Maandblad voor Onderwijsin Vlaanderen

Nr.116 • Juni 2001 www.klasse.be

© Gezocht: 11 vrijwilligers

© Rapport voor de leraar

© Test uw schoolZO

MERQUIZ:

WIN UW REIS

(MAAR HOE?

)

(advertentie)

AZIJN«Het is de meest deprimerendeplek die ik ken», schrijft een jon-ge leraar. «Je kan er niet binnen-komen of er is iemand aan hetzagen en het klagen. En dat werktaanstekelijk.» Hij heeft het overde sluis waar hij elke dag doormoet om aan het werk te kun-nen: de lerarenkamer. «Wat goedgaat, krijg je daar nooit te horen.Wie er een dag zou doorbrengenwaant zich in het voorgeborchtevan de hel die erachter ligt: leer-lingen die niet willen deugen,collega’s die er de kantjes aflo-pen, de kommer van MeesterKwel… Zelfs uit radio, krant oftv halen de collega’s liefst azijnop. Ze zouden eens een onder-zoek moeten doen naar de zuurte-graad in Vlaamse lerarenkamers.Hoe mensen elkaar daar opjut-ten en de klaagmuur opjagen.Nochtans zou zo’n lokaal ookeen stimulerende ontmoetings-ruimte kunnen zijn. Maar in descholen waar ik tot nu toe benbeland, is dat nauwelijks het geval.Ik probeer de lerarenkamer nu temijden maar ik besef dat ook datgeen goede oplossing is.» Leester iemand mee die dit verhaalherkent?

Maandblad voor Onderwijsin VlaanderenUitgegeven door het ministerievan de Vlaamse Gemeenschapdepartement Onderwijs

Nr.116 • Juni 2001

Hoofdredacteur Leo BormansProductcoördinator Diana De CaluwéEindredacteur Gaby De MoorRedactie Veerle Devos, Wim De Jonge,Jan T’Sas, Dirk Vander Beken, Michel VanLaere, Bavo WoutersRedactiesecretaris Patrick De BusscherSecretariaat Anny Lecocq, Veerle DeSmet, Nadine De Cuyper

Foto’s Luc Daelemans, e.a.Cartoons CampVormgeving Artefact

Verantw. uitgever Georges Monard,Hendrik Consciencegebouw, 1210 Brussel

Abonnement (10x per jaar): 990␣ fr.Alle Vlaamse leerkrachten, CLB-medewerkers enz. (van elk net en van elkniveau) krijgen KLASSE gratis.Adreswijzigingen uitsluitend regelen via deeigen schooladministratie.

Er is ook een Klasse voor Ouders (t.e.m.tweede jaar secundair onderwijs) en eenKlasse voor Jongeren (van het derde tot hetzevende jaar secundair onderwijs) voorscholen die dat wensen.

KLASSE, Koning Albert II-laan 15,1210 BrusselTel. redactie 02-553 96 86Tel. coördinatie 02-553 96 94Tel. abonnementen 02-553 96 84Tel. publiciteit 02-553 96 94Tel. KLASSE voor Ouders 02-553 96 90Tel. KLASSE voor Jongeren 02-553 96 92Telefax 02-553 96 85E-mail info.kvl@klasse.beURL www.klasse.be

IN DIT NUMMER

Gezocht: 11 vrijwilligers (Vizier) 4-9De kurken waar de samenleving op drijft, olie voor het grote raderwerk. Eénop vijf zet zich ergens vrijwillig voor in, gemiddeld meer dan vijf uur per week.Zowel jongeren als volwassenen. Ook in en rond onderwijs? Op zoek naar deschaduwwerkers van de vrije wil. http://www.klasse.be/kvl/116/4

Leraars onderbetaald? (Journaal) 10-14Blijkbaar mogen leraars dan toch nog tevreden zijn over loon en arbeidsvoor-waarden. Zeg dat een studie het gezegd heeft. En onderwijs wint metlengten voorsprong het Songfestival van Vertrouwen. Een overzicht van hetonderwijsnieuws van de dag. http://www.klasse.be/kvl/116/10

De test: herkent u uw school? 35In welk soort school geeft u les? Wat kunnen ouders verwachten als ze hunkinderen in uw school inschrijven? Wat schuilt er precies achter de folders ende slogans? Doe de test. http://www.klasse.be/kvl/116/35

De basisschool uitgedaagd 38-39«Hoe regelen jullie de vervangingen om naar een dag als vandaag te kunnenkomen?» vraagt een directrice. «Onze kinderen kunnen perfect een dagalleen op school blijven», is het verrassend antwoord. Hoe leraars en directiesopkijken van ervaringen uit andere scholen. http://www.klasse.be/kvl/116/38

Iedereen begaafd 40-41Bij de Grieken was de module al de standaardmaat in de bouw. Nu lezen weop de affiches van een grote school: «Modules, bouwstenen voor je toe-komst». De beroepsopleiding krijgt de vorm van een modulair bouwpakketop maat. Volgt straks het hele onderwijs? http://www.klasse.be/kvl/116/40

Punten voor de leraar 42-43In juni krijgen de meeste leraars een punthoofd van cijfers en rapporten. Zullenwe even de rollen omdraaien en de leerlingen een rapport laten geven aan hunleerkrachten? De resultaten van een experiment met dertien leerkrachten envijfhonderd leerlingen. Klaar voor de schok? http://www.klasse.be/kvl/116/42

«We raken oververhit.» 44-45Voor zes leerkrachten op tien in de Vlaamse hogescholen is de grens van hethaalbare bereikt. Hun takenpakket neemt sterk toe en wordt steeds verschei-dener. Het onderzoek van de maand in Signaal. http://www.klasse.be/kvl/116/44

«Dat heeft hij verdiend» 46Met de handen op het hoofd in de vuilnisbak. Een nul voor dagelijks werkomdat een leerling zijn huistaak niet tijdig aflevert. Een herexamen omdateen leerling niet echt «past» in de school. Voor straf leest u De Eerste Lijn. Uwbeloning? http://www.klasse.be/kvl/116/46

En ook: Idee p. 15-33 • Mensen met Klasse p. 36-37 • Brieven p. 47-49• Tips bij de nieuwe Klasse voor Ouders en internet p. 50

USDubbele zomerquiz:

win nuuw vakantie

Hoe ver gaat vrije wil?Vizier p. 4-9

Niemand mislukt nogtotáál. Modules.p. 40-41

De rollen omgekeerd.Leraars krijgen hunrapport. p. 42-43

KLASSE NR.116 3

www.klasse.

be.

Dit is de laatste Klassevan dit schooljaar. Ublijft echter driemaanden lang dag nadag op de hoogte viawww.klasse.be Zin omte surfen?

4 KLASSE NR.116

VIZIER

Gevonden: 1

Eén op vijf jongeren zet zich gemiddeld vier uur perweek in voor een jeugdbeweging, een sportvereni-ging of een maatschappelijk werk. Deze jongerenzijn minder autoritair, staan minder negatief tegen-over vreemdelingen en hechten meer belang aanverdraagzaamheid, gelijkheid en rechtvaardigheid.Socioloog Mark Elchardus (VUB) toont het met eenstudie aan.Bij de volwassenen is dat niet anders. Een op vijfVlamingen zegt volgens de Vlaamse Regionale Indi-catoren (VRIND) regelmatig vrijwilligerswerk te doen.Ze doen dit niet zozeer uit morele plicht, wel om zichvoor anderen in te zetten, om mensen te ontmoetenen vrienden te maken en voor het plezier dat ze erzelf aan beleven. Vrijwilligers geven meer blijk vansolidariteit dan niet-vrijwilligers. Ze hebben ook watmeer vertrouwen in de politiek en een hoger veilig-heidsgevoel.Wie zijn dat, de vrijwilligers in onze samenleving?Een vrijwilliger is «iemand die in enig georganiseerd

§

1

1© www.vlaanderen.be/ned/sites/statistieken/index.htmGa naar 7.2 Vrijwilligerswerk

verband onverplicht en onbezoldigd activiteiten ver-richt ten behoeve van anderen of de samenleving».Mannen, vooral tussen 35 en 54 jaar, investerendaar gemiddeld meer tijd in dan vrouwen. Kennelijkslorpen de huishoudelijke taken de vrouw van mid-delbare leeftijd nog te veel op, want tussen 54 en 65jaar nemen zij weer het voortouw. Hoger opgelei-den zijn sneller tot vrijwilligerswerk bereid. Werken-den doen iets meer mee aan vrijwilligerswerk danniet-werkenden, maar minder uren per week. Ge-middeld willen volwassen vrijwilligers zich vijf eneen half uur per week inzetten.

Leesmoeders en zwemvadersEn hoe zit dat in onderwijs: is dat niet altijd eenbeetje veel vrijwilligerswerk? Bij de onderwijspartici-panten zijn er inderdaad tal van vrijwilligers.De schoolbesturen kunnen niet zonder ze. In elkeschoolraad van het gemeenschapsonderwijs zittendrie vrijwillige ouders en twee vrijwillige leden van

l Klik op VRIND 2000 en op Hoofdstuk 7: Cultuur.

vrijwilliger (één) Bavo (17) helpt bijNederlands.

de lokale gemeenschap. De zesduizend leden vanRaden van Beheer van scholen uit de katholiekeonderwijskoepel zijn hoofdzakelijk vrijwilligers. Inde algemene vergaderingen zijn het er nog meer.Als de leerkrachten en andere schoolmedewer-kers zich alleen tot de taken zouden beperken dievoor hun officiële functie zijn omschreven en waar-voor zij bezoldigd zijn, zou er van het rijke school-leven ook niet veel overblijven. Vrijwilligerswerk,dat is leerlingenbegeleiding, de website van deschool, de ICT-coördinatie, de sport op woensdag-middag. Het omvat de kleine uitstappen en groteexcursies. Het mondt uit in de vele zangkoren,theatergroepen, dansvoorstellingen, muziekvere-nigingen, schaakclubs enz.…Ook leerlingen en studenten werken vrijwillig meeaan schoolkrant, schooltoneel, Broederlijk Delen-ac-tie, leerlingenraad, studentenraad… Vrijwilligers zijnten slotte ook de ouders in participatieraden enoudercomités, de leesmoeders, de zwemvaders…

Internationaal Jaar van de VrijwilligersOnderwijsmensen verzetten bovendien bergen onbezol-digd vrijwilligerswerk buiten het onderwijs. Hoe zou hetzonder volwassen begeleiders uit het onderwijs de jeugd-bewegingen, jeugdhuizen, speelpleinen en jeugdateliersvergaan? En ook de recreatieve sector, natuur- en milieu-bewegingen, sociaal-culturele organisaties, zelfhulpgroe-pen, bibliotheken en musea, palliatieve zorg, sportvereni-gingen, gehandicaptenzorg, derde- en vierdewereldbe-wegingen, solidariteitsacties als 11.11.11, Broederlijk De-len, Kom op tegen Kanker, Welzijnszorg, lokaal toerismeen heemkunde, volksontwikkelingswerk, catechese enpastoraal, feest van de vrijzinnige jeugd, opvangcentravoor vluchtelingen, Rode Kruis en vrijwillige brandweer?2001 is het Internationaal Jaar van de Vrijwilligers.Zowel de Verenigde Naties als de Vlaamse overheidbesteden extra aandacht aan hun werk. Ze willenhet erkennen, bevorderen, vergemakkelijken en netwerkenmogelijk maken. Hoort u ook tot het korps van devrijwilligers in en buiten onderwijs? ■

KLASSE NR.116 5

Hoe ver gaatvrije wil?

Vrijwilligers in enbuiten het

onderwijs zijn er inalle soorten: de een

neemt gedrevenaan een eenmalige

actie deel, deandere zet zich

gewillig dagelijksin. De een is een

beleidsgerichtbegeleider, de

ander hetpraktische manusje

van alles. De eendoet het alleen, deander schakelt zijnhele familie mee in.

Hoe ver gaat vrijewil? Negen

portretten, elfvrijwilligers.

6 KLASSE NR.116

VIZIER

Walter Melis: «Wij zijngraag het opstapje.»

Vrijwilligers als opstapjeWalter Melis: «In een luisterhuis kwetsbare mensen helpen»

Na vijfendertig jaar dienst in het hoger onderwijs alslector, opleidingshoofd en directeur Kwaliteitszorgis Walter Melis sinds een jaar met TBS 55+. «Onzenieuwe vrijwilligersvereniging heet een ‘Een Huis inde Rij’. Wie het wil, kan bij ons binnenstappen enpraten over de dingen die hem of haar bezwaren.De bezoeker – die we ‘cliënt’ noemen - blijft ano-niem. We zijn er voor iedereen. Geloofsovertuiging,afkomst, leeftijd, nationaliteit, sekse… spelen geenrol. Ook wie zich in de kou gelaten voelt door familieen vrienden treft hier een warm onthaal en eenluisterend oor. Buiten de openingsuren pakt een vande twintig vrijwilligers thuis de doorgeschakeldetelefoon op. Behalve ikzelf zijn er nog vier onder-wijsmensen: Eddy is onderwijzer, Magda was direc-teur van een basisschool, Machteld is leraar ge-weest, Maria was studiemeester en leraar techni-sche vakken. De ene vrijwilliger is thuiswerkend ofheeft nog een beroep, de andere is met pensioen.De bezoeker betaalt niets. De vrijwilligers krijgenook geen vergoeding, integendeel, ze investerenerin. Een verre verplaatsing voor een overleg vergoe-den we wel. Als het Internationaal Jaar van deVrijwilliger ervoor zorgt dat de vrijwilligers zelf nietlanger financiële offers moeten brengen, zijn weheel tevreden. Misschien helpt het ons ook aannieuwe vrijwilligers, want we krijgen meer en meerhulpzoekende mensen over de vloer in ons luister-huis. Van januari tot april waren er 149 contacten.»

UitgehuwelijktWalter Melis: «Wij geven de mensen de gelegenheidmet iemand te praten over zaken die men niet bijiedereen kwijt kan. Wij zijn geen professionelen, maarhebben wel feeling en vaardigheden om met kwetsba-re mensen om te gaan. We respecteren onze bezoe-kers, schorten ons oordeel op. Helpen is niet hetprobleem in hun plaats oplossen, wel luisteren hoe zijpratend een oplossing voor hun probleem vinden.Vrijwilliger zijn vraagt een grote motivatie. Wie hierbegint, volgt ongeacht diploma of ervaring en half opeigen kosten vijftig uur vorming: actief luisteren, tele-foneren en persoonlijkheidsvorming. De vaste vrijwilli-

gers krijgen permanente vorming: maandelijks eenthema-avond. ‘Doe ik het goed: een denkmomentover relaties in het derde millennium’ was ons laatstethema. Met Danny Verstraeten. Niet die neen, wel dr.Verstraeten, psycholoog en relatietherapeut.In het Pandora-netwerk ijveren we samen met PandoraPuurs en Pandora Hasselt ervoor verdoken geweld in desamenleving zichtbaar te maken. We vangen mensenop die worden geïntimideerd, mishandeld, misbruikt ofverkracht. Luisteren is onze kerntaak. Doorverwijzennaar lotgenoten in een zelfhulpgroep of naar gespecia-liseerde hulpverleners is soms de volgende stap.We bemannen ook de Medet-foon voor allochtonenmet affectieve en sociale problemen. Hafida bijvoor-beeld. Zij wil niet in Marokko uitgehuwelijkt worden. Methaar probleem kan ze echter niet in haar eigen omgevingterecht. En ze durft de hoge drempel naar de Vlaamsehulpverleners niet over. Wij zijn graag het opstapje.»

Weduwnaar«De vrijwilligers zetten zich minstens twaalf uur permaand in», rekent Walter Melis uit. «Er zijn er diebestuurstaken op zich nemen en andere die onder-steunen: folders bussen, het huis onderhouden,buurttoezichters bezoeken… Het huis kost onge-veer 100.000 frank per jaar. Welzijnszorg steuntons, subsidies krijgen we nog niet. We hebben weléén gesubsidieerde contractuele medewerker in dienst.Zij helpt bij de administratie - vijftig brieven permaand -, onze verplichtingen als vzw, verslagen…en meer van dat. Ikzelf ben nagenoeg voltijds metde vzw bezig.Waarom we het doen? We hebben verschillendemotieven. Anderen helpen ontkomen aan datgenewaarvan we zelf slachtoffer waren bijvoorbeeld.Guy werd zelf veel te vroeg weduwnaar en onder-vond wat rouw en eenzaamheid betekenen. Nuluistert hij met alle begrip naar mensen die zichalleen voelen en geeft zo zin aan zijn eigen leven. Ofwe ervaren van onszelf dat we dat goed kunnen:luisteren, leiding geven… Waarom zouden we dietalenten niet laten zien? Waarom zouden we nietanderen kunnen helpen en er tegelijk zelf waarde-ring voor krijgen?»

Een Huis in de Rij vzw Pandora Ekeren - Groot Hagelkruis 8 – 2180 Ekeren – tel 03-542 07 93 - fax 03-542 13 59Pandora Hasselt vzw – tel 011-26 10 60 Pandora Puurs vzw – tel 03- 899 45 48

«Onze directeur speelt de Wijze Dwaas.»

Iris Steenwegen:«Een drietal werdenberoepsdanser.»

Huiswerkbegeleiding en zomerkampenTom Provoost: «Ik doe graag iets nuttigs»

A Place to Live vzw zoektmonitoren en keukenmede-werkers voor multiculturelevakanties voor moeders enkinderen die buiten hetbestaande aanbod vallen.De eerste begint al op 29

«De dinsdag rij ik na mijn lesuren wiskunde in Ant-werpen niet meteen naar mijn woonst in Gent», zegtTom Provoost. «Wel naar het Klein Kasteeltje inBrussel om anderhalf uur les Nederlands te geven.»Waarom hij wekelijks zijn kleine ronde van Vlaande-ren rijdt? «Juist omdat ik mensen van buiten Vlaande-ren leer kennen doe ik het graag. Centraal-Afrikanen,Noord-Afrikanen, Aziaten, Russen, mensen uit deBalkan… Ik ging in op een oproep in Klasse. Het isanders dan mijn gewone taak: volwassen cursisten inplaats van kinderen, taal in plaats van positieve we-tenschap. Vroeger deed ik al animatiewerk in eenRode Kruiscentrum in Deinze. Ik doe graag iets nut-tigs. Al weet ik niet of ik het volhou. Het kost me tocheen vijftal uren per week. Als het deel uitmaakte vanmijn gewone lesopdracht, bleef ik het zeker doen.»A Place to Live heet de vzw die de taalcursussen in hetKlein Kasteeltje op het getouw zet. Nora Rummenstrekt de kar ervan, vroeger als vrijwilliger, nu alscoördinator in loondienst van de vereniging. «Tijdenseen onderbreking van mijn loopbaan als leraar plasti-sche opvoeding begon ik ermee», vertelt ze. «Degewone school is een klein wereldje. Hoewel ik hetles geven nu wel begin te missen, had ik toen hetgevoel dat ik niet aan de grote wereld toekwam. Het

juni, de laatste eindigt op

geeft me veel voldoening dat ik dingen doe diemoeten gebeuren. De gewone taalcursussen voorbeginnelingen, van de VDAB onder meer, zitten altijdvol. Wij geven dezelfde modules, zodat onze cursis-ten geen zes maanden moeten wachten en na eentest aan hun tweede taalcursus, op het volgendeniveau, kunnen beginnen. Een tijd geleden viel devraag stil. We hadden de leemte aan lessen Neder-lands kennelijk opgevuld. Ik zat met technisch werk-loze vrijwilligers! Maar we zijn van meer marktenthuis: we doen ook huiswerkbegeleiding en zomer-kampen om en rond het Klein Kasteeltje.»Stef Mistiaen trekt twee weken mee op zomerkampmet A Place to Live. «Ik voel me betrokken bijmensen in nood en wil me zinvol engageren, maarin de loop van het schooljaar vind ik daar met eengezin van vijf kinderen en een voltijdse lesopdrachtgodsdienst de tijd niet voor. We bezorgen de alleen-staande moeders uit het Klein Kasteeltje enkelesnipperdagen door tijd en aandacht te geven aanhun kinderen. Creativiteit helpt ons de taalbarrièreste overwinnen. Die jongeren hebben vaak zelf nietvoor die vlucht naar België gekozen. Noch voor datlangdurige wachten in zo’n opvangcentrum op eenbeslissing over hun vaak schrijnende geschiedenis.»

15 augustus. Bel NoraRummens op 016-56 00 37of 0495-50 20 64.

Het vrijwilligerswerk van A Place to Live werd geselecteerd als ‘Verenig de krachten’-project van de Koning Boudewijnstichting.Met haar nieuwe oproep ‘Succes verzekerd’ gaat de Koning Boudewijnstichting op zoek naar vijftig beloftevolle plannen ofprojecten uit het vrijwilligerswerk die ze eenmalig met een bedrag tot 75.000 frank ondersteunt. Zie www.kbs-frb.be/activiteit/tan_2/nl/frame.html.

Een vrijwillig gekozen passieIris Steenwegen: «Omdat ik niet zonder dans kan leven»

Dansgroep Erato brengt zijn tweejaarlijkse productie.IJzeren hekkens op de scène. Zilvergrijze olievaten. Elfjonge vrouwen in grijze jurken met een hoofddoekop dansen in schel wit licht. Klassieke invloedenwisselen af met hedendaags bewegingstheater. Mo-zart en Schubert met John Cale en Wim Mertens.Ontruiming van het joodse getto. Zoeklichten. Trans-port naar ‘werkkampen’. Het meisje Hanka wordtweggerukt van haar geliefde Thomasz, de enigemannelijke danser in dit deel van de voorstelling.«Ik ben zelf oud-leerling van Instituut Heilige Familiein Sint-Niklaas, de school waaruit dansgroep Eratogroeide», vertelt Iris Steenwegen. «Al vanaf mijnvijfde dans ik: jazzdans, klassiek ballet, modern jazz…Toch studeerde ik in het hoger onderwijs geen dans,wel Frans-geschiedenis-Duits. Nu ben ik voltijds leraargeschiedenis. Daarnaast leid ik de dansgroep Erato.Dat betekent zeker een dozijn uur vrijwilligerswerkper week. Voor twee uur dansles word ik wel vergoed.Ook de tweede dansleraar, Ingeborg Beirnaert, krijgteen loon. Zij is oud-leerling, danste bij Erato, kreeg netals ik de danskriebels goed te pakken en ging dans

studeren aan een hogeschool. Ikzelf bleef cursussendans en choreografie volgen. Ik kan niet zonder dans,zonder te creëren. Niet voor niets hebben we dedansgroep naar de Griekse muze genoemd. Het is eengrote verrijking voor mijn leven. Ook mijn man raakteerbij betrokken: we ontwerpen mee de kostuums ende belichting. Tien jaar doe ik dat nu al. Honderdenleerlingen kregen buiten de lesuren een grondigeintroductie in dans. Zes jaar lang één keer per weekeen uur bewegen en dansen, dat vormt je. Om detwee jaar staan we op het podium voor een spektakel.Dit jaar waren we met vijfenzestig op de scène en eentiental erachter. Onze directeur speelde de WijzeDwaas. Vroeger maakten we collages met namen als‘Showtime’ en ‘Look’, daarna de musicals ‘De heksen-school’ en ‘Devil’s Paradise’. Nu zijn het echte choreo-grafieën geworden: ‘Karma’, ‘Dreamstory’ en ‘Han-ka’. Elk jaar komen er nieuwe eerstejaars bij en gaaner zesdejaars weg. Wie echt wil blijven, kan deeluitmaken van ‘de compagnie’. Een drietal hebben vandans hun beroep gemaakt. Voor mij blijft het eenvrijwillig gekozen passie.»

www.hfamilie.com/Erato.htm

KLASSE NR.116 7

8 KLASSE NR.116

VIZIER

VRIJWILLIGERS-WERK

2001 is het Internationaal jaarvan de vrijwilliger. De Vlaamseoverheid onderschrijft de doel-stellingen waarvoor de Verenig-de Naties het jaar uitriepen:- meer vrijwilligers aantrekken;- goede voorwaarden schep-pen voor vrijwilligers zodat zeminstens verzekerd zijn en wet-telijk beschermd door een ei-gen statuut;- het vrijwilligerswerk de er-kenning geven die het verdient;- netwerken van vrijwilligershelpen ontstaan zodat ze erva-ringen kunnen uitwisselen.Vrijwilligerswerk in de welzijns-en gezondheidssector – hulp-verlening en preventie - heefteen Vlaams decreet van 23 maart1994 als wettelijk kader. Dat isgoed voor 14 procent van hetvrijwilligerswerk. 43 procent vande vrijwilligers werkt voor de(sociaal-)culturele sector, 15 procentvoor de recreatieve sector (sport,amateuristische kunstbeoefening,sociaal toerisme). De overigevrijwilligers nemen deel aan ac-tiegerichte organisaties (samen-levingsopbouw, nieuwe socia-le bewegingen, vakbonden).

Alle informatie over het Internatio-naal Jaar van de Vrijwilliger en overvrijwilligerswerk (bijvoorbeeld de adres-sen van de regionale steunpunten)krijgt u op het Steunpunt voor vrij-willigerswerk in Vlaanderen, Plat-form voor Voluntariaat vzw – Marie-Josélaan 73 – 2600 Berchem – tel03-218 59 01 – fax 03-218 45 23 –volunt@yucom.be

Tania Folie: «Ik luisterook beter in de klas.»

Extra uren kloppen voor kinderenTania Folie: «Een beetje geluk aan de telefoon»

«Een vrijwilliger werkt uit overtuiging», zegt TaniaFolie. «Als we een tijdelijk tekort hebben aan vrijwil-ligers, kloppen we extra uren. Liever dat dan zomaarde telefoonlijn uit te schakelen of minder bekwamepersonen in te zetten. Professionelen zouden al snelhun uren tellen of meer vergoeding verlangen. Zowerkt dat niet bij ons.» Tania is actief in het bestuurvan de vereniging Kinder- en Jongerentelefoon methaar 140 lokaal actieve vrijwilligers. «Twee avondenper week beantwoord ik aan de telefoon de oproe-pen van kinderen. Niet vanzelfsprekend. Ik ben leer-kracht en meestal wordt op school ook wel wat meerverwacht dan alleen maar je lesuren kloppen. Vrien-den vangen regelmatig en spontaan mijn zoontje optijdens mijn telefoonpermanentie. Als ik bestuursver-gadering heb, komen de collega’s vrijwilligers bij mij

thuis vergaderen. Dat bespaart me een babysit.We bewaken met de hele ploeg de kwaliteit van deKinder- en Jongerentelefoon. De vrijwilligers hebbenallemaal een andere achtergrond: leerkrachten, zelf-standigen, gepensioneerden, huismoeders. En pre-cies daardoor blijven we een dynamische vereniging.Ik doe dit werk uit respect en liefde voor hét kind. Webieden met de Kinder- en Jongerentelefoon somsschijnbaar weinig aan: een luisterend oor, de tijd vooreen verhaal. Maar dat is een fundamenteel recht voorelk kind. Het geeft me veel voldoening als ik voel dateen kind even een beetje geluk heeft gevonden dankzijhet gesprek aan de telefoon. Op dit werk heb ik geleerdbeter te luisteren: naar mijn eigen kind en ook naar dekinderen in de klas. De vorming die ik als vrijwilligerkrijg, neem ik mee naar mijn gewone leven.»

Kinder- en Jongerentelefoon - Postbus 50 - 2800 Mechelen - tel 078-15 14 13 - brievenbus@kjt.org- www.kjt.org Met een aparteFAQ over vrijwilligers bij KJTKJT-secretariaat - Dominique Degrande - Hallepoortlaan 27 - 1060 Brussel - tel 02-534 37 43

Onbetaalbare hulpDirk Vandoren: «Ik ben de coach van de coaches»

«Jongeren zijn zeker nog voor vrijwilligerswerk warm temaken», weet Dirk Vandoren, leraar aan het Jan vanRuusbroec College in Laken. «Ik ben alleen maar verbin-dingsman tussen onze leerlingen van de tweede enderde graad en het multicultureel centrum ‘De Foyer’ inBrussel. Bij het begin van het schooljaar neem ik degeïnteresseerden mee op bezoek voor een kennisma-king met Dreams & Drive. Dit coachingproject moetbijdragen tot succesbeleving en positieve beeldvormingin de secundaire schoolcarrière, zoals het officieel klinkt.Na de introductie wordt het hun werk: op woensdag-middag of vrijdagavond trekken Bruno, Pieterjan, Karen,Manuela, Matthieu, Michiel, Sofie, Wim, Lien, Dorien enMarlies vanuit Grimbergen, Wemmel, Meise… naar deWerkhuizenstraat in Brussel. Bavo en Renaud naar gezin-nen thuis. Om Abou, Zya, Yasmina, Sukran, Nuran,

Hava, Mustafa en Leyla - leerlingen uit de lagere school ofde eerste graad van het secundair onderwijs - te helpenbij hun huiswerk. Of gewoon om met hen te pratenomdat ze thuis een andere taal spreken, geen praktischeNederlandse taalkennis opdoen en zo taalachterstandoplopen. Die hulp is onbetaalbaar. Samen sporten, spel-letjes doen of wat computeren, gebeurt ook. Allemaalworden ze er beter van. De jongere allochtone leerlingenzijn blij met de aandacht die ze krijgen van de oudereleerlingen in wie ze vaak een voorbeeldfiguur zien omzichzelf te scholen en in te zetten. De autochtone leerlin-gen leren andere culturen kennen door dit sociaal enga-gement. Ik ben de coach van de coaches: blijven motive-ren, af en toe vragen hoe het gaat, een paar keer opschool en in De Foyer vergaderen. Er haakt wel eensiemand af, maar de meerderheid houdt vol.»

Brug vzw Vormingscentrum Foyer vzw Werkhuizenstraat 25 - 1080 Brussel - tel 02-411 74 95 - fax 02-411 04 39 -e-mail: foyer@foyer.be – www.foyer.be Klik eerst op Brug, dan op Halte 25.

Max Havelaarkoffie verkopenBart Defrayne: «Niet onmachtig aan de kant blijven staan»

«Vrijwilligers zijn onmisbaar in de werking van Oxfam-Wereldwinkels», legt onderwijzer Bart Defrayne uit.«Een ploeg houdt de wereldwinkel open en bedient deklanten vriendelijk. Iemand beheert de stock voedings-producten en plaatst bestellingen bij het Nationaalsecretariaat. Moet ook gebeuren: sieraden en kunst-werkjes aankopen bij invoerders van handnijverheids-producten. De boekhouding doen. Een nieuwe etalagemaken af en toe. Schoonmaken en klusjes opknappen.Advertenties plaatsen, folders bussen, affiches ophan-gen. Zorgen voor educatieve vergaderingen. Benefiet-etentjes organiseren. Het houdt niet op. In de loop vande vijftien jaar dat ik dit doe, heb ik zelf verschillendetaken op me genomen. Nu zit ik meer in het beleid: delokale wereldwinkel mee beheren, contacten met deoverheid onderhouden… Waar willen we met de We-reldwinkel van Ninove naartoe? Welke acties voeren

we om beter te verkopen? Hoe trekken we nieuwevrijwilligers aan? Twee keer per jaar nemen we ookmee democratische beslissingen in de algemene verga-dering van Oxfam Wereldwinkels nationaal.Aan de wereldwinkelwerking besteed ik 3 à 4 uur perweek. Tijdens de eindejaarsperiode is dat veel meer.Natuurlijk drinken we op school Max Havelaarkoffieen levert de Wereldwinkel af en toe de wijn voor eenpersoneelsfeestje of een ontbijtactie. Wat ik bij Ox-fam leer, beïnvloedt ook de inhoud van mijn lessen inhet vierde leerjaar. Wereldoriëntatie krijg ik wel mee,ja. Waarom ik het doe? Uit onvrede met de onrecht-vaardige handel. Ofwel blijf je onmachtig aan de kantstaan ofwel zet je jezelf in voor concrete actie. Ookgewone winkelketens en natuurwinkels verkopen alonze koffie en bananen. Eerlijke handel en voedingwinnen geleidelijk aan terrein.»

www.oww.be Klik op vrijwilligers op de Oxfam-Wereldwinkels-site

«Een beetje wereldverbeteraar zeker?»

Peter Spooren: «Je hebteen voorbeeldfunctie.»

WIE IS LID VAN HET SCHOOLBESTUUR?

Gilbert Beckers:«Onderhandelen metsoepboer en schrijn-werker.»

Het zijn er wel tienduizend. Vrijwilligers die onbe-zoldigd deel uitmaken van schoolbesturen in allenetten. Gilbert Beckers bijvoorbeeld, bruggepen-sioneerd na zijn werk als manager logistiek vooreen grote brouwerij.Tegenwoordig raakt hij in een roes van enthousiasme door hetleven in de brouwerij op de basisschool Sledderlo-Genk methaar kleuterafdeling Mickey Mouse en haar lagere afdeling DeSleutel. Hij is er voorzitter van de vzw die deze scholen bestuurt.Wat doet zo’n ‘inrichtende macht’? We vroegen het hem.«Onze vrije school biedt ook islamlessen aan. Van de driehon-derd kleuters en scholieren is 65 procent doelgroepleerling.Midden 1995 werd ik voorzitter. Liever dit engagement danlid worden van een serviceclub, dacht ik. Het kost me zo’nacht uur inzet per week. Waarom ik het doe? Vroeger ben iknog volwassen begeleider van de Chiro-afdeling geweest.Altijd heb ik iets van mezelf aan de maatschappij terug willengeven. Onlangs kregen we een positief doorlichtingsverslagen ook ons onderwijsvoorrangsbeleid kreeg een plus. Daar-toe hebben wij als bestuur bijgedragen. We vormen eengoede ploeg met een duidelijke taakverdeling. Er maakt netzo goed een leraar uit het provinciale onderwijsnet als eenwereldse zuster met Kameroen-ervaring deel van uit.»Dynamischer«De renovatie van de gebouwen is onze zorg», vertelt GilbertBeckers. «Onderhandelen met leveranciers: de soepboer, deschrijnwerker, banken en verzekeringen… Door de driejaar-

lijkse kosten voor de verzekeringsportefeuille naar een kwartmiljoen frank terug te brengen, hebben we 56.000 frankverdiend. We werken met 25 personeelsleden en vijftigmiljoen frank gemeenschapsgeld dat we zo goed mogelijkbeheren. Dat is een kleine onderneming. We bedelen ookextra inkomsten, zoeken bijvoorbeeld sponsors en mecenas-sen voor het schoolfeest. Of voor de aankoop van pc’s: 30hebben we er nu, met internet voor de leerlingen van dederde graad. We helpen mee aan de opmaak van de websitesen nieuwsbrieven van de kleuterschool en de lagere school.Ons schoolbestuur stimuleert de vorming van de leraren,bijvoorbeeld voor ICT. Per jaar besteden we 120.000 frankaan cursusgeld en verplaatsingskosten voor nascholing. Wehelpen de school bij haar deelname aan projecten als Come-nius en De Basisschool Uitgedaagd. Tijdens functionerings-gesprekken kijken we met de directie of zij haar doelstellin-gen haalt. Het pedagogisch-didactische is de zaak van dedirectie. Twee keer per jaar overleggen we met alle leer-krachten. We zijn voor grote openheid en betrokkenheid.Aan een school bouw je toch samen, niet?We zouden nog veel meer dan nu met andere scholenmoeten samenwerken. Voor gezamenlijke aankopen bij-voorbeeld. Onderwijs is ook nog veel te cognitief en sta-tisch. Als ik het dynamischer en procesmatiger kan helpenmaken, waarom zou ik dat niet doen?»www.vbdesleutel.be De site van vrije basisschool DeSleutel-Mickey Mouse

120 gelegenheidsvrijwilligersPeter Spooren: «Chinese vrijwilligers voor aikido gezocht»

«Er is met je vrijwillige inzet niets te verdienen, maarook niets te verliezen», rekent Peter Spooren voor. «Debaan van leraar is toch geen nine to five job? Je hebtook een voorbeeldfunctie. De leerlingen zien dat je jegratis en vrijwillig inzet en gaan het ook doen, voor desport of iets anders.» De ASO-leraar is sportgangma-ker van een scholengemeenschap in het Gentse. « Wathet inhoudt? Verplaatsingen naar buitenschoolse sport-activiteiten organiseren en begeleiden, van de Stich-ting Vlaamse Schoolport onder meer. De leerlingen erwarm voor laten lopen. Dat wordt wel almaar moei-lijker. Meisjes sporten graag als er geen competitieaan te pas komt. Jongens hebben meer competitie-geest. Aikido, salsa en taibo zitten nu ook in hetaanbod. Sport met een sociaal en recreatief aspect

trekt kennelijk meer aan.Veldloopwedstrijden organiseren we als vanouds. Zo-wel regionale als provinciale finales voor het secundaironderwijs als scholencrossen voor de basisscholen inonze buurt. Maar ook de Avonturencup, een estafet-te-duathlon de eerste zondag van mei: lopen-fietsen-lopen. Tweehonderd duo’s van kinderen van het vier-de leerjaar tot en met volwassenen doen mee. Daar-voor kom ik met vier uur extra inzet per week niet toe.We schakelen 120 gelegenheidsvrijwilligers in.En dan zwijg ik over skivakanties met leerlingentijdens de krokusvakantie en vierdaagse fietsvakan-ties tijdens de zomer. Gelukkig zetten ook veelcollega’s-vrijwilligers zich in. Wees gerust, het zijnniet allemaal Chinese vrijwilligers.»

www.schoolsport.be/structuur/doelstelling De visie van de Stichting Vlaamse Schoolsport

Schrijfkern voor Amnesty InternationalMimi Verachtert: «Hardnekkig blijven schrijven»

«Vrijwilligerswerk? Dat doe ik al twintig jaar. Ik beneen product van ’68 en daardoor altijd een beetjewereldverbeteraar zeker?» Mimi Verachtert is deel-tijds leraar Frans en geeft les in een zesde jaar TSO. Nade Vredesbeweging en Wereldwinkels koos ze voorAmnesty International. «Ik ben lang voorzitter van delokale groep geweest. Je coördineert de lokale wer-king, werft fondsen, organiseert mee de Antifolter-campagne en kaarsenverkoopactie, neemt deel aande nationale werkgroepen… Zo’n zes uur per weekben ik daarmee bezig. Door die brievenacties bereikje dat er iets verandert. Het bericht dat we iemandhebben vrij gekregen, stemt me gelukkig. Maar ik

blijf ook hardnekkig tien jaar lang naar Libië schrijven.Om uitleg over verdwenen mensen te vragen en deuniversele verklaring van de rechten van de mens tedoen eerbiedigen. Onze schrijfkern bestaat overwe-gend uit veertigers. Jonge mensen blijven niet langlid. Dat ontmoedigt me wel een beetje. Enkele leerlin-gen nemen wel eens deel aan de schrijfkern. Of zevragen me af en toe een voorbeeldbrief om thuis teschrijven. Een keer per jaar nemen we met de schooldeel aan de Schrijf-ze-Vrijdag. Je maakt door je vrij-willigerswerk natuurlijk ook nieuwe vrienden. Gere-geld trekken we met mensen van onze schrijfkern enhun kinderen op weekend.»

www.aivl.be De website van Amnesty International Vlaanderen

KLASSE NR.116 9

Marleen Vanderpoorten:«Er zijn multiculturele en concentra-tiescholen die kwalitatief hoogstaandonderwijs bieden.»▼

■ Schooluitrusting ■ Reiskosten ■ Schoolactiviteiten■ Schoolreizen ■ Steunactiviteiten ■ Facultatieve uitgaven

62%14%

7%

12%

GELLIJKEKANSEN

Witte en zwarte scholen

In het Vlaams parlement rondt men de discussie af over een geïnte-greerd gelijkekansenbeleid binnen onderwijs. Weg van de witte enzwarte scholen?De onderwijsparticipatie (naar school gaan) en het schoolsucces van leerlingenverschillen sterk naargelang van de sociale, economische en culturele kenmerkenvan het milieu waartoe ze behoren. Daarom voert de Vlaamse overheid sinds hetbegin van de jaren ‘90 een doelgroepengericht onderwijsbeleid of doelgroe-penbeleid. Dit beleid richt zich tot scholen met een percentage etnisch-cultureleminderheden en kansarmen. Dat zijn allochtonen, anderstalige nieuwkomers,zigeunerkinderen en kinderen van rondreizende beroepsgroepen en autochtonekinderen uit (kans)arme gezinnen. Deze leerlingen hebben vaker te maken metachterstelling, leerproblemen en onderwijsachterstand. Daardoor moeten ze zitten-blijven, worden ze doorverwezen tussen scholen en onderwijsvormen, belanden zein het buitengewoon onderwijs, zijn ze oververtegenwoordigd in sommige onder-wijsvormen, zoals het beroepsonderwijs. Bovendien verlaten ze veel vaker het on-derwijs zonder getuigschrift of diploma.

Non-discriminatieIn hun onderwijsaanpak slagen scholen en leerkrachten er niet altijd in genoeg reke-ning te houden met de verscheidenheid van hun leerlingen. Daarom wil de onderwijs-minister scholen en leerkrachten ondersteunen om beter met verschillen tussen leer-lingen om te gaan. Om problemen te voorkomen, ligt het zwaartepunt van het gelij-kekansenbeleid in het basisonderwijs. In haar beleidsnota zegt de onderwijsmi-nister dat ze het doelgroepenbeleid wil uitbreiden, onder andere naar het secundaironderwijs. Dat zal meer steun krijgen. Intussen is een evaluatie nodig om na te gaan

10 KLASSE NR.116

welke leerwinst zorgverbredings- en onderwijsvoorrangsbeleidsprojectenopleveren. Zorgverbreding mikt op leerbedreigde en kansarme leerlingen in het kleu-teronderwijs en in de eerste graad van het lager onderwijs. Onderwijsvoorrang wil deonderwijsachterstand van kansarme migrantenkinderen wegwerken. Deze beoorde-ling van beide projecten valt samen met de evaluatie van het non-discriminatiebe-leid. Of hoe zit dat met de witte en de zwarte scholen?

Nederlands leren«We moeten niet de illusie koesteren om elke concentratieschool te deconcen-treren», zegt de onderwijsminister. Een concentratieschool of een zwarte school teltmeer dan 50 procent doelgroepleerlingen. De minister wil meer bijkomendefinanciële ondersteuning geven aan concentratiescholen. Ook stimuleert ze wittescholen om meer kinderen van andere nationaliteiten in te schrijven. Een aanvaar-dingsplicht ligt ter discussie. Ten slotte wil ze af van het negatieve imago vanconcentratiescholen en multiculturele scholen, die 30 tot 50 procent doel-groepleerlingen tellen. Volgens haar zegt niemand dat de aanwezigheid van mi-granten negatief is. Als de school er binnen haar eigen mogelijkheden in slaagt eenmulticulturele school te blijven, betekent dit een verrijking voor alle kinderen. Datstellen de meeste onderzoekers vandaag. «Er zijn multiculturele scholen, maar ookconcentratiescholen, die kwalitatief hoogstaand onderwijs bieden. Het is wel vanbelang dat de school genoeg middelen heeft om de kinderen Nederlands te leren.Onze grootste uitdaging is: kinderen die met ongelijke kansen starten, met meergelijke kansen het onderwijs laten verlaten», besluit de minister.

ONDERZOEK

Schoolkosten: in dertien jaar met 55 procenttoegenomen

Hoeveel betalen ouders voor de schoolkosten van hun kinderen in hetsecundair onderwijs? Het Hoger Instituut voor de Arbeid (Hiva) en deUniversiteit Gent maken de rekening.In de onderzoeksperiode 1988-1999 betalen volgens een steekproef ouders ge-middeld 34.162 frank per leerling in het secundair onderwijs. Maar net als degemiddelde leerling niet bestaat, rijzen er vragen bij ‘gemiddelde’ schoolkosten.Eigenlijk schommelen die tussen 16.000 en 64.000 frank.Voor de steekproef werkten 2155 ouders mee aan een schriftelijke enquête waarinz e hun kosten rapporteerden. Nog eens 439 ouders hielden gedurende een langereperiode een uitgavenboekje bij.Schoolboeken en schoolfoto’sDe schooluitrusting (schoolboeken, tijdschriften, fotokopieën, schrijfgerief,boekentas, speciale kledij, pc, stagekosten…) is duidelijk de zwaarste kostenru-briek. De uitgaven voor schoolboeken zijn de grootste kostenpost, gemiddeld 7817frank, vooral te betalen aan het begin van en tijdens het eerste trimester. Uitgavenvoor tijdschriften liggen gemiddeld op 388 frank. Voor fotokopieën geeft men ge-middeld 1540 frank uit, voor praktijkmateriaal 1771 frank. Speciale kledij (geenschooluniform) om bepaalde vakken te kunnen volgen, omvat 1799 frank. School-materiaal, waarbij de afschrijfwaarde van een pc is meegeteld, is een zeer frequentekostenpost gedurende het hele schooljaar: gemiddeld 7313 frank. Een zeer kleinaantal leerlingen rapporteert stagekosten: gemiddeld 77 frank.De afstand tussen de woning en de school bedraagt gemiddeld 7,5 kilometer. 75procent van de leerlingen woont 10 kilometer of minder van de school. De reis-kosten (14␣ %) voor het woon-schoolverkeer bedragen gemiddeld 4853 frank. 41

procent van de bevraagde leerlingen heeft geen reiskosten. Ze gaan te voet of metde fiets naar school.Met schoolactiviteiten bedoelen de onderzoekers sportlessen en uitstappen diede school organiseert tijdens de lesuren, zoals theater- of bedrijfsbezoek, studierei-zen, schooluitwisselingen en sportdagen. Gemiddelde kosten: 2204 frank.Meerdaagse schoolreizen naar bijvoorbeeld Parijs, Londen, Rome of Barcelo-na kosten de ouders gemiddeld 4107 frank. In veel gevallen kan men deze kostenspreiden via een spaarsysteem.De opbrengst van steunactiviteiten, zoals een tombolaverkoop of eetfestijn, koekjes-verkoop, sponsorloop… gaat naar een goed doel: schoolreizen, materiaal en vastekosten voor de school, sociale kas. Gemiddeld geven ouders er 892 frank aan uit.De belangrijkste facultatieve uitgaven gaan naar schoolfoto’s en bijkomende verzeke-ringen: gemiddeld 835 frank. Ook lidgeld voor het oudercomité of vriendenkring, school-krant, huur van een leerlingenkastje en gebruik van de bibliotheek zijn daarin verrekend.

Gemiddelde schoolkosten in 1998-1999

3% 2%

Dure voedingDe gemiddelde schoolkosten stijgen geleidelijk van het eerste (30.118␣ fr.) tot en methet vijfde jaar (35.275␣ fr.). Het zesde leerjaar is het duurste (44.472␣ fr.). Dat komtvooral door de meeruitgaven voor buitenlandse studiereizen en uitwisselingsprojec-ten. Ook zijn er grotere reiskosten naar school en terug. Bijna 1 op 5 van de zesdejaarskomt met de bromfiets naar school.Het algemeen secundair onderwijs (ASO) is de goedkoopste onderwijsvorm. Kunst-secundair onderwijs (KSO) de duurste. Dat ligt vooral aan de grotere reiskosten,omdat KSO-scholen minder talrijk zijn. Daartussen zitten Technisch Secundair(TSO) en Beroepssecundair Onderwijs (BSO). Veel hangt nochtans af van het stu-diegebied. Landbouw en mechanica binnen BSO en TSO zijn goedkoper dan ASO.Dure studiegebieden zijn lichaamsverzorging en voeding.

De gemiddelde schoolkosten per onderwijsnetGemeenschapsond. Gesubs. Officieel Ond. Gesubs. Vrij Ond.

Schooluitrusting 16.581 16.399 22.674

Reiskosten 6.069 5.571 4.539

Schoolactiviteiten 1.515 1.820 2.380

Schoolreizen 4.673 3.025 4.090

Steunactiviteiten 1.002 557 900

Facultatieve uitgaven 759 750 858

COMPUTERVAARDIG

Eerste Europese ComputerRijbewijzenVoor het eerst zijn in ons land computerrijbewijzen uit-gereikt. Wie z’n diploma wil behalen, legt een examenaf, gebaseerd op zeven Europees gestandaardiseerdemodules: tekstverwerker, rekenblad, internet enz. Ditexamen is evenwel niet gekoppeld aan een erkende stan-daardopleiding. Zo kan iemand zonder vooropleidingmaar met genoeg ervaring het examen afleggen. Welzijn er plannen voor een extra module voor leerkrach-ten. Heel wat overheidsinstanties, werkgeversorganisa-ties en bedrijven pleiten al langer voor een algemeenerkende standaardnorm om de computervaardigheid vaneen werknemer te testen. De European Computer Dri-ving Licence (ECDL) is de universele norm daarvoor.In het kader van Lerend Leven (levenslang leren)beslist de Vlaamse regering samen te werken met hetECDL-initiatief. Het Europees computerrijbewijs zouin de opleiding voor langdurig werklozen een plaatskrijgen, maar ook in de lerarenopleiding.

Kiezen voor leraar:Hoe vangen we zelf stagiairs en jonge leerkrachtenVoelen ze zich thuis in onderwijs?

Het Gesubsidieerd Vrij Onderwijs is het duurste net. Vooral de schooluitrusting enschoolactiviteiten vallen duur uit. Bij de schooluitrusting hebben vooral de school-boeken, tijdschriften en schoolmateriaal een duurder plaatje. Het GesubsidieerdOfficieel Onderwijs is over de hele lijn het goedkoopste schoolnet.Te hoogIn dertien jaar tijd namen de schoolkosten met 82 procent toe. De nettostijging isechter 55 procent, rekening houdend met een stijging van 27 procent van de con-sumptieprijzen.Meer dan de helft van de ouders vindt dat de kosten voor studieboeken, fotokopieënen tijdschriften, reiskosten en schoolreizen te hoog zijn. Deze ontevredenheid stijgtnaarmate het gezin meer kinderen heeft, naarmate de kinderen in hoger leerjarenzitten en naarmate ouders minder verdienen.

Studiekosten in het secundair onderwijs - een onderzoek naar de studiekosten dieouders dragen ten gevolge van het schoolgaan van hun kinderen - Ilse Fripont (Hivaen Hilde De Vos (RUG) - in opdracht van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap,departement Onderwijs

▲Lichaamsverzorgingen voeding zijn dure

studiegebieden.

op?

Niets gemist?

• Om te voorkomen dat jongeren in het deeltijds be-roepssecundair (DBSO) onderwijs voortijdig afhaken,is er een voorstel om gedurende drie jaar een projectindividuele trajectbegeleiding te ondersteunen.De centra voor DBSO krijgen extra uren-leraar om jon-geren persoonlijk te begeleiden.

• Tegen september 2002 zouden de Vlaamse ho-gescholen zich kunnen verbinden met een universi-teit naar keuze.

• Er komen gesubsidieerde appels, tomaten, kom-kommers en ander fruit én groenten op basisscholen.Althans in Nederland. Daar kunnen kinderen vanafschooljaar 2002-2003 schoolfruit krijgen. Dat moetze aanzetten gezonder te eten.

• In uitvoering van CAO VI zullen leerkrachten van hetvolwassenenonderwijs vanaf september ook betaaldworden voor overwerk zoals dit het geval is in het vol-tijds onderwijs. De volledige geldelijke anciënniteit (in-clusief verleden) wordt toegekend. Zo worden deeltijd-se opdrachten in het volwassenenonderwijs interessanten garandeert men de nodige instroom van knowhowuit andere sectoren, de particuliere sector inbegrepen.

• Het Hoger Onderwijs Korte Type - Sociale Pro-motie (HOKT-SP) zou een plaats krijgen in het hoge-scholenonderwijs. Maar de invoering van de bachelor-master-structuur in het Europees onderwijs (de Bologna-verklaring, zie Klasse 115 p. 13, www.klasse.be/kvl/15/13) doorkruist de integratie. Vooral de problematiek vande accreditatie van de opleidingen in internationaal ver-band is een obstakel. Daarom voert de onderwijsminis-ter de integratie van HOKT-SP gefaseerd in.

• Hoe onverschilliger men is tegenover een levensbe-schouwing, hoe meer het wantrouwen tegenover instel-lingen, zoals het gerecht, toeneemt. Mensen die levens-beschouwelijk geëngageerd zijn, hebben grotere kansvertrouwen te hebben in de instellingen. Katholiekennog meer dan vrijzinnigen en vrijzinnigen meer danonverschilligen en ongelovigen. (Vlaanderen Gepeild).

• In de VS leeft één op zes kinderen in een arm gezin,stelt het jongste jaarlijkse rapport van het AmerikaanseChildren’s Defence Fund vast. Twaalf miljoen kin-deren leven er onder de armoedegrens. De armoede-graad onder Amerikaanse kinderen is twee keer zo hoogals in Canada en zes keer hoger dan in West-Europa.

KLASSE NR.116 11KLASSE NR.116 11

LOONSTUDIE

Directeurs en administratieve medewerkersonderbetaald

Eigenlijk mag een leerkracht best tevreden zijn met zijn loonpakket.Dat is de algemene teneur van de recente vergelijkende loonstudiedie HayGroup uitvoerde in opdracht van de Vlaamse regering. Tochbrengt de studie een genuanceerd beeld. De vergelijking met de par-ticuliere sector valt niet altijd positief uit.«Het totale loonpakket kan voor een groot gedeelte van het onderwijzend personeel deconcurrentie doorstaan met vergelijkbare functies in de private, non-profit en openbaresector. Maar de samenstelling - een laag salaris maar veel vakantie en een stevig pen-sioen - is veeleer a-typisch.» Zo luidt het brutobesluit van het adviesbureau HayGroup.Om appels met appels te kunnen vergelijken, past HayGroup de techniek van functiewe-ging toe. Het adviesbureau plaatst de 25 meest voorkomende functies in onderwijs naastvergelijkbare functies in andere sectoren. Het is eigen aan functieweging dat men daarbijgeen concrete job uit de privé-sector invult. Vaag blijft alvast de omschrijving van hetadviesbureau: «Lerarenfuncties schalen we grosso modo in op het niveau van professio-nele jobs in het bedrijfsleven, zoals in de informaticatechnologie- en laboratoriasector ofmet eerstelijns supervisiefuncties. Directies plaatsen we in het midden- tot hoger kader.»De studie houdt rekening met alle looncomponenten, zoals vakantieregeling, pen-sioen en vaste benoeming. De algemene salarisverhoging met 3 procent van dejongste collectieve arbeidsovereenkomst is niet opgenomen in de studie.Ondersteunende functies (administratief medewerker, opvoeder-studiemeester, ver-pleegkundige), kernfuncties (leraar kleuteronderwijs, leraar lager onderwijs, regent,licentiaat, leraar technische en praktische vakken, logopedist, kinesitherapeut… vooralleraren dus) en bestuursfuncties (directeurs): dat zijn de drie functiegroepen die Hay-Group in de ene schaal legt. De andere schaal bevat de referentiemarkt met vergelijk-bare functies in particuliere bedrijven, de non-profit en (semi-) openbare sector.

12 KLASSE NR.116

▲HayGroup: «Vastbenoemverdienen een competitievoordelen van vaste benoen vakantieregeling erbij

VERVANGINGSPOOL

Later van startDe vervangingspool schudt zijn kinderziekten af. Onder meer op basis van gesprekkenmet directies en leerkrachten stuurt het departement Onderwijs de werking ervan bij.Volgend schooljaar zal de pool later van start gaan. Zo krijgen leerkrachten die nietkonden starten bij het begin van het schooljaar nog de kans om zich in de pool in teschrijven. Men schrapt de bepaling dat leerkrachten alleen hun voorrangsrecht be-houden als ze ook kandidaat zijn voor de pool. Bovendien reorganiseert men decontrole op het voorrangsrecht. Leerkrachten met het vereiste bekwaamheidsbewijszullen de pool zo veel mogelijk invullen. Scholengemeenschappen, scholengroepenen schoolbesturen worden, zonder tussenkomst van de VDAB, bevoegd om poolle-den meteen toe te wijzen aan een ankerschool. De VDAB zal wel nog binnen duidelijkekrijtlijnen leerkrachten kunnen toewijzen aan groepen van scholen.Scholen vroegen om de uitsplitsing van lesopdrachten over twee of meer poolledentegen te gaan. Dit stoort namelijk de schoolorganisatie. Daarom moeten poolledeneen minimum instappercentage van 50 procent hebben eer ze in de pool wor-den opgenomen.Een inrichtende macht of een directeur is niet langer verplicht om leerkrachten aante stellen die vroeger werden ontslagen wegens dringende redenen of na een nega-tieve beoordeling.Ten slotte moeten ankerscholen die een toegewezen leerkracht weigeren dit schrif-telijk motiveren.

Tien gewogen besluiten1. Als men alleen het basissalaris (dat 12 keer het maandsalaris omvat en alleaanvullende vergoedingen met een vast karakter, zoals vakantiegeld en eindejaarspre-mie) in rekening brengt, verdient zowel onderwijspersoneel in ondersteunende func-ties, kernfuncties als bestuursfuncties minder dan personeel van de referentiemarkt.2. Als men echter het totale loonpakket in de schaal legt, ontstaat er een genu-anceerd beeld. Ondersteunende functies moeten het met minder stellen dan verge-lijkbare functies in de privé-sector. Volgens de studie hebben administratievemedewerkers, opvoeder-studiemeesters en verpleegkundigen reden tot klagen. Leraarsen ander onderwijspersoneel uit de groep met kernfuncties verdienen een totaalloonpakket dat de vergelijking doorstaat met de referentiemarkt. Maar directiefunc-ties blijven ruim onder dat niveau. De aanvullende voordelen compenseren niet delage positie van hun basissalaris.3. De financiële meerwaarde van de vaste benoeming raamt HayGroup op 8procent van het vast jaarsalaris. Maar dit effect gaat haast helemaal verloren doorhet variabele loon (bonussen en commissielonen) in de particuliere sector.4. Volgens onderzoek van het Hoger Instituut voor de Arbeid (Hiva) werkt een leraargemiddeld 42 uur per week. Medewerkers in de privé-sector zouden gemid-deld 45 uur presteren. Op weekbasis verschilt de totale arbeidsduur in onderwijs ende arbeidsmarkt in het algemeen dus nauwelijks.5. HayGroup berekent voor ondersteunende functies in onderwijs in totaal 194werkdagen per jaar. 187 voor leraren en 207 voor bestuursfuncties. In de arbeids-markt (referentiemarkt) bedraagt het gemiddeld aantal werkdagen 216. Het aantalvakantiedagen weegt sterk door op de marktpositionering. Het verschil in va-kantiedagen tussen onderwijs en de arbeidsmarkt heeft een belangrijke invloed opde positionering van de leraren. Door dit voordeel neemt hun positie tegenover dereferentiemarkt toe met 11 procent. Voor directeurs is dit slechts 2 procent.6. Een meerderheid van de organisaties voorziet in aanvullende voordelen voor

«We moeten de vlakke onderwijs-loopbaan doorbreken»

de leerkrachtenf loon, als je deeming, pensioen neemt.»

LOOPBAANBEGELEIDING

Scholenbeurs«We zijn de enige gemeente in Vlaanderen met een Scholenbeurs secundair onder-wijs», zegt Kaat Van Kerckhove van de dienst Welzijn - Opbouwwerk van Lokeren.De Scholenbeurs is een kennismaking voor twaalfjarigen en hun ouders met deLokerse secundaire scholen van alle netten. Net zoals er per provincie Studie-informatiedagen (SID-ins) voor achttienjarigen bestaan, maar nu op het scharniertussen basisschool en secundair onderwijs. Ook de school voor BuitengewoonSecundair Onderwijs De Hagewinde en de regionale Centra voor Leerlingenbege-leiding doen mee. Kaat Van Kerckhove beveelt het de andere scholengemeenten inVlaanderen aan: «In vijf uur tijd kwamen er zo’n 400 bezoekers langs de standjesvan de scholen», zegt ze. Voor de derde keer al zet zij met Mohamed Achaibi vanschoolopbouwwerk de beurs op het getouw. Schoolopbouwwerk? «De scho-lenbeurs ontstond tijdens het overleg met de directies van Lokerse scholen overacties voor minder kansrijke groepen», legt ze uit. «Wij willen onder meer Turkseen Marokkaanse jongeren een goed gemotiveerde schoolkeuze laten maken. Heteffect is echter veel breder. We sturen alle twaalfjarigen in Lokeren en de buurge-meenten een uitnodiging. Zij die langs komen, maken met het hele Lokerse onder-wijslandschap kennis en met de bereikbaarheid met openbaar vervoer en het vrije-tijdsaanbod voor jongeren in onze stad.»Contactpersonen: Kaat Van Kerckhove en Mohamed Achaibi - Stedelijk Jeugdcen-trum Bergendries - Tweebruggenstraat 28 - 9160 Lokeren - tel 09-340 95 39 - fax 09-349 56 83

pensioen, invaliditeit, overlijden en hospitalisatie, bovenop de wettelijke voorzie-ningen voor werknemers. Het onderwijspensioen ligt aanzienlijk hoger dan de wettelijkepensioenen voor werknemers. De positionering stijgt gemiddeld 3 procent als ge-volg van het uitgesteld loon voor onderwijs, dat competitiever blijft dan het geheelvan wettelijke en aanvullende werknemerspensioenen.7. Wat is de waarde van bedrijfswagens, maaltijdvergoedingen en vasteonkostenvergoedingen? Een directeur van een private onderneming bijvoor-beeld rijdt veelal met een bedrijfswagen. Maar vermits het onderwijs zulke voorde-len niet kent, beïnvloeden ze de marktpositie van vooral directies. Die neemt daar-door af met 5 procent tegenover de referentiemarkt.8. Vlaamse leerkrachten scoren in een internationale vergelijking met Groot-Brittannië en Nederland goed voor het totale salarispakket. Dat komt omdat ondermeer de vakantieregeling er meer gelijkloopt met de lokale marktpraktijk.9. De studie geeft aan dat er verschillende loonniveaus gelden voor eenzelfde func-tie. Het meest bekende voorbeeld is de regent, die minder betaald wordt dan delicentiaat, zelfs als ze beiden dezelfde functie uitoefenen. De loonspanning tussenregent en licentiaat is veeleer groot, terwijl de loonspanning tussen onderwijzendpersoneel en directie laag is.10. Niet iedereen van het onderwijspersoneel geniet het aantrekkelijke pensioenen de vaste benoeming. Personeelsleden die niet vastbenoemd zijn, vallen alscontractueel onder het regime van de gewone privé-werknemer en hebben dus niethet voordelige pensioen en evenmin de werkzekerheid. Vooral nieuwe en vaakjonge leerkrachten komen er bekaaid af. Volgens HayGroup verklaart dit voor eengroot deel waarom leraar worden niet zo best in de markt ligt.

Zeven aanbevelingen voor een nieuw beloningsbeleidHayGroup geeft aanzetten om het beloningsbeleid te vernieuwen. Het adviesbureaustelt voor om op korte termijn alvast zeven hinderpalen aan te pakken.

GROENE SCHOOL

Als de (compost)meester het zegtDe composthopen en -vaten in Groene Scholen in basis- en secundair onderwijszijn al niet meer te tellen. Van de Openbare Vlaamse AfvalstoffenMaatschappij(OVAM) mogen het er nog veel meer zijn. Dat is het doel van haar educatief pakket‘Composteren met kinderen’ voor kleuter- en lagere scholen.Vanaf 1 september kan jong Vlaanderen op school aan de slag met Jerom de com-post en zijn compostvat. De OVAM wil graag dat zoveel mogelijk huishoudens hunorganisch biologisch afval selectief inzamelen en verwerken. Met compost voedt demens de grond die de boom voedt die weer de grond voedt met zijn dorre bladeren.Bloembedden en pissebedden, blauwe regens en regenwormen, zilverberken enzilvermeeuwen… allemaal maken ze deel uit van die ene natuurlijke kringloopwaarin niets afval is en alles opnieuw wordt gebruikt.Samen met VLACO - het Vlaamse overleg- en samenwerkingsplatform voor decompostproducenten en de compostafnemers - voorziet de OVAM u van vier reek-sen van twintig lesvoorstellen voor vier leeftijdgroepen. Bij de ervaringsgerichtedoe-activiteiten krijgt u een gedetailleerde en soepele leidraad, tekeningen en werk-bladen voor de leerlingen. U kan een compostmeester in de lessen inschakelen ofniet. De auteurs geven u zinvolle hulp, of u één les kiest of een projectweek, een spelof een klasuitstap naar een composteerweide maakt niet uit. ‘Omgaan met orga-nisch afval’, ‘Wat en hoe composteren’, ‘Bodemdiertjes’ en ‘Compostgebruik’ zijn devier thema’s, aangepast in de vier modules aan de leeftijd van de leerlingen.Composteren met kinderen - 250␣ fr. (beschikbaar vanaf september 2001)Bestellen bij Gerda Beaudoncq - OVAM - dienst Communicatie - Kan. De Deckerstraat22-26 - 2800 MechelenInlichtingen: Els Van Camp - OVAM - tel 015-28 41 47 of Myriam De Munter - VLACO- cel Thuiscomposteren - tel 015-28 41 29Leraren basisonderwijs vinden een extra inleg in deze Klasse.

Ides Nicaise (Hiva): «In helijkt de opdeling in algberoepsonderwijs op

Bloembedden en pissebedden,blauwe regens en regenwormen,zilverberken en zilvermeeuwen…▼

1. De opdracht van de leerkracht opnieuw definiëren, niet alleen in termen vanuren en vakken.2. Externe ervaring valoriseren om mensen uit het bedrijfsleven aan te trekken,bijvoorbeeld door anciënniteit verworven in de privé-sector door te rekenen in hetonderwijs.3. Sommige bekwaamheidsbewijzen (aggregatie) laten behalen tijdens de eer-ste loopbaanjaren.4. De grote verschillen tussen tijdelijken en vastbenoemden wegwerken.5. De directiefuncties een sterke salarisverhoging geven. Dit is in CAO VI al geplandvoor directies basisonderwijs.6. Toeslagen geven voor knelpuntregio’s en schaarstefuncties als aanzet tot alter-natieve vormen van loondifferentiatie. Een knelpuntregio is bijvoorbeeld hetBrusselse.7. De omgevingsfactoren op het werk, zoals kwaliteit van de infrastructuur, wer-kingsmiddelen, vergoeding van kosten enz. op een aanvaardbaar peil brengen.

WerkzekerheidOnderwijsminister Marleen Vanderpoorten wil in deze regeerperiode een nieuw per-soneels- en salarisbeleid voorbereiden. «Vooral de vlakke loopbaan moeten we door-breken», zegt ze. We moeten mensen aantrekken met ambitie voor onderwijs en nietalleen degenen die voor onderwijs kiezen omwille van de combineerbaarheid met hetgezin. Het kan niet de bedoeling zijn dat een onderwijsjob exclusief vrouwelijk wordt.En uiteraard moeten we afstappen van het onzekere loopbaanbegin voor jonge leer-krachten. In de privé-sector hebben jonge werknemers na hun proefperiode meerwerkzekerheid met een contract voor onbepaalde duur. In onderwijs biedt het systeemvan de vervangingspool werkzekerheid voor een jaar. Dat is een eerste aanzet omjonge leerkrachten niet meteen naar de private sector te zien verhuizen. Maar wellichtis het basissalaris te laag om veel jonge mensen aan te trekken.»

KLASSE NR.116 13

ONDERZOEK

Onderwijs versterkt sociale ongelijkheid«De democratisering van het onderwijs moet weer prioritair op de agenda komen»,zegt projectleider Ides Nicaise van het Hoger Instituut voor de Arbeid (Hiva). «Hetgewoon lager onderwijs besteedt niet genoeg zorg aan kinderen uit kansarme mi-lieus. Bovendien lijkt in het secundair onderwijs de opdeling in algemeen, tech-nisch en beroepsonderwijs op een klassesysteem.»Kinderen uit sociaal zwakkere milieus krijgen in het onderwijs niet dezelfde kansen alskinderen uit sociaal sterkere milieus. Zo heeft één op vier kinderen van een werklozevader al een jaar leerachterstand in het eerste leerjaar. Dat is ook het geval voor één opvijf kinderen van wie de moeder het lager onderwijs niet afmaakte. Een kwart van dekinderen uit een gezin waarvan het inkomen lager ligt dan 40.000 frank netto ervaartdezelfde ongelijkheid van kansen. Het Hiva bundelde deze ontnuchterende cijfers ineen syntheseonderzoek. Het Hiva stelt ook vast dat één op drie kansarme kinderen inVlaanderen in het buitengewoon onderwijs terechtkomt. Vaak onnodig. Meestal om-dat het een licht mentale handicap of gedragsstoornissen zou hebben.«De minister was zich van bij haar aantreden bewust van de kansarmoede in hetVlaams onderwijs en ze heeft er onmiddellijk een prioriteit van gemaakt om desociale pijnpunten bloot te leggen», reageert haar woordvoerder Nic Vandermarlie-re. «Het zwaartepunt van het komende gelijkekansendecreet ligt in het kleuter- enlager onderwijs. Daarnaast zijn de projecten zorgverbreding en onderwijsvoor-rangsbeleid gevoelig uitgebreid en de procedures versoepeld. Tegen het einde vanregeerperiode zal het gemeenschappelijke budget voor beide projecten met 650miljoen extra of ruim 50 procent gestegen zijn.»

t secundair onderwijsemeen, technisch en

een klassesysteem.»▼

VLAAMSE CIJFERS

Zeer veel vertrouwen in onderwijs

Zeven op tien Vlamingen (72␣ %) hebben veel tot zeer veel vertrouwen in onderwijs. Datis iets minder dan vorig jaar (73,6␣ %), maar toch blijft onderwijs met lengten voor-sprong de meest vertrouwenswaardige instelling. Dat bevestigt andermaal VRIND 2000,de jongste editie van de Vlaamse Regionale Indicatoren. Dat zijn statistische gegevensvan de Vlaamse overheid. Veel minder goed is het gesteld met de pers. Het vertrouwendaarin blijft zakken. Slechts 15 procent van de Vlamingen heeft nog zeer veel of veelvertrouwen in de Vlaamse pers. Ook politieke partijen blijven opvallend laag scoren.

14 KLASSE NR.116

NEDERLAND

Failliete lerarenopleidingenIn Nederland sluiten alle hogescholen die tweedegraads lerarenopleidingen (tevergelijken met onze leraar secundair onderwijs - groep 2) aanbieden na 2000-2001 hun verlieslatende opleidingen. Het gaat om vakken waarvoor weinig belang-stelling is, zoals geschiedenis, aardrijkskunde, exacte vakken, moderne talen (be-halve Nederlands en Engels). Nochtans is er een tekort aan leraren voor die vakkenin het secundair onderwijs. Minister Hermans ziet liever dat de zeven betrokkenhogescholen die opleidingen herverkavelen, maar dat heeft volgens de bestuur-ders geen zin. «Studenten kiezen in het hoger beroepsonderwijs graag een hoge-school dicht bij huis», zeggen zij. «Ze zullen veeleer een andere opleiding in debuurt kiezen dan uitwijken naar een hogeschool in een andere provincie.» Tot nutoe hielden de hogescholen de lerarenopleidingen omwille van hun maatschappe-lijk belang in stand, maar dat ging ten koste van de andere opleidingen.

HOGESCHOLEN

Universiteit en hogeschool werken samenArteveldehogeschool en Universiteit Gent geven al tien jaar lang een voorzet. Studen-ten uit audiologie, ergotherapie, geneeskunde, kinesitherapie, logopedie, podologie,verpleegkunde en vroedkunde voeren er elk jaar een interdisciplinaire teambe-spreking van een patiëntenprobleem. Per discipline voorbereid, overleggen de stu-denten en hun begeleiders er met kennis van zaken over hoe ze een patiënt zullenbehandelen. Een goede oefening voor complexe situaties in de hulpverlening waarbijverschillende groepen gezondheidswerkers met elkaar in contact komen.Inlichtingen andre.vyt@kahog.be of jan.demaeseneer@rug.ac.be

Vertrouwen in instellingen(zeer veel + veel vertrouwen, in procent)

man vrouw 2000 2000-19991. onderwijs 73,8 70 72 - 1,62. koning 48,7 53,6 51,1 + 7,23. politie en rijkswacht 42,7 44,7 43,6 + 8,54. gemeentelijke administratie 43,7 42,8 43,3 + 65. patroons of werkgevers 40,4 36,9 38,7 + 7,26. Vlaamse administratie 31,5 26,9 29,3 + 4,67. vakbonden 28,5 26 27,3 + 4,48. Belgische regering 27,5 22,4 25,1 + 8,89. Vlaams parlement 28,1 21,2 24,8 + 6,110. Belgisch parlement 27,1 21,8 24,5 + 7,311. kerk 22,9 26,1 24,7 + 612. Vlaamse regering 28,2 19,5 24 + 4,913. gerecht 22,8 17,2 20,1 + 4,214. Europese commissie 17,6 16,1 16,9 + 1,215. Vlaamse pers 17 13,6 15,4 - 2,9

▲Niet de arbeidspositie mdingsniveau bepaalt het overheid en politiek.

WantrouwigVlamingen hebben een rotsvast vertrouwen in wetenschap en onderwijs. Dat blijktook uit het ‘burgeronderzoek’ van professor Mark Elchardus (VUB) en Wendy Smits(onderzoeksgroep TOR). Beide sociologen presenteren de resultaten van hun waar-denonderzoek in Vlaanderen gepeild, een initiatief van de administratie Plan-ning en Statistiek van de Vlaamse overheid.Wetenschap en onderwijsstelsel scoren rond zeventig procent. Artsen (69,7␣ %),ziekenhuizen (61,8␣ %) en ziekenfondsen (59,4␣ %) zijn de achtervolgers. Pers (20,6%),vakbonden (21,8␣ %) en kerk (21,3␣ %) scoren relatief laag. Onderaan bengelengerecht (16␣ %) en politieke partijen (9,4␣ %). De koning (45,7␣ %) behaalt ongeveerhetzelfde percentage vertrouwen als het consumentenblad Test-Aankoop (43,5␣ %).Elchardus en Smits laten verder in hun onderzoek zien dat niet de arbeidspositie ofhet inkomen maar wel het opleidingsniveau het vertrouwen in overheid en politiekbepaalt. In de kennismaatschappij blikken vooral laaggeschoolde mensen met eengroot onbehagen naar de toekomst. Ze weten niet zeker of er in zo’n maatschappijvoor hen nog een plaats zal zijn. Deze mensen hebben doorgaans een gevoel vanonveiligheid. Volgens de onderzoekers lijkt in het algemeen de kennismaatschappijonvermijdelijk een wantrouwige samenleving te zijn.VRIND in boekvorm kost 500 frank. Bestellen kan via overschrijving op rekeningnummer091-2202012-44 op naam van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, departe-ment Algemene Zaken en Financiën, AAD, Boudewijnlaan 30, 1000 Brussel met vermel-ding VRIND 2000. De elektronische versie vindt u op www.vlaanderen.be/statistiek.

aar het oplei-vertrouwen in

LERARENOPLEIDING

Zelfstandige stages aangepastToekomstige leraren kleuteronderwijs, lager onderwijs en secundair onderwijs groep2 (regenten) kunnen vanaf volgend schooljaar zes tot negen ononderbroken wekenzelfstandig aan de slag in stagescholen.Een stageschool zal geen student uit een lerarenopleiding aan een hogeschoolkunnen opeisen om een dringende vacature op te vullen. Verplichten zal de Vlaam-se overheid immers niemand. Hogeschool, stageschool en student kunnen samen-werken, als ze het over de voorwaarden eens raken. De minister van Onderwijshoudt rekening met de kritiek vanuit de hogescholen en het advies van de VlaamseOnderwijsraad. «De hogescholen beslissen autonoom of, in welke mate en wan-neer ze van zelfstandige stages gebruik maken in hun opleidingen», verklaart ze.«De praktijkschok vermijden door een intense periode van zelfstandig werken.Net zoals kinesisten, logopedisten en andere paramedici in opleiding tijdens hunstage vaak heel zelfstandig werken in scholen voor buitengewoon onderwijs. Dat iswat ik met mijn voorontwerp van decreet voor ogen heb voor de stage van aspirant-leraren in het derde jaar van de lerarenopleidingen aan hogescholen. De stage-school kan bijvoorbeeld de stagiair als tweede leraar kleuteronderwijs inzetten ineen eerste kleuterklas die in de loop van het jaar uit de voegen barst. Of als extraleraar zorgverbreding. Of om een afwezige leraar te vervangen. Als we daardoor ookhet probleem van het lerarentekort een beetje verkleinen, is dat meegenomen.»Vooral in het lager onderwijs kan dat tekort gaan nijpen. De vraag naar onderwijzersalleen al zal volgens het departement Onderwijs stijgen naar 2024 voltijdsen. Zo-veel afstuderenden leveren de initiële lerarenopleidingen lager onderwijs niet af. Dekomende vier jaar zou er daardoor een tekort ontstaan van 1722 onderwijzers.

Kiezen voor leraar.Krijgen alle collega’s de kansen en de steun

die ze verdienen?

idee

© Met Klasse de put in p. 16

© Draagt uw hond sokken? p. 21

© Win uw reisbewijs p. 26-27

m

•

•

•

Na

Sta

...

Vo

...

...

Tel

Onkle

DeAlsmijte g

StuMifaxveegezme

Mijnsite met Klasse A

Brandt er steenkool op uw jaarplan? Kan u nog ergens met uwleerlingen de mijn in of een terril op? Zoekt u een mijnwerker meteen persoonlijk verhaal? Het aantal Belgische steenkoolmijnenwaar nog geen betonnen deksel op de put ligt, is anno 2001bijzonder dun gezaaid, maar in Blegny kan u nog volop onder-gronds. Daar, in het voorland van Herve en niet zo ver van deZuid-Limburgse grens, ligt de steenkoolmijn van Argenteau-Trembleur. Zij gaf voor het eerst haar zwarte goud prijs in de16de eeuw, onder impuls van de monniken van de Abdij vanVal-Dieu. In 1970 haalde men hier nog 230.000 ton steenkooluit de grond. Maar toen vijf jaar later de kraan van staatssub-sidies aan de Waalse steenkoolmijnen werd dichtgedraaid, washet liedje uit. De mijnen gingen dicht. Die van Argenteau-Trem-bleur werd als laatste werkloos in 1980. Maar datzelfde jaar albegon de mijnsite haar nieuwe leven als educatief-toeristischetrekpleister. Ruim twintig jaar later hebben al meer dan ander-half miljoen bezoekers een bezoek gebracht aan het domein vanBlegny: mijn en mijnmuseum. Oud-mijnwerkers leidden al tal-loze scholieren rond en kleuren de historiek van de mijn met huneigen levensgeschiedenis.Tijdens de weekends van 30 juni - 1 juli en 1 - 2 septemberkunnen lezers van Klasse samen met hun gezin gratis een dagop verkenning in de mijnsite van Blegny. Tot 60 meter diep gaatu de mijn in, in dezelfde liftkooien die jarenlang duizenden kom-pels naar hun werk brachten. Daar beneden, en bovengronds inhet Mijnmuseum, krijgt u een uitgebreide rondleiding in hetNederlands. U maakt ook kennis met andere educatieve moge-lijkheden van het domein. En u verlaat Blegny niet zonder gratisinfomap. Vul snel de bon in voor een exclusieve zomeractiewaarmee u dit schooljaar afsluit of het volgende begint. Klasseleidt in en wuift uit.

16 KLASSE NR.116

MET KLASSE NAAR BLEGNYJa, stuur mij een uitnodiging voor een bezoek aan demijnsite van Blegny. Ik kom (omcirkel wat past):alleen / met … personen (uitsluitend eigen gezinsleden,max. 4 personen in het totaal).

Mijn voorkeurdatum is (omcirkel twee mogelijke datums):30 juni / 1 juli / 1 september / 2 september

Ik kan er zijn om (duid twee mogelijke tijdstippen aan):9.30 u. / 10.30 u. / 11.30 u.

Ik reserveer voor (vul aan) … personen een warme vlees-maaltijd à 300 fr. / een broodjesmaaltijd à 120 fr.

am: ..........................................................................

mboeknummer( boven uw adres op deze Klasse): .........

.................................................................................

lledig adres: ...............................................................

.................................................................................

.................................................................................

efoon: .......................................................................

derwijsniveau (omcirkel wat past):uter / lager / secundair / hoger

ze actie is gratis voor mezelf en vergezellende gezinsleden. ik word uitgenodigd, kom ik ook. Bovendien engageer ik om ter plaatse, op verzoek van de organisatoren, feedbackeven over het educatieve aanbod.

ur deze originele bon volledig ingevuld naar Blegny-Mijn –jnen met Klasse – Rue Lambert Marlet 23 – 4670 Blegny. Niéten, a.u.b. Als u bij de gelukkigen bent, ontvangt u ten laatstertien dagen vooraf een schriftelijke uitnodiging voor uzelf en uwin (max. 4 personen in het totaal). Breng deze uitnodiging zekere, zij is uw toegangsticket.

16 KLASSE NR.116

FOTO

’S P

.15-

16 O

.A.:

B. J

AC

QM

IN

Uw helm ligt klaar

Hoe ziet uw dag in Blegny eruit?Afhankelijk van uw inschrijving start uw bezoek om 9.30,

10.30 of 11.30 uur. Het bezoek zelf duurt drieënhalf uuren omvat twee grote componenten:

- Afdaling in de mijnNa een multimediale intro krijgt u een mijnwerkers-vest aan en een helm op. Dan loodsen ervaren gidsenu (in het Nederlands) de mijnschacht in, waar de tem-peratuur constant 15 graden is. Zij gidsen u langspijlers, galerijen, losvloeren en zwarte aders. U loopter langs de kolenwagens, u hoort en ziet er pneuma-tische boren en waterpompen. Ten slotte maakt u

kennis met de zeven en laadtrechters van de grote was-en sorteerinstallaties (nieuw sinds april 2000).

- Rondleiding in het show-museum Schacht-MarieWelkom in het museum van de 21ste eeuw. Infraroodtechniek metklank- en lichtanimatie loodst u hoogstpersoonlijk door acht eeu-wen steenkoolontginning in één van de oudste mijngebouwen vanBelgië. Maar hier branden ook nog de lampen van Sint-Barbara,ooit signalen van leven of dood voor duizenden kompels. U maakter kennis met de authentieke werktuigen en met de technieken vansteenkoolontginning en –behandeling in de toekomst.

Alle rondleidingen gebeuren, zoals bij een klasuitstap, in hetNederlands. U krijgt ook een infomap, eveneens in het Neder-lands. Er zijn didactische brochures voor 7- tot 10-jarigenen voor 10- tot 14-jarigen. Zodra uw kennismaking erop zit, kanu verder de omgeving verkennen. Uw infomap leert u meer overwandelingen, boottochten op de Maas, rondritten doorhet land van Herve. Het domein zelf biedt eveneens heel watmogelijkheden om te pauzeren.

Wie een maaltijd wil nuttigen, kan dat ter plaatse. Ofwel veror-bert u gratis uw eigen picknick, ofwel kiest u voor een broodjes-maaltijd (120 fr.) of warme maaltijd (300 fr.) in de cafetaria.Betalen doet u ter plaatse.

Hoe schrijft u in?Met vier personen de mijnsite van Blegny bezoeken kost norma-liter 1840 frank. (460 fr. per persoon). Maar speciaal voor Klasseis deze actie gratis voor de leerkracht en vergezellendegezinsleden (totaal: max. 4 personen). Inschrijven doet u doorde originele en volledig ingevulde bon op te sturen naar LaurentWeytjens – Mijnen met Klasse – Rue Lambert Marlet 23 – 4670Blegny. Duizend gelukkigen ontvangen een bevestigingsbrief metalle praktische informatie en een plannetje. Deze brief geldt alspersoonlijke uitnodiging. Als u wordt uitgenodigd, komt uw naamop een viplijst en wordt u ook werkelijk verwacht. Hou meteen dedatum vrij en vul a.u.b. géén bon in als u niet komt. Dat bespaartiedereen de moeite en geeft anderen wél de kans op een plaatsje.

Meer informatie?Uw contactpersonen voor deze actie zijn Laurent Weytjens en Yan-

nick Spirlet – Blegny-Mijn – Rue Lambert Marlet 23 – 4670 Bleg-ny – tel 04-387 43 32 – fax 04-487 58 50 – domaine@blegny.be

Het domein van Blegny ligt bij Visé (Luik) en is bereikbaarmet de wagen (E40, afrit 36 of E25, afrit 2) en trein-bus(trein Luik-Paleis, TEC bus 67. Tijdens de actie is er ookgratis vervoer van en naar het domein met het toeris-tisch treintje). Voor groepen is het domein alle dagenopen van 1 maart tot 30 november (wel reserveren). Demijnschacht is bovendien elke vrijdag open van 16 ja-nuari tot 28 februari en van 1 tot 15 december. Zowel ’smorgens als na de middag zijn er rondleidingen in het

Nederlands. Voor schoolbezoeken zijn er speciale reduc-ties. Meer info op www.blegnymine.be.

A = Algemeen / B = BasisonderwijsS = Secundair onderwijs / H = Hoger onderwijs

§

Het betonpaaltjein de parkeergarageik hoorde het staan

VV

SG

/AC

E E

UR

OP

E]

Misreken u niet bij de komst vande euro!

©

CJP

78.000 voordelen voor jongeren.

§

CJP-Magazine voor leerkrachten A

Kijk dit paard eens in de bek! De CJP-voordelenkaart biedtmeer dan 1000 voordelen in Vlaanderen, tien gratis tickets (con-cert, film, podiumkunsten…) en daarbovenop nog eens 77.000voordelen in heel Europa. Wie kiest voor de CJP-Internatio-nale Studentenkaart krijgt bovendien nog eens alle studen-tenvoordelen erbovenop, een voordeel waar leerlingen secun-dair onderwijs vaak niet van kunnen profiteren.Voorts organiseert CJP eigen evenementen. Op 29 september iser bijvoorbeeld Boulevart in Antwerpen. Op 28 november is erVolle Tent in Leuven. Jongeren krijgen er een overzicht vanwat er op cultureel vlak te doen is in de gaststad. Ten slottekunnen jongeren met Go-26 (i.s.m. met Joker en Pik Nik Reisbe-geleiding) tegen een scherpe prijs avontuurlijke reizen maken.CJP-leden krijgen driemaandelijks het CJP-Magazine in debus. Hierin vinden ze artikels over film, muziek, reizen, podium-kunsten, boeken en trends in jongerencultuur. Uiteraard mogenook de eigen CJP-activiteiten niet ontbreken.Om ook leerkrachten de kans te geven de leefwereld van hunleerlingen en de activiteiten van CJP op de voet te volgen, biedtCJP u een gratis abonnement op het CJP-Magazine, datdan vanaf juni driemaandelijks bij u in de bus zal vallen. Daar-naast kan u intekenen op de e-brief op de website www.cjp.be,die u regelmatig op de hoogte houdt van de allerlaatste nieuwig-heden.Stuur meteen een briefje of kaartje, met vermelding van uwnaam en adres, uw telefoonnummer en naam, adres en tele-foonnummer van uw school, naar CJP - Sainctelettesquare 19- 1000 Brussel - fax 02-201 09 29 - www.cjp.be

Filmfestival zoekt stagiairs A

Gezocht: sterk gemotiveerde jongeren tussen 20 en 25 jaar omtijdens de maanden september en oktober stage te lopen op hetgrootste filmevenement in België, het Internationaal Filmfestivalvan Vlaanderen-Gent. Een blik achter de schermen én stevig dehanden uit de mouwen steken: persberichten schrijven, werkenmet de festivalmedia, assisteren bij de gastencoördinatie, depersbalie vlot laten functioneren… Niet alles is glamour en glit-ter, want uiteraard staan ook fotokopiëren, persmappen samen-stellen, direct mailinggegevens invoeren enz. op het programmavan de communicatiecel. Het Festival zoekt dus creatieve encommunicatieve doorzetters, mét verantwoordelijkheids-zin, werklust, team spirit, een vlotte pen en een gezonde interes-se in het filmgebeuren. Bij voorkeur studenten Germaanse ofRomaanse Filologie, Communicatie, Kunst, Bedrijfsbeheer, Ver-taler/Tolk. Vaste uren zijn er niet: kandidaten moeten volledigvrij zijn van begin september tot na 20 oktober (einde van hetfestival). Diva’s en kandidaat-BV’s gelieven zich te onthouden.Meer info en kandidaturen (met cv) bij Internationaal Film-festival van Vlaanderen-Gent - Gwen Vande Pitte - humanresources - Kortrijksesteenweg 1104 - 9051 Gent -gwen.vandepitte@filmfestival.be

Gezocht: tekentalent A

Bent u jonger dan 30 jaar? Hebt u tekentalent? Schrijf dan van-daag nog in voor de striptekenwedstrijd van VDAB. De wed-strijd kadert in de jaarlijkse actie om jongeren te informeren overhun kansen op de arbeidsmarkt. Het thema van de wedstrijd isdan ook de start van een loopbaan. U mag dit thema vrijinterpreteren in een stripverhaal of stopcomic (één stripstrook).Er zijn drie leeftijdscategorieën: tot 18 jaar, 18 tot 24 jaar en 24tot 30 jaar.Inzenden kan tot 31 mei. De jury selecteert uiteindelijk een reekswerken voor een «verzameld werk»-uitgave en een portfolio voorelke geselecteerde. Vlaamse Onafhankelijke Stripgilde, BelgischCentrum van het Beeldverhaal en galerij Mekanik (Antwerpen)werken mee. Vlaams minister Landuyt (werkgelegenheid en toe-risme) is peter van de actie.Meer info en volledig reglement op www.vdab.be - tel 070-3450 00 - inzendingen tot 31 mei bij Kabinet Vlaams ministervan Werkgelegenheid en Toerisme - Kelly Vanden Broecke -Koolstraat 35 - 1000 Brussel

Dansen of schrijven? B

«Muziek is de motor die het schrijfproces op gang brengt», zegtRagnhild Oussoren Voors, grafologe en schrijfpedagoge. Haaruitgangspunt is het verband tussen lichamelijke en schrif-telijke uitingen. Muziek en motoriek kunnen het kind voorbe-reiden op het schrijfproces. Dat schrijfproces is niet alleen eenfijnmotorische vaardigheid, maar wordt in deze Schrijfdans-methode een bewegings- en lijnenspel waarin het kind in zijneigen fantasiewereld blijft. Schrijfdans is dan ook een bewe-gingsmethodiek: bewegen in de lucht, op bord en op papier; inde grote ruimte (speel- en gymlokaal) en op grote en kleinereschrijfoppervlakken. Leerkrachten kunnen een eigen inbreng doenen de methode aanpassen aan (groepjes van) hun leerlingen. Demethode is bruikbaar in de schrijf-, teken-, muziek- en bewe-gingslessen. Er zijn twee basispakketten (deel 1 voor leerlingenvan 4 tot 9 jaar; deel 2 voor leerlingen van 7 tot 12 jaar; telkensmet handleiding, affiche, video en cd) en een praktisch, aanvul-lend pakket (4 tot 12 jaar).Schrijfdans is in Vlaanderen verkrijgbaar via uitg. Abimo (tel052-46 24 07 - fax 052-46 19 62). De twee basispakkettenkosten elk 5450 fr., het aanvullend pakket 5950 fr.Meer info bij Schrijfdans - Dr. de Visserstraat 21 - 3904 GEVeenendaal - Nederland - tel 00-31-318-50 00 34 - fax 00-31-318-50 00 35 - voors@wxs.nl - www.schrijfdans.nl

Euro in zicht A

Hij komt eraan, willens nillens, maar vanaf 1 januari is het zover.Onder het motto een verwittigde leerling is er twee waard (alhoe-wel: moet je bij de euro niet delen door veertig?) lanceert deVereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) de Wa-kosta?-campagne. Het bijhorende materiaal is bedoeld voorhet grote publiek, maar is ook in klassikaal verband best bruik-baar. Zo zijn er vier magazines beschikbaar (elk 24 blz.; 20 fr./stuk, plus BTW) over de euro van a tot z, het uitzicht van de euro,de waarde van de euro en ten slotte een werkboek vol spelletjes,grappen en raadsels rond de euro. De Wakosta?-show brengttwee acteurs op uw school, voor een uur sketches en infotain-ment rond de euro (15.500 fr. per halve dag, plus BTW). Tenslotte is er een methodiekenmap (ontwikkeld door CentrumInformatieve Spelen, beschikbaar vanaf september) met simula-tieoefeningen, discussiespelen, stellingenspel, bingospel enpraktische tips om zich voor te bereiden op de euro. De map zal1900 fr. kosten (plus BTW).Meer info over de campagne bij Ace Europe - Geert Phlix -Antwerpsesteenweg 21/5 - 2500 Lier - tel 03-480 55 15 - fax03-480 83 96 - ace@glo.be

Jarige Histoflash A

Hebt u altijd al een zwak gehad voor een bepaalde historischepersoon of periode? Kan u er ook een verhaal over schrijvenvoor lezers vanaf 10 jaar? Dan moet u beslist deelnemen aan deHistoflash 50-auteurswedstrijd. Histoflash/Historischeverhalen (uitg. De Sikkel) bestaat volgend jaar 50 jaar en be-kroont het beste verhaal met 50.000 fr. én publicatie in de jarigejaargang (2002-2003). Reden temeer om deze zomer in uw pente kruipen? Inzendingen vóór 1 oktober.Meer info en reglement bij Uitgeverij De Sikkel - BiekeBernaers - Nijverheidsstraat 8 - 2390 Oostmalle - tel 03-31286 53 - fax 03-311 77 39 - bbernaers@desikkel.be

Haikoe A

Een haikoe is een vers met een vaste structuur: de dichter pro-beert in drie regels met respectievelijk vijf, zeven en vijf letter-grepen, een treffende natuurervaring of een onverwachte ver-wondering zodanig vast te leggen dat de lezer het gegeven alshet ware zelf beleeft.Haikoe-centrum Vlaanderen organiseert een haikoewedstrijdvoor jongeren n.a.v. het 25-jarig bestaan van de vereniging. Tot15 oktober kan u uw inspiratie de vrije teugel laten en de resul-taten opsturen. Er zijn twee categorieën: 11 tot 16 jaar en 17 tot24 jaar.Meer info en volledig reglement bij Haikoe-centrum Vlaande-ren - Ferre Denis - Sporthalplein 201 - 2610 Wilrijk -haikoe@planetinternet.be - www.haiku.be

KLASSE NR.116 17

CANON CULTUURCELKONING ALBERT II-LAAN 15

1210 BRUSSELERNA SCHELSTRAETE EN JAN STAES

TEL 02-553 96 65 TOT 67FAX 02-553 96 75

ERNA.SCHELSTRAETE@OND.VLAANDEREN.BEJAN.STAES@OND.VLAANDEREN.BE

§

Stap met moderne dans inhet nieuwe schooljaar.

RE

INH

ILD

E T

ER

RY

N

Departement onder-wijs zoekt• Gezocht: medewerker voor het pro-ject Modularisering, studiegebiedHandel. Gevraagd: iemand met erva-ring in BSO en/of DBSO en/of TSO; metdiploma GLSO Handel of Economie ofNederlands of MVT of diploma GHSOEconomie of Handelswetenschappen.Meer info en kandidaturen (met cv)vóór 15 juni bij departement Onder-wijs - dienst voor Beroepsopleiding -Koningsstraat 93 bus 3 - 1000 Brus-sel - ingrid.snel@ond.vlaanderen.be( Gezocht: gedetacheerd leerkracht (ofCLB-er) om mee te werken aan eenexperiment rond lokaal gelijke kan-senbeleid. Dit nieuwe lokaal overlegkomt in de plaats van het huidige non-discriminatieoverleg.Vanaf 15 juni vindt u de volledigefunctiebeschrijving en werk-voorwaarden opwww.ond.vlaanderen.be of bij de con-tactpersonen op het departement On-derwijs - Theo Mardulier - tel 02-55395 27 -theo.mardulier@ond.vlaanderen.be -Christine Dupont - tel 02-553 95 91 -christine.dupont@ond.vlaanderen.be

Medewerkers gezochtEen grote vraag deze maand. Wegens plaatsgebrek in telegram-stijl.• Gedetacheerde leerkrachten voor netoverschrijdend ver-keersproject, georganiseerd door de ouderkoepels KOOGO,ROGO en VCOV.KOOGO - tel 02-512 88 74 / ROGO - tel 09-242 01 68 /VCOV - tel 02-511 65 05• Directeur voor een basisschool in Sint-Job-in-’t-Goor - tienjaar ervaring; grote belangstelling voor kleuteronderwijs.Meer info en kandidaturen (met cv) vóór 15 juni bij vzw Ge-subsidieerde Vrije Basisschool Maria Middelares - Hogebaan2 - 2960 Sint-Job-in-’t-Goor• Gedetacheerd leerkracht voor pedagogische staffunctie.Federatie voor Open Scoutisme - tel 09-245 45 86 -anita@fos.be - www.fos.be• Schoolbegeleider voor het katholiek basisonderwijs in wes-telijk Noord-Brabant, Nederland.Katholiek Onderwijsbureau West-Brabant/Zeeland - J. Roe-mer, afdelingshoofd - tel 00-31-164-23 75 57• Leerkracht voor een ervaringsgerichte en kleinschali-ge basisschool.Meer info en sollicitaties met cv bij De Zeppelin - p/a Carolede Block - Walvisstraat 39 - 2018 Antwerpen• Gedetacheerd leerkracht voor het leesbevorderingspro-ject Fahrenheit 451 (zie vorige Klasse p. 20).Nationaal Centrum voor Jeugdliteratuur - Meistraat 2 - 2000Antwerpen - tel 03-202 83 57 - fax 02-202 83 77 -majodesaedeleer@villakakelbont.be - www.villakakelbont.be• Monitoren voor creatieve workshops voor jongeren rondtheater, fotografie, circus en Frans.Jeugddienst Panta Rhei - Veerle Kerckhoven - Domein Ter-rijst 2 - 1670 Heikruis - tel 02-396 18 39 - fax 02-396 07 86• Vrijwilligers voor Holebifoon (telefonische hulpverlening).Krista Vanderstraeten - tel 09-223 69 29

18 KLASSE NR.11618 KLASSE NR.116

• Begeleiders voor de ABC-studio (dialogeren rond kunstmet kinderen vanaf 4 jaar en volwassenen).HetPaleis - Anja Geuns - Meistraat 2 - 2000 Antwerpen - tel03-202 83 75 - anja.geuns@hetpaleis.be• Monitoren vanaf 16 jaar om sport- en themakampen te be-geleiden.Vzw Free-Time - Kammerstraat 19 - 9000 Gent - tel 09-23377 88 - fax 09-233 66 01 - info@freetime.be -www.freetime.be• Begeleiders voor zomerkamp met mensen met een handi-cap.Katholieke Vereniging voor Gehandicapten Limburg - MietSoons - tel 089-70 28 26• Vrijwilligers om in Penitentiair Complex Brugge studiebe-geleiding te organiseren.Meer info en kandidaturen bij Maryleen De Vos - bemiddelaarmaatschappelijke dienstverlening - Justitieel WelzijnswerkBrugge - Refugestraat 1 - 8200 St.-Andries Brugge - tel 050-31 01 07 - fax 050-31 76 89 -caw.depoort.jww@steunpunt.be• Begeleider met pedagogisch diploma om Karolien, eenmeervoudig gehandicapt meisje (eerste leerjaar), te begeleidenop school (inclusief onderwijs) en thuis (regio Dendermonde).Meer info bij Ingrid Praet - tel 052-33 62 11• Leerkrachten dactylo (naschoolse cursussen), verant-woordelijken voor taal- en computerstages en sportmoni-toren.Meer info en kandidaturen met cv bij IPOC - Van Boeckellaan71 - 2500 Lier - tel 03-480 85 18 - fax 03-489 01 99• Leerkrachten PV/TV om mee te werken aan een 25-delig mo-dulair handboek voor de schrijnwerker-timmerman, in opdrachtvan het Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid (FVB).Meer info en kandidaturen bij hoofdredacteur Edwin DeCeukelaire - St.-Lievenspoortstraat 222 - 9000 Gent - tel0495-41 83 38

Toeters en bellen A

Met toeters en bellen stapt u, samen met Canon Cultuurcel, hetnieuwe schooljaar in: op 20 en 21 september (telkens om 20 u.)zijn er 2 x 500 gratis leerkrachtentickets beschikbaar voorde dansvoorstelling Scratching the Inner Fields van Wim Van-dekeybus/Ultima Vez. De voorstellingen vinden plaats in Zaal Mvan het Paleis voor Schone Kunsten Brussel. U heeft nog tijd tot1 juli om de bon uit vorige Klasse in te sturen.Op 19 september (18 u.) en 27 september (19 u.) zijn er voor uwleerlingen 2 x 500 gratis plaatsen (zie bonnetje in MAKS!van mei). Dit zijn geen schoolvoorstellingen, maar u kan henongetwijfeld warm maken voor zo’n toffe culturele avond in Brus-sel!Stuur de bon volledig ingevuld terug naar Festival van Vlaan-deren - Sophie Cocquyt - p/a Kasteel Borluut - Kleine Gent-straat 46 - 9051 Gent. De gelukkigen krijgen in augustus eenpersoonlijke uitnodiging.

kunSTof – een kunstenaar in de klasA

Leerkrachten lager onderwijs kunnen voortaan via Canon Cul-tuurcel een kunstenaar in de klas halen. Dit schooljaar kregen al120 secundaire klassen (een onschuldige hand koos hen uitmeer dan 400 aanvragen) voor een halve dag een kunstenaar inde klas. Wiskunde, Nederlands, biologie, geschiedenis, LO…het zag er voor één keer helemaal anders uit. Een nieuwe, kunst-zinnige benadering van uw «bekende» leerstof: inspirerend!Wil u volgend schooljaar een kunstenaar (beeld, muziek,dans, literatuur, drama…) in uw klas? U heeft tot 22 juni detijd om een kaartje met vermelding van uw naam, adres en te-lefoonnummer en dezelfde gegevens van uw school te sturenof te mailen naar Canon Cultuurcel (kunSTof) - Koning AlbertII-laan 15 - 1210 Brussel - canon@ond.vlaanderen.be. Ver-meld daarbij duidelijk graad, vak en onderwijsvorm. De ge-lukkigen krijgen in augustus een schriftelijke bevestiging.

Musea en Onderwijs:natuurlijke partners? A

Met een klas kinderen of jongeren naar een museum gaan is nietinteressant. Zegt men. Dat moeten ze maar in hun vrije tijd doen.Zegt men. Leraars zijn er tijdens hun opleiding niet op voorbe-reid. Zegt men.

Het project Naar een structurele samenwerking tussen musea enonderwijs via het integreren van het werken met musea in delerarenopleidingen (een initiatief van museumconsulentschapOost-Vlaanderen) onderzocht de samenwerking tussen museaen onderwijs, meer specifiek in de lerarenopleidingen. In hetvoorbije schooljaar zetten drie lerarenopleidingen pilootprojec-ten op in lager en secundair onderwijs. De nieuwe publicatieMusea en Onderwijs bevat zowel praktijkverhalen als reflec-tieteksten. Canon Cultuurcel werkte mee aan dit project en heeft100 gratis exemplaren van dit boek klaarliggen voor geïnte-resseerde lezers (leerkrachten van alle niveaus).Stuur een kaartje met uw naam en adres (privé) en de naamvan de school waar u les geeft naar Canon Cultuurcel (Museaen Onderwijs) - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel

Meesterstukken 2001 A

De hele maand november kan u genieten van meer dan 100meesterstukken in tal van culturele centra en musea,verspreid over heel Vlaanderen. Bovendien is er bij elk Meester-stuk een actieve workshop én krijgen alle deelnemers een uniekmuzikaal cadeau. Het volledige programma vindt u in een spe-ciale Meesterstukken-katern in Klasse nr. 118 (oktober 2001).Wij houden alvast uw stoel warm!

Nieuwe literaire prijs S

Het Inktaapje! Canon Cultuurcel lanceert een nieuwe literaireprijs, uitgereikt door leerlingen secundair onderwijs. Vanaf sep-tember kunnen leerlingen vanaf het vierde jaar deelnemen aandit Vlaams-Nederlands literatuurproject voor scholen.Uw leerlingen krijgen een selectie uit de shortlists van de driegrote Nederlandstalige literaire prijzen, de Ako Literatuurprijs,de Libris Literatuurprijs en de Gouden Uil voorgeschoteld. Elkedeelnemende school ontvangt de nodige boeken, die door dedeelnemers kritisch worden gelezen én besproken. Met klas- enschoolgenoten én met een Nederlandse partnerschool (via in-ternet). Tussen al het werk door kunnen uw leerlingen in januarigenieten van enkele literaire Nachten. Het project eindigt meteen slotgebeuren (mét prijsuitreiking) in maart 2002 in Brugge.Meer info in het septembernummer van Klasse, maar u kannu al terecht bij de organisator voor Vlaanderen: Villanella -Kleine Beerstraat 39 - 2018 Antwerpen - villa@villanella.com

KLASSE NR.116 19

BA

C F

ILM

S

Schooldirecteur vecht voorkansarme kinderen

§

OV

AM

/BIM

BAS geeft tips voor een groenschooljaar.

©

©

Chemie aan zee H

Geleide polymeren, designer drugs, biochips, PCB- en dioxine-polluenten, genomics and proteomics, geneesmiddelenonder-zoek, bereiding van drinkwater…: kortom de gedroomde (che-mische) wereld voor leerkrachten en docenten chemie. U treft aldie thema’s (en nog veel meer) aan op de zomerschool Che-mie aan Zee - Een onderdompeling in de actuele che-mie (21 tot 24 augustus; Katholieke Hogeschool Brugge-Oost-ende - campus Oostende). Op het programma een reeks we-tenschappelijke lezingen door gerenommeerde deskundi-gen, een aantal labo’s en workshops (experimenten overorganische, fysische en analytische chemie; chemie en internetenz.) en een tentoonstelling/beurs waar u kan kennismakenmet nieuwe didactische en wetenschappelijke uitgaven en appa-ratuur. De zomerschool is een initiatief van de Koninklijke VlaamseChemische Vereniging (KVCV)Deelnemen kost zo’n 3000 fr. (BTW en cursusnota’s inbegre-pen; KVCV-leden betalen zo’n 2500 fr.). U kan ter plaatse blij-ven overnachten en de maaltijden gebruiken.Meer info en inschrijvingen bij Zomerschool Chemie - p/a dr.Robert Smits - Roelsstraat 20 - 8670 Oostduinkerke - tel058-52 31 16 - fax 058-51 45 75 - smitsr@pophost.eunet.be- www.ordibo.be/actuele-chemie

Boekhoudhulp A

Het grootboek wordt automatisch ingevuld, er gebeurt een auto-matische controle op inkomsten en uitgaven en de formulierenAL1 van de afsluiting worden automatisch ingevuld. Wat u zelf nogmoet ingeven: datum, omschrijving, bedrag en ventilatie (een ver-keerde post wordt automatisch gemeld). Waar het hier om gaat?Een programma binnen Excel waarmee Georges Willems scho-len helpt bij hun boekhouding. Via een eenvoudige mail kan u ditprogramma eveneens krijgen en dat kost u niets.georges.willems@attglobal.net

Meester, mag ik op de bel duwen?B

Van zaterdag 22 september tot zondag 30 september zijn er op-nieuw de Week van Vervoering en de Trein-Tram-Busdag.Meteen een mooie gelegenheid voor leerkrachten basisonderwijsom hun leerlingen te laten kennis maken met het openbaar ver-voer. Hoe weet ik wanneer de bus komt? Aan welke halte moet ikafstappen? Wat is het verschil tussen een IC en een IT trein? Watis een belbus? Deze en zoveel andere vragen kan u beantwoordentijdens een leerrijke uitstap met het openbaar vervoer.De Bond van Trein-, Tram- en Busgebruikers (BTTB vzw) orga-niseert nogal wat activiteiten tijdens de Week van Vervoering énzoekt twee basisscholen in een landelijke of stedelijke omge-ving, die bereid zijn om mee te werken aan een experimen-teerproject rond het gebruik van het openbaar vervoer.Meer info en kandidaturen bij BTTB vzw - Ilse Fannes - Frère-Orbanlaan 570 - 9000 Gent - tel 09-223 86 12 - fax 09-23397 29 - ilse.fannes@bttb.be

Mode2001 Landed-Geland A

Van 26 mei tot 7 oktober houdt het modefenomeen de stad Ant-werpen in zijn ban. Uitgangspunt van Mode2001 Landed-Ge-land is mode als drager van een eigentijdse, artistieke, culturele ensociale expressie én motor van een economische dynamiek. HetFlanders Fashion Institute en Antwerpen Open staan in voor deorganisatie, met Walter Van Beirendonck als artistiek directeur.Op het programma o.a. een reeks tentoonstellingen: Muti-late?-Vermink? (MuHKA), Emotions-Emoties (voormaligMilitair Hospitaal), Radicals-Radicalen (Scheldekaaien na-bij ‘t Eilandje) en 2Women-2Vrouwen (Provinciaal Modemu-seum; in ‘t voormalig Koninklijk Paleis). Voorts is er de lance-ring van een nieuw modetijdschrift, een nieuwe website(www.mode2001.be, waar u alle info over dit project vindt), eenreeks modewandelingen (vijf uitgestippelde parcours) enz.Andere organisaties pikken in op dit project met eigen initiatie-ven. Zo organiseert bijvoorbeeld Toerismepastoraal Antwerpenhet project Anders gekleed, anders gedragen, waarin drieAntwerpse monumentale kerken hun kleerkast openen (Sint-Andrieskerk, Sint-Carolus Borromeuskerk en Sint-Jacobskerk).Meer info over Mode2001 Landed-Geland op tel 03-224 85 30- fax 03-224 85 01 - info@mode2001.be - www.mode2001.be

Film voor leerkrachten A

Een jonge, ambitieuze schooldirecteur in een godvergeten Fran-se regio, vechtend om de talrijke kansarme kinderen toch eensuccesvolle schoolcarrière te bieden. Welzijnszorg heeft bij defilm Ça commence aujourd’hui (Bertrand Tavernier) eenfilmpedagogisch dossier gemaakt met handreikingen voorde lerarenopleiding, voor leerkrachtenvergaderingen, voor pe-dagogische studiedagen, voor bijeenkomsten van oudervere-nigingen enz.: een aanzet tot nadenken over uw eigen houdingals directeur, leerkracht, docent… over (kans)arme kinde-ren. De brochure kwam tot stand i.s.m. Koepel van Ouderver-enigingen van het Officieel Gesubsidieerd Onderwijs (KOOGO),Raad voor Ouders van het Gemeenschapsonderwijs (ROGO)en Vlaamse Confederatie van Ouders en Ouderverenigingen(VCOV). De brochure kost 50 fr. (gratis als u ook de film ont-leent).U kan brochure en/of film aanvragen bij de regionale adres-sen van Welzijnszorg vzw in Antwerpen (tel 03-217 24 90),Limburg (tel 011-23 53 06), Vlaams-Brabant/Brussel (tel015-29 84 58 of 02-213 04 73, meteen ook het centrale kan-toor), Oost-Vlaanderen (tel 09-269 23 40) en West-Vlaande-ren (tel 051-26 56 25)

Adam alleen S

Drie frontsoldaten in een oorlog: Panache, Honneur, Espoir,«toepasselijke» namen. Ze zitten in het zelfde benauwde schuit-je en zijn desondanks moederziel alleen… Vluchten kan nietmeer, dus blazen ze een denkbeeldige aftocht en verschuilen demiserie achter mooie herinneringen. Zie ook Klasse nr. 113. [>www.klasse.be/kvl/113/20-6 Adam]Theater Scorpio (Turnhout) speelt schoolvoorstellingen vanAdam alleen (Berry van Oudheusden; regie door Sylvie Gruij-ters) tot eind augustus 2002.Meer info en reservaties bij Theater Scorpio - Rubensstraat18 - 2300 Turnhout - tel 014-42 67 55 - fax 014-42 77 87 -theater.scorpio@advalvas.be

Groen schooljaar B

De campagne Ik kleur mijn schooljaar groen wil u aan-zetten tot verstandige keuzes bij het aankopen en gebruiken van…schoolgerief. U koopt en gebruikt dan benodigdheden die hetmilieu en de gezondheid van de leerlingen respecte-ren. Leerkrachten spelen hierbij een dubbele rol: u schrijft nietalleen bepaalde schoolbenodigdheden voor, maar u kan ook eenmentaliteitsverandering bij uw leerlingen op gang brengen. Eengratis pedagogisch dossier bevat o.a. een voorbeeldlijst van hetvaakst door onderwijzers aangeraden schoolmateriaal. Voortsvindt u in dit dossier informatiefiches over giftige producten uitde schooltas verwijderen, overtollig afval vermijden, gebruik vangerecycleerd en herbruikbaar/duurzaam materiaal stimuleren.De 12 tips van BAS (Bewuste Aankoper van Schoolge-rief) ten slotte zijn een reeks trucjes voor de bewuste aankoperen gebruiker.U kan het gratis pedagogisch dossier aanvragen bij OVAM -tel 015-28 41 42 - petra.van.opstal@ovam.be

Teleblok SVan 21 mei tot 29 juni is het groene nummer 078-15 40 60de (laatste?) steun en toeverlaat van studerend Vlaanderen. Jon-geren kunnen er dagelijks van 11 tot 23 u. terecht met studie-problemen (overlopen van studieplanning, studiemethode,moeilijkheden of vragen over een bepaald vak of cursus), psy-chische klachten (faalangst, depressie, concentratiemoeilijk-heden…) en relatieproblemen (met ouders, broer of zus, meteen leerkracht, ruzie met vriend of vriendin…). Sporadisch dui-ken ook fysieke problemen op (medicatie, vermoeidheid),meestal gepaard met andere, meer psychologische problemen.Een 80-tal vrijwilligers bemannen drie telefooncentrales waaralle jongeren anoniem terecht kunnen. Waar nodig wordt door-verwezen naar meer gespecialiseerde hulpverlening zoals CLB,Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg, Centrum AlgemeenWelzijnswerk…Meer info bij Jeugd & Gezondheid Vlaanderen - Veerle DeSchepper - Haachtsesteenweg 579 Postbus 40 - 1031 Brussel- tel 02-246 49 79 - fax 02-246 49 75 -veerle.deschepper@cm.be

(advertentie)

VIG

Hou uw klas rookvrij!

§

CA

THY Z

OR

Z/T

HIE

RR

Y J

OS

IS

Wat hebben onze longen en eentennisveld gemeen?

©U

NIC

EF

Zeg ja! ©

§

Just be smokefree S

Zes maanden niet roken. Dát is de uitdaging van de wedstrijdRookvrije Klassen van het Vlaams Instituut voor Gezondheids-promotie (VIG). Onder het motto Just be smokefree zijn ditschooljaar 21.916 leerlingen uit 1229 klassen de uitdaging aange-gaan. De wedstrijd is wél bedoeld voor leerlingen eerste graadsecundair onderwijs (12-14-jarigen)! Ze verbinden zich ertoe omgezamenlijk, met de hele klas, zes maanden niet te roken. Meer dan60 procent haalden dit schooljaar de eindmeet. Deze rookvrije klas-sen ontvangen allemaal een diploma en ze kunnen enkele prijzenwinnen: drie Vlaamse prijzen en een Europese prijs (een klasreisnaar Athene). Een idee voor uw klas voor volgend schooljaar?Meer info bij Els Wouters - VIG - dienst Tabakspreventie -G. Schildknechtstraat 9 - 1020 Brussel - tel 02-422 49 49 -fax 02-422 49 59 - vig@vig.be - www.vig.be

De sokken van de hond A

Hoe maken planten en dieren gebruik van het zonlicht, de wind,het water, rottingswarmte, zonnewarmte? Hoe hebben ze zich inde loop der tijden aangepast aan grote koude of hitte? En waar-om hebben dieren geen fileproblemen? Het zijn maar enkelevragen waarin de zon nooit ver weg is. In het Dierenpark Plan-ckendael loopt de nieuwe tentoonstelling Natuurstroom,met de zon als bron. Speciaal voor klassen van de derdegraad lager en de eerste graad secundair onderwijs is er eenzoekspel In de ban van de zon beschikbaar. Met een zonne-wijzer en invulfiches in de hand trekken uw leerlingen door hetDierenpark Planckendael. Informatie verzamelen en verbandenleggen, daar gaat het om. Aan het eind stellen de leerlingen eengigantische puzzel samen die antwoord geeft op de hamvraag:hoe beheren dieren en planten hun energie, met de zon als bron?Maar voor uw leerlingen aan de slag gaan, geeft de zonnekoningter plaatse uitleg en instructies, op video nog wel.Wie het spel wil spelen, reserveert minstens drie weken vooraf enkrijgt dan de gratis handleiding en de geïllustreerde brochure bij hetspel toegezonden. Die staan vol wetenswaardigheden, lessugges-ties, tips voor thuis, verwijzingen naar websites, woordverklaringenenz. en sluiten aan bij de eindtermen. Dozijnen vragen krijgen ant-woord in tekst en beeld: Hoe wordt licht omgezet in energie? Wat isthermiek? Hoe kan je een boom in benzine veranderen? Waaromdraagt een hond geen sokken? Wat zit er in de bult van een kameel?Waar staat de Europese graanschuur? Draait een droogtrommel naarlinks of naar rechts? Enz. Naast thema’s als water, temperatuur, be-weging, biomassa en energie krijgt u ook specials over de kameel,de yak, de bever en over de eskimo, het vliegtuig, de waslijn.Ten slotte is er nog de verhalenwedstrijd. Leerlingen schrijveneen verhaaltje van maximum tien lijnen als antwoord op één van tienvragen, zoals: Leven er otters op Mars? Houden uien een winter-slaap? Kunnen fabrieken uitslapen? Inzenden kan tot eind 2001, dewinnaars worden rond Pasen 2002 in de bloemetjes gezet. Dan startmeteen ook de nieuwe wedstrijd. Het reglement en praktische infor-matie vindt u op de website van Stichting Leefmilieu.Neem contact op met de educatieve dienst van het DierenparkPlanckendael - Leuvensesteenweg 582 - 2812 Muizen - tel015-45 09 24 - fax 015-42 29 35 - www.planckendael.be. Ukan er terecht voor meer info en reservaties. Natuurstroom,met de zon als bron loopt twee jaar. Zolang kan u met uwleerlingen deelnemen aan het zoekspel.Voor meer info over de wedstrijd: Stichting Leefmilieu - Kip-dorp 11 - 2000 Antwerpen - tel 03-231 64 48 - fax 03-232 6398 - leefmilieu@village.uunet.be - www.stichtingleefmilieu.be

Gratis theater(examen) S

Who’s afraid of Virginia Woolf? (Edward Albee) toont hetrauwe machtsspel tussen paren, waarbij schijn en waarheid opeen tragische, maar onverbrekelijke wijze met elkaar zijn verbon-den. Op dinsdag 5 en woensdag 6 juni (telkens om 20 u.) speelt detheaterklas van de Muziekacademie van St.-Pieters-Woluwe tweevoorstellingen als toneelexamen, in een regie van Grete Boone. Detoegang is gratis. Geschikt voor leerlingen secundair onder-wijs (vanaf 15 jaar). Na de voorstelling trakteert de academieop een drankje in de foyer. De voorstellingen vinden plaats in CCAuditorium St.-Pieters-Woluwe.Meer info en reservaties bij Muziekacademie -H. Vandermaelenstraat 61 - 1150 St.-Pieters-Woluwe -tel 02-773 18 56

Met g(l)ans door het verkeer B

Het verkeersganzenbord confronteert leerlingen van 6 tot 12jaar met verschillende verkeerssituaties. Naast een uitlegover de situatie waarin ze terechtkomen en de bijhorende geva-ren, krijgen de kinderen ook duidelijke aanwijzingen over demanier waarop ze moeten reageren. Het spel is gemaakt op A3-formaat, in kleur en geplastificeerd. U kan het spelen met vier(groepjes) spelers.Het verkeersganzenbord is een initiatief van Jeugdtip, landelijkejeugddienst van de Vlaamse Neutrale Ziekenfondsen. Voor le-den van dit ziekenfonds is het spel gratis, niet-leden betalen150␣ fr. U kan het afhalen/kopen in de kantoren van de VlaamseNeutrale Ziekenfondsen of bestellen op tel 078-15 31 09.Jeugdtip - Nijverheidstraat 5 - 9300 Aalst - tel 053-70 89 26- fax 053-70 89 27 - jeugdtip@jeugdwerknet.be -www.jeugdwerknet.be/jeugdtipKlasse heeft 10 exemplaren van dit spel klaarliggen voorgeïnteresseerde leerkrachten. Gewoon een kaartje stu-ren naar Klasse (verkeersganzenbord) - K. Albert II-laan15 - 1210 Brussel. De onschuldige hand doet de rest.

Mobiele long A

Kent u het verband tussen onze longen en een tennisveld? Wistu dat de luchtstroom bij een hoestbui sneller gaat dan een opstij-gend vliegtuig? Weet u waarom een zeehond geen duikersziektekan krijgen? U vindt alle antwoorden in de longbus, een initia-tief van de Belgische Vereniging voor Strijd tegen Mucoviscido-se om interactief aan te tonen hoe onze longen werken. Voorlager en secundair onderwijs zijn er aparte begeleidende bro-chures. Voor de jongste bezoekers (eerste graad lager onder-wijs) is er bovendien een vragenlijst (quizje).De prijs? U betaalt forfaitair (verplaatsing, verhuur, verzeke-ring enz. inbegrepen) 6000␣ fr. voor één dag of 8000␣ fr. voortwee dagen (vanaf drie dagen 1000␣ fr. per dag extra). De bro-chures kosten 20␣ fr./stuk.Belgische Vereniging voor Strijd tegen Mucoviscidose vzw -J. Borlélaan 12 - 1160 Brussel - tel 02-675 57 69 - fax 02-675 58 99 - luc@muco.be - www.muco.be

Jong Festival 2001 A

Een boeiende staalkaart van eigentijdse en klassieke muziekvor-men; een bruisende Festivalhappening met klassieke en wereld-muziek; kinderateliers; filmconcerten; dans- en theaterproducties;filmmuziek… Het neusje van de zalm: een gloednieuwe cd-rommaakt jongeren wegwijs in Schuberts Onvoltooide symfonie.Dit alles en nog veel meer zit in het aanbod van het Jong Fes-tival 2001, de nevenprogrammatie van de acht Festivals vanVlaanderen, specifiek bedoeld om jongeren meer direct bij hetconcertleven te betrekken. Bij de voorstellingen horen vaak edu-catieve projecten, samenwerking met scholen, nieuwe media éneen aangepast prijzenbeleid.Festival van Vlaanderen - secretariaat - Kasteel Borluut -Kleine Gentstraat 46 - 9051 Gent - tel 09-243 94 94 - fax 09-243 94 90 - info@festival-van-vlaanderen.be - www.festival-van-vlaanderen.be

Zeg Ja! A

De petitie Say Yes-Zeg Ja is een onderdeel van een internatio-nale campagne voor een Wereldwijde Beweging voor Kin-deren. De actie kadert in de nieuwe Wereldtop voor Kinde-ren, die de Verenigde Naties en Unicef in september organiseren.Wie «Ja» zegt, steunt meteen het tienpuntenprogramma vande nieuwe Beweging: sluit geen enkel kind uit; voorrang voor kin-deren; zorg voor elk kind; bestrijd HIV/Aids; stop misbruik en uit-buiting van kinderen; luister naar kinderen; onderwijs voor elkkind; bescherm kinderen tegen oorlog; bewaar de Aarde voor dekinderen en ten slotte bestrijd armoede en investeer in kinderen.Ieder van ons kan zijn steentje bijdragen: teken de pe-titie, laat collega’s en vrienden de petitie tekenen (enbezorg de handtekeningen vóór 15 juli aan Unicef-Bel-gië), spreek in uw lessen over de Wereldwijde Bewe-ging voor Kinderen en de Wereldtop voor Kinderen…U vindt meer info over Beweging en Wereldtop opwww.unicef.org en www.globalmovementforchildren.org of bijBelgisch Comité voor Unicef - Kunstlaan 20 bus 18 - 1000Brussel - tel 02-233 35 96 - cbu@UNICEF.be -www.unicef.be

KLASSE NR.116 21

(advertentie)

PR

INS F

ILIP

FON

DS

100.000␣ fr. voor taalgrensover-schrijdende uitwisselingen.

§

Prins Filipfonds A

Uitwisselingen, ontmoetingen en dialoog tussen groe-pen burgers uit de verschillende (taal)gemeenschappen vanBelgië bevorderen, dat is het doel. Het middel? Financiële on-dersteuning (30.000 tot 100.000␣ fr.) van gezamenlijke initiatie-ven van verenigingen, organisaties en instellingen. Alle niet-commerciële projecten komen in aanmerking. Scholen komenNIET in aanmerking. Voor hen is er Klavertje Drie, het inter-communautaire uitwisselingsprogramma.U kan een projectdossier aanvragen op tel 070-23 30 65 - fax070-23 37 27 - www.prins-filipfonds.org. Op die site vindt uvoorbeelden én u kan partners zoeken in de Frans- en Duits-talige gemeenschap. Er zijn twee selectie- en steunrondes:aanvragen vóór 4 juni (beslissing voor 30 juni; projecten lo-pen tussen 1 juli 2001 en 30 juni 2002) of vóór 19 november(beslissing voor 24 december; projecten tussen 26 december2001 en 30 juni 2002).Prins Filipfonds - Koning Boudewijnstichting - Brederode-straat 21 - 1000 Brussel - tel 02511 18 40 - fax 02-511 52 21- www.prins-filipfonds.org

Comenius in cyberspace A

Comenius Space (comenius.eun.org) is de nieuwe websi-te voor alle deelnemers aan Comenius-programma’s en anderebelangstellenden. Comenius is één van de subacties van Socra-tes en richt zich tot basisonderwijs, secundair onderwijs, initiëlelerarenopleiding en nascholing. De nieuwe website is een initia-tief van het European Schoolnet (EUN), een gezamenlijke actievan de 23 onderwijsministeries uit de Europese Unie. Op dewebsite vindt u informatie over Comenius-acties, nieuws uitverschillende landen, een agenda, tools om nieuwe partnerste vinden, een gallery (showroom) voor alle Comeniusprojec-ten, een ICT-gids enz. U kan uw eigen ervaringen of problemendelen met anderen, nieuwe initiatieven promoten enz. via myComenius.U vindt alle info op comenius.eun.org

Gratis vorming A

Op culture.coe.int/teachertraining vindt u binnenkort hethele aanbod gratis nationale en internationale KorteVormingsstages voor Onderwijskaders (Raad van Euro-pa). Een voorbeeld: European Dimension in education inthe perspective of the European year of languages ishet thema van een stage in Warschau, Polen (25 tot 30 septem-ber; inschrijven vóór 22 juni).Meer info en inschrijvingsformulieren bij departement Onder-wijs - Marita Creyelman - K. Albert II-laan 15 - 1210 Brussel- tel 02-553 95 68 - marita.creyelman@ond.vlaanderen.be

WIE

BE

Leerlingen spelen de hoofdrol inhet meespeeltheater.

Creatieve onderwijsleerstrategieënS

Een toolbox met zes praktisch bruikbare instrumentenrond creatieve leerstrategieën is gelanceerd door het Modils-team. Dat staat voor MODular systems and Innovative LearningStrategies in the initial vocational training. Vijf Vlaamse scholenen partners uit Vlaanderen, Nederland, Spanje en Zweden werk-ten drie jaar aan de toolbox. Modils is een Leonardoproject voorhet technisch en beroepsonderwijs.De toolbox omvat: Anders gaan leren in een krachtigeleeromgeving (video; 2000␣ fr.); Leren probleemoplos-sen in het onderwijs (stappenplan; 150␣ fr.); Attitudes ensleutelvaardigheden (set evaluatie- en begeleidingsinstru-menten op diskette; 500␣ fr.); Portfolio trajectbegeleiding(multimediaal systeem op cd-rom; 750␣ fr.); Leren op dewerkplek (handleidingen en stappenplannen; 750␣ fr.) enTerugblik op het proces (reflectie op drie jaar zoeken;300␣ fr.).Alle delen zijn afzonderlijk verkrijgbaar. De volledige toolbox(in handige koffer) kost 4000␣ fr. Meer info bij GreetDemuynck, projectcoördinator - tel 053-21 38 69 (na 18 u.) -greetdemuynck@tiscalinet.be / bestellingen: vzw De Zonne-wijzer - St.-Jozefschool - Kloosterstraat 31 - 9420 Mere

Bijscholen in Oostenrijk S

Van 8 tot 14 juli is er in Sankt Georgen am Längsee (Karinthië)een bijscholing voor leerkrachten Duits. Landeskunde undDidaktik - Kärnten im Blickpunkt onderzoekt een metho-diek voor een nieuwe Duitse grammatica en de ICT-woorden-schat, de geschiedenis en recente ontwikkelingen in deelstaatKarintië enz. Forumdiscussies, excursies, gesprekken allerleienz. staan zeker op het programma.Deelnemen kost 5000␣ fr. Inschrijven kan bij BelgischerGermanisten- und Deutschlehrerverband - J. Cajot -VLEKHO-campus - Koningsstraat 336 - 1030 Brussel - tel02-221 13 01

Peer Education S

Jongeren steunen, motiveren en begeleiden andere jongeren(peers) vanuit eenzelfde ervaringswereld. Dat heet peer edu-cation. OVSG en Het Gemeenschapsonderwijs hebben hier-rond een opleidingspakket ontwikkeld (binnen een Leo-nardoproject), samen met een reeks Europese partners. PeerEducation Trainers (P.E.T.) wil een handboek maken voorde trainers (de opleiders en begeleiders van de peer educa-tors).Op 8 juni kan u gratis kennismaken met dit opleidingspakketin Conferentiecentrum Griffioen (Gent). Meer info en inschrij-vingen op www.rago.be/europa/pet

vakantie (38.000␣ fr., all-in). Meer info bij Marc Goeminne - Zee-

Klasse-service A

Gastfamilies gezochtJaarlijks komen een twintigtal jongeren tussen 18 en 30jaar uit verschillende landen en continenten naar Vlaanderenom hier te werken als vrijwilliger in een sociaal project. Hiervoorzoekt VIA gastfamilies.Meer info bij VIA vzw - Draakstraat 37 - 2018 Antwerpen - tel03-235 94 19 - fax 03-235 29 73 - via@glo.beMuzische dagOrganiseer een muzische dag op school, met lied, muziek enverhaal. Vertellen, zingen, dansen en toneel spelen, mét ‘savonds een voorstelling voor de ouders.Vraag de gratis folder bij Meespeeltheater Wiebe - Peerds-donkendreef 18 - 2221 Heist-op-den-Berg - tel 015-22 56 56 -fax 015-22 57 49 - meespeeltheater@wiebe.be - www.wiebe.beOver te nemenOver te nemen (als nieuw): handleidingen, geluidscassettes, cd’s,kopieerboeken, leesboeken, werkboeken van de methode Zin intaal en Wie dit leest (tweede tot vijfde jaar lagere school) enTaal Actief (taalspel voor zesde jaar).Gesubsidieerde Vrije Lagere School Sint-Donatus Merchtem- mevr. M-J Van den Elzen, directie - tel 052-37 18 53Culturele reizenCollega Marc Goeminne organiseert culturele reizen voor leer-krachten. Dit jaar is er een 16-daagse Zuid-Indiareis van 12 tot27 juli (73.000␣ fr., all-in) en een 8-daagse Siciliëreis in de herfst-

KLASSE NR.116 23KLASSE NR.116 23

dijk 23/3a - 8380 Zeebrugge - tel 050-54 79 87 of 051-40 57 64TheaterworkshopVan 2 tot 6 juli ontdekken 12-14-jarigen de mogelijkheden vanhun eigen lichaam en stem. Deelnemen aan de Zomer Theater-workshop in Backstage, Gent kost 2900␣ fr.Theater Prometheus - Sint-Pietersnieuwstraat 128 - 9000 Gent- tel 09-225 28 08 - fax 09-233 36 92Night of the TeachersVrijdag 29 juni, vanaf 20 u., zijn alle Oost-Vlaamse leerkrachtenwelkom in Zaal Beukenhof (Aalst) voor een feestelijk beginvan de zomervakantie.Tel 0474-39 71 95 - night_of_the_teachers@hotmail.comPoëzieCollega Jef Soenens werkt aan een thematische verzameling metpoëzie voor volwassenen én voor/door kinderen. Thema’s:school en klas. Alle bijdragen zijn welkom.Meer info bij Jef Soenens - Kl. Roeselarestraat 18 - 8980Passendale - tel 051-77 82 90 - jefsoenens@yahoo.comPapier door de eeuwen heenGrondstoffen, papierscheppen, papierfabrieken, recycleren vanpapier: het papierfabricageproces vroeger en nu in 13 minutenverteld. De video kost 830␣ fr., verzendingskosten inbegrepen.Moortgat Audio-Visual - Azalealaan 40 - 1851 Grimbergen-Humbeek - tel 02-251 70 23 - fax 02-252 25 18 -didac.mav@skynet.be - go.to/mav

(advertentie)

(advertentie)

§

§

§

§

©

«Zo neemt heel de klasafscheid van haar.»

Algemeen A

JeugdsportHoe sportief is onze jeugd? Hebben leerkrachten en jeugdtrai-ners daar invloed op? Wat is de kwaliteit van jeugdsport in tak-ken als atletiek, zwemmen, korfbal of voetbal? Kwaliteit vande jeugdsport stelt vast dat jongeren sportverenigingen verla-ten omdat de kwaliteit ervan niet deugt. Het boek zet de kwali-teitseisen op een rij, tekent een pedagogisch kader en schetstdaarin het ontwikkelingsprofiel van kinderen en jongeren. Leer-lingen en leerkrachten geven hun opinie over schoolsport inVlaanderen, de auteurs trekken daaruit conclusies. En meer.Kwaliteit van de jeugdsport, P. De Knop, 695 fr. - uitg.VUBPress – Pleinlaan 2 – 1050 Brussel – tel 02-629 35 90 –fax 02-629 26 91SchoolagendaWat zijn de taken van de Europese Unie? Hoe functioneert hetfederale België? Hoe gaat Europa om met het milieu? De ant-woorden en nog veel meer Europese weetjes (statistieken, euro,stages, jobs…) staan in Generatie Europa, een gepersonali-seerde agenda die ook de schoolagenda van uw leerlingen kanworden (en de uwe). Prijs: 120 fr.Stichting Generatie Europa - Sint-Pieterssteenweg 123 - 1040Brussel - tel 02-648 15 42 - fax 02-648 83 61 –office@generation-europe.org

Basisonderwijs B

Sien en YassinOf het verhaal van een multiculturele vriendschap in een multi-culturele grootstad. Na het boek over het contact tussen onzecultuur en die van migranten, is er nu ook de ideeënbrief metverwerkingsopdrachten en materialen voor gebruik in de klas eneen videocassette, gemaakt door de kinderen van het BSGOSchaarbeek III, waar het hele project ontstond. Een oefening ininterculturele vaardigheden en creatieve taalverwerking. Voorkinderen vanaf acht jaar.Sien en Yassin (boek 595 fr., ideeënbrief 300 fr., video 250fr., de drie samen: 1000 fr., alles excl. portkosten) – BSGOSchaarbeek III – Groenstraat 136 – 1030 Brussel – tel 02-22310 53 – fax 02-223 11 89Word zapperHoe gaan kinderen om met televisie? Voor één keer leest u datniet enkel in een onderzoeksrapport, maar in een lees- en kijk-boek voor 8- tot 12-jarigen. In Zapkast (395 fr.) komen Toto enViva terecht aan de andere kant van het scherm en aan de bin-nenkant van de afstandsbediening. Een interactief verhaal mettips voor opvoeders en ouders, suggesties om tv-kijken minderslaafs te maken, creatief om te gaan met tv-reclame en – voor deafwisseling – televisie te kijken als een goudvis. Het begeleiden-de Zapkast ideeënboek (495 fr.) bevat ideeën voor de leerkracht.Er is ook een werkmap (500 fr.) en een map didactisch materiaalmet werkbladen, slides, illustraties enz. (500 fr.). Het onder-zoeksrapport is eveneens beschikbaar als aparte publicatie.Zapkast – uitg. Bakermat – Koningin Astridlaan 160 – 2800Mechelen – tel 015-42 05 08 – fax 015-42 05 73Twee vleugelsEr is Tobi, de topscorer. Of Frauke, wiens zus nooit meer door hetrode licht zal lopen. Er is het oorlogskind in het opvangcentrum.Daarnaast het kind dat het recht heeft om te spelen of niets te doen.Er is Purnima uit Bangladesh, wiens linkerhand door verkrachterswerd afgehakt. Of Achmed, die in elke school wordt geweigerdomdat hij thuis Turks spreekt… En er is ook het kind dat zichafvraagt hoe vaders stem klinkt als hij niet boos is of dronken.Poëtisch maar met even grote vraagogen. Twaalf verhalen vanevenveel Vlaamse jeugdschrijvers, twaalf gedichten, twaalf getui-genissen en twaalf strips. Thema: de twaalf kinderrechten.Ik heb ook maar twee vleugels - Lezers van Klasse kun-nen dit boek krijgen voor 450 i.p.v. 525 fr. Stuur een kaartje,fax of mail naar Jeugd & Vrede – Van Elewijckstraat 35 –1050 Brussel – tel 02 640 19 98 – fax 02-640 07 74 –JEV@jeugdenvrede.be - www.jeugdenvrede.beKuifjeDe A van aap, de B van buffel, de N van de neus van BiancaCastafiore… Op elke prent van het alfabet duikt Kuifje op. Ikontdek letters uit de reeks Kuifje in actie is bedoeld voorbeginnende lezers. Achter elke dubbele pagina gaat een verras-

sing schuilt, met de groeten van Bobby, Haddock of Jansen enJanssen. U kan er ook de groeimeter bijnemen, die inzoemt opgroot en klein, dik en dun, identiek en verschillend. Goed voorleerlingen tot één meter veertig.Ik ontdek letters (675 fr.), groeimeter Kuifje (425 fr.) -uitg. Lannoo - Kasteelstraat 97 - 8700 Tielt - tel 051-42 4211 - fax 051-40 11 52 - lannoo@lannoo.be - www.lannoo.be

Secundair en hoger onderwijs S

ZelfevaluatieHoe goed boert uw school? Wat zijn de pijnpunten en hoe paktu ze aan? Met een stappenplan, concrete tips en suggesties lo-pen onderzoekers van Gent en Leuven een eind met u mee: uwstartsituatie peilen, werkgroepen samenstellen, taken verdelen,doelen stellen, wie aanspreken en hoe, timen, rapporteren…Handboek zelfevaluatie in het secundair onderwijs,Geert Devos e.a.,995 fr. - Kluwer Onderwijs – Santvoortbeek-laan 21-25 – 2100 Deurne - tel 0800-30 143 – fax 0800-17529 - customer@kluwer.be - www.kluwer.beDe TolbrugZoekt u een toneelstuk voor uw schoolvoorstelling? De Tolbrugvan Aidan Chambers werd in 1999 bekroond als beste jongeren-voorstelling van het seizoen. De tekst, met didactisch parcours,werd nu door toneelgezelschap Ibycus uitgegeven als een bro-chure. De oplage is beperkt, snel zijn de boodschap.De Tolbrug, tekstbrochure, 200 fr. + verzendingskosten –Ibycus vzw – Boekenberglei 178 – 2100 Deurne – tel/fax 03-321 76 83 - dirk.terryn@pi.beStrange, Charm, Bottom en TopDeeltjesfysica hoeft niet altijd een berg formules en hermetischjargon te zijn. Wat dacht u van een stripverhaal? Cern, het Euro-pees laboratorium voor deeltjesfysica, brengt de microkosmosvan Quarks, Charms en de familie Leptonen tot leven als stripfi-guren. De Vlaamse Vereniging voor Leerkrachten (VVL) schoeithet op Vlaamse en hedendaagse leest. Samen met uw leerlingenfreewheelt u door fundamentele deeltjes en interacties, versnel-lers en detectoren.Een wereld van deeltjes, 280 fr. (incl. portkosten) – VVL– Zwijgerstraat 37 – 2000 Antwerpen – tel 03-237 95 59 –fax 03-248 47 99 –vereniging.vlaamse.leerkrachten@pandora.be

Nele A

«Nele, we wilden allemaal dat je erbij was, maar we weten tochzeker dat je nu eigenlijk wel meedoet, ook al zien we je niet. Jezou zeker volop mee gedanst en mee gelachen hebben, nu ookwaarschijnlijk. We zullen jou zeker niet vergeten, ook niet als wenaar een andere school gaan. Jouw opgewekte humeur kun jegewoon niet vergeten, je aanstekelijke lach dwong ons elke keermee te lachen. Er zou een hoop meer plezier geweest zijn, als jijerbij was met je grappige snoeten. We hopen dat je meegeniet!!!»Zo neemt de klas afscheid van Nele, elf jaar, sportief en een en allevenslust. Nele stierf aan kanker. Veel te vroeg, zoals elk kind.Haar ouders schreven Nele, voor ons sterf jij nooit, het verhaal vanafscheid, maar ook van moed, herinnering en misschien ook eentroost voor mensen in gelijkaardige situaties. De opbrengst vanhet boek gaat volledig naar de strijd tegen kanker bij kinderen.Nele, voor ons sterf jij nooit, 562 fr. - uitg. Clavis –Vooruitzichtstraat 42 – 3500 Hasselt – tel 011-28 68 68 – fax011-28 68 69 – info@clavis.be

KLASSE NR.116 25

Wie met Klasse mee de wereld rondreist, kan eenreischeque van 50.000 frank winnen. De vragen zijn nietallemaal even gemakkelijk. Maar dat zeggen uw leerlingenwaarschijnlijk over uw examens ook. Goede reis!

REIS ROND DE WERELDJapanHet tienletterwoord: koken is ook showa Japans lyrisch drama met dans;b Het exacte middelpunt van Japan;c keizer sinds 1989;d plaats waar Japan Wereldoorlog II binnenstapte (met veel lawaai);e lege hand;f de voornaam van de man van Tokyo Monogatari, Ochazuke no Aji en Samma no Aji;g dank u (vertaaloefening)h natuurkundige (Nobelprijs 1973), ontdekker van tunneldiode en kwantumeffecten

van elektronen in half- en suprageleiders;i lange vloedgolf, veroorzaakt

door onderzeese aardbeving;j Japanners doen wonderen met

bloemen.

USAHet tienletterwoord: Amerikaanse (voor)naam, van presidenttot schrijvera De man die schoot op de man die schoot op John & Jackie;b De Carl die sneller liep dan zijn schaduw én verder sprong dan drie schaduwen;c «A great step for mankind»;d De echte naam van de leider van the Band;e De eerste western (1903);f Indiaan - K = Amerikaanse staat;g Hoe serveert u Kentucky Chicken?;

h De man die de gloeilamp fonogra-feerde;i The Lone Star State;j Motor City

ChinaHet tienletterwoord: treinstation voor talenknobbels (drie woorden)a 5552 km lang;b dominante letter in de dominante kleur van het manifest van Mao, «de nieuwe democratie» (maar wij kennen het anders);c voornaam van een BV op de Chinese Muur;d dynastie (1368-1644);e ballingsoord van Tsjank K’ai-sjek na 1950 (toenmalige naam);f Aziatische talengroep, die het Mongools, het Turks en de talen van Mantsjoes en Toengoezen omvat;g Chinees wijsgeer, 551-478 v. Chr.;

h grensrivier vol liefde;i dum dum dum dum…: soep à la Spielberg, nummer 13 op de menukaart?;j Amerikaans acteur, vocht 55 dagen onder de naam Matt Lewis in Peking.

FRANK-RIJKHet tienletterwoord: eenFranse regio (twee woor-den)

a de Franse ingenieur die o.a. het Vrijheidsstandbeeld in New Yorkhielp bouwen;

B de basiliek op Montmartre;C de soortnaam voor de lekkere «Pousse en Claire Marennes Oléron»;D de Franse minister van Onderwijs;E de man die Cyrano de Bergerac zo’n lange neus gaf;F de ambtswoning van de Franse president;G de Zuid-Franse stad («heilig woud», Keltisch) met Corintische

tempel, amfitheater, Diana-tempel, aquaduct en Tour Magne;H de Franse benaming voor «stadhuis»;I de Tour-winnaar 1957;J de man die op zoek was naar «verloren tijden».

De wedstrijdU zoekt in elk van de acht etappes telkens ééntienletterwoord. Bij elke etappe krijgt u tien vragen.Met de eerste letters van de antwoorden kan u deoplossing van de etappe puzzelen. Zo bekomt u uit-eindelijk acht tienletterwoorden. De eerste lettersvan deze acht woorden (ook in willekeurige volgor-de) vormen op hun beurt de naam van een reizendliterair personage. Die naam is de code die de prijzen-pot opent. Schrijf de naam op een ansichtkaartje (vangelijk waar in binnen- en buitenland) en stuur hetvóór 11 juli naar Vakantie met Klasse - Koning AlbertII-laan 15 - 1210 Brussel. Vermeld zeker uw telefoon-nummer. Wij bellen de winnaar vóór 21 juli persoon-lijk op. Hij of zij kan meteen vertrekken of de prijsopsparen tot een latere vakantieperiode. Alles kan.

EngelandHet tienletterwoord: een Engels hertogdoma de voornaam van de bekendste Engelse honderdjarige;b het meest noordelijke Britse eilandje;c de Engelse landschapsschilder (1775-1851), voorloper van

het impressionismed de voornaam van de «Life President» van voetbalclub Watford

FC (Londen);e de componist van de filmmuziek van alle Chaplin-films vanaf

Modern Times;f de stad van de Mersey Beat;g de tekstschrijver die niet wou dat Argentinië voor hem huilde;h het bos waarin Robin Hood zijn kwajongensstreken botvierde;i de Londense wijk op 51 28’38" NB en 0 0’0" L;j de Angry Young Man van «Looking back in anger».

EgypteHet tienletterwoord: Romeins keizera de place-to-be in toeristisch Egypte zal snel overbuur Hurghada van de watersportentroon stoten;b de stad van het stuwmeer, waarvoor zelfs de aloude Ramses II op de vlucht sloeg;c «wat een neusje, wat een neusje», zuchtte Panoramix;d de plaats waar Tut-Ankh-Amun, Ramses II, Amenhotep II enz. hun laatste rust vonden;e de stad (gesticht in 332 v. Chr.) van de man met die naam, van waaruit zijn vloot de Middellandse Zee domineerde;f de man uit het kleine dorpje Beni Morr, die het grote kanaal nationaliseerde;g de oud-Egyptische maangod van kennis, uitvinder van het hiërogliefenschrift;

h de voornaam van de Egyptische acteur die als Russische dokter valt voor de charmesvan Julie «Lara» Christie;

i de tekenaar die Asterix in Egypte bracht;j het buurland waarmee Egypte in 1956, 1967 en 1973 op de vuist ging.

IN 80 VRAGEN

ItalieHet tienletterwoord: Surrealistische film-in-de-film-klassieker (driewoorden)a de meer populaire benaming voor Zuid-Italië;b Venetiaans frescoschilder (1696-1770), meesterwerken in Udine;c Italiaans (!!!) dessert: vier eierdooiers, drie eetlepels suiker, 12 cl marsala en kloppen

tot je arm er bijna afvalt;d De Romeinen noemden hem liefdevol Cupido;e de havenstad van Rome;f de voornaam van de stichter van het merk met het steigerende paard;g nul (Italiaanse vertaaloefening!);h het eindstation van de treinen richting Rome;i de culinaire delicatesse, met kalfsschenkel als basisingrediënt;j de krant van Vaticaanstad.

IndieHet tienletterwoord: hét kenmerk van de mahatmaa hier bouwde Shahajahan een praalgraaf voor zijn geliefde Mumtaj;b het «sneeuwwoning»-gebergte;c vorm van ascese en meditatie om tot vereniging met Brahma te komen;d de grote verspreider van het boeddhisme, koning van 270 tot 230 voor Christus;e inwoners van Sri Lanka (zo’n 75 procent van de bevolking);f traditionele klei-oven waarin de Indische keukenprinsessen overheerlijke schotels klaarstomen;g acht (vertaaloefening);h de heilige rivier;i Indische tennislegende, maakte het ooit

het duo Borg-Connors knap lastig;j dé uitdaging voor breinbazen: Hindoe-epos

in zeven boeken en 24.000 dubbele verzen.

FOTO

’S: N

OV

A D

EV

ELO

PM

EN

T C

OR

PO

RA

TIO

N /

CO

RE

L D

RA

W

(advertentie)

MIA

T

Supersterk brandwerend textiel.Zelf even uitproberen?

§

GA

LLO

-RO

ME

INS M

US

EU

M T

ON

GE

RE

N

Bevrijd Tongeren van hetRomeinse juk!www.klasse.be/kvl/112/27-2Nummer 31 - Asterix en Europa

§

©Was ik maar nooit in die ketelmet toverdrank gevallen…

I ND

EP

EN

DE

NT

FILM

DIS

TRIB

UTI

ON

Algemeen A

ZomeractieHot cool strong lightMaak deze zomer gratis kennis met een avontuurlijke tentoonstellingvol activiteiten voor leerlingen van het derde jaar lager onderwijs totde eerste graad secundair onderwijs. Ontdek wat brandweerpakken,vliegtuigen, biervaten, tennisracketten, goretexjassen, kogelvrije ves-ten, bloedvaten, Formule 1-wagens, parachutes en fietsframes ge-meen hebben. Niks, denkt u? Fout! Wat ze gemeen hebben is dat zeallemaal supersterk, brandwerend, ultralicht of extra koelzijn én dat ze zijn gemaakt van textiel! Hoe dit allemaal wordt gemaakt,onderzocht en getest, kan u zélf onderzoeken, testen en beproeven.De tentoonstelling loopt van 23 juni tot 2 december. Er zijn spe-ciale werkboekjes voor leerlingen en een informatiepakket voorleerkrachten. Tickets kosten 100 fr. (School)groepen betalen 50fr. Leerlingen tot 12 jaar en Gentenaars hebben gratis toegang.Museum voor Industriële Archeologie en Textiel (MIAT) -Minnemeers 9 - 9000 Gent - tel 09-223 59 69 - fax 09-23307 39 - museum.miat@gent.be - www.gent.beEind september organiseert het museum een specialenamiddag voor leerkrachten. Wie niet zo lang wil wach-ten, kan tijdens de zomermaanden alvast gratis opverkenning. Hoe? Zie advertentie p. 24 in dit nummer.Feestdag van de leeuwTechnopolisLeuke weetjes over leeuwen, leeuwenballonnen, leeuwengrime,leeuwenmenu’s: 11 juli is leeuwendag in Technopolis. Bezoe-kers met een leeuwennaam (leeuw, lion of Löwe in de familie-naam) mogen zelfs gratis binnen. Voor anderen geldt de gewonetoegangsprijs. Voorts kan u er een kijkje nemen in de tijdelijketentoonstelling Muzieklab, met meer dan dertig interactie-ve opstellingen rond muziek en geluid (zelf DJ spelen, optredenin een videoclip, met de voeten muziek maken op een reusach-tige piano…). Eveneens inbegrepen in de gewone ticketprijs.Muzieklab loopt van 22 juni tot 18 februari 2002. De leeuwen-dag is… inderdaad, enkel op 11 juli. Tickets kosten 290 fr. (vanaf12 jaar). Reductiehouders betalen 250 fr., kinderen van 3 tot 11jaar 190 fr. Voor (school)groepen is er een speciaal groepstarief:250 fr. vanaf 12 jaar, 161 fr. (raar, maar waar) voor leerlingen van3 tot 11 jaar). Technopolis - Technologielaan - 2800 Mechelen -tel 015-34 20 00 - fax 015-34 20 10 - info@technopolis.beAtuatuca TungrorumStripzoektocht Asterix en Europa2001 na Christus. Tongeren is volledig veroverd door de Romeinen.Heel Tongeren? Neen, in het Gallo-Romeins Museum biedt eenkleine groep Galliërs hevig verzet tegen de Romeinse overheersers.Om definitief het Romeinse juk af te werpen is er één boodschap:neem deel aan de Ronde van Atuatuca Tungrorum. M.a.w.: inde marge van de tentoonstelling Asterix en Europa (zie Klasse nr.112 februari 2001) in het Gallo-Romeins Museum kan u deelnemenaan een stripzoektocht in de stad. Daarbij zijn uiteraard prijzen tewinnen, o.a. een uitstap naar Parc Astérix (bij Parijs).U kan deelnemen tot 16 september. Het boekje met opdrachten,vragen en antwoordenblad kost 50 fr. Gallo-Romeins Museum- Kielenstraat 15 - 3700 Tongeren - tel 012-23 39 14 - fax 012-39 10 50 - grm@limburg.be - www.limburg.be/galloAntwerpse pronkzuchtFrisschelyck gedostEen verhaal over mode in de 16de en 17de eeuw vertellen metauthentieke kostuums is moeilijk, want die zijn er (haast) niet meer.Schilderijen en wandtapijten helpen ons echter een eind op weg.Voeg daarbij nog een reeks meubelen (schapraaien, kisten, buffet-ten en kunstkabinetten) en kostuumaccessoires (mutsen, manchet-ten, kragen, tafel- en bedlinnen, kant, textielfragmenten en juwelen)en er vormt zich een beeld van rijkelijk uitgedoste Antwerpse bur-gers. Het ging Antwerpen toen immers economisch enorm voor dewind (zeevaart, handel in luxeweefsels en Engels laken…).De tentoonstelling loopt van 1 juni tot 16 september. Ticketskosten 100 fr. Reductiehouders en groepen betalen 50 fr.Schoolgroepen hebben gratis toegang. Vanaf 1 mei is het mu-seum elke vrijdag gratis toegankelijk. Bij de nieuwe tentoonstel-ling kan u een audiogids huren (100 fr.), die u 75 minuten langrondleidt door de tijdelijke tentoonstelling en de vaste collectie.Rockoxhuis - Keizerstraat 12 - 2000 Antwerpen - tel 03-231 47 10(dinsdag tot donderdag) of 02-429 85 63 (maandag en vrijdag)

Blub, ik ben een vis B

Fly, Stella en Chuck ontdekken toevallig het labo van professorMakreel. Stella drinkt per ongeluk van een toverdrankje, veran-dert in een zeester en verdwijnt in de golven. Fly en Chuck ne-men ook een slokje en gaan haar achterna, de ene als vis, deandere als kwal. Als ze binnen 48 uur het tegengif niet vinden,blijven ze vissen. Ze moeten het daarbij opnemen tegen boze visJoe en zijn bodyguard Haai.Independent Films Distribution lanceert de nieuwe kinderfilmBlub! Ik ben een vis (Stefan Fjeldmark & Michael Hegner) op 27juni in de Vlaamse bioscopen in een Nederlandstalige versie (meto.a. de stemmen van Joop Braakhekke, Luc Verhoeven, WarreBorgmans en Filip Peeters). De soundtrack is ingezongen doorK3. De film is bedoeld voor kinderen van 4 tot 12 jaar.Meer info bij New Media pvba - Hippokrateslaan 10 bus 6 -1932 Brussel - tel 02-725 66 60 - fax 02-721 45 70

Secundair onderwijs S

Interculturele schooltelevisieBruggen bouwenLevensbeschouwing in beeld: bruggen bouwen wil inderdaadeen brug slaan tussen de verschillende levensbeschouwingen.Leerkrachten kunnen hiermee een bijdrage leveren om weder-zijds respect voor de levensbeschouwing van hindoes,joden, christenen, moslims, humanisten… te bevorderen.De Nederlandse schooltelevisie heeft dit onderwerp gevat in vierprogramma’s van elk 15 minuten, een leerkrachtenhandleiding,een brugspel en een internetsite. De serie start begin september(alle uitzendingen via Z@ppelin - Nederland 3). Meer info bijTeleac/NOT - Postbus 1070 - 1200 BB Hilversum - tel 00-31-35-629 34 56 - fax 00-31-35-629 31 23 - teleacnot@omroep.nl- www.teleacnot.nl - bestellingen van materiaal (van zodra be-schikbaar) kunnen via EPO Uitgeverij - tel 03-239 68 74Poëtische wetenschapPlaneet met 1001 gezichtenOntdek de complexe samenhang van natuurlijke fenomenen waar-aan de aarde is onderworpen. Planeet met 1001 gezichten, denieuwe voorstelling van het Planetarium Brussel (Koninklijke Ster-renwacht) confronteert u met het fragiele evenwicht van onzeplaneet: veranderend zeeniveau, vulkanische en tektonische acti-viteiten, evolutie van gewassen, uitbreiding van woestijnen en veleandere fenomenen waarvoor we best op onze hoede zijn.De voorstelling duurt 26 minuten. Er zijn voorstellingen opwoensdagnamiddagen (14.15 u.), donderdagnamiddagen(15 u.; in combinatie met de voorstelling In de sterrenwereld;totale duur 1 uur) en elke derde zondag van de maand (14.30 u.;zelfde programma als op donderdag). Tickets kosten 120 fr.Reductiehouders betalen 120 fr. en schoolgroepen 50 fr. perleerling (best vooraf reserveren tijdens de kantooruren!).Planetarium - Heizel - Boechoutlaan 10 - 1020 Brussel - tel02-474 70 60 - fax 02-478 30 26Latemse kunstEen zeldzame weeldeIn Gent, Deinze en Deurle tonen drie musea de rijkdom en ver-scheidenheid van de kunst van Latem en Leiestreek van 1900 tot1930: de eerste Latemse groep (Gent), de tweede Latem-se groep en het impressionisme (Deinze), de tweedeLatemse groep en het expressionisme (Deurle).De tentoonstelling loopt van 17 juni tot 23 september. Ticketskosten 300 fr. (combi-ticket voor drie tentoonstellingen). Erzijn speciale voorwaarden voor schoolgroepen.Museum voor Schone Kunsten - Citadelpark - 9000 Gent - tel 09-222 17 03 / Museum van Deinze en de Leiestreek - L. Matthyslaan3-5 - 9800 Deinze - tel 09-381 96 70 / Museum Dhondt-Dhaenens - Museumlaan 14 - 9831 Deurle - 09-282 51 23Op maandag 25 juni nodigen de drie musea 100 leerkrach-ten secundair onderwijs uit om gratis de tentoonstellingente bezoeken. U krijgt er bovendien een pedagogisch dos-sier. Stuur meteen een kaartje met uw naam, adres, tele-foonnummer, functie en naam en adres van uw school naarMuseum voor Schone Kunsten - Educatieve Dienst - Cita-delpark - 9000 Gent. De honderd gelukkigen krijgen eenschriftelijke bevestiging.

KLASSE NR.116 29

(advertentie)

Zomer met talen A

Van 16 tot 28 juli is er opnieuw de jaar-lijkse intensieve zomercursusDuits-Spaans-Engels-Frans vanhet Centrum voor Levende Talen (CLT),i.s.m. KULeuven. Schoolverlaters,werkzoekenden, pas afgestudeerden,studenten hoger onderwijs zijn welkomvoor de cursussen Duits, Engels enFrans. De zomercursus Spaans wil toe-komstige Erasmusstudenten, romani-sten, vertalers-tolken enz. voorberei-den. De cursus duurt 50 lesuren plusdrie culturele activiteiten en een excur-sie. De afsluitende schriftelijke en mon-delinge test geeft uitzicht op een certi-ficaat waarmee u kan inschrijven voorvervolgcursussen. Deelnemen kost9500␣ fr., alles inbegrepen.CLT - Dekenstraat 4 - 3000 Leuven -tel 016-32 56 61 - fax 016-32 56 95 -dirk.verbruggen@clt.kuleuven.ac.be

www.klasse.be/specials/specials.taf#EersteLijn

©

Algemeen A

• Groeien naar leraarschap: 27 tot 31/8 in Kasteel Maria-gaarde, Hoepertingen.Werkweek voor beginnende leerkrachten, met drama, expressie,creatieve werkvormen, diepgaande gesprekken, zelfonderzoek,geven en krijgen van feedback.Stichting-Lodewijk de Raet - Liedtsstraat 27-29 - 1030 Brus-sel - tel 02-240 95 00 - fax 02-242 26 10 -info@stichtingderaet.be - www.stichtingderaet.be• Diabetes, je moet er mee LEVEN!!!: 8/9 in Dommelhof,Neerpelt.Gezinsdag voor kinderen met diabetes en hun gezin.Vlaamse Diabetes Vereniging - Ottergemsesteenweg 456 -9000 Gent - tel 09-220 05 20 - fax 09-221 00 82 -vdv@diabetes-vdv.be - www.diabetes-vdv.be• Opleiding Counselor: vanaf oktober.Tweejarige opleiding vanuit de ervaringsgerichte benadering.Faculteit voor Mens en Samenleving - Stationsstraat 82 -2300 Turnhout - tel 014-41 53 98 - fax 014-41 84 48 -fms@aula.com• Met Jona in zee - Profeten onder kritiek (11 tot 18/8 inHuize Vogelzang, St.-Pieters-Woluwe); Er is genoeg vooriedereen - Bevrijdingsdagen over voedselveiligheid en water-voorziening (3 tot 7/8).Christenen voor het Socialisme - Belgradestraat 78 - 2800 Meche-len - tel 015-41 64 84 - christenen.v.h.socialisme@skynet.be• Zomeracademie 2001: Intensieve acteertraining (2 tot 6/7in Gentbrugge of in Gent); Improvisatie (9 tot 14/7 in Gent);Hedendaagse dans - Experimenteren met video (9 tot 13/7 inGent); Theater aan zee (20 tot 25/8 in Oostduinkerke); Verbaleprésence (29 tot 31/8 in Gent).ICVA vzw - Vormingscentrum voor theater en expressie -Spitaalpoortstraat 50 - 9000 Gent - tel 09-229 21 72 - fax 09-229 33 82 - icva@skynet.be• Reggio Emilia in de praktijk: 5/10.Studiedag voor leidinggevenden in de voorschoolse kinder-opvang.Centrum Permanente Educatie - departement Leraren-opleiding Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen -Beernegemstraat 10 - 8700 Tielt - tel 051-40 02 40 - fax 051-40 89 13 - cpe@katho.be• Vakantiecursus: De Voerstreek, flora-fauna-geologie:23 tot 27/7.Centrum Voor Natuur- en milieueducatie (CVN) - p/a HetGroene Huis - Domein Bokrijk - 3600 Genk - tel 011-26 5482 - fax 011-26 54 55 - cvn_limburg@hotmail.com• Nascholing op aanvraag: Je leerstijl in beweging……een ervaringsgerichte reflectie over drijfveren, kernkwalitei-ten en uitdagingen als leerkracht-opvoeder.Peter Vrijsen - Ambachtstraat 10 - 3150 Haacht-Tildonk - tel016-60 79 72 - peter_vrijsen@yahoo.com

Secundair onderwijs S

• Lezingen op aanvraag: Muzikale en sociale (r)evoluties(twee lesuren; max. 40 leerlingen van 14 tot 18 jaar); Van dieren-bescherming tot dierenrechten (idem).MBP vzw - Marc Hendrickx - tel 0495-52 52 62 - fax 03-35407 49 - MBP@village.uunet.be• Nederlands: spreken en luisteren in de les Nederlands in hetzesde jaar secundair onderwijs: 23 en 24/8 in Erasmushuis, Leuven.Vliebergh-Senciecentrum - KULeuven - Zwarte Zustersstraat2 - 3000 Leuven - tel 016-32 94 00 - fax 016-32 94 01 -vsc@avl.kuleuven.ac.be - www.kuleuven.ac.be/vliebergh• ICT gebruiken in de les Latijn - ICT ontwikkelen voorde les Latijn: vijf sessies vanaf 3 oktober in KA Oudenaarde.CVO Oudenaarde - tel 055-30 94 49 / docent Frank Vercleyen- tel 055-20 74 56

Schilderen zonder penseel B

Met de nieuwe Marabu-Fun Liner kunnen kleuters en kleine kin-deren recht uit de tube schilderen. Een penseel is niet meernodig en de verf hecht op alle ondergronden. Er zijn twee versies:Fun Liner Glitter (8 kleuren) en Fun Liner Magic (19 kleuren).U wil dit ook eens proberen? Geen probleem. 300 leer-krachten krijgen een gratis exemplaar aangeboden.Gewoon een kaartje sturen naar verdeler O. Harris-NovabruSA - Bollinckxstraat 254 - 1070 Brussel - fax 02-332 27 16 §

O.H

AR

RIS

- N

OV

AB

RU

Hoger onderwijs H

• Voortgezette lerarenopleiding Educatief werken metlaaggeschoolde volwassenen: één jaar.Informatiemiddagen op 26 juni en 8 september.Hogeschool Antwerpen - departement Bedrijfskunde, Leraren-opleiding en Sociaal Werk - Bouwmeesterstraat 3 - 2000 Ant-werpen - tel 03-259 08 00 - info@bls.ha.be• Hoger Instituut voor Opvoedkunde Brussel: start 6oktober.HIVO Brussel - Vandendrieschstraat 19 - 1082 Brussel - tel02-380 21 52• Voortgezette Lerarenopleiding Buitengewoon Onder-wijs: tweejarige opleiding met speciaal programma voor para-medici.Katholieke Hogeschool Leuven - departement Leraren-opleiding - Naamsesteenweg 355 - 3001 Heverlee - tel 016-39 92 20• Hoger Opvoedkundige Studiën: vanaf oktober.Pedagogisch Vormingsinstituut voor de Kempen - Antwerpse-weg 1 - 2440 Geel - tel 014-58 09 91 - www.iok.be• Academische Lerarenopleiding Wiskunde: T3 EuropeZomersymposium: Grafische en symbolische rekentoestellen inhet wiskunde- en wetenschapsonderwijs: 24 en 25/8.ALO wiskunde KULeuven - prof. D. Janssens -Celestijnenlaan 200B - 3001 Heverlee - tel 016-32 70 95 -fax 016-32 79 98 - Dirk.Janssens@wis.kuleuven.ac.be -www.wis.kuleuven.ac.be/ALO/t3.htm

Leren bewegen B

Op zaterdag 16 juni kan u in Grimbergen deelnemen aan hettweede Vlaams symposium Bewegingsschool: een ver-nieuwde aanpak voor een gezond en kindvriendelijksportbeleid. Op het programma o.a. een debat over de relatietussen opvoeding, gezondheid en (top)sport, demonstraties,workshops (bewegingscircuit; motoriek; bewegingsvormen; vei-ligheid en de rol van de ouders enz.). De bewegingsschool richtzich tot kinderen van 1,5 tot 10 jaar. Voormalig topsporter EmileRousseaux is de grondlegger van de bewegingsschool.Het symposium vindt plaats in sporthal PrinsenbosGrimbergen, van 9.30 16.30 u. Deelnemenkost 800␣ fr. (docu-mentatie, broodmaaltijd en koffie inbegrepen).Inschrijven vóór 8 juni bij Achilles vzw - Populierendallaan60 - 1850 Grimbergen - fax 02-270 93 52 -bewegingsschool@skynet.be

Leerkracht met Klasse S

De twintig dossiers uit de reeks De Eerste Lijn (zie Klasse nr.87, september 1998 tot en met juni 2000) zijn al twee jaar voe-dingsbodem voor een reeks nascholingen bij VLOD/IPSOC-Bij-scholing (Kortrijk). Volgend schooljaar komt er zelfs een derdeTraining bij, naast de bestaande Trainingen, die (wegens suc-ces) worden hernomen. Elke training bestaat uit acht woens-dagvoormiddagen (telkens van 8.30 u. tot 12 u.), met telkenstwee sessies per thema. Het programma ziet er nu zo uit: Trai-ning II (leerlingenbegeleiding - leren kiezen - kansarmoede -leerlingen met psychische problemen) start op 12 september;Training III (communicatie - jongens/meisjes - faalangst -pesten) gaat voor de eerste keer van start op 19 september enTraining I (geweld - omgaan met verschillen - participatie -straffen en belonen) wordt hernomen vanaf 6 februari 2002. Dezenascholingen spelen (net als De Eerste Lijn in Klasse) in op deeerstelijnsopdracht die school en leerkrachten kunnen ver-vullen bij tal van vragen en problemen van de leerlingen. Oefe-ningen, ervaringsgerichte discussie, het aanreiken van metho-den en technieken en simulatieoefeningen moeten leiden toteigen concrete manieren om bepaalde situaties aan te pak-ken of te begeleiden.Meer info en inschrijvingen bij IPSOC-Bijscholing - KATHO -Doorniksesteenweg 145 - 8500 Kortrijk - tel 056-26 41 86 -fax 056-21 58 03 - ipsoc-bijscholing@katho.be -www.katho.be/ipsoc/bijscholing

KLASSE NR.116 31

(advertentie)

Reizen met Klasse

Hoe schrijf ik in?Snel en rechtstreeks. Dit aanbod geldt alleen in juli en augustus (Londen ook al injuni) en alleen voor lezers van Klasse. Vermeld bij inschrijving het nummer bovenuw adres op dit exemplaar van het blad. Klasse is geen reisbureau. Dit aanbodwerd uitgewerkt i.s.m. Transeurope Citytrips. Zij zorgen voor de organisatie en zijner ook verantwoordelijk voor. U schrijft telefonisch in op 050-34 64 64 (vanmaandag tot vrijdag tussen 9 en 19u., zaterdag van 9 tot 17u.). Wie telefonischreserveert, boekt meteen. Dat gaat snel en efficiënt, maar daar later op terugko-men zorgt uiteraard voor wijzigings- of annuleringskosten. Prettige reis.

FOTO

’S: N

OV

A D

EV

ELO

PM

EN

T C

OR

PO

RA

TIO

N

4 35

[1 ]Vier dagen Parijs: alle musea gratis

U verblijft drie nachten in een charmant driesterrenhotel in hetcentrum van Parijs (in de buurt van Montmartre en Place Pigalle, jahet kan daar ’s avonds zwoel zijn). Kamer met ontbijt. U krijgt eenstadsplan en een gidsje. Over Parijs gaan we geen verhaal vertellen:het IS een verhaal.Extra. U krijgt een VIP-kaart waarmee u drie dagen lang gratisbinnen kan in meer dan 70 musea (vaak via een speciale ingang):Beaubourg (Centre Pompidou), de Arc de Triomphe, het huis vanBalzac, de riolen van Parijs, het Louvre, de toren en de crypte van deNotre Dame, de Orangerie des Tuileries, Musée d’Orsay (op donder-dag laat open), het Picassomuseum (met meer dan de helft van alzijn werken), museum Rodin (in het huis waar hij woonde), Sainte-Chapelle. De kaart geldt zelfs in Versailles, het kasteel van Fontaine-bleau, Vincennes enz. Dit is werkelijk een gouden pas voor de stad.U krijgt het niet bekeken.

Uw prijs: 5035 frank als u met uw eigen auto reist (Brussel-Parijs:300 kilometer). U kan ook meteen uw plaatsen op de Thalystreinreserveren (H/T Brussel-Parijs tussen 2170 frank en 3240 frank perpersoon in tweede klasse). Als u ook al op voorhand de metrokaartvoor drie dagen wil, betaalt u daar de vaste prijs van 740 frank(volwassene) of 370 frank (tot 12 jaar) voor. Wie de museumkaartniet wil, krijgt een korting van 1040 frank. Voor kinderen onder de18 jaar is de kaart niet echt nodig, zij mogen meestal gratis binnen.

[2]

Drie dagen Londen: met de EurostarU verblijft twee nachten in een leuk tweesterrenhotel in de buurtvan het British Museum. Kamer met ontbijt. Harrods ligt vlakbij (ukrijgt er meteen, per twee personen, een aankoopbon van vijf pondvoor cadeau). U ontvangt een stadsplan en een gidsje. Honderdbladzijden volstaan niet om Londen te beschrijven. Wie zou het danin vier regels durven proberen. Hoort u Big Ben al?

Uw prijs: 7990 frank (Eurostar vanuit Brussel H/T inbegrepen). Wiede London Pass wil, kan die ook meteen bestellen. Voor twee dagenkost die 1820 frank (1305 frank voor kinderen tussen 5 en 15). Ugebruikt dan het openbaar vervoer gratis en 60 attracties (niet allebekende musea en bezienswaardigheden maar toch een zestigtal,even een fiets huren, een boottocht maken, een wandeling volgenenz.) Alle mogelijkheden van die pas vindt u op www.londonpass.com

[3 ]Vijf dagen Weimar: historische luxe

Op algemeen verzoek van honderden tevreden Klasse-reizigers her-halen we dit aanbod.U verblijft vier nachten in een ronduit schitte-rend driesterrenhotel aan de rand van de stad, vlakbij de afrit van desnelweg. U kan er elke dag gratis in het zwembad, de sauna en hetstoombad. U krijgt een stadsplan en handige tips om de stad vanGoethe, Bach, Liszt en Bauhaus te bezoeken: klein, lieflijk en verras-send mooi. Zoals de woonhuizen van de beroemde inwoners, hetpark aan de Ilm, het Bauhausmuseum, de stadswandeling en hetslotpark Belvedere. Gruwelijk maar de confrontatie waard is eenbezoek aan het vlakbij gelegen concentratiekamp Buchenwald. Inhet hotel kan u ook mountainbikes huren om de streek te verkennen.

Uw prijs: 5995 frank als u met uw eigen auto reist (Brussel-Weimar620 km snelweg). Wie de Weimar Card wil (gratis openbaar vervoeren gratis toegang of kortingen in de musea) betaalt 420 frank.

KLASSE NR.116 33

Weimar: eenkleine stad in

een park

(advertentie)

KLASSE NR.116 35

Herkent uuw school?

WAT KUNNEN OUDERS VERWACHTEN ALS ZE HUN KINDERENIN UW SCHOOL INSCHRIJVEN? IN WAT VOOR SCHOOL GEEFTU LES? STAAT DAT OOK DUIDELIJK IN HET SCHOOLWERK-

PLAN EN WORDT ER GEREGELD OVER NAGEDACHT? DOE DETEST. OMCIRKEL TELKENS A, B OF C VOOR DE UITSPRAAK

DIE OP UW SCHOOL HET BEST VAN TOEPASSING IS.

[1]A WE STIMULEREN ONZE LEERLINGEN EN ZORGEN ERVOOR DAT ZE ZICH

KUNNEN ONTPLOOIEN VOLGENS HUN MOGELIJKHEDEN. TAKEN ZIJNAANGEPAST AAN HET NIVEAU VAN ELKE LEERLING. LEERLINGEN METMOEILIJKHEDEN KRIJGEN EXTRA AANDACHT.

B GOEDE PUNTEN EN RAPPORTEN ZIJN BELANGRIJK, KINDEREN MOETENPRESTEREN. DE JUISTE ANTWOORDEN, WAT LEERLINGEN KENNEN ENKUNNEN, DAAR GAAT HET OM.

C ALLE TAKEN OP SCHOOL (HUISWERK, OEFENINGEN, HOUDING…) ZIJN DUIDE-LIJK OMSCHREVEN. WIE NIET DOET WAT GEVRAAGD WORDT, KRIJGT STRAF.

[2]A PROBLEMEN PLAATSEN WE IN RUIMER VERBAND. NIET ENKEL DE STUDIE-

RESULTATEN TELLEN, MAAR OOK HOE LEERLINGEN ZICH VOELEN OPSCHOOL.

B EEN LEERLING HEEFT PAS PROBLEMEN ALS HIJ SLECHTE CIJFERS HAALTOF ALS ER EEN CONFLICT IS. ANDERE PROBLEMEN ZIJN BIJKOMSTIG.

C LEERLINGEN WORDEN INGEDEELD VOLGENS HUN PRESTATIES EN GE-DRAG, ZE WETEN BIJ WIE ZE TERECHT KUNNEN MET HUN LEERPROBLEMEN.

[3]A WE VOLGEN ELKE LEERLING NAUWKEURIG OP. SCHOOLRESULTATEN

DUIDEN OP EEN EVOLUTIE, EEN PROCES. WE WACHTEN NIET OP SLECHTECIJFERS ALVORENS IN TE GRIJPEN.

B IN ELKE KLAS IS HET IEDER VOOR ZICH. PAS ALS GOEDE RESULTATENUITBLIJVEN, IS ER EEN PROBLEEM EN SCHIET DE SCHOOL IN ACTIE.

C DE SCHOOL INFORMEERT DE OUDERS (OUDERCONTACTEN, BROCHURES,NIEUWSBRIEVEN…), MAAR INFORMEERT NIET NAAR WAT DE OUDERSVERLANGEN. OUDERS ZIJN VOORAL BONDGENOTEN OM LEERLINGEN OPHET JUISTE PAD TE HOUDEN.

[4]A OOK OUDERS HEBBEN INBRENG, ZE ZIJN MEDEOPVOEDERS. ONZE SCHOOL

VOERT EEN OPEN DIALOOG MET HEN.B OUDERS ZIJN WELKOM OP SCHOOL, MAAR ECHT NAAR HEN LUISTEREN

DOET DE SCHOOL NIET. WAT OUDERS DENKEN EN WILLEN, IS MINDERBELANGRIJK DAN HET FEIT DAT HUN KIND HIER NAAR SCHOOL KOMT.

C WE ORGANISEREN WEINIG EXTRA ACTIVITEITEN (SPORT, UITSTAP, PRO-JECT, MIDDAGACTIVITEITEN). DE LEERKRACHTEN BEPERKEN ZICH TOTWAT ZE MOETEN DOEN: LESGEVEN.

[5]A ER IS VEEL SAMENWERKING ONDER COLLEGA’S. WE VOLGEN NIEUWE

TENDENSEN EN PROBEREN NIEUWE WERKVORMEN UIT. DE DIRECTEURSTIMULEERT DE LEERKRACHTEN DAARTOE.

B ER IS WEINIG OVERLEG OF TEAMWERK ONDER COLLEGA’S. WIE EENLERAAR WIL SPREKEN, MOET ZICH REPPEN. DE DIRECTEUR IS EEN BERE-KENDE MANAGER.

C ELKE LEERKRACHT IS BAAS IN EIGEN KLAS EN BEPERKT ZICH DAAR OOKTOE. DE LEERKRACHTEN VOELEN ZICH WEINIG VERBONDEN MET DESCHOOL EN VOEREN ENKEL DE WETTEN UIT. DE DIRECTEUR IS DE BAAS.

[6]A REGELS EN STRUCTUREN ZIJN ER OM HET LEVEN OP SCHOOL AANGE-

NAAM TE MAKEN. ALS ER PROBLEMEN ZIJN, PRATEN WE EERST MET ONZELEERLINGEN.

B DISCIPLINE, DAT IS BELANGRIJK. HET SCHOOLREGLEMENT GEEFT ANT-WOORD OP CONCRETE VRAGEN EN SITUATIES. LEERLINGEN MOETEN HUNBEST DOEN.

C REGELS EN STRUCTUREN STAAN BOVENAAN. ER ZIJN VEEL EN STRENGEREGELS OP SCHOOL. WIE WAT MISPEUTERT, KRIJGT EEN FIKSE STRAF.IEDEREEN KENT ZIJN PLAATS OP SCHOOL EN MOET ZIJN ROL SPELEN.

DE RESULTATENU omcirkelde vooral de letter A:LEERLINGGERICHTE SCHOOL.DE LEERLINGEN STAAN CENTRAALIN UW SCHOOL. DE SCHOOL WILELKE LEERLING HELPEN ONTPLOOIENVOLGENS ZIJN MOGELIJKHEDEN.HET SCHOOLTEAM LUISTERT ENKIJKT AANDACHTIG NAAR DE LEER-LINGEN EN HUN OUDERS.

U omcirkelde vooral de letter B:VAKGERICHTE SCHOOL. UWSCHOOL IS ERG BEGAAN MET HAARIMAGO EN WIL SCHITTEREN METDE GOEDE RESULTATEN VAN HAARLEERLINGEN. ZE WIL EEN GOEDEOPLEIDING GEVEN EN PAS IN TWEEDEINSTANTIE OPVOEDEN EN LUISTE-REN. DE LEERSTOF STAAT CEN-TRAAL.

U omcirkelde vooral de letter C:REGELGERICHTE SCHOOL. UWSCHOOL HEEFT GEEN DUIDELIJKEVISIE, BEHALVE DAN DAT ZE DEGROOTSTE WIL ZIJN. GOED BE-HEER PRIMEERT. DE SCHOOL MOETEEN GEOLIEDE MACHINE ZIJN, IE-DEREEN IS EEN RADERTJE.

OOK OUDERS KUNNEN DE TEST DOEN. ZEVINDEN GELIJKAARDIGE INFORMATIE IN KLASSEVOOR OUDERS 49. U VINDT DIE BIJDRAGEOOK OP WWW.KLASSE.BE/KVO/49/2.

36 KLASSE NR.116

Tussen ouders is het warmWat staat er in het meinummer van Klasse voor Ouders dat u zopas hebt uitgedeeld?1. «Dat heeft hij verdiend» Belonen en straffen. Ze horen bij opvoeden als hetwater in de zee. Geld, snoep, een knuffel, «Deze week geen tv», «Je komt niet buitendit weekend», «Schrijf je schoolstraf nog maar eens over voor ons». Hoe kunnenouders zinvol belonen en straffen? Wat kunnen ze van de school verwachten en hoereageren ze als hun kind met stevig strafwerk van school thuis komt? De Eerste Lijnvoor ouders. Zie ook p. 46.2. Het leven voorbij de schoolpoort. De ene school is de andere niet. En hetis in het opendeurdagenseizoen goed om verder te kijken dan de verste verf en deslogans uit de folder. In welk soort school zit uw kind? Daar helpt Klasse voorOuders deze maand over nadenken. Een uitgelezen kans om met de ouders even nate gaan welk etiket ze op uw school kleven?3. 5 jaar Klasse voor Ouders. Honderdduizenden enthousiaste lezers zorgenervoor dat Klasse voor Ouders vandaag een kroontje mag dragen: Klasse voorOuders bestaat 5 jaar. Opvoeden is vallen en opstaan, vormen en loslaten, lachenen knuffelen, luisteren en praten, zuchten en dromen… maar het is vooral een

kunst. Daarom nodigt Klasse voor Ouders duizend gezinnen uit voor een feestin een schitterend museum zonder dak: het Middelheimpark in Antwerpen:

gratis rondleidingen, een feestelijke zoektocht (win een gezinsreis naarDisneyland), animatie… Op zondag 24 juni van 10 tot 17 u. Uw

gratis VIP-pas voor heel het gezin ligt klaar. Zeg met hoeveelpersonen u wil komen en stuur vóór 5 juni een kaartje naar

Klasse voor Ouders (Feest) - K. Albert II-laan 15 - 1210Brussel. U krijgt een persoonlijke uitnodiging in de bus.

Laurent Van Houcke (54): «Dan zijn ze er klaar voor»«Of ze nu zeven of negen op tien halen, het gaat om de manier waarop ze dat halen.Elk kind kan bij meester Laurent Van Houcke zijn eigen talenten perfect ontplooien,zowel de zeer verstandige rekenknobbel als de technisch handige». Dat schrijftouder Hilde De Veylder. Vrijdagnamiddag. Het is muisstil in 6B van het Sint-Aloysiuscollege in Ninove. De leerlingen zijn druk bezig hun ‘geen huiswerk ditweekend’ te verdienen. Laurent Van Houcke lacht breed. «Bloemen? Voor mij?»Meester Laurent Van Houcke is 54 jaar, maar hij begrijpt de gasten van het zesdeleerjaar als geen ander. «Je doet met de kinderen in de klas gewoon wat je zelf zouwillen dat ze met je eigen kinderen zouden doen. En daar hoort bij dat elk kind hetrecht heeft op een tweede of derde uitleg als het iets niet begrijpt. Weet je waaraanik meet of leerlingen rijp zijn om naar het secundair te gaan? Als ze durven zeggendat ze iets niet kunnen, dat ze het niet begrijpen. En als ze zich daar niet voorschamen. Dan zijn ze er klaar voor.» Laurent staat bijna 35 jaar voor de klas. Zijnmoestuin en telkens nieuwe uitdagingen opzoeken met de klas, hielden hem recht.En goeie collega’s. Op 55 jaar ophouden? Daar wil hij nog niet van horen. «Stoppenmet lesgeven is beginnen aan de laatste fase in je leven. Daar ben ik nog niet aantoe. Zolang ik voel dat ik mijn leerlingen kan boeien, zolang ik voel waarmee ik zekan doen lachen, zit ik goed.»Elke week zet Klasse leerkrachten in de bloemen. Ze krijgen de bloemen in naam vanalle andere collega’s die elke dag het verschil proberen maken. Kregen de voorbijeweken bloemen: Lena Vantorre (Kortrijk), Carla Delorge (Wellen), Ria Piot (Hoegaar-den), Pieter Birbe (Zemst), Koen Neirynck (Lichtervelde), Jo Delbaere (Kortrijk), Ma-rianne Vermeir (Hofstade), Ann Vanhoutte (Gavere) en Sandra Smekens (Erpe-Mere).

Dag van de leerkrachtOp vrijdag 5 oktober wordt u in de bloemen gezet voor de Internationale Dag vande Leerkracht. Misschien doen de directie, collega’s, leerlingen of ouders op die dagal iets bijzonders. Misschien hebt u wel een leuk idee voor een originele actie (op uwschool of op alle Vlaamse scholen). Stuur uw voorstel op en Klasse maakt het waar…Voor 20 juni sturen naar Klasse (Dag van de leerkracht) - Koning Albert II-laan 15 -1210 Brussel - fax 02-553 96 85 - info.kvl@klasse.be

Internationaal bezoek«Ik kreeg als voornaamste opdracht na te gaan hoe het Vlaamse onderwijssysteemin elkaar zit. Om eerlijk te zijn, ik heb er bijna een week over gedaan om daar zichtop te krijgen», zegt school governance officer Gail Summers uit Engeland tijdenseen bezoek aan Klasse. Samen met enkele leerkrachten en onderwijsambtenaren uitRoemenië, Slowakije, Ierland en Denemarken ging ze een week lang op zoek naarparticipatie in het Vlaamse onderwijs. «Het is er wel, maar weinig geformali-seerd», valt Greet, Denemarken, op. «Maar wij hebben dan weer geen Klasse.»Onderwijsspecialisten, leerkrachten, begeleiders en veldwerkers uit alle windstrekenzijn geregeld op rondreis in Vlaanderen op zoek naar «examples of good practice».Vaak springen ze ook binnen bij Klasse. Wat hen dan vooral opvalt? De horizontaleverbanden tussen de verschillende publicaties; de eigen aanpak van overheidscom-municatie; de missie van het globale project; het democratisch karakter en de aanzet-ten voor meer betrokkenheid, actieve participatie, preventie enz.

FOTO

: PE

TER

VA

N H

OO

FFOTO

: NO

VA

DE

VE

LOP

ME

NT

CO

RP

.

▲Groeten voor delezers van bezoekersaan Klasse uit heelde wereld.

▲«Bloemen? Voor mij?»

Klasse voor Oudersbestaat vijf jaar. Komtu ook naar het feest?

▼

KLASSE NR.116 37

W!N

De laatste MAKS! Gepikt?De laatste MAKS! van dit schooljaar klapwiekte rond 24 mei uw school binnen. Daarinvertellen jongeren over hun studiekeuze na de secundaire school. ** «Volwassenenhebben niet door hoe belangrijk die brommertjes zijn voor ons», zegt Nordine. Elkevrije dag komt hij samen met zijn vrienden naar het atelier in De Fabriek, en binnenkortorganiseren ze een brommerrally. Een reportage over jongerencultuur. ** Minderja-rige voetbalbeloften uit Afrika en Zuid-Amerika zitten niet met hun Belgische leeftijd-genoten op school. Ze komen in een heel ander circuit terecht. Een reportage overtopsport en mensenhandel. ** Een hele pagina vol tips tegen examenstress en infoover vakantiejobs. ** Trendy kleren, hippe accessoires, coole gadgets en mega stijl:is dat de identiteit van jongeren? ** 62 vakantietips tegen de verveling: van het Strip-museum, sportkampen en het internationaal Vliegerfestival over gratis B-Dagtrip-tickets van de NMBS, een week gratis Fun Adventure en gratis jeugdherberglidkaartentot kosteloze kneepjes tegen vakantiemoeheid. ** Radiobabbel met Ronny Mosu-se en Steven Van Herreweghe van het jongerenprogramma Cuisine X op Studio Brus-sel. Uw leerlingen kunnen een exclusief bezoek aan de radiostudio winnen en mee-werken aan de uitzending. ** Hapklare brokken actualiteit, internetstuff en lezersbrie-ven. ** Meer dan 250 gratis tickets voor de zomerfestivals: Pukkelpop, House Tor-hout, Open Tropen, Bietenrock, Belgium Rhythm’n Blues Festival, Reggae 2001, Bunk-tek, Hardcore Vistival, Afro Carribean Festival en méér ** MAKS! Swing’m.

Graag uw voorstellen (om te schrappen zeker?)«Waar blijven jullie altijd de onderwerpen halen?», vraagt een leraar die deelneemtaan de adviesgroep van Klasse. Hij schrikt als hij hoort dat het echte probleemtelkens net het omgekeerde is: «Wat kunnen we schrappen?». Maar Klasse houdtwél graag de vinger aan de pols van de dag. Daarom zijn uw persoonlijke voorstel-len, tips, meningen en kritiek bijzonder welkom. Stuur ze vóór 15 juli naar Klasse(Vinger aan de pols) - K. Albert II-laan 15 - 1210 Brussel.Uit de inzendingen pikt de jobstudent-van-dienst met de ogen dichtvijf winnaars van een Standaard-boekenbon van 2000 frank.

Kunstbende valt aan«Ze zijn cool hé», knipoogt Aïsha (15) over haar schoolkameraden van The DoddiBoys. Samen met haar zus Femke (17) en vriend Guus (17) supportert ze voor hentijdens de finale van de Kunstbende in de Gentse Vooruit. Dat de Boys tot in de finalezijn geraakt, is op zich een prestatie: ze overleefden één van de negen provincialevoorrondes (met in totaal 2100 deelnemende jongeren tussen 13 en 19 jaar) en zewaren de besten in de categorie muziek. Daarnaast zijn er nog zes categorieënwaarin jongeren hun creativiteit kwijt kunnen: taal, performance, foto/ontwerpen,dans, nieuwe media en video. De winnaars van de finale worden uitgenodigd op eengroot kunstenfestival voor jongeren uit heel Europa in Rotterdam. The DoddiBoys gaan echter niet mee, want ze werden derde. Volgend schooljaar wacht heneen nieuwe kans, want in het najaar schiet De Kunstbende de volgende editie ingang. Jongeren van 13 tot 19 jaar kunnen zich inschrijven (individueel of in groep,niet in school/klasverband). MAKS! houdt uw leerlingen op de hoogte.Info en inschrijvingen: Kunstbende - Kleine Beerstraat 39 - 2018 Antwerpen - tel 070-22 22 72 - kunstbende@kunstbende.com - www.kunstbende.com. Zotte bende inMAKS!: www.maks.be/4/18

Alden-Biesen met Klasse«Zorg ervoor dat de leerkrachten een aangename dag beleven en geef ze het gevoelmee dat ze vroeg of laat in de klas iets rond Alden-Biesen moeten doen.» Met diedoelstelling wapende organisator Alan-Torben Nielsen zijn gidsen in de landcom-manderij Alden-Biesen. Op zaterdag 14 april trokken daar duizend leerkrachten metpartner, collega of gezin naartoe voor een VIP-kennismaking met geschiedenis entoekomst in een Europees kader: Duitse Orde en videoconferencing, waterburcht enEuropean resource centre... Honderden leerkrachten smaakten de vertelkunst vanFrank Degruyter en Jo Baele met hun verhalen voor alle leeftijden. Anderen stoptentijdens hun wandeling in het Haspengouwse domein bij het Apostelhuis, waar Alden-Biesen voor de derde graad van het lager onderwijs een didactisch programma aan-biedt. Nog anderen kregen antwoord op Europese vragen: hoe leg ik contact met eenschool in Finland? Zijn er seminaries met collega’s uit het buitenland? Enzovoort.Klasse betrapte er ook twee actie-routiniers van een basisschool in Aarschot: «Weschrijven altijd in voor Klasse acties en we konden ook al heel wat keren mee. Achterafkomen we terug met onze leerlingen.» De landcommanderij Alden-Biesen ligt in hetLimburgse Bilzen, dichtbij die andere uitstappentopper, Tongeren.

www.klasse.be/kvl/113/16Meer informatie over deze actie en een fotoreportage van de dag zelf

www.alden-biesen.beDe website van de landcommanderij Alden-Biesen

FO

TO: S

VE

N V

AN

BA

AR

LE

Alden Biesen:«Nooit gedacht dat het

zo mooi was.»▼

Weldra: Klasse voor Kinderen«Yes!», «Jihaa!», «Waouw!». Het zijn␣ kreten van de zesdeklassers van de Parochie-school Peulis die met hun YIP-krant een schoolreischeque van 30.000 frank binnenrijf-den. De klas deed mee aan de wedstrijd ‘Maak met de klas een Klasse voor Kinderen’.De klassen die meededen aan de wedstrijd om een nieuwe titel te bedenken voorKlasse voor Kinderen stuurden ons meer dan 300 titels. Wat dacht u van Klakson,Zozo en Makkie? Of kiest u voor Pats, Zap, Kriebel en Kla4? Een onschuldige hondkoos na enig gesnuffel voor het lijstje van de vijfdeklassers van de Triangel uitVlimmeren. De boekenbon van 5000 frank has left the building! Maar de nieuwenaam van het blad blijft nog lekker geheim.Klasse voor Kinderen, het blad voor leerlingen van het vijfde en zesde leerjaar, is inwording. We bezoeken scholen en bevragen de leerlingen. In een stuurgroep zittenwe met leerkrachten en beleidsmakers rond de tafel. Samen met allerhande organi-saties die ons project onderschrijven werken we aan een geheel dat meer zal zijndan een tijdschrift. De bevalling is voorzien voor januari 2002.

▲«Ze zijn cool hé!»

38 KLASSE NR.116

ERVARINGEN

De basisschooluitgedaagd

«Hoe regelen julliede vervangingen

om naar een dag alsvandaag te kunnen

komen?» vraagteen Anderlechtse

directrice. Iemandvan een Gentse

Freinetschoolantwoordt

doodgemoedereerd:«Onze kinderen

kunnen perfect eendag alleen op

school blijven.»Leraars en

directies vanverschillendebasisscholen

verrassen elkaar opde uitwisselingsdag

van de KoningBoudewijnstichting.

Een kunstwerk makenmet afval uit buurt-winkels.

Een bijzonder hoog en lelijk flatgebouw torent bo-ven de uitgestrekte schoolruimtes uit. De Sint-Amands-basisschool ‘Noord’ in Kortrijk is hierdoor niet moei-lijk te vinden. «Hier zaten ooit vierhonderd internen.Nu is de toren enkel gegeerd om gsm-masten op teplaatsen», zegt directeur Johan Schietgat. Maar deblik hoeft vandaag niet naar de hoogte gericht.Enkele vertegenwoordigers van basisscholen uitAntwerpen, Anderlecht, Dendermonde, Gent enKortrijk zijn gekomen om naar elkaar te luisteren enervaringen uit te wisselen.Voor zij aan de voormiddagse soep mogen, vertellenze elkaar wat ze in de maanden tussen de eerstesessie en nu ondernomen hebben. Begeleidster Ka-ren François van het Steunpunt Intercultureel On-derwijs maakt een verslag op de laptop. «Ervaringenuitwisselen heeft twee belangrijke gevolgen», zegtze. «Uiteraard kan je uit het verhaal van de anderenideeën opdoen om het beleid of de aanpak in jeeigen school te veranderen of te verbeteren. Maardoor je eigen verhaal te vertellen benoem je ook veelpositieve zaken van je eigen school die voordienongezegd bleven, omdat ze impliciet gebeuren ofomdat ze vanzelfsprekend gevonden worden.»

OpsinjorenDe nadruk in de wederzijdse feedback ligt op initia-tieven die zich richten op kinderen uit arme gezin-

nen, vluchtelingenkinderen of kinderen uit migran-tengezinnen. De Antwerpse school ‘De Regenboog’had positieve ervaringen met een vakoverschrijdendproject rond afval. Kinderen moesten een kunst-werk maken met afval uit buurtwinkels. DirecteurJohan Huybrechts was vooral opgetogen omdat hijmet het initiatief op heel wat medewerking vanmigrantenouders kon rekenen. «Uit de vorige sessievan ‘De basisschool uitgedaagd’ hadden we opge-stoken dat we ouders toch op een andere maniermoesten uitnodigen. Vroeger zegden we tegen eenbepaalde ouder: ‘Jij bent expert, kom eens beeld-houwen’. Op die manier bereikten we altijd hetzelf-de beperkte groepje ‘uitverkorenen’. Nu proberenwe dat open te trekken naar alle ouders.» Dat hetproject in het kader van ‘Opsinjoren’ (een initiatiefvan het Sociaal Impulsfonds om netheid in de stadAntwerpen te promoten) een prijs won, vindt dedirecteur dan van secundair belang.Wanneer de Antwerpse school vertelt dat de oudersvroegen om via de CLIM-methode een discussiefo-rum te houden, vraagt iemand van de Gentse Frei-netschool naar de betekenis van CLIM. «Toch welgek dat jullie in een Freinetschool daar nog nooitover gehoord hebben», zegt een lerares uit deAnderlechtse school. «Wij werken al jaren met coö-peratief leren in multiculturele groepen.» De opwar-mingsronde is duidelijk voorbij. Ook wanneer de

VOOR ALLELEERLINGENZeventig Vlaamse basisscho-len werden dit jaar door deKoning Boudewijnstichting uit-gedaagd om met elkaar vanideeën te wisselen. Voor dedrie ontmoetingsdagen ontvingelke school 75.000 frank. Descholen konden dit geld vrijbesteden. Dit jaar stonden tij-dens de sessies kinderen uitsociaal-kwetsbare milieus cen-traal. Volgend jaar wil de Stich-ting het project opentrekkennaar kwalitatief onderwijs vooralle leerlingen. Eind juni maaktde Stichting bekend welke scholenzich volgend jaar mogen latenuitdagen.

Ze komen hun was op school doen

«Zo slecht zijn we tochniet bezig.»

mensen van ‘De Regenboog’ het over zaken alsimago van de school en groene leerkracht hebben,lokt dat bij de anderen verhalen met eigen ervarin-gen los. Aan interactie is er geen gebrek.

Schouderklop«Soms werken al die verhalen ook ontmoedigend»,zegt directrice Sonia Vlogaert. «Wij hebben in An-derlecht wel eens de indruk dat we lang niet zoprofessioneel bezig zijn als jullie.» De school ligt inhartje Kuregem en is een honderd procent migran-tenschool met een zeer kansarm publiek. «Af en toehebben we het gevoel dat we gaan verdrinken ofnet nog het hoofd boven water kunnen houden.»Hun verhaal kan op heel wat begrip rekenen bij deandere scholen. Zij luisteren niet met medelijdenmaar geven soms zeer praktische tips. Zo krijgen zevan de Gentse Freinetschool de raad om ouders metde kritiek dat ‘onze kinderen niets leren op school’eens uit te nodigen om mee te draaien in de klas.«Dan kunnen ze zelf vaststellen hoeveel hun kinde-ren wel te verwerken krijgen op een dag.» Hunverhaal werkt ook relativerend voor de andere scho-len. Het probleem van de Kortrijkse delegatie omenkele anderstalige ouders te laten participeren inde vergaderingen van de ouderverenigingen klinktheel wat minder onoverkomelijk als je het confron-teert met de Anderlechtse situatie waar geen enkeleouder het Nederlands machtig is.Het contact met de andere scholen doet de Ander-lechtse twijfel verdwijnen. «Als ik een dag als dezebijwoon, maak ik me altijd de bedenking: zo slechtzijn we toch niet bezig. De aanmoedigingen die wehier van andere scholen krijgen, doen toch weldeugd», zegt Kristien Polimon, leerkracht Onder-wijsvoorrang. Volgens Marijke Tavernier, directricevan de basisschool Atheneum in Dendermonde,draait alles rond die schouderklop: «Ik denk datiedereen in het onderwijs dat klopje op de schoudernodig heeft en verdient. Daarom is het belangrijk omje niet op te sluiten in je klas. Een uitwisseling vanideeën tussen scholen is zeer goed maar het hoeftniet altijd zo ver te gaan. Ik stimuleer mijn personeelom ook eens bij elkaar in de klas te gaan kijken. Jestaat versteld hoe verrijkend zo iets kan werken.»

InfoklasVolgende sessie, andere plaats. Het organiserendeKortrijkse team troont het hele gezelschap mee naarde zogenaamde infoklas. Die ruimte is elke donder-dag- en vrijdagochtend vrij toegankelijk voor ouders.Ze kunnen er terecht voor een kop koffie of glasfruitsap. Op panelen krijgen ze info over de school, debuurt, het migrantencentrum. «Op donderdag ho-pen we zo veel mogelijk migrantenouders te mogenverwelkomen in de infoklas», zegt Franky Mahieuvan het Migrantencentrum Kortrijk. «Dan is telkensiemand van ons centrum aanwezig. Na het info-uurtje geven we ook taallessen voor de anderstaligeouders.» Johan Defraye van het CLB vindt het belang-rijk dat elke ouder er praktisch belang bij heeft omnaar de infoklas te komen: «De eet- en drankbonne-tjes voor de kinderen worden hier verkocht. Komenze enkel daarvoor, geen probleem. Willen ze eenpraatje maken of lezen ze iets van de informatie op depanelen dan is dat meegenomen.» Paul Breye van deOudervereniging denkt dat de aanwezigheid van deleerkracht Zorgverbreding en vertegenwoordigers van

© www.klasse.be/kvl/113/24-5 Alle info over ‘De basisschool u

het oudercomité, CLB en het migrantencentrum deware sterkte zijn van de infoklas: «Op die manierworden de diensten mensen.»De mensen van ‘De Regenboog’ zien wel brood inhet initiatief. Leerkracht Eric D’Hooghe: «Ik denk datwe het idee van een infoklas eens moeten onder-zoeken in onze school. Als het lukt om daar eenlokaal voor vrij te maken, denk ik dat zo’n ruimtedrempelverlagend kan werken voor ouders die wenu niet of nauwelijks bereiken.»

InloophuisMaar zelfs met een zeer lage drempel vinden som-mige ouders de weg naar de school nog niet. InKortrijk is men niet te beroerd om dan de omgekeer-de weg te volgen. Op enkele honderden meters vande school is er het buurthuis ‘Het inloophuis’. DeKortrijkse leerkracht zorgverbreding is er elke woens-dagnamiddag vaste klant. Kansarme ouders metvragen over hun schoolgaande kinderen kunnen bijhem terecht.De deelnemers aan ‘De basisschool uitgedaagd’krijgen een middagmaal: broodjes met soep. «Issoep een Kortrijkse traditie?» vragen enkele deelne-mers schamper. Tijdens de soep krijgen ze uitlegover de werking van het buurthuis. Leerkracht Hil-degarde Verwulgen van de Gentse Freinetschool isenthousiast: «Wat ik hier zie, geeft me vele ideeënvoor onze school. Ik ga onze directie vragen of weook geen was- en droogmachine kunnen kopen.Dan kunnen ouders die dergelijke dure apparatenniet hebben hun was op school komen doen. Wehebben ook een hele rij ongebruikte doucheruim-tes. Misschien kunnen we die openstellen voor deminderbedeelde gezinnen uit de buurt.»

PrikbijeenkomstenNa de middag hebben de Kortrijkse gastheren nogeen nieuwe locatie in petto. In het revalidatiecen-trum Overleie maken we kennis met de partners vaneen project dat de Sint-Amandsbasisschool voor eenKoningin Paolaprijs had uitgedacht. «We wonnende prijs niet maar het partnerproject blijft wel be-staan», zegt Johan Defraye van het CLB. Het CLB,het migrantencentrum, het revalidatiecentrum datzich onder andere richt op kinderen met hoor- enspraakstoornissen en de wijkmanager van de aan-dachtswijk Astridpark zijn allemaal partners van deKortrijkse basisschool.De directeur van het revalidatiecentrum is opgeto-gen met de samenwerking: «Alle kinderen die hierin ons centrum verblijven, kunnen op de nabijebasisschool terecht.» Ook de wijkmanager is in dewolken: «Voor we veranderingen aanbrachten in dewijk hielden we enkele prikbijeenkomsten. Op eengrote maquette van de wijk konden de bewonersvlaggetjes prikken om knelpunten kenbaar te ma-ken. Sommigen deden suggesties om de buurt teverbeteren.. Door met vlaggetjes te werken ver-groot je de inspraak. Niet enkel de taalvaardigenkomen aan bod. Uiteraard kwam de verkeerssituatierond de school ter sprake maar we kregen ooksuggesties om onze bibliotheek toegankelijk te ma-ken voor buurtbewoners en kansarmen gebruik telaten maken van de internetmogelijkheden van deschool. Je merkt het: tussen school en buurt kan eeninspirerende wisselwerking beginnen.» Welke schoolvoelt zich hier niet door uitgedaagd? ■

KLASSE NR.116 39itgedaagd’

40 KLASSE NR.116

BEROEPSOPLEIDING

Iedereen begaafd«Modules:

bouwstenen voor jetoekomst»,

bloklettert eenschool wervend. Ismodulair onderwijs

een ideaalwaarvoor we strakseen tempel moeten

oprichten? (Bij deGrieken was de

module destandaardmaat in

de bouw.) Of is heteen modieus

experiment datweer snel

verdwijnt?Modules: mode ofmodel? De schoolals bouwpakket.

«Competentie verwerf je aldoende in het skills lab.»

De leerlingen die in september aan de tweede graad‘verzorging-voeding’ aan het HIVSET in Turnhoutbegonnen, voelen zich goed bij het experimentModularisering. «De opleiding staat nog meer danvroeger in dienst van de praktijk», zegt Lia Dickens,leraar Project Algemene Vakken. «Maar ook in dienstvan de ontplooiing van de leerlingen. Ze wetenbeter dan vroeger waar ze mee bezig zijn, welkedoelstellingen ze nastreven en hoe ze die bereiken.Ze sturen meer hun eigen leerproces. De leerkrachtis daarbij de helpende coach. Met onze geïntegreer-de, modulaire aanpak kunnen we beter streven naarfunctioneel, competentiegericht onderwijs. Het zoueen verlies zijn als we deze vernieuwing niet kondendoorzetten.» Eind juni hebben de leerlingen huneerste module achter de rug en hun deelcertificaat,‘huishouding’ op zak. Na de zomervakantie pakkenze de module ‘gezondheid’ aan en een half jaar laterde module ‘communicatie’. Daarna kunnen ze nogeen module volgen om als ‘logistiek assistent’ inziekenhuizen en zorginstellingen aan de slag tekunnen. Of ze stromen door naar andere vervolgop-leidingen in de kinderzorg en de bejaardenzorg.

Sans papiers«Op acht uur algemene vakken na, zijn de vakkenvervangen door modules waaraan verschillende lera-ren meewerken», legt directeur Hilde Robrechts uit.«Een module is een afgerond geheel van lessen waarinje een aantal competenties kunt verwerven. Een com-petentie is iets wat je kent en kunt. Waartoe je be-kwaam bent. We delen die module verder in leereen-heden van bijvoorbeeld zes weken in. Na elke eenheid,die we met een toets afsluiten, verdien je bij ons eenattest. Na elke succesvol afgelegde module krijg je eendeelcertificaat. Dat heeft grote voordelen: je hebtmeteen een geldig bewijs dat je een onderdeel van hetberoep beheerst. Ook als je niet in de volledige oplei-ding slaagt. Je hoeft dus nooit helemaal opnieuw tebeginnen. Wie de modules met succes afrondt en dedeelcertificaten haalt, krijgt het certificaat van de be-

© edulex.vlaanderen.be Tik SO 71 in het zoekscherm voor de omodulair stelsel’ van 25-7-2000 © www.klasse.be/kvl/79/

roepsopleiding. Wie minder succes heeft en na eenmodule strandt, kan later nog andere modules in hetvolwassenenonderwijs halen.»«Het onderwijs denkt veel te veel in termen van alles ofniets», meent Guido Coeck van de dienst Beroepsop-leiding (DBO) van het departement Onderwijs. «Je kandit of dat niet, dus je mislukt en verlaat het onderwijszonder kwalificatie. Of je doet er vier à vijf jaar over enhaalt een beroepskwalificatie voor het leven. Er is tochniemand die niets kan. Laten we daarom evalueren opwat je wel kent en kan. Een deelcertificaat halenwaarop je tijdens je lerende leven voortbouwt.» Hetzijn de doelen van het project Modularisering: deleerlingen meer succes laten ervaren, ze minder vanschool sturen zonder papieren, ze beter voorbereidenop een lerend leven, meer flexibiliteit inbouwen, eendoorzichtiger onderwijsaanbod aanbieden.

Modules op maatHoe maak je de beroepsopleidingen doorzichtiger?Guido Coeck: «De basis vormen de beroepsprofie-len die omschrijven wat een beginnende beroepsbe-oefenaar moet kennen en kunnen. Daarvan leidenwe opleidingsprofielen af: welke basiscompeten-ties, sleutelvaardigheden en beroepshoudingen ver-wachten we van deze leerlingen? Welke taken moe-ten zij als vaklieden kunnen uitvoeren? In het studie-gebied ‘bouw’ bijvoorbeeld geven we de metselaar,de bekister, de stukadoor en de vloerder-tegelzetterhun eigen modules en deelcertificaten. Een metse-laar moet niet per se kunnen bekisten en een stuka-door moet geen tegels kunnen zetten. Waarommoet die bekwame bekister dan het onderwijs zon-der kwalificatie verlaten omdat hij niet goed genoegmetselt? Hoe meer modules je afwerkt en deelcerti-ficaten je in je ‘portfolio’ verzamelt, hoe polyvalen-ter je natuurlijk bent als vakman. Als er bij vaklui enop de arbeidsmarkt een specifieke behoefte ont-staat aan een nieuw soort competentie kunnenberoepsopleidingen zich soepel aanpassen en eennieuwe module in het leven roepen.»

mzendbrief ‘Experimenteel secundair onderwijs volgens een14 Ze houden niet vol

Dienst Beroepsopleiding (DBO)- Koningsstraat 93 bus 3 –1000 Brussel – tel 02-227 1411 – fax 02-227 14 48 –dbo@ond.vlaanderen.be –

«Het onderwijs denkt veel te veel in termen van alles of niets»

Modulair onderwijs: eenprobaat middel tegen burnout.

PythagorasGaat de modularisering niet ten koste van de alge-mene vorming? Guido Coeck, zelf gedetacheerdleraar wiskunde, antwoordt met een vraag: «MoetArnout de stelling van Pythagoras kennen als hijmetselaar wil worden? Als Arnout aan het metselenis, moet hij ze zeker kunnen toepassen. Als hij tweehaakse muren metselt van drie bij vier, meet hij deafstand tussen de uiteinden van de muren. Die moetvijf meten: drie in het kwadraat plus vier in hetkwadraat is vijf in het kwadraat. De schuine zijde vaneen rechthoekige driehoek. Pythagoras op het bouwterrein.In een gewone beroepsopleiding leert Arnout stel-lingen tijdens de theorieles, metselen tijdens depraktijkles. In een geïntegreerde, modulaire beroeps-opleiding leert hij de twee tegelijk. Zo doet ook eentrappenbouwer de nodige kennis van goniometriehet best tijdens de geïntegreerde moduletijd op.»«Een mens is natuurlijk nog veel meer dan zijn job»,vult directeur Hilde Robrechts aan. «Daarom moet jeniet alles in de modules willen stoppen. Wij hebbennog acht uur algemene vorming. Het blijkt somsmoeilijk te bepalen wat binnen de module hoort enwat erbuiten. De leerplannen zijn niet op de modu-laire structuur voorzien.»

Weerstand«Bij ons is de zelfwerkzaamheid van de leerlingenaanzienlijk toegenomen», ervaart Patricia Calberson,coördinator van de modules ‘Winkelbediende’ en‘Secretariaatsmedewerker’ aan de Stedelijke Han-delsschool Coupure Gent. «In plaats van twee keerper jaar voor de examens, werken ze het hele jaardoor. De evaluatie is immers permanent. Vijf keerper jaar maken we een rapport op van hun vorderin-gen. Dat het meeste werk tijdens de schoolurengebeurt, is een groot voordeel voor de leerlingenvan het beroepsonderwijs.»«Ikzelf zie na 22 jaar doceren vooral de voordelenvan de modulaire aanpak», getuigt ze. «Ondankshet feit dat onze taakbelasting als leerkracht hogeris. Intens individueel begeleiden, wekelijks een uuroverleggen, sleutelvaardigheden uitschrijven, gere-geld observaties noteren met het oog op de evalua-tie… We zijn dat niet zo gewoon. Een probleem isde grootte van de klasgroepen. Met deze werkwijzeis een groep van vijftien leerlingen ideaal, een groepvan vijfentwintig onhaalbaar. Tegen elke verande-ring is er weerstand, maar we gaan er volgend jaargelukkig toch mee door.»«De bissers in het eerste jaar van onze vierde graadVerpleegkunde merken een wezenlijk verschil tus-sen de modulaire en de lineaire aanpak», weetGerda De Buck van het Koninklijk Technisch Athe-neum Mechelen. «Vroeger kregen ze anatomie inhet eerste jaar en pas in het tweede jaar kwamen weaan de toepassingen toe. Nu we de leervakkenvervingen door geïntegreerde modules die 28 uurper week in beslag nemen, zit de anatomische

© www.klasse.be/kvl/83/14 Een diploma in stukken© www.klasse.be/kvl/93/10 Laat ze succes ervaren

kennis daarin verwerkt. Andere pluspunten die zespontaan noemen: meer contact met hun leerkrach-ten en betere begeleiding. De huidige werkdruk ophet personeel is echter niet vol te houden. Voor deacht uur gedifferentieerde onderwijsactiviteiten inkleinere groepen in het ziekenhuis of bejaardente-huis, hebben we extra begeleiders nodig. »«Opleidingen met minder leerlingen en dus metminder personeel zijn moeilijker te organiseren»,vreest Jozef Vangeel, technisch adviseur aan hetGemeentelijk instituut voor technisch en beroeps-onderwijs van Keerbergen. «Het gevaar bestaat datwe ze daarom gaan schrappen. Dat zou een verar-ming zijn: een beroepsleerling verplaatst zich geen30 kilometer om bij zijn oorspronkelijke beroeps-keuze te blijven. Hij past zijn keuze aan aan hetaanbod ter plaatse. Als de overheid dit experimentwil laten slagen, moet ze ons ook geven wat wenodig hebben om het waar te maken.»

Skills labs«Voor mij is niet zozeer de verandering van destructuur de grote vernieuwing», vervolgt Jozef Vangeel.«Wel dat we onze opleidingen erdoor in vraagstellen en inhoudelijk vernieuwen: leereenhedenmaken, thematisch werken, trajecten van leerlingenbeter begeleiden, slaagkansen verhogen, perma-nent evalueren, deelcertificaten geven… Zelfs als deoverheid de modulaire structuur niet invoert, moe-ten we uiteindelijk het beste van dit experimentbewaren.»«Het is een zeer ingrijpende vernieuwing», onder-vindt lerares Edith Joris (HIVSET). «Wij zijn zevenhalve dagen op school intensief voor school bezig.Er is meer vakoverschrijdend overleg en meer dyna-miek. Een halve dag zijn we vrij. Twee halve dagenwerken we thuis. Voor de geprogrammeerde leer-eenheden schrijven we uitvoerig doelstellingen, in-structies en oefeningen uit. Per module zijn er ‘schrijvers’en eindredacteurs die daarvoor uren Bijzondere Pe-dagogische Taken toegewezen krijgen. Het is kei-hard werken, maar wat mij betreft een probaatmiddel tegen burnout. Ik voel het respect van deleerlingen voor deze vernieuwing.»«We zijn verplicht creatief te zijn binnen de wettelij-ke grenzen», zegt directeur Hilde Robrechts. «Hetonderscheid tussen praktische, technisch en alge-mene vakken werkt niet meer. Vaklokalen zijn meerdan ooit een noodzaak. Daaraan hebben we onzebouwplannen ondertussen aangepast. Je hebt skillslabs nodig, een toeleveringskantoor, een media-theek met veel werkplekken en pc’s voor de gediffe-rentieerde activiteiten. Zo’n ingrijpende innovatiekan maar slagen als de overheid ze professioneelaanpakt, de onderwijskundige visie goed weten-schappelijk ondersteunt, duidelijke keuzes maakt.De scholen kunnen dit niet alleen. Zonder goedebegeleiding en voldoende middelen mislukt het. Endat zou ik doodjammer vinden.» ■

www.ond.vlaanderen.be/dbo

Het tijdschrift IVO besteedt inzijn 82ste editie (januari-maart

HEEL ONS ONDERWIJS MODULAIR

2001) 45 pagina’s aanervaringen met en standpuntenover het modulair onderwijs.

IVO (Informatie VernieuwingOnderwijs) - VIIde-Olympiade-laan 25 - 2020 Antwerpen -tel 03-820 66 28 -fax 03-820 66 29

Het Vlaamse project Modularisering experimenteert nietalleen met opleidingen in het BeroepsSecundair Onderwijs(DBSO). Ook het Buitengewoon Secundair Onderwijs (BuSO- Onderwijsvorm 3 en 4), het Deeltijds BeroepsSecundairOnderwijs (DBSO) en het volwassenenonderwijs (OSP) doenmee. Overigens zien ook hogescholen heil in een modulaireaanpak. Experimenten in ASO-en TSO-scholen zijn niet uitge-sloten. 19 Vlaamse scholen startten in schooljaar 2000-2001

met 1038 leerlingen of cursisten in beroepsopleidingen auto,bouw, handel, mechanica-elektriciteit, personenzorg (en vierdegraad verpleegkunde). In 2001-2002 breidt het experimentuit met de studiegebieden grafische technieken, hout, kle-ding, koeling en warmte, lichaamsverzorging, textiel envoeding en met BUSO Onderwijsvorm 3 en 4. In 2002 is er eenevaluatie. Pas in 2007 volgt de eindevaluatie en wie weetveralgemeent de overheid dan het modulaire stelsel.

KLASSE NR.116 41

42 KLASSE NR.116

REPORTAGE

Rapport voor de leraar

Kunnen leerlingenhun leerkrachten op

een betrouwbaremanier beoordelen?Levert dat meer opdan de toptien van

eenpopulariteitspoll?

Dertien leerkrachtenin drie scholen

algemeen secundaironderwijs trotserenvrijwillig de kritiek

van vijfhonderdleerlingen. De

VlaamseScholierenkoepel

meet de schade op.Schade?

Is je leraar goed verstaanbaar? Zijn zijn lessen boeienden gebruikt hij verschillende werkvormen? Toont hijbegrip als je iets niet begrijpt? Dertien leerkrachtenuit drie secundaire scholen laten zich vrijwillig scree-nen door drie klassen waaraan ze lesgeven. Meerdan vijfhonderd leerlingen, derdegraders vooral,vullen een evaluatieformulier in. Ze beantwoordendertig vragen in zeven rubrieken: duidelijkheid, hou-ding, aanspreekbaarheid, gezag, huiswerk, begelei-ding en didactische werkvormen.«Er zijn geen vragen over de inhoud van de leer-stof», zegt de Vlaamse Scholierenkoepel (VSK), dieeind november 2000 met dit project van wal stak.«Inhoudsvragen over leerplannen en eindtermenvallen buiten de bevoegdheid van de leerlingen.Maar over de manier waarop hun leerkrachten les-geven en al wat daarbij hoort, kunnen ze wel oorde-len.» En dat doen ze ook. Vervolgens brengt hetVSK de resultaten in kaart en maakt een individueelrapport op voor elk van de dertien leerkrachten. Indat rapport staan geen namen van leerlingen. Hetwordt ook niet doorgespeeld naar de directie. Leer-krachten moeten er in de eerste plaats zelf uit leren.Daarom bespreken ze hun rapport ook met hunleerlingen, in de klas. Uiteindelijke bedoeling: deleraar gaat beter lesgeven, de leerlingen voelen zichmeer verantwoordelijk voor wat er in klas en schoolgebeurt en het schoolklimaat verbetert.

InternetVieren leerlingen vooral hun frustraties bot als ze hunleerkrachten evalueren of maken ze er gewoon eenpotje van? Niets daarvan. Wat leerlingen rapporterenover hun leerkrachten is confronterend, verbazend,tegenstrijdig soms, maar opvallend correct en opbou-wend. Dat ervaart bijvoorbeeld Alice Luyckx, lerares

klassieke talen in het Mater Dei instituut in Sint-Pieters-Woluwe, als ze haar rapport in handen krijgt. «Ik weetnu dat ik me dringend moet inwerken in de modernetechnologie, internet bijvoorbeeld», vertelt ze. «Nu gaik er echt werk van maken. Maar ik voel me ookbevestigd als de leerkracht die altijd aanspreekbaar isen die duidelijk en gestructureerd lesgeeft. Echt verrastben ik niet als ik mijn rapport lees. De resultaten liggenin de lijn van wat ik zelf dacht. Uiteindelijk sta ik niet zover af van mijn leerlingen. Zeker in lagere jaren zeggenleerlingen spontaan wat ze van je vinden. Dat wordt nubevestigd.» Waarom ze meedeed? «Twee dingenwou ik weten: hoe kom ik over bij mijn leerlingen enhoe kan ik beter lesgeven. Ook vind ik dat leerlingenhet recht hebben om hun leerkrachten te beoordelen.Ze zijn de rechtstreekse betrokkenen en ze zullen laterin hun leven nog met evaluaties te maken hebben.»

OnbeduidendWat zo’n rapport oplevert? De meeste leerkrachtenvoelen zich bevestigd in wat ze al vermoedden. Som-migen verbazen zich wel over schijnbaar onbedui-dende aspecten van hun lesgeven, die voor hunleerlingen juist erg belangrijk blijken. Veel leerkrach-ten besluiten hun taken ruimer op te vatten dan enkellesgeven of leiden meteen concrete actiepunten afuit hun rapport. «Ik leg nu meer uit wat ik met groteopdrachten wil bereiken», illustreert Marianne DeSoomer, lerares Nederlands-Duits en een collega vanLuyckx. «Ik sta ook wat meer op de rem in discussies.Want ik luister wel naar de leerlingen, maar probeervolgens hen toch altijd mijn gelijk te halen.»Pedro Tytgat, leraar wiskunde in het Sint-Pieterscol-lege in Leuven, maakte meer dan goede voorne-mens: «Ik hou mijn bordschema beter in de gaten enmaak duidelijker afspraken. Het is voor de leerlingen

Leerlingen evalueren leraars: straks verplicht?

Een rapport vanleerlingen over leer-krachten maakt meerindruk dan de evalua-ties van de directeur ofinspectie.

soms niet duidelijk wat kan en niet kan. Maar somsspreken ze elkaar in het rapport wel tegen: de eenzegt dat ik na de les tijd voor hen maak, de anderbeweert dat ik dat nooit doe.» In het algemeenvinden de meeste leerkrachten de nabespreking vanhun rapport in de klas moeilijk, maar zinvol. Deevaluatie zelf vinden ze leerrijk en voor herhalingvatbaar. En voor de meesten maakt een rapport vanleerlingen meer indruk dan andere evaluaties.

Geen pot natOok de leerlingen komen goed uit dit project. Zo vullenzij hun evaluatieformulieren goed in. Ze laten weinigvragen open en geven doordachte opmerkingen. Voortsgeven ze per klas blijk van grote overeenkomsten inhun beoordelingen, wat ze betrouwbaar maakt. Op-vallend: leerkrachten scoren in één klas vaak hoger opalle rubrieken dan in andere klassen. Ten slotte varië-ren de oordelen wel degelijk per leerkracht. Leerkrach-ten zijn voor leerlingen heus niet één pot nat.David Ito, vijfdejaars in het Sint-Pieterscollege in Leuven,was één van de 511 beoordelaars. Hoe het was om zelfeen keer de rode balpen te hanteren? «Sommigen vanmijn klas vonden het maar niks, die evaluatie, anderenvonden het juist heel interessant. Als je het mij vraagt,zouden we elke leerkracht moeten kunnen beoorde-len», zegt hij. «Er zijn er die zo’n evaluatie erg nodighebben, omdat ze verkeerd bezig zijn. Zelfs al willen zedat dan niet inzien, ze worden er dan toch mee gecon-fronteerd. Het belangrijkste is dat ze erover gaan naden-ken. Maar ik hoop wel dat dit project een meer weten-schappelijke opvolging krijgt of de steun van de over-heid, want dan zal men er meer geloof aan hechten.»

Opstand«Voor een aantal leerkrachten gaat evaluatie doorleerlingen echt wel te ver», realiseert de VlaamseScholierenkoepel zich. «Zij twijfelen aan de betrouw-baarheid van leerlingenkritiek, vinden het idee zelfsbedreigend.» Leraar Pedro Tytgat voelde meteen deschooltemperatuur stijgen, toen hij zich met enkelecollega’s kandidaat stelde om mee te doen: «Het ligtheel gevoelig, onmiddellijk zijn er discussies. Voer ditverplicht in een school in en je krijgt opstand.»Graadcoördinator Jef Meessens van Don Bosco inHaacht zag zes collega’s zich spontaan en vrijwilligmelden, te veel zelfs voor het project. Of hij hetmakkelijk vindt om evaluatie door leerlingen syste-matisch en voor alle leerkrachten in te voeren? «Datzal pas lukken als leerkrachten evalueren in zijn ge-heel verworven is. Dan zal evaluatie door leerlingen er

© www.vsknet.be Volledige beschrijving van het project

automatisch deel van kunnen uitmaken. Als het eenwrijvingspunt is op school, laat je de leerlingen er bestbuiten. Er moet een cultuur ontstaan waarin evalua-tie van leerkrachten geen wrijvingspunt is, maar dathangt af van de scholen. En die verschillen.»

Sterkste puntenOok veel jonge leerkrachten hebben het niet voordeze vorm van evaluatie. Ze vinden zich te onervaren,weten dat ze fouten maken en willen eerst meerzelfvertrouwen kweken. «Die drempelvrees kan menondervangen in de lerarenopleiding, eventueel al inde stages», antwoordt het VSK. «Het geeft aspirant-leerkrachten een idee van het principe en het nut vanevaluatie door leerlingen. Voor niet gemotiveerdeleerkrachten kan er een andere oplossing wordengezocht. Samen met de leerlingen de vragenlijstopstellen bijvoorbeeld of rubrieken selecteren, desterkste punten eerst. Dat breidt zich later dan weluit. Ten slotte moeten de leerkrachten de visie achterdeze vorm van evaluatie kennen.»

BedreigendWordt lerarenevaluatie door leerlingen straks verplicht?Gaat het weldra deel uitmaken van de schooldoorlich-tingen? «Evaluatie van individuele leerkrachten is gééntaak van de overheidsinspectie», benadrukt KristienArnouts, inspecteur-generaal secundair onderwijs. «In-specteurs praten wel met leerlingen, onder meer overde manier waarop hun leerkrachten lesgeven, maar zijstellen algemene vragen over de meerderheid van deleerkrachten, niet over hun leraar Engels of fysica. Wekunnen daarbij wel afdalen tot op het niveau van eengraad of jaar en daarover rapporteren. Maar daar stopthet. De school kan op haar beurt nog verder afdalen tothet niveau van de leerkracht. In die zin kan de inspectielerarenevaluatie door leerlingen noteren als één van deinstrumenten van zelfevaluatie binnen het luik Perso-neelsbeleid. Daar valt overigens heel wat interessantsuit te halen. Een directie kan bijvoorbeeld vaststellendat leerlingen van verscheidene leerkrachten zeggendat zij hun didactische werkvormen niet variëren ofgeen rekening houden met de timing van elkaars takenen toetsen.»In een interpellatie in het Vlaams Parlement schaartonderwijsminister Marleen Vanderpoorten zich ach-ter het initiatief van het VKS. Ook zij kent de valkuilen:«Veel leerkrachten ervaren een evaluatie door leerlin-gen als bedreigend. Dat is zeker in het leerplichton-derwijs het geval. Dat mag niet, want uiteindelijk ishet een zaak van zelfsturing en zelfevaluatie.» ■

360 FEEDBACK

Vlaamse Scholierenkoepelvzw – Paleizenstraat 90 –1030 Brussel – tel 02-21532 29 – fax 02-215 41 78 –info@vsknet.be

In Vlaanderen krijgt één procent van de leerlingenradensystematisch inspraak in de evaluatie van leerkrachten. 16procent krijgt vrijblijvend inspraak en 83 procent heeftniets te zeggen. Uit onderzoek in Nederland blijkt nochtansdat leerlingen lerarengedrag kwalitatief goed beoordelenals hun mening op klasniveau wordt verzameld. In deNederlandse middelbare scholen loopt, met succes, sinds1997 het Leerlingen Evalueren Docenten-project. Op scho-len in Amerika en in andere landen is het al heel gewoondat men leerlingen vraagt hun leerkrachten te beoordelen.In Vlaanderen beperkt leerkrachtenevaluatie door leerlingen/studenten zich tot de universiteiten en hogescholen. Redengenoeg vond de Vlaamse Scholierenkoepel om ook het Vlaamsesecundair onderwijs een duw in de rug te geven. «Leerkrach-tenevaluatie door leerlingen is goedkoper, efficiënter en ge-makkelijker dan bijvoorbeeld externe evaluaties organise-ren», argumenteert het VSK. «Het kan de communicatietussen leerkrachten en leerlingen verruimen en de sfeer in de

klas opener maken. Leerlingen gaan zich ook meer betrokkenen verantwoordelijk voelen in het schoolleven en zich betervoelen in de klas. Het is ook een fundamenteel mensenrecht,namelijk het recht op een vrije mening, zoals dat beschrevenstaat in het VN-verdrag over de Rechten van het Kind (1989).»Sommige leerkrachten die meewerkten aan het projectzien overeenkomsten met de resultaten van andere evalua-ties, zoals de doorlichting of het functioneringsgesprek metde directeur. Zij zien deze evaluatie ook als een nuttiginstrument bij functioneringsgesprekken. «Daar gaat hetuiteindelijk om», zegt het VSK. «In Vlaanderen zou hetsysteem ingepast kunnen worden in het nieuwe evaluatie-systeem van leerkrachten door het schoolbestuur, op basisvan de functiebeschrijving, dat in 2002 van kracht wordt.Als leerlingenoordelen naast evaluaties van inspectie, di-rectie enz. worden geplaatst, krijgen leerkrachten van allebetrokkenen feedback: de cirkel is dan rond, vandaar datwe het project ook 360 feedback hebben genoemd.»

KLASSE NR.116 43

44 KLASSE NR.116

WEBTIPS1. LesvoorbereidingenAls u werkblaadjes, teksten, kleurplaten, verhalen en kant-en-klare lesvoorbereidingen (taal, wiskunde, milieu,muziek…) zoekt voor het lager onderwijs, dan kan u bin-nensurfen bij meester Bart Tuyaerts. U kan er ook uweigen lesvoorbereidingen kwijt.

www.geocities.com/de_virtuele_klas

2. Educatieve soft & sitesEducatieve software en websites voor kleuters, kinde-ren, jongeren, ouders? Leraar Filip Bourgeois bouwteen website uit waarop u een overzicht vindt. Oriënta-tie voor alle leeftijden in de internetjungle.

http://communities.msn.be/SoftsSites

3. WereldlinkWat betekent leven in Botswana? Hoe bekijkt een leer-ling uit El Salvador milieuverontreiniging? Hoe is hetom vrouw te zijn in een moslimland? Via het WorldLinks for Development (WorLD) programma kan u metuw leerlingen contacten leggen met scholen in Derde-wereldlanden en antwoord krijgen op deze vragen. Samenprojecten uitwerken, samen leren, dat is het motto vandit initiatief van de Wereldbank. Abonneer u alvast opde elektronische nieuwsbrief. De contacten worden vooru gelegd in een land naar keuze.

www.worldbank.org/worldlinks/english/index.html

ENGELAND

The storyteller«Wij hadden een leraar, en lers momenteel razend popugemaakt. «Ik kreeg een klas verteller Graham Langley. «ik begon een verhaal te verteuit jagen. Verhalen hebben iwel toe dat je een verhaal g✖ Kies een verhaal dat gep✖ Hou altijd oogcontact me

hun stemming.✖ Oefen je verhaal voor de

testpubliek.✖ Volg een cursus verhale

observeer ze, tijdens verU kan ook met uw leerlingen biesen.be/2000/vertel01.htm

HET ANTWOORD

«Waar kan ik taleHet departement Onderwijs bevoegd. Op de website vaadres, telefoonnummer en cen vreemde talen, binnen enwww.vlaanderen.be De websvragen’. U kan er ook uw and

W

TAAKBELASTING

Hogeschoolleerkrachten raken oververhitVoor zes leerkrachten op tien in de Vlaamse hogescholen is de grensvan het haalbare bereikt. Bijna vier op tien voelt zich overbelast, éénop vijf presteert werkweken van 51 uren of meer. Het takenpakket vande lectoren, docenten en assistenten neemt niet enkel toe, het wordtook steeds verscheidener. Het gevolg van de fusie? Nieuw onderzoekmeet de temperatuur op bij meer dan 4000 hogeschooldocenten.De gemiddelde lector, docent of assistent aan een Vlaamse hogeschool werkt 46 uur perweek (22 % werkt 51 of meer uren). Twee derde daarvan (30 uur) spendeert hij aanonderwijs: veertien uur lesgeven, de overige uren voorbereiden, begeleiden, opvolgen.Het resterende derde gaat naar een waaier van nevenactiviteiten: vergaderen, coördine-ren, technische ondersteuning bieden, kwaliteitszorg organiseren, instaan voor interna-tionale uitwisseling, onderzoek verrichten, public relations verzorgen enz. Het is dezetoenemende diversiteit van taken die veel hogeschoolleerkrachten parten speelt. 59procent zegt dat de grens van het haalbare bereikt is, 37 procent meldt zich overbelast.Minder studentenWat beïnvloedt de taakbelasting van hogeschoolleerkrachten? Niet zozeer de groottevan de hogeschool of het net waartoe ze behoort. Evenmin de opleidingen of hetonderwijsniveau. Wel een rol spelen het aantal studiegebieden (hoe heterogener dehogeschool, hoe meer tijd de leerkracht in zijn onderwijsopdracht moet steken) en deverhouding leerkracht-aantal studenten (hoe meer studenten per leerkracht, hoe meertijd zijn onderwijsopdracht opslorpt). Sinds de fusie van de hogescholen in 1994melden de leerkrachten ook meer variatie in hun taken en een hogere werkdruk. Ver-schillen in taakbelasting hangen voorts af van departement tot departement: zijn detaken er evenwichtig verdeeld? Is er aandacht voor nascholing en professionele ont-plooiing? Stijgt of daalt het aantal studenten (minder studenten, meer druk)? Heeft hetdepartementshoofd zicht op de taakbelasting van de docenten?

zoals die kon vertellen…» Klinkt deze uitspraak vertrouwd? In Engeland zijn vertel-lair. Het gaat zo ver dat al 300 leerkrachten van vertellen hun voltijds beroep hebbenwaarvan iedereen zei dat ze geen tien minuten konden stilzitten», vertelt onderwijzer-En inderdaad, toen ik binnenkwam, hingen ze in de luchter. Mij geen probleem,llen. Toen na een uur en tien minuten de bel ging, moest ik hen bijna letterlijk de deurets betoverends, iedereen houdt ervan. Vaak zit de leerstof er ook gewoon in. Ik geefoed moet kunnen brengen.» En daarvoor geeft Langley enkele tips:ast is voor je klas en hou het kort en simpel, zeker bij jongere kinderen.t je leerlingen, zo volg je hun aandacht en kan je altijd het verhaal wat aanpassen aan

spiegel, in het bijzijn van je hond of vraag enkele goeie, breeddenkende vrienden als

n vertellen, vraag een collega feedback te geven, luister naar andere vertellers entelfestivals bijvoorbeeld.naar het jaarlijks Internationaal Vertelfestival van Alden-Biesen. Meer info: www.alden-l

n leren tijdens de zomervakantie?»organiseert zelf geen zomertaalcursussen, stages of kampen en is daar ook niet voorn de Infolijn Onderwijs vindt u wel een overzicht van talencentra, compleet metontactpersoon. Het overzicht maakt een onderscheid tussen cursussen Nederlands buiten Vlaanderen, voor volwassenen en jongeren.ite van het departement Onderwijs. Scrollen naar onder en klikken op ‘Veel gesteldeere onderwijsvragen kwijt. Of bel de gratis infolijn Onderwijs: 0800 30203

elk verhaal vertelt u?▼

VastbenoemdQua werkuren en taakbelasting moeten mannen en vrouwen nauwelijks voor elkaaronderdoen. Docenten met een hoger verantwoordelijkheidsgevoel ervaren meer werkdruk.Assertieve docenten (die makkelijker nee kunnen zeggen) voelen zich minder belastdan gemiddeld. Dit zijn drie persoonlijke factoren in het verhaal van taakbelasting.Maar de vierde en belangrijkste is wel de leeftijd. Zo voelen 41- tot 50-jarigen zichduidelijk vaker overbelast dan min dertigers. Ze werken ook meer uren per week.Nochtans staan zij gemiddeld 4,5 uren minder voor de klas dan hun jonge collega’sen kost lesgeven hun minder voorbereidingstijd. Hun takenpakket is echter veel ge-varieerder en houdt meer verantwoordelijkheden in. Dat maakt het verschil. Ter ver-gelijking: bijna alle min dertigers uit het onderzoek staan vooral in onderwijs van ééncyclus, bezetten nauwelijks leidinggevende functies en slechts een minderheid neemter naast zijn onderwijsopdracht andere taken bij. Ze steken bijna al hun energie inlesgeven. Van de 41- tot 50-jarigen is twee procent departementshoofd, is elf procentactief in buitenschoolse activiteiten en geeft het merendeel les in onderwijs van tweecycli. Bovendien bevindt veertig procent van de docenten met coördinerende functieszich in deze leeftijdgroep. Nog in deze groep zijn de meeste leerkrachten vastbe-noemd, terwijl 99 procent van de min dertigers tijdelijk is aangesteld. Vastbenoem-den, zo stellen de onderzoekers vast, ervaren een hogere werkdruk dan tijdelijken.TaakinvullingOf de aard van het werk meespeelt? Wat men intuïtief aanvoelt, blijkt ook uit decijfers: docenten die vooral parallelvakken geven, zijn minder belast dan collega’sdie jaarlijks hun cursussen moeten herwerken of actualiseren. Lesgeven in nieuweprogramma’s stuwt zowel de taakbelasting als het aantal werkuren de hoogte in.Stagiairs begeleiden? Nog meer werkdruk. En hoe groter het aantal stagiairs, hoegroter de taakbelasting en het aantal werkuren. Onderzoeksactiviteiten betekenenvooral tijdelijk een gevoelige stijging van de werkdruk.

Taakbelasting in het hoger onderwijs:overal bewolkt tot regenachtig

TECHNOLOGISCHE OPVOEDING

Het babybox alarm51 klassen uit een veertigtal Vlaamse scholen kozen een uitdagend technisch pro-bleem en ontwierpen een technisch systeem om dat probleem op te lossen. Daarmeeleverden ze meteen hun bijdrage aan de wedstrijd Technologische Opvoeding voor deeerste graad van het secundair onderwijs. Dertien scholen overleefden een preselec-tie, vijf scholen vielen uiteindelijk in de prijzen. Hun vondsten: een simulator van eenevacuatiesysteem om treinrampen te voorkomen (TI Scheppers Wetteren), een baby-box-alarm met lichtsignaal en een zoemer als de baby uit de box probeert te klauteren(KTA Brasschaat), De Blauwe Blik Beloon Bak (wie lege drankblikjes wegwerpt ineen daartoe bestemde container/bak, krijgt een spaarmunt, waarmee je een plant ofvuilniszak kan winnen, vondst van De Wijnpers Leuven), een ‘slimme’ keukenkastvoor mensen die zich moeilijk kunnen bukken of rekken (Middenschool Meeuwen) eneen fietslicht met oplaadbare zonnebatterijen en een lichtgevoelige schakelaar, datautomatisch aangaat in het donker (SIBA Aarschot). De wedstrijd maakt deel uit vanhet project Engineering the Future, een reeks wedstrijden en activiteiten die meerjongeren warm moeten maken voor een technologisch beroep. Het is een organisatievan Agoria-Vlaanderen, Febeltex en Technopolis in samenwerking met Vacature enwordt ondersteund door de vier onderwijsnetten.

www.technopolis.be De dertien preselecties in tekst en beeld.

SINGAPORE

SMS tegen spijbelenEen secundaire school in Singapore heeft er wat op gevonden om snel contact op te nemenmet de ouders van afwezige leerlingen. Ze stuurt ze een SMS-berichtje. Op die manier weetde school voor tien uur ‘s morgens of een leerling ziek is, spijbelt of om een andere redenniet op school is. In Singapore lopen zeven ouders op tien met een gsm rond.

Een kr

OngezondWelke studiegebieden maken de taak van hogeschoolleerkrachten moeilijker en welkeniet? In Onderwijs, Gezondheidszorg en Toegepaste Taalkunde is het vijf voor twaalf.In Onderwijs blijkt vooral de combinatie lesgeven-stagebegeleiding, gekoppeld aanonvoldoende omkadering en de moeilijke realisatie van nieuwe opdrachten, een hardenoot om te kraken. Leerkrachten in Gezondheidszorg signaleren een tekort aan mid-delen door krimpende studentenaantallen enerzijds en ‘culturele’ botsingen binnengrote en heterogene gefusioneerde hogescholen anderzijds. Departementen binnenhet studiegebied Sociaal-Agogisch Werk combineren een iets minder hoge taakbe-lasting met een vrij grote dynamiek. In Handelswetenschappen en Bedrijfskunde,Industriële Wetenschappen en Technologie ligt de onderwijstijd dan weer heel hoog.In het studiegebied Toegepaste Taalkunde zorgt vooral het dalende studentenaantalvoor steeds grotere onderwijsopdrachten en dito belasting.Grens bereiktIn de ene hogeschool staat de barometer van taakbelasting hoger dan in andere,maar overal staat hij op bewolkt tot regenachtig. De gevolgen van het steeds geva-rieerder takenpakket in hoger onderwijs worden onderschat, zo besluiten de onder-zoekers, voor een groot aantal leerkrachten is de grens bereikt.

Onderzoek betreffende de taakbelasting van het onderwijzend personeel inde Vlaamse Hogescholen, C. Smolders, J. Velghe en A. Verstraete. Studie in opdrachtvan het departement Onderwijs en de VLHORA, uitgevoerd door het departement Handels-wetenschappen en Bestuurskunde, Hogeschool Gent - Voskenslaan 270 - 9000 Gent – tel09-242 42 42 – fax 09-243 87 78 - habe@hogent.be. Een samenvatting van het onderzoekvindt u op http://habe.hogent.be/habe/Onderzoek/conclusies_project_taakbelasting.htm

KLASSE NR.116 45

AFVAL

In de ban van de kringBent u aan de jaarlijkse uitmestbeurt toe? Staat de afvalcontainer klaar voor versle-ten meubilair, praktijktoestellen, computerschermen? De brochure ‘In de ban vande kring’ biedt u een afvalstappenplan aan:1. Voor u die oude kast dumpt, stel u de vraag of ze echt weg moet. Kan niemand

ze nog gebruiken?2. Is het televisietoestel stuk? Misschien loont het de moeite het te laten herstellen.3. Als u verouderde landkaarten toch weggooit, dan is de kans groot dat ouders,

familieleden of kennissen er belangstelling voor hebben.4. Zijn de stoelen nog in goede staat maar om een of andere reden onbruikbaar, trek

ermee naar de tweedehandswinkel of de rommelmarkt. Of verkoop ze via eenadvertentie.

5. Moet de mooie maar te klein geworden kapstok snel de deur uit (‘geen tijd om teverkopen’), bel dan het kringloopcentrum in uw buurt, die komt hem gratis ophalen.

6. Of misschien is er een OCMW in de buurt die de gordijnen wil overnemen. Ofeen andere dienst of organisatie?

7. Als het echt om afval gaat, respecteer dan de scheidingsregels: papier, plastic,blik, gft enz. verdienen hun eigen afvalhoop.

Wat u in een kringloopcentrum kwijt kan en wat zo’n centrum doet, kan u lezen in debrochure In de ban van de kring van de Stichting Leefmilieu. Daarin ook eenoverzicht van de kringloopcentra in Vlaanderen, met alle adresgegevens. Bestel uwgratis brochure bij de Vlaamse Infolijn – tel 0800-30201.

ingloop voor uw oudebanken

▼

BELONEN EN BESTRAFFEN

«DAT HEEFT HIJ VERDIEND»

Met de handen op het hoofd in de vuilnisbak. Eennul voor dagelijks werk omdat een leerling zijnhuistaak niet tijdig inlevert. Een herexamen om-dat een leerling niet echt ‘past’ in de school.Opvoeden is eisen stellen, praten en luisteren,aanmoedigen, voordoen, straffen, bevestigen,ondersteunen, belonen. Leerkrachten scheppendaarvoor een pedagogisch klimaat. Ze be-palen (samen met de leerlingen) grenzenvoor wat kan en niet kan. Die grenzenheeft elke leerling nodig om zich te ont-wikkelen, om te weten wat gewenst enongewenst gedrag is.

46 KLASSE NR.116

Regels roepen niet noodzakelijk de behoefte op om ze te overtre-den. Wel om ze af te spreken. Dat hoort bij opvoeden.

Straffen en beloningen helpen leerlingenzich aan regels en afspraken aan tepassen. Ze stellen de leerlingen mee-verantwoordelijk voor hun gedrag. Maarsoms legt straf enkel onkunde of on-begrip bloot. Een signaal dat er tus-sen de leerkracht en de leerling watis vastgelopen.

In het meinummer van hun Klasse lazen ouders een bijdrage van De Eerste Lijnover belonen en straffen. Hoe kunnen ouders zinvol belonen en straffen? Watkunnen ze van de school verwachten en wat doen ze als hun kind met stevig wat

strafwerk van school thuis komt? Meer over straffen en belonen kan u vinden inuw eigen map De Eerste Lijn en op de internetsite van Klasse: www.klasse.be/dossier/belonen_en_straffen

BELONEN: AANDACHT VOOR WAT GOED GAAT

Het is voor leerkrachten makkelijker om straffen te verzinnen dan goede belonin-gen. Je kan beloningen in drie groepen opdelen:- Materiële beloningen zijn tastbare dingen: snoep of een boek- Activiteitsbeloningen. Leerlingen doen graag iets samen met de klas: opuitstap, naar de film. Dat hoeft niet altijd spectaculair te zijn (een onverwacht

klasgesprek bijvoorbeeld), maar het verbetert wel de klasgeest en het groepsgevoel.- Sociale beloningen: hebben te maken met lof («Goed gedaan»), aandacht,vriendelijk zijn, een schouderklop of knipoog. Zij vormen de belangrijkste belonin-gen. Positieve feedback heeft meer invloed dan een goed cijfer. Wie waarderingkrijgt, gaat geloven in zichzelf en werkt aan een nauwe band.

[Goede beloning: 7 aandachtspunten]

Waar hou je rekening mee als je leerlingen beloont?[1] Wat je belooft, moet je doen. Als u na bepaald gewenst gedrag een

beloning hebt beloofd, moet die er ook komen.[2] Beloon niet altijd na élk gewenst gedrag. Belonen wordt niet meer interes-

sant, of leerlingen gaan een steeds grotere beloning eisen.[3] Een verrassende beloning heeft een grotere waarde dan een voorspelbare.

Zorg voor voldoende afwisseling.

[4] Een beloning werkt het best als ze nauw aansluit bij het gedrag. Stel uwbeloning niet uit.

[5] Een beloning moet ook voor de leerling de betekenis van een beloninghebben. Kies ze af en toe ook samen.

[6] Het is beter vaak te belonen dan groots te belonen.[7] Een straf kwijtschelden of verminderen is ook een beloning. Doe dat niet

te vaak, anders verliest straf haar invloed.

STRAFFEN: GEDRAG VERANDEREN

Straffen is per definitie onaangenaam. We moeten er dus zorgvuldig mee omgaan.- Fysieke straffen (slaan bv.) zijn uitgesloten. Geen enkele opvoeder (ouder,leerkracht…) mag ooit een kind pijn doen.- Activiteitsstraffen verbieden aangename bezigheden (geen videofragmentbekijken) of leggen onaangename bezigheden op (straf schrijven, op de gang gaan

staan). Op school zijn het vaak gebruikte straffen.- Sociale en psychologische straffen als iemand bespotten, verwijten maken,negeren, de neus ophalen, bekritiseren… doen leerlingen vaak véél meer pijn danfysieke straffen. Wie respect heeft voor leerlingen, doet dat niet.

[Goede straf: 13 aandachtspunten]

Straffen dienen niet om te tonen dat u boos bent. Goede straf wil ongewenst gedragafleren, fouten herstellen. Ze helpt kinderen zich mee verantwoordelijk te voelenvoor hun gedrag. Dertien aandachtspunten:[1] Geef geen straf op het moment dat u erg boos bent. Zeg dat u boos bent en

dat de straf nog volgt. Bedenk een straf als u wat rustiger bent.[2] Weet de leerling voldoende wat u van hem verwacht? Vertel waarom zijn

gedrag niet gepast is.[3] Straf kan niet de eerste strategie zijn om ongewenst gedrag af te leren. Met

aanmoedigen en stapsgewijs aanleren kan je ook resultaat bereiken.[4] Een straf moet ook écht een straf zijn voor uw leerling. Hij mag het niet

weglachen.[5] Ongewenst gedrag neemt toe als je nu eens niet en dan weer wel straft. Wees

consequent.[6] Bestraf enkel het gedrag van leerlingen («Dit had je beter niet gedaan»), nooit

de persoon («Je deugt niet»).

[7] Spreek een strafmaatregel op voorhand af. Regels en afspraken staan ondub-belzinnig in het school- of klasreglement. Iedereen (ouders, leerkrachten,leerlingen) kent ze.

[8] Een straf moet zinvol zijn. Ze moet iets te maken hebben met het foute gedrag(Wie de klas heeft vuil gemaakt, maakt ze ook weer proper).

[9] Een aangekondigde of afgesproken straf moet ook worden uitgevoerd.Anders heeft straf geen effect.

[10] Dreig niet met straffen die onuitvoerbaar zijn («Je komt hier niet meerbinnen»).

[11] Wees mild. Een straf moet niet erger zijn dan nodig.[12] De straf moet snel volgen op het ongewenst gedrag. Hoe sneller, hoe groter

het effect.[13] Elke straf heeft ook een einde. Leerkrachten komen te vaak terug op een fout.

Vergiffenis moet mogelijk zijn.

Binnen zonderbellenEen selectie uit lezersbrie-ven, faxen, e-mails en reac-ties via internet vindt u opdeze pagina’s. Naamlozebrieven of manifesten ko-men er niet in. De redactieis niet verantwoordelijk voorde inhoud van de brieven.Schrijf a.u.b. korte brievenvan maximum 25 regels.Wat te lang is, moeten weinkorten. Vermeld uw naamen adres. Enkel uitzonder-lijk op gemotiveerd verzoeklaten we die weg. We kun-nen eventueel brieven door-sturen naar betrokken af-delingen voor een deskun-dig antwoord.Klasse publiceert ook brie-ven die de redactie berei-ken via Klasse voor Oudersen Maks! (Klasse voor Jon-geren). Kan voor iedereeninteressant zijn.U vindt elke dag véélmeer brieven opwww.klasse.be/kvl/116/47-aKlasse (Dialoog) – Koning AlbertII-laan 15 – 1210 Brussel - fax 02-553 96 85 - info@klasse.be

Dialoog

Ziektedagenn Ik ben reeds meer dan 25 jaar vastbenoemd leraarLO in het gemeenschapsonderwijs en ben reedsenkele maanden noodgedwongen in ziekteverlof,o.m. omwille van hevige rugklachten. Begin dit jaarstuurde ik een brief naar het departement met debedoeling te vernemen op hoeveel bezoldigde ziek-tedagen ik nog een beroep kan doen.Groot was echter mijn verbazing toen ik in hetantwoord las dat «deze informatie in de huidigestand van het dossier niet kan worden meegedeeld»en dat «deze informatie enkel kan worden verstrektop het ogenblik dat het krediet dreigt te wordenuitgeput».Als reden haalt men misbruiken aan van sommigeinstellingen die hun personeel aanmoedigen om ditziekteverlof op te gebruiken. Het lijkt mij wel zeervreemd dat een leerkracht - omwille van door instel-lingen begane misbruiken - het recht wordt ontno-men om kennis te nemen van elementen die deeluitmaken van zijn eigen dossier.M.i. dienen misbruiken niet te worden bestredendoor het achterhouden van informatie uit het dos-sier t.a.v. de betrokkene zelf, maar door een (slui-tend) controlesysteem. Afgaande op het aantal be-zoeken dat ik van de controlearts reeds kreeg, meenik te kunnen besluiten dat er wel degelijk een goedcontrolesysteem bestaat…Leerkracht - naam en adres bekend

Gedetacheerd leerkrachtn Er staan regelmatig vacatures in jullie blad, voorfuncties die me erg interesseren: lesgeven in hetbuitenland, functies bij jullie blad, in onderwijs alge-meen… Ik sta regelmatig te popelen om op zulkevacatures in te gaan, maar stoot telkens op de eerstevereiste: je moet vastbenoemd zijn!Nu lijkt me dat een tegenstrijdigheid. Het zijnimmers vaak juist de niet-benoemde leerkrachtendie relatief jong en geïnteresseerd zijn, en in demeeste gevallen ook betrekkelijk ongebonden. Ver-der wil het feit dat je toevallig nog niet benoemdbent, niet noodzakelijk zeggen dat je geen ervaringhebt, of nog een groentje bent!Ik kan me voorstellen dat er selectiecriteria zijn,maar deze regel lijkt me een beetje discriminerend.Misschien mag hierover eens worden nagedacht?Veerle Gilissen - leerkracht - Hasselt

Privé of onderwijs (1)n Al van voor ik afstudeerde had ik een onderwijs-hart, maar de minder gunstige perspectieven in deonderwijswereld deden mij in de private sector be-landen. Acht jaar had ik met een hoger talendiplo-ma als administratief medewerker gewerkt toen iktwee jaar geleden dan toch definitief koos voor hetonderwijs. Nog altijd ga ik, net zoals de mensen dievoor jullie artikel in Klasse 114 werden ondervraagd,dagelijks met een flinke dosis optimisme en werklustnaar school.Ik heb niet zo erg te klagen over de verloning vaneen licentiaat in het onderwijs. Mijn netto-inkomenligt met name zo’n tien procent hoger t.o.v. dandat in de administratie. De geïnterviewden voeldenmeer stress en werkdruk bij hun vroegere werkge-ver. Ik heb daarentegen nog nooit zo sterk onderdruk gestaan als de voorbije twee jaar. Zestig urenper week werken zijn legio; vroeger waren er datveertig. De helft van mijn vakanties ben ik ook altijdaan het werk. Ik probeer dan achterstallige verbete-ringen te maken, nieuw lesmateriaal bijeen te sprok-

§

1

1© www.klasse.be/kvl/114/4 De wisselnemers - Tussen privé e

kelen, vakliteratuur te lezen, mij met de nieuwemedia beter vertrouwd te maken, excursies voor tebereiden…Ik vind dat leerkrachten, ook al hebben zij eenpedagogische taak, niet alle problemen van de we-reld op hun schouders moeten nemen Voor bepaal-de zaken (nemen we drugs) kan je gewoon nietzonder specialisten. Laten we ook niet vergeten datleerkrachten alsmaar minder respect genieten om-dat zij de voorbije jaren «het vol te laden muilezel-tje» zijn geworden. Heel wat collega’s geraken ge-demotiveerd en gedeprimeerd omwille van het tezware takenpakket. Onderwijsmensen zijn immersmeestal perfectionisten die door de brede taken-waaier er niet of nauwelijks toe komen om dedingen te organiseren zoals zij dat willen, om dekwaliteit te leveren die zij beogen.Leerkracht - naam en adres bekend - via e-mail

Privé of onderwijs (2)n Na 17 jaar deeltijds werken in het privé en 13 jaardeeltijds in het avondonderwijs (bijambt) besloot ikin september vorig jaar een jaar loopbaanonderbre-king aan te vragen en opnieuw fulltime mijn kans tewagen in het onderwijs. Lesgeven boeit me en ligtme en er was vraag naar leerkrachten. Bij navraagop het ministerie bleek dat ik mijn anciënniteit die ikopgebouwd had (13 jaar avondonderwijs) ook voormijn dagonderwijs zou krijgen. Groot was mijn ver-bazing toen bleek bij de betaling dat men die an-ciënniteit dan toch niet meekreeg in het dagonder-wijs. Blijkbaar zorgde de afschaffing van de combi-banen ervoor dat ik in het dagonderwijs met an-ciënniteit «nul» mocht starten. Bijgevolg word ik -als veertigjarige - voor deze uren evenveel betaaldals een beginnende twintigjarige. Is ervaring opge-bouwd in het avondonderwijs dan echt niet nuttig inhet dagonderwijs? Andere leerkrachten van mijnleeftijd worden wel behoorlijk betaald. Als meninderdaad de mobiliteit tussen onderwijs en be-drijfsleven wil versterken moet er ook iets gedaanworden aan het loon van hen die achterafnog terug wensen te keren naar het onderwijs.Want zeg nu zelf, wie wil voor 10.000 frank nettominder per maand nog een poging wagen om destap naar het onderwijs te zetten, met alle onzeker-heden die dit inhoudt?Peter Magerman - leerkracht - via e-mail

Privé of onderwijs (3)n Ik maakte de overstap van de bank naar de school.Wij hebben 4 kinderen, en 2 van onze kinderenzaten zonder leerkracht wegens ziekte. In de krantlas ik een artikel dat er een groot tekort was aanleerkrachten. Werken met kinderen zegt mij veelmeer dan dossiers nalatenschappen. Ik heb mijnvaste job wel moeten opzeggen, ik had liever verlofzonder wedde genomen. Een groot risico, want hetis toch financieel een grote stap achteruit.Ik ben heeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeel blij dat ik destap gezet heb. Ik sta voor een toffe klas die mij heelwat teruggeeft, en in de taakklas jubel ik even hardals de kinderen, wanneer ‘t één of ‘t ander hen lukt!In de bank werden we wel beloond met incentivesof opslag, maar nooit met een glunderend gezicht.Er werd ook weinig of geen rekening gehouden metje gezinssituatie, wanneer de verlofplanning aan deorde was , kreeg ik al de kriebels. Hopelijk kan ik inhet onderwijs ook de werkzekerheid terug vindendie ik had in de privé. Ik ben een tevreden mens.Marleen De Leeuw - leerkracht - via e-mail

KLASSE NR.116 47n onderwijs

(advertentie)

Uw vragenU zoekt informatie. Waar kanu terecht?- De Infolijn van het departe-ment Onderwijs is het eersteaanspreekpunt voor leerkrach-ten, ouders, leerlingen en stu-denten met vragen of proble-men rond onderwijs: bel hetGRATIS NUMMER 0800-30203(alle werkdagen van 9 tot 12.30u. en van 13.15 tot 17 u.). Ukan ook faxen naar 02-55396 55 of surfen naarwww.ond.vlaanderen.be/infolijn.Daar vindt u het antwoord opeen aantal veel gestelde vra-gen. Vanuit deze website kanu ook een e-mail sturen naarde Infolijn.- Op www.ond.vlaanderen.be/omzendbrieven enwww.ond.vlaanderen.be/wet-geving vindt u alle (recente)informatie over omzendbrievenen wetgeving.- Voor vragen over uw per-soonlijk dossier (b.v. overuw wedde) stapt u eerst hetbest naar het secretariaat vanuw eigen school. Eventueelzal de school contact opne-men met uw werkstation. Ukan ook zelf bellen via hetcentrale nummer tel 02-55386 11.- U vindt alle diensten op éénadres: departement Onder-wijs - Koning Albert II-laan 15- 1210 Brussel - tel 02-553 8611 (algemeen nummer).- 0800-30 201 is het nummervan de Vlaamse Infolijn. Ukan op dit gratis nummer te-recht, iedere werkdag van 9tot 19 u., voor informatie enpublicaties.

Privé of onderwijs (4)n Vorig jaar wisselde ik een deel van mijn job in hetonderwijs met de privé (reisbureaubediende). Opbeide plaatsen steek ik veel energie in mijn job. In deprivé rendeert de energie, in het onderwijs nauwe-lijks. Het is steeds herbeginnen (nieuwe leerplan-nen). Privé combineren met onderwijs heeft als voor-deel dat je de studenten heel wat praktische wijsheidkunt bijbrengen en daar hunkeren ze naar.Yvonne Van Eeckhoutte - leerkracht - via e-mail

Voorbewakingn Ik had graag gereageerd op de brief van een ouderin Dialoog met als Voorbewaking (Klasse 115). Ik benmet de ouder akkoord, als hij/zij betaalt voor opvang,dan moet die goed georganiseerd worden. Waar ikabsoluut niet mee akkoord ga is het feit dat zij het dejuf kwalijk neemt niet voor opvang te zorgen. Dieouder moet om 7.30 u. vertrekken naar zijn/haar werk.Dat wil dus zeggen dat die juf zijn/haar zoontje, tenlaatste om 7.30 u. aan haar deur krijgt (want wie laateen kleuter alleen thuis?). Als die ouder werkelijk denktdat het niet meer dan logisch is dat die juf dat moetdoen, dan zit die ouder met een serieuze denkfout.Vergeet niet: wij zijn leerkrachten. Wij zijn geen kinder-opvang. Als deze ouder dergelijke opvang wil, dat hij/zij dan beroep doet op onthaalmoeders, of de regulie-re opvangmogelijkheden. Verwacht niet dat de leer-krachten hiervoor in hun privétijd moeten opdraaien!Is het niet logisch dat buiten de schooluren de oudersmoeten zorgen voor een fijne, zorgeloze tijd?Peter Dams - leerkracht - Geel - via e-mail

Sociale promotien Mevrouw de minister, ik meen te verstaan uit uwbeleidsnota, dat ook u voorstander bent van onder-wijs dat niet vreemd is aan het veldwerk, het beroeps-leven, maar onderwijs dat een «spiegel» moet kun-nen zijn van het veldwerk, het beroepsleven. Omdatik als jong meisje door allerlei omstandigheden niet inde gelegenheid was om vroeger mijn graduaat tebehalen, heb ik dit op latere leeftijd via de mogelijk-heden van het Onderwijs voor Sociale Promotie welgedaan. Blijkt dat, momenteel met de nieuwe re-gelgeving, de waarde van dit diploma, om zelf les tekunnen geven in vakken waar ik tot op heden wel lesin geef, psychologie, orthopedagogie en groepsme-thodieken, niet wordt gehonoreerd. Met andere woorden:de sociale promotie staat mijn eigen sociale promotiein de weg. En mijn twintig jaren nuttige ervaring alsopvoeder-begeleider in de Bijzondere Jeugdzorg wordentot niets gereduceerd. Een voor mij totaal onbegrijp-bare en onaanvaardbare toestand. Mijn enig vooruit-zicht tot het behoud van mijn huidige onderwijsop-dracht is momenteel gebaseerd op het gegeven datde school niemand anders vindt voor deze lessen.Christel Verlackt - leerkracht - Wakkerzeel

Loonstudien Duizenden leerkrachten per jaar die er op 55 jaar debrui aan geven, en nog liever 17.000 fr. netto permaand minder willen verdienen dan nog langer methun voeten te laten spelen. Dan is er toch iets mis aandat zo aantrekkelijk beroep, niet? 10.000.000 fr.spenderen aan een onderzoek om dan te melden datmen in het onderwijs evenveel verdient als in de privé.Ge moet maar durven! De vele collega’s die voor42.000 fr. voor de klas staan zullen hun wenkbrau-wen eens fronsen vrees ik. Tot in de jaren 80, toener nog 8 comités minder waren per school, en toen ernog 10 omzendbrieven per dag minder diendengelezen, toen was les geven nog plezierig en aange-naam. Nu hebben ze nog een pamper aan als ze aleen comité moeten vormen, en dit allemaal om

©

2

©

3

§

1

1© klasse.be/kvl/115/39 Dialoog - Voorbewaking2© www.klasse.be/kvl/113/10 Drugbeleid - Cannabis op school

sommige volwassenen te plezieren. Een leerlingen-raad in de lagere school a.u.b.Voor wanneer eenkleuter- en peuterraad?En nog iets - maar dat zal wel minder belangrijk zijnzeker - tot in diezelfde jaren 80 waren er veel minderzittenblijvers in de basisschool dan nu. En geloof mevrij, er werd toen ook al gedifferentieerd en gereme-dieerd, alleen, die woorden stonden toen nog niet inde dikke Van Dale. Laat de leerkrachten zich terugvoor 100 procent met de leerlingen bezig houdenaub i.p.v. voor 90 procent met karrenvrachten papier,en het onderwijs zal dan wel terug op het peil komenvan vroeger, want nu boeren we echt achteruit, hoor.Ge moet een ezel zijn om dat niet te zien!Alfons De Backer - leerkracht TBS 55+ - Dendermonde

Drugsn Hier en daar vind ik in KLASSE cijfers terug; welnu,met alle respect voor de noeste arbeid van de VAD enco.: in de actuele situatie zijn álle prevalentiecijfersabsoluut onbetrouwbaar. Dit is een gekend gegevenin darknumber-studies, die inzake drugs maar al tegraag vergeten worden! Zo zijn de school-enquêtesabsoluut slechte methoden om iets te weten te komenover druggebruik bij scholieren, en al helemaal niet teveralgemenen naar «alle jongeren». Algemeen ge-steld kan je onmogelijk een idee krijgen over de om-vang en de spreiding van het druggebruik, zolang datdruggebruik strafbaar en dus vooral «onzichtbaar»blijft. De enige empirische data die je kan verzamelenzijn gegevens over de geregistreerde gebruikers (maarje kan nooit achterhalen wat de proportionele repre-sentativiteit is) in hulpverleningssettings of politionelesettings en de aard van het gebruik (via langdurigeparticiperende observaties). Bovendien is het evenzeereen mythe dat «druggebruik» iets van «jongeren» is.De geregistreerde druggebruikers blijken wereldwijdvooral volwassenen te zijn (in mijn doctoraatsonder-zoek vond ik een gemiddelde waarde van 27 jaar, watovereenkomt met buitenlandse studies). De modaledruggebruiker (voor zover die bestaat) is dan ook eenvolwassene, geen jongere!Dr. Jean Blanquart - vrij medewerker VUB - Brussel - via e-mail

Eén taal in Europan Met veel belangstelling las ik op p. 13 van Klasse114 het artikel Eén taal in Europa. Enkele opmerkin-gen graag.1. Uit onderzoek is gebleken dat de kennis en beheer-singsgraad van vreemde talen die mensen zichzelftoedichten schromelijk overdreven zijn. Wie bij laat-stejaars een klassengesprek uitlokt in de vreemdetalen die ze zogezegd vrij goed onder de knie heb-ben, stelt telkens weer vast hoe rudimentair de be-heersing is en hoe enorm de spreekangst. Maar,aangezien niemand graag gezichtsverlies lijdt, is En-gels de meest gesproken vreemde taal in Europa,zoals Klasse schrijft.2. Mochten de Europese burgers tijdens hun studiesgeïnformeerd worden over de vele voordelen die eenrelatief gemakkelijk en in alle opzichten neutrale taal alsEsperanto biedt en mocht die taal in ons onderwijs overdezelfde faciliteiten beschikken als de andere vreemdetalen, dan zou bijna de helft van de Europese burgersniet meer de mening toegedaan zijn, dat de uitbreidingvan de Europese Unie niet mag leiden tot invoeren vaneen gemeenschappelijke taal, integendeel. Ze zoudenzich wel uitspreken tegen een nationale taal als Europe-se voertaal. Omdat ze beter zouden weten.P.S. Tegen het Esperanto bestaan vele vooroordelen,terwijl de taal een eerlijke kans verdient als tweede taalvan alle Europeanen en omwille van haar propedeu-tische waarde bij het huidige vreemdetalenonderwijs.Bert Boon - leerkracht - Tienen

KLASSE NR.109 493© www.klasse.be/kvl/114/10-9 Eén taal in Europa -

Europees Jaar van de Talen

50 KLASSE NR.116

Volgende week inKLASSE VOOR OUDERS

(rond 6 juni op school en vanaf 5 juni op www.klasse.be)

62 scheurtips voor een leuke vakantieHet vijftigste nummer van Klasse voor Ouders heeft een korte broekaangetrokken. Met dit scheurb(r)oekje kiezen ouders resoluut voorde andere vakantie. De overkant van de verveling, de achterkantvan het geeuwende gezeur, de ommezijde van het eeuwige gelijk.Negen weken lang, 62 dagen. Voor veel ouders een lange tijd. Zemoeten zorgen voor opvang (help!) en willen de vrije dagen methun kroost zo zinvol mogelijk opvullen. Vakantiestress is nooitveraf. Je zou nog vergeten dat het vakantie is.Met de 62 tips gaat Klasse voor Ouders niet voor het duur betaaldplezier. We zoeken het kortbij: tussen de vier muren van dehuiskamer, in een stilte- of regendag, de tegels van de badkamer,het gekras van win-for-life, de kookpotten in de keuken, de ruimtein ons hoofd, het kleine geluk. Het vijftigste nummer van Klassevoor Ouders zoekt samen met 701.000 gezinnen naar het verras-sende, het grappige, het leerrijke. Het blad daagt gezinnen uit,helpt elkaar te ontdekken, toont de weg naar nieuwe ervaringenom de hoek. Zo wordt de grote vakantie geen scheur in de kalender,maar een brug naar het volgend schooljaar.

Tip: Bekijk het nummer samen met de kinderen in de klas. Laat zeeen top drie maken van hun favoriete tips. Vraag hen thuis devakantiekalender samen met hun ouders in de keuken op tehangen.

50 KLASSE NR.116

Klasse opINTERNET

(elke dag nieuws)

Socrates en de praatbarakZin in een virtuele discussie? Of wil u gewoon uw mening kwijt?Vanaf vandaag staat het Klasse forum volledig open voor uw opinie.Stap binnen in de discussiezalen. Dit is de thema-toptien:

1. De taal van de leerkracht: Voor meer kinderen en jongeren danmen denkt is de schooltaal een vreemde taal. Zijn we ons daarvanvoldoende bewust? Hoe kunnen leerkrachten, maar ook ouders,daarop inspelen?

2. Filosofie op school: In de Franse Gemeenschap staat het voorde deur: vergelijkende godsdienstwetenschappen of cultuurfiloso-fie als alternatief voor godsdienst en zedenleer bijvoorbeeld. Oferaan toegevoegd. Uw opinie?

3. Hoogbegaafd: Twee kinderen op vijftig zijn hoogbegaafd, gemid-deld één per klas dus. Hoe vergaat het hen in ons onderwijs? Kennenze problemen? Moeten er scholen voor hoogbegaafden komen?

4. Loon naar werk: Leerkrachten krijgen jaarlijks een interne (doorde directeur) en externe (door een onderwijskundige) evaluatie. Deresultaten van leerlingen worden mee in rekening gebracht. Wieeen goed rapport heeft, krijgt een fikse loonsverhoging. Wat vindtu van dit systeem, dat over het Kanaal wordt ingevoerd?

5. Netten en koepels: Het Vlaamse onderwijslandschap is inge-deeld in netten en koepels. De laatste jaren gaan geregeld stemmenop om daar komaf mee te maken? Wat is uw opinie?

6. Onderwijs maakt ongelijk: Uit nieuw onderzoek blijkt datkinderen uit sociaal zwakkere milieus in het onderwijs minderkansen krijgen. “Het gewoon lager onderwijs neemt de verant-woordelijkheid voor deze kinderen niet op zich of kan die nietnemen”, zeggen de onderzoekers. En wat is uw mening?

7. Roken op school: Wie heeft interesse in brainstromen rondpreventief en interventief optreden in verband met roken op school?Rokers en de rokersomgeving blijven ziek in hetzelfde bedje : dit isalthans de indruk. Wie spreekt dit met concrete info tegen?

8. Schooluniform: Zolang het schooluniform bestaat, is er discus-sie over het plus en min ervan. Zullen we dit onderwerp deze maandafronden? Daarom graag uw mening: schooluniform of niet?

9. Vakantiewerk: Kan een directie leerkrachten verplichten tijdensde vakantie te komen werken?

10. Agressie: Eén op vijf Vlaamse moeders van jongens tussen vieren zeven jaar meldt dat hun kind geregeld spullen van anderekinderen vernielt. Eén op drie heeft geregeld een driftbui, liegt enbedriegt. Meisjes zouden veel braver zijn. Welk agressief gedragvertoont uw kind (soms)? Wat is daar volgens u de oorzaak van enwat doet u eraan?

www.klasse.be/forum

Prettige vakantie!Dit is de laatste Klasse van het schooljaar. De redactie

wenst u een prettige, welverdiende vakantie. Driemaanden lang ontmoeten we elkaar wel op

www.klasse.be. Met dagelijks nieuws, tips, discussie,beeldreportages, verrassingen en ideeën. En misschien

uw vakantiegroeten in het gastenboek?

www.klasse.beOntdek elke dag opnieuw de verrassende wereld van

Klasse op internet.

(advertentie)

Afgiftekantoor Gent XMinisterie van de Vlaamse GemeenschapRedactie KLASSEKoning Albert II-laan 151210 Brussel

TIJDSCHRIFTverschijnt maandelijks(behalve in juli en augustus)

België – Belgique

PB/PP3/9156

FEEST IN EENMUSEUMZONDER

DAKKlasse voor Ouders…is een gratis blad voor alle ouders van kinderen in de kleuterschool tot en met deeerste graad secundair onderwijs

…slaat een brug tussen thuis en school

…ondersteunt ouders in hun eerstelijnsfunctie (pesten, drugs, agressie,faalangst…)

…bevestigt ouders als beste preventiewerker (hoe voorkom je proble-men?)

…stimuleert ouders om hun verantwoordelijkheid te nemen (thuis, opschool, in de maatschappij)

…toont de weg van het netwerk (infopunten, zelfhulpgroepen…)

…toont respect en waardering voor de leerkrachten (goede voorbeelden

…gunt ouders een blik op wat achter de school-poort gebeurt

…brengt maandelijks honderden gezinnen naarmusea, natuurreservaten, theaters, concertzalen, culturelecentra….

…stimuleert ouders om mee te doen en mee tedenken op school (computervaders, leesmoeder,participatie- of schoolraad, oudercomité…)

Klasse voor Ouders bestaat nu vijf jaar. Het blad is een groot succes:Haast alle scholen verdelen het. Goed voor 701.000 exemplaren.Ouders willen het beste voor hun kinderen. Met vallen en opstaanzoeken ze hun weg. Ook op school. Tussen zulke ouders voeltKlasse voor Ouders zich goed. Niet als een kant-en-klare maaltijd,maar als een tafel vol ingrediënten. Klasse voor Ouders is dehuisgenoot geworden van vele ouders.Dat Klasse voor Ouders nu een kroontje draagt is ook te danken aanduizenden directeurs, administratieve medewerkers en leerkrachtendie het blad elke maand enthousiast uitdelen. Bedankt daarvoor.

Op zondag 24 juni (10 – 17 u.) zijn ouders en leraars samen met hunkinderen welkom op het verjaardagsfeest van Klasse voor Ouders:gratis rondleidingen, een zoektocht (win een gezinsreis naar Dis-neyland), animatie… Zeg met hoeveel personen u wil komen en ukrijgt uw VIP-pas in de bus. Stimuleer ook uw leerlingen en hunouders om te komen. Het wordt een toffe dag.Stuur vóór 5 juni een kaartje naar Klasse voor Ouders (Feest) – Ko-ning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel.