de klas voor en door kinderen taboe in het post-Dutroux-tijdperk? Nee, vindt gepensioneerd kleu-terleidster Bernadette Colard. Ze trekt van school tot school om kleuters vanaf 4 jaar te leren zichzelf en hun klasgenootjes te masseren. Dit bevordert de energiedoorstroming in het lichaam, waardoor de kinderen zich gemakkelijker en langer kunnen concentreren in de klas én zich gewoon lekkerder in hun vel voelen. In «Lekker in je vel» beschrijft Colard de technieken stap voor stap (met tekeningen van Myriam Deru). Het boek is geschikt voor leerkrachten en ouders. Met extra tips achteraan.‘Lekker in je vel’ (12,95 euro), Bernadette Colard - verkrijgbaar in de handel - uitgeverij Clavis - www.clavis.be - www20.brinkster.com/massageenfantsTien kleuterleiders winnen een gratis exemplaar. Mail [email protected] met je adres-gegevens en de klas waarin je lesgeeft. De onschuldige hand doet de rest.

20 KLASSE NR.156

Klasse-service �

➜ Info-avond KVSOp dinsdag 30 augustus (19 u.) kan je gratis kennis maken met het programma 2005-2006 van de Brusselse KVS. De in-fobrochure voor leerkrachten is beschikbaar vanaf 15 [email protected] - tel. 02 210 11 43

➜ CompostelaLeerlingen en leerkrachten wandelen van Porto naar Santiago de Compostela (de «Portugese» route), met voor en na de voettocht enkele stadsbezoeken (Salamanca, Coïmbra, Leon, Burgos). Er zijn nog een tiental plaatsen vrij. De reis vindt plaats van 1 tot 18 augustus.www.sui.be (projecten - schoolprojecten) - Sint-Ursula-Instituut O.L.V. Waver - Rudy Hendrickx - [email protected] - tel. 015 23 37 78

➜ InhaallessenTijdens de maanden juli en augustus kunnen leerlingen secundair onderwijs bij de Vereniging Vlaamse Leerkrachten inhaallessen volgen voor Frans, Engels en [email protected] - Marleen Geuens - tel. 03 237 65 59

➜ KaasGezocht: collega Brecht Verpoort zoekt de verfi lming van «Kaas» (Elsschot) door Orlow Seunke, voor een literatuur-project met vijfdejaars [email protected]

➜ Kandidaat-pleegoudersDringend gezocht: kandidaat-pleegouders die voor korte of langere tijd voor een pleegkind willen zorgen.www.jeugdzorgingezin.be - www.pleegzorg.be

➜ Niet voor kinderen«Niet voor kinderen» is de muzikale strijd tussen ouderwetse Alfred (zweert bij de opvoeding van het Welvoeglijke Kind) en «De Planken» (een popgroep voor kinderen). Samen met je leerlingen (lagere school) overtuigen «De Planken» Alfred ervan dat een popconcert wel degelijk een stijl- en zinvolle tijdsbesteding is.www.deplanken.com - meer info via [email protected] - reservaties via www.ajaproductions.be - [email protected] - tel. 03 230 09 20

➜ Huiswerk«Rakker(s)» biedt naschoolse opvang en huiswerkbege-leiding voor kinderen van 5 tot 15 jaar in huiselijke sfeer, eventueel zelfs met overnachting.Rakker(s) - tel. 0476 21 31 44 - Kris Meuris - Mechelsestraat 80 - 1840 Londerzeel

➜ Ridders en kastelenHeeft iemand de dvd of cd van «Kulderzipken»? Heeft er iemand bruikbaar materiaal rond het thema «ridders en kaste-len»? (toneelhoek, attributen, muziek, boeken, projecten…). Alles is meer dan welkom voor een schoolfeestproject.Lieve De Vos - [email protected] - Klim-Opschool Nieuwrode

Bloemen aan het strand �Hoe je de mooiste crêpepapieren bloemen maakt? Antwoord in «Bloemen aan het strand», met duidelijke kleurenfoto’s, tweetalig en geschikt voor iedereen van 3 tot 103 jaar. Duizendpoot Karin Van Hoorick (acteur, auteur, presentator, coach) verzamelde nog meer knutseltips in het vervolg, «Feest op het strand», met vooral tips om poppetjes te maken uit crêpepapier.‘Bloemen aan het strand / Feest op het strand’, Karin Van Hoorick - verkrijgbaar in de handel - uitgave in eigen beheer - www.karinvanhoorick.be - [email protected] - tel. 0478 21 72 45

Vijf leerkrachten met knutselgrage vingers kunnen een gratis exemplaar winnen. Mail [email protected] met je volledige adresgegevens en wacht op de postbode.

ZOO

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

Zitten er kikkers in je tuin?

UITGEVERIJ DE E

ENHOORN

KARIN V

AN HOORICK

Nu niet, schatje, de mensen kijken.

Knutselen met crêpepapier.

Page 21: Klasse voor Leraren 156

KLASSE NR.156 21

Werelddag van de Leerkracht �Woensdag 5 oktober 2005 is «Internationale Dag van de Leerkracht». Unesco zet hiermee wereldwijd het werk van de leerkrachten in de kijker. Dit jaar komt er een grote actie in Vlaanderen. Honderd bekende en honderd gewone Vlamingen worden leerkracht-voor-een-dag. Ze volgen eerst een uur les en kijken hoe het er anno 2005 op school aan toegaat. Ze leren over ontwikkelingsdoelen, vakoverschrijdende eindtermen, computers in de klas, ervaringsgericht leren enz. Daarna gaan ze zelf, met hun eigen ervaring en achtergrond, aan de slag en geven ze les: aan kleuters of studenten, in dorpsschooltjes en grote instituten, in algemeen, hoger, buitengewoon, technisch, kunst- en beroepsonderwijs.Talrijke bekende en onbekende Vlamingen hebben zich al gemeld. Minister van Onderwijs Frank Vandenbroucke doet ook mee, net als vele mensen uit wetenschap, cultuur, media, sociale en beroepsorganisaties.De actie wordt georganiseerd door de Vlaamse Unesco-commissie en Klasse, met de steun van het departement Onderwijs. Het zou leuk zijn als in de gastlessen één van de grote thema’s aan bod komt, waaraan Unesco wereldwijd werkt: sociale gelijkheid, ethische wetenschap, lokale informatie, diversiteit van culturen, vrouwen, vrede, jongerencultuur, zuiver water, levend erfgoed, gelijke onderwijskansen, toegankelijke kennis en duurzaam milieu.Oproep: Scholen die zich kandidaat stellen om op 5 oktober gast-leraars te ontvangen kunnen zich nu al melden via het formulier op www.klasse.be. Mensen die zelf wel eens even les willen geven vanuit hun eigen achtergrond (bedrijfsleven, werksituatie, inte-resse, hobby…) kunnen zich op dezelfde site melden. Nadien worden scholen aan lesgevers gekoppeld.

Een archeoloog in de klas �Sven Lambrecht is archeoloog en leerkracht. Hij neemt leerlingen van 6 tot 16 jaar mee naar de laatste ijstijd. In zijn tent van rendiervellen leert hij hen zelf vuur en prehis-torische werktuigen maken. Ga je mee op mammoetjacht of zie je meer in een creatieve sessie rotsschilderingen? De workshops duren een halve dag.Info via [email protected] of tel. 0499 23 98 00

Zandmannetjes �Vanuit het paleis van Albert II komt de architecturale pracht van België op je af. In De Muntschouwburg woon je een optreden bij. Je ontmoet beroemde landgenoten. Sagen en legenden weerklinken na een druk op de verhaalpaal. Van 2 juli tot 28 augustus staat België als zandsculptuur tentoon op het strand van Blankenberge. Wil je de sculpteurs aan het werk zien? Tijdens een «preview bezoek» leer je zand kneden tot monumenten. Dat kan van 15 juni tot 1 juli.Meer info: www.sculpta.be. Op vertoon van je lerarenkaart krijg je van 2 juli tot 28 augustus 1 euro korting voor alle gezinsleden.

Nocturnes in Talbot House �Talbot House in 1917: vermoeide soldaten ontspannen in Poperinge. Enkele dagen bannen ze het krijgsrumoer van de Ieperse frontstreek uit hun hoofd.Talbot House in 2005: vrijdag 12 en vrijdag 19 augustus (20 u) leidt een gids jou door het kleurrijke fotoalbum van rustkampen en veldhospitalen. Brief- en dagboekfragmen-ten getuigen van oorlogsrust en -onrust. Het ensemble «Kotjesfolk» roept met verhalen en muziek de Eerste Wereldoorlog op. Na deze bloemlezing wacht de projectie van een Concert Party, het soort vertoningen dat soldaten live bijwoonden net voor ze opnieuw naar het front trokken. Jij krijgt er een glaasje plinketty plonk bovenop.Talbot House - Gasthuisstraat 43 - 8970 Poperinge - elke vrijdag van juli en augustus open tot 21.30 u. Gratis toegang met lerarenkaart. Voor de nocturnes op 12 en 19 augustus krijg je 2 euro korting op vertoon van de lerarenkaart (8 i.p.v. 10 euro). Reserveren is aangewezen: tel. 057 33 32 28 of [email protected]

Brugge in de Hoge Venen �Hoe geef je het bos een facelift? Opsnoei, vormsnoei,

hoogtesnoei en dunningskap zijn belangrijke ingrepen. Hoe maken pissebedden, springstaarten en duizendpoten

humus? Het Bestuur der Burgerlijke Godshuizen van Brugge kocht in het begin van de twintigste eeuw 1 226 hectare

bossen in de provincie Luxemburg. Het OCMW stelt als erfgenaam een deel van deze natuur open voor het publiek.

In het r’Mesterbos (Ennal) vormen 20 informatieve panelen een didactisch wandelpad. Telkens als het stijgingspercentage

je adem doet stokken vind je zo een excuus om te rusten. Die rust leert jou iets over fotosynthese, everzwijnen, Vlaamse gaaien en saprofyten.Didactisch Wandelpad - Ennal (Grand Halleux, 6 km van Vielsalm) - gratis toegang - meer info: [email protected]

Eigen-aardig �«Eigen-aardig» laat jongeren van 9 tot 14 jaar op vakantie actief ken-nis maken met muziek, dans, theater, video, fotografi e en beeldend werken. Een zelf verzonnen verhaal op band opnemen, trommelen op olietonnen, een tekenfi lm maken, ridder en jonkvrouw spelen in een echt kasteel… De activiteiten vertrekken niet alleen vanuit de deelnemers, maar ook vanuit de omgeving, Ieper, de Westhoek, het West-Vlaamse platteland. Deze creatieve vakantie is een intiatief van ’t Speelhofke vzw en De Veerman vzw.«Eigen-Aardig» vindt plaats van 24 tot 30 augustus in ’t Wikhof, een gerestaureerde boerderij aan de rand van Ieper. Deelnemen kost 170 euro, alles inbegrepen. Er is een verminderd inschrijvingsgeld voor gezinnen met een laag inkomen.www.veerman.be/eigen-aardig - [email protected] - tel. 03 290 69 66

Mijn groeiboekje �Een actief doe-boekje voor en door leerlingen volgt elk kind doorheen de lagere school. Het geeft niet enkel persoonlijke gegevens over het kind (zichzelf voorstel-len, favoriete tv-programma, favoriete zanger...), maar ook info over zwemprestaties, lichamelijke groei enz. Je kan dit boekje gebruiken voor wiskundige wereldoriëntatie, leergebiedoverschrijdend werken of integratieactiviteiten, maar ook om te werken rond sociale en emotionele ontwikkeling, zelf-kennis, zelfontplooiing... Per leerjaar zijn er elf aspecten, met bij elke rubriek enkele opdrachten. Je kan de opdrachten inpassen in hoeken- of contractwerk.«Mijn groeiboekje» (Marc Boone) - Abimo Uit-geverij - 1,50 euro (minimumbestelling = 5 ex.) - beknopte handleiding voor leerkrachten op www.abimo-uitgeverij.comDrie leerkrachten winnen een gratis groeiboekje voor alle eersteklassers van hun school (volgend schooljaar). Stuur een mailtje naar [email protected] met je naam, klas en volledig adres én met het antwoord op de vraag: welk dier staat op de cover van het groeiboekje?

Steinerpedagogie �Vanaf september kan je een basisopleiding steinerpedagogie volgen. De opleiding is modulair en je kan de volledige opleiding (aangepast aan je onderwijsniveau) afron-den op drie à vier jaar. Je volgt algemene modules (menskunde, schoolorganisatie, levensbeschouwing) én modules op «jouw» niveau (klaspraktijk kleuter-, lagereschool- of bovenbouwpedagogie). De meeste modules staan ook open voor leerkrachten in niet-steinerscholen en voor studenten in de lerarenopleiding.

Meer info op www.steinerscholen.be of bij de Federatie van R. Steinerscholen in Vlaanderen vzw - [email protected] -

tel. 03 213 23 33

KLASSE

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

TALBOT H

OUSE

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

Op mammoeten jagen in de klas.

Ontdek het geheim van de saprofyt.

Gekocht op de groei.

De plinketty plink staat koud.

ABIM

O

Page 22: Klasse voor Leraren 156

(advertentie)

Stemmen onder de sterren �Je kan heel wat redenen bedenken om de cisterciënzerabdij van Villers te bezoeken. Ruïnes van 800 jaar terug, charmante tuinen, crypten, kapellen. Je kan een extra reden bedenken om de abdij ’s avonds te bezoeken. Als de duisternis valt, ondergaat de abdij een metamorfose. Tel daar sfeer-volle verlichting bij en muziek van 6 vocale gezelschappen en je komt op «Stemmen onder de Sterren» terecht. Ze begeleidden vroeger al Andrea Bocelli, Joe Cocker en John Miles. Nu brengen de 50 koorleden van Night of the Proms een acapella overzicht van hun eigentijdse werk. Op Cuba zou de elektriciteit zo vaak uitgevallen zijn, dat muzikanten hun instru-menten vocaal leerden nabootsen. Vocal Sampling bewijst dat met Cubaanse, Braziliaanse en Zuid-Afrikaanse melodieën. Het Mannenkoor van Sint-Petersburg zingt Tchaikovsky, Rachmaninov en Che-snokov. Hesperimenta (Toscane) speelt met stemtimbres. Hiermee creëren de koor-leden nieuwe talen. Overgrootvader zou best fi er zijn op Sofi a, Melanie, Amanda en Justin Von Trapp. Ze ontdekten hun vocale talenten toen ze zongen op het huwelijksjubileum van hun grootouders. 10- tot 14-jarigen bevolken het Kinderkoor van De Munt. Uit hun 2 cd’s brengen ze een best of.

Win vijf duo-tickets via www.lerarenkaart.be.

Wandelconcert Stemmen onder de Sterren - Abdij van Villers-la-Ville (Waals-Brabant) - donderdag 25, vrijdag 26 en zaterdag 27 augustus (18.30-22.35 u., vuurwerk om 23 u.) - www.stemmenonderdesterren.be. Leerkrachten betalen 31 (ipv 35) euro voor alle kaarten die zij vóór 15 augustus via het callcenter bestellen. Bel 02 736 01 29 en vermeld Klasse en het nummer op je lerarenkaart.

De onderwatervulkanen �De waanzinnige Warza wil alle onderwatervulkanen in de Atlantische Oceaan laten ontploffen om zo één super-continent te doen ontstaan, waarover hij baas zou spelen. Gelukkig is er Remi, zijn Indisch vriendinnetje Lamya en zijn vader Robert (die werkt op de Hogeschool voor Verge-vorderde Technieken). Zij kunnen misschien, met hulp van de Zes Levende Doden, dit plan verijdelen.«De onderwatervulkanen» is al de vijfde Remi-avonturenroman van Sabine De Vos voor kinderen van 9 tot 12 jaar. Het boek is verkrijgbaar in de boekhandel en kost 13,90 euro.www.sabinedevos.com - www.thehouseofbooks.comUitgever The House of Books en Klasse hebben vijf-tien gratis exemplaren klaar liggen voor geïnteres-seerde leerkrachten lager onderwijs. Mail naar [email protected], met je adresgegevens en de klas waarin je lesgeeft. De onschuldige hand doet de rest.

Rock- en Jazz �Jonge rock- en jazzfanaten (14 tot 20 jaar) kunnen zich tijdens de zomervakantie uitleven op hun favoriete instrument, een volle week intensief musiceren en theoretische én praktische kennis opdoen. Allround muzikanten Bob Van Vaerenbergh en Paul Prignot werken rond samenspelen in groepsver-band, improvisatie, compositie, arrangement enz. Er zijn individuele workshops en zangcoaching. Deelnemers heb-ben wel minimum M1 in de muziekacademie of drie jaar instrumentervaring.De Rock- en Jazzstages van Jeugd & Muziek Brussel vinden plaats van 10 tot 16 juli in Dworp (Destelheide) en van 11 tot 17 augustus in Vaalbeek (La Foresta). Deelnemen kost 330 euro (380 euro voor wie ook blijft slapen).Meer info op www.jeugdenmuziekbrussel.be - Philippe Broeckmeyer - [email protected] - tel. 02 507 83 44

22 KLASSE NR.156

Open Universiteit �Aan de studiecentra Open Universiteit in Vlaanderen vind je afstandsonderwijs op universitair niveau. Alle opleidingen zijn modulair opgebouwd. Je kan elk moment inschrijven, studeren waar en wanneer je wil en aan je eigen tempo.Meer info bij de universiteit van je keuze: UA - [email protected] / VUB - tfi [email protected] / LUC - [email protected] / Ugent - [email protected] / KULAK - [email protected] / KUL - [email protected] - zie ook www.ond.vlaanderen.be/hogeronderwijs/studenten/ou.htm

Energiecascade �Gezocht: klassen derde graad secundair onderwijs (ASO, TSO en BSO) die volgend schooljaar willen meewerken aan het project «Energiecascade». Als je meedoet, krij-gen je leerlingen op regelmatige tijdstippen via internet wetenschappelijke of technische vragen voorgeschoteld rond opwekking en overdracht van energie. Alles moet leiden tot een proefstand rond «omzetting van menselijke energie over hydrodynamische en hydrostatische energie naar elektrische energie».Meer info en kandidaturen op www.energiecascade.be - Hogeschool voor Wetenschap & Kunst - De Nayer Instituut - [email protected] - ing. Jef Verheyen - tel. 015 31 69 44

Filmbeleving in Vlaanderen �Heb je informatie in je bezit over fi lmvertoningen op school vroeger en nu? Of over bioscopen, bioscoopbezoek, fi lmvertoningen allerhande of fi lmbeleving en getuigenis-sen over bioscoopbezoek? Dat materiaal is misschien bruikbaar voor een nieuw, grootschalig onderzoek naar bioscoopexploitatie en fi lmbeleving in Vlaanderen, van 1895 tot vandaag. Universiteit Antwerpen en Universiteit Gent zullen hier samen drie jaar aan werken.Meer info: www.psw.ugent.be/comwet/wgfi lmtv/wgfi lm&tvNL/onderzoek/beeldcultuur.php - www.ua.ac.be/main.asp?c=*CWONZ&n=24655&ct=024162&e=t59819 - alle reacties welkom bij de onderzoekers via [email protected] (provincies Antwerpen, Limburg, Vlaams-Brabant) en [email protected] (Oost- en West-Vlaanderen en Brussel)

Leefsleutels �«Leefsleutels» maken je leerlingen weerbaar tegen nega-tieve invloeden van buitenaf. De verschillende publicaties, acties en vormingen werken allemaal rond zelfbeeld, zelfvertrouwen, vertrouwen in de ander, keuzes maken, omgaan met gevoelens, samenwerken, vriendschapsre-laties enz. Voor het basisonderwijs zijn er bijvoorbeeld de programma’s «Toeka» (sociale vaardigheden) en «Miembo» (welbevinden). Daarnaast zijn er dossiers en pedagogische vormingdagen rond dood en rouw («Als de dood voor de dood op school?»), pesten («Pesten stoppen stap voor stap»), seksueel misbruik («Een groot geheim in een klein hoofdje») en faalangst («Bang voor faalangst?»).In het secundair onderwijs is er het basisproject «Leef-sleutels voor jongeren», aangevuld met thema-publicaties (en trainingen voor leerkrachten) rond kennismaking en groepsvorming, weerbaarheid, vriendschap en omgaan met verschillen. Voorts zijn er ook voor het secundair onderwijs aparte projecten rond pesten («Een schreeuw om hulp»), sterven en leven («Wat nooit verloren gaat») en verkeer («Verkeer(s)wijzer»).Je vindt alle info op www.leefsleutels.be of via [email protected] - vzw Leefsleutels - tel. 015 45 94 20Jammen en chillen voor jonge muzikanten.

Elektriciteit opwekken met lichamelijke inspanningen.

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

DE N

AYER INSTITUUT

JEUGD EN MUZIEK B

RUSSEL

STEM

MEN ONDER DE STERREN

Rock Werchter voor gevorderden.

Page 23: Klasse voor Leraren 156

KLASSE NR.156 23

Prijs Karel Verleye � Je bent universiteits- of hogeschoolstudent en hebt dit of vorig schooljaar een eindwerk over Europa geschre-ven. Doe dan mee aan de «Prijs Karel Verleye» en win een cheque van 1.000, 500 of 250 euro. Je stuurt twee exemplaren van je eindwerk aan Stichting Ryckevelde. Niet-gepubliceerde, Nederlandstalige werken die op een originele manier focussen op «de vergeten factoren» van Europa staan centraal. Met deze wedstrijd wil Stichting Ryckevelde meer aandacht voor de sociale, culturele, edu-catieve, religieuze en ethische dimensie… in de Europese samenwerking. Inschrijven kan tot 1 augustus 2005.Info bij Stichting Ryckevelde - tel. 050 35 27 20 - www.ryckevelde.be

Geef je mening �Vind je de Europese Grondwet een succes of eerder een fi asco? Verwacht je dat de Grondwet belangrijke gevolgen heeft voor je dagelijkse leven of lig je hier helemaal niet van wakker? Laat je stem horen en mail je mening of je vragen door aan Infopunt Europa te Gent. De meest inspi-rerende en treffende uitspraken laat het Infopunt drukken op affi che en zullen enkele weken voor het debatcafé op 14 september in het straatbeeld te zien zijn. Die dag zullen bekende en minder bekende Oost-Vlamingen samen met jou hun standpunt over de Europese grondwet verdedigen in de Balzaal Vooruit te Gent (van 19u tot 21u). Infopunt Europa, provinciebestuur Oost-Vlaanderen en stad Gent en Kunstencentrum Vooruit tekenen voor de organisatie. Mail naar [email protected] - Infopunt Europa Gent - tel. 09 267 70 10

Groendvie skoep �Je zegt «Groendvie skoep», maar je schrijft «Grundt-vig-Scoop». Dit is geen Deense taalles, maar wel het gloednieuwe informatieblad dat leerkrachten, begeleiders en organisaties uit het Vlaamse volwas-senenonderwijs wil informeren over de Europese actie «Grundtvig». Je leest er meer over internationale projecten en mobiliteitsbeurzen van collega’s uit de volwassenensector en krijgt tips over het Europese programma «Grundtvig». Het tijdschrift komt vier maal per jaar in je brievenbus. Je kan je gratis abon-neren via het Vlaams Grundtvig-Agentschap. Voor snelle aankondigingen (uitnodigingen voor contactse-minaries, …) kan je ook de gratis e-brief «Grundtvig-talk» aanvragen.Info en abonnementen via [email protected] - tel. 02 553 98 36 - www.vlaanderen.be/socrates

Nu reeds aan te kruisen op je internationale kalender: de Grundtvig-beurs op 20 oktober in Brugge. Dan kan je kennismaken met Europese projecten voor volwas-seneneducatie. Inschrijven via www.ryckevelde.be - [email protected] - tel. 050 35 27 20

Europese Dag van de Talen � Je wil meer weten over het vroeg vreemdetaalonderwijs in Vlaanderen. Hou dan alvast 26 september in je agenda vrij. Dan is er voor de derde maal «Europese Dag van de Talen». Je kan die dag actief deelnemen aan het congres over vroege vreemdetaalinitiatie en taalonderwijs. Maar het overlegplatform van «Europese Dag van de Talen» nodigt je vooral uit om met je leerlingen deze en volgende dagen extra talig te werken. Info en spelsuggesties op www.ond.vlaanderen.be/edt - tips over taalinitiatie op www.taalinitiatie.be

Ben je leerkracht, directeur, begeleider, inspecteur, lerarenopleider, ouder uit het basisonderwijs of de eerste graad secundair onderwijs en heb je ervaring met vreemdetaalinitatie of vroeg taalonderwijs? Dan kan je ook mee sturing geven aan de Europese Dag van de Talen 2005. Mail naar [email protected] - [email protected] - [email protected]

Fun met talen �Spaans leren in Barcelona? Een Engelse stage in

Malta? Of liever een intensieve cursus Frans in Mont-pellier? Kies je favoriete taal, locatie én cursusformule

via www.taalreizen.com en dan wegwezen… Interlingua biedt een aantal van deze buitenlandse taalstages ook aan

jongeren aan. Je laatstejaarsstudenten uit het middelbaar onderwijs kunnen zelfs een jaartje les volgen aan een

Amerikaanse «High School».Info via [email protected] - tel. 02 280 15 67 - www.taalreizen.com

Op zoek naar extra vakantietaaltips? Surf naar www.klasse.be

Zet nu al je rugzak klaar. Vergeet zeker niet de picknick voor je daguitstappen. Klasse schenkt daarom een drinkbus ca-deau aan vijf lezers. Mail voor 4 juli naar Klasse-Internationaal - [email protected]. Een onschuldige muis klikt vijf winnaars aan die je vanaf 7 juli vindt op www.klasse.be\winnaars.

Zomerseminarie in Burgenland �Van 10 tot 16 juli kunnen leerkrachten Duits deelnemen aan een zomerseminarie in Schlaining (Oostenrijk). Op het programma staan lezingen, debatten en workshops rond literatuur, muziek, wetenschap, minderhedenpolitiek enz., aangevuld met excursies (Hongarije, Neusiedlersee) en een cultureel programma.Deelnemen kost 225 euro in tweepersoonskamer (alles inbegre-pen, behalve reiskosten - eenpersoonskamer: 260 euro; leer-krachten Duits onder de 35 jaar: 175 euro in tweepersoonskamer).Meer info en inschrijvingen: [email protected] - www.bgdv.be

Werk en reis in Australië �Je bent absolute Australië-fan én maximum 30 jaar. Vraag dan nu een «Working Holiday Visa» aan. Hiermee kan je tot 12 maanden in Australië verblijven én werken (om de reis te bekostigen). Via het programma «Jobs and Travel» helpt WEP - World Education Program - je met allerlei praktische zaken zoals vervoer, huisvesting, verzekering én het zoeken naar een job. Info via www.wep.org - tel. 02 534 53 36 - [email protected]

Extra Time �Jonger dan 26 jaar en zin om een andere cultuur te leren kennen? Kies dan voor «ExtraTime», een Vlaams subsidieprogramma waarmee je een eigen project kan starten in het buitenland. Je zoekt vooraf lokale partners (organisaties, verenigingen of personen…) waarmee jij en eventueel nog vier andere jongeren ter plaatse samenwerken gedu-rende vier tot dertien weken. Het gaat om vrijetijdsprojecten (geen schoolprojecten of commerciële initiatieven) waarbij het leren kennen van elkaars cultuur centraal staat. Na je terugkeer moet je bereid zijn je ervaringen met anderen te delen. Wil je meer weten over ExtraTime, dan kan je gratis inschrijven voor een info-avond bij JINT vzw, coördinator internationale jongerenwerking. De eerstvolgende info-sessie is op 7 september. JINT vzw zorgt ook voor begeleiding en opvolging van je project. De eigenlijke subsidieaanvraag dien je in bij de afdeling Jeugd en Sport van de Vlaamse Gemeenschap (tot drie maanden voor je vertrek). Info en begeleiding projecten via JINT vzw

- [email protected] - tel. 02 209 07 20 - www.jint.be - projectaanvraag via Jeugd en Sport - [email protected] -

tel. 02 553 41 42 - www.jeugdbeleid.be

Koning Albert II-laan 151210 Brussel

tel. 02 553 96 99 - fax 02 553 95 [email protected]

GETTY IM

AGES

Europees gaan met Grundtvig

Page 24: Klasse voor Leraren 156

(advertentie)

DynaMo² �Meer dan 500 scholen willen volgend schooljaar een DynaMo²-project organiseren. Via DynaMo² kunnen die projecten fi nanciële ondersteuning krijgen voor hun groen, democratisch, muzisch, gezond of bedrijvig

project. Op dit ogenblik bekijkt de jury alle voorstellen. Half juni krijg je bericht, zodat je nog voor de zomervakantie weet of je idee al dan niet fi nanciële steun krijgt.Ter herinnering: wie dit schooljaar zo’n project heeft georganiseerd, stuurt zijn evaluatie vóór 15 juli naar [email protected]

Dubbelfocus beeld �«Dubbelfocus beeld» dompelt (toekomstige) leerkrachten onder in de wondere wereld van hedendaagse kunst én geeft nieuwe impulsen om je leerlingen met kunst in contact te brengen. Tijdens een bezoek aan het MuHKA sta je oog in oog met kunstwerken die hun eigen taal spreken. Je leert beschrijven en ontleden, associëren en interpreteren, refl ecteren en fi losoferen en verbanden leggen met maatschappelijke thema’s. Een dubbele focus: op de leraar als cultuurparticipant én als cultuurbegeleider.Het Muhka ontwikkelde Dubbelfocus met ondersteuning van Canon Cultuur. Een actiedag Dub-belfocus kan je nu al reserveren voor je team of je klas. Een halve dag kost 10 euro, een hele dag 16 euro per deelnemer (toegang, gids en MuHKA infopakket inbegrepen; geen lunch of drank).Info en reservaties bij Administratie interne publiekswerking MuHKA - Leuvenstraat 32 - 2000 Antwerpen - tel. 03 260 99 90 - [email protected]

Dubbelfocus muziek �Spreekt muziek je meer aan dan beeld of ben je er minder vertrouwd mee? «Dubbelfocus muziek» biedt toekomstige leerkrachten een speelse ondersteuning rond klanken, geluiden en muziek. Hoe ga je met jonge leerlingen speels om met muziek? Hoe wakker je spon-tane muziekbeleving aan, hoe stimuleer je die beleving? Samen nieuwe mogelijkheden zoeken, variaties op bestaande of nieuwe methodes en onderzoeken hoe bepaalde spelen of onderdelen binnen je lespraktijk passen, is de leidraad van dit project.Voor volgend academiejaar zoeken Canon Cultuurcel en organisator Musica vzw een aantal experimenteerscholen lerarenopleiding kleuter- of lager onderwijs. Geïnteresseerden nemen contact op met Musica - Annelies Luyckx - Toekomstlaan 5B - 3910 Neerpelt - tel. 011 61 05 10 - [email protected]

Blikopener II �Hoe kijk je naar een schilderij? Wat is een museum? Is elk geluid muziek? Hoe maak je een fi lm? Is stilstaan ook bewegen? Wat is een decor? Met de klas voor het eerst naar een museum, een theatervoorstelling, een concert, een dansvoorstelling of een fi lm gaan, is een onvergetelijke ervaring. Kinderen praten honderduit over hun belevenissen. Maar ze stellen ook veel vragen. En hoe ga je als leerkracht of begeleider hiermee om? Hoe bereid je een bezoek voor?Blikopener laat kinderen uit het lager onderwijs (6-12 jaar) op een interactieve manier kennismaken met beeldende kunst, drama/theater, muziek, beweging/dans en multimedia. Voor elk van deze vijf kunstvormen is er een leerkrachtenmethode, ontwikkeld i.s.m. ervaren docenten en kunstenaars. In de klas bekijk je elke kunstvorm vanuit een originele spelvorm, wat het bezoek aan het museum of het theater nog boeiender maakt. Voorts biedt Blikopener meer dan 100 creatieve opdrachten om nadien in de klas te gebruiken. De methode sluit aan bij de eindtermen en leerdoelen muzische vorming van het lager onderwijs.

600 leerkrachten uit het lager onderwijs maakten al gratis kennis met Blik-opener beeld en drama. Zij ontdekken volgend schooljaar de methodes en

studiedagen media, muziek en beweging/dans. Wie de eerste sessies heeft gemist, kan in december uitzonderlijk én eenmalig een gratis inhaalsessie bijwonen in de vijf Vlaamse provincies (max. 200 leerkrachten).Meer info en inschrijvingsformulier op www.canoncultuurcel.be (snel inschrijven is de bood-schap)

Ontwerp een postzegel �Zin om met je kinderen creatief aan de slag te gaan met kunstige of originele postze-gelontwerpen? De Post organiseert een tekenwedstrijd voor leerlingen basisonderwijs. De opdracht: teken de postzegel Europa (voor volgend jaar), met als thema «De kijk van kinderen op het samenleven van Belgen en migranten».Je leerlingen maken een tekening, schildering, collage of een andere techniek, op A4-for-maat. Je stuurt die vóór 1 augustus naar Postzegels & Filatelie-Uitgiften-Wedstrijd Europa 2006 - E. Walschaertsstraat 1 - 2800 Mechelen. Op de achterkant van elk werkstuk vermeld je naam, adres en leeftijd van de leerling. Die krijgt zijn inzending niet terug!De winnende tekening verschijnt in 2006 op miljoenen exemplaren. Tien laureaten vallen in de prijzen.Meer info bij cel Uitgiften - Guy Collard - tel. 015 28 58 05 of Bart Janssen - tel. 015 28 58 06

CANON CULTUURCELJan Staes - Dirk Terryn - Jan Luyten - Koning Albert II-laan 151210 Brussel - tel. 02 553 96 63 - fax 02 553 96 [email protected] - www.canoncultuurcel.be

Page 25: Klasse voor Leraren 156

KLASSE NR.156 25

Gezocht �

➜ BuitenwerkersGezocht: leerkrachten vierde, vijfde of zesde klas lager onderwijs die willen meewerken aan «Buitenwerk», de maandelijkse handleiding bij «Buitenbeen», een nieuw natuurmagazine met interactieve website (www.buiten-been.net - zie p. 20 in deze Klasse).Uitgeverij De Eenhoorn - [email protected] - tel. 056 60 54 60

➜ Leerkracht Nederlands/TalenGezocht: vastbenoemd leerkracht SO (Nederlands of moderne talen) voor detachering naar vzw AFS, een intercultureel uitwisselingsproject voor jongeren. Erva-ring met onderwijs, ICO en vormingswerk aanbevolen. Start: 1 september.Meer info en kandidaturen (met cv) bij Anne Mees - [email protected] - www.afsvlaanderen.be (vanaf half juni vind je AFS in Mechelen, vlakbij het station)

➜ Coördinator eTwinningGezocht: een gemotiveerd medewerker om het Europees eTwinning te coördineren (promotie, scholen begeleiden, didactisch materiaal aanmaken, Europees overleg…).Meer info en kandidaturen (met cv) tot eind juni via [email protected] - KlasCement - tel. 0497 43 52 33

➜ CoördinatorGezocht: coördinator/educatief medewerker voor de Provinciale Materialenbank vzw, een pedagogisch-didactische bibliotheek, met documentatie, leermiddelen en vorming rond de multiculturele samenleving. Start: 1 september.www.provincialematerialenbank.be - meer info en kandidatu-ren vóór 17 juni bij Ilse Verheecken - [email protected] - tel. 03 270 33 00

➜ Intaker/projectmedewerkerGezocht: één Intaker (oriënteren kandidaat-studenten Nederlands) en één projectmedewerker hoger onderwijs voor het Huis van het Nederlands in Brussel.www.huisnederlandsbrussel.be

➜ BemiddelaarsGezocht: kandidaten voor 13 Bemiddelingscommissies voor Bijzondere Jeugdbijstand. Ze bemiddelen tussen ouders, minderjarigen, consulenten of hulpverleners in problematische opvoedingssituaties. Start: 1 december (voor 5 jaar).Meer info via [email protected] - tel. 02 553 33 29 - www.vlaanderen.be/welzijnengezondheid - kandidaturen vóór 17/8 bij Afdeling Bijzondere Jeugdbijstand (kamer 315) - Markiesstraat 1 - 1000 Brussel - fax 02 553 34 15

➜ Leerkrachten Frans/DactyloGezocht: leerkrachten Frans voor taalvakanties (juli-augustus) en leerkrachten dactylo (volgend schooljaar).Meer info en kandidaturen (met cv) bij V. Verstraelen - [email protected] - tel. 03 480 85 18

➜ AnimatorenGezocht: sportieve/creatieve animatoren voor kinderen, jongeren en volwassenen in een Belgische hotelgroep in Egypte, zowel tijdens de zomervakantie als contractuelen (één jaar). Talenkennis (vlot Frans, mondje Engels, Duits en Arabisch) [email protected]

➜ ZomerleerkrachtenGezocht: kleuterleiders (die Frans of Engels spreken) en computerleerkrachten voor een reeks zomerkampen. Andere geïnteresseerden ook welkom.vzw Free-Time - Anneriet Piedfort - tel. 09 233 77 88

➜ VrijwilligersGezocht: vrijwilligers voor de ontvangst van klasgroepen aan het dorp Doel: lesmappen (her)opmaken, dagpro-gramma’s uitwerken enz.Meer info via [email protected]

Gevoelsmobiel �Een rollenspelpaneel, een muziekpaneel, een poëziepa-

neel en een spelpaneel vormen samen de «Gevoelsmo-biel», een mobiele kast met uitschuifbare elementen. In elk

paneel komen de gevoelens blij, bang, boos, verdrietig op een speelse manier aan bod, met veel ruimte voor creativiteit.

Pictogrammen helpen jonge kinderen die nog niet kunnen lezen en alles is makkelijk opbergbaar.

Bij dit project hoort een lessenmap voor de kleuters en alle graden van de lagere school. Het project is ontwikkeld in Vrije Basisschool De Cirkel (Humbeek), met steun van DynaMo². Vanaf volgend schooljaar is het project beschikbaar voor andere scholen.

Meer info via [email protected] - Marc Nouwen, zorgcoör-dinator - tel. 02 269 39 41

Sporen van 1302 �Je wandelt op je eigen tempo door Kortrijk. Onderweg krijg je via een audiogids verhalen over 1302. De verteller is de oude Gwijde van Dampierre, graaf van Vlaanderen. Je hoort een menselijk verhaal over familie en vrienden, ridders en jonkvrouwen, moed en eer, mirakels en romantiek…De wandeling start in de Groeningeabdij. Daar kijk je eerst naar de historische fi lm «1302. De slag». Je omzwervingen door Kortrijk brengen je in het Begijnhof, de Onze-Lieve-Vrouwekerk (de Gravenkapel), de Sint-Michielskerk, het Halletorentje, het Stadhuis, de Maagd van Vlaanderen enz.De wandeling duurt ongeveer twee uren. Voor schoolgroepen derde graad lager onderwijs en eerste graad secundair onderwijs is er een educatief pakket, met aangepast audiogids en opdrachten.Dit project start op 18 juni. Schoolgroepen betalen 1 euro per leerling.Erfgoedcel Kortrijk - [email protected] - Véronique Lambert - tel. 056 27 74 24

Water breekt te Brugge �Menselijke lijven, daarmee loopt het centrum van Brugge tijdens vakantiedagen vol. Momenteel staat het lichaam extra in de kijker dankzij Corpus ’05. Isaac Meyer was een gynaecoloog avant-la-lettre. Zijn verzameling boeken biedt een overzicht van de verloskunde sinds de Middeleeuwen. Medische instrumenten, tekeningen en schilderijen laten je binnenkijken in de perceptie van zwangerschap in de negentiende eeuw. De tentoonstelling «Isaac. Portret van een negentiende-eeuwse Brugse chirurg, gynaecoloog en kunstliefhebber» is gratis toegankelijk.Site Oud Sint-Jan (zaal Strauss) - Mariastraat 38 - 8000 Brugge - www.hoebevaltbrugge.be

Scientists@work �Elke leerkracht ASO, BSO, KSO en/of TSO kan zijn leerlingen tweede of derde graad inschrijven voor het wetenschapsproject «Scientists@work». Je kan dan met je leerlingen (max. 15) een wetenschappelijke proef uitvoeren in een écht labo. Dit school-jaar hebben meer dan 1 800 leerlingen de labosfeer opgesnoven.Op www.scientistsatwork.be vind je het inschrijvingsformulier. Je krijgt dan een infopakket toegestuurd van initiatiefnemer Vlaams Interuniversitair Instituut voor Bio-technologie (VIB). VIB brengt je ook in con-tact met de begeleidende wetenschapper(s) om concrete afspraken te maken (tussen oktober en maart 2006). Achteraf maak je een verslag, met projectbeschrijving, resul-taten, bedenkingen, interacties met andere wetenschappers enz. Die verslagen komen in een speciaal boek (op de website vind je een boel voorbeelden). Half april selecteert een jury tien laureaten. De laureaten stellen hun project voor op een slothappening op 24 mei in Universiteit Gent. Voor de drie

hoofdwinnaars is er dan een mooie prijs.Je vindt alvast alle info op www.scientistsatwork.be - je kan daar online inschrijven vanaf

19 september, 13 u.

Blij, boos, bang en verdrietig.

Met de graaf als gids.

VBS DE CIRKEL

ERFGOEDCEL K

ORTRIJK

Page 26: Klasse voor Leraren 156

(advertentie)

Pak je pen en fl uister �Leerlingen tweede en derde graad lager onderwijs kunnen al voor de tiende keer deelnemen aan de verhalenwedstrijd «Pak je pen». De deelnemers schrijven een ori-gineel verhaal (max. 2 pagina’s) over hun eigen ervaringen, fantasieën of dromen, waarbij het centrale thema «gefl uister» een belangrijke rol speelt.De deadline is 15 november. De jury (o.a. Bart Moeyaert, André Sollie en Sabine De Vos) selecteert 50 winnaars (25 uit elke graad). Die krijgen een boek, een boekenpakket voor de klas en publicatie van hun verhaal in een speciaal bundel. De 10 toplaureaten (5 uit elke graad) winnen een boekenpakket plus een verblijf voor het hele gezin in Disneyland Parijs, een dagtrip met 20 vriendjes/familieleden naar Disney-land Parijs of individuele toegangstickets voor Disneyland Parijs. De prijsuitreiking vindt plaats voorjaar 2006.«Pak je pen» is een initiatief van ECI, met steun van Stichting Lezen, Het Nieuwsblad en KidCity. Voor elk verhaal schenkt ECI 1 euro aan Cliniclowns. Deelnemen kan met de hele klas of individueel. Je kan online deelnemen op www.kidcity/pakjepen of op www.nieuwsblad.be/yo (enkel individuele deelnemers). Leer-krachten kunnen de verhalen van hun leerlingen ook bundelen en opsturen naar ECI - Pak je pen - antwoordnummer 2000/10 - 2000 Antwerpen 1 (frankeren hoeft niet)

Opvallen in het verkeer �Geef je klas op uitstap een verkeersveilige boost. Vijf leerlingen in een klasgroep met een fl uohesje en je bent letterlijk gezien. Doe alle leerlingen die met de fi ets naar school komen een refl ecterende slap-wrap (armband) of lintster (hanger) cadeau. De hele schoolomgeving krijgt zo een verkeersveiliger uitzicht.Levenslijn-Kinderfonds heeft goedgekeurd, kwaliteitsvol en modieus materiaal in huis. Walter Van Beirendonck is de ontwerper.Bestel refl ecterende stickers (3 euro), lintsterren (3 euro), slap-wraps (5 euro) of hesjes (12 of 15 euro) via de site van de Lerarenkaart - www.lerarenkaart.be - daar haal je een bestel-formulier op - bij elke aankoopschijf van 100 euro krijg je een gratis «Fietsgids voor kids» met 10 kindvriendelijke fi etsroutes in Vlaanderen. De actie loopt tot 31 oktober (zolang de voorraad strekt) - meer info op www.levenslijnkinderfonds.be

Link je les �Op de cd-rom «Link je les!» vind je een inventaris van didactisch materiaal voor de lessen niet-confessionele zedenleer (ncz). Handleidingen, brochures, boeken, tijdschriften, cd-roms, video’s… zijn overzichtelijk gerangschikt, op basis van het leerplan nzc, per themaveld en per thema. Op de cd-rom zit een handige zoekfunctie en je kan per thema informatie down-loaden en uitprinten. Voorts vind je er links naar uitgeverijen en organisaties.Bij de cd-rom is ook een affi cheset beschikbaar die de verschillende themavelden visualiseert. Een leuk hebbeding om je klaslokaal educatief te decoreren.«Link je les!» is een initiatief van Samenspel; de Oudervereni-ging voor de Moraal vzw en V-S.H.O.P. vzw. De cd-rom kost 15 euro, de affi cheset 10 euro. Voor cd-rom plus affi cheset betaal je 20 euro; prijzen telkens verzendingskosten niet inbegrepen.Meer info en bestellingen op [email protected] - www.vrijzinnighumanisme.be - Britt Ballings - tel. 03 233 70 32

26 KLASSE NR.156

Scholeke gezocht? �Op zoek naar een originele plek voor teamdagen, leefdagen, pedagogische studiedagen, meerdaagse verblijven? Zin om in een groene omgeving op een boogscheut van de snelweg workshops, cursussen, creadagen enz. voor kinderen, jongeren of volwassenen te organiseren?’t Scholeke van de Veedijk (Meerhout) is misschien de locatie die je zoekt. Dit gemeenteschooltje sloot vorig jaar zijn deuren, maar krijgt nu dankzij vrijwilligers en gemeentebestuur een nieuwe bestemming. Je kan er beschikken over drie ruime (klas)lokalen, een uitgeruste keuken (tot 60 personen), een sportzaaltje, een speelplaats en een groot grasveld. De prijzen zijn democratisch, vanaf 2006 zijn meerdaagse verblijven mogelijk.vzw Veeduc - Ludo Dauwen - [email protected] - tel. 014 86 73 34

Examinatoren gezocht �Gezocht: examinatoren voor de vakken Frans, Spaans, Nederlands, Duits, Engels, psychologie, verpleging, au-dio-visuele vorming, fotografi e, brood- en banketbakkerij, toegepaste informatica (microsoft offi ce) en informatica-beheer (visual basic, databanken, java, netwerken). Niet alleen leerkrachten in actieve dienst, ook leerkrachten TBS of leerkrachten die minder dan vier jaar gepensioneerd zijn komen in aanmerking.Je neemt dan als jurylid deel aan de werkzaamheden van de 3de afdeling van de Examencommissie van de Vlaamse Gemeenschap. De jongeren die hier examens afl eggen, dingen naar een einddiploma secundair onderwijs BSO, TSO of KSO. Kandidaat-juryleden moeten dus minstens één jaar hebben lesgegeven in de derde graad TSO en KSO of in het zesde of zevende jaar BSO.De Examencommissie organiseert jaarlijks twee zittijden in KTA/CVO Anderlecht. Een eerste in april-mei en een tweede in oktober-november. Afhankelijk van het aantal inschrijvingen en van je vak, roept de Examencommissie je op voor een vol-ledige examenperiode of voor enkele dagen. Steeds in overleg natuurlijk met je school.Meer info via [email protected] - tel. 02 528 09 36

Snel naar Londen �Geschiedenis of biologie, kunst of wetenschap, een wereldstad als Londen biedt steeds mogelijkheden voor een schooluitstap (al dan niet meerdaags). Schoolgroepen secundair onderwijs krijgen daarenboven een speciaal tarief op de Eurostar, de hogesnelheidstrein van Brussel naar Londen. Kijk zeker ook even op www.visitlondon.com voor de meest recente informatie over musea en andere bezienswaardigheden. De meeste musea (zoals British Museum, Science Museum en Museum of London) zijn trouwens gratis toegankelijk.Het speciale tarief is 75 euro per persoon voor een Eurostar-reis heen en terug. Inbegrepen is een rit met de Original London Sightseeing Bus en een Circular River Cruise-boottrip op de Thames. Je kan beide uitstapjes vervangen door een gratis metro- en bus travelcard voor elke deelnemer (één dag geldig). Het speciale tarief is geldig tot 28 februari 2006 voor schoolgroepen van minstens 10 leerlingen (per 10 leerlingen krijgt één leerkracht/begeleider dezelfde voorwaarden). Het tarief is ook geldig als je meerdere dagen in Londen zou willen verblijven (max. 10 overnachtingen).www.eurostar.com - meer info over schooltarieven en reserva-ties via [email protected] - tel. 02 528 27 18

Zorg dat je gezien bent.

Alles wat je wilde weten, maar nooit durfde vragen over…

Fluister en schrijf.

ECI

LEVENSLIJN-K

INDERFONDS

OVM/SAMENSPEL/VSHOP

Page 27: Klasse voor Leraren 156

(advertentie)

Page 28: Klasse voor Leraren 156

2005-2006

schoo

ljaar

met

Werelddag van de leerkracht

tember Oktober November December Januari

Page 29: Klasse voor Leraren 156

= vakantiedag

nuari Februari Maart April Mei Juni

Page 30: Klasse voor Leraren 156

(advertentie)

Page 31: Klasse voor Leraren 156

KLASSE NR.156 31

Opa’s ezelsoren �Aap - noot - mies. Ezelsoren. Ongemakkelijke houten banken. Passerdoos. De School van Toen (Gent) werpt je terug naar de tijd toen powerpointpresentaties nog gewoon wandkaarten waren met de leefcyclus van de aardappel. Tijdens de Gentse Feesten (17 tot 24 juli) is de permanente tentoonstelling gratis toegankelijk (14-17 u.). Op woensdag 20 en vrijdag 22 juli is er gratis kinderanimatie (4-12 jaar). Op dinsdag 19 en zaterdag 23 juli brengen jongeren een gevarieerd familieprogramma.Hoe ontdek je in 1912 of je een geboren monteur of een architect-in-spe bent? De tijdelijke tentoonstelling «Tests en Testapparaten in de Beroepsoriëntering» leidt jou langs het Bureel voor Beroepsoriëntering, de Diensten voor Beroepskeuze-voorlichting, de Psychisch-Medisch-Sociale Centra en de Centra voor Leerlingenbegeleiding.

«Tests en Testapparaten in de Beroepsoriëntering» van 17 tot 24 juli en van 1 september tot 22 oktober in De School van Toen - Klein Raamhof 8 - 9000 Gent - gratis toegang - www.gent.be/schoolvantoen

Snoepletters �Tine Hofman, actrice, verteller, dramadocent komt naar jouw school met een «lekkere vertelproductie». Verhalen, woorden, zinnen, letters, klanken om duimen en vingers af te likken. Een gedicht, een fabel, woordspelletjes, mop-jes en verhalen wisselen elkaar af. De kleutervoorstelling duurt 25 minuten, die voor 6-12-jarigen 50 minuten. Je kan kiezen tussen een kleine (max. 40 personen) en een luxe versie (tot 250 personen) van de voorstelling. Zin in een toetje? Tine breit er een workshop «woord, rap en poëzie» aan.Inlichtingen en prijzen bij [email protected] - korting als je boekt voor meerdere speeldagen of opdrachten

Bio-proefproject �Introlessen en themalessen rond biologische voeding, zegt je dat wat? Bijvoorbeeld een groot bio-buffet maken (en opeten), de bio-boer een handje helpen op zijn veld, kennis maken met bio-yoghurt of een bio-mini-onderne-ming op school («bio-toog», «gezonde toog»). Bij Velt (Vereniging voor Ecologische Leef- en Teeltwijze) werkt sinds enkele maanden een werkgroep van 16 leerkrachten aan een bio-lessenpakket. Die werkgroep zoekt klas-sen/scholen die het lessenpakket willen uittesten (najaar 2005 of voorjaar 2006). Je krijgt alle ondersteuning, maar kinderziektes moet je er wel bijnemen.Meer info bij Karen Remans - Velt vzw - [email protected] - tel. 03 287 80 60

Kluts eens een EggiedollOp www.eggiedoll.be kunnen kinderen een Europees

land aanklikken. Zo krijgen ze informatie over het land, geschiedenis, geografi e, cultuur en alle andere zaken

die voor kinderen interessant kunnen zijn. Eggiedoll staat voor vriendschap en verdraagzaamheid en die

loodst elke bezoeker door de informatie. Je kan met de klas ook deelnemen aan een wedstrijd. Maak met je klas

een fi lmscenario onder het thema «provincie in beeld». Verwerk daarin interessante weetjes over je provincie. Eén

scenario per provincie wordt verfi lmd. Deze fi lmpjes komen op de Eggiedoll-site te staan, op KlasCement, Kennisnet

Nederland enz.Eggiedoll wil op een laagdrempelige manier de samenwerking tus-sen de verschillende landen bevorderen en de aandacht vestigen op de Europese gedachte.www.eggiedoll.be

Denderend en Markant fi etsen �Tot 31 augustus kan je deelnemen aan de zoektocht «Dende-rend en Markant fi etsen». De tocht start aan het Natuur- en Milieueducatief Centrum De Helix in Geraardsbergen en voert je 35 km lang door de vallei van Dender en Mark. Het parcours is niet bewegwijzerd, de brochure loodst je langs landelijke wegen, veld- en voetwegen en het jaagpad langs de Dender. In die brochure vind je info over wat je ziet onderweg, een wegbeschrijving en een routekaart. Bij de fi etstocht hoort een zoektocht met bijhorende prijzen.Wandelaars met oog en oor voor de natuur nemen deel aan de zoektocht «Denderwandeling». De wandeling is 10 km lang (met mogelijkheid om halt te houden in De Gavers). Je kan ook met deze zoektocht in de prijzen vallen.Meer info op www.dehelix.be - tel. 054 31 79 73100 leerkrachten kunnen gratis deelnemen aan de fi ets- of wandelzoektocht. Mail naar [email protected], met je adresgegevens en de zoektocht van je keuze. De onschuldige hand stuurt de winnaars de brochure en het zoektochtformulier.

Trek naar de polen �Met de klas naar Lapland? Doe met je klas (tweede of derde graad SO) mee aan de wedstrijd Pole Position en je maakt kans. Onderneem een expeditie in de tijd, onderzoek Antarctica en bericht over het leven van een wetenschapper op het poolijs. Drie opdrachten die minstens 20 leerlingen in teamwork uitvoeren, met de leerkracht als coördinator. Inschrijven voor de wedstrijd kan tot 15 november, met de opdracht moet je klaar zijn op 25 februari 2006, de prijzen worden uitgereikt in mei 2006. De hoofdprijs is een reis naar Lapland voor de hele klas, vergezeld door Antarcticawetenschappers. Troostprijzen zijn «jump-tickets», waarmee je een heel jaar gratis naar het Brusselse Museum voor Natuurwetenschappen kan.De wedstrijd wil jongeren sensibiliseren voor wetenschappelijk poolonderzoek en voor het beroep van wetenschapper. Een organisatie van het ministerie voor Wetenchapsbeleid, i.s.m.

de Internationale Poolstichting, de VUBrussel en het KBIN.

Info en inschrijvingen: www.poleposition1.be

Letters en klanken om duimen en vingers af te likken.

VELT VZW

Fietsen en wandelen langs Dender en Marke.T

INE HOFM

AN

NMEC D

E HELIX

Win een gezinsreis naar Kretagezinsreis naar Kreta

en 71 andere zomertips voor

heel het gezin

www.klasse.be/ouders/zomertips

(en nodig je leerlingen en hun ou-

ders uit om hetzelfde te doen)

Page 32: Klasse voor Leraren 156

Webtips1. Pas op voor nep!Wie via Google op zoek gaat naar onder-wijssites botst vroeg of laat onder meer op onderwijsvlaanderen.be, ondvlaanderen.be, edulex.be, kindertelefoon.be. Oogt goed op het eerste gezicht, maar al deze sites zijn nep, zo meldt lezer William Schenk uit Schoten. «De websites achter deze domeinnamen bevatten echter stuk voor stuk reclame, popups en spyware.» Te mijden dus. Een complete lijst van dergelijke nepsites en meer info vind je op www.oprit.net

Het juiste adres: www.ond.vlaanderen.be

2. LeermiddelendatabankMeer dan 1 000 lesdocumenten (ook met werkbladen e.d.), educatieve softwarepak-ketten, interessante onderwijslinks en nieuwsberichten vind je op de vernieuwde portaalsite van KlasCement. Elk vak heeft een eigen startpagina; zoekrobot en fi lter wijzen de weg en je kan ook zelf je lesma-teriaal posten. Een portaalsite voor en door leerkrachten. Je vindt er ook ruim 1 500 interactieve Hot Potatoes oefeningen, advies over het gebruik van vrije software, tips om een Europees project (eTwinning) te starten, ICT-fi ches voor lager onderwijs enz.www.klascement.be

3. ADHD-WijzerZoek je een overzichtelijke brochure over ADHD? De ADHD-Wijzer is er zo een. Hij bestaat uit zeven delen: Stap eens mee doorheen ADHD - ADHD in kindertaal - Werkmethoden van naderbij bekeken - Tips voor in de klas, zoek ze niet te ver! - Nuttige verwijzingen, boeken en internetsites - Evaluatieformulieren van het gebruik van de ADHD-wijzer - Bijlagen op papier en op cd-rom. Nog meer info vind je op de website.www.kliniek-hfamilie.be (surf naar Hulpverleners, ADHD-Wijzer)

Vrije software komt op �Je betaalt er geen euro voor, je kan ze aanpassen naar eigen behoeften, je mag ze zoveel kopiëren als je wil en je hoeft er geen nieuwe computer voor te kopen. Het codewoord is «vrije software», met steeds meer gekende namen zoals Linux, Moodle, OpenOffi ce, Mozilla… Vrije software is al enkele jaren vrij verkrijgbaar op het web en is qua kwaliteit en mogelijkheden vaak nauwelijks te onderscheiden van de commerciële software van Microsoft, Apple e.d. In sommige gevallen zijn de programma’s zelfs beter of gebruiksvriendelijker. Bureausoftware, servertoepassingen, edutainment, educatieve programma’s, leersystemen, administratieve pakketten… Het aanbod groeit nog elke dag.Hoe je daar zicht op krijgt? Of er kleine lettertjes zijn bij het gebruik? Welke programma’s aanraders zijn? Je leest het allemaal in een nieuwe brochure van het departement Onderwijs. Elke school ontvangt deze maand een gratis exemplaar, maar je kan ook je eigen brochure downloaden van vrijesoftware.klascement.net

DvdChe Guevara �Hij blijft in bij jongeren maar wat weten ze van deze man? En hoe werd Ernesto Guevara uiteindelijk de revolutionair Che? Wat maakte van een jonge, veelbelovende student van goede komaf een revolutionair die heel Latijns-Amerika op z’n grondvesten deed daveren? ‘The Motorcycle Diaries’ probeert die vragen te beantwoorden. Een road movie die achter de baret kijkt. Nu uit op dvd.‘The Motorcycle Diaries’ is verkrijgbaar in de handel.

32 KLASSE NR.156

Adolf Hitler �Wat zich in 1945 afspeelde in de ‘Führerbunker’, terwijl Russisch artillerievuur Berlijn in puin schoot, is sinds de beklijvende Duitse fi lm ‘Der Untergang’ geen geheim meer. De val van de mens Adolf Hitler, de waanzin van Heinrich Goebbels, de handdoeken over de hoofden van generaals die zelfmoord hebben gepleegd… Van ‘Der Untergang’ is nu een speciale dubbeldvd op de markt, met een extended version van de fi lm, interviews en een documentaire van een uur.‘Der Untergang’ is verkrijgbaar in de handel.

Van beide dvd’s liggen vijf gratis exemplaren op de redactie. Ze wachten enkel op uw mail ([email protected]). Vermeld je adres en je voorkeur. De winnaars krijgen de dvd vóór de zomervakantie in hun brievenbus. Hun namen vind je vanaf 1 juli op www.klasse.be/wedstrijden

FilmSomersault �‘Somersault’ van Cate Shortland speelt zich af in Austra-lië. In een schitterend visueel kader volg je het verhaal over de gevoelsreis van de zestienjarige Heidi. Die reis onderneemt ze vanuit een bodemloos gebrek aan affectie thuis. Ze leert uiteindelijk wat liefde, familiebanden en vriendschap echt betekenen. Jongeren begrijpen? ‘Somersault’ doet meer dan een poging.‘Somersault’ loopt vanaf 22 juni in de bioskoop. Te laat om met de klas te gaan? In elke Kinepoliscinema kan je een aparte visie aanvragen voor scholen, op een voormiddag. Ook als de fi lm al lang uit roulatie is. Deze service geldt voor alle producties van Cinéart-Cinélibre. Check het aanbod op www.cineart.be

My Summer of Love �Regisseur Pawel Pawlikowski brengt de jonge Mona samen met Tamsin, een rijke, verwende jongedame die haar leven slijt in verleidelijke decadentie. Beide veer-tienjarigen beginnen een intense maar onwaarschijnlijke vriendschap. Terwijl Tamsin zich over geeft aan tragedie en wilde fantasieën is Mona juist ruig en pittig. Ze willen beiden ontsnappen aan hun huidige leven. Phil, kroegbaas en Mona’s broer, ziet hierin een missie om hen juist te redden. Als de levens van de drie steeds verder samenkomen, ontvlamt er een seksueel geladen strijd tussen goed en kwaad, die uiteindelijk leidt tot een dramatische en schokkende climax.‘My Summer of Love’ loopt vanaf 13 juli In de bioskoop. In elke Kinepoliscinema kan je na de zomervakantie een voormiddagvi-sie aanvragen voor je klas of school. Dat geldt voor alle produc-ties van Cinéart-Cinélibre. Check het aanbod op www.cineart.be

Voor beide fi lms liggen tien duotickets klaar. Daarmee kan je de fi lm op een zelfgekozen weekdag gaan zien. Mail naar [email protected]. Vermeld je naam en adres en je voorkeur (Somersault of My Summer of Love). De namen van de winnaars staan vanaf 15 juli op www.klasse.be/wedstrijden

Herinneringen aan een oorlog �«De Tweeling» (Ben Sombogaart), «la Vita è Bella» (Roberto Benigni) en «Gaston’s War» (Robbe de Hert) in één dvd-verzamelbox? Juist, verdeler RCV Entertainment brengt n.a.v. 60 jaar bevrijding twee verzamelboxen uit met daarin in totaal acht fi lms. Elke fi lm speelt zich af tegen de achtergrond van WO II en bekijkt de oorlogs-beleving vanuit verschillende landen en oogpunten. In de tweede box vind je dus meervoudig oscarwinnaar «The English Patient» (Anthony Minghella), «Maleena» (Giuseppe Tornatore) en «the Island on Bird Street» (Søren Kragh-Jacobson). Als extraatje zit in elke box een afl evering van de «Foyle’s War»-serie.Beide boxen zijn verkrijgbaar in de handel.

RCV Entertainment en Klasse hebben 2 gratis exemplaren van deze boxen klaar liggen voor ge-interesseerde leerkrachten derde graad secundair onderwijs. Mail [email protected], met je adresgegevens en de klas waarin je lesgeeft. De onschul-dige hand doet de rest.

XXX

Acht verschillende herinneringen aan WOII.

RCV

ENTE

RTAI

NMEN

T

Page 33: Klasse voor Leraren 156

KLASSE NR.156 33

Herinneringen aan een oorlog (bis) �De wereld viert 60 jaar bevrijding en dat zal iedereen geweten hebben. Zo is er voor leerkrachten leuk materiaal om je les-sen te illustreren. Ook het Nederlandse dvd-label House of Knowledge doet zijn duit in het zakje. Ze hebben sinds kort een verdeellijn naar Vlaanderen en beloven alvast heel wat voor de toekomst. Nu bieden ze een reeks documentaires op dvd rond WOII.«Anne Frank. De laatste zeven maanden» brengt laatste getuigen: acht vrouwen die Anne Frank hebben gekend en vooral de periode ná het dagboek toelichten. Op de dubbeldvd «Geheimen van het Derde Rijk» vind je vier documentaires van het Amerikaanse «The History Chan-nel» over de elitetroepen van Hitler, de pogingen om Hitler uit te schakelen, het atoomprogramma van de Nazi’s en de kopstukken die in 1945 uit de bunker ontsnapten. «De bevrijding» combineert (Nederlandse) archiefbeelden met bevrijdingsbeelden over heel de wereld. De dubbele «Sir Winston Churchill» ten slotte toont in vier documentaires leven en werk van deze staatsman, van WO I tot jaren ’50.www.houseofknowledge.nl - alle dvd’s zijn in Vlaanderen vlot verkrijgbaar

House of Knowledge en Klasse hebben van elke titel 10 gratis exemplaren klaar liggen voor geïnteresseer-de leerkrachten secundair onderwijs. Mail [email protected], met je adresgegevens en de klas waarin je lesgeeft. De onschuldige hand doet de rest.

Vlaamse kortfi lms �Leerkrachten die een fi lm willen vertonen in de klas zitten vaak met één groot probleem: een fi lm duurt langer dan een lesuur. Eén oplossing: een kortfi lm vertonen. Je kan zo’n kortfi lm gebruiken als didactisch materiaal in je medialessen en binnen één lesuur is zelfs ruimte voor nabespreking.Fonk vzw, organisator van het Internationaal Kortfi lmfestival Leuven, lanceert het project «Selected Shorts», een nieuw kortfi lm-dvd-label dat jaarlijks enkele binnen- en buiten-landse kortfi lmcompilaties zal uitbrengen. «Selected Shorts # 1» is net verschenen, met zeven Vlaamse kortfi lms uit 2004 (de kortste duurt 5 min., de langste 24), met daarbij o.a. het in Cannes bekroonde «Flatlife» van Jonas Geirnaert. Fonk vzw beschikt ook over de publieke vertoningsrechten van haar dvd-uitgaven. Je kan dus aan lage tarieven publieke vertoningen organiseren tijdens bijvoorbeeld schoolfeestjes of opendeurdagen.De dvd kost 12,95 euro (plus 1 euro verzendingskosten).www.selectedshorts.be - www.kortfi lmfestival.be - [email protected] - tel. 016 32 03 38Fonk vzw en Klasse hebben vijf gratis exemplaren klaar liggen voor geïnteresseerde leerkrachten secun-dair onderwijs. Mail naar [email protected], met je adresgegevens en de klas waarin je lesgeeft. De onschuldige hand doet de rest.

Gratis puntenboekje �

Het vele tel- en rekenwerk beu? Een elektronisch pun-tenboekje kan je heel wat werk uit handen nemen. Geen leerlingennamen meer overschrijven, alle berekeningen verlopen automatisch en je hebt op élk ogenblik een beeld van de vorderingen van je leerlingen. Ook opmerkingen over gedrag of punten kan je bijhouden. Naast het klassieke pun-tensysteem kan je met Libra ook attitudes evalueren. Libra is gratis voor 50 leraren die een demo bijwonen van het programma in het Ecohuis te Antwerpen, op donderdag 16 juni of 23 juni (14:30-16 uur), of in het Regina Pacisinstituut te Brussel (Laken) op dinsdag 21 juni (14-15.30 uur). Je krijgt een cd-rom mee naar huis met het programma en de handleiding. ICT-coördinatoren kunnen de software vrij verspreiden onder hun leraren.Mail je naam, school en datum van voorkeur naar [email protected] Meer info www.puntenboek.be. Info over het Ecohuis vind je op ecohuis.antwerpen.be (gratis toegang voor leraren, zie ook het aanbod op www.lerarenkaart.be)

LezzplanOp www.lezzplan.net vind je een webapplicatie

waarmee je, via je gewone browser, je lessen en agenda kan plannen, beheren en delen met collega’s.

Je kan rekening houden met tijdelijke gebruikers (sta-giairs, vervangers) en je kan reminders inbouwen naar

vergaderingen, verjaardagen enz.Lezzplan zal beschikbaar zijn vanaf augustus (je kan nu al een

ontwerp bekijken). Een abonnement zal ongeveer 20 à 25 euro kosten per schooljaar.

www.lezzplan.net - Maarten Hendrikx - tel. 0494 13 60 61

Doe de VIA-quiz �Juist of fout?1. Een cd-rw kan je onbeperkt wissen en herschrijven.2. De offi ciële benaming voor chatten is IRC.3. Je kan een Excelbestand versturen zonder je e-mailpro-gramma te openen.Dit zijn maar drie vragen uit de VIA-Quiz (Vlaams ICT-Attest). Die test online de ICT-kennis van je leerlingen (en van jezelf, als je daar zin in hebt). Als het goed zit met die kennis, kunnen ze een attest krijgen. Dit VIA-attest is het gratis antwoord van het VVKSO (Vlaams Verbond Katholiek Secundair Onderwijs) op het European Computer Driving License (ECDL). Leerlingen leggen hem af op het einde van het tweede jaar van de tweede graad secundair onderwijs. Acht modules bevatten telkens zestig vragen die de leerlingen online oplossen: computer en randapparatuur, besturingssysteem, tekstverwerking, rekenblad, gegevensbeheer, presentaties, internet, alge-mene vaardigheden en attitudes. Voor leraren is er een administratiemodule waarmee je o.a. de resultaten van je leerlingen kan opvragen en afdrukken.www.viaquiz.be (antwoord op de vragen: fout, juist, juist)

Win een klascomputer met Emiel en Paulien �De brave ijsbeer Emiel en de ondeugende pinguïn Paulien maken leren tot een avontuur. Via plezie-rige spelletjes oefenen je leerlingen (tweede en derde kleuterklas en eerste klas lager onderwijs) leerdoelen in. Alles speelt zich af binnen de decors van Jan Birck («101 Dalmatiërs»). Elk spelletje kent verschillende moeilijkheids-niveaus en je krijgt op elke cd-rom extra speel- en oefenblaadjes (afdrukklaar), zodat je leerlingen ook zonder pc kunnen blijven oefenen.Op dit moment zijn er drie cd-roms beschik-baar, twee voor de kleuterschool («Emiel en Paulien op de boerderij» en «Emiel en Pau-lien in de dierentuin») en een gloednieuwe voor de eerste klas lager onderwijs («Emiel en Paulien in het kasteel»). De navigatie is zo eenvoudig dat een klein beetje monde-linge instructies volstaan om je leerlingen zelfstandig aan het werk te zetten.De cd-roms zijn verkrijgbaar in de handel - op www.standaarduitgeverij.be/emielenpaulien lees je meer over de wedstrijd en leer je het olijke duo beter kennen.

Standaard Uitgeverij en Klasse lan-ceren een wedstrijd n.a.v. de nieuwe cd-rom «Emiel en Paulien in het kas-teel». De prijzen: een HP Pavilion t550 desktop pc voor de winnende klas en tal van Emiel en Paulien-cd-roms. Je doet klassikaal mee. Je maakt met je leerlingen een tekening, schilderij, collage… rond Emiel en Paulien en je stuurt die uiterlijk 30 juni naar Standaard Uitgeverij - Gert Heylen -

Belgiëlei 147A - 2018 Antwerpen. Meer info via [email protected].

HOUSE OF K

NOWLEDGE

WOII gebruiksklaar in de klas.

Zo breng je makkelijk fi lm in je lessen.

Win een pc met Emiel en Paulien.

FONK

VZW

STANDAARD U

ITGEVERIJ

Page 34: Klasse voor Leraren 156

(advertentie)

Page 35: Klasse voor Leraren 156

KLASSE NR.156 35

Algemeen �

- Onderwijs in VlaanderenBinnen een dik halfuur de grote lijnen kennen van onderwijs in Vlaanderen? Met de nieuwe, gratis brochure ‘Onderwijs in Vlaanderen’ kan het. Na minder dan 50 pagina’s heb je zicht op de structuur en organisatie van ons onderwijs, de rechtspositie van leraren en kwaliteitszorg, en speel je met termen als modularisering, onderwijsnet, CLB, bachelor-master, associaties, voorrangsbeleid Brussel enz.‘Onderwijs in Vlaanderen’ - Vraag je eigen exemplaar aan bij de Cel Publicaties Onderwijs - [email protected] of download ze: www.ond.vlaanderen.be/publicaties/2005/onderwijsinvlaanderenbredekijk.pdf

- HinkelspelHoe vertel je ouders dat hun kind niet mag overgaan? Het boek ‘Omgaan met ouders’ biedt een handleiding om slechtnieuwsgesprekken te voeren met ouders, zodat beide partijen tevreden zijn. Je leert een gesprek structureren door heen en weer te hinkelen tussen vijf fasen. Auteur Leen Ryckaert legt uit hoe je lichaamstaal een gesprek beïnvloedt, hoe je met emoties en frustraties van de ouders en met je eigen angsten en spanningen omgaat.‘Omgaan met ouders. Een praktische handleiding in ge-spreks- en communicatietechnieken voor leerkrachten’ (14,5 euro) - Uitgeverij Lannoo - Kasteelstraat 97 - 8700 Tielt - tel. 051 42 42 11 - [email protected] - www.lannoo.be - Lees meer over de vijf fasen van een slechtnieuwsgesprek op www.lerarendirect.be/BL/502/omgaanmetouders.htm en over communicatie met ouders op www.klasse.be (De Eerste Lijn)

- InclusiefHoe zit het met inclusief onderwijs in Vlaanderen? Haalbaar of niet? En worden de kinderen er beter van? De vraag neemt alvast toe en niet elke school weet daarop te antwoorden. Impuls besteedt een heel themanummer aan inclusief onderwijs, met o.a. de eerste resultaten van diepgaand onderzoek in Vlaanderen, praktijkvoorbeelden en kritische noten.Impuls, tijdschrift over onderwijsactualiteit (8,00 euro, abonnement 4 nrs. 25 euro),.- uitg. Acco - Brusselsestraat 153 - 3000 Leuven - tel. 016 62 80 00 - fax 016 62 80 01 - [email protected] - www.acco.be

- ErvaringsgerichtDavid (8) wil niet naar school, want ‘Ze lachen me altijd uit.’… Na een les over seksueel gedrag stapt Liesbet (16) naar je toe met de vraag of je aids kan krijgen door een gescheurd condoom… Samuel (13) is erg terug-getrokken tijdens de taallessen, je denkt dat het thuis scheef zit en wil dit aankaarten bij zijn ouders… Hoe ga je met dit soort situaties om? Hoe weet je of je wel correct denkt, interpreteert, reageert? Een ervaringsge-richte aanpak kan helpen. Dit boek (voor leerkrachten, ouders, begeleiders) stippelt een volledig kader uit, met veel concrete voorbeelden.‘Ervaringsgerichte Begeleiding van A tot Z’ (18 euro + 5 euro verzendingskosten) – Faculteit voor Mens en Samenleving – Stationsstraat 82 – 2300 turnhout – tel. 014 41 53 98 – [email protected] - www.aula.com/fms

Basisonderwijs �

- GroepswerkLeren leren via groepswerk? In het Heilig Hart College in Ganshoren hebben ze daarrond een heel project uitgetest in de vijfde klas. Het resultaat is een lesbundel van zes uitgewerkte thema’s met handleiding voor de leerkracht: brons, zilver of goud (opzoeken in encyclopedieën, info-boeken, internet), de zintuigen, de wereldgodsdiensten, dinosauriërs, wie zoekt die vindt (opzoeken in kranten, tijdschriften, tabellen...), het woordenboek. De groepsop-drachten differentiëren met bronzen, zilveren en gouden vragen en je krijgt telkens tips voor materiaal, werkvormen en evaluatie. Illustratiebladen op A3 (al eens een tong van een 40 cm gezien?) krijg je erbij. Gesneden brood.‘Leren leren via groepswerk’ (25 euro + verzendingskosten) - Muriel Vanoverschelde - Heilig Hart College - Landsroem-laan 126 - 1083 Ganshoren - [email protected] - tel. 0485 11 57 29

- Van Dale voor peutersAaien, zwemmen, baby, yoghurt… Een woordenboek

met de eerste duizend woorden die schoolgaande peuters moeten kennen en die worden uitgelegd met

een tekening en een kort versje. Dat is de nieuwste telg van de Van Dale woordenboeken. Of moeten we

voorleeswoordenboek zeggen?‘Mijn eerste Van Dale’ (18,95 euro) verkrijgbaar in de handel of

via www.vandale.be

- GrassprietHoeveel een paard kost, hoe je zo’n dier verzorgt, waar paarden vandaan komen… Lesgeven over paarden kan

je met de nieuwste ‘Grasspriet’. Dat is een geïllustreerde lesbrochure over een thema uit de landbouw, die twee à drie keer per schooljaar verschijnt. Elke brochure is een werkbundel voor leerlingen van de derde graad, bevat teksten, weetjes, gevarieerde opdrachten met oplossleutels en bewandelt zowel taal als wereldoriëntatie.‘Grasspriet’ (4 euro). Vorige edities gaan over tuinbouw, akkerbouw, veeteelt, zuivel enz. - Plattelandsklassen vzw - Leemweg 4 - 9980 Sint Laureins - tel. 09 379 74 77 - [email protected] - www.plattelandsklassen.be. Een aantal dossiers kan je gratis downloaden via www.grasspriet.be

Secundair onderwijs �

- PiratenDe auteur kent Bogotà en de ‘Muchachos’. Als lezer maak je een boeiende reis door de straten en de riolen van een wereldstad. Een kind vergezelt je op je tocht. Je maakt kennis met zijn leven, met het lijden en de dood en met oprechte vriendschap. Een roman voor elke leeftijd en die tot nadenken stemt. Goed document om met 14-plussers te werken.‘Piraten mogen niet huilen’ (17 euro), Herwig Cooremans, ver-krijgbaar in de handel - uitg. Zuid en Noord - Hanebergstraat 75 - 3581 Beringen - tel. 011 34 49 91 - home.versateladsl.be/bijloos0- Literatuur en fi ctieHoe je leerlingen aan het lezen krijgt, hoe je fi ctie in de les behandelt, welke teksten en boeken je kiest, welke werkvormen het meest effect hebben, wat voor literatuuronderwijs het best lukt in BSO, TSO, ASO, KSO… Een breed kader, doelen, werkvormen, concrete lessuggesties, boeken, websites en zelfs een beknopte geschiedenis van de jeugdliteratuur krijg je mee van onze noorderburen.‘Literatuur en fi ctie. Een didactische handreiking voor het voortgezet (secundair) onderwijs’, (24,50 euro) - uitg. Biblion - Veursestraatweg 280 - 2265 CL Leidschendam - tel. 00 31 70 337 733 - [email protected] - www.nbdbiblion.nl

Hoger onderwijs �

- Afgestudeerd als leraar, en nu?Naar wie schrijf je een sollicitatiebrief als je wil lesgeven? Hoe zit dat met de vervan-gingspool? Welke documenten kan je nu al klaarmaken, zodat je er in september geen tijd aan hoeft te verspillen? En waar vind je meer informatie? De gratis mini-brochure ‘Je verdiende loon’ van het departement Onderwijs wijst je in tien minuten de weg.‘Je verdiende loon. Info en tips voor een vlotte start van je onderwijsloopbaan’ - Vraag je eigen exemplaar aan bij de Cel Publicaties Onderwijs - onderwijspublicaties@vlaanderen.

be of download ze meteen: www.ond.vlaanderen.be/publicaties/2005/jeverdiendeloon.pdf

Page 36: Klasse voor Leraren 156

«De vakantie is inderdaad te kort»64 bladzijden en 1 000 voordelen dik was de brochure die je eind december ontving. De leraren-kaart doet niet mee met de light-rage en is dus weer wat bijgekomen. Hier vind je het nieuwe aanbod. Leuk om er de vakantie mee in te springen. Alle aanbiedingen voor leerkrachten staan op www.lerarenkaart.be. Onder «commerciële voordelen» staan de kortingen in boekhandels, computerzaken, kopieerwinkels, sportcentra, vakantieverblijven, tankstations… Onder «edu-catieve voordelen» vind je de musea, natuurcentra, wetenschappelijke instellingen, theaters, culturele centra, attracties. De zomervakantie volstaat niet om alles uit te proberen.

Leerkrachten voor leerkrachten Wil je als fervent Leuvenaar een groepje collega’s langs Fonske, de Kotmadam en Abraham loodsen? Heb je een botanische

tuin waar je uren over kan vertellen? Leer je als amateur-archeoloog collega’s omgaan met scherven? Wens je korfbal onder leerkrachten te promoten? De lerarenkaart wil vanaf volgend jaar maandelijks activiteiten organiseren met leerkrachten voor leerkrachten. Heb je een specifi ek voorstel of een boeiend aanbod? Mail dat naar [email protected]. De lerarenkaart

neemt contact op.

Aan

vulli

ng e

duca

tief

Aan

vulli

ng e

duca

tief

cd’s

en

dvd’

scd

’s e

n dv

d’s

Aanv

ullin

g bo

eken

en

strip

sAa

nvul

ling

boek

en e

n st

rips

36 KLASSE NR.156

Scho

ol, k

anto

or e

n pa

pier

Scho

ol, k

anto

or e

n pa

pier

© IN

GRAM

© P

HOTO

SPIN

© IN

GRAM

© M

USEA BRUGGE

Page 37: Klasse voor Leraren 156

16804137453M. DemeesterSchoolstraat 142437 Terbank

Spor

tkle

ding

Spor

tkle

ding

Rijd

en e

n re

izen

Rijd

en e

n re

izen

Ande

re a

anbi

edin

gen

Ande

re a

anbi

edin

gen

Knut

sele

n - h

obby

Knut

sele

n - h

obby

KLASSE NR.156 37

Dolenthousiaste kleuters«Met de kleuters wilden we het project ridders en prinsessen uitwerken. Een kasteelbezoek kon niet uitblijven. We werden heel goed ontvangen in het Kasteel van Horst. Onze gids was fantastisch. Ze vertelde alles op niveau en speelde toneel met de kinderen. Dat werkten we in de klas verder uit voor de ouders. We kregen dans en muziek, een rondleiding in de kerkers, een bezoek aan de hoge toren, verhalen over schatkisten en tussendoor een verhaal op niveau van de begeleiders. Kortom, ‘t was super! De kleuters waren dolenthousiast.» (Kathleen Reniers)

Parc Paradisio«Een dag met jongeren in dit park zal zeker bijdragen tot respect voor ons milieu! Vooral de WWF-boot is een sterk educatief middel om het belang van het behoud van onze natuur te illustreren. Dank voor het hartelijke onthaal en de degelijke uitleg.» (Brigitte Geuens) Lees de 49 andere beoordelingen over Parc Paradisio op www.lerarenkaart.be.

100 gratis fi lmticketsBezoek je tijdens de vakantie een museum, natuurcentrum, wetenschappelijke instelling…? Noteer je persoonlijke indrukken op www.lerarenkaart.be. Surf naar de fi che van de instelling. Klik op «Geef hier je mening». De tiende, twintigste, dertigste… leerkracht die zijn in-drukken tijdens de vakantie op de site achterlaat krijgt 4 fi lmtickets. Trakteer je vrienden of ga zelf 4 keer naar de bioscoop. Aan jou de keuze.

© W

AYZA

TA TE

CHNO

LOGY

© P

HOTO

SPIN

© IN

GRAM

© G

ETTY

IMAG

ES

© DE

BANI

ER©

GAZ

ELLE

TEC

HNOL

OGIE

S

Page 38: Klasse voor Leraren 156

Bestel de nieuwe leerlingenkaart!Vanaf september starten 450.000

leerlingen een nieuw schooljaar in het

secundair onderwijs. Vorig jaar kregen

350.000 van hen de gloednieuwe

leerlingenkaart. Die geeft hen korting

bij heel wat musea, winkels,

bioscopen en evenementen. De redactie van Klasse zorgt ook voor talloze acties en voordelen die aansluiten bij

de vakoverschrijdende eindtermen:

burgerzin, gezondheid, milieu, soci-

ale vaardigheden, cultuur (fi lm, muziek,

musea, theater …), sport, technologie,

jeugdwerk, vrijwilligerswerk, internationale

samenwerking enz. Onderwijs legt op deze

manier een duidelijke link met de brede

samenleving en de wereld van jongeren in

hun vrije tijd.Duizenden leerlingen kaapten dit jaar al een

prijs weg. Bovendien is de leerlingenkaart

ook een CJP-kaart (zelfs internationaal) en een

Swap-pas (in de eigen stad of gemeente). Al-

leen al voor zo’n CJP-kaart betaalden jongeren

tot vorig jaar 10 euro. Dankzij deze uniforme

kaart gaan er elke maand meer deuren open voor

je leerlingen. Met de leerlingenkaart is het aanbod

volledig gratis.

De leerling: Judith Anaf (15) uit Wijgmaal

“Ik doe mee aan bijna elke wedstrijd. Ik heb dit jaar al zes

keer gewonnen, van een boek vol romantiek tot theater- en

fi lmtickets. Deze week wisselen we één dag onze klas met

een andere klas in Wemmel, om eens grondiger kennis te

maken met een heel andere onderwijsrichting; nog zo ’n

actie waaraan ik kon meedoen dankzij m’n kaart. Benieuwd

wat het wordt. Maar die leerlingenkaart, die wil ik volgend

jaar zeker opnieuw hebben. Liefst vanaf september, want vorig

jaar kregen we ze pas in oktober. Anders had ik misschien nog

meer gewonnen! Als ik naar de fi lm ga krijg ik er anderhalve

euro korting mee; meestal krijg je die zo, maar soms moet je

gewoon aantonen dat je student bent. Zelfs op café krijg ik nu

20 cent studentenkorting. Op de niet-alcoholische dranken

welteverstaan. Leuk toch!”

De gangmaker: An Van den Meutter

uit het Sint-Maria-Instituut in Geel

“Eén van onze leerlingen won dit jaar een ontbijtbuffet in de

klas. De mensen van de leerlingenkaart en Maks! maakten er

twee heerlijke lesuren van. Het was dé verrassing van het jaar,

ze hebben de foto’s onlangs gebruikt voor de opendeurdag. Die

roze kever kennen mijn gasten nu wel. Ik ga af en toe zelf eens op

de site van de leerlingenkaart piepen, zeker als de maandelijkse

nieuwsbrief voor de gangmakers in de bus valt. Op die manier

kan ik hen blijven aanzetten om mee te doen. Tijdens een kort

vrij moment op het einde van een les zie ik ze vaak naar die site

surfen. Die wedstrijd heeft wel heel wat in beweging gezet, veel

leerkrachten werden zich bewust van het effect van die acties.

Wij vragen de kaart binnenkort zeker opnieuw aan: ik vind

het een zeer zinvol initiatief. En dat ontbijtje mag er nog wel

eens van komen. Misschien zorg ik er zelf voor, volgend

jaar. Een zakenlunch organiseren: toch ook iets voor de

afdeling secretariaat-talen, niet?”

Hoe vragen we de kaart aan?

De leerlingenkaart geldt voorlopig alleen voor het

secundair onderwijs. Het is geen verplichting maar een

gratis service van het departement Onderwijs. Scholen

die ze wensen te gebruiken, kunnen de gewenste aan-

tallen aanvragen. Omdat het departement Onderwijs in

september niet over een precies en juist adressenbestand

beschikt, vult de leerling (of de school) de gegevens zelf

op de kaart in. De school kan daar eventueel eigen codes

aan toevoegen. Leerlingen of leerkrachten kunnen de

kaart niet op eigen initiatief aanvragen. De vraag moet

komen van de directie van de school. Die duidt ook een

coördinerende en stimulerende contactpersoon aan,

de zogenaamde gangmaker die maandelijks tips krijgt

over de mogelijkheden van de kaart. De school geeft

het gewenste aantal exemplaren op via het formulier

dat nu te vinden is op www.lerarenkaart.be. Aanvragen

moeten binnen zijn vóór 30 juni. Kort voor de start van

het volgende schooljaar komen de leerlingenkaarten

aan op school. De leerlingen danken je.

38 KLASSE NR.156

KLASSE

Meervoudig prijsbeest Judith heeft

de smaak te pakken.

KLASSE

Gangmaker An: «De kaart heeft heel wat in beweging gezet.»

5 misverstanden over

de leerlingenkaart netjes opgeruimd

1. De leerlingenkaart kost geld aan de scholen

Fout: de kaart is een gratis service van het departement Onderwijs. Voor de meeste scholen,

die al een eigen kaartje voor hun leerlingen aanmaakten, is deze kaart een besparing.

2. De leerlingenkaart is een extra belasting op het secretariaat

Fout: alle scholen die al een eigen kaartje hadden zeggen dat deze leerlingenkaart zelfs

minder werk kost dan hun vroegere systeem. 46 van de 50 bevraagde scholen bevestigt

dat de kaart de werkdruk op het secretariaat niet verhoogt.

3. De leerlingen zijn geen vragende partij

Fout: elke week krijgt Klasse aanvragen voor leerlingenkaarten van individuele studen-

ten. De kaart kan echter alleen door de directie aangevraagd worden, liefst voor heel de

(secundaire) school.

4. Onze leerlingen hebben er niets bij te winnen

Fout: aan de kaart hangen honderden voordelen. Leerlingen krijgen korting in de meeste

bioscopen, in musea, boekhandels, theaters e.d. Tijdens wedstrijden werden dit jaar al

meer dan 3000 prijzen uitgedeeld, en dat aantal stijgt elke maand sterk.

5. De leerlingenkaart is gewoon een kaart als een andere

Fout: elke actie sluit aan bij de vakoverschrijdende eindtermen. Op de site van de

leerlingenkaart en in Maks! krijgen je leerlingen brede informatie over de meest actuele

onderwerpen uit het onderwijs en de wereld.

Vraag nu de leerlingenkaart 2005-

2006 aan op www.lerarenkaart.be!

Page 39: Klasse voor Leraren 156

� www.geocities.com/vbsdehaan

Vader Jo De Paepe: «Een halve dag vakantie genomen.»

OudersOuders in de klas in de klas

© P

ETER

VAN

HOO

F

OUDERS IN DE LES? ZES TIPS UIT DE HAAN

KLASSE NR.156 39

➊ Ouders zijn best bereid om ook in de klas een handje toe te steken. Veel leerkrachten denken dat ouders ‘daar geen tijd voor hebben’.

➋ Waar zijn ouders goed, beter in? Ga op zoek naar de mogelijk-heden die er zijn. Gebruik daarvoor bv. het aanmeldingsformulier uit Klasse voor Ouders 71 pagina 5 of print het af op www.klasse.be/kvo/71/4

➌ Bereid de activiteit samen met de ouders voor. Spreek precies af wat ouders in de klas moeten/mogen doen. Wat zijn de doelstellingen, zijn er goeie tips, wat doe je als kinderen onrustig of onbeleefd zijn?

Zijn er naamkaartjes of ken je de namen van alle kinderen?➍ Bespreek achteraf samen met de ouders. Hoe is de activiteit

geweest? Welke kinderen zijn gepassioneerd bezig geweest. Wie wist je niet te boeien? Je hebt die feedback nodig om in de les verder te kunnen.

➎ Check de verzekeringen. Is iedereen die meewerkt op school (leesouders, zwemvaders, uitstapmoeder…) ook verzekerd? En waarvoor?

➏ Maak één keer per schooljaar een klein feestje voor alle ouders die zich tijdens de lesuren inzetten.

«Voor dertig koekjes hebben we «Voor dertig koekjes hebben we 0,060 kg bloem nodig en 1/10 kg bo-0,060 kg bloem nodig en 1/10 kg bo-ter. Hoeveel gram is dat?» Peter De Smet, stiefpapa van Axana, maakt havermoutkoekjes met de kinderen van het vierde leerjaar. De les metend rekenen wordt plots lekker. Acht ouders en één oma begeleiden workshops in het vierde leerjaar. Nemen ouders dan ‘congé’?Peter is kliminstructeur en kent de kunst van het leren: pas als de eerste stap goed is gezet, zet je de tweede. Het is dinsdagnamiddag. Juffen Cathérine Sandelé, Mieke Kennes en Linda Van Houtte van de Vrije Basisschool in De Haan organiseren elke maand acht workshops in het vierde leerjaar. Tien ouders helpen. De kinderen mogen drie workshops kiezen. Twee andere zijn verplicht. In groepjes van vijf ontdekken ze de wereld.«Ik gaf veel taal en rekenen en daar hield het een beetje cru gezegd mee op», zegt juf. Cathérine. «Kinderen die sterk technisch aangelegd zijn komen in de klas vaak niet echt aan hun trekken. Hun cijfers voor taal en rekenen werken niet echt motiverend. Maar techniek is ook niet echt mijn ding,

moet ik toegeven. Nu ontpoppen ze zich in de workshop ‘maquettebouw’ tot ware bouwheren. Of ze leggen feilloos uit hoe het bibberspel werkt. Dat is de kracht: dat je ouders gebruikt om het beste te halen uit elk kind. Ze kunnen hun dromen nu ook toetsen aan de werkelijkheid. ‘Ik twijfelde tussen elektriciteit en timmerman, nu weet ik het’, vertelde een kind me.»

BibberspiraalIn de workshop ‘Electro en Co’ verwacht je vaders. Maar het zijn twee mama’s die het vel van de elektriciteitsdraad stropen. Ze

maken een bibberspiraal. «Laetitia, lees jij eens stap vijf: ‘draai het lange uiteinde van de kronkelende draad rond de draad van de zoemer’. Vijf zoemers maken een akelig geluid en zorgen voor pretoogjes: ‘het werkt’. «Sommige groepjes kinderen zijn heel aan-dachtig», zeggen mama’s Leen Ledeganck en Véronique De Witte. «Andere groepjes zijn rumoerig. Dan weet ik niet goed of ik moet doorgaan of om stilte vragen. Leerkrachten

hebben minstens vier keer zoveel kinderen in de klas.»Juf Cathérine zit intussen op zolder tussen de weegschalen. Ze weegt. Nee, vijf kinde-ren wegen. «Hoe zwaar schat je dit pakje koffi e?» De workshop ‘metend rekenen’ is verplicht. Cathérine merkt meteen wie het moeilijk heeft met het verschil tussen kg, 100 gr, gram. «Je kan dat verschil uitleggen in de klas, maar hier schatten en wegen de kinderen zelf, telkens in een klein groepje. Wat kinderen zelf doen en ervaren blijft veel langer hangen. Later kan ik hier in de klas op terugvallen. Leren wordt makkelijker.»

Profi teren van ouders«Je kan als leerkracht niet alles kunnen», zegt juf Mieke. «Het lijkt ons prima te profi teren van de knowhow en het enthousiasme van ouders. Vorig schooljaar hebben meer dan 30 verschillende ouders mee gedaan.» «We hadden al leesouders en een heel actief ou-dercomité», zegt directeur Frank Mouton, «maar met zulke workshops trek je vaak andere ouders. Voor het oudercomité passen ze, maar een workshop in de keuken of iets met elektriciteit of wetenschappelijke proefjes zien ze wel zitten.»

«Je kan als leerkracht niet alles kunnen»

Page 40: Klasse voor Leraren 156

40 KLASSE NR.156

© P

ETER

VAN

HOO

F

Dag

Collega

© L

UC D

AELE

MAN

S

© K

LASS

E

Gina Heyninck uit Mechelen runde een naaiwinkel tot ze toegaf aan

een passie die er al langer in zat: lesgeven. Dat combineert ze nu met een opleiding aromathera-pie. «Mijn grootouders waren tuiniers. De geur van bloemen, planten en kruiden had ik als kind al in de neus.» Zit er ook een geurtje aan haar lessen?

Je geeft praktijklessen naaien in BuSO en BSO, en in het avondonderwijs. Schotel je elke groep leerlingen een andere Gina voor?Gina: «Ik blijf mezelf, maar mijn aanpak verschilt. In het BuSO moet je vaak vóór je aan de les begint een halfuurtje met de leerlingen babbelen over wat hen op dat moment bezighoudt, anders functioneren ze niet. Soms krijg je als leraar maar moeizaam vat op die jongeren met karakter- en leerstoornissen. Toch is lesgeven in het beroepsonderwijs niet per defi nitie

makke-lijker omdat sommige leerlingen weinig gemotiveerd zijn voor mijn vak, terwijl ik als leerkracht toch het leerplan moet volgen. Het publiek van de avondschool bestaat dan weer uit super gemotiveerde leerlingen die alles zo snel mogelijk willen leren. Plezant, maar ook dat is soms niet evident omdat enkelen denken dat ze het beter weten.»

Tip: bedwelm lastige leerlingen met de geuren uit de lessen aromatherapie.Gina: «Goed idee! Nee, serieus: geuren kunnen zeker helpen om mensen te kalmeren of op hun gemak

te stellen, maar je moet altijd opletten omdat het ook heel persoonlijk is. Geuren

wekken herinneringen op, dus moet je je geurpubliek al goed kennen om te weten of bijvoorbeeld lavendel geen negatieve

gevoelens genereert. Maar ik doe er wel iets mee in de klas, bijvoorbeeld in het BuSO

waar ik leerlingen met ADHD geurzakjes met lavendel laat maken. Mijn kennis van bloemen en planten deel ik met plezier met

de leerlingen. Op school komen ze nu al met kwaaltjes bij mij. Ik raad ze plantaardige mid-

delen aan tegen bijvoorbeeld een koortsblaas, maar ik zou geen enkele zieke stimuleren om alléén op geuren en planten te vertrouwen om te genezen. Wel jammer dat de basiskennis in geen enkel leerplan voorkomt. We studeren heel veel op school wat we later niet meer kunnen gebruiken, maar inzichten die ons kunnen helpen onszelf gezond en welgezind te houden, leren we niet. Een gemis, vind ik... Wil je mensen met aroma’s behandelen, dan moet je graag mensen zien, anders draait het verkeerd uit. Hetzelfde geldt voor lesgeven.»

«GEUR HEELT»

Gina: «Leerlingen komen met hun kwaaltjes bij mij.» PASSIE

Gina Heyninck combineert haar passie voor geuren met lesgeven. Veel collega’s doen iets soortgelijks. Deze rubriek ‘Bui-tenbeentje’ dissecteert de uiteenlopende

passies van leerkrachten.

WILLEMS: 25 DAGEN«Ik heb mijn naam voor de ogen van de leerlingen van het bord geveegd: ‘Wil-lems: 25 dagen’», zegt Jan Willems (42), opvoeder-leerlingenbegeleider in het Sint-Bernarduscollege in Nieuwpoort. «Een collega en ik beslisten te stoppen met roken naar aanleiding van de ‘Kom op en Stop’-campagne op onze school. De leerlingen organiseerden een pronostiek: wie van de leerkrachten zou slagen? Elke dag konden ze de evolutie volgen op een kalender in de studiezaal.» 25 dagen heeft Jan het volgehouden. Een kind dat opgroeit in een gezin waar beide ouders niet-roker zijn heeft 71 procent minder kans om er zelf mee te beginnen, zegt onderzoek. «Die cijfers stimuleren me», glimlacht Jan, die nu een nieuwe poging waagt om de sigaret af te zweren. Lees het volledige verhaal van Jan in het mei-juninummer van Klasse voor Ouders dat op school is uitgedeeld of op www.klasse.be/ouders

Jan Willems met zijn kinderen Aren (12) en Hanne (10): «Een cowboy zonder sigaret is óók stoer.»

Page 41: Klasse voor Leraren 156

KLASSE NR.156 41

© K

LASS

E

© K

LASS

E

Elke maand test Klasse je kennis over een nieuwe vakover-schrijdende eindterm. Deze maand draait elke opgave rond veiligheid en verkeer. Zet de eerste letter van elk antwoord in het daarbij horend genummerde vakje. Zo krijg je het streepjesmotief dat je overal (in het meervoud) veilig naar de overkant brengt (10 letters).Stuur het woord vóór 30 juni naar Klasse (Raads?l) - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel - [email protected]. Vanaf 6 juli staan de oplossing en de winnaar op www.klasse.be/win-naars. Het super reisaanbod van Klasse (en de uitleg over het weekend in de Champagnestreek) vind je op www.lerarenkaart.be (commerciële voordelen / reizen).

[1] populaire (?) verkeersarchitectuur; wie er op is, heeft voorrang [2] Vrolijk Vlaanderen brengt elke weekdag vijf reportages uit dit legendarisch VRT-programma [3] het rijbewijs dat je nodig hebt als je acht of meer mensen wil vervoeren

(jezelf niet meegerekend) [4] voetgangers en fi etsers zijn «… weggebruikers» (één woord invullen) [5] als je die (letterlijk) kwijt bent, sta je te voet met je fi ets [6] «Het is feest als … rijdt» (één woord invullen) [7] de fi etser van Boudewijn de Groot is sterk, maar ook… (één woord invullen) [8] verkeersproblemen zijn er in deze survivalsoap enkel tussen Nederlanders en Vlamingen [9] het andere snelwegnummer voor de E314 Leuven-Hasselt -Genk[10] het is wit met rode opdruk en hangt voor- én achteraan je wagen

Een weekend voor 2 in Een weekend voor 2 in de Champagnestreek. de Champagnestreek. Breek de code.Breek de code.

YETI ROCKTLekkend dak? Roestig fi etsrek? Stinkend toilet? Roep The Josbournes ter hulp. Deze familie doet alles om in de kijker te lopen - zélfs liefdadigheidswerk. Josh (50) houdt van slappe cornfl akes, Betty (40) heeft een keer te veel op de achterbank gezeten, Jeff (12) is gek op friet en stoofvlees, Kimmy (14) denkt dat ze bijna een platencontract heeft, Bompa (81) komt zelden uit zijn rolstoeldrumstel. Yeti presenteert op

28 juni The Josbournes op het hoofdpodium van Pennenzakkenrock in Mol. Volg hun leven volgend schooljaar in Yeti. Haal ze desnoods op je school voor het lekkend dak, het roestig fi etsrek of het stinkend toilet. Interesse? Mail naar [email protected] of schrijf naar Yeti – the Josbournes – Koning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel.

Rock je school met The Josbournes!

EURO-COLLEGALeraar Engels-Duits João Azevedo uit Portugal verblijft met Comenius in het Sint-Lutgardisinsituut in Roese-lare. «Zo’n internationale uitwisseling zou minstens twee weken moeten duren», zucht João die vijf dagen te kort vindt om iets zinnigs te zeggen over het onderwijs in Vlaanderen. Het zet hem wel aan om te refl ecteren over het onderwijs in zijn eigen land:Talenkennis. «Portugese jongeren beëindigen de secundaire school doorgaans met een degelijke kennis van het Engels, maar vaak zonder ook maar een notie te hebben van een andere vreemde taal als Duits, Frans of Spaans. Tijdens onze bijeen-komsten in Roeselare zag ik dan ook dat mijn leerlingen hun Italiaanse collega’s in het Engels aanspraken, terwijl onze talen nochtans dicht bij elkaar liggen! Portugal is erg op toerisme gericht; waarom zouden we dus niet wat meer talen leren? Ook Nederlands, Italiaans of Russisch zou tot de keuzemogelijkheden van alle leerlingen moeten behoren.»Toekomst. «Portugese kinderen krijgen op school tijdens de eerste negen jaren van het leerplichtonderwijs een brede opleiding. Vanaf het tiende jaar, wanneer de leerlingen op vrijwillige basis naar school gaan, moeten ze vaak over onderwerpen leren waarvan ze het nut voor hun toekomst niet inzien. Dat demotiveert ze niet alleen, het bereidt ze ook niet genoeg voor op de toekomst.»Partners. «Er wordt zorgvuldig omgesprongen met onze lessenroosters. Zo wordt erop toegezien dat een leraar die een avondklas geeft, nooit de ochtend daarna weer les moet geven. Ouders worden ook bij de school betrokken, zodat ze mee oplossingen kunnen bedenken voor leerproblemen van hun kinderen. Aan de link tussen de school en andere lokale partners zoals bedrijven uit de regio moeten we wel nog sleutelen. Dat het daar nog fout loopt, heeft onder meer te maken met het gebrek aan een uitgebouwd beroepsonderwijs.»Waardering. «Misschien is het anders in grootstedelijke scholen, maar in mijn leefomgeving word ik als leraar zeker gewaardeerd. Het is ook een dankbare job: ik leid leerlingen op van de 10de graad, die nog helemaal geen Duits kennen. Ik begin met hen basisgrammatica te leren; twee jaar later kunnen ze al een doordeweekse Duitse tekst of conversatie begrijpen. Dat alles maakt deel uit van een bredere passie voor lesgeven, dat ik als tweerichtingsverkeer zie. Ik leer mijn leerlingen de vervoeging van het werkwoord ‘sein’, zij leren mij hoe ik met een ingewikkeld computerprobleem moet omgaan. Die uitwisseling, daar doe ik het voor.»

Portugal in cijfers: Portugal is drie keer groter dan België - er leven iets meer dan 10 miljoen mensen - leerplicht geldt voor 6- tot 15-jarigen - Portugal kampt met een hoge ongeletterdheid bij ouderen - volwassenenonderwijs en levensbreed leren staan in de startblokken.

In deze rubriek ‘Eurocollega’ staan leerkrachten en leerlingen centraal die afkomstig zijn uit landen van de Europese Unie en die permanent of tijdelijk in ons land verblijven.

João: «Lesgeven is tweerichtingsverkeer.»

© KLASSE

MAKS! @ KUNSTBENDE Net niet in de prijzen vallen op de Kunstbende-fi nale: vreselijk frustre-rend! Gelukkig is er de Maks!-award: een speciale prijs voor jong volk dat zo eigenzinnig uit de hoek komt tijdens deze kunstwedstrijd dat het zonde zou zijn om ze met lege handen naar huis te sturen. Maks!-juryleden Floor, Joke, Nina en Jana kiezen uit 234 fi nalisten in 9 categorieën. Het is uiteindelijk de sprookjesachtige performance van An Julie Catherine Clauwaert waar ze voor vallen. Zij mag op kosten van Maks! met een vriendin naar Parijs. De winnares kan haar geluk niet op: «Veel liever deze prijs dan tweede of derde eindigen in mijn categorie! En ik neem m’n lief mee, Stefanie. Zij is mijn mental coach.» Meer over actieve jongeren in Maks! 45 en op www.maks.be

Page 42: Klasse voor Leraren 156

42 KLASSE NR.156

Marc Detremmerie (53): «Sol-liciteer als leerkracht, niet als mindervalide.»«Dat ik ooit voor de klas zou staan, had ik zelf nooit gedacht», begint Marc Detremmerie. «Ik droomde ervan architect te worden. Maar stel je voor: een bouwwerf bezoeken in een 4x4-rolstoel op rupsbanden! Dus koos ik voor Toegepaste Economische Wetenschappen. Voor ik het besefte, stond ik voor de klas. Puur toeval. Een leerlinge met een ernstige handicap werd geweigerd in een hogeschool. Voer voor een jongerenprogramma op radio 1 waar ik aan meewerkte en dus ging ik op

interview in de school waar dat meisje haar humaniora deed. De directrice was dringend op zoek naar een interimleerkracht, zo bleek. En vier maanden later ‘stond’ ik voor de eerste keer voor de klas. Het lesgeven viel best mee. Toen ik studeerde aan de unief vond de prof een aggregatie geen goed idee. Nu vond hij dat wel kunnen. Alleen voor de stagelessen moest ik naar Leuven, de cursussen mocht ik thuis studeren. Het volgende schooljaar had ik onmiddellijk werk in een college, dacht ik. Maar de directeur zag mij, of beter mijn handicap, niet zitten. Te veel praktische beslommeringen en kon ik een voltijdse betrekking wel aan? Maar de Inrichtende Macht vond mij wel een geschikte kandidaat.Na enkele maanden moest ik naar de Ad-ministratieve Gezondheidsdienst (AGD; zie kader) voor een geneeskundig onderzoek. De beslissing dat ik geschikt was voor het lerarenambt werd zes maanden uitgesteld. De kans bestond dat mijn fysieke toestand erop achteruit zou gaan, zo stelde men. Uiteindelijk werd ik nog één keer opgeroepen en toen was het oké. In 1992 stapte ik over naar de Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen. De eerste lessen zijn eerstejaarsstudenten wat onwennig, maar ze gaan niet anders met mij om dan met andere docenten. In een rolstoel heb je niet minder of meer gezag. Vooral de concrete situatie bepaalt of je kan functioneren of niet. Kan je met je rolstoel

tussen de lessenaars door of moet je nood-gedwongen vooraan in het hoekje parkeren? Beschik je over een overheadprojector of pc met beamer en kan je op het bord schrijven? Waar je je bevindt in het verwerkingsproces van je handicap bepaalt of je je goed in je vel voelt, als mens en als leerkracht. Als het tot meer directies doordringt dat je solliciteert als leerkracht met een handicap en niet als mindervalide met een diploma, pas dan zijn we echt goed op weg.»

Davy Mortier (24): «In vijf secon-den stortte mijn wereld in.»«Dankzij de directie en veel steun uit mijn omgeving», zegt Davy Mortier, «geef ik nu nog les.» Davy heeft al vanaf zijn geboorte een verminderd gehoor. Hij geeft Project Algemene Vakken in het derde en vijfde jaar beroepsonderwijs en Nederlands aan de onthaalklas voor anderstalige nieuwkomers aan het Vrij Technisch Instituut in Kortrijk. «De problemen begonnen toen ik een brief kreeg van de AGD. Daarin stond dat ik niet geschikt bevonden was voor het ambt van leraar. In vijf seconden stortte mijn wereld in. Het nieuws op zich was natuurlijk erg, maar vooral het feit dat de AGD mij niet persoonlijk uitnodigde om die beslissing mee te delen, zat diep. Ik functioneerde naar wens, op een moeilijke beginperiode na. Maar welke beginnende leraar heeft die niet? Bovendien kreeg ik veel steun en begrip

«Bij mij loopt alles op wieltjes», grapt Marc.

«En ik rol de klas binnen», lacht Inge.

«De leerlingen mogen geen oortelefoontje

tijdens de les, maar ik mag dat wel», gniffelt

Davy. Hij wijst naar zijn gehoorapparaat-

jes. Is voor de klas ‘staan’ geen lachertje

voor leerkrachten met een handicap? Eén op tien Vlamingen heeft een handicap, maar

op de werkvloer vind je die verhouding niet

terug. Hoe zit dat in de lerarenkamer?

Leraren met een handicap

© vzw Grip – De burgerrechtenorganisatie Gelijke Rechten voor Iedere Persoon met een handicap (GRIP) ijvert voor gelijke rechten én kansen voor iedereen en in het bijzonder voor mensen met een handicap.

Davy (links) en Mark: «Ook humor is een wapen tegen vooroordelen en stereotiepen.»

© K

LASS

E

� www.gripvzw.be Info over diversiteit en inclusie van mensen met een handicap, meer cartoons, webpagina voor leerkrachten, enz.

©KL

ASSE

Page 43: Klasse voor Leraren 156

van mijn collega’s. De directie moest mij met onmiddellijke ingang ontslaan. De directeur weigerde dat pertinent. Als reactie kreeg hij te horen dat ik sowieso van de loonlijst zou worden geschrapt.Dat ik nu nog leraar ben, dank ik aan veel mensen die in mij geloofden én aan veel lobbywerk op hoog niveau. Een droom die ik al van mijn veertiende koesterde, werd bijna een nachtmerrie. En in de lerarenopleiding had ik het ook al niet makkelijk gehad. Bij de inschrijving maakte de school geen voorbe-houd en de docenten werden ingelicht. In het tweede jaar stelde een docente zich plots wél vragen. Ze stond erop dat ik thuisbegeleiding volgde via de vzw Begeleiding Studenten met een Handicap en de Dienst Thuisbegeleiding in Gent. Enthousiast was ik toen zeker niet, maar nu weet ik wel beter. Je leert hoe je in de klas omgaat met je handicap. Truukjes bijvoorbeeld waar je zelf niet aan denkt. Ik loop veel tussen de banken door en sta dicht bij de leerling die aan het woord is, maar niet achter hem. Een snoodaard zegt wel eens ‘Je hebt het niet goed gehoord, meneer.’ Daar trap ik dus niet meer in!In het begin van het schooljaar vertel ik mijn leerlingen wat mijn probleem is. Ik vraag ze om duidelijk te spreken. Voor hen ben ik hun leraar PAV en that’s it. Ik probeer mezelf te zijn in de les en dat is, denk ik, een jonge, enthousiaste leerkracht… mét een handicap. Hoe je zelf tegenover je handicap staat en het beeld dat je omgeving van je heeft spelen een grote rol.» «Leerlingen hebben op zich geen probleem met een leraar met een handicap», weet directeur Mirjam Devriendt, maar wij maken er vaak een probleem van. Davy vervult een belangrijke voorbeeldfunctie. De leerlingen zien mensen met een handicap als personen met veel ca-paciteiten.» Davy: «Mensen zonder handicap komen te weinig in contact met mensen met een handicap. Daardoor wegen vooroordelen en stereotiepen sterk door bij een toevallig contact. Ook de media bevestigen die stere-otiepen. De vzw Grip probeert die verkeerde beeldvorming om te buigen en voert geregeld bewustmakingscampagnes. En met humor timmer je ook aan die moeilijke weg. Hun

cartoons zijn staaltjes van fi jne situatiehumor. Die hang ik op in de klas. Als de leerlingen zich door die cartoons en door mij een ander beeld gaan vormen van mensen met een han-dicap, dan is dat mooi meegenomen.»

Inge Ranschaert (39): «Ze denken dat je niet kan werken, omdat je in een rolstoel zit.»«Goede humor is inderdaad ontwapenend», zegt ook Inge Ranschaert. Zij geeft les in de voortgezette opleiding buitengewoon onderwijs aan de Katholieke Hogeschool Leuven. Haar ‘studenten’ zijn vooral leerkrachten buiten-gewoon onderwijs die werken met kinderen met bijzondere behoeften. In haar elektrische rolstoel pendelt ze tussen Denderleeuw en Heverlee. Soms met de auto, soms met de trein. «Vorige week», vertelt Inge Ranschaert, «informeerde de man met de oprijplank naar het doel van mijn reis. Toen ik ‘Naar

Leuven, naar mijn werk’ antwoordde, was hij sprakeloos. Dit illustreert de beeldvorming bij de mensen zonder

handicap. Je kan toch niet werken als je in een elektrische rolstoel zit.»Inge is al jaren vrijwillig medewerkster bij vzw Grip. De problemen door verkeerde beeld-vorming kent ze als geen ander en inclusief onderwijs is haar stokpaardje: «Eén op tien Vlamingen heeft een handicap, maar op de werkvloer vind je die verhouding niet terug. Ook niet op school. Dat onderwijsminister Vandenbroucke meer kansen wil geven aan mensen met een handicap juich ik natuurlijk toe. Maar het wordt pas een succesverhaal als er op meerdere fronten tegelijk gewerkt wordt. Mensen moeten beseffen dat diver-siteit een meerwaarde is. Aparte lesjes over diversiteit halen weinig uit als dat thema niet ingebed is in het beleid van een school. Bovendien moeten we obstakels wegnemen

en mogelijkheden creëren. Ook ik had bijvoorbeeld proble-men met de AGD. Hoewel ik geen ziekte, maar een handicap heb, was het verdict: ‘onder voorbehoud toelaatbaar’. Om de zes maanden werd die uitspraak bevestigd. Uiteindelijk maakte een arbeidsgenees-heer een einde aan die onzekere toestand. ‘Dit is te gek om los te lopen’, zei hij letterlijk.

Een andere voorwaarde is dat de werkvloer toegankelijk moet zijn of worden.»Inge morrelt even met de sleutelbos bij de stuurknuppel van haar rolstoel. «Met deze afstandsbediening open ik precies elf hy-draulische deuren op school. In een eerste fase kwam een hellend vlak aan de ingang. Sinds dit jaar is er ook een lift. Daardoor kan ik nu ook naar de lerarenkamer. Zulke aanpassingen realiseer je niet alleen met subsidies. Dat heeft alles te maken met de brede visie van de school. Ruim denken en accuraat handelen. Deze faciliteiten maken de school ook voor studenten en bezoekers met een handicap toegankelijk. Ten slotte moeten we rolmodellen aanreiken. Als een leerling of student met een handicap mensen als wij ontmoet, is het ijs vlug gebroken. Studenten met een handicap kunnen steeds meer – zeker in het hoger en universitair onderwijs - op begeleiding rekenen. Studiebegeleiding moet in iedere school een sleutelfunctie krijgen, vind ik. En dat geldt ook voor de lerarenoplei-dingen, zeker als we meer leerkrachten met een handicap in de klas willen. Een eerlijke kans op de arbeidsmarkt voor jongeren met een handicap kan alleen als ze volop kansen krijgen in hun loopbaan op school. Mensen met een brede kijk en een open houding maken het verschil.».

MEDISCHE KEURING?Voor hun vaste benoeming moesten leerkrachten tot eind 2003 voor een geschiktheidsonderzoek naar de Ad-ministratieve Gezondheidsdienst. Nu is dat niet meer het geval. Nieuwe personeelsleden moeten nog wel een geneeskundig nummer bij AGD aanvra-gen. Voor tijdelijke aanstellingen is een doktersattest vereist, waaruit blijkt dat de gezondheidstoestand van de leerkracht geen gevaar oplevert voor de gezond-heid van de leerlingen. Dit attest mag niet ouder zijn dan één jaar. Het moet alleen bij een eerste tijdelijke aanstelling voorgelegd worden. Bij een volgende tijdelijke aanstelling of vaste benoeming is geen verder onderzoek nodig.

KLASSE NR.156 43

«Niet minder of meer gezag in een

rolstoel»

Gregory (rechts): «Voor ons is meneer Mortier een leerkracht als een andere.»

Davy (rechts): «Mijn droom om leraar te worden werd bijna een nachtmerrie.»

© KLASSE

© K

LASS

E

Page 44: Klasse voor Leraren 156

44 KLASSE NR.156

«Ik wilde altijd al leraar worden, maar mijn ouders vonden dat ik ‘beter’ kon en dus eerst iets anders moest studeren. Nu ja, mijn vooropleiding in de communicatie kan ik hier in India goed gebruiken, want voor je het weet, veroorzaakt de taalbarrière of een cultuurverschil vervelende misverstanden.» De Belgische Céline Monbailliu (25) werkt als vrijwilliger voor een NGO in Anandapuram in Zuid-Oost-India. «Ik geef liever hier les dan in België», zegt ze terwijl wij samen door haar bloedhete schooltje lopen.

Je geeft les aan kinderen in lower kinder garden (LKG, 3-4-jarigen) en upper kinder garden (UKG, tot 6 jaar) in een Indiaas schooltje dat werd opgericht door een Antwerpse leerkracht. Céline Monbailliu: «Die leraar nam verlof zonder wedde en begon als vrijwilliger met dit schooltje. Hij introduceerde spelend en ervaringsgericht leren, iets wat hier onbekend is. De doorsnee Indiase les is op dril gebaseerd en verloopt in vraag- en antwoordvorm. «The national animal of India?», vraagt de leraar. «The peacock!» antwoorden de leerlingen in koor. Ze leren vaak feiten uit het hoofd zonder de leerstof te begrijpen. Het resultaat is dat sommige afgestudeerde 14-jarigen niet deftig kunnen lezen en schrijven, en dat ze nauwelijks kritisch en autonoom kunnen den-ken. Van goed onderwijs hangt nochtans hun toekomst af. Van de vijftig kinderen in onze Engelse school worden er tien gesponsord door buitenlandse donoren, veelal wezen of kinderen uit arme gezinnen die in de hostel van de NGO hun tweede thuis hebben ge-

vonden. De overige veertig zijn kinderen uit de omliggende dorpen wier ouders net iets meer kunnen uitgeven om hun kind naar onze Engelse school te sturen, in plaats van naar een staatsschool waar het onderwijs in de plaatselijke taal verloopt en waar één leraar les moet geven aan vijftig of meer kinderen tegelijkertijd. Door de aanhoudende droogte worden families steeds armer. Dat ze het moeilijker krijgen om de eindjes aan mekaar te knopen, merken we aan de kleren van hun kinderen (soms ongewassen wegens watertekort) en aan de slechte hygiëne in een land waar mensen er nochtans op toezien dat ze proper zijn. Steeds vaker ook hebben kinderen geen lunch mee naar school.»Hoe verleidelijk is het om de alwetende blanke uit te hangen? Céline Monbailliu: «Ik wil hier niet als verwende Westerling mijn onderwijssysteem opdringen. Daarom behoud ik typische ingrediënten uit de Indiase cultuur, zoals de nationale hymne ’s ochtends. De kinderen hoeven niet van hun cultuur te vervreemden. Zo pas

«Liever lesgeven in India»©

KLA

SSE

©KL

ASSE

Céline Monbailliu: «De kinderen hebben soms geen lunch mee naar school.»

Page 45: Klasse voor Leraren 156

ik mijn uitspraak van het Engels aan: met een rollende R en met een typisch Indiase intonatie. De kinderen spreken de f als p uit (fi sh wordt dan pish), maar daar ga ik niet in mee want ik wil ze geen fouten leren. Zoals de hindoe-traditie dat vraagt, bedek ik mijn lichaam. Mijn vrouwelijke collega’s dragen een sari, dus ik ook. Het is gelukkig lekker koele kleding, een voordeel als je bij 36° C moet lesgeven…»Wat leer jij van je Indiase collega’s en leerlingen? Céline Monbailliu: «Erg stimulerend is het te zien hoe enthousiast de Indiase leraren zich inleven in de wereld van kinderen. In wezen is dit een vriendelijke en vrolijke cultuur, ondanks het fatalisme dat inherent is aan het kastensysteem. De kinderen worden ook veel minder in de watten gelegd dan in het Westen, en dat zorgt ervoor dat ze al op jonge leeftijd zelfredzaam zijn. Kleutertjes gaan te voet naar school, zelfs al moeten ze kilometers stappen. Als ze vallen en zich pijn doen, krabbelen ze recht en spelen ze gewoon verder. Hebben ze eens geen lunch mee dan klagen ze er niet eens over dat ze honger hebben. De kinderen trekken hun plan en mopperen zelden. Daar kunnen wij als verwende, kleinzerige Westerlingen van leren. Die karaktertrek probeer ik te stimuleren, eerder dan de gelatenheid eruit te krijgen. Je kan immers niet opboksen tegen een traditie die al meer dan 35 eeuwen bestaat. Als de leerlingen hun slechte punten voor het examen aan het lot toeschrijven, maak ik ze wél duidelijk dat ze meer kans maken om een goed examen af te leggen als ze fl ink studeren. Meer kan je niet doen.»In deze cultuur zijn vrouwen minder waard dan outcasts. Hoe ga je daarmee om? Céline Monbailliu: «Aan de gezagsstructu-ren mag ik niet raken, dus de headmaster tegenspreken is er niet bij, zeker niet als meisje. Als je daar niet mee omkan, moet je niet aan dit werk beginnen. Ik probeer

op een diplomatische manier mee te geven wat ik zelf heb geleerd: hoe je inspraak op school organiseert bijvoorbeeld. Ook verwor-venheden uit de Belgische onderwijspraktijk probeer ik hier te introduceren. Zo heb ik de schoolbanken in de lower kinder garden aan de kant geschoven; de kinderen spelen nu op matten op de grond. Dat past beter bij hun thuiscultuur en het is goed voor de klaspraktijk: ze kunnen hun werk over de vloer uitspreiden en de creaties van hun klasgenootjes zien. Ook heb ik in de upper kinder mondelinge examens ingevoerd in plaats van schriftelijke. De kinderen stimuleer ik om vragen te stellen, zodat ze zelf leren

denken. Mijn manier van lesgeven stootte in het begin op wenkbrauw-gefrons, maar de leraren volgen mijn aanpak on-dertussen wel. Alleen de

headmaster biedt nog weerstand. Geduld, diplomatie en verdraagzaamheid zijn hier belangrijke kwaliteiten.»

KLASSE NR.156 45

«Ik draag een sari maar zeg

niet ‘pish’»

� www.lzg.be Tijdens de zomervakantie of een jaar verlof zonder wedde als vrijwilliger werken in het buitenland?� www.viavzw.be Vrijwilligersorganisatie VIA

PIONIERS IN DE MOESSON

Céline Monbailliu: werkt als vrijwilliger bij SEDS, een NGO die actief is in een streek waar de voorbije vier jaar de moes-sonregens uitbleven en die de tweede droogste regio van India is. «Overal is woestijnvorming bezig, de putten in de dorpen raken leeg, het water is ge-rantsoeneerd. Veel mensen trekken van miserie naar de grote steden, waar ze in de slums terechtkomen.» SEDS (Social Education and Development Society) werkt al 25 jaar rond waterwinning, herbebossing en duurzame ontwikkeling, en investeert in onderwijs, gezondheid en empowerment in 108 dorpen in de wijde omgeving. Behalve betaalde lokale medewerkers, werken ook vrijwilligers uit de hele wereld mee aan het project. De laatste jaren ook veel Belgen, vooral als leraar in het schooltje en als coach van Indiase leraren. Céline: «Het is in India erg moeilijk om gekwalifi ceerde leerkrachten te vinden die ook nog goed Engels praten. Nochtans is het belangrijk voor de toekomst van deze kinderen dat ze behalve hun moedertaal Telugu ook goed Engels leren. Als leraar zorg je er mee voor dat deze kinderen later een beter leven kunnen opbouwen. Dat je met pionierswerk bezig bent, geeft extra voldoening.»

SEDS ZOEKT: gemotiveerde leerkrach-ten die gedurende de zomermaanden of een heel schooljaar als vrijwilliger het schooltje doen draaien. Vloeiend Engels praten is een vereiste. Meer info over SEDS en het schooltje bij de Antwerpse leerkracht Ronny Smed ([email protected]) en op www.sedsngo.org

«Een vriendelijke en vrolijke cultuur, ondanks het fatalisme.»

«Als leraar zorg je er mee voor dat deze kinderen later een beter leven kunnen opbouwen.»

© K

LASS

E

© K

LASS

E

© K

LASS

E

Page 46: Klasse voor Leraren 156

46 KLASSE NR.156

«De komst van het modulair onderwijs bracht de 70 stagebedrijven van de afdeling Hout op school», zegt leerkracht Jacques Vanaelst, VTI Deinze. «Die vertelden precies welke vaardigheden nodig zijn om ramen en deuren te plaatsen of om een dak te maken met de modernste machines. Ze hamerden op attitudes zoals ‘in team kunnen werken’. Voor het eerst kan de school daar zelf op inspelen. Vroeger moesten leerkrachten zich wringen in leerplannen waar de school geen vat op had. Nu stellen wij zelf, samen met bedrijven en andere scholen, het profi el op waaraan een afgestudeerde in houtbewerking moet voldoen. Dat vertalen we in leerdoelen. Dat zijn zowel technische vaardigheden die nodig zijn om een dak te maken als alge-mene vaardigheden. Sinussen, cosinussen en Pythagoras komen pas op de proppen als de leerlingen die nodig hebben om de helling van een dak te berekenen. Zo zien ze meteen het nut van wiskunde in. Hoe rapporteert de ploegchef welke problemen zich tijdens zijn shift voordeden? Zo integreer je het vak Nederlands in de modules.»

Stimulans «De opleiding tot verpleegkundige ‘A2’ stond lange tijd ter discussie en dat weerhield scholen ervan om te investeren», zegt Valère Goossens, directeur van het KTA Paramedisch Instituut Mechelen. «Maar de vraag naar ver-pleegkundigen zorgde voor de uitbouw van een vierde graad. De komst van het modulair onderwijs gaf het nieuwe elan dat nodig was om de opleiding onder stoom te brengen.» «Ik werkte 19 jaar in de bejaardenzorg», zegt volwassen studente Linda Goovaerts. «Nu volg ik de opleiding voor verpleegkundige. Ik ben geen uitzondering. In deze sector is het gebruikelijk dat je na jaren werken als verzorgende het diploma van verpleegkun-dige wil behalen. Wennen aan het schoolse systeem met ‘2 uurtjes dit’ en ‘3 uurtjes dat’ zou haast niet meer lukken. De thema’s in het modulair systeem staan zo dicht bij het werkveld dat ik de stimulans vind om weer naar school te komen.»

Poppen met dossier«Onze praktijklokalen zien er behoorlijk

anders uit», zegt Myriam Van den Bogaert, coördinator modulair in het Paramedisch Instituut. «Nu lijken dat grote ziekenhuis-kamers. De patiënten zijn poppen, maar die hebben wel allemaal een medisch dossier. Pop Rita heeft een aandoening aan de rug. Daardoor mag je haar voor het plaatsen van een sonde niet op gelijk welke manier draaien. Mondelinge rapportering aan een collega of dokter oefenen we met een rollenspel. Vroeger stond droogjes in de cursus hoe dat moest.» Ook in het VTI Deinze injecteerde het

De beroepsleerlingen Bouw van het VTI Deinze hadden tot 2000 een lesrooster met leervakken: wekelijks 3 uur technisch tekenen, 2 uur constructie bouw en 2 uur maatschappelijke vorming bijvoorbeeld. Sinds september 2000 zit hun leerstof niet meer in ‘vakken’ verweven maar in pakketten. 18 weken na elkaar krijgen ze ‘Basis metselwerk’. ‘Basis ruwbouw afwerking’ vergt 12 weken en ‘Kelderconstructies en riolering’ duurt 9 weken. Hoe overleven scholen die het modulair onderwijs lieten binnensluipen?

Per module wijzer:BSO-anders

� users.pandora.be/paramedischinstituut� www.vtideinze.be

© L

UC D

AELE

MAN

S

«Om ramen en deuren

te plaatsen moet je ook in team kunnen

werken.»

© L

UC D

AELE

MAN

S

De patiënten zijn poppen.

Page 47: Klasse voor Leraren 156

modulair onderwijs een portie vernieuwing. In de werkplaats Hout kwam een huis waar leerlingen constant deuren en ramen kun-nen plaatsen of een keuken. Een oud plan, maar de instap in het modulair zorgde voor de realisatie.

Succes ervarenIn het klassieke, lineaire beroepsonderwijs krijgt een leerling pas na het zesde jaar een getuigschrift. Wie onderweg afhaakt, heeft niets. Zo lijkt -ten onrechte- dat de gevolgde leerjaren geen kennis en vaardigheden oplever-den. Het modulair onderwijs wil verhinderen dat leerlingen ongekwalifi ceerd uitstromen. De leerlingen krijgen na iedere module een «deelcertifi caat». Voor hen is dat een succes-ervaring, voor de arbeidsmarkt het bewijs dat ze omschreven beroepsvaardigheden hebben. Wie de juiste deelcertifi caten voorlegt, krijgt een «certifi caat». De som van de deelcertifi caten ‘Basis metselwerk’, ‘Basis betonconstructies’, ‘Opgaand metselwerk’ en ‘Fundering op staal’ levert het certifi caat ‘Werfbediener ruwbouw’ op. Certifi caten en deelcertifi caten op een curriculum vitae geven de schoolverlater kansen op de arbeidsmarkt.

Addertje«Na 9 weken in het derde jaar Hout is de module ‘Basis manuele houtbewerking’ afgerond», zegt Sam Heyerick, coördinator modulair onderwijs VTI Deinze. «Leerlingen die slagen krijgen dat deelcertifi caat. Dit moet het gevoel geven van ‘hoera, dat pak je mij niet meer af’, maar zo goed leeft dat niet onder de leerlingen. Zij denken vooral in schooljaren. Goed bedoeld, maar de suc-cesbeleving heeft ook een addertje. Wie niet slaagt voor de eerste module, kan in principe de tweede module, Manuele houtverbinding, niet aanvatten. Dan moet je in principe de eerste module herdoen, maar dat kan niet omdat de school die eerste module niet meteen opnieuw organiseert. Daarvoor heb je te weinig leerlingen en leerkrachten. Zo kom je dicht bij een, cru gesteld, ‘ontgoochelingsbeleving’. Er is ondertussen een oplossing: de leerling mag de tweede module toch aanvatten, maar moet in diezelfde tijd wel extra inspanningen leve-ren om het eerste deelcertifi caat te behalen. Slaagt hij daarin, dan legt hij enkele weken later de proeven van de tweede module af.

In praktijk lukt dat alleen bij leerlingen die een dipje hadden door een lange ziekteperiode of een echtscheidingsprocedure. Maar voor de zwakke leerlingen is die extra belasting te zwaar.» «Na de modules initiatie en basiszorg kan je gaan werken als verzorgende», weet Els De Bens, lerares verpleegkunde, «maar de deelcertifi caten op zich hebben op de arbeidsmarkt weinig waarde. Geen enkel ziekenhuis zit te wachten op een werknemer

die alleen inspuitingen kan geven.» «Weinig bedrijfsleiders kennen momenteel het verschil tussen deelcertifi caten, certifi caten en getuig-schriften», vult Jacques Vanaelst aan.

EzelsbrugTijdens de module basismetselwerk maken de leerlingen een brievenbus. De leerkracht maatschappelijke vorming spreekt op dat mo-ment over de post. De leerlingen vernemen op studiebezoek in het sorteercentrum waarom brievenbussen aan bepaalde normen moeten voldoen. Mia Callewaert werd als leerkracht MAVO en Nederlands meteen betrokken bij het modulair onderwijs. Handboeken gingen overboord want die spelen uiteraard niet in op de modules binnen één specifi eke school. «Uren investeer ik in het maken van bundels. Die zijn volledig afgestemd op wat de technische leerkrachten op dat moment zien. Overleg met mijn collega’s is nood-zakelijk, maar ik ben ook geregeld in een werkplaats te vinden. Ik leer de materialen

en gereedschappen ter plaatse kennen. Wat een ‘ezelsbrug’ is in de vloerbekleding moeten de leerlingen mij uitleggen. Daar ben ik anal-fabeet in. Ondertussen weten de leerlingen zich gewaardeerd als specialist: zij weten meer dan de leerkracht. Ze beschouwen mij niet als de ‘onwetende trut in deux-pièces die nu en dan een dicteetje geeft’. Collega’s technische vakken hebben dankzij de samenwerking ook een veel grotere waardering voor algemene vakken gekregen.»

Uurbundels«Teamspirit is een vereiste», zegt ook Valère Goossens. «Collega’s kunnen zich niet meer verbergen. Vroeger gaf één leerkracht een jaar lang praktijk verzorging. Misschien zelfs verscheidene jaren na elkaar aan dezelfde leerlingen. Hij moest alleen rekenschap geven aan zichzelf. In een modulair systeem moet je constant je collega’s over de vorderingen briefen. Je hebt behoefte aan een team dat wil en kan samenwerken.» «Je moet wel eens een leerkracht terugzetten naar lineaire afdelingen», weet ook Sam Heyerick. «Je start modulair met de meest gemotiveerde leerkrachten. Nu is de cyclus rond en moeten we ook leerkrachten inzetten die het modulair systeem minder genegen zijn. Dat weegt. Mo-dulair onderwijs heeft wel onhebbelijkheden op het vlak van organisatie. Vroeger hadden de leerkrachten het hele jaar door eenzelfde lesrooster. Nu wisselt dat drie of vier keer per jaar. Tijdens de ene module heeft de ene leerkracht meer uren les dan in de andere. Het probleem wordt groter als die leerkrachten ook lesgeven binnen de afdelingen die lineair bleven. Tja, soms zijn het geen uurroosters meer, maar uurbundels.»

KLASSE NR.156 47

«Ik zou niet meer aan het oude

systeem kunnen wennen»

� www.ond.vlaanderen.be/dbo/DBO-index.htm Dienst Beroepsopleiding departement Onderwijs - Klik op ‘modularisering’

Modulair onderwijs motiveert. Of juist niet? Discussieer mee en geef je mening bij het artikel: www.klasse.be/kvl/156/46

© L

UC D

AELE

MAN

S

MODULAIR ONDERWIJS: AUDIT

VOOR HET FIJNERE WERKGilles De Smet (6 bouw): «Geschiede-nis vond ik vroeger wel leuk. Zo weet je hoe mensen in andere tijden leefden. Nu is ge-schiedenis gekop-peld aan technische thema’s. Het is een andere aanpak, maar het mag voor mij wel.»

Benny De Kete-laere (6 hout): «We krijgen 20 uur per week in modules. Daarnaast is er 8 uur uitdieping in kleine groepen. Als iemand een probleem heeft met het berekenen van een trap neemt de leerkracht daar echt tijd voor. Die aanpak frist het nog eens op voor de anderen.»

Wouter Debreuck (7 bouw): «In het zevende jaar krijgen we het fi jnere werk. Goed meegeno-men dat we zo het diploma van secundair onderwijs kunnen behalen en het attest van bedrijfsbeheer.»

�motor voor vernieuwingintegratie algemene vakkenleerinhouden beter op elkaar afgestemdmeer samenwerking met werkveld/bedrijvenbetere band tussen leerkracht en leerling

�complexe organisatiestructuurtoename werkdruk voor leerkrachten

© L

UC D

AELE

MAN

S

© L

UC D

AELE

MAN

S

Page 48: Klasse voor Leraren 156

48 KLASSE NR.156

In de lerarenkamer vallen leerlingen binnen, de poetsvrouwen komen er bijzitten en de directeur moet wringen om nog een plaatsje in de zetel te veroveren. «Het is eigen aan Freinet dat we elkaar als gelijken behandelen. Dat zorgt voor een prettige sfeer.» Tijdens de middagpauze reageert een wisselende bezetting van leraars en schoolpersoneel op vier stellingen over ‘de directeur’. STELLING 1: «Een schooldirecteur die uit de privé komt: moet kunnen.»Hanna Hertmans, leerkracht Latijn: «’k Weet niet hoor… We mogen van onze scholen toch geen fabrieken maken. De school waar ik vroeger les gaf, was een geoliede machine, waar je je uurtjes klopte en alles ogenschijnlijk op wieltjes liep. Maar er was weinig warmte. Ik vrees dat iemand uit de privé managementmodellen zal willen hanteren en dat dit ten koste zal gaan van de warmte. Bovendien kan je iemand die geen enkele band heeft met de school toch moeilijk directeur laten worden?»Chris De Bruyker, leerkracht geschiedenis: «Ik ga wel akkoord met de stelling, alleen denk ik niet dat het in ónze school een optie is. Wij focussen op de mens, minder op de organisatie. Iemand uit het bedrijfsleven zal bevoegdheden willen opsplitsen, en dat gaat regelrecht in tegen onze fi losofi e. Hier doet iedereen alles - de telefoon opnemen, secre-tariaatswerk, opvang – en spreken we elkaar met de voornaam aan. De leerlingen komen bij de poetsvrouwen hun hart uitstorten. Je kan niet opsplitsen omdat je mensen niet in stukken kan scheuren. Laat hier alsjeblieft geen manager los die de school als een bedrijf ziet en hiërarchie wil aanbrengen!»Nicolaas De Becker, leerkracht cultuurwe-tenschappen en geschiedenis: «Eerlijk gezegd zie ik het probleem niet. Er zijn genoeg bedrijven die met managers werken maar toch ‘warm’ zijn. Veel hangt af van de mens die de functie vervult. Als hij of zij oprechte

interesse heeft voor ons freinetproject kan het lukken. Ik zeg dus zeker niet per defi ni-tie nee. Wie vanuit de privé naar onderwijs komt, kiest voor mensen. Dat was alleszins mijn motivatie toen ik stopte met werken als medisch vertegenwoordiger en hier aan de slag ging.» Jean-Pierre Van Alfaene, directeur: «Het zou mij verbazen mochten mensen uit de privé zich kandidaat stellen, want ze gaan de helft minder verdienen en hun extralegale voordelen verliezen.»STELLING 2: «De overheid moet de loopbaan van directeurs beperken tot maximum vijf jaar.»Sofi e De witte, leerkracht biologie en fy-sica: «Niet akkoord: vijf jaar is veel te kort. In de privé krijg je een paar jaar om iets te realiseren; in onderwijs gaat verandering nog veel trager. Wij hangen met onze school af van de stad en sommige beslissingen laten maanden tot zelfs jaren op zich wachten. Ons budget voor ict bijvoorbeeld moet eerst door het college van burgemeester en schepenen worden goedgekeurd. Wij kunnen daar niets aan veranderen, ook Jean-Pierre niet.» Jean-Pierre Van Alfaene: «Je moet inderdaad tijd krijgen om een project te realiseren. Hoe lang je daarvoor nodig hebt, hangt af van de school, de collega’s en de persoonlijkheid van de directeur zelf. Je moet als directeur beseffen dat dit geen hiërarchische functie is maar een dienstbare rol. Als je werk niet wordt gewaardeerd of niet goed is voor de school, moet je stoppen. Maar als je goed bezig bent en je gedragen wordt door je team, waarom zou je daar dan niet ongelimiteerd mee verder kunnen doen?»STELLING 3: «Directeurs krijgen niet genoeg maatschappelijke waardering en worden te weinig betaald.»Jean-Pierre Van Alfaene: «In vergelijking met vroeger zal dat wel waar zijn, maar je doet deze job toch niet voor de maatschappelijke

Als een collega directeur wordt, loopt het soms mis. Niet zo in de secundaire freinet-school ‘De Wingerd’ in Gent. Jarenlang deden ze het principieel zonder coördinator, maar nu de school er een tweede vestiging bij krijgt, is een directeur toch handig. «We zijn allemaal blij dat het Jean-Pierre geworden is. Eigenlijk verandert er weinig: we bepalen nog steeds samen het schoolbeleid. Hiërarchisch denken maakt hier geen kans.»

Jean-Pierre Van Alfaene

«De directeur speelt een dienst-bare rol, geen hiërarchische.»

«Wie vanuit de privé naar onder-wijs komt, kiest voor mensen.»

«Met de wedde van een leraar kan je geen huis kopen.»

Hanna Hertmans

Nicolaas De Becker© L

UC D

AELE

MAN

S

«Bij ons is

Page 49: Klasse voor Leraren 156

KLASSE NR.156 49� home.scarlet.be/~dwingerd Leerkrachten, poetsvrouwen, leerlingen en directeur van ‘De Wingerd’

waardering? Natuurlijk ken ik er die meteen visitekaartjes laten drukken en een protserig bordje met ‘directeur’ aan hun deur hangen. ‘Heb je gezien hoe belangrijk ik ben?’ Daar gaat het echt niet over. Ik krijg nu ongeveer 200 euro per maand meer dan toen ik zelf leraar was. Het zou onverantwoord zijn om de directeur fors meer te betalen, dat zou alleen maar naijver opleveren. Je zou wel ineens meer kandidaten hebben voor de functie, maar of ze dan ook beter zijn? Foute types zouden dan directeur worden, voor het geld.»Sylvia Derycke, leerkracht Frans: «Wij hebben respect voor Jean-Pierre om wat hij doet, niet omdat hij directeur is. Mensen die aan deze job een misplaatste status verlenen, beweren dat directeur worden de enige carrièrekans is in onderwijs. Ze vergissen zich: het gaat in onderwijs niet over carrière maken.»Hanna Hertmans: «Ik zou de lonen in onderwijs toch globaal naar omhoog willen want onze verloning klopt niet meer in verge-lijking met de kosten van levensonderhoud. Als lerarenkoppel verdien je niet genoeg om een deftig huis te kunnen betalen. Je kan alleen rondkomen als maar één van de

twee in onderwijs werkt, en de andere in de privé.»Karina Provost, leerkracht Engels: «Je moet je ook niet blindstaren op wat je verdient in de privé. Oké, ik verdiende meer, maar ik moest mijn kinderen tijdens de vakanties naar de opvang sturen, en naar dure kampen. Aan het eind hou je evenveel over.»STELLING 4: «Goeie leraars maken nog geen goeie directeurs.»Kathy Staes, leerkracht Frans: «Dat klopt. Niet elke leraar is geschikt om een team te leiden en een visie te ontwikkelen.»Jean-Pierre Van Alfaene: «Ik weet van mezelf dat ik een goeie leraar was, maar als direc-teur kamp ik met nieuwe onzekerheden. Vergeet niet dat er geen opleiding bestaat voor directeurs. Natuurlijk zijn er bij- en nascholingen, maar eerlijk gezegd vind ik die vaak tijdverlies omdat het hoorcolleges zijn door ‘deskundigen’ die weinig voeling hebben met de schoolpraktijk. Toch zou het niet slecht zijn directeurs te leren hoe ze zich door de papierslag heen moeten worstelen. Statuten, wetgeving, administratie… pfff! Gelukkig sta ik hier op school nooit alleen, we vormen een team.»

Chris De Bruyker

«Laat hier alsjeblieft geen manager los.»

«DE DEUR STAAT ALTIJD OPEN»«In onze lerarenkamer is iedereen welkom, ook de leerlingen, schoon-makers en medewerkers van de eetzaal», vertellen de leerkrachten van freinetschool ‘De Wingerd’. «De hele school vormt één groot team, we werken samen en delen verantwoordelijkheden.» Het geheim van hun schoolcultuur?1. «Als er iets scheef zit, zeggen we het meteen aan elkaar. En

nog belangrijker: als het goed gaat, zeggen we het ook - naijver bestaat hier niet. De fi losofi e van Freinet, die uitgaat van gelijk-waardigheid, actieve betrokkenheid en participatie van alle deelnemers, stimuleert ons om zo te handelen. Natuurlijk zijn hier ook soms confl icten, maar ze blijven niet onderhuids broeien.»

2. «Aangezien iedereen hier tijdens de pauzes welkom is, kan je in de lerarenkamer niet veel werken of vergaderen. Daarom houden we elke donderdagavond teamvergadering, van 16 tot 18 u. De agenda hangt een hele week uit in de lerarenkamer en ie-dereen kan hem mee invullen.»

3. «De klasverantwoordelijken die om de sleutel van hun klas ko-men, leerlingen die iets willen bespreken met een leerkracht… De leerlingen komen hier vaak over de vloer. Ze noemen leraren en directeur bij hun voornaam. Je autoriteit bewijs je niet door afstand te scheppen.»

4. «De klasleraren organiseren elke week een klasraad die één lesuur duurt. Problemen worden dan doorgepraat, maar het is ook een plezierige manier om buiten de les met de hele klas samen te zijn.»

«Niet blindstaren op wat je verdient in de privé.»

© L

UC D

AELE

MAN

S

iedereen gelijk»

Karina Provost

Vind maar eens een geschikte directeur voor de school! Leerkrachten bedanken soms voor deze veeleisende, niet bepaald vet betaalde job. Wat is jouw mening over de stellingen over ‘de directeur’. Reageer

op www.klasse.be/kvl/156/48

Page 50: Klasse voor Leraren 156

50 KLASSE NR.13750 KLASSE NR.156

PEILING

School tegen racisme: 7,3 op 10

«Onze school werkt actief tegen geweld, racisme en pesten». Waar of niet? Hoeveel punten geef je je school? Tijdens de Vlaanderendag (27 april) bezochten vijfhonderd leraren, ouders en leerlingen de redactie. Ze gaven hun school punten voor anti-racisme. Leraren, ouders en tieners geven hun school 8 op 10 en jongeren minder dan 6 op 10.

Ben je sportief, milieubewust, veilig in het verkeer? En wat doet je school eraan? Check het op de online peiling van Klasse op www.klasse.be/k-test.

POLL

Schoolboeken te traditioneel

«Uitgevers van schoolboeken mikken te veel op de traditionele aanpak. Vernieuwende methodes moeten leraren noodgedwon-gen zelf uitwerken.» Deze poll stond de voorbije maand op de website van Klasse. Zo denken leerkrachten daarover:ja – 75 %nee – 25 %Doe mee aan de poll van de maand juni: «Onderwijs komt de jongste jaren op een posi-tievere manier in het nieuws dan vroeger.» Akkoord of niet? Klik op www.klasse.be/poll en breng je stem uit.

BEKROOND

School sloopt murenWat kan, wat kan niet?➢ een gezicht bouwen met fruit➢ luisteren naar water➢ een excelbieb in elkaar stekenAntwoord: het kan allemaal. Dat bewijzen ze in de Gemeentelijke Basisschool Ardooie. «Elke leerling van onze school, van kleuter tot zesdejaars, zit wekelijks minstens een uur aan een eigen computer» vertelt Luc Werbrouck, ict-coördinator. De school telt 340 leerlingen en de computer is er al zes jaar dagelijkse kost. «Dankzij de computer krijgen alle leerlingen gelijke kansen en gaan de muren tussen de klassen naar beneden. Met de juiste programma’s leren de kinderen niet enkel rekenen of taal, ze krijgen persoonlijke feedback en multimediale ondersteuning. De pc maakt het allemaal leuker voor ze.» De school heeft ook een compleet documentatiecentrum ingericht, de ‘Excelbieb’, waar leerlingen zowat alle info vinden die ze voor spreekbeurten, projecten enz. nodig hebben. Werbrouck: «De pc is hier geen zoethouder. De meeste collega’s werken er ook enthousiast mee. In elke klas vind je computers die leerlingen helpen leren. En een pak documenten bestemd voor leerkrachten, ouders, inrichtende macht zijn ook allemaal geautomatiseerd.» Werbrouck is nu zes jaar ict-coördinator. Voordien was hij meester Luc van het zesde leerjaar. «Ik geef nog wel computerlessen, zelfs aan de kleuters. Als je computers op school echt wil laten draaien in het leerproces, dan volstaan ook voor leraren enkele gewone cursussen niet. Het zou voor alle leerkrachten en zeker voor de leerlingen een goede zaak zijn, mocht de overheid nieuwe stimuli geven voor ict: niet enkel centen voor hardware, maar ook pedagogisch-didactische steun.»De Gemeentelijke Basisschool Ardooie won de CST-Award Computerschool van het jaar – categorie lager onderwijs. Alle winnaars vind je op www.cst.be

© G

VBS

ARDO

OIE

Page 51: Klasse voor Leraren 156

➜KLASSE NR.156 51

TAALBELEID

«Het begon met plaagaffi ches»«Net voor de paasvakantie hingen we affi ches aan klasramen,

in de werkplaatsen, aan de ingang. Onderaan stonden zinnen waarin we alle hoofdletters hadden weggelaten. Bovenaan foto’s van leerlin-gen van wie we het hoofd met de pc hadden weggewerkt. Niemand gaf uitleg. We wilden vragen oproepen, de aandacht trekken. Na de paasvakantie vervingen we de plaagaffi ches door gelijksoortige: leerlingen mét een hoofd en de spellingregels rond hoofdletters in plaats van de kromme zinnen. De leerkrachten lichtten de campagne in elke klas toe, ongeacht het vak.» Dit vertelt Bernard Buysse, leraar Nederlands in het VTI in Diksmuide. Met de actie startte de school een taalbeleid voor alle leerlingen. «We vroegen de leerlingen om geen dialect te praten met het personeel op school. Daarnaast meldden we dat taken, huiswerk en toetsen telkens een aparte quotering zouden krijgen voor fouten tegen hoofdlettergebruik. In beide gevallen kozen we voor sensibiliseren, zonder sancties. Ook aan de leerkrachten vroegen we geen dialect te spreken in het bijzijn van leerlingen.» Van de 80 leraren engageerden er zich 25 in een werkgroep. Elk volgde één klas op. Of de campagne succes had? «De leerlingen waren verrast en de meesten deden een opmerkelijke

inspanning om de richtlijnen te volgen», aldus Buysse. «Maar een trimester lang aandacht blijven besteden aan de actiepunten is niet evident. Je moet leerlingen er geregeld op attenderen. We hebben ook geleerd dat je een taalbeleid het best start met beperkte acties zoals deze, die je afl eidt uit concrete knelpunten rond taal. En dat je je beperkt. Bereid één actie voor in het eerste trimester, werk ze uit na de kerstvakantie en evalueer ze na de paasvakantie.»

Een van de praktijkvoorbeelden gepresenteerd tijdens de studiedag ‘Taalbeleid op school’ aan de KULeuven van 27 november 2004. Je vindt ze allemaal gebundeld in het tijdschrift Nova et Vetera, nr. 1-2 (november), 2004-2005 – VVKSO – Guimardstraat 1 – 1040 Brussel – tel. 02 507 06 45 of 02 507 07 31 – fax 02 511 33 57 – [email protected]

PROJECT

Geef ze de borst«Kinderen kunnen maar beter zo jong mo-gelijk de voordelen van borstvoeding leren kennen.» Dat dachten enkele studenten vroedkunde aan de Limburgse hogescholen. Ze ontwikkelden een lessenreeks voor kleu-ters en kinderen uit de basisschool. «Het is opmerkelijk dat de kinderen het beeld van een zogende moeder niet gewend zijn », zeg-gen Serena Debonnet en Barbara Quintelier. «Dat de poes of de hond haar jongen zoogt, vinden ze wel normaal. Met pluchen diertjes en menselijke popjes tonen we aan dat ook de mens een zoogdier is en dat een baby die bij de moeder drinkt heel normaal is. Of dat hun keuze om later zelf borstvoeding te geven zal beïnvloeden, kunnen we nu natuurlijk niet

meten. Maar het zal veel minder een taboe zijn. Borstvoeding is hoe langer hoe meer in onmin geraakt. Ten onrechte. Het is hygiënisch, praktisch en de melk is altijd op temperatuur. Bovendien bevat moedermelk heel wat beschermende stoffen.» De studenten hopen zoveel mogelijk kleuterleidsters en leerkrachten basisonderwijs voor hun idee te winnen.

FENOMEEN

Liever geen Engels in de lagere school

«Scholen die reclame maken voor taallessen vanaf de kleuterklas bewijzen daar niemand een dienst mee», zegt Nicole Raes van de Dienst voor Onderwijsontwikkeling. De dienst reageert afwijzend op de promotiecampagnes van basisscholen, die luidkeels uitpakken met lessen Engels, Russisch of zelfs Chinees voor hun leerlingen. Raes: «Kinderen pikken vreemde klanken en talen spelenderwijs op. Op vakantie spelen Vlaamse, Franse, Spaanse of anderstalige vriendjes samen, zonder dat ze elkaars taal ge-leerd hebben of kennen. Dat is een goede zaak, zeggen onderzoekers, want daardoor zullen ze later minder problemen hebben om de klanken te imiteren, zodra ze aan het echte taal leren toe zijn. Maar, zo voegen de onderzoekers toe, als ze vreemde talen op vroege leeftijd ook al moeten léren op school, verdwijnt dat effect. En ook het plezier.» Hoe het dan zit met het decreet basisonderwijs (april 2004), dat initiatie in vreemde talen al in de kleuterklas toestaat? Raes: «Eigenlijk is initiatie een wat ongelukkig woord. Het gaat om taalsensibilisering, kennis maken met andere talen.» Hoe leraren dat kun-nen realiseren? Drie tips:1. Breng de vreemde taal spelenderwijs de

klas binnen met liedjes, spelletjes, versjes… Maak er geen gestructureerde lesjes van.

2. Nodig een familielid van een kind uit in de klas, die een andere taal spreekt en organiseer daarrond een activiteit. Het draagt meteen bij tot respect voor elkaar, voor andere culturen en opent de deur op de wereld voor de kinderen.

3. Varieer het taalaanbod, beperk je niet tot bv. Engels. Die taal pikken de kinderen sowieso op van tv. Het versterkt zelfs hun onwil om nog een andere taal te leren, omdat ze gaan denken dat iedereen toch Engels spreekt en begrijpt.

© V

TI D

IKSM

UIDE

MEDIOREN IN ACTIE

Het grootoudercomitéNaast het oudercomité is er nu ook het grootoudercomité. Om dat aan het werk te zien kan je naar basisschool Heilig Hart in Sint-Niklaas. «Heel veel grootouders komen de kinderen na de schooluren ophalen», verklaart directeur Ludwig Lybeert. «Sommigen zaten vroeger nog in ons oudercomité. Ze wilden zich opnieuw nuttig maken voor de school en zo is het begonnen. Met z’n zestienen zijn ze nu. Ze steken de handen uit de mouwen in de klas of daarbuiten: van helpen bij handwerk tot toiletten schilderen.» Of ouder- en grootoudercomité elkaar niet voor de voeten lopen? Ludwig Lybeert: «Dat is natuurlijk niet de bedoeling. We zijn net gestart en zoeken met de grootouders nog naar een eigen profi el. Er is ook veel overleg. Maandelijks vergaderen enkele grootouders mee met het oudercomité en enkele ouders met het grootoudercomité.». Ouders en grootouders zijn duidelijk kind aan huis in de school. Lybeert: «Ja, we hebben erg veel actieve, gemotiveerde ouders: leesouders, uitstapouders, klusouders enz. Hoe opener onze school, hoe beter. En iedereen vindt het fi jn nu ook opa en oma op de speelplaats staan te schilderen...»

© P

REFE

RRED

STOC

K

Page 52: Klasse voor Leraren 156
Page 53: Klasse voor Leraren 156

KLASSE NR.156 53

Kiezen voor wetenschappen

Ik geef wiskunde en wetenschappen in een eerstegraads-school. Daarnaast ben ik na de lesuren gestart met

een wetenschapsclub voor geïnteresseerde tweedejaars. Elke derde dinsdag komen we een uurtje samen om wetenschap-pelijke experimenten uit te voeren. We hebben ons nog geen moment verveeld en de leerlingen vinden het megaleuk om op een andere manier aan wetenschappen te doen. Maar, zoals het spreekwoord zegt: koken kost geld. Voor de verschillende experimenten heb ik soms wat materiaal nodig dat niet altijd op school te vinden is en waar er helaas geen budget voor bestaat (want het is een naschoolse activiteit). Ik heb al via verschillende kanalen getracht om enige subsidie te kunnen verkrijgen. Steeds krijg ik ofwel geen antwoord ofwel krijg ik te horen dat er geen subsidie mogelijk is. En daarom deze ‘aanklacht’. Je wil dan eens iets extra doen wat de leerlingen sterk motiveert, maar je wordt in je volle enthousiasme geremd. Ik kan niet steeds alles zelf gaan betalen. Nochtans denk ik dat dit een belangrijk project is dat de leerlingen bewuster leert kiezen voor een gemeenschappelijke richting in het derde jaar. Zou men daar niet iets kunnen aan doen?

Dominique Soete - leerkracht

Welbevinden van de leerkracht

In het verleden werd er - terecht - de nodige aandacht besteed i.v.m. het zich goed voelen en ‘welbevinden’ van de leer-

lingen. Als opvoeders (ouders op de eerste plaats, leerkrachten en directie, interne en externe begeleiding, opvang voor en na school...) is dit ons aller zorg. Graag had ik ook eens uitdrukkelijk gehoord én gelezen dat het ‘welbevinden’ van de leerkracht - de man of vrouw in de klas - evenzeer belangrijk, zelfs wezenlijk is om zijn of haar pedagogische opdracht naar behoren te kunnen uitvoeren. Wij, onderwijsmensen in het veld, moeten oog en oor hebben voor collega’s, worden dagdagelijks geconfronteerd met (in)formele oudercontacten, didactische beslommeringen, administratieve taken, planningen en vergaderingen, en de feitelijke uitvoering van de (nieuwe) leerplannen.

Chris Geerts - leerkracht

Lessen Frans

Als antwoord op de voorstellen van coördinerend inspecteur Jos Van Vreckem over de lessen Frans

in het 5de leerjaar basisonderwijs (Klasse 152 p. 49), heb ik een vijfde voorstel dat bij de meesten wel zal scoren. Geef in plaats van ‘verplicht’ Frans, Engels. In Wallonië geeft men ook geen ‘verplicht’ Nederlands. Als Engels de tweede taal wordt in België is het taalprobleem toch heel simpel opgelost. Frans is geen wereldtaal. En voor de jonge spruiten zelf: Engels is ‘cooler’ en kan wellicht direct van praktisch nut zijn. Frans kan dan als verplichte derde taal in het secundair fungeren.

Lieve Bruyndonckx – ex-leerkracht

Supernanny? En dan nu de realiteit

Wie zich de ogen uitkijkt op de extremen in Supernanny, zou nog vergeten dat het leven in 700 000 Vlaamse

gezinnen ondertussen gewoon zijn gang gaat. Het hele schooljaar lang hebben vijf willekeurige ouders voor Klasse een dagboek bijgehouden over hun kinderen thuis en op school. Dat levert 150 stukjes op uit het leven zoals het is. Schrijnend onrechtvaardig soms, ontroerend eerlijk ook of gewoon verrassend gewoon. Lees het schooljaar van Brigitte, Fatiha, Geert, Nancy, Sas en hun kinderen op www.klasse.be (allerlei/blogs).

Migranten

Mieke Vogels van Groen wil een Marshallplan voor betere scholing van migranten, zelfs

voor de schoolplichtige migranten van de derde generatie. Mijn zoon en kleindochter wonen sinds twee jaar in Spanje voor hun werk. Mijn kleinkinderen hebben zich vlot aangepast en gaan naar de plaatselijke school, natuurlijk in het Spaans dat ze nu vlot spreken. Schoolplichtige migranten van de derde generatie hebben nog altijd taalproblemen: de leerlingen moeten ‘willen’, moeten naar school gaan, moeten zich inzetten, moeten studeren. Als deze jongeren dat niet willen doen, zal geen enkel plan hen een diploma kunnen bezorgen.

Maarcha Lenaerts – ouder

Overgang

De overgang van het 6de leerjaar naar het 1ste jaar SO loopt inderdaad niet altijd even vlot (Klasse 154 p.

40). Als leerkracht 1ste graad SO kan ik daar ook voorbeelden van geven. Enig overleg tussen de betrokken leerkrachten lijkt me wel nodig. Maar dan ook vanuit de overheid. En met de nodige middelen. De leerkrachten van de eerste graad van het SO weten heel goed dat er in het BaO eindtermen en leerplannen zijn. Dat kinderen in een 1ste jaar SO 2 tot 3 uur thuis nog voor school moeten werken, is niet normaal. Speelt daar echt enkel en alleen het aantal taken mee of is er iets mis met de studiemethode? Verder vraagt een leerkracht zich af waarom er in het ‘middelbaar’ zo weinig intern overleg is bij de vakleerkrachten? Wel, kom dan bij ons maar eens kijken! Zelf ben ik vakverantwoordelijke Godsdienst 1ste en 2de jaar. En wij hebben elke week een ‘vakvergadering’. Die vakvergaderingen zitten in ons lesrooster ingebouwd. Concreet betekent dit dat alle vakleerkrachten op dat ene uur van die bepaalde dag allemaal lesvrij worden gemaakt voor overleg. Op school uiteraard. Dat leerkrachten BaO heel wat meer moeten doen dan collega’s regenten… Daar gaan we weer! Wat een zinloze bekrompen discussie is dat toch?! Elke leerkracht in welke onderwijsvorm dan ook, die zijn/ haar taak ter harte neemt, heeft tijd te kort en altijd veel te doen.

Greet Vanbergen - leerkracht

Zinloos

Ruim 32 procent van de leerlingen die in Antwerpen basisonderwijs volgen, spreken thuis geen

Nederlands. In de binnenstad loopt dat aantal zelfs op tot 58,2 procent. De hulp van taakleraar, zorgcoördinator… haalt niets uit. Als de thuissituatie dezelfde blijft, zijn de honderden miljoenen gespendeerde euro’s zinloos.

Manon Krols – leerkracht

TSO opwaarderen

Dat het TSO met huizenhoge vooroordelen kampt,ondervind ik nu nog. Mijn zoon studeerde af in de richting

industriële wetenschappen. Momenteel werkt hij aan een doctoraat in de geologie. Zelfs nu nog moet ik soms horen dat hij in het middelbaar dan toch niet op zijn plaats zat. Ik blijf er echter bij dat hij in het TSO perfect op zijn plaats zat. Hadden wij hem gedwongen in het ASO, dan zou hij zeker schoolmoe geworden zijn en was hij zeker niet geraakt waar hij nu zit. Hij leerde in het TSO belangrijke vaardigheden, zoals basiskennis van elektronica en informatica, die hem nog altijd zeer goed van pas komen. De ‘achterstand’ in talen haalde hij wel in ‘on the fi eld’. Hij kan zijn mannetje staan op internationale congressen en bijeenkomsten met collega’s van over de ganse wereld.

Kristien Bulcke – ouder

GOK en inspectie

Het beleid investeert veel geld in gelijke onderwijskansen en dat is een goede zaak. Dat de inspectie de GOK-

werking in de scholen gaat controleren, is dan ook normaal. Alleen jammer dat ze hierbij twee maten hanteert. Ikzelf ben directeur van een basisschool in een grote stad, met kinderen van allerlei pluimage en diverse nationaliteiten. We kregen de eer om als één van de eerste scholen te worden doorgelicht. De zorgcoördinator, de GOK-leerkrachten en ikzelf werden gedurende een halve dag op de rooster gelegd door twee inspecteurs. Elk document werd nagekeken en het werd een boeiend gesprek. Nadien werd getoetst wat er van al onze plannen terug te vin-den is op de werkvloer. Met een tiental leerkrachten werd een uitvoerig gesprek gehouden, zowat alle anderen kregen ‘een doorloopbezoek’. Agenda’s werden nagekeken, leerlingendossiers uitgevlooid, handelingsplannen gecontroleerd enz... Iedereen had de indruk dat de heren hun werk zeer ernstig namen en iedereen had respect voor hun grondige werkwijze. Het gunstig advies werd dan ook als een welgemeende stimulans beschouwd om de ingeslagen weg verder te bewandelen. Vandaag krijg ik telefoon van een collega, met een ongeveer even grote, doch volledig ‘witte’ school. Ook GOK-doorlichting gekregen. Van slechts één inspecteur. De brave man had zich gedurende anderhalve dag in het bureau van de directeur genesteld en sprak er met de zorgcoördinator en een zestal leerkrachten die de directeur zelf mocht selecteren. Er werd, behalve het GOK-plan, geen enkel document ingekeken. De leerkrachten hebben de meegebrachte handelingsplannen niet moeten bovenhalen. Er was geen enkel klasbezoek, de andere leerkrachten kregen niet de kans tot een gesprek. De collega mailde me zijn verslag. Het GOK-beleid wordt er de hemel ingeprezen. Mijn collega heeft zijn gunstig advies zeker verdiend. Alleen vindt hij, net als ik, dat hij zijn Michelinsterren nogal makkelijk heeft verkregen.

Naam en adres bekend

Page 54: Klasse voor Leraren 156

Binnen zonder bellenEen selectie uit lezersbrieven, faxen, e-mails en reacties via internet vind je op deze pagina’s. Naamloze brieven of manifesten komen er niet in. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de brieven. Schrijf a.u.b. korte brieven van maximum 25 regels. Wat te lang is, moeten we inkorten. Vermeld je naam en adres. Enkel uitzonderlijk op gemotiveerd verzoek laten we die weg. We kunnen eventueel brieven doorsturen naar betrokken afdelingen voor een deskundig antwoord.Klasse publiceert ook brieven die de redactie bereiken via Yeti, Maks! en Klasse voor Ouders. Kan voor iedereen interessant zijn.Je kan ook je mening kwijt op www.klasse.be/forum of www.klasse.be/gastenboekKlasse (Dialoog) – Koning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel - fax 02 553 96 85 – [email protected]?- Leerkrachten, ouders, leerlingen en studenten met vragen of problemen rond onderwijs kunnen terecht op het gratis nummer van de Vlaamse Infolijn: 0800 30 201 (iedere werkdag van 9 u. tot 19 u.). Je kan ook faxen naar 02 553 96 55 of surfen naar www.ond.vlaanderen.be/infolijn. - Op edulex.vlaanderen.be vind je alle informatie over omzendbrieven en wetgeving.

Maandblad voor Onderwijs in VlaanderenUitgegeven door het ministerie van de Vlaamse Gemeenschapdepartement Onderwijs

Nr.156 • juni 2005

Klasse is teamwork. De hele ploeg vind je op www.klasse.beHoofdredacteur Leo BormansRedactie Klasse Gaby De Moor (eindredacteur), Ann Devos, Veerle Devos, Jan T’Sas, Tessa Van der Cruyssen, Michel Van Laere en Bert Vermeulen, m.m.v. Leen Leemans, Geert Neirynck, Kris Vanhemelryck en stagiairs Nele Coninckx en Niusha KoobasiRedactiesecretariaat en katern Zeker Doen, lerarenkaart en leerlingenkaartPatrick De Busscher, Geert Neirynck, Anne Siccard, Jo Valvekens, Sonja Van DroogenbroeckHet hart van Klasse Sabrina Claus, Diana De Caluwé, An Declercq, Hannah El-Idrissi, Souadia El-Moussaoui, Anny Lecocq, Ann NevensVormgeving Artefact, Leuven

Verantw. uitgever Ludy Van BuytenHendrik Consciencegebouw, 1210 BrusselAbonnement (10x per jaar): 25 euroAlle Vlaamse leerkrachten, CLB-medewerkers enz. (van elk net en van elk niveau) krijgen Klasse gratis. Adreswijzigingen uitsluitend regelen via de eigen schooladministratie.

Gepensioneerde en ter beschikking gestelde leerkrachten en ook individuele studenten krijgen een abonnement tegen halve prijs. Groepsabonnementen voor de laatstejaars lerarenopleiding en individuele abonnementen voor studenten uit het eerste of tweede jaar lerarenopleiding zijn gratis (bel 02 553 96 84 of mail naar [email protected]).

Er is ook Yeti (derde graad lager onderwijs), Klasse voor Ouders (kleuteronderwijs t.e.m. tweede jaar secundair onderwijs) en Maks! (derde tot zevende jaar secundair onderwijs) voor scholen die dat wensen.

Klasse, Koning Albert II-laan 15, 1210 [email protected]. redacties 02 553 96 86Tel. secretariaat 02 553 96 84Tel. advertenties 02 553 96 94Tel. lerarenkaart 02 553 96 95Tel. leerlingenkaart 02 553 96 88

Gezond

Graag had ik als diëtiste een reactie gegeven op ‘Feit of fabel ?’ in het artikel ‘Frisdrank is dodelijk’

(Klasse 155 p. 5).- Cola-light bevat slechts 1 kcal/100 ml wat dus neerkomt op

30 kcal bij 2 fl essen Cola-light van 1,5l/fl es. Het antwoord dat vermeld wordt klopt dus niet voor Cola-light maar kan wel juist zijn voor andere light-producten! Wel is het beter om het drinken van light frisdranken te beperken wegens de toegevoegde zoetstoffen: er is een maximum aanvaardbare dagelijkse inname van zoetstoffen/kg lichaamsgewicht, dus zeker bij kinderen moet hierop gelet worden. Water is de basisdrank !

- Fruitsap wordt beschouwd als een gezonde, natuurlijke bron van vnl. vitamines, maar enkel als het gaat om 100 % puur fruitsap en niet om vruchtennectars of -dranken verkregen door toevoeging van water en suiker! Elke dag 2 stukken fruit zijn nodig in een gezonde voeding!

- Chocolade zou kunnen troost brengen maar het is helemaal niet duidelijk hoe dit stemmingsbevorderend effect tot stand komt. Drugachtige stoffen in chocolade? Fenylethylamine (vergelijkbare werking van amfetamine)? Methylxanthines (vergelijkbaar met cafeïne)? Magnesium (maar er zijn voldoende andere gezondere alternatieven die eveneens rijk zijn aan magnesium zoals volkorenproducten, noten, groene groenten).

Martine Harnisfeger– diëtiste

Hygiëne

Ik hoorde in het nieuws de resultaten over de enquête bij jongeren over ‘hygiëne op school’ (Klasse 155 p. 8). Ik

vind dat de informatie zeer eenzijdig werd gegeven. Op onze school worden de toiletten dagelijks tweemaal schoongemaakt. Het sanitair is proper, maar de leerlingen houden het niet proper! Als elke leerling het toilet netjes zou verlaten, zou alles netjes zijn voor de volgende leerling. Ik heb echt bewondering voor het onderhoudspersoneel. Deze mensen hebben steeds de moed om telkens opnieuw alles netjes te maken.

Isabelle Cnudde - leerkracht

Leerkracht fi etst de wereld rond

Magda Bekaert geeft dit schooljaar geen les. Ze fi etst de wereld rond: 20 000 km

wil ze afl eggen voor een goed doel. Voor Klasse brengt ze onderweg verslag uit van haar bezoeken aan de scholen die ze onderweg tegenkomt. Talrijke lezers volgen haar avonturen op www.klasse.be. Lees mee over de radioscholen en pedofi lieschandalen in Australië, vakoverschrijdende leerkrachten en sexy uniformen in Cuba, een dovenschool in Mexico of de helden van de sport in Californië. Van onze fi etsende reporter ter plaatse.Volg het spoor van de fi etsende leerkracht op www.klasse.be (allerlei/blogs)

Sport op school

- Het interview met Ivan Sonck over sport op school gelezen (Klasse 154 p. 8) en daar waren de

herinneringen. De buikpijn voor de turnles, mijn doodsangst voor het diepe water, mijn hoogtevrees op de ongelijke brug, de bok die met de proporties van een Chinese muur voor me opdoemde. Gelukkig was sport geen doorslaggevend argument om al dan niet te slagen. Want dan stond ik nog voor die bok, in plaats van voor de klas.

Renilde Janssens - leerkracht

- Waar zijn de gewone spelletjes die wij vroeger (ik ben er 43!) deden tijdens de pauzes? Elas-

tiekspringen, touwtje springen, trefbal, tikkertje, bokspringen (wij waren het toestel). Toch ook vrij inspannende bezigheden denk ik zo. Misschien moeten we het gewoon niet zover gaan zoeken. Maar wat zie ik bij mijn eigen dochter (9) op de speelplaats? De voetballende jongens nemen 2/3 van de ruimte in en dan zwijgen we nog over de ballen die je voortdurend moet ontwijken!

Agnes Souwens - leerkracht

KunSTof

In maart deden de leerlingen van het derde en vierde jaar Handel en Kantoor van het KTA Da Vinci in Edegem mee

aan het project KunSTof. De bedoeling hiervan is het integreren van kunst in diverse vakken van het secundair onderwijs. Wij ontvingen Sandra Driljeux, een fotografe. Heel de namiddag werkten de leerlingen in groepjes rond het ‘visuali-seren’ van de leerstof over betaalmiddelen. Via een zoektocht naar de voor- en nadelen van de verschillende betaalmiddelen (chartaal-, giraal- en elektronisch geld) spoorde ze de leerlingen aan hun creativiteit te gebruiken. Er werd nagedacht over hoe deze plus-en minpunten in beeld konden gebracht worden. Na een korte brainstorming werden de leerlingen op pad gestuurd voor een ‘fotorepor-tage’ die de verschillende aspecten van hun onderwerp weergaf. Nadien konden zij met hun beelden, via de computer en het programma movie-maker, een diavoorstelling maken waar ook hier weer de nodige creativiteit aan bod kwam. Het was een leerrijke ervaring. Door de combinatie van theorie en visuele refl ectie zal dit onderwerp de leerlingen

beter bijblijven. Bovendien werden er niet alleen economische doelstellingen bereikt, maar zeker ook de vakoverschrijdende eindtermen rond sociale vaardigheden en opvoeden tot bur-gerzin. Met dank aan de Canon-cultuurcel en Sandra Driljeux en natuurlijk Klasse !

Leerkrachten handel KTA Da Vinci

Drankautomaten

Helemaal akkoord met het feit dat je drank-automaten niet zo maar moet

verbieden. Je moet een valabel alternatief bieden (Klasse 155 p. 5). Helaas zijn die er niet zo veel, want leerlingen hebben ook graag een lekker smaakje bij hun drankje. Vorig jaar vonden wij dat valabel alternatief. Het gaat om vruchtendrankautomaten die aangesloten worden op de waterleiding en die met vruch-tenextracten zonder toegevoegde suikers werken. Elke leerling krijgt gratis aan het begin van het schooljaar een herbruikbaar fl esje uit hard plastic en kan tappen aan de machine. Voordeel: de blikafvalberg verminderde met 90 % en in onze school ging het om zo’n 400 000 blikjes per jaar. Vertegenwoordigers van de leerlingenraad namen deel aan de proefsessies en vonden het lekker én milieuvriendelijk. Volgend schooljaar verdwijnen de blikjes helemaal uit het schoolbeeld: een blikverbod in het schoolreglement. Wie meer info wil kan terecht op het mailadres van de school: [email protected]. Doen!

Vik Lauwerier - directeur

54 KLASSE NR.156

Eindredacteur Gaby De Moor gaat na 25 jaar onderwijs en 15 jaar Klasse met pensioen. Hij zit in elke cartoon van zijn laatste nummer verstopt. Met dank voor de jarenlange inzet.

Page 55: Klasse voor Leraren 156

(advertentie)

Page 56: Klasse voor Leraren 156

Afgiftekantoor Gent XMinisterie van de Vlaamse GemeenschapRedactie KLASSEKoning Albert II-laan 151210 Brussel

TIJDSCHRIFTverschijnt maandelijks(behalve in juli en augustus)

België – Belgique

PB/PP3/9156

Op zeeklassen naar Texel

Rebekka: «Girlpower op de fi ets»

«Oktober vorig jaar, de leerlingen van het zesde jaar van de basisschool RPII in Hove vertrekken op zeeklassen naar Texel. Een klein eilandje in Nederland», vertelt Rebekka Vanharen (21). «Ik liep op dat moment stage als derdejaars voor m’n opleiding ‘leerkracht Lager Onderwijs’. Ik mocht mee! Een heel fi jne ervaring. In Texel brachten we een namiddag door op een vissersboot. We vingen garnalen die we daarna aan boord kookten. En na de rondvaart mochten we zoveel garnalen eten als we wilden. Om praktische redenen deelden we de leerlingen op in twee groepen. Ze maakten er zelf een jongens- en meisjesgroep van. Dat lokte competitie uit. De jongens fi etsten het eiland rond in een recordtijd. Dat konden de meisjes beter! Onder de luide kreten: ‘Girlpower’, sprongen ze op hun fi ets. Snel holde ik ze achterna met m’n camera. Wat een prachtig zicht! De manier waarop ze dolenthousiast de zon tegemoet fi etsten. Dit moment vatte ons uitstapje mooi samen.»

Voor het allerlaatste onderwijsnieuws...abonneer je op de wekelijkse e-brief Leraren-direct via www.lerarendirect.be of volg het elke dag op www.klasse.be. Zelfs tijdens de vakantie.De beste tips voor uitstappen vind je op www.lerarenkaart.be en op www.klasse.be/ouders/zomertips