Maandblad voor Onderwijsin Vlaanderen

Nr.113 • Maart 2001 www.klasse.be

© De No-No-Generatie

© Het spiegelpaleis van onderwijs

© Slapen in de klasGRAT

IS N

AAR

ISTA

NBUL

© De No-No-Generatie

© Het spiegelpaleis van onderwijs

© Slapen in de klas

(advertentie)

✌

DOLLE DOTTERSGroot geworden met dot.com-re-clame die ze via sms-jes op hungsm ondersteunen tot ze er eenpunt.hoofd van krijgen. De Pas-se-Partout generatie die weomwille van hun flexibiliteit in hete-mail tijdperk, naar de middel-eeuwse scholastieken, de nieu-we e-lastieken kunnen noemen.Jeuro’s die geen frank en geengrenzen meer zullen kennen. No-No’s drijvend op hun no nonsenselevenshouding: eerst bambam endan bloembloem. Zij zijn de eerstekinderen van de post-modernis-ten. Naar het favoriete middel waarmeeze met hun ouders communiceren,zou je hen even goed de post-it-generatie kunnen noemen. Ofde PS-jongeren, nu ouders hunkinderen ook als een vervelendevoetnoot bekijken, een post-scrip-tum aan het einde van een drukkedag. De EE-Kids in éénouder- enéénkindergezinnen: Enige Erfge-namen van het gezinsvermogen.De Nieuwe Nestkevers die nietmeer het huis uit willen. Afge-korte kinderen, bigbrotherfuckers,dolle dotters, trainspotters. Hok-jes, meningen en vooroordelen zat.Ze zijn nochtans niet voor één gatof onder één hoed te vangen: dejeugd van tegenwoordig. In uwhanden bevelen we hun geest.

Maandblad voor Onderwijsin VlaanderenUitgegeven door het ministerievan de Vlaamse Gemeenschapdepartement Onderwijs

Nr.113 • Maart 2001

Hoofdredacteur Leo BormansProductcoördinator Diana De CaluwéEindredacteur Gaby De MoorRedactie Veerle Devos, Wim De Jonge,Jan T’Sas, Dirk Vander Beken, Michel VanLaere, Bavo WoutersRedactiesecretaris Patrick De BusscherSecretariaat Anny Lecocq, Veerle DeSmet, Nadine De Cuyper

Foto’s Luc Daelemans, Guy Kokken, SvenSchoukens, Kris MouchaersCartoons CampVormgeving Artefact

Verantw. uitgever Georges Monard,Hendrik Consciencegebouw, 1210 Brussel

Abonnement (10x per jaar): 990␣ fr.Alle Vlaamse leerkrachten, PMS-medewerkers enz. (van elk net en van elkniveau) krijgen KLASSE gratis.Adreswijzigingen uitsluitend regelen via deeigen schooladministratie.

Er is ook een Klasse voor Ouders (t.e.m.tweede jaar secundair onderwijs) en eenKlasse voor Jongeren (van het derde tot hetzevende jaar secundair onderwijs) voorscholen die dat wensen.

KLASSE, Koning Albert II-laan 15, 1210BrusselTel. redactie 02-553 96 86Tel. coördinatie 02-553 96 94Tel. abonnementen 02-553 96 84Tel. publiciteit 02-553 96 94Tel. KLASSE voor Ouders 02-553 96 90Tel. KLASSE voor Jongeren 02-553 96 92Telefax 02-553 96 85E-mail info@klasse.beURL www.klasse.be

KLASSE NR.113 3

IN DIT NUMMER

De No-No-Generatie 4-9Voor drie op vier Vlaamse jongeren is de school géén verschrikking. In de media(en bij de slager op de hoek) klinkt het soms heel anders. Wat denken ze echtover school, gezin, werk, vrije tijd en samenleving? Hoe tegen-waardig is dejeugd van tegenwoordig? Een onderzoek. http://www.klasse.be/kvl/113/6

Seks, drugs en jokers 10-14Eerst blablabla en dan boemboemboem. Doen de scholen mee aan decampagne «Veilig Genieten»? Mag cannabis weldra ook op school? En wat iseen Jokersbeurs nu weer? Vijf pagina’s journaal. http://www.klasse.be/kvl/113/10

Verover Alden Biesen 15-29Eén van de allermooiste waterburchten van Europa ligt in Bilzen. Ze heeftbovendien een grote uitstraling voor Europese onderwijsprogramma’s. Klas-se opent de poorten van Alden Biesen. http://www.klasse.be/kvl/113/15

Roddelen of communiceren? 31Als er op school over collega’s, ouders, leerlingen of directie wordt gespro-ken, zou u dat dan roddelen of communiceren noemen? Hoe communicatiefis de sfeer op uw school? Doe de test. http://www.klasse.be/kvl/113/31

Smileys, aanvinklijsten en radarkaarten 34-35Yannick voert op de pc een laatste controle uit, Evy monteert de rakel en vinkthaar checklist aan. Hun school heeft zelfmanagement en zelfevaluatieingevoerd. Een reportage. http://www.klasse.be/kvl/113/34

Het spiegelpaleis van onderwijs 36-37Vorig jaar lichtte de onderwijsinspectie meer dan driehonderd scholen door.Waar zitten de positieve signalen en waar schuilen de pijnpunten? Hetrapport van de school. http://www.klasse.be/kvl/113/36

Veilig voedsel, vuile handen 38-39Niet één leerling op tien wast op school zijn handen. Een kwart drinkt uitandermans glas. Nu de gekke koeien oprukken zou een mens denken datjongeren wakkerder liggen van voedselveiligheid. Klopt dat? Exclusief onder-zoek. http://www.klasse.be/kvl/113/38

Kinderen slapen minder 40-41Het is niet de eerste keer dat een leerling slapend van zijn stoel valt. Dat ligtniet altijd aan de leerstof of de leraar. Kinderen slapen thuis minder danvroeger. De onderzoekers stonden er met de chrono naast.

http://www.klasse.be/kvl/113/40

Leerkrachten benadelen meisjes 42De leerkrachten vinden zelf dat ze jongens en meisjes in de klas gelijkbehandelen. Ze dwalen. Jongens krijgen meer aandacht en stimulans, meeren andere vragen enz. Meestal onbewust maar wel pech voor de meisjes.

http://www.klasse.be/kvl/113/42

Extra: Het verslag van de inspectieOmdat u als eerste recht hebt op het jaarverslag van de schooldoorlichtingen,vinden leerkrachten basisonderwijs en secundair onderwijs bij deze Klasseeen aparte bijlage. Opdracht: neem uw rode pen en duid in het verslag tienaandachtspunten aan voor uzelf, uw school en (waarom niet?) voor deinspectie.

En ook: Mensen met Klasse p. 32-33 / Brieven p. 43-45 / Tips bij denieuwe MAKS! en Klasse voor Ouders p. 46

Win uw reisnaar Istanbul.Breek de code.

p. 32-33

De meisjes hebbenpech. p. 42

Elke dag het meestrecente nieuws overopvoeding en onder-wijs: www.klasse.be

«Ik was 20 in 2002».Wat denken de jonge-ren van nu? Vizier p.4

Eerst blablabla en danboemboemboem?p. 10-14

4 KLASSE NR.113

VIZIER

De Vlaamse jongeren:De Vlaamse jongeren:

Hoe ouder ze worden, hoe minder graag ze naarschool gaan, hoe lastiger ze worden, hoe min-der ze doen… Gekende commentaren in deleraarskamer, zegt u. Maar balen Vlaamse jon-geren echt van de school? Nieuw, grootschaligonderzoek is formeel: drie kwart van de Vlaamsejongeren vindt de school geen verschrikking. Demeeste jongeren voelen zich matig tot heel goedop school, weten wat ze (aan)kunnen, komengoed overeen met hun leerkrachten en zettenzich redelijk in. Ze zorgen zelden voor grote pro-blemen.Toch zijn er leerlingen die er maar bekaaid uitko-men: zij voelen zich slecht in de klas, twijfelenaan hun kunnen, zijn leerkrachten liever kwijt danrijk en laten thuis hun boekentas dicht. Ze vor-men het levende bewijs dat leerkrachten geenfiguren zijn waar leerlingen zich aan spiegelenen ook niet als leerlingbegeleiders in de ruime

zin worden ervaren. Maar wie zijn die jongeren?Wié voelt zich minder goed op school?

Dolle dotters«Meisjes gaan liever naar school, zetten zich meer in,vertonen minder probleemgedrag. Ze scoren op bijnaalle fronten beter dan jongens. Alleen over hun ei-gen capaciteiten zijn ze minder positief dan jongens.»Dat antwoordt prof. Jan Van Damme van deKULeuven, een van de onderzoekers. «Dan is er deknik tussen de eerste graad secundair onderwijs ende bovenbouw. Leerlingen van de eerste graad voe-len zich beter op school, weten beter wat ze(aan)kunnen, het klikt beter met hun leerkrachten enze zetten zich meer in dan de oudere leerlingen. Voortsbekijken leerlingen van het algemeen secundair (ASO)het schoolleven en hun eigen capaciteiten meestalpositiever dan leerlingen van het beroepssecundaironderwijs (BSO). Ten slotte zien we ook dat leerlin-

De nieuwe e-lastiekvan het e-mailtijdperk

no nonsenseno nonsense

gen die herhaaldelijk zittenblijven, meer probleem-gedrag vertonen. Eén keer zittenblijven of van schoolveranderen maakt zo’n verschil niet. Zelfs vanonderwijsvorm veranderen maakt niets uit, integen-deel. Wie afstroomt, gaat zijn eigen capaciteiten zelfshoger inschatten. De leerling vergelijkt zich met zijnnieuwe medeleerlingen, die in de regel een mindersterke groep vormen dan zijn vorige klasgenoten.»

Afgekorte kinderenHoe goed leerlingen zich voelen op school, hangtsamen met hun sociale relaties aldaar. Eenzaam-heid of een grote vriendenkring bepalen mee ofjongeren zich goed voelen of niet. Hoe meer ge-voelens van eenzaamheid én paradoxaal genoeg␣hoe meer ‘vrienden’, des te meer probleemgedrag.Of op school probleemgedrag voorkomt, blijkt ooksterk samen te hangen met de mate waarin oudersde jongere thuis opvolgen.

Leerlingen met problemen? Het zijn er mis-schien nog meer dan u denkt en meer dan leer-lingen zelf willen laten blijken. Leerlingen iden-tificeren zich niet altijd met hun leerkrachten,maar als het tussen beiden klikt, komt dat desfeer in klas en school ten goede en verbete-ren de schoolprestaties. De eerste stap om datte realiseren is mekaar leren kennen. In op-dracht van het departement Onderwijs schet-sen onderzoekers van de KULeuven een por-tret van de Vlaamse jongere. Zij ondervroegenniet minder dan 5000 twaalf- tot achttien-jarigen uit 95 Vlaamse secundaire scholen overhun goed-gevoel thuis en op school, hun vrijetijd, hun visie op werk, politiek, de maatschap-pij, over abortus en euthanasie, druggebruiken vandalisme, over geloof ook. Het resultaatis een nieuw beeld van de Vlaamse jongeren.De No-No’s? ■

KLASSE NR.113 5

6 KLASSE NR.113

Wie zijn ze?Wat denken ze?

«Ik geef geschiede-nis in het derde, hetvierde en het zesde

jaar. Wat mij blijftverbazen, is hoe

leerlingen in enkelejaren evolueren. Alsze eind juni uit hun

laatste jaar stap-pen, ben ik ergerust in. ‘Die

komen er wel’, denkik dan.» Deelt u het

optimisme van uwcollega? 5000

jongeren deden hunverhaal. Het nieuwebeeld van de Vlaam-

se jongeren innegen plaatjes.

Herkent u ze?

VIZIER

De passe-partoutgeneratie:jongeren willen minder

betutteling.

[1] Jongeren en hun identiteit: het echte ik

«Hoe ik me voel en hoe ik me gedraag, verandertzo dikwijls dat ik me soms afvraag wat mijn echte‘ik’ is.»De meeste Vlaamse jongeren weten wie ze zijn,wat ze willen, wat ze waard zijn en waar ze in ge-loven. Ze zijn ook nogal tevreden met zichzelf envoelen zich goed (drie op vijf voelt zich zelfs heelgoed). Als jongeren naar de toekomst kijken, danoogt die voor vier op vijf mooi tot licht bewolkt.Blijkbaar is de puberteit minder dan vroeger eenexplosief vat - of een Freudiaanse poel - van twij-fels, frustraties, onzekerheden. Het pessimisme ende onzekerheden van de jaren tachtig mogen vande jongeren definitief de kast in.Nochtans maakt een jongere in een jaar tijd heelwat mee. 84 procent wordt verliefd, 13 procentkrijgt er een broertje of zusje bij, 8 procent ziet zijnvader of moeder hertrouwen. Dat zijn voor de mees-ten erg leuke gebeurtenissen. Daartegenover staatdat bijna de helft van de jongeren binnen een jaarziekte, ongeval of de dood van een dierbaar per-soon moet incasseren. Eén jongere op drie raakt in

de problemen met zijn studie. Bijna één jongere optien ziet zijn vader of moeder aan de drank gaan.Zes procent krijgt de echtscheiding van zijn oudersover zich heen. Hoe ouder een jongere, hoe groterhet aantal negatieve gebeurtenissen in zijn leven.Met ouder worden voelt hij zich ook almaar min-der goed.Ook zonder die gebeurtenissen sleept een minder-heid van jongeren problemen met zich mee. Eénop dertien jongeren voelt zich eenzaam, negen pro-cent klaagt over depressieve stemmingen en heefteen negatief toekomstbeeld, één op zeven denkter zelfs meermaals per jaar aan uit het leven te stap-pen (zelfmoord is nog altijd doodsoorzaak num-mer drie onder de Vlaamse jongeren). «De meestevan deze jongeren hebben geen goed zicht op hunidentiteit en schatten hun eigen waarde minderhoog in», stelt prof. Luc Goossens vast, die de iden-titeit en het welbevinden van de jongeren onder-zocht. «Maar de grote tendens van dit onderzoekis dat jongeren het goed doen, zowel qua identi-teit als qua zelfwaardering.»

de moeder centraalscoort moeder met gemiddeld 7,3 op 10 hoger dan

[2] Jongeren en thuis:

«Als ik ergens over pieker of verdrietig ben, danbegrijpt mijn moeder wat er aan de hand is.»Hoe zit het thuis? Hoe staat de zelfbewuste jongerevan de 21ste eeuw tegenover zijn opvoeding? Vrijpositief, zo blijkt. Als het erop aankomt thuis eenluisterend oor en een dosis begrip te vinden, dan

vader (5,9). Jongeren vinden dat hun vader hen min-der weet te helpen bij grote en kleine problemen.Meisjes geven hun vader daarvoor slechts 5,4 op tien,jongens 6,2. Bij een echtscheiding veranderen decijfers: de ouder bij wie de jongere woont, gaat meer

Meer autonomie thuis, meer probleemgedrag op school

PH

OTO

DIS

C

De nestkevers: meisjesontwikkelen eenslaapkamercultuur.

ondersteuning geven, zeker als dat de vader is.Moeders weten doorgaans meer af van hun doch-ters dan van hun zonen, vaders meer van hun zo-nen dan van hun dochters. Algemeen geldt dat jon-geren zich graag ondersteund weten door hunouders. Ze voelen zich er beter door.Wie weet het best waar jongeren uithangen, wie hunvrienden zijn, wat ze met hun zakgeld doen? Dat is,zo vinden de jongeren, zonder discussie hun moeder.Ze krijgt 7,2 op 10 voor opvolging en toezicht, vadermoet het met een vol punt minder stellen. Als beideouders uit werken gaan, volgen ze hun kinderen welnauwgezetter op dan als een van beide thuis blijft.Jongens ervaren met ouder worden steeds minderopvolging of toezicht, meisjes ervaren op hun 15-16jaar plots meer opvolging en als ze 18 zijn weer min-

gezinsvormen: moet kunnen

der. «Wanneer jongeren zich opgevolgd weten doorhun ouders zullen ze zich minder normoverschrijdendgedragen dan als ze die opvolging moeten missen.Meer autonomie thuis betekent minder welbevindenen meer probleemgedrag op school», stelt Goossens.Laat een vader zijn kinderen meer los dan een moe-der? Niet echt. Hij stimuleert ze iets meer om huneigen verantwoordelijkheid te nemen, maar dat ishet dan. Jongeren hebben over het algemeen niethet gevoel dat ze veel ruimte krijgen, al ervaren zemet ouder worden wel iets meer zelfstandigheid.Maar de Vlaamse tiener wil meer ruimte en minderbetutteling. Jongens ervaren meer autonomie danmeisjes, vooral bij hun vader. Het zijn de klassiekerollenpatronen: ouders verwachten van jongens datze meer en vlugger zelfstandig zullen zijn.

exclusieve taak van de vrouw. Man en vrouw moe-ten de huishoudelijke taken gelijk verdelen, vinden

[3] Jongeren en alternatieve

«Een huwelijk tussen twee mannen of twee vrou-wen moet kunnen.»Meer dan zeven jongeren op tien vinden de traditio-nele gezinsvorm nog altijd de beste voor kinderen,maar de alternatieve gezinsvormen mogen er bestwezen. Zo vinden vier jongeren op tien dat kinderenin éénouder- en homogezinnen even goed kunnenworden opgevoed als in traditionele gezinnen.Slechts één op zeven vindt dat je getrouwd moetzijn om een goed gezin te vormen. En hoe ouderjongeren zijn, hoe beter ze met het idee van eenalternatieve gezinsvorm kunnen leven. Leerlingen uithet beroepssecundair onderwijs (BSO) tonen zichhiervoor minder tolerant dan leerlingen uit het alge-meen (ASO) en technisch secundair onderwijs (TSO).Wie moet thuis de afwas doen, stofzuigen, eten be-reiden? 65 procent van de jongeren vindt dit niet de

ze. De kinderen verzorgen vindt zelfs 85 procent eengezamenlijke onderneming. Toch schijnt een kwartvan de ondervraagden meer voor de traditionele taak-verdeling te voelen. Meisjes denken daarbij duidelijkgeëmancipeerder dan jongens. Naarmate jongerenouder worden, gaan ze in het algemeen wat mindertraditioneel denken. In de hoogste graden zijn deBSO’ers traditioneler dan ASO’ers en TSO’ers.Al deze gegevens klikken in elkaar. Een jongere dievindt dat samenwonen, stiefgezinnen en homokop-pels niet zo geschikt zijn om kinderen op te voeden,zal ook sterker het traditionele rolpatroon tussenmannen en vrouwen benadrukken. Wie alternatievegezinsvormen best oké vindt, ziet ook minder gratenin bio-ethische kwesties als abortus en euthanasie.

lieven: heel belangrijkbeweren meer BSO’ers dan TSO’ers en ASO’ers. Hoehoger vader of moeders diploma, hoe minder jon-

[4] Hun vrienden en hun

«Ik heb vijf vrienden en een lief.»Vrienden zijn voor jongeren heel belangrijk. Slechts1,3 procent moet het naar eigen zeggen zonder stel-len. Meer dan de helft (54␣ %) zegt heel wat vriendente hebben, die ze dagelijks of bijna dagelijks ontmoe-ten. Veel jongens hebben vijf of meer vrienden, meis-jes vaker één of enkele. Samen brengen ze heel wattijd door op de schoolbanken, maar vrienden ont-moeten elkaar ook thuis, op café, in de sportvereni-ging of gewoon op straat. Naarmate ze ouder wor-den, daalt het aantal jongeren met vijf of meer echtevrienden. Meer jongeren van niet-Belgische afkomstzeggen geen of slechts één goede vriend te hebben.Een derde van de jongeren heeft ook een lief. Dat

geren zeggen dat ze een lief hebben. Dat het vaakom prille liefde gaat, bewijzen de cijfers: één kop-pel op drie is minder dan een maand samen, nogeens één op drie tussen één en zes maanden. Hetaantal langdurige relaties neemt toe met de leef-tijd. Dat geldt ook voor het percentage jongerendat al eens met iemand naar bed is geweest. Eénjongere op vijf heeft dat voor z’n negentien achterde rug. In het BSO is dat bijna 49 procent, in hetTSO 40 procent en in het ASO 17 procent. En weerblijkt: hoe hoger vaders of moeders diploma, hoebeperkter het bedleven van zoon- of dochterlief.

thuis, muziek en tvaan uit. 15 procent van de jongeren beschikt weke-

[5] Vrije tijd en geld:

«Mijn weekend is altijd stevig druk. Op zaterdagvoetbal ik, zondag ga ik naar de Chiro en tussen-door ga ik wel eens op café met vrienden.»Wat spoken jongeren zoal uit als ze niet op deschoolbanken zitten of studeren? 44 procent brengtzijn vrije tijd vooral thuis door of bij vrienden thuis.Eén op vijf is meestal de deur uit.In de topdrie van vrijetijdsbestedingen plaatsen jon-geren tv kijken, muziek beluisteren en langsgaan bijvrienden of vrienden ontvangen. Ook sporten encomputeren zijn geliefde activiteiten. De nieuwemedia hebben zich duidelijk genesteld in de jonge-rencultuur. Bij één jongeren op vijf is computeren detopdrie waard. Muziek blijkt één van de hoofdrede-nen waarom jongeren zich tot een welbepaalde stijlaangetrokken voelen. Ze geven er ook graag geld

lijks over meer dan 1000 frank om zelf uit te geven.20 procent heeft 500 à 1000 frank op zak, 62 pro-cent minder dan 500 frank en 3 procent geen. Jon-geren geven geld uit aan uitgaan, snoep en kleding,maar 40 procent zegt zijn geld vooral te sparen. Datgaat in tegen het cliché van de immer consumeren-de jongere. En nog een uitsmijter: hoe hoger vaderof moeders diploma, hoe minder zakgeld.Naast deze veeleer individuele vormen van vrijetijds-besteding zijn heel wat jongeren in Vlaanderen lidvan een vereniging. Vooral de sportvereniging en dejeugdbeweging zijn populair. Maar naarmate jonge-ren ouder worden, daalt hun enthousiasme en kerenze de vereniging en jeugdbeweging de rug toe.Beleven alle jongeren hun vrije tijd op dezelfde

KLASSE NR.113 7

8 KLASSE NR.113

VIZIER

PH

OTO

DIS

C

De post-it-jongeren:één op vijf is constant

de deur uit.

manier? Nee. Jongens zijn iets uithuiziger dan meis-jes, wat een traditioneel patroon bevestigt: jonge-ren zouden zich meer in het openbaar (en in groep)vertonen, meisjes ontwikkelen meer een slaapka-mercultuur. Jongens zeggen zich in hun vrije tijdmeer bezig te houden met sporten en compute-ren. Meer meisjes lezen een boek, nemen deel aanculturele activiteiten of gaan winkelen. Jongensbezoeken liever websites dan winkels.Ook jongeren uit verschillende onderwijsvormenbrengen hun vrije tijd op andere manieren door. Meer

jongeren van het ASO nemen deel aan het georga-niseerde verenigingsleven en zeggen hun vrije tijdvooral thuis door te brengen. Meer jongeren vanhet BSO en TSO zeggen hun vrije tijd vooral buitens-huis door te brengen. Idem voor leerlingen uit A-respectievelijk B-klassen in de eerste graad.Jongeren van niet-Belgische herkomst ten slottebrengen hun vrije tijd niet echt op een andere ma-nier door dan jongeren van Belgische afkomst. Zekijken nog iets meer tv en zijn minder lid van eenvereniging.

iet op de eerste plaatsler, en staan al iets dichter bij de arbeidsmarkt»,verklaart prof. de Witte.

[6] Jongeren en werk: n

«Mensen die niet willen werken, worden lui en futloos.»Meer dan zeven op de tien jongeren wil op termijneen vaste baan, ook al betekent dat vaak werk aan-nemen dat niet in het verlengde ligt van hun stu-die. Voor 35 procent is werken nog een plicht te-genover de samenleving, al gaat 25 procent daarniet mee akkoord. Meer dan de helft van de jonge-ren vindt dat al wie in staat is om te gaan werken,moet gaan werken. Zes op tien zijn het zelfs eensmet de stelling: «Mensen die niet willen werken,worden lui en futloos.» Een belangrijke nuance isdat jongeren ook hun vrije tijd belangrijk vinden.Zo vindt 44 procent niet dat werk altijd in de eersteplaats moet komen. Een vaste job is voor jongensnog iets belangrijker is dan voor meisjes. Voor leer-lingen uit het beroepssecundair onderwijs is eenvaste job veel belangrijker dan voor TSO’ers ofASO’ers. «BSO’ers denken sowieso iets traditione-

Wat zijn de jongeren van plan als ze later kinderenhebben? Meer dan de helft van de jongeren wilvoltijds blijven werken. De verschillen tussen jon-gens en meisjes vallen ook hier op. Meer dan ze-ven op tien jongens wil voltijds blijven werken, te-gen slechts een derde van de meisjes. Maar thuisblijven om voor de kinderen te zorgen vindt geenvan beide aantrekkelijk (5,5 procent meisjes en 1,6procent jongens). «Bij meisjes houdt de intentie omdeeltijds te gaan werken verband met een klassie-kere rolopvatting en een minder centraal stellen vaneen vaste job», verklaart prof. de Witte. De inten-tie om deeltijds te gaan werken daalt evenwel metde leeftijd. Bij de 12-jarigen is nog 53 procent vanplan om deeltijds te gaan werken, bij de 18-jarigenmaar 30 procent.

en discipline: links maar autoritairren vindt dat er te weinig begrip is voor vreemde-

[7] Sociale rechtvaardigheid, gezag

«De verschillen tussen hoge en lage inkomens zou-den kleiner moeten zijn dan nu.»Gemiddeld zijn Vlaamse scholieren op sociaal-eco-nomisch vlak veeleer ‘links’. Zo vindt 72 procent hetonrechtvaardig dat mensen met een hoog inkomenveel meer voorrechten hebben dan mensen met eenlaag inkomen. Voor 67 procent moeten de verschil-len in aanzien tussen de rijke en arme mensen klei-ner zijn dan nu. 46 procent vindt dat de overheid dewerkgevers moet verplichten om meer jobs te creë-ren en 42 procent vindt dat arbeiders nog altijdmoeten strijden om een gelijkwaardige positie in demaatschappij te krijgen. Vlaamse jongeren zijn heter dus over eens dat sociale ongelijkheid onrecht-vaardig is, maar over de manier waarop dit moetworden bestreden is minder consensus.Wat vinden jongeren van gezag en discipline? Hoestaan ze tegenover vreemdelingen? Hoe betrokkenvoelen ze zich bij de maatschappij waarin ze le-ven? Jongeren schijnen te flirten met autoritairedenkbeelden. Twee op drie vindt dat zij op de eer-ste plaats zelfbeheersing en vastberadenheid moe-ten leren, 52 procent vindt dat in een groep vooralorde moet heersen en 48 procent vindt dat gehoor-zaamheid en eerbied voor gezag het belangrijksteis wat kinderen moeten leren.Autoritaire houdingen hangen samen met nega-tieve houdingen tegenover vreemdelingen. Maarhoewel Vlaamse jongeren relatief autoritair inge-steld zijn, staan ze niet zo negatief tegenover vreem-delingen. Zo gaan vier jongeren op tien niet ak-koord met de stelling dat werkloze Turken zondermeer terug naar hun land moeten (29␣ % gaat welakkoord). 47 procent vindt niet dat buitenlanderseen bedreiging vormen voor onze cultuur (23␣ %vindt dat wel). Ongeveer 38 procent van de jonge-

lingen in ons land (29␣ % vindt dat niet). Toch vindtslechts 25 procent dat vreemdelingen stemrechtmoeten krijgen bij de gemeenteraadsverkiezingen(50 procent vindt dat niet). Gemiddeld nemen jon-geren een veeleer ‘neutrale’ houding in. Maar ach-ter dat gemiddelde gaan grote verschillen schuil:12 procent van de jongeren heeft een uitgespro-ken negatieve houding tegenover vreemdelingen,16 procent neemt een uitgesproken positieve hou-ding in. Jongens staan veel negatiever tegenovervreemdelingen dan meisjes. Leerlingen uit het al-gemeen secundair zijn toleranter dan leerlingen uitTSO en BSO. ASO’ers blijken over het algemeentrouwens minder traditioneel te denken dan TSO’ersen BSO’ers.Het middel om zijn maatschappelijke ideeën te ver-tolken is de politiek. Hebben jongeren daar welbelangstelling voor? En hoe staan ze tegenover depolitieke partijen? Dat de modale Vlaming niet ergwakker ligt van de politiek bleek al uit vorig onder-zoek. Jongeren volgen dat spoor. Bijna 12 procentheeft veel of heel veel belangstelling voor de poli-tiek, bijna 40 procent kan het geen moer schelen.Zeven op tien jongeren kennen wel alle politiekepartijen. Daarvan wint Agalev met voorsprong depopulariteitspoll (30␣ % pro). Tegenover de traditio-nele partijen (CVP, VLD, SP) staan jongeren veeleerneutraal. De VU kan met 15 procent voorstandershet minst de harten bekoren, al telt ze ook de min-ste tegenstanders (14␣ %). Wat niet van het VlaamsBlok kan gezegd worden. Deze partij drijft de jon-geren echt tegenovergestelde kanten op: 21 pro-cent is pro en 51 procent contra. Vooral de nega-tieve houdingen tegenover vreemdelingen bepalende voorkeur voor het Vlaams Blok.

Eén koppeltje op drie is minder dan een maand samen

PH

OTO

DIS

C

[8] Jongeren en criminaliteit: het waait over «Ik ben moslim en moslims pikken niet.»Stijgt de jeugdcriminaliteit in ons land? Hoeveel jon-geren zijn potentiële vandalen, dieven, druggebrui-kers en -verkopers, geweldenaars, zwartrijders, weg-lopers en wapendragers? De helft van de jongerenpleegde het afgelopen jaar geen enkel van deze de-licten. Zwartrijden, diefstal en vandalisme komen hetmeest voor onder de Vlaamse jeugd. De grote meer-derheid pleegt zo’n delict slechts één enkele keer.Als ze al ontdekt worden, is dit meer door lief, vrien-den, leerkrachten of ouders dan door de politie. Meerdan 80 procent van de respondenten heeft nog nooitproblemen met de politie gehad.Jongeren die het afgelopen jaar een delict pleeg-den, zijn zelf vaker slachtoffer van een delict danzij die beweren geen enkel delict gepleegd te heb-ben. Jongeren blijken het meest bang te zijn omslachtoffer te worden van diefstal in tegenstellingtot vandalisme waar ze het minst bang voor zijn.Het is geen geheim dat jongens over het algemeenmeer delicten plegen dan meisjes (enkel weglopendoen beide even frequent) en BSO’ers meer danASO’ers. Naast geslacht blijkt ook leeftijd een be-langrijke factor bij delinquent gedrag. Voor bijnaalle delicten stijgt het percentage plegers tot de

Neem even de populatie van uw eigen klas of schoogaat, passen jongeren in zes types. De onderzoekers(in totaal 60 procent van de leerlingen) en drie groetypes en procenten herkent u?

leeftijd van 16␣ jaar. Met uitzondering van drugge-bruik verminderen alle andere delicten vanaf 17␣ jaar.Delinquent gedrag neemt blijkbaar af naar het ein-de van de adolescentiefase.Jongeren die het afgelopen jaar meer dan vier de-licten pleegden, voelen zich over het algemeenminder goed in hun vel. Zij hebben minder het ge-voel door hun ouders begrepen en geholpen teworden en zeggen dat ze hun vrije tijd voorname-lijk buitenshuis doorbrengen. Op school doen dezejongeren het ook niet denderend.«Over het algemeen blijken de meeste jongeren zichvrij conform te gedragen», besluit prof. Lode Walgra-ve met voorzichtig optimisme over de jeugdcriminali-teit. «De meeste delinquentie is eigen aan de leeftijden waait over. Het maakt deel uit van het proces vanopgroeien en volwassen worden. Ouders, leerkrach-ten moeten dan ook de grenzen duidelijk laten blij-ken, maar ze mogen niet te veel dramatiseren. Denormen overtreden hoort bij jong zijn en volwassenworden. Slechts bij een beperkte groep jongeren ishet probleemgedrag ernstiger van aard. Vooral jon-gens lopen hier risico’s. Of zij er ook effectief in ver-vallen, hangt veel af van hun ervaringen op school ende mate waarin hun ouders hen opvolgen.»

oof: ja, we biddenHoewel meer dan de helft van de jongeren zichzelf

[9] Jongeren en gel

De jeuro’s:40 procent spaart

zijn zakgeld op.

«Ik ben gelovig, maar ik geloof niet dat Jezuswonderen verricht. Eerst bewijzen, dan geloven.»Onlangs kwamen nog een paar honderdduizend jon-geren samen op het Sint-Pietersplein om de paus tebegroeten. Onder hen ook Vlaamse jongeren. Hoereligieus zijn ze? Iets meer dan de helft omschrijftzichzelf als gelovig, katholiek of christelijk, vier optien jongeren als ongelovig of vrijzinnig en 6 procentheeft een ander geloof. Meisjes (55␣ %) noemen zich-zelf iets meer gelovig, katholiek of christelijk dan jon-gens (49␣ %). Maar met ouder worden snoeien jon-geren hun geloof drastisch in. Van de 12-jarigennoemt 71 procent zich nog gelovig, van de 18-jari-gen nog 44 procent. Niettemin is bijna één op zevenabsoluut zeker dat er een god of bovennatuurlijkewerkelijkheid bestaat, 17 procent gelooft daar nietin, 59 procent heeft lichte tot grote twijfels en éénop tien kan daarover geen uitspraak doen. Ook hetgeloof in een god neemt af met ouder worden.

als gelovig omschrijft, gaat slechts 18 procent min-stens één keer in de maand naar de kerk (11␣ % gaatwekelijks). Meer dan acht op tien jongeren gaan duszelden of nooit. De jongeren verschillen daarin nietvan hun ouders. Opnieuw speelt de leeftijd mee. Eénop drie 12-jarigen gaat nog minstens één keer in demaand naar de mis, terwijl dit voor 18-jarigen slechts8 procent is. Bidden doen jongeren wel meer. 36procent doet dat soms of regelmatig. Meisjes bid-den meer dan jongens. En opnieuw is er een sterkleeftijdseffect: 54 procent van de 12-jarigen stelt nogsoms of regelmatig te bidden, terwijl dit bij 18-jari-gen gezakt is tot 24 procent.Laten al deze cijfers vermoeden dat religiositeit bijde jeugd op een laag pitje brandt, toch volgt 81procent van de jongeren nog godsdienstles opschool. 14 procent volgt zedenleer en 5 procentzegt dat ze geen van beiden volgen. ■

VIER LEERLINGEN OP TIEN HEBBEN PROBLEMEN

Jongeren in Vlaanderen:gemeten en geteld. 12-tot 18-jarigen over hunleefwereld en toekomst,Hans De Witte, JeannineHooge & Lode Walgrave(red.) - Universitaire Pers,Leuven, 2000, 358 p. -1350␣ fr. U kan eensamenvatting van hetonderzoek downloaden opwww.kuleuven.ac.be/hiva

l als voorbeeld. Als het om hun gedrag en beleving vonden drie groepen leerlingen zonder problemenpen leerlingen met problemen (40 procent). Welke

Type 1 - Algemeen probleemtype (bijna 8␣ %)Deze leerling combineert interne en externe problemen. Schools welbevinden, inzet en probleemgedrag zijn nave-nant. Zowel op gevoels- als gedragsmatig vlak vertoont deze leerling negatieve kenmerken.Type 2 - Extern probleemtype (16␣ %)Deze leerling vertoont vooral gedragsmatige problemen:␣ een gebrek aan inzet en ander, ‘echt’ probleemgedrag. Ge-voelsmatig valt er weinig aan te merken. De leerling voelt zich goed noch slecht op school.Type 3 - Intern probleemtype (15␣ %)Deze leerling sukkelt met negatieve belevingen:␣ zich niet goed voelen op school en het gevoel hebben de schoolse taken nietaan te kunnen. Uiterlijk lijkt er weinig aan de hand, want gedragsmatige problemen vertoont deze leerling niet.Type 4 - Tip-top in orde (19␣ %)Deze leerlingen gaan duidelijk graag naar school. Ze zetten zich hard in en van probleemgedrag is nauwelijks sprake.Type 5 - Harde werker (21␣ %)Veel inzet, weinig probleemgedrag, dat zijn de kenmerken van deze leerling. Qua welbevinden en het gevoel de school-se taken aan te kunnen scoort hij gemiddeld.Type 6 - Geen problemen (21␣ %)Deze leerling heeft een gemiddelde inzet, heeft niet het gevoel dat schoolse eisen hem boven het hoofd groeien en situeertzich ook qua probleemgedrag rond het gemiddelde. Hij voelt zich redelijk goed op school.

KLASSE NR.113 9

DRUGBELEID

Cannabis op school?

Is een minderjarige niet meer strafbaar als hij cannabis gebruikt?Tuurlijk wel. Het federaal regeringsakkoord over de ‘beleidsnotai.v.m. de drugproblematiek’ zet pennen en tongen in beweging. Som-mige scholen zien in de nota een aanmoediging tot jointjes rollen.Wat zijn nu werkelijk de gevolgen voor het onderwijs? Wat veran-dert er wel en niet?Deze zaken veranderen zeker al niet:• Een meerderjarige blijft strafbaar als hij andere illegale drugs dan cannabisgebruikt. Een minderjarige blijft ook strafbaar als hij cannabis gebruikt.• Zelfs een meerderjarige blijft strafbaar, als hij cannabis gebruikt in het bijzijnvan een minderjarige. Dat valt onder maatschappelijke overlast.• Als een meerderjarige zijn cannabisgebruik niet meer onder controle heeft is hijstrafbaar. Als hij ervan afhankelijk is - zeg maar verslaafd - of als hij zich wegenszijn cannabisgebruik crimineel gedraagt, noemt men dat problematisch gebruik.• Strafbaar is hij ook als hij een hoeveelheid cannabis invoert, produceert, ver-voert of bezit die niet voor eigen gebruik is.Als de politie deze zaken vaststelt, zal ze de drugs in beslag nemen en een pro-ces-verbaal opstellen. Professionele hulpverleners zullen uitmaken wat proble-matisch gebruik is.Voor minderjarigen is en blijft het jeugdbeschermingsrecht dus van kracht. Striktjuridisch verandert er voor de jongere niets. Minderjarigen die zich opde nieuwe regeling voor meerderjarigen beroepen om vanaf nu openlijk een jointjeop te steken, hebben het verkeerd voor. Uw school kan dit misverstand met cor-recte informatie uit de wereld helpen.

10 KLASSE NR.113

BSO/TSO

School en bedrijf op elkaar afgestemdBeroeps- en technische scholen willen hun leerlingen een goede opleiding meege-ven. Maar al te vaak kunnen ze de snelle technologische evolutie niet bijhouden. Zehebben niet genoeg geld om hun machinepark te moderniseren en om aangepasteopleidingsmogelijkheden te bieden. Intussen staan die machines in bedrijven enopleidingscentra die ze niet altijd optimaal gebruiken. Tegelijkertijd zijn bedrijvenvoortdurend op zoek naar niet alleen genoeg maar ook en vooral goed geschooldpersoneel. Waarom dan niet onderwijs en bedrijfswereld beter doen samenwer-ken? Overigens vragen zowel onderwijs als bedrijfswereld om de vraag naar stagesen het aanbod ervan beter op elkaar af te stemmen en om mogelijkheden voor na-en bijscholing van leerkrachten en werknemers te creëren.Daarom komen er vijftien netoverschrijdende Regionale TechnologischeCentra in Vlaanderen. Deze RTC’s brengen bedrijven en hun infrastructuur, scho-len en opleidingscentra, leerkrachten en leerlingen met elkaar in contact. Ditmaakt het onder meer mogelijk dat technische leerkrachten een bijscholing kun-nen volgen op een hoogtechnologische bedrijfsuitrusting. Dit jaar starten drieRTC’s: Limburg, West-Vlaanderen en regio Mechelen. In Mechelen heet het RTC‘BIOS’, wat staat voor ‘brug-industrie-onderwijs-stages’.Op haar begroting 2001 trekt de onderwijsminister alvast 30 miljoen frank uit voorhet project. In het begin mikt men op virtuele RTC’s: een administratieve ploeg dieop basis van gegevensbestanden vraag en aanbod bij elkaar brengt. In een volgen-de fase, en met de inbreng van de ministers van werkgelegenheid en economie,denkt men aan gebouwen waarin machines staan waarop opleiding wordt gegeven.Meteen houdt de aansluiting tussen onderwijs en vorming en de bedrijfswereldeen herwaardering in van het beroeps- en technisch onderwijs.

Wat verandert er dan wel voor meerderjarigen?Voor illegaal druggebruik door meerderjarigen zal een Koninklijk Besluit (KB)een gedifferentieerde aanpak mogelijk maken. Wanneer dat KB verschijnt, is nogniet bekend. Tot dan geldt de oude wetgeving. Het KB zal iets veranderen aan detoepassing van de wet van 1921. De politie zal namelijk geen proces-verbaalmeer opstellen als ze vaststelt dat een meerderjarige een kleine hoeveelheidcannabis bezit, invoert, vervoert of vervaardigt voor eigen gebruik. Een meer-derjarige die dat niet doet in het bijzijn van minderjarigen, er niet ver-slaafd aan is en geen overlast veroorzaakt, zal niet vervolgd worden. Alle anderegevallen van illegaal druggebruik wel. Dealers oppakken in de buurt van scholenbijvoorbeeld blijft een prioriteit voor de politie.Gaat de beleidsnota dan alleen over cannabis?De beleidsnota bestrijkt de globale drugproblematiek. De federale overheid vraagtde gemeenschappen ook sterker aan preventie te doen en trekt 500 miljoen frankper jaar extra uit voor preventie en hulpverlening. Ze vraagt «preventietrainingenstructureel in te bouwen bij de opleiding van de leerkrachten en ruimte vrij temaken in het onderwijspakket om ‘leefvaardigheden’ aan te leren». «Cannabisgebruiken (en andere drugs) dient zeker ontraden te worden tijdens de adoles-centie, de periode waarin de persoonlijkheid van het individu gevormd moetworden», zegt minister Magda Aelvoet. De norm inzake druggebruik zodanigverleggen dat ‘blowen’ maar normaal lijkt te zijn, wil de regering niet. Zij rekentintegendeel meer dan ooit op de scholen. «Vlaamse scholen hebben een door-dacht en gericht drugbeleid dat ze opnemen in hun schoolreglement», weet deminister nog. «Voor preventie blijft de school daarom een belangrijke partner.

BLA BLA BLA

En dan pas Boem Boem BoemJongeren aanzetten tot veilig vrijen en genieten door er met hun partner over te pra-ten. Dat is de centrale boodschap van de campagne ‘Veilig genieten’ voor jongerentussen vijftien en negentien. ‘Vrijen zonder praten is kut’, ‘Zeg dan iets, lul’ en ‘Doe jemond open voor je sekst’ zijn slogans die deze doelgroep moeten aanspreken.«Jongeren van die leeftijd liggen niet wakker van voorbehoedsmiddelen, onge-wenste zwangerschappen en seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s)», zegtMieke Vogels, Vlaams minister van Welzijn, Gezondheid en gelijke Kansen. «Omhen duidelijk te maken dat zo’n houding onvoorzichtig en onveilig is, spreken wijhen aan in hun eigen taal. Lul en kut behoren nu eenmaal tot de jongerencul-tuur.» Jongeren van deze doelgroep reageren verschillend. Wat een beetje stomis voor de enen is belachelijk voor de anderen.Toch werden jongeren betrokken bij het ontwerp. Uit focusgroepinterviews bleek datze het taalgebruik direct en grappig vonden. De boodschap was duidelijk en aan-vaardbaar. Hoewel niet alle jongeren voor honderd procent enthousiast waren, von-den ze de huidige campagne met affiches en slogans de beste van zeven voorstellen.Vogels: «Vooral volwassenen reageren negatief. Jongeren zijn genuanceerder. Wekozen voor ‘hardere’ en ‘softere’ boodschappen. Op de posters voor scholen zal jetevergeefs zoeken naar de verguisde woorden als kut en lul. We werkten ook specifiekvoor de scholen een educatief pakket uit, met de focus op communicatie over seks.»Jongeren kunnen hun kennis over veilig vrijen testen in de ‘Seksquiz’ opwww.wvc.vlaanderen.be/veiliggenieten/menu.htmlZie ook Idee p. 23 over het educatief pakket.

▲Drugs op school kan niet.Er verandert niets voorminderjarigen.

NIEUWSBRIEF VOOR DIRECTEURS

SchooldirectVanaf 7 maart krijgen alle directeurs van basis- en se-cundaire scholen in Vlaanderen, meer dan 4000 in to-taal, een elektronische nieuwsbrief met informatie vanhet departement Onderwijs. ‘Schooldirect’ heet denieuwsbrief en hij wordt elke woensdag verstuurdnaar het unieke e-mailadres dat elke directeur via eenpersoonlijke brief wordt toegewezen. Schooldirect be-vat korte nieuwsberichten over onderwerpen die school-directies aanbelangen: nieuwe beleidsmaatregelen, wet-ten, omzendbrieven, evoluties in onderwijsmanagement,andere initiatieven. Hij bevat ook hyperlinks naar meerinformatie. Naast schooldirect is er de webstekschooldirect.vlaanderen.be met extra informatie, hetarchief van alle verzonden nieuwsbrieven, een discus-sieforum met toegang via paswoord, een activiteiten-kalender, internetlinks naar onderwijsgerichte informa-tie en een adressenlijst. Met het initiatief wil onderwijs-minister Marleen Vanderpoorten de directeurs onder-steunen bij het uitoefenen van hun managementfunc-tie. Zij beantwoordt daarmee aan een sterke behoefte.«Directeurs willen snel en accuraat geïnformeerd wor-den over nieuwe plannen, wetten en omzendbrieven,over evoluties in onderwijsmanagement», verklaart deminister. «Dat is mij herhaaldelijk duidelijk gemaakt tij-dens de bijeenkomsten van de Ronde van Vlaanderenen mijn vele rechtstreekse contacten met scholen.»

SOCIALE VOORZIENINGEN

Witte en bruine kippenVeel getalenteerde jongeren stromen niet door naar het hoger onderwijs als ge-volg van hun sociale achtergrond. Dat geldt zowel voor oude als nieuwe risico-groepen: kinderen van laaggeschoolde of niet-tewerkgestelde ouders, kinderenuit éénverdieners- en éénoudergezinnen, allochtonen, gehandicapte jongeren,enz. Voor hen komen de sociale voorzieningen in het hoger onderwijs te laat.De sociale ongelijkheid is paradoxaal genoeg het grootst aan de universiteiten, dieal decennialang (de hoogste) subsidies voor sociale voorzieningen krijgen. RobTilmans, voorzitter van de Vlaamse Vereniging van Studenten (VVS), spreekt overwitte en bruine kippen die allemaal meer hulp van de boer eisen en ondertussen dekuikentjes laten verkommeren: «Voor de onuitgebroede eieren, de potentiële stu-denten, moeten we via de sociale voorzieningen de drempel verlagen.»Prof. dr. Koen Raes (Universiteit Gent): «Terecht ijveren de hogescholen voorgelijke behandeling van hun sociale voorzieningen met die van de universiteiten.Het zou veel rechtvaardiger zijn dat zij die decennia bijna niets ontvingen, nuveel meer kregen. Dat deze subsidies niet voor sociale gelijkheid zorgen,betekent dat ze veel te laat komen. Ons onderwijs bestendigt al vanaf de basis-school de sociale ongelijkheid. Moeten we niet minstens even veel en liefst meermiddelen inzetten om de onrechtvaardige sociale en cognitieve achterstand vankinderen uit kansarme gezinnen tegen te gaan? Gaan de sociale voorzieningenniet naar jongeren uit de middenklassen en heeft het dan wel zin binnen dezewelvarende groep nog selectief te zijn en de ene student niet te gunnen wat deandere wel krijgt?» Tegenwoordig krijgen universiteiten per student gemiddeld9500 à 10.000 fr. voor sociale voorzieningen. Hogescholen 6000 fr.

▲Koen Raes: «Ons onderwijsbestendigt al vanaf de basisschoolde sociale ongelijkheid.»

Niets gemist?

• Geweld op leerkrachten neemt toe. In hetschooljaar 1999-2000 deden 31 leerkrachten aan-gifte van een ‘arbeidsongeval’ nadat een leerling zete lijf ging. Zo’n aangifte kan alleen als het voorvalbij het slachtoffer fysieke letsels nalaat. Vooral vecht-partijen, duw- en trekwerk zijn hier de oorzaak van.Eén geweldpleging had zelfs een blijvende (beperk-te) invaliditeit tot gevolg. Het jaar ervoor waren er‘slechts’ 25 aangiftes.

• Vanaf dit schooljaar nemen 63 scholen van hetdeeltijds kunstonderwijs (DKO) ‘Edison’ in ge-bruik. Dat is de elektronische communicatie van per-soneelsgegevens tussen schoolsecretariaat en de-partement Onderwijs.

• Ieder lid van het onderwijspersoneel kreeg van mi-nister Marleen Vanderpoorten een brief. Daarin in-formeerde ze de leerkrachten van alle onderwijsniveausover haar voorstellen om de werkdruk in het onder-wijs te verminderen. Daar wil ze in september werkvan maken. Voorts stelt ze de vraag of een loonsver-hoging voor iedereen de onderwijsjob aantrekkelijkermaakt. Zijn niet veeleer selectieve maatregelen nodig,zoals een loonsverhoging voor directies, meer loop-baanmogelijkheden of extralegale voordelen?

• Ongeveer 7 procent van de Vlaamse ouders gebruiktsoms fysiek geweld tegen hun kinderen. 26 pro-cent van de moeders en 22 procent van de vaders ge-ven toe ze soms op een harde manier verbaal te straf-fen. Toch voeden de gemiddelde Vlaamse ouders hunkinderen goed op. Dat blijkt uit een studie van onder-zoeker Karla Van Leeuwen van de Universiteit Gent.

• Leerlingen die 6 uur wiskunde volgen in de 3degraad van het secundair onderwijs moeten ook instaat zijn het toelatingsexamen burgerlijk in-genieur af te leggen. De Vlaamse universiteiten inLeuven, Gent en Brussel gebruiken vanaf dit jaardezelfde tweedaagse test (voordien 4 dagen). Metdeze versoepeling hopen de universiteiten het tekortaan ingenieurs in het bedrijfsleven weg te werken ende negatieve stereotypen rond de studie en het be-roep van ingenieur bij te sturen.

• In de afgelopen drie jaar daalde in Vlaanderen hetaantal aanvragen voor studietoelagen met meer dan5 procent. In 1997-1998 liepen nog 172.308 aanvra-gen binnen. In 1999-2000 163.291. Vooral de aan-vragen voor secundair onderwijs liepen terug. Daarvraagt vermoedelijk een groot aantal ouders geen stu-dietoelage aan, hoewel ze er wel recht op hebben.

Door met de leerlingen over drugs te praten in de klas, over hun motieven vangebruik, om de niet-gebruikers te ondersteunen. Door de ouders op ouderavon-den te informeren en te vormen.» De nieuwe cannabisregeling is ook volgens deVereniging voor de bestrijding van Alcohol en Drugs de ideale gelegenheid omin een goede sfeer de drugthematiek in de klas bespreekbaar te maken. De VADheeft daarvoor diverse hulpmiddelen uitgewerkt. De brochure Juridische hand-vatten voor het omgaan met drugproblemen op school (50␣ fr.) is een leidraadvoor schooldirecties om zowel preventief als bij de confrontatie met alcohol- enandere drugproblemen op school effectief op te treden. Nuttig zijn ook de vierpublicaties uit de reeks - Drugbeleid op school: de discussietekst, de begelei-dersmap, het draaiboek en het evaluatie-instrument Een drugbeleid op schoolonder de loep. Informatie hierover, net als over de beleidsnota, vindt u online.

• VAD - E. Tollenaerestraat 15 - 1020 Laken - tel 02-423 03 33DrugLijn 078-15 10 20 - www.vad.be/• minsoc.fgov.be (Actualiteit) Federale Beleidsnota Drugs• Zie ook www.klasse.be/dossier/DrugsIn het aprilnummer van Klasse voor Leerkrachten vindt u een extra bijlage overleren leven zonder middelenmisbruik.

KLASSE NR.113 11

Hoger onderwijs: de helft van depotentiële studenten heeft rechtop een studiebeurs. Slechts een

kwart gebruikt dat recht.▼

▲Marleen Vanderpoorten: «Bij eendemocratische samenleving hoorteen participatiecultuur, maardaarom hoeven ouders zich nogniet te gaan moeien met dedidactische werkvormen.»

STUDIETOELAGEN

Jokerbeurs

Een jaar hoger onderwijs overdoen en toch een studiebeurs krijgen.Een extra som geld voor één extra jaar. Dat is de ‘jokerbeurs’ uit hetnieuwe voorstel van decreet over de studietoelagen.De regeling voor studietoelagen die sinds 1971 bestaat verandert nu. Wie elkjaar slaagt, kan zelfs de toelage voor een jaar extra opleiding na de initiële opge-bruiken. Het Vlaams Parlement keurt deze jokerbeurs goed. Volgens het voorstelvan decreet moeten ook de bedragen van de studietoelagen omhoog. Zoniet draagthet systeem niet bij tot de democratisering van het (hoger) onderwijs waarvoorhet bedoeld is.«Participatie aan het hoger onderwijs is in Vlaanderen nog altijd erg ongelijkverdeeld over de verschillende sociaal-economische groepen in onze samen-leving», zeggen onderzoekers van de KULeuven en de Universiteit Gent. «Vooraljongeren uit arbeidersgezinnen verlaten het secundair onderwijs nog vaak zon-der diploma of met een diploma dat geen toegang geeft tot het hoger onderwijs.Dat los je met studietoelagen natuurlijk niet op. Financiële tegemoetkomingentrekken echter wel jongeren, die twijfelen om hoger onderwijs te volgen, over destreep. Of helpen jongeren toch een keuze te maken vanuit hun capaciteiten eninteresse. Want vanuit financiële overwegingen verkiezen ze vaak een korte ho-geschoolopleiding boven een langere academische. Jongeren uit zwakkere so-ciale milieus haken ook eerder af als zij een jaar niet slagen.» De jokerbeurskomt aan dit laatste fenomeen tegemoet.

12 KLASSE NR.113

Zwakkere groepenOok de geplande verhoging van de studietoelagen komt overeen met een adviesvan de onderzoekers. Jongeren uit gezinnen met een lager netto inkomen stude-ren vaak niet verder, omdat ze de kans zien om meteen geld te verdienen. Ofomdat ze de directe studiekosten als duur inschatten. Een hogere toelage kan zeer hopelijk van overtuigen toch voort te studeren. Maar dan is nog meer sensi-bilisering en informatieverstrekking over de studiebeurzen nodig, menen de on-derzoekers. Jongeren met een betere kennis over de studietoelagen en anderekostenmilderende voorzieningen kiezen veeleer voor een universitaire studie danjongeren zonder die kennis. Slechts een kwart van de studenten in het hogeronderwijs heeft een studiebeurs. Terwijl bijna de helft van de potentiële studen-ten er recht op heeft. Een grote groep laatstejaars secundair onderwijs uit finan-cieel zwakkere groepen laat dus zowel de studietoelage als de kans op een diplo-ma hoger onderwijs liggen.Studietoelagen en participatie in het hoger onderwijs. Eindrapport OBPWO-pro-ject 97.00. Jean-Pierre Verhaeghe, Leen Ackaert, Ides Nicaise, Joost Bollens,Steven Groenez (Universiteit Gent, Vakgroep Onderwijskunde - KULeuven, Ho-ger Instituut voor de Arbeid)www.ku.leuven.ac.be/hiva/dutch/index.htm Klik Aflaadbare teksten en vervol-gens Materiële drempels in het onderwijs afbouwen

INTERVIEW

Marleen Vanderpoorten «Walking Around»?

Leerkracht Jan Devos die rechtstreeks zijn mening e-mailt over deherwaardering van de leerkracht. Secretaris-generaal Monard vanhet departement Onderwijs die tijdens zijn sabbatical leave in hetschoolleven onderduikt om voeling te houden met wat ‘op het veld’leeft. Onderwijsminister Vanderpoorten die met haar kabinetsledenreacties sprokkelt op haar beleidsinitiatieven tijdens een ‘Rondevan Vlaanderen’.

Dit zijn enkele voorbeelden van ‘informele participatiekanalen’ die opgang ma-ken. In navolging misschien van de in bedrijfskringen geprezen ‘management bywalking around’ en ‘down-top-communicatie’.We vragen uitleg aan de onderwijsminister die een participatiedecreet voorbereidt.

Betekent dat de dood van de vakbonden en andere formele mede-zeggenschapsorganen?Marleen Vanderpoorten: «Neen. Formele participatie via vertegenwoordigers énrechtstreekse participatie via informele kanalen vullen elkaar mooi aan. We wil-len de bestaande participatiestructuren zeker niet overboord gooien. Integen-deel, we willen de democratische schoolcultuur versterken. Leerkrachten, ouders,directies, leerlingen, cursisten van het volwassenenonderwijs, studenten, de lo-kale gemeenschap… Al wie bij onderwijs betrokken is, moet aan het onderwijs-beleid kunnen deelnemen. Zowel lokaal als op het niveau van de Vlaamse Ge-meenschap. Ook het liefst de groepen die dat uit zichzelf minder doen, ouders uitminder gegoede sociale lagen bijvoorbeeld.»

Gaat u dan nieuwe formele structuren invoeren?Marleen Vanderpoorten: «In het nieuwe participatiedecreet stroomlijnen we hetbestaande. Zorgen we ervoor dat er minder overlappingen tussen de raden zijn,dat ze zich met hun kerntaken bezighouden. De Vlaamse Onderwijsraad (Vlor)bijvoorbeeld vroeg zelf om zijn taken te herijken Deze raad moet een forum zijndat het onderwijsbeleid tegen onderwijskundige, pedagogische en maatschap-pelijke criteria afweegt. Kerntaak van de Vlor: onderwijskundig advies geven overgeplande decreten rond leerplicht- en volwassenenonderwijs. In de Vlor moetendaarom ook rechtstreeks verkozen vertegenwoordigers van directies en leerkrach-ten zitten. Naast de aangewezen afgevaardigden van andere geledingen zoals dekoepels en de vakorganisaties. Over personeelszaken voor die sectoren ander-zijds onderhandelen de overheid en de officiële personeelsvertegenwoordigersin het Vlaams Onderhandelingscomité (VOC). Andere materies zijn hier niet aande orde. Laten we de taken van Vlor en VOC duidelijk afgebakend houden.»

Ligt dat in het hoger onderwijs anders?Marleen Vanderpoorten: «Vertegenwoordigers van de studenten en het perso-neel doen hun inbreng in onderwijskundige thema’s door deel te nemen aan deRaad Hoger Onderwijs van de Vlor. De overheid overlegt ook met de VlaamseInteruniversitaire Raad (Vlir) en de Vlaamse Hogescholenraad (Vlhora). In deVlhora verdedigen de algemeen directeurs de belangen van hun hogescholen; inde Vlir doen de rectoren dat voor hun universiteiten. Voor personeelszaken over-wegen wij één Vlaams Onderhandelingscomité voor het hele tertiair onderwijs.In de hogescholen zelf is een vereenvoudiging van de medezeggenschapsstruc-turen gewenst. Onderzoek toont overlappingen aan.»

«We zien dat studenten minder makkelijkbissen, zeker als ze een job aangeboden

krijgen op hun stageplaats.»▼

ARBEIDSMARKT

Snoepen werkgevers studenten af?

Het lijkt erop dat het Vlaamse hoger onderwijs almaar meer metconcurrentie van de arbeidsmarkt en alternatieve leerroutes moetafrekenenDe technologische opleidingen rekruteren moeilijker aspirant-studenten omdathet bedrijfsleven ze afsnoept. Die indruk heeft Eddy Johnson, woordvoerder vande Plantijnhogeschool. Bedrijven bieden jongeren, in het bijzonder jongeren uithet technisch secundair onderwijs die de nodige startcompetenties hebben, aan-trekkelijke salarissen, extra-legale voordelen en on-the-job training aan. Daar-door zouden steeds meer jongeren de hogescholen links laten liggen. Ze stap-pen sneller naar de arbeidsmarkt en volgen misschien nog een alternatieve op-leiding in het volwassenenonderwijs of buiten het reguliere onderwijs. «Ik hoor-de een VDAB-consulent pleiten tegen de dagopleidingen», zegt Inge De Schuy-ter van de Katholieke Hogeschool Sint-Lieven. «Alsof een hogeschooldiplomaop lange termijn niet de beste garantie is op de arbeidsmarkt. Maar cijfers diedeze hogeschoolvlucht zouden staven, hebben we niet.» Ook volgens LucDamen, woordvoerder van de Katholieke Hogeschool Kempen, loopt het niet zo’nvaart: «Iets meer dan vroeger komt het voor dat studenten weglopen en werkboven school verkiezen. We zien vooral dat ze minder makkelijk bissen, zeker alsze een job aangeboden krijgen op hun stageplaats. Bedrijven schrijven ons ookaan om lijsten te krijgen van afhakers. Anderzijds schrijven meer studenten invoor een voortgezette opleiding en meer gegradueerden voor de verkorte inge-nieursopleiding.»

Nieuwe trendDe eerstejaarsstudenten die nu aan een hogeschool inschrijven, zijn geboren ophet ogenblik dat het geboorteaantal terug begon te lopen. Onze arbeidsmarktkent voor veel beroepen een tekort aan werkzoekenden.«Het is verleidelijk om op korte termijn te denken, maar op een hoogconjunctuurvolgt gewoonlijk een laagconjunctuur. En wat ben je op de lange termijn danzonder hogeschooldiploma?» vraagt Luc Damen nog.Een nieuwe trend? In het technisch secundair onderwijs bevestigen de uitstroom-begeleiders dat de concurrentie tussen onderwijs en arbeidsmarkt altijd heeft be-staan. «Sommige jongeren moeten we echt motiveren om hun jaar uit te doen enhun diploma te halen. Het komt geregeld voor dat ze op hun stageplaatsen eenwerkaanbieding krijgen. Dat is aanlokkelijk voor een doener die een beetje school-moe is», zegt een directeur van een technische school. Maar Eddy Johnson van dePlantijnhogeschool blijft erbij: «Het grote gevecht moet nog beginnen. De geboor-tecijfers dalen, de inschrijvingen aan universiteiten stagneren, de arbeidsmarkt werft.Er staat de hogescholen een gevecht om de studenten te wachten.»

Wat verandert er op lokaal niveau?Marleen Vanderpoorten: «Daarvoor tekenen we alleen de grote lijnen uit. Bijvoor-beeld het algemene principe dat we de betrokkenheid van alle partners bij het school-beleid moeten vergroten. Ze moeten de kans krijgen rechtstreeks of via afgevaar-digden deel te nemen aan de besluitvorming rond een aantal kernthema’s die wezullen vastleggen. Andere afspraken moeten ze zelf maken, maar de inspectie zieterop toe hoe ze de participatie invullen. Aan de inspraak over het personeelsbeleidverandert niets. Voor de onderwijskundige materies zullen we de scholen verplich-ten een pedagogisch college op te richten als een derde van de leerkrachten daar-naar vraagt. Voor de leerlingenraden van het secundair onderwijs is dat al het ge-val. Een steunpunt leerlingenparticipatie helpt daarbij. Ook in het basisonderwijsstimuleren we leerlingeninspraak, weliswaar zonder leerlingenraden te verplichten.De kwaliteit van de lokale ouderparticipatie zullen wij ook via een netoverschrij-dend ondersteuningscentrum een handje toesteken.»

Verandert er iets aan de participatieraden in het gesubsidieerd on-derwijs en de schoolraden in het gemeenschapsonderwijs?Marleen Vanderpoorten: «Zonder een eenvormig participatiemodel aan alle scho-len te willen opleggen, kijken we toch na of we de bevoegdheden niet kunnenstroomlijnen. We zouden graag zien dat de directies de leerlingen voor bepaaldethema’s in het gezamenlijk overleg met de ouders en de leerkrachten betrekken.Ouders en leerlingen moeten zeker hun zeg hebben over het schoolreglement, deregels over de schoolloopbaan, de kosteloosheid van het onderwijs, mogelijkesponsoring en de organisatie van extra muros activiteiten. De inbreng van desociaal-economische omgeving mag ook wat actiever.»

Zijn de Vlaamse leerlingen assertief genoeg om in dat soort raden teparticiperen?Marleen Vanderpoorten: «Dat is toch ons streefdoel: emancipatie door onderwijs.Leerkrachten dragen daar als opvoeders toe bij. De eindtermen vragen ook datscholen de actieve betrokkenheid van leerlingen bij de school en de ruime samen-leving bevorderen. Ook de participatie van de ouders en verzorgers van hun leer-lingen kunnen scholen verhogen door ze als echte partners te beschouwen.»

Tegenstanders zeggen dat participatie beleidsmensen aan handenen voeten bindt.Marleen Vanderpoorten: «Bij een democratische samenleving hoort een partici-patiecultuur. Maar er moet inderdaad een evenwicht blijven. De besluitvormingmoet werkbaar blijven en snel verlopen. Op een gegeven ogenblik moeten deonderhandelingen stoppen en moeten de verantwoordelijken knopen doorhak-ken. Daarom hoeven ouders bijvoorbeeld zich niet te gaan moeien met de didac-tische werkvormen. Dat laten ze het liefst over aan de deskundigheid van deleerkrachten.»

KLASSE NR.113 13

14 KLASSE NR.113

LEVENSBESCHOUWELIJKE VAKKEN

Kruisen, fakkels, manen, sterren…Het openbaar onderwijs (dus niet het vrij onderwijs) is grondwettelijk verplicht om alle erkende godsdienstenof levensbeschouwingen aan te bieden. Hoeveel leerlingen volgen er niet-confessionele zedenleer en hoe-veel godsdienst? Hieronder de cijfers in neutrale kolommen.Gesubsidieerd officieel onderwijs

lager onderwijs secundair onderwijsKatholieke godsdienst 71.467 14.688Niet-confessionele zedenleer 16.816 15.991Islamitische godsdienst 4.602 2.684Protestantse godsdienst 734 261Vrijstellingen 320 620Israëlitische godsdienst 95 40Orthodoxe godsdienst 82 17Anglicaanse godsdienst 1 2

Gemeenschapsonderwijslager onderwijs secundair onderwijs

Niet-confessionele zedenleer 16.323 40.421Katholieke godsdienst 31.440 21.061Islamitische godsdienst 4.406 4.488Vrijstellingen 894 1.526Protestantse godsdienst 812 965Israëlitische godsdienst 16 149Orthodoxe godsdienst 72 51Anglicaanse godsdienst 5 8In het gemeenschapsonderwijs bieden 10 scholen 6 verschillende cursussen levensbeschouwing aan,22 bieden er 5 aan, 82 geven er 3 en in 113 scholen kunnen de leerlingen in 4 cursussen terecht.

BASISONDERWIJS

Groter werkingsbudgetHet basisonderwijs krijgt meer geld. De verhoginggebeurt in schijven: dit jaar 250 miljoen frank en nogeens 250 miljoen in 2002. Deze totale verhoging van500 miljoen komt boven op de verhogingen vanhet Tivoli-akkoord en de extra 399 miljoen frank uitde begroting 2000.De eerste schijf van 250 miljoen is volgens het aan-tal leerlingen toegevoegd aan de globale dotatie vanhet gemeenschapsonderwijs en aan het werkings-budget van het gesubsidieerd basisonderwijs.

ZIEKTEVERLOF

Nieuwe formulieren«Moeten we nu het medisch attest en formulier Pers16 in een gefrankeerde enveloppe verzenden?» vra-gen leerkrachten. «Ja», antwoordt de onderwijsadmi-nistratie. U kan de formulieren op uw schoolsecreta-riaat verkrijgen of zelf van het net downloaden. Surfnaar www.ond.vlaanderen.be. Klik bij ‘nieuw’ op ‘Laatsteberichten en nieuwe sites’. Onder ‘Ziekteverloven: nieuwcontroleorgaan’ vindt u de aangepaste omzendbriefvan 20/01/1999 mét als bijlagen het medisch attest,Pers 16 en Pers 16 bis. Deze aanklikroute blijft be-staan tot eind maart.

DEBAT

Stemrecht op zestien«Jongeren moeten zich verantwoordelijk gedragen, vinden we. En we zijn heteens dat ze daarin kunnen groeien. Zullen we de grondwet dan maar veranderenen ze in 2003 vanaf zestien stemrecht geven? Willen zijzelf wel twee jaar experi-menteerruimte voor hun stemplicht op achttien jaar? Komt er dan meer politiekevorming in het onderwijs?» Bert Anciaux, Vlaams minister van Cultuur, Jeugd,Brusselse Aangelegenheden en Ontwikkelingssamenwerking debatteert erover.De veralgemeende ongunstige berichtgeving over overlast counteren, de jonge-ren ernstig nemen, vooroordelen over hun subcultuur weerleggen, geloven inhun creativiteit en kritische reflectie… Dat staat in de agenda van Anciaux. Bo-vendien wil hij een sfeer van respect en openheid creëren en op een emanci-perende manier kansen bieden. De politiek verplichten rekening te houden metjongeren, is zijn algemene doelstelling.Het project ‘Jongerenparlement’ van het Fonds P&V en de Koning Boudewijn-stichting toont het aan: jongeren hebben wel politieke interesse, maar verwerpenbetutteling. Tim Devolder, ex-voorzitter van het Jongerenparlement sprak zicheerder al uit voor stemrecht op zestien, net als Europees commissaris VivianeReding. Op de site zijn er ook veel tegenstemmen. Voert u het debat in de klasmet uw leerlingen?Op www.jeugdwerknet.be/stem16 vindt u de discussiestof: meningen van jonge-ren, de oproep van Bert Anciaux - ook als videobrief -, geschiedenis van destemplicht… Uw leerlingen kunnen ook mailen naar stem16@jeugdwerknet.be.

LOONSTUDIE

Miljardentruc?Komt er wel of geen algemene opslag nog voor de resultaten van de lopende loon-studie bekend zijn? Eerst elf miljard frank extra en nadien nog eens zes miljard erbij,houdt de Vlaamse regering tot in 2004 klaar. In 2005, onder een andere regering,zou er dan nog eens tien miljard bijkomen. In totaal dus 27 miljard voor loonsver-hoging én maatregelen om de werkdruk te verminderen. De vakbonden vinden diteen misleidende begrotingstechniek in het kader van een meerjarenbegroting. Volgenshen zit er in totaal slechts tien miljard vers geld in de beurs, geld dat er effectief jaarna jaar bijkomt. Maatregelen jaar na jaar cumuleren, vinden ze een miljardentrucvan de regering. Bovendien eisen ze dat tegen 1 september 2003 een desnoodsgespreide loonsverhoging rond is. Pas nadien kan er voor de vakbonden onderhan-deld worden over differentiëring van de lonen voor bijvoorbeeld een middenkaderen directies. De meest actuele stand van zaken over de CAO-onderhandelingen kanu volgen op www.klasse.be. Klikken op ‘nieuwsflitsen’.Intussen rondt Hay Management eind deze maand de loonstudie af. De firma legt 20à 25 meest voorkomende functies in het onderwijs naast vergelijkbare functies inandere sectoren en brengt de onderlinge loonspanning in kaart. Ze vertrekt van devolgende uitgangspunten: loon (primaire arbeidsvoorwaarden); eventuele variabe-le beloning (zoals premies); extra salariële financiële vergoedingen (secundairearbeidsvoorwaarden zoals verzekeringen); immateriële voordelen (o.m. vastheidvan betrekking, nabijheid werk-thuis, flexibele uren, prestatiestelsel met beschik-baar zijn voor de school inbegrepen, vakantieregeling, mogelijkheden voor thuis-werk); pensioen (uitstapmogelijkheden voorafgaand aan het pensioen inbegrepen).

Jongeren hebben wel politiekeinteresse, maar verwerpenbetutteling▼

▲Wat zal de vergelijking van

lonen in onderwijs en privé-sector blootleggen?

© Verover Alden Biesen p. 16

© Ontdek het boeddhisme p. 17

© Gratis theater p. 22-23

idee

m

Ik kven

M

M sou

M

M

M

M der

M ond

M lun

Na

Vo

...

Tel

E-m

Onkle

Sta

StuBieleestuma

Klasse Actie A

Alden Biesen, Landcommanderijmet KlasseBent u geïnteresseerd in de historiek van een majestueuze Land-commanderij, Europaklassen, moderne vertelkunst, activiteiten rondnatuur en wetenschap, een wandeling in Franse en Engelse tuinen,de didactische meerwaarde van videoconferencing, een gloednieu-we tentoonstelling over de Duitse Orde of het educatief aanbod vanBilzen en omgeving? Geloof het of niet, maar u vindt het allemaalop één en dezelfde plaats. Overtuig uzelf. Kom op 14 april naar deLandcommanderij Alden Biesen in het groene Limburg. Dan is dit560 (!) voetbalvelden grote domein het exclusieve territorium van1200 Vlaamse leerkrachten met partner of collega. Een gratis actiemet een hoog inspiratiegehalte voor uitstappen met uw klas enmeer. Welkom in een landcommanderij met heel veel Klasse.

Wat is Alden Biesen?Een massieve waterburcht rond een erekoer, verschillende bijge-bouwen, een Franse tuin en een Engels Park… 56 hectaren lichtgolvend Haspengouw met een boomgaard die u in volle bloeiverwelkomt. Dat is de Landcommanderij Alden Biesen. Al in 1220kreeg de Duitse Orde de kapel van Biesen in handen. Ze zou hetdomein gevoelig uitbreiden en er blijven tot de Franse Revolutie.‘Alden’ staat voor ‘oud’ en verwijst naar de bouw van de NieuwenBiesen in Maastricht in 1350, een gebouw dat intussen verdwenenis. In 1971 werd de burcht door een felle brand verwoest. De Vlaamseoverheid kocht de ruïne en bracht het gebouw terug in zijn oor-spronkelijke staat. Vandaag is de restauratie zo goed als voltooid.De Landcommanderij is het toneel van tentoonstellingen, histo-risch onderzoek, culturele activiteiten (Vertelfestival, Landbouw-

16 KLASSE NR.113

MET KLASSE NAAR ALDEN BIESEN

Ja, ik wil graag de Landcommanderij Alden Biesen enzijn educatieve mogelijkheden leren kennen. Stuur mijeen uitnodiging voor (omcirkel wat past) 1 / 2 personen.Ik kan om (omcirkel) 9.30 u. / 10.30 u. / 11.30 u. inAlden Biesen zijn.

rijg een vrijgeleide voor de modules 6, 7, 8, 9. Daarenbo- kies ik voor (stip minstens drie mogelijkheden aan)

module 1: rondleiding met gids in de site Alden Biesen

module 2: overzicht Europese werking en bezoek aan re-rce centre

module 3: videoconferencing met Italië & co

module 4: Engelstalige vertelsessie

module 4: Nederlandstalige vertelsessie (lager onderwijs)

module 4: Nederlandstalige vertelsessie (secundair on-wijs)

module 5: educatief project natuur en wetenschap (lagererwijs)

Ik reserveer een (omcirkel wat past) gewone / vegetarischech in het Buitenhof en betaal ter plaatse 400␣ fr. per persoon

am: ................................................................................

lledig adres: ...................................................................

.......................................................................................

efoon: ............................................................................

ail: ...............................................................................

derwijsniveau (omcirkel wat past):uter / lager / secundair / hoger onderwijs

mboeknummer: .............................................................

ur deze bon vóór 31 maart naar Landcommanderij Aldensen - Kasteelstraat 6 -3740 Bilzen. Niet faxen a.u.b. 1200rkrachten krijgen een persoonlijke uitnodiging toege-urd. Afzenders van volledig ingevulde bons krijgen auto-tisch voorrang.

16 KLASSE NR.113

FOTO

’S P

.15-

16: A

LDE

N B

IES

EN

All-round aanbod voor 1200leerkrachten.

dagen, opera, Schots Weekend…) en internationale projecten,seminaries en studiedagen voor leerkrachten. Uw sleutelpunt alsu op zoek bent naar Europese partnerscholen en ideeën. Voorleerlingen zijn er de druk bezochte Europaklassen, waarin Vlaam-se en buitenlandse scholen elkaar ontmoeten.

Welk aanbod mag u op 14 aprilverwachten?Alden Biesen biedt u een keuze uit niet minder dan negen activiteiten:Module 1 - Op bezoek bij de Landcommandeur: Profes-sionele gidsen vertellen en tonen u de geschiedenis van de Land-commanderij, het Europese gedachtegoed van de Duitse Ordeals voorloper van de huidige rol van Alden Biesen.Module 2 - Drielandenpunt voor u en uw school: Zoektu manieren om Europa in uw klas te brengen? Hoe komt u hetmakkelijkst aan een partnerschool over de grens? Interesseert ueen één- of meerdaags contactseminarie met Europese colle-ga’s? Meer uitleg en concrete informatie in deze module, meteen bezoek aan het European resource centre.Module 3 - Eurobabbel in twee dimensies: Videoconferen-cing is geen sciencefiction, maar een krachtig didactisch instru-ment als u internationale contacten wil voorbereiden, organisato-risch beheersbaar maken. De Europese dimensie wordt vlees enbloed als leerlingen via deze technologie met elkaar converseren.De apparatuur staat hier ter beschikking. Hoe dat in zijn werk gaat?Module 4 - Er was eens een verhaal…: Drie professione-le vertellers, een Engelstalige en twee Nederlandstalige, wijdenu in de moderne vertelkunst in. Vorig jaar namen 12.000 bezoe-kers deel aan het vertelfestival 2000. Vervoegt u ze dit jaar?Module 5 - De mix van het Apostelhuis: Een educatief pro-ject waarin aardrijkskunde, geschiedenis, milieu en wetenschap el-kaar ontmoeten. Vooral leerkrachten van de derde graad lager on-derwijs vinden hier hun gading. U krijgt een begeleide didactischewandeling die eindigt in het doemuseum van het Apostelhuis.Module 6 - Door de holle wegen: Speciaal tijdens dezeactie en met de groeten van Toerisme Bilzen kan u een wande-ling maken van 3 of 7 kilometer: de Landcommanderij vanuitalle hoeken, de Haspengouwse flora met zijn fruitbomen, hollewegen en begroeiingen.Module 7 - Bilzen, u zei?: Wat heeft Bilzen u nog te bieden?Een promotiefilm maakt het u diets. Neem meteen uw educatiefpakket mee van Toerisme Tongeren en Hasselt en van de Pro-vinciale dienst voor Toerisme. Of vraag persoonlijk informatieover educatief Limburg.Module 8 - Zeshonderd jaar in de waterburcht: Een kerk inde steigers, een pauselijke tiara, de muren van morenstad Akko in1190… Twaalf audiovisuele en drie interactieve systemen creërende inhoudelijke ruggengraat van deze gloednieuwe permanentetentoonstelling, die het ingewikkelde verhaal van de Duitse Ordeop een eigentijdse manier en in vier talen uit de doeken doet.Module 9 - Alden Biesen in zestien minuten: Wil u door debomen ook nog het bos zien? Een videofilm van 16 minuten geeftu een globaal overzicht van Alden Biesen: zijn historiek, zijn huidi-ge functie en ook wat u vandaag nog niet onder ogen krijgt.

Wat u ook kiest, ter plaatse ontvangt u een infomap met educa-tieve mogelijkheden voor uw klas. Meteen een klasbezoek boe-ken kan ook. U kan een meegebrachte lunch nuttigen op hetdomein of in de Tiendschuur. De Oranjerie en het Apostelhuiszijn open voor snacks en broodjes. U kan ook eten in restaurantBuitenhof (wel vooraf reserveren), waar een kalkoenmaaltijd ofvegetarische schotel 400␣ fr. kost.

Hoe schrijf ik in?Stuur de bon op deze pagina vóór 31 maart volledig ingevuldop naar Landcommanderij Alden Biesen - Kasteelstraat 6 - 3740Bilzen. 1200 leerkrachten krijgen een persoonlijke uitnodigingvoor één of twee personen. Deze actie is gratis. Schrijfenkel in als u vast van plan bent te komen.

Waar vind ik meer informatie?Uw contactpersoon voor deze actie is Allan Torben-Nielsen -Landcommanderij Alden Biesen - Kasteelstraat 6 - 3740Bilzen - tel 089-51 93 45 - fax 089-41 70 33 -alden.biesen@alden-biesen.be. Nieuwsgierig? Meerinformatie nodig? Bezoek Alden Biesen alvast via internet.www.alden-biesen.be

A = Algemeen / B = BasisonderwijsS = Secundair onderwijs / H = Hoger onderwijs

©

§

Wat is karma en nirvana?

T IB

ETA

AN

S I

NS

TITU

UT

BR

OE

DE

RLI

JK D

ELE

N

100.000 aandelen voor eenrechtvaardiger wereld.

Jeugdboekenweekgeschenk:Patrick Lagrou en de honden

van Paflof.

BV

BV

©

Leerkrachten gezocht A

OuderparticipatieGezocht: polyvalent full-time medewerker (via detachering) diede projectontwikkeling rond ouderparticipatie in Vlaan-deren administratief en logistiek ondersteunt.Meer info bij VCOV - Trees Gilles, secretaris-generaal - Guimard-straat 1 - 1040 Brussel - tel 02-511 65 05 - fax 02-514 33 21SteinerschoolGezocht: dynamische leerkrachten voor kleuterklas en eersteleerjaar. Bij voorkeur iemand met een subsidieerbaar diploma, er-varing in basisonderwijs én bereid zich antroposofisch bij te scholen.Kandidaturen met cv vóór 15 maart bij ‘t Parelgras - Steiner-school Vlaamse Ardennen - p/a Ann Matton - Leierwaarde 19 -9660 Brakel - tel 056-68 75 87Gedetacheerd leerkrachtGezocht: gedetacheerd leerkracht voor het secretariaat inGent. Vanaf april.Meer info bij Jeugd en Stad vzw - Maud Verlynde -Kammerstraat 22 - 9000 Gent - tel 09-233 88 05Sport- en themakampenGezocht: kleuterleiders en leerkrachten Frans, informa-tica, plastische opvoeding, lichamelijke opvoedingenz. die kinderen en jongeren willen begeleiden in sport- enthemakampen (kleuterkabouterkamp, kleuterfrans, picassokamp,computerkamp, theaterkamp…).Meer info en kandidaturen bij Nele Maton & Philip VanCauteren - vzw Free-Time - Kammerstraat 19 - 9000 Gent -tel 09-233 77 88 - fax 09-233 66 01 - info@freetime.beVakantiekampenGezocht: hoofdverantwoordelijken voor vakantiestages enleerkrachten informatica om les te geven aan jongeren tij-dens de vakantieperiodes.Meer info en sollicitaties met cv bij IPOC - Van Boeckellaan71 - 2500 Lier - tel 03-480 85 18 - fax 03-489 01 99

Waalse lerarenkaart A

Met de lerarenkaart van vzw LCD kan u gratis op verkenning gaan inmusea en attracties in (Waals-)België en Frankrijk. De kaartkost 320␣ fr. (gids met overzicht van alle deelnemers inbegrepen).Als welkomstgeschenk krijgt elke leerkracht (zeker Klassevermelden!) bij zijn Lerarenkaart 2001 een gratis toegangsticketvoor het dierenpark Monde Sauvage (vlakbij Remouchamps).Meer info en bestellingen bij vzw LCD - Lerarenkaart - PB 240-40-49 - Liège X - tel 04-234 14 98 (Nederlandstalige permanen-tie woensdag en donderdag van 9.30 tot 17 u.) - fax 04-234 1282 - info@lcd.be - www.lcd.be (met Nederlandstalig luikje)

2 x Boeddhisme A

Op zaterdag 24 maart kan u deelnemen aan een intensieve kennisma-king met de geschiedenis, ethiek en filosofie van het boeddhisme énhaar praktische toepassingen. Lama Tashi Nyima, boeddhistisch le-raar van het Tibetaans Instituut leidt de cursus Inleiding tot het boed-dhisme, begeleid door Frans Goetghebeur, voorzitter van de Boed-dhistische Unie van België. U krijgt er de kans om over deze traditieeen globale visie te ontwikkelen. Deze basisvorming kan nuttig zijnvoor lessen moraal, religie, geschiedenis enz. Deelnemen kost 800␣ fr.Op zondag 22 april kunnen jongeren van 14 tot 24 jaar op hunbeurt kennismaken met het boeddhisme (Wie is de Boeddha en watvertelde hij? Wat is karma, nirvana enz.) en de krachtlijnen vande boeddhistische filosofie (geweldloosheid, vrijheid, weder-geboorte, storende emoties…). Deze Ontmoeting met het boed-dhisme wordt geleid door Lama Karta. Deelnemen kost 600␣ fr.Meer info en inschrijvingen bij Tibetaans Instituut -Kruispadstraat 33 - 2900 Schoten - tel 03-685 09 19 -fax 03-685 09 91 - tibinst@skynet.be

Pesten-dat-kan-niet A

Elke initiatiefnemer van een anti-pestactie in 2001 (leerkrach-ten, directies, leerlingenraden, oudercomités…) kan zich kan-didaat stellen voor de Pesten-dat-kan-niet Prijs 2002, eenorganisatie van Jeugd & Vrede vzw. Twintig genomineerdenkrijgen een startvergoeding van 5000 fr. Tegen 15 novembermaken zij een evaluatieverslag van hun initiatief. Negen scholenwinnen 20.000 fr., één school zelfs 100.000 fr.Meer info en kandidaatsdossier bij Jeugd & Vrede vzw - VanElewyckstraat 35 - 1050 Brussel - tel 02-640 19 98 -JEV@jeugdenvrede.be

KLASSE NR.113 17

100.000 aandelen A

De campagne De aarde behoort aan allen wil 100.000 aan-delen «verkopen» en gaat deze week officieel van start. Het aan-deel NV Rechtvaardige Wereld staat centraal in deze jaar-lijkse campagne van Broederlijk Delen. Intekenen op dit aandeelbetekent dat u een concreet engagement aangaat én dat u akkoordgaat met de drie politieke eisen van Broederlijk Delen: kwijtschel-ding van de schuldenlast van de armste landen, invoering vaneen belasting op speculatieve geldstromen (de zgn. Tobintaks) énde verwezenlijking van de 0,7 procent norm voor officiële ontwik-kelingshulp. Tegen mei (van 13 tot 20 mei is er een VN-conferen-tie voor de Minst Ontwikkelde Landen in Brussel) wil BroederlijkDelen 100.000 aandelen «verkocht» hebben. U kan de actie opde voet volgen op www.broederlijkdelen.be (met o.a. dagelijkse«beursnoteringen» en gedetailleerde actie-agenda). Het jaarlijk-se grote actie-weekend vindt dit jaar plaats van 23 tot 25 maart.Meer info op www.broederlijkdelen.be of bij Broederlijk Delen- Huidevettersstraat 165 - 1000 Brussel - tel 02-502 57 00 -fax 02-502 81 01 - info@broederlijkdelen.be

Gratis dromenboek B

Dromen is het centrale thema van de Jeugdboekenweek (11tot 25 maart). Meer hierover kon u al lezen in Klasse 111, p. 21 [>www.klasse.be/kvl/111/21-6 Dromen - educatief aanbod Jeugd-boekenweek 2001]. Avonturier en griezelauteur Patrick Lagrouschreef dit jaar het Jeugdboekenweekgeschenk. In Tibo ende droomduivels mixt Lagrou fantasie, humor en spanning toteen verhaal over dromen, aboriginals, droomduivels, de hondenvan Paflof, het gemene vogelbekdier enz. Leuk voor kinderen vanaf9 jaar. Vanaf 1 maart krijgt u het Jeugdboekenweekgeschenk gra-tis bij aankoop van gelijk welke kinder- en jeugdboeken (mini-mum 500 fr.). Zo’n 150 Vlaamse boekhandels doen mee.Meer info bij Vereniging ter Bevordering van het VlaamseBoekwezen vzw/Huis van het Boek - Hof ter Schriecklaan 17 -2600 Berchem - tel 03-230 89 23 - fax 03-281 22 40 -vera.carlier@vbvb.be - www.vbvb.be

Klasse-serviceDe Rekenboog BOver te nemen: een aantal nieuwe, ongebruikte leerlingenboe-ken van rekenmethode de Rekenboog (uitg. De Sikkel)leerjaar 3, 4 en 5.Meer info op tel 02-384 46 20 - rozemarijn@belgacom.netTouwenparcours en woudloperskeukenStalen kabels tussen stevige beuken, apenbrug, commandobrug,indianenbrug, slingers enz. Evenwichtsoefeningen, spinnenweb,Chinese muur, zwevende balk, ladder enz. Een stevig sausjewoudloperskeuken. Bezinning, teambuilding, probleemoplos-send werken, groepscohesie, anti-pest- of anti-spijbel-werkingenz. Oefeningen rond verantwoordelijkheid, leren samen-werken, conflicthantering, (zelf)vertrouwen en ande-re sociale vaardigheden. Voor leerlingen vanaf 15 jaar.Meer info bij Peter Vanslembrouck - Dorp 58 - 9968Oosteeklo - tel 09-373 95 52Camp counsellors AGezocht: studenten (18-plussers) die in de zomervakantie tweemaanden aan de slag willen als counsellor (begeleider) of sup-port staff (onderhoud, keuken…) op een Amerikaans zomerkampmet uitsluitend Amerikaanse kinderen. De deelnemers betalen eendeel van de onkosten, maar krijgen anderzijds zakgeld. Camp-CounsellorsUSA (CCUSA) nodigt hiervoor jongeren vanuit de helewereld uit. Er is nu ook een contactpersoon voor Vlaanderen.Meer info bij Greet De Ryck - tel 0475-30 42 64 -greetje007@yahoo.com - zie ook www.campcouncellors.comWater,water en nog eens water ADe Milieuboot (zie vorige Klasse p. 21)[>www.klasse.be/kvl/112/21 Water, water en nog eens water] heeft een nieuw telefoon-nummer. Reservaties enz. voortaan op tel 053-72 94 20.Vaardigheden gezocht SLeerkracht Frans Anne Timmermans zoekt de correcte «vaar-digheden» voor de lessen Frans TSO eerste graad. Zij gebruiktde handboeken Antennes 1 en Antennes 2, waarin ze die vaar-digheden niet terugvindt.Graag reacties bij Anne Timmermans - Muizenhoek 8 - 2812Mechelen

CA

NO

N

Canon CultuurcelKoning Albert II-laan 15

1210 BrusselErna Schelstraete en Jan Staes

tel 02-553 96 65 tot 67fax 02-553 96 75

erna.schelstraete@ond.vlaanderen.bejan.staes@ond.vlaanderen.be

§

§

§

DynaMo2 brengt deskundigenin uw klas.

MonumentenMaandag: exclusiefvoor onderwijs.

In kleine groepen werken rondmuzische vorming.

18 KLASSE NR.113

De nieuwe DynaMo2 A

Vanaf 15 maart ligt de negende editie van de DynaMo2-catalogus (voor projecten van schooljaar 2001-2002) in elkeVlaamse school. Met DynaMo2 wil Canon leerkrachten uit allenetten en niveaus de financiële mogelijkheid geven om een eigen,creatief idee in de school te realiseren. Of u nu wiskunde, techno-logie, muziek, talen, wetenschappen of praktijk geeft…, breng vak-mensen naar uw klas of school en geef samen met hen uw ideevoor een bedrijvige, democratische, gezonde, groene ofmuzisch-creatieve school vorm. DynaMo2 stelt u ruim 280organisaties en kunstenaars en hun deskundigheid voor. Zij kun-nen u helpen bij het uitwerken van uw idee tot een actief school-project. De jury maakt een selectie uit de ingediende voorstellen.Deze projecten ontvangen een financiële ondersteuning van Ca-non en u kan/moet ze in het schooljaar 2001-2002 realiseren.Hoe gaat u praktisch te werk?1. Ga op zoek naar de DynaMo2-catalogus in uw school. Door-blader de catalogus en bekijk het aanbod: maak kennis met devijf werkvelden: de bedrijvige, de democratische, de groene, degezonde en de muzisch-creatieve school. Bij elk werkveld vindtu vooraan een korte beschrijving.2. Kies een werkveld waarbinnen uw idee past.3. Zoek binnen het werkveld naar een organisatie of kunstenaardie kan helpen bij het uitwerken van het idee tot een project.4. Vul het aanvraagformulier of de diskette uit de catalogus in.5. Stuur vóór 15 mei 2001 uw projectaanvraag naar CanonCultuurcel - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel.6. Vóór 30 juni 2001 weet u of uw project geselecteerd is enhoeveel ondersteuning u krijgt.7. Vanaf 1 september 2001 kan u aan de slag.8. Vóór 17 juli 2002 stuurt u een projectevaluatie naar CanonCultuurcel. Vervolgens krijgt u het toegekende steunbedrag opuw rekening.

Ongelukkig monumentenfeest? A

Op zondag 9 september kan u honderden waardevolle mo-numenten gratis bezoeken tijdens alweer de 13de editie vanOpen Monumentendag Vlaanderen (OMD). Omdat kinderenen jongeren op de «grote» Open Monumentendag niet altijd aanhun trekken komen, is men enkele jaren geleden gestart met Mo-numentenMaandag. Op maandag 10 september kunnen kin-deren en jongeren in klasverband een bezoekje brengen aaneen opengesteld monument. Vanaf begin mei kan u het volledigeMonumentenMaandag-programma aanvragen op het Coördina-tiecentrum Open Monumentendag Vlaanderen en bij de LokaleComités - de plaatselijke organisatoren - uw bezoek reserveren.Nieuw dit jaar is dat u in het kader van het thema Grondstof,stof tot nadenken - Metaal zelf een voorstel kan doen om uwklas op een originele, creatieve manier een monument te laten «be-leven»: u maakt als het ware, in overleg met de organisatoren, eenprogramma op uw eigen maat (en wie weet maakt u er een Dyna-Mo2-project van!). Info over het thema vindt u op de OMD-websi-te www.monument.vlaanderen.be/omd/nl/index.html en inhet Themaboek Open Monumentendag (450␣ fr.; verkrijgbaarin de betere boekhandel, bij de Lokale Comités, in de Erfgoedwin-kels van de Stichting Vlaams Erfgoed en op het Coördinatiecen-trum Open Monumentendag Vlaanderen). Canon Cultuurcelschenkt alvast 15 exemplaren van dit Themaboek wegaan snelle beslissers. Stuur een foto of postkaart van eenmonument uit uw buurt samen met uw adresgegevens naar CanonCultuurcel, en wie weet bent u bij de 15 gelukkigen.Meer informatie over deze en andere jongerenactiviteiten (ontwerp-wedstrijd voor de OMD-jongerenaffiche 2002; monumenten-mul-timediawedstrijd enz.) vindt u in de gratis OMD-jongerenfolder.Gewoon aanvragen bij het Coördinatiecentrum Open Monumenten-dag Vlaanderen - Bergstraat 72 - 1000 Brussel - info.omd@sve.be.

Opvolgingsdagen muzischewerkdagen B

Alle leerkrachten basisonderwijs die al hebben deelgenomen aande Basisvorming muzische werkdagen kunnen eind maartdeelnemen aan de opvolgingsdagen. Die vinden plaats op 22maart in Neerpelt, op 26 maart in Roeselare, op 27 maart in Lo-keren, op 28 maart in Leuven en op 29 maart in Malle, inderdaad,de vertrouwde plaatsen van de basisvorming. Voor meer info kanu steeds terecht bij vzw Spelewei - tel 016-35 05 50.

Extra studiedagBoekjetebuiten Limburg B

Boekjetebuiten is een nieuw, gratis leesbevorderings-project. Deze didactische doos voor leerkrachten kleuter- eneerste graad lager onderwijs helpt u om voorleeslessen voorte bereiden. De doos bevat een didactisch hulpbord voor de leer-kracht en een vijftigtal denk-, doe- en praatopdrachten met, overen rond boeken en verhalen, die naadloos aansluiten bij de leer-gebieden taal, wereldoriëntatie en muzische vorming. (Zie ookKlasse 112 p. 18)[www.klasse.be/kvl/112/18-1 Boekjetebuiten].U kan meteen aan de slag, zonder eerst een zware handleiding temoeten doorworstelen. Op http://www.vlaanderen.be/boek-jetebuiten kan u kort met deze methode kennis maken en vangedachten én lesideeën wisselen. Canon Cultuurcel organiseertin elke Vlaamse provincie een gratis studiedag/nascholing ronddeze methode. De olijke zetduivel veranderde in vorig nummerGENK in GENT, maar uiteraard is er wel degelijk ook een nascho-lingsdag voor Limburgse collega’s. Op 8 maart in het CC Genkinderdaad, net als in de andere provincies van 10 tot 15 u. Snelreserveren bij vzw Kalos - tel 016-22 53 19. Wie meedoet met denascholing is alvast zeker van een didactische doos: u krijgt ze erimmers ter plaatse overhandigd.

Make your world S

Met de mogelijkheden van de moderne media een antwoordzoeken op de vraag hoe kunst en cultuur op een zinnige, sa-menhangende manier in de verschillende schoolvakken aan bodkunnen komen, dat is de uitdaging van Make your world.Meteen is het ook de tweede fase van een Canon-project rondcultuureducatie in het secundair onderwijs. Bij een vo-rige Klasse (oktober 1999, nr. 98) kregen alle leerkrachten se-cundair onderwijs een pakketje met twaalf muzische postkaar-ten Uitzicht op Water/Inzicht in Water, met lessuggestiesvoor de eerste graad secundair onderwijs. Opsimsim.rug.ac.be/water vindt u nog steeds een schat aan les-materiaal voor alle vakken.Make your world is bedoeld voor de tweede graad secun-dair onderwijs. De speciale website simsim.rug.ac.be/reizenconfronteert uw leerlingen met verschillende visies op rei-zen/toerisme. Ook lifestyles, hypes, tradities, beelden… ko-men daarbij aan bod. In de lijn van de nieuwe ICT-toepassingenis dit meteen ook een uitnodiging voor de leerlingen om in eentaakgerichte leeromgeving én in interactie met elkaar en met devirtuele computerwereld kennis op te bouwen en onderzoeks- encomputervaardigheden te verwerven. De wereld van alledag, po-pulaire cultuur, entertainment, irrationele concepten (fascinatie,plezier…) die ons handelen sturen enz. zijn leidraad bij bewust-making en het verwerven van inzicht. Ook het vervagen van gren-zen tussen hoge en lage cultuur, tussen woord, beeld en klank,tussen nationaal en globaal, tussen consument en producent, tus-sen verschillende schoolvakken… wordt uitvoerig behandeld.Dit project kwam inhoudelijk en technisch tot stand insamenwerking met de lerarenopleiding van de Univer-siteit Gent. Studenten van de Hogeschool voor Weten-schap en Kunst (campus St. Lucas Gent) ontwierpen deaffiche van dit project. Begin maart krijgt elke secun-daire school de affiche toegestuurd. Hang ze op en laatze u (en uw leerlingen) de weg wijzen naar de website!

Musea en onderwijs H

Studenten lerarenopleiding de kans geven om nog tijdens hunopleiding actief in contact te komen met een museum, dat is hetdoel van het project Musea en onderwijs - natuurlijkepartners. Op maandag 12 maart kan u kennis maken met deervaringen van studenten, docenten, leerkrachten en museum-medewerkers tijdens een ontmoetingsdag in De Vooruit(Gent). De verschillende denkgroepen (stage en scriptie, win-kelaanbod, museumbezoek, uitdieping en vakoverschrijdendwerken) willen een forum zijn voor iedereen die creatief en ac-tief werken met een museum in de eigen lerarenopleiding bin-nen wil loodsen. Deelnemen kost 250␣ fr.Meer info bij Provinciebestuur Oost-Vlaanderen - AnnekeLippens, museumconsulent - tel 09-267 72 52 -anneke.lippens@oost-vlaanderen.be

©

QU

AR

TIE

R L

ATI

N

Madock brengt licht in deduisternis.

Een antwoord op ongewonevragen.

Free podium voor studenten.

VZ

W M

AD

OC

KK

ETN

ET

§

§

Brussel in zeven stappen S

Brussel die schone? Men zou het beginnen te geloven. De reac-ties op de aankondiging van het Brussel in zeven stappen-project in Klasse 111 (>www.klasse.be/kvl/111/19-7 Brussel inzeven stappen) liegen er niet om. Letterlijk honderden leerkrach-ten bellen en schrijven voor de gratis cd-rom. Vaak slaan ze daar-bij echter de bal mis: de cd-rom is NIET gratis verkrijgbaar. Decd-rom is géén toeristische gids voor de stad Brussel, wéleen werkinstrument voor een pedagogisch project, waar-bij uw leerlingen zelfstandig een bezoek aan Brussel uitwerken envervolgens ook effectief uitvoeren (en aan hun medeleerlingenpresenteren). Gemeenschapsscholen betalen 1000␣ fr. voor cd-rom,metrotickets en ondersteuning. Andere scholen betalen 6000␣ fr.voor cd-rom, metrotickets (30 leerlingen) én een introductieses-sie op school (2,5 uur). Wegens het hoge aantal aanvragen, moetu wel rekening houden met een wachttijd.Meer info en inschrijvingen bij GemeenschapsonderwijsBrussel - Frans Van der Borght - E. Jacqmainlaan 20 -1000 Brussel - tel 02-790 96 02 -frans.van.der.borght@gemeenschapsonderwijs.be

Dag van de student S

Brussel is een toffe stad, ook als je er komt studeren. Dat is deboodschap achter de Dag van de student, die zowel studentenals leerlingen van het laatste jaar secundair wil samenbrengen ineen potpourri van activiteiten. Dag van afspraak is 14 maart.Van 12 tot 14 uur is er onthaal en eerste kennismaking in de An-cienne Belgique.Van 13 tot 18 uur kunnen jongeren op 7 lokatiesterecht voor evenveel activiteiten: kortfilms in het Filmmuseum,Cybercafé met internetopdrachten op het de Brouckèreplein, work-shops rond plastische kunst, muziek, fotografie, taal en videoop de Oude Graanmarkt, workshops rond stedelijkheid in deSint-Gorikshallen, Brusselse mode en horeca in het Dansaert-centrum, klimparcours en sport in jeugdverblijfcentrum DeWaterman van Jeugd en Stad en een politieke invalshoek in hetBrussels Parlement. Van 18 tot 24 uur is er een muzikaal pro-gramma met animatie, free podium door studenten en als hoofd-act een optreden van De Mens met Luc De Vos en Tine Reymer.De Dag van de Student is een idee van Quartier Latin. Voormeer informatie: bel 02-223 77 03 of fax 02-223 68 52 of surfnaar www.qlb.irisnet.be

Curieuzeneuze B

Wil u de wetenschappelijke belangstelling van uw leerlingenaanwakkeren? Doe een beroep op hun curieuze neuzen. Zo heetook het tv-programma op Ketnet waarin tien- tot twaalfjarigensamen met Johan Terryn op zoek gaan naar het antwoord opongewone vragen zoals: Hoe komt het dat we soms elektrischeschokjes krijgen? of: Hoe bouwt een slak zonder armen of be-nen een huis? of nog: Waarom krijgen we geen kippenvelin ons gezicht? De nieuwe reeks Curieuzeneuze start op25 maart. Intussen lopen op Ketnet herhalingen van een vorigereeks, elke zondag vanaf 4 maart om 8.55 u.En bereid u nu al voor op de Curieuzeneuze-wedstrijd voorscholen, die start in september. De opdracht: bedenk zelf een ori-ginele vraag over wetenschappelijke en technologische fenome-nen en formuleer het antwoord in een ruw scenario. Info over dewedstrijd volgt in mei.Curieuzeneuze staat vanaf 18 maart ook op www.curieuzeneuze.be

Goede Minnaars S

Met meer dan 80 werk- en spelvormen kan u met uw leerlingenwerken rond het concept Goede Minnaars. Dat concept gaat ervanuit dat seksuele vorming zich moet toespitsen op drie verschil-lende gebieden: een leeftijdsspecifieke seksuele ontwikkeling on-dersteunen, waarden en normen leren en risico’s vermijden.U kan met de werkmap Goede Minnaars aan de slag met leer-lingen vanaf 15 jaar. Verliefd/versieren; Relaties; Ontdek de seks;Ikzelf; Handen thuis en Veilig vrijen zijn de onderscheiden deel-thema’s. Het boekje Een lief. Hoe je het doet en hoe doe je goed?Praktische gids voor jonge vrijers (een soort ABC van liefde enseks voor jongeren vanaf 14 jaar) vormde de basis voor de mees-te werkvormen. U vindt deze praktische gids dan ook in de werk-map. De werkmap Goede Minnaars kost 700␣ fr. De praktischegids kan u ook apart kopen aan 100␣ fr. per exemplaar.Meer info en bestellingen bij CGSO Trefpunt - Meersstraat138b ingang B - 9000 Gent - tel 09-221 07 22 -fax 09-220 84 06 - cgso@xs4all.be - www.cgso.be

Muziek is dansen S

Clair-2-Obscur is een gloednieuwe voorstelling, een éénmaligedansvoorstelling met video, muziek en poëzie. In deze eer-ste productie werkt de nieuwe Leuvense vereniging Madock met con-trasten: licht en duisternis, dans versus video, muziek versus hetgeschreven en gesproken woord, haat versus liefde. Het is de be-doeling dat u, de toeschouwer, zelf op zoek gaat naar verbanden enraakvlakken, naar de duisternis die de dingen verheldert. Klassiekestukken én (experimentele) elektronische muziek wisselen elkaar af.Door de voorstelling heen hoort u gedichten en teksten van Neder-landstalige, Franstalige en Spaanstalige dichters en schrijvers.De eenmalige voorstelling van Clair-2-obscur door Kordante(dans) en Madock (productie) vindt plaats op dinsdag 27 maartom 20 u. in de Stadsschouwburg, Leuven. Tickets kosten 250␣ fr.(200␣ fr. in voorverkoop en voor leden van CJP en Madock).Meer info en reservaties: vzw Madock - tel 016-22 63 99 -madock@pi.beMadock en Klasse hebben 5 x 2 vrijkaarten klaarlig-gen voor geïnteresseerde leerkrachten. Gewoon eenkaartje sturen naar Klasse (Clair-2-Obscur) - KoningAlbert II-laan 15 - 1210 Brussel. De winnaars krijgenhun kaartjes per kerende post toegestuurd.

Bril A

Kathy en Colette zijn twee eigenzinnige toiletdames. Naast dedagdagelijkse rituelen, kiezen ze elke dag hun favoriet gedichtuit de teksten die de klanten op de deuren kladden. Alles gaat zijneigen gangetje tot…Bril is een herkenbare dansvoorstelling voor iedereen vanaf7 jaar over vriendschap, liefde en jaloezie. Danseressen (en do-centen) Anne-Lore Baeckeland en Goedele Van Dijck hebbenrond hun voorstelling een educatief project uitgewerkt.U kan de voorstelling als losstaand geheel beschouwen. U krijgt daneen lesbrief met verwerkingstips voor in de klas. Maar u kan ook,met uw leerlingen, na de voorstelling deelnemen aan een dans-workshop (kan ook later bij u op school plaatsvinden). U kan tenslotte aan deze dansvoorstelling een navorming voor leerkrach-ten koppelen (o.a. met tips rond de eindtermen muzische vorming).De voorstelling gaat in première op 8 maart (20 u.) in OudeBadhuis (Stuivenbergplein, Antwerpen - tel 03-272 31 40). Na-dien volgen promotievoorstellingen in Gent (Dansacademie,Burgstraat - 16/3 om 10 en 15 u. - tel 09-225 25 15); Kraainem(De Lijsterbes, Lijsterbessenbomenlaan - 18/3 om 15 u. - tel02-721 28 06) en Houthalen (CC Casino, Varenstraat - 21/3 om15 u. - tel 011-60 06 30). Deze voorstellingen zijn gratisvoor leerkrachten! Gewoon even bellen om uwplaats(en) te reserveren. Meer info bij v.z.w. De Fontein -tel 09-259 29 36 - de.fontein@skynet.be

Euwedin II H

Euwedin (European Women and Employment Data and Informa-tion) is een databank voor hogescholen en het volwasse-nenonderwijs. Bedoeling is om zogenaamde intermediairen(coördinatoren en begeleiders in de beroepsopleidingen) bewustte maken van verschillende vormen van «genderbenaderin-gen» (gelijke kansen voor mannen en vrouwen). De databank zalvooral praktijkvoorbeelden bevatten, maar daarnaast ook een check-list voor monitoring en evaluatie van nieuwe en bestaande be-roepsopleidingen en een handleiding om de databank en de check-list beter te kunnen gebruiken. Op dit moment zit dit project nogvolop in de fase van informatieverzameling.Meer info bij Centrum Amazone - Projecten Euwedin - JoséeDesmet-Goethals, coördinator - Middaglijnstraat 10 - 1210Brussel - tel 02-229 38 63 - fax 02-229 38 01 -now@amazone.be - www.amazone.be

Kinderpoëzie op Kettekst B

Elke dag vindt u op Kettekst nieuwe kinderpoëzie: gedichtendoor en voor kinderen van 8 tot 12 jaar. Kinderen die graaggedichten, rijmpjes of versjes schrijven, mogen meteen in hunpen kruipen. U kan ze misschien verzamelen en gebundeld bezor-gen aan Kettekst? Iedere maand kiest Kettekst een nieuw thema:dromen (maart), lente (april), lachen (mei) en vakantie (juni)zijn de volgende in het rijtje. Elke maand bekroont een jury vijfwinnaars met een boek of cd, maar alle inzendingen krijgen beur-telings een plaatsje op de Kettekst-pagina’s 858 en 859.Stuur de kinderpoëzie naar VRT-Kettekst - Kamer 2 G 4 - 1043Brussel - fax 02-734 50 87 - teletekst@vrt.be

KLASSE NR.113 19KLASSE NR.113 19

Arion-studiebezoeken A

Bent u actief als directeur, docent lerarenopleiding, (pedagogisch)adviseur, beleidsmaker, medewerker CLB-centrum? Wil u infor-matie over en ervaringen met onderwijssystemen uitwisselen metcollega’s uit andere Europese landen? Een Arion-studiebezoek biedtu de gelegenheid daartoe. De Europese Commissie betaalt trou-wens uw reis- en verblijfskosten (op voorwaarde dat u nog nooitop Arion-studiebezoek bent geweest). Inschrijven vóór 1 mei.Meer info bij departement Onderwijs - Vlaams Arion-agentschap- Johan De Coninck - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel -fax 02-553 96 65 - johan.deconinck@ond.vlaanderen.be

Europees burgerschap S

Leerkrachten en begeleiders secundair onderwijs kunnen gra-tis deelnemen aan een reeks studienamiddagen over Jon-geren: burgers van Europa. De studienamiddagen vindensteeds plaats op woensdagnamiddag, verspreid over de vijf pro-vincies. Ook gratis: een documentatiepakket, met o.a. de nieu-we cd-rom Hallo Europa, een gids voor jongeren over Euro-pa en de Europese Unie. Het programma:•Inspraak en democratie: hoekstenen van Europees Burgerschap(21/3, 15 u. in Provinciaal Hof Brugge);•Europees Burgerschap: betrokkenheid en participatie van de jon-geren zelf (28/3, 14 u. in Landcommanderij Alden Biesen Bilzen);•Europees Burgerschap en de uitbreiding van de Unie naar hetOosten (18/4, 14 u. in Bernarduscentrum IPE Antwerpen);•Beroepsopleiding in de Europese context: nieuwe rollen voorleraren TSO, BSO en BuSO (25/4, 14 u. in Consciencegebouwdepartement Onderwijs Brussel);•Europa: een ruimte om te leren, te werken en te leven (9/5, 14u. in PAC Gent).Meer info en inschrijvingen bij Studiegroep voor EuropesePolitiek - Egmontstraat 11 - 1000 Brussel - tel 02-545 04 61 -fax 02-511 67 70 - sep.gepe@busmail.net - www.tepsa.be

20 KLASSE NR.113

MA

MM

’OU

TD

E TO

RE

NV

ALK

Niet panikeren, verloren kruipenkan niet.

Is dit een torenvalk? ©

§

Jongens niet toegelaten S

Één Vlaams meisje (15-16-jaar oud) kan volledig gratis én zevenweken lang naar Denemarken. Van 23 juni tot 12 augustus zal degelukkige deelnemen aan de Summer School Camp RisingSun, samen met een 50-tal leeftijdgenotes, waarvan zowat tweederden van Europese origine zijn en één derde afkomstig is vanandere werelddelen. De Summer School werkt rond thema’s alsinternationale verstandhouding (over de grenzen heen van natio-naliteit, ras en religie), verdraagzaamheid en samenwerking (opeen humane en democratische basis). Het programma bestaat uitspeciale projecten, studiesessies, discussiegesprekken, dagelijkseklusjes en sociale contacten. De Summer School is een organi-satie van de George E. Jonas Foundation.Elke Vlaamse school kan één kandidate voordragen.Dat doet u uiterlijk op 15 maart, mét een uitgebreide motivatie(door de kandidate zelf geschreven) en twee aanbevelingsbrie-ven van (evenzoveel) leerkrachten. Op basis hiervan maakt hetdepartement een eerste selectie. Criteria zijn o.a. communica-tieve vaardigheden, leiderschapspotentieel, goede beheersingvan het Engels, actief sociaal leven… Een tiental kandidatesmogen op 28 maart hun kandidatuur mondeling komen verde-digen. Een dag later is de uitverkorene bekend. Zij mag vollediggratis aan het zomerkamp deelnemen. De George E. Jonas Foun-dation betaalt het verblijf in de Summer School; het departe-ment Onderwijs betaalt de reiskosten (en wat zakgeld).Kandidaturen bij departement Onderwijs - afdelingBeleidsvoorbereiding Secundaire Scholen - Cel Internationali-sering - Lucienne De Jonghe - Koning Albert II-laan 15 -1210 Brussel - fax 02-553 89 45

Mammoet A

3,5 meter hoog, 5 meter lang, 2,5 meter breed, 15.990␣ fr. perdag (BTW niet inbegrepen). Dat zijn de afmetingen én de huur-prijs van een mammoet. Maar deze mammoet bestaat uit stevi-ge kunststof en langs smalle doorgangen en kruipgaten kunnenlenige amateursspeleologen zich een weg banen doorheen zijnlichaam. De Mammoetspeleobox telt meer dan 40 comparti-menten die onderling verbonden zijn. Samen een gang van meerdan dertig meter. En het wordt nooit gevaarlijk, want buik en rugvan het beest kunnen open, zodat niemand ooit vast kan raken.De Mammoetspeleobox is het nieuwste initiatief van Mamm’OutOutdoor & Action, een vereniging die avontuurlijke attrac-ties (klimmuren, deathride, reuzenladder, adventure-toren enz.)verhuurt en voorts survivalweekends, teambuildingdagenof sneeuwtrekkings organiseert.Meer info bij Mamm’Out - Belpairestraat 111 - 2060Antwerpen - tel 03-230 33 23 - fax 03-218 85 95 -info@mammout.be - www.mammout.be

School van de hoop A

Nieuwe pedagogische projecten, die de integratiekansen vankansarme leerlingen willen verbeteren, kunnen financiëlesteun krijgen van de Stichting Koningin Paola. Niet alleen bin-nenschoolse, maar ook buitenschoolse projecten komen in aan-merking: leerkrachten, directies, leerlingen, ouderverenigingen,de inwoners van een buurt naast de school enz. kunnen initia-tiefnemer zijn. De jury beoordeelt volgens een reeks criteria zo-als de mate waarin het project aan de behoeften van de jonge-ren tegemoetkomt; de originaliteit van het project; de ingeschattekansen op succes; de duurzaamheid van het project en de mo-gelijkheden om het project ergens anders te reproduceren. Deuitgekozen projecten krijgen voor het volgend schooljaar (even-tueel verlengbaar tot maximum vijf schooljaren) een financiëletegemoetkoming van maximum 1.000.000␣ fr. per jaar.Limietdatum voor kandidatuurstelling: 31 maart.Stichting Koningin Paola - Slegerslaan 356 bus 17 -1200 Brussel - tel 02-762 92 51 - fax 02-772 96 77

Adam S

Voorjaar 1918. Niemandsland. Modderige loopgraven. Oorlog.Panache, Honneur en Espoir zijn soldaat in het Franse leger. Inde onderaardse sleuven verslijten ze hun uren, moederziel al-

leen. Vluchten kan niet, daarom blazen ze een denkbeeldige af-tocht. Ze verschuilen de misère achter mooie herinneringen. Zijndie bestand tegen het vuil van de oorlog?Theater Scorpio (Turnhout) lanceert met Adam Alleen een pro-ject om en rond WO I. En er is ook muziek. Coope Boyes &Simpson (bekend van bijvoorbeeld de V-Dagen) brengen Engel-stalige (acapella) liederen over WO I.Met wat geluk kan u deze voorstelling gratis bijwonen opzaterdag 24 maart (20.15 u.) in CC ‘t Heilaar Beerse. Tick-ets kosten 300 fr. (250 fr. voor studenten, -18 en senio-ren). CC ‘t Heilaar en Klasse geven 50 gratis tickets weg.Gewoon even bellen naar tel 014-61 68 99.Meer info bij CC ‘t Heilaar - Diane Aerts - Heilaarstraat 35 -2340 Beerse - tel 014-61 68 99

Lama en lambada S

België-Bolivia: mens erger je niet? (zie ook het programmavan V-dag in vorig nummer) is een interactief, educatief spel dat uwleerlingen (14-18 jaar) anderhalf uur lang onderdompelt in de leefwe-reld van hun Zuid-Amerikaanse leeftijdgenoten. Lama en lambada,poncho en panfluit, lemen huizen en megabuildings, Incatempels enstraatkinderen. Letterlijk straatarm, maar een rijkdom aan contrasten.U kan gratis deelnemen (mits inschrijving) met groepenvan 12 tot 30 leerlingen, van 19 maart tot 1 juni.Meer info en inschrijvingen: Vredeshuis - St.-Margrietstraat 9- 9000 Gent - tel 09-233 42 95 - noord.zuid@gent.be

De Torenvalk B

Leerlingen van de lagere school maken in het opvangcentrumvoor vogels en wilde dieren van het provinciedomein Bulskamp-veld (Beernem) actief kennis met inheemse vogels en hunleefomgeving. Na een geleid bezoek is er een opdrachtencir-cuit in een aangepast lokaal. U krijgt bovendien een reeks werk-blaadjes mee om uw bezoek later in de klas te verwerken.Een bezoek kan enkel na afspraak en kost 50␣ fr. per leerling(max. één klas). Leerkrachten kunnen na reservatie gratis opverkenning komen.De Torenvalk - Vogelopvangcentrum Bulskampveld -Provinciaal Domein Bulskampveld/Lippensgoed - Bulskamp-veld 8 - 8730 Beernem - tel 050-79 09 59 - fax 050-79 05 72 -lieve.maes@detorenvalk.be - www.detorenvalk.be (vogelasiel)

KLASSE NR.113 21

VZ

W A

RT

ME

DIA

MJA

/HA

PP

Y S

HO

TS

Jongeren tonen wat hen échtgelukkig maakt.

De hartveroverende 100,een wandeling door de kunst

van de 20ste eeuw.

©

§

§

MJA

/HA

PP

Y S

HO

TS

Dag van de slaap S

Zit je weer te slapen? Nogal wat leerlingen krijgen die opmerkingte horen. Hoog tijd om even te gaan liggen bij het belang van eengoede slaap. De Belgische Vereniging voor de Studie van de Slaap(BASS) wil de schoolgaande jeugd aanspreken en benadrukkenhoe een gezonde slaap het functioneren van overdag gunstig beïn-vloedt. BASS stelt via internet een lespakket over slapen enwaken ter beschikking. Op de website vindt u bovendien alle in-formatie over ‘de dag van de slaap’ die op woensdag 21 maartvoor het eerst in verscheidene Europese landen wordt gehouden.Op die dag houden diverse slaapcentra opendeur. Als u wakkerbent komen ze graag even langs bij u op school om vragen vanuw leerlingen te beantwoorden over slapen, waken, dromen, nacht-merries, bedplassen, tandenknarsen…Surf naar www.belsleep.org en neem contact op met het slaap-centrum in uw buurt.

Schiet niet op de pianist A

Uw leerlingen kunnen mooi in de prijzen vallen én op het kleinescherm hun kunsten vertonen met de videowedstrijd Schiet nietop de pianist. AVS Oost-Vlaamse Televisie en FNAC nodigen alleenthousiaste jongeren tussen 10 en 20 jaar immers uit om ongezou-ten hun mening te zeggen over gsm’s, spijbelen, school en job, ver-slaving, eten, geld, BSE, euro, toekomst, asielcentra, opwarming vande aarde, relaties, ouders, muziek, vrije tijd, stad en dorp… Con-creet verwacht AVS vóór 31 maart een videofilm van minimum 2 enmaximum 5 minuten. AVS maakt een selectie van de beste inzendin-gen en zendt die uit op 16 april, non-stop van 18.30 u. tot 12 u. devolgende dag. Voor de winnaars zijn er waardebons van FNAC.Meer info bij AVS Oost-Vlaamse Televisie - Annik en Ilse -tel 09-378 07 78

Balkanactie S

Laatstejaars secundair onderwijs (alle niveaus) uit Kroatië en BosniëHerzegovina zoeken vijf Vlaamse partnerscholen voor vol-gend schooljaar. De Kroatische en Bosnische leerlingen runneneen soort mini-onderneming en de Vlaamse partnerscholen steu-nen hen daarbij. In de paasvakantie brengen de Vlaamse scholen aleen verkennend bezoek aan de regio. Voorts zoekt initiatiefnemerBalkanactie ook leerkrachten die ervaring hebben met dit soorteconomische mini-projecten. U kan dan meewerken aan een se-minarie in november (in België) voor leerkrachten uit de Vlaamse,Bosnische en Kroatische scholen die aan het project deelnemen.Meer info en kandidaturen bij Balkanactie van de gemeenten -Lange Ridderstraat 77 - 2000 Antwerpen - tel 03-234 11 20 -fax 03-233 26 92 - balkanactie@skynet.be

Gelukkige kiekjes S

Meer dan 1400 gelukkige kiekjes ofte Happy Shots vielen er bin-nen bij MJA, o.a. als gevolg van een oproep in Maks nr. 1(>www.maks.be/1/14 De koe van Plato - Happy Shots) en Klassenr. 108 (>www.klasse.be/kvl/108/25-6 Happy Shots). Jongerentussen 14 en 20 jaar namen foto’s van wat hen écht gelukkig maakt.Nieuwsgierig naar het resultaat? Van maart tot mei trekt eenruime selectie van deze foto’s langs zeven Vlaamse ste-den. Tot 6 maart vindt u (en uw leerlingen) in alle cafés, sport-centra en bioscopen waar Boomerang (users.skynet.be/photo/liste.html Freecards Boomerang Belgium - die gratis postkaartjesdie je in cafés vindt) actief is, bovendien de vijf exclusieve Hap-py-Shots-Boomerang kaartjes. Hiermee kan u collega’s, vriendenen kennissen op de hoogte brengen van de plaatsen (en data)waar de tentoonstelling passeert. Die plaatsen zijn trouwens vrijorigineel te noemen: (stations)toiletten en zwembaden.Voor leerkrachten is er een speciale educatieve werkmap, meteen korte, theoretische inleiding en enkele werkvormen om meeaan de slag te gaan in de klas. Leerkrachten die met hun klas heb-ben deelgenomen aan de fotowedstrijd krijgen een exemplaar vande werkmap toegestuurd en hoeven hem dus niet te bestellen.De tentoonstelling reist langs Brussel (5 tot 11 maart; locaties nogniet bekend); Gent (15 tot 21 maart; Wilsonplein en Zwembad HetStrop); Brugge (26 maart tot 1 april; Stationsplein en Zwembad JanGuilini); Antwerpen (17 tot 23 april; locaties nog niet bekend); Kortrijk(25 april tot 1 mei; Begijnhofpark); Mechelen (7 tot 13 mei; Stationen Zwembad Rode Kruisplein) en ten slotte Hasselt (14 tot 18 mei;Kolonel Dussartplein en Stedelijk Zwembad).Voor meer info (ontbrekende locaties; juiste adressen; eersteblik op de foto’s): www.mja.be MJA - Siegrid Kerstens &Ellen van Looy - Sint-Jansstraat 32 - 1000 Brussel -tel 02-515 02 53 - happyshots@mja.be

Nooit aan het publiek getoond S

Pablo Picasso, Constant Permeke, Karel Appel, Paul Delvaux, RenéMagritte, James Ensor, César, Jan Fabre… Klinkende namen.Bekende namen. Ook voor mensen die niet tot de échte kunst-freaks behoren. Beeldt u zich nu eens in dat u van al deze kunste-naars werk vindt op één plek? Dat de meer dan 100 kunstwerkenin deze tentoonstelling nog meer «grote» namen verbergen? Datdie tentoonstelling staat opgesteld in een gerestaureerd art deco-huis dat op zich al een bezoekje waard is? Dat u compleet gra-tis die tentoonstelling kan gaan bezoeken?Dat is nochtans net wat de nieuwe tentoonstelling De hart-veroverende 100 u te bieden heeft. Het is niets minder daneen wandeling langs alle kunststromingen, kunsttakken en gen-res uit de 20ste eeuw. Prof. Marcel Van Jole (o.a. ook oprichtervan het MuHKA, Antwerpen) heeft de tentoonstelling samenge-steld. Tal van werken zijn nog nooit aan het publiek getoond.De tentoonstelling loopt van 17 maart tot 1 juli in de ExporuimteGenerali - Huis Wielemans (art media) - Defacqzstraat 14 - 1000Brussel (in de schaduw van de Louizatoren van Generali -Louizalaan 149). De organisatie is trouwens een samenwerkingtussen de vzw art media en Generali Verzekeringen. U kan detentoonstelling met de hele klas bezoeken. U betaalt dan 150␣ fr.per leerling (gratis voor begeleidende leerkracht). Er is zowel voorhet lager als voor het secundair onderwijs een pedagogische mapom dit bezoek te ondersteunen. Combinatiebezoeken zijnmogelijk met o.a. Mini-Europe, de Basiliek van Koekelberg en hetMuseum van de Dynastie. In alle Belgische stations kan u terechtvoor combinatietickets trein-metro-expo.Meer informatie en reservaties bij vzw art media - tel 02-544 0833 - fax 02-544 08 35 - info@art-media.org - www.art-media.orgOp vertoon van dit exemplaar van Klasse kan u alvastgratis een kijkje gaan nemen. U kan dan meteen hetgratis pedagogisch dossier (eentje voor het lager on-derwijs en eentje voor het secundair onderwijs) mee-nemen om een bezoek met uw klas voor te bereiden.

Contra. A

Op 21 februari is een nieuw tweemaandelijks muziektijd-schrift geboren. Contra. Stemmen over muziek richt zich totmuziekprofessionelen én -liefhebbers. Het blad biedt eenforum aan mensen met ideeën rond muziek en kunst. In elk num-mer reflecteren deskundigen over een controversieel knelpunt.Voorts vindt u in Contra.(punt!) achtergrondinformatie en ana-lyses over trends en evoluties in het concert- en operaleven, hetcultuurbeleid, het muziekonderwijs, het cultuurmanagement. Deklemtoon ligt op muziek als kunstvorm, commerciële en populairemuziekuitingen vallen veeleer buiten het bestek.In het eerste nummer geven mensen uit de culturele sector hunstandpunt over de muziekkritiek en -journalistiek in Vlaanderen.Voorts bijdragen over het jaar waarin Karel V werd vergeten, derol van de openbare omroep, klassieke muziek in Brazilië en hetberoep van muziekrecensent in Nederland.Losse nummers kosten 250 fr., een abonnement (zes nummers) 1000fr. Honderd lezers van Klasse krijgen van MuziekuitgeverijAlamire een gratis kennismakingsexemplaar. Gewooneven bellen op tel 011-61 05 10 of via info@alamire.com(het toverwoord Klasse vermelden!).Meer info en abonnementen bij Muziekuitgeverij Alamire vzw -Postbus 45 - 3990 Peer - tel 011-61 05 10 - fax 011-61 05 11– annelies.vanboxel@alamire.com - www.alamire.com

Holebileerkrachten A

Holebileerkrachten getuigen over hun coming-out: leuke, mooie,maar ook schrijnende verhalen over hun ervaringen op school.Dat is De Woestijnjaren, de nieuwste publicatie van Hom-meles, de Vlaamse vereniging voor en door holebileerkrachten,n.a.v. het vijfjarig bestaan van de vereniging. De brochure en degetuigenissen (positieve én negatieve) zijn bedoeld om het zelf-beeld van holebileerkrachten te verbeteren.Hommeles is een pluralistische, niveau- en netoverschrijdendevereniging voor en door leerkrachten. De vereniging vergadertelke derde vrijdag van de maand (behalve tijdens de schoolva-kanties) in Het Roze Huis - Draakplaats 1 - 2018 Antwerpen, aan-vang om 20.30 u. Voor de brochure kreeg Hommeles steun vanhet project Gelijke Kansen in Vlaanderen. De brochure kost 140␣ fr.Meer info bij Hommeles - Meylemansstraat 1 b/bus 5 - 2220Heist-Op-Den-Berg - tel 03-322 29 31 (Marijs) of 015-25 06 05(Jonny) - hommeles@tiscalinet.be - home.tiscalinet.be/hommeles

STA

ATS

SE

CR

ETA

RIS

VO

OR

EN

ER

GIE

EN

DU

UR

ZA

ME O

NTW

IKK

ELI

NG

m

NaAd...

FuNa

DitPufax

LRV

PR

OD

UC

TIE

S

Hoe kaart ik duurzame ontwikke-ling aan in de klas?

§

©

Scheldeganzen in actie B

Reis van de bron van de Schelde in Noord-Frankrijk tot aan demonding in de Noordzee… zonder uw klas te verlaten. Het nieu-we spel Scheldeganzen in actie steekt elke leerling in de huidvan een gans en zo maken ze via een reeks speelse opdrachtenkennis met de natuur in eigen omgeving. Om het einddoel tebereiken moeten ze alle opdrachten (waarbij een hoop doe-acti-viteiten) tot een goed einde brengen. De eindwinnaar wordt ui-teraard leider van de ganzentroep.Het spel kost 300␣ fr. (plus 100␣ fr. verzendingskosten).Meer info en bestellingen bij Provinciaal NatuureducatiefCentrum De Kaaihoeve - Oude Scheldestraat 16 - 9630Meilegem (Zwalm) - tel 055-49 67 96 - fax 055-49 67 98

Consumptiepatronen enverkeersopstoppingen S

U weet niet ‘duurzame ontwikkeling’ precies omvat? Geen nood,een (populariserende) video voor leerlingen derde graad se-cundair én de tekst van het Federaal Plan inzake Duur-zame Ontwikkeling kunnen u al een eind op weg helpen. Ukan beide gratis aanvragen.«Duurzame ontwikkeling» is een dure uitdrukking voor eenreeks verbintenissen aangegaan door de internationale gemeen-schap in Rio (1992). De deelnemers hebben daar een reeks doel-stellingen, richtsnoeren, activiteiten en gemeenschappelijke leer-processen afgesproken (herinner u Agenda 21). In België zorgtde overheid om de vier jaar voor een Federaal Plan inzake Duur-zame Ontwikkeling. Dit Federaal Plan heeft vijf basisbegin-selen (van de 27 in de Verklaring van Rio) gekozen om extra tebeklemtonen: het beginsel van gedeelde, maar gedifferentieer-de verantwoordelijkheid; het beginsel van de intra- en interge-nerationele billijkheid bij de invulling van het recht op ontwik-keling; het beginsel van de integratie van de componenten vanduurzame ontwikkeling; het voorzorgsbeginsel en erkenning vanwetenschappelijke onzekerheden en ten slotte het participatie-beginsel en goed bestuur. Misschien dat de zeven thema’sdie de Belgische regering hierbij heeft uitgekozen, dit verhaalwat minder theoretisch maken: de armoede bestrijden; de con-sumptiepatronen wijzigen (ook in de overheidsadministraties);de gezondheid beschermen en bevorderen; de atmosfeer be-schermen; een duurzame landbouw en plattelandsontwikkelingbevorderen; de biodiversiteit behouden en het mariene milieubeschermen en beheren. In het Federaal Plan (140 pagina’s)vindt u dit uitgelegd. De video probeert met eenvoudige voor-beelden de theorie begrijpelijk te maken en ook al de eersteoplossingen aan te reiken. De vier verhaaltjes illustreren vierthema’s: consumptiepatronen/productie (de supermarkt); land-bouw/mariene milieu/biodiversiteit (biologische landbouw);armoede/maatschappelijke uitsluiting/schuldoverlast/milieuge-zondheid (de voorsteden) en ten slotte energie/vervoer/ozon/klimaatverandering (verkeersopstoppingen). De video is spe-ciaal bedoeld voor (en is ingesproken door) leerlingen derdegraad secundair onderwijs.U kan de volledige tekst van het Federaal Plan gratis aanvragenbij Staatssecretaris voor Energie en Duurzame Ontwikkeling -Koloniënstraat 56 - 1000 Brussel -tel 02-227 07 00 - fax 02-219 79 30 - cabinet@deleuze.eunet.beDe gratis video bestelt u met bijgaand bonnetje. Vollediginvullen en meteen opsturen naar departement Onderwijs -cel Publicaties - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel -tel 02-553 66 72 - fax 02-553 66 54

22 KLASSE NR.113

GRATIS DUURZAME ONTWIKKELINGJa, stuur mij a.u.b. een gratis exemplaar van de videoDuurzame Ontwikkeling.

am: ...................................................................................res: .............................................................................................................................................................................nctie: ................................................................................am van de school: ...........................................................

bonnetje volledig ingevuld terugsturen naar celblicaties - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel 02-553 66 54

22 KLASSE NR.113

Edutainment in Costa Rica

Geweld binnen relaties S

Dit stuk is GEWELDig! Voor één keer is dat gewoon zo. De nieuwetheatervoorstelling van LRV-producties heet gewoon GEWELDig.Het stuk wil bij leerlingen derde graad secundair onderwijs eendialoog tot stand brengen over kwaliteit binnen relaties.,.Rob mag zijn vriendin Jana helpen bij een schoolopdracht rondgeweld binnen relaties. Dat bezorgt hen voldoende stof om ookover hun eigen relatie na te denken. De machtsverhoudingenlopen duidelijk spaak. Bij de voorstelling hoort een leerkrach-tenmap met werkbladen voor de leerlingen.Dit stuk is GEWELDig? Overtuig u zelf tijdens een reeksgratis voorstellingen voor leerkrachten en directiessecundair onderwijs. Per school zijn er maximum viertickets beschikbaar. U stuurt een mailtje of kaartje naaronderstaand adres met vermelding van naam, adres,telefoonnummer(s) en naam van de school, het gewensteaantal tickets en de plaats van uw voorkeur. Doe ditvóór 19 maart! U krijgt een bevestiging.Het aanbod: donderdag 19 april in CC Jan Tervaert Hamme (20u., 200 plaatsen); vrijdag 20 april (20.30 u.) en zaterdag 21 april(20.30 u.) in zaal Rataplan Borgerhout (telkens 50 plaatsen); vrij-dag 27 april in CC ‘t Getouw Mol (20 u.; 200 plaatsen); zaterdag5 mei in HIRL Hogeschool Leuven (15 u.; 200 plaatsen; reserve-ren via project3c5@yahoo.com) en ten slotte maandag 7 mei inCC De Velinx Tongeren (20 u., 200 plaatsen).Meer info en reservaties (behalve HIRL Leuven) bij LRVProducties - Kuringersteenweg 243 - 3500 Hasselt - tel enfax 011-87 37 43 - lrvproducties@yahoo.com

De jeugd van heden S

Verbondenheid als antwoord op de de-link-wentie? is het over-koepelende thema van een dialoogdag over de preventie vanrespectloos gedrag. Heeft men in elke generatie de indruk datde «jeugd van heden» verloedert? Of is er een recente toenamevan respectloos gedrag op school? Wat zijn daar de oorzaken van?Wat kunnen we er aan doen? Hoe beleven de betrokkenen dit?Welke gezichtspunten hebben ouders, directie, leerlingen en leer-krachten? Hoe belichten wetenschappers dit fenomeen? Welke rolspeelt het beleid? Welke rol kan het beleid spelen?In de voormiddag krijgt u praktijkgetuigenissen, visies en theo-retische verklaringen rond de-link-wentie; in de namiddaggaat het vooral over verbondenheid als antwoord. U hoorter sprekers als Gie Deboutte, Ferre Laevers, Pat Patfoort en Ni-cole Vettenburg. Tussendoor kan u een bezoekje brengen aaneen reeks infostands van scholen en andere organisaties.Deelnemen kost 2400␣ fr. (verslagboek en DIROO-cahierinbegrepen). Leden of leden van verenigingen of scholen dielid zijn, betalen 1400␣ fr.; werkende leden 1200␣ fr. De 8steDialoogdag is een organisatie van Dialoogcentrum Reflectieop Opvoeding en Onderwijs vzw (DIROO), i.s.m. het VastSecretariaat voor het Preventiebeleid, het Project Verbonden-heid (Criminologie & Didactiek KULeuven; vzw Loung Tak;Centrum Ervaringsgericht Onderwijs) en het Vormingsnetwerk«Verbondenheid» (i.s.m. Koning Boudewijnstichting).Info en inschrijvingen: vzw DIROO - Vitsdam 6 - 2880Bornem - tel 03-899 22 01 - fax 03-899 34 38

Virtuele expeditie naar Costa Rica S

In september trekt een (virtuele) expeditie met leerlingen derdegraad secundair onderwijs naar de tropische wouden vanCosta Rica. Het expeditieprogramma bestaat uit tien modu-les, elk bestaande uit een klassikale sessie (één lesuur), eeninteractieve sessie met het Centro Neotropico Sarapiquis (eco-toeristische site in Costa Rica) en een kleine oefening toege-spitst op Vlaanderen.Deze virtuele expeditie is gestoeld op een wetenschappelijkeaanpak, maar verpakt als edutainment mét wedstrijd. Dewinnende klas gaat gratis en écht naar Costa Rica. De expeditieis een initiatief van vzw The Landscape Foundation Belgium,met steun van de Vlaamse regering, de provincie West-Vlaan-deren en (als educatieve partner) het Amerikaanse MilwaukeeMuseum (o.a. ook eigenaar van 350 ha oerwoud in Costa Rica).Inschrijven kan vanaf april. Meer info bij The LandscapeFoundation Belgium vzw - Karel Ameye - tel 0495-29 74 08 -tel en fax 050-39 28 44 - kameye@worldonline.be

KLASSE NR.113 23KLASSE NR.113 23

Gratis educatief pakket om vrijenbespreekbaar te maken in de klas.

Theater over liefde, verliefdheiden erotiek

Drie herkenbare situaties omhet stotterprobleem in de klasaan te kaarten.

MIN

ISTE

RIE

VA

N D

E V

LAA

MS

E G

EM

EE

NS

CH

AP/D

EP

AR

TEM

EN

T W

VC

/MC

CA

NN

-ER

ICK

SO

NB

ES

TZ

AM

ZA

MP

RO

DU

CTI

ES

§

§

§

Ik ben wie ik ben S

Ik ben wie ik ben! is een toneelstuk voor jongeren (12-15 jaar)over verliefdheid, liefde en erotiek (zie ook Klasse 111 p. 19). Inhet stuk wisselen humor en ontroering elkaar in gevarieerd tempoaf rond thema’s als verschillen tussen jongens en meisjes, ruzieen verzoening, spreken en luisteren, verliefdheid en relaties, jezelfzijn en blijven, en zelfrespect. 200 leerkrachten kunnen dezevoorstelling, die ook scholen wil bezoeken, gratis bij-wonen. Bij het stuk hoort een werkmap met een tiental creatieveoefeningen, een handleiding voor de leerkracht en achtergrondin-formatie. U verneemt er meer over na de voorstelling, die om 14uur begint. Dan volgt een informele nabespreking met demakers, die samen met u denken over toepassingen in de klas.Stuur een kaartje naar het cultureel centrum van uw keuze metvermelding van uw naam, adres, telefoonnummer en de schoolwaar u lesgeeft. Faxen of e-mailen mag ook.200 leerkrachten krijgen een persoonlijke uitnodiging.CC. Jan Tervaert - Kaaiplein 34 - 9920 Hamme -fax 052-48 09 53 - info@jantervaert.be / CC Hof ten Hemelrijk -Kloosterstraat 7 - 1745 Opwijk - fax 052-35 16 36 -CCHTH@worldonline.be / CC Genk - Dieplaan 2 - 3600 Genk -fax 089-30 77 91 - cultuur@genk.be / CC De Kern - Kern 18 -2610 Wilrijk - fax 03-821 01 35 - kern@antwerpen.beInfo: ZamZamproducties - tel. 050-28 00 20 - fax 050-28 17 95 -zamzam@wanadoo.be.

To stutter or to speak A

To speak (Erik Lamens, 18 minuten) is een korte, autobio-grafische film over het stotterprobleem. De film toontdrie momentopnamen uit het leven van Patrick, stotteraar: ge-pest in de klas op 6-jarige leeftijd; aan een stationsloket als hij12 is en op het schoolbal op zijn 18de. Lamens heeft de video-rechten van deze kortfilm afgestaan aan vzw BeSt (Belangen-groep Stotteraars). De video kost 500␣ fr. (+ 100␣ fr. verzendings-kosten). De opbrengst van de videoverkoop gaat naar het 6deWereldcongres voor Stotteraars (Gent, 23-26 juli 2001). U vindtalle info over dit congres op www.semico.org/stutter-2001.Voor pedagogische studiedagen heeft BeSt een project uit-gewerkt met de video. Na de vertoning van de video volgt eenbespreking (120 min.; met slides en mogelijkheid tot vragenstellen) over wat nu precies stotteren is, waar men als leerkrachtmoet op letten met een stotterend kind in de klas, welke gevarener schuil gaan achter een verkeerde aanpak van het stotterendekind en hoe ingrijpen bij pesten. De bespreking wordt geleiddoor regisseur Lamens zelf of door Gert Reunes, licentiaat lo-gopedie mét stotterprobleem. Dit project (video-vertoning plusbespreking) kost 4500␣ fr. (+ reiskosten).Meer info, reservaties en bestellingen bij vzw BeSt -Ter Platen 84 - 9000 Gent - tel en fax 09-223 26 73

Veilig genieten S

«Praat voor de daad» of «Doe je mond open voor je sekst» zegtde campagne Veilig Genieten (zie ook p. 10 in dit nummer).De media hebben veel aandacht besteed aan het expliciete taalge-bruik ervan. Voor scholen staat er echter geen «lul» of «kut» opde affiches, wel «eerst blabla en dan boemboem». Een mens zoudaarbij nog de essentie van de preventie-actie vergeten. De klem-toon van de campagne ligt immers op communicatie over vei-lig vrijen. Met het speciale én gratis educatief pakket (leer-lingen vanaf 14 jaar) bij deze campagne kan u dit in de klas be-spreekbaar maken. Wie de stijgende cijfers kent voor aids en on-gewenste tienerzwangerschappen, beseft waarschijnlijk het belangdaarvan. Elke secundaire school heeft al een exemplaar van ditpakket gekregen. Het geeft praktische tips rond voorafgaande-lijke afspraken met uw leerlingen (bijvoorbeeld over privacy, ac-tieve deelname aan de gesprekken enz.) en een aantal werkvor-men (Carrouselspel over betere communicatie rond seks; enkelescenario’s om moeilijke situaties met humor en fantasie op te los-sen) die u trouwens ook kan vinden in de werkmap Goede Min-naars (CGSO Trefpunt; zie ook p. 22 in dit nummer).Meer info over de campagne bij de Veilig Genieten-lijn tel 09-24457 44 - www.vlaanderen.be/veiliggenieten - meer info over heteducatief pakket bij CGSO Trefpunt - Meersstraat 138B - 9000Gent - tel 09-221 07 22 - fax 09-220 84 06 - cgso@xs4all.be -www.cgso.be - u vindt nog meer informatie én educatief materiaalop www.sensoa.be - fwh.be - www.inpetto-jeugddienst.be -www.jeugdwerknet.be/jeugd.en.seksualiteit - www.mja.be -spelinfo.be - www.refleks.be - www.vig.be - www.transact.be

Net tegen kanker A

Via het project e-solidariteit kan elke initiatiefnemer van detweejaarlijkse actie Kom Op Tegen Kanker (KOTK), van debakker om de hoek tot de organisator van het Plantjesweekend(de grootste, nationale, actie), zijn actie promoten op het inter-net. Via www.e-solidariteit.be komt u (met uw leerlingen) incontact met initiatiefnemers van KOTK én kan u op een eenvou-dige manier een webpagina maken. U wil nog meer? In dezoekertjes op de website vindt u zeker een peterbedrijf dat uhelpt zelf een volledige website te bouwen. Hiervoor vormtu een team met uw leerlingen, een peterbedrijf én een initiatief-nemer van KOTK. De beste, leukste en creatiefste sites makenkans op originele prijzen. E-solidariteit is een initiatief van vzwStichting Roger Van Overstraeten.U kan meteen al een voorbeeld bekijken op de website. De leerlin-gen (en hun leerkrachten) van het St. Jozefscollege Aalst hebben(met peterbedrijf Minute Maid) een website gemaakt voor het plant-jesweekend (derde weekend september): www.plantjesweekend.be.Meteen inspiratie om zelf aan de slag te gaan met uw leerlingen?Hoe doet u mee? U stuurt, faxt, mailt de nodige gegevens naarhet adres hieronder. Die gegevens zijn uw naam, vakgebied,school, adres van de school, telefoonnummer, faxnummer ene-mailadres van de school en uiteraard ook een titel en eenkorte ontwerptekst voor uw zoekertje. Op www.e-solidariteit.bekan u dezelfde gegevens invoeren!Meer info en inzendingen naar Stichting Roger VanOverstraeten vzw - Kapeldreef 75 - 3001 Heverleefax 016-28 15 76 - foundrv@imec.be

De leerkracht LO is flexibel S

Als leerkracht LO een deeltijdse opdracht in het on-derwijs combineren met een deeltijdse opdracht in hetnaschoolse lokale sportgebeuren. Een gloednieuw initia-tief van de ministers bevoegd voor onderwijs en sport maakt ditmogelijk. Waarom dit initiatief? Enerzijds is de fysieke conditievan de jeugd alarmerend en anderzijds zoekt de overheid naareen betere samenwerking tussen school, gemeente en sport-club/federatie. Meteen kan dit naschoolse sportgebeuren op eenmeer pedagogisch verantwoorde basis steunen.Om de haalbaarheid, de praktische en juridische problemen, derelevantie van dit nieuwe systeem enz. te achterhalen, start in sep-tember een experimenteerproject. Kandidaten moeten vast-benoemd zijn, mét voldoende uren zodat na de «detachering»nog voldoende contact met de school blijft. U stuurt uw kandi-datuur vóór 2 april naar onderstaand adres, mét het akkoordvan uw inrichtende macht en mét een omschrijving van het pro-ject. U kan op dat adres ook het aanvraagdossier bestellen. Deminister zal nog vóór eind mei beslissen welke projecten op 1september van start kunnen gaan. Bij de cel Sport (tel 02-553 4158), het departement Onderwijs (Stephan Couck - tel 02-553 8942), de vzw Bond voor Lichamelijke Opvoeding (tel 09-218 9120) of de Stichting Vlaamse Schoolsport (svs@schoolsport.be)kan men u helpen bij de samenstelling van dit dossier.Meer info en aanvraagdossier bij departement Welzijn,Volksgezondheid en Cultuur - administratie Cultuur - afdelingJeugd en Sport - cel Sport - Markiesstraat 1 - 1000 Brussel -tel 02-553 41 58 - fax 02-553 41 11 -christine.debrouwer@wvc.vlaanderen.be

Nieuw op schooltelevisie S

Geef mij maar een boek X is een vierdelige schooltv-serie over jeugdliteratuur voor leerlingen eerste en tweedegraad secundair onderwijs. Vanaf woensdag 14 maart (9.40 u.;Nederland 3) is er wekelijks een programma van 20 minutenover achtereenvolgens Het geheim van Harry Potter (J. K.Rowling), Splinters (Marita de Sterck), Gaten (Louis Sachar)en Bezoekjaren (Joke van Leeuwen & Malika Blain). Bij dezetiende reeks hoort opnieuw een handleiding met informatie,tips en opdrachten voor leerlingen. Bestellen (ongeveer 450␣ fr.)op tel 00-31-900-1344.Op donderdagvoormiddag 26 april kan u de hele serie in éénkeer bekijken (deel 1, 2 en 3 tussen 9 en 10 u., deel 4 om 10.30u.; alles op Nederland 3). Dat is altijd handig voor wie de reekswil… juist.Meer info bij Stichting Teleac/NOT - Postbus 1070 - 1200 BBHilversum - tel 00-31-35-629 34 56 - fax 00-31-35-629 3123 - teleacnot@omroep.nl - www.teleacnot.nl

24 KLASSE NR.113

De basisschool uitgedaagd… B

Een gelijkekansenbeleid op uw eigen school? Hoe zorgtu ervoor dat alle leerlingen optimale leerkansen krijgen? Hoegaat u om met die diversiteit op uw school? En wat is diversiteitnu precies? Het gelijke kansenbeleid in het onderwijs verwijstalmaar meer naar het omgaan met diversiteit in elke basisschool.Alle basisscholen hebben immers een diverse schoolpopulatie(jongens en meisjes, bemiddeld en minder bemiddeld, één- oftwee-oudergezinnen, sterkere en zwakkere leerlingen) en bij-zondere doelgroepen (vluchtelingenkinderen, allochtone kinde-ren, sociaal-kwetsbare kinderen). Directieleden, leerkrachten,ouders, schoolbegeleiders zoeken antwoorden op deze uitda-gingen. De manier waarop scholen een kwalitatief aanbod ont-wikkelen voor een diversiteit aan kinderen biedt een mooie aan-zet tot een uitwisseling van praktijkervaringen, kritische beden-kingen en het nadenken over een relevant schoolbeleid. De Ko-ning Boudewijnstichting wil scholen hierbij extra ondersteunen.Scholen die in het schooljaar 2001-2002 deelnemen aan eendriedaagse ontmoeting en uitwisseling komen in aanmerkingvoor een projecttoelage van 75.000 fr. Een folder met alle infor-matie valt binnenkort in de schoolbrievenbus.Dit schooljaar organiseerde de Stichting (i.s.m. Steunpunt In-tercultureel Onderwijs) zo’n eerste uitwisseling. De eigen prak-tijk verwoorden, wederzijdse feedback en nieuweideeën sprokkelen stonden daarbij centraal. Het project fo-custe vooral op kinderen uit sociaal-kwetsbare milieus, maar deStichting wil het project nu opentrekken naar kwalitatief onder-wijs voor ALLE leerlingen. De deelnemende scholen komen échtbij elkaar, niet alleen figuurlijk: elk van de drie uitwisselings-dagen (12 oktober, 1 februari 2002 en 26 april 2002) vindtplaats in één van de betrokken scholen, waarbij de groepen be-perkt worden tot een zestal scholen per groep. Per school nemenminstens twee en maximum vier leerkrachten en/of directiele-den deel (maar u mag ook CLB, pedagogisch begeleider, school-opbouwwerker, oudercomité, OCMW-medewerker… uitnodi-gen om van uw delegatie deel uit te maken). Deelnemende scho-len krijgen een ondersteuning van 75.000 fr. Wie andere scholenontvangt, krijgt hiervoor een onkostenvergoeding. Voorts zorgtde Stichting voor externe begeleiding én organisatorische on-dersteuning.U kan het inschrijvingsdossier aanvragen bij de Koning Bou-dewijnstichting. Essentieel is dat u o.a. ook aangeeft waarom uwil meedoen én wat u achteraf met de resultaten gaat doen. Hetvolledig ingevulde dossier stuurt u vóór 17 mei terug. In totaalkunnen 72 basisscholen deelnemen in 12 groepen van zes scho-len. Eind juni weet u of u daar al dan niet bij bent.Meer info bij Koning Boudewijnstichting - Jan Blondeel - tel02-549 02 40 en Steunpunt Intercultureel Onderwijs - KaatDelrue - tel 09-264 67 17 en op www.kbs-frb.be -inschrijvingsdossier: Distributiecentrum van de KoningBoudewijnstichting - Postbus 96 – Elsene 1 - 1050 Brussel -tel 070-23 30 65 - fax 070-23 37 27 - proj@kbs-frb.be

Good morning Filippijnen S

De videofilm Good Morning, sir probeert in een goed uur decomplexiteit van de Filippijnse samenleving in beeld te brengen.Een hard verhaal over een land dat wij vooral kennen als tropischvakantieparadijs met altijd lachende mensen.Collega-leerkracht Karel Corthals is dusdanig gebeten door zijnonderwerp, dat hij deze video zo breed mogelijk verspreid wil zien.De video is geschikt voor leerlingen vanaf 12 jaar, als de leerkrachtduiding geeft. U kan de video (normale verkoopprijs 599 fr.; ver-zendingskosten inbegrepen) bij hem bestellen tegen het gunstta-rief van 300 fr. Voor zijn collega’s moraal, godsdienst, maatschap-pelijke vorming, sociale geografie enz. schreef hij een lespakket datu kan opvragen via e-mail naar corthals_karel@planetinternet.be(gewenste formaat vermelden), maar u kan het ook gewoon zelfdownloaden vanop de website home2.pi.be/actlang3. Daar zal hetgratis lespakket permanent aanwezig blijven én regelmatig eenupdate krijgen volgens uw reacties en tips. Voorts kunnen leer-krachten Frans, Engels en Duits de video in «hun» taal (ingespro-ken door kinderen) krijgen tegen dezelfde voorwaarden. Ook hetlespakket zal in «hun» talen verkrijgbaar zijn.Meer info en bestellingen bij Karel Corthals -Nijvelsesteenweg 404 - 1500 Halle - tel en fax 02-361 10 48- corthals_karel@planetinternet.be - home2.pi.be/actlang3

§

Een kritische blik achter deschermen van een tropisch

vakantieparadijs.

PH

OTO

DIS

C

©

PH

OTO

DIS

C

Japan zonder geheimen A

Is de tekst hiernaast Chinees voor u? De eerste regel is nochtanseen eenvoudige Japanse uitdrukking die zoveel wil zeggen als«Lieve lezer». Misschien heeft Japan binnenkort voor u geen ge-heimen meer. Het Cultureel en Informatiecentrum van de JapanseAmbassade verspreidt immers nogal wat informatie over het Landvan de Rijzende Zon. U kan er volledig gratis trouwens docu-mentatiemateriaal krijgen, u kan er gratis (Engelstalige) vi-deocassettes uitlenen én u kan een voordracht organiserenrond een (Japans) onderwerp naar keuze. Die voordrachten (metvideo en dia’s) kunnen zowel plaatsvinden bij u op school of inhet Cultureel Centrum van de Ambassade in Brussel. Graag ge-daan (kan u meteen ook de onderste regel hiernaast lezen).Meer info bij Ambassade van Japan Cultureel en Informatie-centrum - Kunstlaan 58 - 1000 Brussel - tel 02-511 23 07 -fax 02-514 53 33 - kobun1@amb-jpn.be

Uitblazen of hardkoken B

Creatief omgaan met een ei? Alle lagereschoolkinderen kun-nenin klasverband een origineel versierd ei of een werk-stuk van meerdere eieren maken. Dat is een uitdaging vanVLAM. De jury zal letten op originaliteit, creativiteit, techniek,afwerking en presentatie. Enkel kippeneieren komen in aan-merking. Om hygiënische redenen moet u ze vooraf of uitblazenof minstens 15 minuten hardkoken. U mag met verschillendeklassen inschrijven, maar per klas is slechts één creatie toege-staan. Er zijn drie categorieën: eerste, tweede en derde graadlager onderwijs. U stuurt de creaties vóór 27 maart naar (of ugaat/laat ze daar afleveren) Kinderboerderij Van Clé Marke, Kin-derboerderij Wilrijk of Kinderboerderij ‘t Neerhof Dilbeek. In deprijzenpot zit 150.000␣ fr. (boekenbons en verrassingsgeschen-ken). Een selectie van de inzendingen wordt tentoongesteld inde drie kinderboerderijen. De wedstrijd loopt i.s.m. UitgeverijAverbode.Meer info bij Vlaams Promotiecentrum voor Agro- enVisserijmarketing vzw (VLAM) - Leuvenseplein 4 - 1000Brussel - tel 02-510 62 35

Vertalers gezocht A

Gezocht: vertalers en correctoren, op free-lance basis, voor nieu-we kinderboeken. Heeft voor u de Nederlandse taal geen geheimen?Reageer dan met cv naar uitgeverij Caramel - Dirk Mennes -Otto de Mentockplein 19 - 1853 Strombeek-Bever -dirk.mennes@caramel.be

Dag van de Reclame S

Wat is commerciële communicatie? In welke context moeten wereclameboodschappen plaatsen? Door het fenomeen reclameobjectief te benaderen, te wijzen op de nadelen én voordelen,proberen de initiatiefnemers van De Dag van de Reclameleerlingen tweede en derde graad secundair onderwijs meer in-zicht te bieden in de werking van commerciële communi-catie en reclamecampagnes.De Dag van de Reclame vindt plaats eind april, op vijf verschillen-de dagen en vijf verschillende locaties. Vooraf gaat u in de klasaan de slag met een uitgewerkt lessenpakket. Hierin komen demeer theoretische aspecten aan bod, maar steeds afgestemdop de jongeren: hoe functioneert reclame en hoe kunnen jongerenop een gezonde manier met reclame omgaan? Tijdens een tweedevoorbereidende les bedenken uw leerlingen vervolgens hun ei-gen advertentie: kleuren, foto’s, illustraties, slogan…Tijdens de Dag van de Reclame zelf zal een reclamebureau eenrelevante jongerencase bespreken (vandaar de theoretischevoorbereiding in de klas). Daarna kunnen uw leerlingen over-leggen met een aantal reclameontwerpers om hun eigencampagne (met computer) verder uit te werken. Een jury kiestten slotte de beste advertentie.De Dag van de Reclame is een initiatief van vzw DeGouden Antenne, i.s.m. Kinepolis. De Dagen van de Reclamevinden plaats op maandag 23 april (Metropolis Antwerpen),dinsdag 24 april (Supercity Leuven of Kinepolis Brussel),woensdag 25 april (Kinepolis Kortrijk), donderdag 26 april(Kinepolis Hasselt) en vrijdag 27 april (Decascoop Gent). Eris telkens een voormiddagsessie en een namiddagsessie.Meer info en inschrijvingen bij vzw De Gouden Antenne -Koen Mondeloers - Kempische Steenweg 50 - 3500 Hasselt -tel 0475-55 32 39 - info@antenne.be

Kan u hiervan iets moois maken?

§

Chinees of Japans?

Vlaanderen in cijfers10.239.058 Belgen, van wie 5.940.251Vlamingen. 2.252.924 leerlingen enstudenten, van wie 1.273.421 Vlamin-gen. 113.469 geboorten en 104.904sterfgevallen. 59,61 procent landgeno-ten tussen 20 en 64 jaar. 692.139 on-dernemingen, goed voor een omzet van24.057 miljard, en ga zo maar door. Alsu een gratis beknopte cijfergids wil metstatistieken over Vlaanderen (en Bel-gië), dan ligt hij nu voor u klaar.Administratie Planning en Statistiek -Boudewijnlaan 30 - 1000 Brussel - tel02-553 58 03 - fax 02-553 58 08 -caroline.temmerman@azf.vlaanderen.beu kan de statistieken ook raadplegenop www.vlaanderen.be/statistiek

§

©

Algemeen A

Verloren zekerheid1900 Belgen geven hun mening over de normen en waarden diezij erop na houden als het gaat om werk, vrije tijd, gezin, sek-sualiteit, ethiek, godsdienst en politiek. Duizenden Europeanendoen hetzelfde. Springt ons land uit de Europese band?Verloren zekerheid. De Belgen en hun waarden,overtuigingen en houdingen, 995␣ fr. ContactcentrumKoning Boudewijnstichting - Brederodestraat 21 - 1000 Brussel- tel 070-233 728 - fax 070-233 727 - publi@kbs-frb.bewww.kbs-frb.be/nl/frpublnl.html (downloaden en/of bestellen)Ozmuze«Ruik het beeld in je vingers. Hoor de vrucht in je oor. Voel dedanser in je buik. Smaak de letters op je tong». Ozmuze is het gloed-nieuwe tijdschrift van de academies voor muziek, woord, dans enbeeldende kunsten. Het belangrijkste doel van Ozmuze is een fo-rum creëren voor alle disciplines uit het Deeltijds KunstOnderwijs(DKO). Docenten én cursisten van alle leeftijden moeten er hungading in vinden. Een abonnement kost 495␣ fr. voor 4 nummers.Redactie Ozmuze Decom nv - Pontbeekstraat 4 bus 4 - 1702Groot-Bijgaarden - tel 02-481 78 79 - fax 02-481 78 81 -ozmuze@decom.beGelijk?Jongen, meisje. Rijk, arm. Autochtoon, allochtoon... Verschillendie in principe geen rol mogen spelen in onderwijs. Maar toch iser ongelijkheid. Vlaanderen voert al heel lang een gelijkheidsbe-leid. Wat leveren maatregelen als extra lesuren voor scholen metveel allochtone leerlingen op? Hoe gelijk ligt de lat na VSO eneenheidsstructuur? En vinden we van elke bevolkingsgroep evenveel studenten terug in het hervormde hoger onderwijs? Een ana-lyse in Gelijke kansen in het Vlaams onderwijs.Gelijke kansen in het Vlaams onderwijs, 295␣ fr. uitg. Garant -Tiensesteenweg 83 - 3010 Kessel-Lo - tel 016-25 31 31 - fax016-25 13 14SterrenLichtpuntjes genoeg aan de nachtelijke hemel, maar waar staan zevoor? Waarmee kan u de ringen rond Saturnus ook effectief zien?Hoe werkt een telescoop, waar staan de belangrijkste sterrenbeel-den, waarvoor staan termen als supernova, conjunctie, parallax enandere protuberansen? Als sterrenkunde in uw jaarplan zit, geeftdeze gids u achtergrond. Een populair-wetenschappelijk naslag-werk met veel illustraties en een draaibare sterrenschijf.Wegwijs in de sterrenkunde - 995␣ fr. verkrijgbaar in dehandel - Tirion uitgevers - Capucienenlaan 49 - 9300 Aalst -tel 053-70 20 71 - fax 053-70 70 53 - tirion@ping.be

Basisonderwijs B

Bakkerslogica, appels en perenRekenzwakke kinderen hebben een bloedhekel aan rekenoefe-ningen. Maar als ze nu eens vooruitgang konden boeken metrekenspellen? Nog lang niet uitgeteld is een nieuwe metho-de voor kinderen van de eerste drie leerjaren met speldoos, cd-rom en handleiding voor de (taak)leerkracht. 29 differentieer-bare spellen die elk 10 à 15 minuten duren behandelen de leer-stof tot 1000, zonder breuken en kommagetallen. Bakkerslogi-ca, appels en peren zorgen voor motivatie en hersengymnas-tiek. Elk spel is een verrassing en leidt kinderen tot zelfstandigrekenen. En daarvoor bevat de methode ook oefeningen.Nog lang niet uitgeteld, (3) 9500␣ fr. + 475␣ fr. verzen-dingskosten (uitgebreide speldoos, cd-rom, handleiding) -Het Geel Punt - Antwerpsesteenweg 11 - 2550 Kontich -tel 03-457 87 89 - fax 03-457 76 39 - hgp@hetgeelpunt.bewww.hetgeelpunt.beOngeletterd, ongecijferdWat betekent het om niet te kunnen lezen en schrijven? Hoe is hetmogelijk dat vier volwassen Vlamingen op tien moeite hebben omeen formulier in te vullen, een tabel of uurrooster te raadplegen,informatie te halen uit een officiële brief? Ongeletterdheid en onge-cijferdheid in verschillende vormen zijn het centrale thema van eenlessenpakket voor de derde graad. Het bevat leesteksten, spellen,cijfer- en ontwarwerk enz. Met per hoofdstuk uitleg voor de leer-kracht, kopieerbladen, evaluatieformulieren, een literatuurlijst enz.Lezen, schrijven en rekenen… we maken er een. van!,300␣ fr. + verzendingskosten - Yvette Stevens - Leerpunt. Centrumbasiseducatie Vlaamse Ardennen - Vanhovestraat 36 - 9600 Ronse -tel 055-20 70 01 - fax 055-20 70 29 - cbe.ronse@skynet.be

Planeet of katapult?Wie waren de eerste ruimtepioniers? Hoe kan een planeet eenkatapult worden? Welke camera kijkt dwars door Venus? De cd-rom Ruimtevaart neemt leerlingen van 7 tot 14 jaar op sleep metde Space Shuttle (en zijn opvolger), langs planeten, weersatel-lieten, de ondergrondse rivieren van Mars.Ruimtevaart, 599␣ fr. - verkrijgbaar in de handel - ABC Soft -Neerstalsesteenweg 42 - 1190 Brussel - tel 02-370 39 10 -fax 02-376 58 50 - www.tlcdomus.nlWat zag Jantje hangen?Er zijn ook makkelijke en eenvoudige manieren om kinderen warmte maken voor poëzie. U vindt een pak suggesties voor elke graadin de brochure Al dat buiten-gewoon geluid. De brochurestaat stil bij het didactische luisteren-lezen-bespreken en bij demeer poëtische benadering die speelt met zintuiglijkheid, verbeel-ding, gevoelens, ritme, beweging, vergelijkingskracht… Een paarhonderd originele kindergedichten fungeren daarvoor als kapstok.Twee hoofdstukken over leren schrijven en kinderen begeleidenen beoordelen sluiten de rij. Bij de uitgevers, het Katholiek Cen-trum voor Lectuurinformatie en Bibliotheekwerk, vindt u nog meerpoëziebrochures voor scholen en bibliotheken.Al dat buiten-gewoon geluid, poëzie leren kennen,waarderen en schrijven in de 1ste, 2de en 3de graadvan het basisonderwijs, 300␣ fr. + verzendingskosten - KCLB- Louis Frarynlaan 75 bus 3 - 2050 Antwerpen - tel/fax 03-27221 46 - k.c.l.b@village.uunet.be gallery.uunet.be/k.c.l.b

Secundair onderwijs S

Palestijn in Israël‘Waarom leren we het nooit… om hier… in Al-Quds samen televen?’ Zijn dit de laatste woorden van de zwaar gewonde Zachry?Hij is een Palestijn uit Jeruzalem die in contact komt met Steve,een jood uit New York. Twee jongeren uit twee verschillende kam-pen in een staat waar het meer dan ooit partij kiezen lijkt. KatrienSeynaeve schetst vijftig jaar samenleven van Palestijnen en jodenin Israël in een verhaal over persoonlijke grenzen.Grenzen, 395␣ fr. - uitg. Altiora Averbode - Postbus 54 - 3271 Aver-bode - tel 013-78 01 11 - fax 013-78 01 79 - altiora@verbode.beUne sélection / Een selectieZoekt u Franstalige boeken die geschikt zijn voor uw leerlin-gen? De Vlaamse Vereniging voor Bibliotheek-, Archief- en Do-cumentatiewezen (VVBAD) verzamelde een vijftigtal werken voor8-, 10-, 12- en 14-jarigen, geselecteerd volgens inhoud, ploten woordenschat. U vindt ze in de gratis folder, die op 75.000exemplaren werd verspreid in de openbare bibliotheken.VVBAD - Statiestraat 179 - 2600 Berchem - tel 03-281 44 57- fax 03-218 80 77 - www.vvbad.beTime-OutSoms kunnen leerlingen zodanig met problemen worstelen datze een time-out nodig hebben. Leerlingen gaan dan tijdelijk vanschool, zonder er definitief mee te breken. Het Time-Out-pro-ject wil op die manier schooluitval voorkomen en een proble-matische schoolloopbaan deblokkeren. Een tijdelijke, individueleen groepsbegeleiding neemt de druk van de ketel en werkt aansociale vaardigheden. Voor de school kan het een katalysatorzijn om een zorgsysteem op punt te stellen.Het Time-Out Project. Een preventieve werkvormvoor School-Drop-Outs, Dirk Rombouts, 197 p., 795␣ fr.uitg. Garant - Tiensesteenweg 83 - 3010 Kessel-Lo - tel 016-25 31 31 - fax 016-25 13 14

Hoger onderwijs H

GracieFrans, Engels, Duits, Spaans. De tophandelstalen in Europa en daar-buiten. Welke taalvaardigheid en woordenschat dat vereist? Voor demethode Praktische communicatie vreemde talen maaktende auteurs een inventaris van communicatieve situaties en taalhan-delingen in verschillende beroepsgroepen, waaronder de telefoo-nen faxtaal. Dat stopten ze als tekst, woord en beeld in een leerboek,correctiesleutel en cd-rom, opgebouwd volgens thema’s en zowelbruikbaar voor zelfstudie als in lesverband. Proberen? Een selectievan dialogen en oefening vindt u op www.language-web.com.Praktische communicatie vreemde talen, 920␣ fr.(leerboek en cd-rom), 500␣ fr. (correctiesleutel) - uitg. Wolters-Plantyn - Santvoortbeeklaan 21-25 - 2100 Deurne - tel 03-36003 37 - fax 03-360 03 30 - wolters.plantyn@wpeu.wkb.be -www.wpeu.be

KLASSE NR.113 25

(advertentie)

(advertentie)

Obelix in Oostduinkerke?

«Anders» leren kijken naar«andere» mensen.

Tsatsiki in Zweden, smörrebrödin Griekenland?

AB

C D

ISTR

IBU

TIO

NG

OTT

FRIE

D H

ELN

WE

IN/D

AS G

EB

ET/

2000

FIK

SE

YM

US/M

ILLE

NN

IUM

PR

OJE

CT

KO

KS

IJD

E

©

©

§

©

§

PR

OV

INC

IAA

L V

EIL

IGH

EID

SIN

STI

TUU

TS

TED

ELI

JK M

OD

EM

US

EU

M

Algemeen A

TaalVan Achilles tot Zeus in onze taalAdonis, parisappel, tantaluskwelling, het vat der Danaïden vul-len, op zijn Pegasus stijgen, iemand op het procrustesbed leg-gen… In de Nederlandse taal zijn heel wat uitdrukkingen en woor-den terug te vinden die hun oorsprong hebben in de Grieksemythologie. Leerlingen van de derde graad secundair onder-wijs van het KA Deurne hebben hierrond een tentoonstelling uit-gebouwd. Mét brochure (300␣ fr.) én werkbladen voor leerlingenderde graad lager onderwijs en eerste graad secundair onderwijs.De tentoonstelling is open van 17 tot 30 maart en van 17 tot 20 april.De betrokken leerlingen verzorgen zelf de rondleidingen. Later kan u detentoonstelling (20-tal kaders van 70 x 100 cm) ook uitlenen (tegenvergoeding). KA Deurne - Frank Craeybeckxlaan 22 - 2100 Deurne - tel03-324 64 16 - fax 03-326 64 44 - kadeurne@mail.dma.be en M.David - tel 03-384 20 14 (na 17 u.) - framiroe@pi.beDe vos van het WaaslandReinaerts strekenEen reizende tentoonstelling rond het Middelnederlandse eposVan den Vos Reynaerde, waar kan men dat beter organiserendan in de streek waar Reintje zijn fratsen uithaalde? De verschil-lende Reynaertpaden doorheen het Waasland houden de legen-de alvast levend (en ook de Waaslandwolf heeft daaruit blijk-baar inspiratie geput). De tentoonstelling bestaat uit twee mo-dules: eentje over de vroege Reynaertverhalen (en over dehouding van de middeleeuwer tegenover dieren) en eentje overde Reynaertinvloed vanaf de Romantiek (Jan Frans Wil-lems, Stijn Streuvels, Felix Timmermans, Louis Paul Boon…).De tentoonstelling staat tot 11 maart opgesteld in Huis Thuysbaert(Lokeren gratis toegang; geleid bezoek voor klasgroepen: 50␣ fr. perleerling, reserveren verplicht op tel 09-340 50 64). Daarna reist hij naarhet Uilenspiegel- en Maerlantmuseum (Damme, 17/3 tot 16/4 -toegang: 100␣ fr. - info: tel 050-35 33 19) en het Stadhuis +Streekmuseum De Vier Ambachten (Hulst, Nederland, 21/4 tot 28/10 -toegang: Stadhuis (module 1): gratis; Streekmuseum (module 2): 50␣ fr.- info: tel 00-31-114-38 90 00). Vanaf 12 november zal detentoonstelling permanent opgesteld staan in Huis Thuysbaert. BijUitgeverij Davidsfonds verscheen zopas het nieuwe boek Reinaertsstreken van 2000 vóór tot 2000 na Christus. Hierin volgen RikVan Daele en prof. Jozef Janssens een eigenzinnige route doorheen eenbrok cultuurgeschiedenis. Vzw Tiecelijn-Reynaert publiceert Tiecelijn,een driemaandelijkse tijdschrift voor Reynaerdofielen. Algemene info:Huis Thuysbaert - Stationsplein 10 - 9160 Lokeren - tel 09-340 50 59of 09-349 46 93 - tiecelijn.reynaert@online.be - welcome.to/tiecelijnGevaarlijke productenHet paard van TrojeElk keukenkastje, elke bergruimte, elke garage… herbergen eenrisicovolle schat aan gevaarlijke producten. Een ongeval is vaaksnel gebeurd. Een paar basisregels helpen om heel wat narig-heid te voorkomen. Dus behandelt deze tentoonstelling o.a. CO-intoxicatie, giftige planten, oplosmiddelen, EHBO, persoonlijkebeschermingsmiddelen, etikettering enz.De tentoonstelling loopt tot 6 april. De toegang is gratis. Geleidebezoeken kosten 1500␣ fr. en duren twee uren. Provinciaal Veiligheidsin-stituut - Britt Eynatten - Jezusstraat 28 - 2000 Antwerpen - tel 03-20342 17 - fax 03-203 42 30 - britt.eynatten@pvi.provant.beFilatelie en geschiedenisOnze gewesten van 1400 tot 1800Van Margaretha van Male tot keizer Napoleon kende ons land eenbewogen geschiedenis. Die geschiedenis wordt bijvoorbeeld uit-gebeeld op postzegels en andere filatelistische documen-ten. Politieke en militaire gebeurtenissen; religieus, economischen sociaal leven; hoogtepunten van wetenschap, kunst en letter-kunde…: postzegels als toegangspoort tot de geschiedenis?De tentoonstelling loopt tot 1 april. Tickets kosten 60␣ fr.Schoolgroepen betalen 25␣ fr. per leerling. Museum van Deinze ende Leiestreek - Lucien Matthyslaan 3-5 - 9800 Deinze - tel 09-381 96 70 - fax 09-381 96 79 - museum@deinze.beNaoorlogse modeNew LookDior lanceert in 1947 een nieuwe lijn, de ligne corolle. Amerikanendopen ze New Look. De stijl is vrouwelijk, weelderig enluxueus. En Dior wil een «total look», dus ook hoeden, handschoe-nen, schoenen, handtassen, juwelen en make-up, passend bij zijnjurken. Het Hasseltse Modemuseum bejubelt nog eens de wijde klok-kende rokken, de wespentaille en de smal afhangende schouders.De tentoonstelling loopt tot 31 mei. Tickets kosten 200␣ fr. Schoolgroe-pen betalen 70␣ fr. per leerling. Kinderen tot 12 jaar hebben gratistoegang. Stedelijk Modemuseum - Gasthuisstraat 11 - 3500 Hasselt -tel 011-23 96 21 - fax 011-22 10 66 - modemuseum@hasselt.be

Megalieten uit ons landSteenoud-KeigoedCultusplek, begraafplaats, astronomisch bouwsel, lithopunctuurop de aardmeridianen of op belangrijke knooppunten van ener-gielijnen: over megalitische monumenten (Stonehenge, Car-nac...) bestaan heel wat theorieën, legendes, hypotheses, gissin-gen… Ook in ons land vindt u ze. Fik Seymus heeft met grotekleurenfoto’s, didactische teksten en maquettes een tentoonstel-ling gemaakt over cromlechs, menhirs en dolmens. De WerkgroepMillenniumproject Koksijde coördineert de tentoonstelling.De tentoonstelling loopt van 31 maart tot 29 april. De toegang isgratis. Rondleidingen zijn mogelijk (reserveren op tel 058-53 29 99).Bezoekerscentrum Doornpanne - Doornpannestraat 2 - 8670Oostduinkerke - tel 058-53 29 99 (dienst Cultuur Koksijde)

Basisonderwijs B

Een Griek in Zweden of omgekeerd?TsatsikiIedereen noemt Tobias «Tsatsiki». Hij droomt ervan zijn vader,een Griekse octopusvisser, te ontmoeten. Maar die weet niet eensdat hij in Stockholm een 8-jarig zoontje heeft. Tsatsiki’s moeder,Tina, speelt gitaar in een rockgroep en droomt ervan een bekendepopzangeres te worden. En stoere politieman Göran, die bij heneen kamer huurt, droomt over de ware liefde… En soms komendromen uit…maar niet altijd zoals we verwachten…Tsatsiki (Ella Lemhagen) is een nieuwe Zweedse jeugdfilm naar debekende jeugdboeken (ook in Vlaanderen veelgelezen) van MoniNilsson-Brännstörm. De film kreeg al heel wat prijzen (o.a. op hetgrote filmfestival in Berlijn vorig jaar). De film loopt sinds vorigein de Vlaamse bioscopen. Meer info bij ABC Distribution -Kaasstraat 4 - 2000 Antwerpen - tel 03-231 09 31 - fax 03-231 0934 - info@abc-distribution.be

Secundair onderwijs S

Vlaams design100 jaar vormgeving in VlaanderenHet doorsnee Vlaams designproduct volgt geen merkenpo-litiek, houdt geen personencultus rond ontwerpers in ere, stuurtweinig designfilosofie de wereld in. Design avant-garde is in Vlaan-deren zo goed als onbekend, voor innovatie hebben opdrachtge-vers weinig belangstelling en fabrikanten schuwen vaak het risi-co. Dat is het kader. Zo’n 350 items brengen een beeld van 100jaar vormgeving in Vlaanderen, opgesplitst in acht periodes, vanHenry van de Velde tot Maarten Van Severen.De tentoonstelling loopt tot 8 april. Tickets kosten 100␣ fr.(School)groepen betalen 50␣ fr., kinderen tot 12 jaar hebben gratistoegang. Geleide bezoeken zijn mogelijk.Museum voor Sierkunst en Vormgeving - Jan Breydelstraat 5 -9000 Gent - tel 09-267 99 99 - museum.design@gent.beHandicap en fotografieOntbrekende beeldenWat is mooi? Wat is lelijk? Wat is volmaakt? Wat niet? Wat is ziek?Wat is goed? Deze tentoonstelling confronteert de bezoekers metonze manier van kijken en onze vooroordelen tegen het«andere». Een uitnodiging dus om op een andere manier te kijkennaar het «onvolmaakte», dat we allen in ons hebben. Voor Ontbre-kende beelden hebben 21 internationaal gerenommeerde fotogra-fen zich met het fenomeen «handicap» intensief beziggehouden. Zekomen tot nieuwe, soms voortreffelijke fotografische oplossingen.De tentoonstelling loopt van 13 april tot 30 juni. Tickets kosten200␣ fr. (School)groepen betalen 100␣ fr. Museum Dr. Guislain -Guislainstraat 43 - 9000 Gent - tel 09-216 35 95 - fax 09-216 35 35 -museum.dr.guislain@fracarita.org - www.fracarita.org/nl/europa/belgie/museumConfrontatieSTILL/LIFEHet opzet: oude stillevenschilderijen confronteren methedendaagse kunst, die refereert aan of in het verlengde ligtvan het stillevengenre. Tien klassieke stillevens uit het Rockox-huis (Antwerpen) hangen in het hedendaagse interieur van deKBC Galerij Brussel. Tien hedendaagse werken nemen hun plaatsin en contrasteren er (integreren zich?) met het barokinterieurvan het Antwerpse museum.De tentoonstelling loopt op beide locaties van 7 maart tot 29 april. DeKBC Galerij is gratis toegankelijk. Een ticket voor het Rockoxhuis kost100␣ fr., maar scholengroepen betalen slechts 50␣ fr. per leerling. Opwoensdag is het museum zelfs gratis toegankelijk.KBC Galerij - Grote Markt 16 - 1000 Brussel - tel 02-429 85 68 -Museum Rockoxhuis - Keizerstraat 12 - 2000 Antwerpen

KLASSE NR.113 27

(advertentie)

25 jaar ervarings-gericht onderwijs A

Op vrijdag 27 of zaterdag 28 april (tweemaal hetzelfde programma) kan u deel-nemen aan een congres n.a.v. 25 jaarErvaringsGericht Onderwijs (EGO)in Vlaanderen. Gegroeid vanuit het kleu-teronderwijs, inspireert deze ervarings-gerichte basishouding ondertussen men-sen uit kleuter-, lager en secundair on-derwijs. Welbevinden, betrokkenheid enverbondenheid zijn de sleutelbegrippen.Op het programma van het feestcon-gres staan o.a. een dertigtal lezingen/workshops (waarvan iedere deelne-mer er twee kiest) en een leeromge-ving. Dat laatste is een interactieveruimte met postersessies, beleefmo-menten, uittestmogelijkheden, discus-sieruimtes, praktijkvoorbeelden, mate-riaaltentoonstelling, videopresentatiesen informatiestands.Het congres vindt plaats in de Stads-schouwburg (ontvangst en inleiding)en de Plantijn-Hogeschool (lezingen/workshops en leeromgeving) in Ant-werpen. Deelnemen kost 1600 fr.(1300 fr. voor studenten). U kan (uit-zonderlijk voor lezers van Klasse) in-schrijven tot ten laatste 10 maart.Meer info en inschrijvingen bij Cen-trum voor ErvaringsGericht Onderwijs- Vesaliusstraat 2 - 3000 Leuven - tel016-32 57 90 - fax 016-32 57 91 -cego@ped.kuleuven.ac.be -

©

DNI op het www AOp de gebruiksvriendelijke en interactie-ve website www.vsko.be vindt u voortaanook het volledige aanbod van een 40-tal nascholingsinstellingen die methet katholiek onderwijs verbonden zijn.Voorts krijgt u ook inhoudelijke en prak-tische informatie over alle initiatieven diede Dienst Nascholing en Internationali-sering (DNI) van het VSKO zelf organi-seert. DNI biedt ten slotte een aantal na-scholingsmogelijkheden in hetbuitenland (via Europese projecten).Meer info op www.vsko.be of bij DNI -Guimardstraat 1 - 1040 Brussel - tel 02-507 07 85 - fax 02-511 68 39 -nascholing@vsko.be

Algemeen A

•Colloquium Non-discriminatie: 17/3 in Vlaams Parlement.Over de toekomst van het Nederlandstalig onderwijs in de multicul-turele samenleving van Brussel.Vlaamse Onderwijsraad - Leuvenseplein 4 - 1000 Brussel - fax02-219 81 18•Zappen doorheen jongerenculturen: 8, 15 en 22/3.West-Vlaamse Volkshogeschool - Belfaststr.18 - 8500 Kortrijk•INSIDE: INclusive education of children with developmental dif-ficulties through basic Skill Instruction and Developmental Educa-tion: 2, 3 en 4/4 in UIA, Wilrijk.Vakoverschrijdend nascholingsproject: hoe cognitieve leervaardig-heden bevorderen bij kinderen met leermoeilijkheden.UIA - Project Leerbevordering & Inclusie - dr. Jo Lebeer -Universiteitsplein 1 - 2610 Wilrijk - tel 03-820 25 29 - fax 03-820 25 26 - lebeerjo@uia.ua.ac.be - www.uia.ac.be/sclm•Dichter bij kunst: 23-25/3 in MUKHA en Middelheim Mu-seum, Antwerpen.Stichting-Lodewijk de Raet - Liedtsstraat 27-29 - 1210 Brussel -tel 02-240 95 01 - fax 02-242 26 10 - ellen@stichtingderaet.be•Creatief en eigengereid in het multicultureel samenleven:10/3 in ‘t Zonneke, Borgerhout. Bezoekdag rond solidair engagement.Kerkwerk Multicultureel Samenleven - Huidevettersstraat 165 -1000 Brussel - tel 02-502 11 28 - fax 02-502 81 01 -kms@broederlijkdelen.be•Over barrières: onderwijs voor kinderen en jongeren met eenhandicap of chronische ziekte (in het bijzonder een neuromusculai-re aandoening): 10/3 in Den Hof, St. Niklaas.Vzw Nema - Jagerstraat 1 - 3590 Diepenbeek - tel 011-72 3187 - Nema@pandora.be•Workshop Scenarioschrijven: 13 sessies vanaf 17/3 in CCOratoriënhof, Leuven.Lezingen, filmfragmenten, schrijfoefeningen en -analyses rond debasiskenmerken van dramatisch audiovisueel schrijven.Vzw Vlaamse Script Academie - Patrick Catrysse - Celestijnenlaan51/1 - 3001 Heverlee

Basisonderwijs B

•Nascholing basisonderwijs: Het reilen en zeilen in de kleu-terschool (voor directies)(13, 20 en 27/3); Educatieve toepassin-gen van ICT: evalueren van educatieve software (7/3) en uitbouwenvan een pedagogisch netwerk (28/3); Kijkdag basisopleiding kleu-teronderwijs (Heverlee en Diest; 16/5).Pedagogisch Didactisch Centrum Leuven - KHLeuven - depar-tement Lerarenopleiding - Campus H. Hart Heverlee - Naamse-steenweg 355 - 3001 Heverlee - tel 016-39 92 24 - fax 016-4070 87 - pdcl@khleuven.be•Nascholing muzische activiteiten: in Groep T (Leuven):Humor in de klas (22/3, 26/4 en 3/5); Tekenen en schilderen (22 en29/3); Mundiale vorming (19/4); Afrikaanse dans (2/5) - in KIDS,Hasselt: Mundiale vorming (21/3); Afrikaans dansen met kinderen(21/3); Humor in de klas (28/3, 25/4 en 9/5).De blokkendoos - tel 011-28 12 96 - blokkendoos@pi.be•Grote voeten, kleine voeten: 7/3.Hoe milieu(on)vriendelijk leven wij? Voor leerkrachten derde graad.Met handleiding.Bodemkoffer: 2/5.Voorstelling van de nieuwe uitleenkoffer voor de derde graad.Provinciaal Instituut voor Milieu Educatie - Mechelsestw 365 - 2500Lier - tel 015-31 95 11 - fax 015-31 58 80 - pime@village.uunet.be•Dag van het Remediërend Onderwijs: Zorgverbreding inhet basisonderwijs: 26/3 in CC Heusden-Zolder.Vzw Remedial Teaching - Weg naar Zwartberg 21 -3530 Houthalen - tel 011-52 31 58 - www.ertee.org

Secundair onderwijs S

•Omgaan met geweld in de media: fundament voor so-ciale vaardigheden en opvoeden tot burgerzin: 7 en 21/3 inPlantijnhogeschool, Antwerpen.Pax Christi Vlaanderen - Annemie Peeters - Italiëlei 98a - 2000Antwerpen - tel 03-224 78 71 - fax 03-225 07 99 -annemie.peeters@paxchristi.be•Nascholing LO: Verantwoord schoeisel, footscan en loopanaly-se (6/3); Burgerlijke aansprakelijkheid in de les LO en de sportclub(15/5); Doping (9/10).Bond voor Lichamelijke Opvoeding vzw - Waterkluiskaai 16 -9040 St. Amandsberg - tel 09-218 91 20 - fax 09-229 31 20 -info@bvlo.be - www.bvlo.be

•Nascholing secundair onderwijs: Leerlingenparticipatie in hetsecundair onderwijs tussen theorie en praktijk (7/3); Bewertung derLernerleisting - zum Testen und Korrigieren (13/3); Erudiete vrouwen(20/3); Biothechnologie en genetische manipulatie: nieuwe wijn inoude vaten (21/3); Kunst en cultuur in de geschiedenisklas (22/3); DeEuropese integratie economisch bekeken (29/3); Rechtspraak in deklas?! Vonnissen en arresten als didactisch materiaal (4/4); Recentejuridische ontwikkelingen (18/4).Interfacultair Departement voor Lerarenopleiding - VUB - Plein-laan 2 - 1050 Brussel - tel 02-629 36 54 - fax 02-629 36 36•ChemWindow 6.0: 16/3.Scheikundige structuren, labo-opstellingen, processchema’s enz.tekenen met ChemWindow 6.0.Katholieke Hogeschool Limburg - departement IWT - Universi-taire Campus B bus 3 - 3590 Diepenbeek - tel 011-23 07 90 -fax 011-23 07 99 - marina.vanhecke@iwt.khlim.be -helma.kees@iwt.khlim.be•Fysica: Didactisch gebruik van internet: 28/3.Hogeschool West-Vlaanderen - departement Lerarenopleiding -Sonja De Craemer - St. Jorisstraat 71 - 8000 Brugge -decraemers.hpi@hogeschool-wvl.be•Nascholing secundair onderwijs: slechtnieuwsgesprek (6/3); In gesprek met de leerling: over alcohol- en druggebruik (16/3);Motiverende evaluatiegesprekken (24/4).Vzw Cheobs - Koning Leopold I-straat 5 - 3000 Leuven -tel en fax 016-20 76 55 - www.cheobs.be•Zum Einsatz von Videos und Fernsehprogrammen im DaF-Unterricht + Workshop zur Wortschatzarbeit: 22/3 in St.Andreasinstituut, Oostende.Goethe-Instituts Brüssel - Belliardstraat 58 - 1040 Brussel - tel02-230 39 70 - fax 02-230 77 25 - volker.redder@euronet.be -www.goethe.de/be/bru• Leraar zijn, loont het nog?: 13/3 in Theologisch en Pas-toraal Centrum, Antwerpen. Studiedag over de maatschappelij-ke druk op leerkrachten én de factoren die de motivatie van leer-krachten kunnen verhogen. Inschrijven tot 5 maart.Werkgroep Informatie Vernieuwing Onderwijs (WIVO) - VII-deOlympiadelaan 25 - 2020 Antwerpen - tel 03-820 66 28 - fax03-820 66 29• 360 feedback: 28/3 in Mater Dei Instituut, 1150 Brussel.Studiedag over leerkrachtenevaluaties door leerlingen. Voorafinschrijven a.u.b.Vlaamse Scholierenkoepel (VSK) - tel 02-215 32 29 -info@vsknet.be

Hoger onderwijs H

•Nascholing hoger onderwijs: In gesprek: over alcohol- endruggebruik (16/3); Crisisinterventie (8/5 in Gent); Slechtnieuws-gesprek en heroriënteringsbegeleiding (21/5 in Gent).Vzw Cheobs - Koning Leopold I-straat 5 - 3000 Leuven -tel en fax 016-20 76 55 - www.cheobs.be•Industrieel Ingenieur Verpakking en Conditionering: 4-of 2-jarige opleiding. Opendeurdagen van deze (voor België unie-ke) opleiding: 17 maart (voormiddag) en 5 mei (hele dag).Hogeschool Limburg - departement Industriële Wetenschappenen Technologie - prof. dr. D. Franco, opleidingshoofd VC -Universitaire Campus - Gebouw H - 3590 Diepenbeek - tel011-26 00 43 of 0477-68 45 19 - dirk.franco@hogelimb.be -www.hogelimb.be•Leerstoel Migratie- en migrantenrecht: vanaf 6/3.Centrum voor Beroepsvervolmaking in de Rechten - UIA -departement Rechten - Universiteitsplein 1 - 2610 Wilrijk -tel 03-820 29 38 - pmabuyck@uia.ua.ac.be

Omnisportkamp A

Leerkrachten LO, trainers, coaches, jeugdsportbegeleiders, sportfunc-tionarissen enz. zijn hierbij uitgenodigd voor een omnisportkamp van27 tot 31 augustus in Gent (sportcomplex RUG, Blaarmeersen, HILO,St. Pietersinstituut en Passage). U kiest er vier sporten uit een lange lijst,van aquafitness/aquastep tot zwemmen. Deelnemen kost 4950 fr. (+1395 fr. voor niet BVLO-leden). Parallel met het volwassenenkamplopen een jeugdkamp en een kleuterkamp. Uw kinderen kunnen dusmeekomen en -sporten. Dat kost 2300 fr. (één kind), 4200 fr. (tweekinderen), 5600 fr. (drie kinderen)…Meer info en inschrijvingen bij Bond voor Lichamelijke Opvoe-ding vzw - Waterkluiskaai 16 - 9040 St. Amandsberg -tel 09-218 91 20 - fax 09-229 31 20 - info@bvlo.be -www.bvlo.be (surf naar nascholingen)

KLASSE NR.113 29

(advertentie)

KLASSE NR.113 31

BEREKEN UW SCORE(ZWIJGT U OVER DE RESULTATEN? OF

PRAAT U EROVER MET UW COLLEGA’S?)1. A: 0, B: +1, C: -12. A: 0, B: -1, C: +13. A: 0, B: +1, C: -14. A: -1, B: +1, C: 05. A: +1, B: 0, C: -16. A: -1, B: +1, C: 07. A: +1, B: -1, C: 08. A: 0, B: +1, C: -19. A: +1, B: 0, C: -110. A: -1, B: 0, C: +1

MEER DAN 7:UW SCHOOL VINDT COMMUNICATIE BE-LANGRIJK EN MAAKT DAAR TIJD EN

RUIMTE VOOR. WAAR MEER WORDT GE-PRAAT, ZIJN ER MINDER PROBLEMEN.

TUSSEN 5 EN 7:ER IS WEL COMMUNICATIE OP SCHOOL,MAAR DIE IS NOG VAAK TOEVALLIG. ECHT

NADENKEN OVER HOE HET ALLEMAAL

LOOPT IS ER NOG NIET BIJ. TIJD OM DAAR

EVEN OVER TE COMMUNICEREN?

MINDER DAN 5:UW SCHOOL IS MISSCHIEN EEN EILAND

VOL INDIVIDUEN. DAT LEIDT VAAK TOT

MISVERSTANDEN EN FRUSTRATIES. LEGT

DEZE TEST ENKELE AANDACHTSPUNTEN

BLOOT?

Hoe goed communiceertmijn school?

Frustraties, misverstanden, wrijvingen en gemiste kansen: een schooldie goed communiceert, produceert er genoeg tegengif voor. Maar niksmenselijks is een school vreemd. Hoe goed communiceert uw school?

Wat gebeurt er in de volgende situaties?

1. Jeroen spijbelt. Blijkt dat zijn vader aan de drank zit.Thuis zijn er vaak conflicten.

M «En ik weet dat niet!» Persoonlijke informatie over leerlingen blijft bij de directeur hangen.M De directeur en de klasleraar zijn geïnformeerd en handelen discreet.M «Amaai, wat is dat daar thuis!» Persoonlijke informatie wordt te grabbel gegooid in de

leraarskamer. Roddelen is nooit ver weg.

2. U moet de directeur dringend spreken.M «Kom morgen eens terug.» Bij de directeur val je altijd op het verkeerde moment binnen.M «Haalt niks uit.» Je kan beter met de juiste collega’s praten, dan met de directeur.M Onze directeur maakt tijd voor de leerkrachten, ouders en leerlingen. We weten wan-

neer we hem zeker wél kunnen bereiken.

3. Sommige ouders klagen erover dat ze niet weten wat er inde klas gebeurt.

M «Met ouders niks dan last.» We communiceren met de ouders alleen als er problemen zijn.M We schenken veel aandacht aan dagelijks formeel (via een klasagenda, heen en weer schrift-

je…) en informeel contact (aan de schoolpoort, tijdens schoolfeesten…) met de ouders.M We vertellen ouders alleen maar wat we kwijt willen. We hoeven hen niet slimmer te maken.

4. Middagpauze op uw schoolM «Heb je het gezicht van de directeur gezien?» De middagpauze is één grote roddelstroom.M «Hoe pak jij Joren aan?» Informele babbels ontstaan. Ze werken constructief en onder-

steunen het werk in de klas.M «Geen tijd.» Ook tijdens de pauze werken de meeste leerkrachten (leerlingendossiers

invullen, verbeterwerk, planning…). Er is geen tijd om met elkaar te praten.

5. «Maandagavond: vergadering van de participatieraad ofschoolraad»

M We kennen de agenda goed op voorhand en krijgen nadien een verslag.M Alleen de betrokkenen weten wat daar gebeurt. Dat moet je per toeval ontdekken.M De raad is een papieren ding. De directeur heeft het verslag op voorhand klaar.

6. Een kind heeft dyslexie en wordt door een externe dienstopgevolgd.

M «Daar hebben we geen zaken mee.» Wat buiten de school gebeurt is onze verantwoor-delijkheid niet.

M Er is overleg tussen de school en die dienst. We weten van elkaar en spelen op elkaar in.Iemand is verantwoordelijk voor die communicatie.

M «We zien wel.» We laten het initiatief over aan de externe dienst.

7. We beleggen een vergaderingM Interessant. We vergaderen alleen als het nodig is. De vergaderingen zijn zinvol en

efficiënt. We kennen op voorhand de agenda en de geplande vergadertijd. Er is altijdiemand die een verslag maakt.

M «Marc Peeters laat zich excuseren.» Het steekt allemaal zo nauw niet. Wie geen zinheeft, verzint wel (ongestraft) een smoes en komt niet naar de vergadering.

M «Dat had ik ook in twee minuten kunnen zeggen.» We vergaderen vaak om te vergaderen.

8. U wil een stevige babbel houden met een collega of eenvan je leerlingen

M «Op school kan je niet praten.» Er is geen geschikte plek voor. U zoekt een leuke plaatsbuiten de school.

M De school heeft een gezellige spreekkamer, een leuke leraarskamer en zitbanken op despeelplaats.

M Individuele gesprekken met leerlingen moeten erg formeel verlopen.

9. Britt zit met serieuze leermoeilijkheden, ik weet niet hoedat aan te pakken.

M Leerkrachten worden kind- of klasvrij gemaakt om met elkaar te overleggen.M «Dat hij zijn plan trekt.» Ieder voor zich. Er wordt op school weinig gepraat.M Ik vraag de ouders van Britt om zelf hulp te zoeken of van school te veranderen.

10. Een ouder wil graag weten wat in het schoolwerkplan staat.M «Wat is dat?» Een schoolwerkplan, dat hebben we bij mijn weten niet.M Het schoolwerkplan is een tekst vol moeilijke en abstracte termen, alleen voor intern gebruik.M Het schoolwerkplan is begrijpbaar, duidelijk en vriendelijk opgesteld. Wie iets niet

begrijpt, kan dat altijd vragen.

32 KLASSE NR.113

Christa Huysentruyt: «Een thuisplek op school»«Het eerste wat ze doen als ze hier binnenkomen is de radio aanzetten», zegtChrista Huysentruyt van het oudercomité van het KTA in Heule. De school ligtverspreid over een oud fabrieksterrein. Tussen verscheidene hangars in het in-dustriële landschap brandt het licht van de huiskamerklas. Een vogelvrije ruimteop de school. Een thuisplek waar leerlingen even op adem kunnen komen. Elkedonderdagnamiddag houden ouders de huiskamerklas open. «We hebben intus-sen onze vaste gasten», zegt Christa. «Ze komen er huiswerk maken, schaken ofeen klapke doen». Sleutel en onderhoud? Da’s voor het oudercomité.«Ik was er eerst een beetje bang voor dat de huiskamerklas een goedkoop rod-delcafé zou worden», zegt directeur Johan Debonnet. «En ook de leerkrachtendachten dat de ouders zich met hun werk zouden gaan bemoeien. Maar het ouder-comité heeft de tijd genomen om de leerkrachten te informeren. Beetje bij beetjewon het idee de sympathie van het schoolteam. We hebben precieze afsprakengemaakt en een inhoudelijk reglement opgesteld.»Ouders willen geen therapeuten of sociaal werkers spelen. Christa Huysentruyt:«We zijn hier in deze huiskamerklas als moeder of vader, niet als therapeut. Alsleerlingen dat willen, vragen we hun les op of we spelen samen schaak of eenander gezelschapsspel. Tijdens zulke spelletjes komen vaak problemen en vra-gen van de kinderen naar boven. Een meisje van zestien had vragen over hetgebruik van de pil. Ik denk dan altijd: ‘Wat zou ik doen als mijn kinderen met datprobleem naar huis kwamen?’ We luisteren en helpen of zoeken een oplossing.Bij ernstige problemen verwijzen we door naar de directeur en de medewerkersvan het Centrum voor Leerlingenbegeleiding.»Dit stimulerend portret stond in Klasse voor Ouders (februari). Het oudercomitéop uw school wil vertellen hoe het werkt, wat zo leuk is en waarom? Of u hebt eenactieve ouder op school? Stuur uw verhaal naar Klasse voor Ouders (Ouders opschool) - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel.

Wie blijft thuis als de kinderen ziek zijn?Wat staat er in het februarinummer van Klasse voor Ouders dat u pasheeft uitgedeeld?1. Wie doet bij u thuis de boodschappen? En wie geeft het zakgeld? Antwoordt u

steevast ‘moeder’ op de eerste vraag en ‘vader’ op de tweede, dan heersen erklassieke rolpatronen in uw gezin. Klasse voor Ouders wil nagaan of oudershun dochters evenveel kansen geven als hun zonen. Of ze zich bewust zijndat ze meisjes anders benaderen. En of ouders zelf wel het goede voorbeeldgeven? Een stevige impuls naar gelijke kansen voor meisjes (én jongens).

2. Ze hangen maar wat rond, zijn ongeïnteresseerd en zetten zich niet meer in. Isdat het beeld dat ouders hebben van de jongeren van vandaag? Dan ran-selt een groot onderzoek die vooroordelen meteen de wereld uit. Jongeren:wie zijn ze, wat denken ze, wat voelen en dromen ze? De resultaten van eenuitgebreid onderzoek. (Zie ook Vizier, p. 4-11 in dit nummer).

3. Welke inbreng kunnen ouders hebben op school? Dat leest u in het stimu-lerend portret van de huiskamerklas, een stukje thuis op school. In deze ru-briek vindt u een samenvatting van het artikel.

4. Klasse voor Ouders heeft het ook nog over computerverslaving, stotteren,vergaderitis en onderzoekt wat een juf op zondag doet. Ouders en kinderen(en u ook trouwens) worden tussen 3 en 7 april, tijdens de paasvakantie dus,uitgenodigd voor een schitterende zoektocht met Klasse in Leuven. Waar staande stapschoenen?Klasse voor Ouders is een gratis blad voor ouders van kinderen tussen 2,5 en 14jaar. 90 procent van de scholen verdeelt het blad. Meer info op tel 02-553 96 90.

Klasse voor KinderenDoe mee aan de wedstrijd om een nieuwe titel te bedenken voor Klasse voorKinderen (voor 14 maart) of om samen met de hele klas zelf een proefexemplaarvan dit nieuwe blad te maken (voor 28 maart). Het nieuwe blad verschijnt in sep-tember. Zin om deel uit te maken van de stuurgroep die het project begeleidt? Geefvoor 7 maart een seintje. Alles stond in de vorige Klasse [>www.klasse.be/kvl/112/33 Nieuw: Klasse voor Kinderen]

Mee op expeditie!Elk jaar nodigen Klasse en 11.11.11 één leraar, één ouder en één leerling uit voor eeninleefreis naar een ontwikkelingsland. U herinnert zich de reportages over Brazilië,Senegal, de Filippijnen… Dit jaar stelden 347 lezers zich kandidaat om mee te rei-zen. Allemaal héél enthousiaste en gedreven mensen. Moeilijk dus voor een jury.Maar de selectie is rond. De expeditie gaat tijdens de paasvakantie naar Haïti.Leerkracht Veerle Kerckhoven uit Brussel, ouder Hilde Pitteljon uit Lichterveldeen leerling Eva Vandermeulen uit Tielt zijn er klaar voor. Hun reportages leest uin het najaar in de drie uitgaven van Klasse én op de website.

VerwendagenHonderden leerkrachten waren dit jaar weer genomineerd door ouders, collega’sof leerlingen voor de Verwendagen voor Leerkrachten. Uiteindelijk konden er op13 en 14 februari telkens honderd bijschuiven aan de feesttafel. Misschien waser wel een collega bij. Hij ontving de nominatie meteen ook symbolisch voorheel veel collega’s in Vlaanderen. Het was een héérlijk feest.

Reizen met KlasseZin in een uitstap naar de culturele hoofdsteden van Europa: Porto of Rot-terdam? Het aanbod geldt voor het hele jaar. Alle praktische gegevens stonden inde vorige Klasse. In de volgende Klasse vindt u twee reistips voor de grote va-kantie: waarschijnlijk naar Boedapest en (wegens groot succes) opnieuw naarWeimar (eventueel in combinatie met Leipzig). Koffers klaar?www.klasse.be/kvl/112/32 Naar Porto of Rotterdam? De culturele hoofdsteden 2001

SV

EN S

CH

OU

KE

NS

Christa: «Welkom inde huiskamerklas.»

▼

▲Naar Porto ofRotterdam?

TRA

NS

EU

RO

PE C

ITY

TRIP

S

KLASSE NR.113 33

Beste klasse,In bijlage mail ik jullie een fotootje van ons zoontje Liam (16 maanden oud). Denieuwe Klasse was aangekomen en mama, voor wie het tijdschrift is bedoeld, had hetin de zetel laten liggen. Onze kleine man is nu al heel verlekkerd op boekjes... enplots... Welk artikel zou hij aan het lezen zijn geweest toen we hem betrapten? Groeten!Ann en Yves Debo-Debosscher - Sint-Denijs (Zwevegem)

▲Vanaf 1 september:Klasse voor KInderen.Al zal Liam nog langmoeten wachten.

MAKS! 6Rond 20 februari is het zesde nummer van MAKS! op uw school aangekomen.Daarin het verhaal van Christel (18) die elke dag met haar geleidehond Fjona(3) naar school komt. Wat haar leerkrachten daarvan vinden? U leest het in MAKS!** Annelies (17) stak een vrachtwagen in brand. Samen met andere jongeren metgedragsproblemen verblijft ze in een (her)oriënteringscentrum. Tot ze weernaar de gewone school kan. ** Wat jongeren van hun ouders en zichzelf vindenen hoe ze hun eigen toekomst zien: de mening van 5.000 jongeren. ** Ook indeze MAKS! een hele bladzijde tips voor meer participatie van jongeren opschool en in de samenleving. ** ‘Mijn engel moet nog komen’: in het midden vandit blad vloeien het gedicht van Luuk Gruwez en de foto van Menno de Nooijernaadloos in elkaar over. ** De Finse rockgroep HIM maakt een schooltest envertelt over hun eigen schoolverleden. ** Superman meets Roodkapje op hetspeelplein: Cengiz (20), Liesbeth (16), Bram (17) en Jan (16) vertellen waaromze elke schoolvakantie op het speelplein doorbrengen. ** Op de internetpaginavan MAKS! geeft Tine (19) haar top vijf van beste internetsites prijs, stelt deschoolsite van de maand zichzelf voor en verdrummen de virtuele nieuwtjes el-kaar. ** Op de achtercover van MAKS! een foto van Vic (17). Hij heeft een wach-tende vriendin gefotografeerd. ** Ook nog in deze MAKS!: rondspringende gra-tis cd’s van HIM, tentoonstellingen en optredens, tips voor meer participatie, eenscooter, hot news, wedstrijden en jongerenpraat. ** MAKS! Pak’m.

Nieuw: schooldirectHet departement Onderwijs legt vanaf 6 maart een directe link met alle Vlaamse school-directies. Via de elektronische nieuwsbrief Schooldirect zullen zij meteenrechtstreeks op de hoogte worden gebracht van al het onderwijsnieuws dat voor henen voor de school belangrijk kan zijn. Meer informatie op p. 11 in dit nummer.

Jongeren op het speelpleinCengiz (20), Liesbeth (16), Bram (17) en Jan (16) noemen zichzelf «speelvogels»: zezijn animator op het speelplein. Hun stimulerend verhaal staat in MAKS! («Supermanmeets Roodkapje»). Alle jongeren die in 2001 16 of ouder worden, kunnen speel-pleinanimator worden. Daarvoor volgen ze de animatorcursus bij de Vlaamse DienstSpeelpleinwerk. Ze leren er spelen, schminken, verkleden, knutselen, bouwen, dan-sen, zingen, fantaseren, bewegen en méér. De cursus duurt één (vakantie)week enkost 5.000 frank (veel gemeenten betalen daarvan een deel terug). Bij de cursus hoorteen stage van 60 uren. Jongeren die de cursus en de stage hebben gevolgd, krijgeneen attest ‘animator in het jeugdwerk’. Dat geldt in het hele jeugdwerk: mutualiteiten,jeugdbewegingen, vakantie- en sportkampen. Info: Vlaamse Dienst Speelpleinwer-king - Nieuwelaan 63 - 1860 Meise - tel 02-269 71 80 - fax 02-269 78 72 -vds@speelplein.net. De telefoonnummers en adressen van de provinciale steunpun-ten in Limburg, Antwerpen, Oost- en West-Vlaanderen en Vlaams-Brabant staan opde site: www.speelplein.net. Allochtone jongeren kunnen ook terecht bij het PlatformAllochtone Jeugdwerkingen vzw - Driekoningenstraat 67 - 2600 Berchem - tel 03-239 98 31 - fax 03-239 98 32 - el_ajjouri@hotmail.com.

Win een citytrip naar Istanbul…… of een andere stad van uw keuze. U kan immers met elke Klasse een reis-cheque van 20.000␣ fr. winnen (Transeurope Citytrips) of één van de vijf boe-kenbons van 2000␣ fr. (Standaard Boekhandel). Met telkens de eerste let-ter van de antwoorden op de 11 opgaven (in een andere volgorde) maaktu een nieuw woord. Schoenen uit is de boodschap. Een citytrip kan uw zoektochtbelonen. En passeer eens langs de bankjes voor de Blauwe Moskee: misschienbent u er getuige van een huwelijksaanzoek. Iyi fans duasi!

Opgave 7M 1. Het verblijf van de vrouwen in het paleis van de sultan;M 2. De Turkse zanger die Niels William van een kassajuffrouw deed dromen;M 3. De voornaam van de dame die haar speurder in Istanbul de trein liet nemen;M 4. De legendarische architect van o.a. de Suleyman Moskee (voor Suley-

man de Grote), de «Le Corbusier van het Ottomaanse Rijk»;M 5. De Zee die het Europese en het Aziatische deel van Turkije scheidt;M 6. Het «fruitige» drankje dat op elk terrasje gloeiend heet wordt geschonken;M 7. De plaats, één uur vliegen ver, met de Tempel van Artemis, één van de

zeven wereldwonderen;M 8. Het typische, mierzoete «Turks Fruit», met als voornaamste ingrediënten water,

suiker, gelatine, rozenwater, citroenzuur, vanille-essence en (roze) kleurstoffen;M 9. Het Aziatische gedeelte van de stad Istanbul;M 10. Het grote paleiscomplex dat uitkijkt over de Bosporus;M 11. Het Turkse woord voor de typische waterpijp, op elk terras te bekijken,

met meestal nr. 6 erbij.

M M M M M M M M M M MOplossing Opgave 6: Aristoteles (u vindt de volledige oplossing op www.klasse.be/kvl/113/teksten/ 32)Winnaars Opgave 6: De reischeque (20.000 fr.): María Ángeles Gómez López (Des-telbergen) - De boekenbons: Ingrid Cornelis (Aarschot), Jürgen Desmedt (Oostende),Hilde Billen (Malle), Els Moons (Heverlee) en Andrea Thuis (St.-Joris Winge).Stuur het gezochte woord voor 14 maart naar Klasse (Istanbul) – Koning Albert II-laan15 - 1210 Brussel - fax 02-553 96 85 - patrick.debusscher@ond.vlaanderen.be

FAM

ILIE

DE

BO

-DE

BO

SS

CH

ER

WW

W.C

OR

BIS

.CO

M/L

AW

RE

NC

E M

AN

NIN

G

Istanbul, kruispuntvan Oost en West.▼

▲Speelvogels Liesbeth,

Bram en Jan.

▼

KR

IS MO

UC

HA

ER

S

34 KLASSE NR.113

Yannick van 3 BSO-hout voert op de pceen laatste contro-le van zijn houtlijstuit. Evy, zesdejaars

TSO grafischetechnieken scha-

kelt de likrol in,monteert de rakelen zet vinkjes op

haar checklist‘Reinigen GTO46’.Signalen van eenonderwijsproject

dat op spoor is methet bedrijfsleven:

‘automanagement’en zelfevaluatie.

REPORTAGE

PE

TER V

AN H

OO

F

Smileys, aanvinklijsten

en radarkaarten

Griet: «Nu controlerenwe onszelf.»

Johan Segers (links) enAntoon Claerhout(rechts): «Voor leerlin-gen die al veel afbre-kende ervaringenhadden leggen wij deklemtoon op succeser-varingen.»

Michael maakt een bibberspel. Daardoor moet hijwerken met hout, metaal en elektriciteit. Bij hetbegin van de oefening legt leraar Tom Scherpereelde instructies aan de eerstejaars kort uit. Wat Mi-chael precies moet doen, leest hij in de schriftelijkeinstructies. Niet heel uitvoerig, maar herleid tot deessentie. Met net genoeg bevattelijke uitleg overde begrippen die hij nu moet kennen. Een stroom-schema of flow chart op zijn werkbladen maaktdie stappen duidelijk. Stap voor stap voert hij deuitgestippelde handelingen uit.«De principes uit de kwaliteitszorg proberen wij inde klaspraktijk toe te passen», legt Antoon Claer-hout, coördinator van het project Automanagementvan het Charter Zuid-West-Vlaanderen uit. «’Plan,do, check, act’ bijvoorbeeld, P-D-C-A, de Deming-cirkel. Plannen, uitvoeren, controleren, bijsturen.Voor een eerstejaars stelt de leraar de planning nogwel zelf op, maar Michael checkt toch voor zich-zelf op zijn werkblad wat zijn volgende stap is. Naelke stap, vult hij een beoordeling in. Presteert hijvoor deze stap voldoende of niet, matig of uitste-kend? Zelfcontrole en zelfevaluatie dus. Dat zijn dedoelstellingen van het project Automanagement.Dat elke leerling een autonome beroepskracht

© www.vti-tielt.be/charter.htm Zelfevaluatiemiddelen voor© www.deming.org over de kwaliteitsgoeroe Deming

wordt met oog voor kwaliteitszorg. Iemand die zelfzijn taken in handen neemt en met zijn collega’seen kwaliteitskring vormt. Dat geeft voldoening tij-dens het werkproces en de kwaliteit van de pro-ducten gaat erdoor vooruit.»

Coach-leraarMichael geeft zichzelf een zes. Tom Scherpereelkomt langs en zet in de evaluatiekolom van de leer-kracht een acht. Hij praat er met Michael over dathij het bijzonder goed doet. Het is toch de eerstekeer dat hij deze bewerking uitvoert? En de afwij-king was toch maar één millimeter? Waarom is hijdan weer zo streng voor zichzelf? Michael glun-dert. Hij vond het resultaat niet goed genoeg maarhij onderschat wel vaker zichzelf. Zijn leraar doethem inzien dat hij goed is met hout.In de andere ateliers van het Vrij Technisch Insti-tuut van Tielt werken ze almaar meer met zelfeva-luatie. Joost Vaneenooghe, leraar elektriciteit: «Iksprong meteen op de boot van Charter Zuid-West-Vlaanderen. Door samen te werken met het be-drijfsleven - waaruit ik zelf kom - brengt het deverworvenheden van Totale Kwaliteitszorg in hettechnisch en beroepsonderwijs (TSO en BSO) bin-

elektro-vakken

Charter Zuid-West-VlaanderenKasteel Hooghe - Doorniksesteenweg 218 - 8500 Kortrijktel 056-22 47 81fax 056-22 79 56Contactpersonen Project

«Onze leerlingen zijn doeners, geen zeggers»

Glenn evalueert zijnwerktempo.

nen. Het kader dat onze werkgroep ‘elektrotech-nieken’ uitwerkte, is al in heel wat scholen in ge-bruik. We willen leerlingen zelfstandig leren lerenen werken. Dat zullen ze hun leven lang moetendoen. Zij zijn trouwens ook doeners, geen zeggers.Ze werken graag op deze manier, zelfstandig on-der begeleiding van een coach-leraar.»

Time managementGlenn schrijft op wanneer hij aan zijn elektriciteits-plan voor een badkamer begint. Later zal hij ookopschrijven wanneer hij er klaar mee is. En hoe-lang hij ermee bezig is geweest. Tijd is één crite-rium op het Foutenanalyseblad dat hij bij al zijntaken invult. Hij beoordeelt zichzelf ook op netheid,juistheid, nauwkeurigheid en werkmethode. Maarduidt ook aan waarom het fout ging: lesonderwerpof opgave niet begrepen misschien?«De leerling evalueert permanent zichzelf op basisvan uitgeschreven criteria», zegt Joost Vaneenoog-he. «Alleen op die manier verwerft hij de basiscom-petenties die hij in het bedrijfsleven nodig heeft.Door zelfgestuurd leren, al doende. Nadien geef ikmijn cijfer en mijn schriftelijke feedback. Aan defoutenanalysebladen zie ik precies waar een pro-bleem zit en waar we moeten bijsturen. Ook deleerling ziet het en zijn ouders ondertekenen mee.Zo wordt de deliberatie op het eind van het jaarook objectiever. Het is duidelijk welke doelstellin-gen een leerling wel en niet haalde.»

Dubbelvelcontrole«Ook de leraar gebruikt checklists», licht technischadviseur ‘hout’, Herman Van Hauwaert toe. «Hijweegt af of hij voor dit of dat aspect misschienonvoldoende aandacht had. De werkmiddelen zijnook aangepast aan de graden en verschillend voorTSO en BSO. Door de opleiding heen worden deinstructies, de stappenplannen en de evaluatiekaar-ten complexer. Met de werkgroep ‘hout’ hebbenwij bijvoorbeeld zo’n instructiepakket uitgewerktom een stuk te fineren.»Het project Automanagement overschrijdt deschoolnetten. In het Koninklijk Technisch Athene-um van Heule bedienen Griet en Evy, zesdejaarsTSO ‘grafische technieken’, met zijn tweeën eenhoogtechnologische drukpers. Na elke handelingzetten zij een vinkje op een aanvinklijst. «Nulstandvan de pers. Voor- en zijaanleg. Instellen formaat.Instellen zijaanleg. Instellen vooraanleg. Dubbelvel-controle.» Overal in het atelier liggen zo’n lijstjes.Griet: «Vroeger hadden we niet zo’n goed inzichtin het drukproces. Onze leraar wees ons erop watwe vergaten of zei ons welke producten we numoesten gebruiken. Nu controleren we onszelf. Depancartes aan de muur herinneren ons aan de pro-

Automanagement:Antoon Claerhouttel 0475-86 18 94Johan Segers

© www.novagraph.com Gratis demoversie van software voo

ductkenmerken. We staan ook zonder toezicht vande leraar ons mannetje. En als hij echt afwezig isen het atelier op slot blijft, pakken we in de biblio-theek een hulples uit de takenbank.»

SmileysZelfwerkzaamheid en zelfcontrole ook in de tweedegraad BSO ‘schilderen en decoratie’. Leraar Frank Buys-schaert toont de kleurenroos die zijn charterwerkgroepop stapel zet. «De leerlingen moeten zelf met de driehoofdkleuren blauw, geel en rood allerlei kleuren kun-nen mengen. Als het blauwviolet moet zijn, mag dieverf niet te blauw of te rood worden. Dat kunnen zenu zelf beoordelen met behulp van deze kaliberkaar-ten.» Er staan geen kwoteringen op, wel smileys. Een6 voor zeer goed, een R voor onvoldoende.«Het project Automanagement is in eerste instan-tie voor minder gemotiveerde leerlingen uit het be-roepsonderwijs bedoeld», legt vrijwillig projectme-dewerker Johan Segers uit «Leerlingen die thuis enin het onderwijs vaak al heel afbrekende ervarin-gen hadden. Wij leggen de klemtoon op succeser-varingen. Met flow charts kunnen ze soms beteroverweg dan hooggeschoolden die liever houvasthebben aan een stevig stuk proza. Radarkaarten,smileys, visgraatdiagrammen… stimuleren hen. Wegebruiken ook veel digitale fotografie: foto’s vangeslaagde en mislukte kapsels in de afdeling haar-tooi bijvoorbeeld. En vergelijkingssystemen: plaat-jes met foute en goede lasresultaten.»

Check-o-SlovakijeWat hebben leerkrachten aan het Project Automa-nagement? Johan Segers: «Het stimuleert ons. Drie-honderd leraren uit vijftig scholen van alle nettenwerken aan dit project mee. Alleen om het genoe-gen van positieve ervaringen te smaken. Buiten hunuren, zonder vergoeding. Het materiaal dat ze in17 werkgroepen samen maakten, stellen ze vrij terbeschikking van iedereen. Tot in Duitsland en Slo-vakije toe, weten we.»«Scholen leren van scholen - ook over de nettenheen - en TSO/BSO-scholen nemen nu eens hetvoortouw. Leraren uit het algemeen secundair on-derwijs (ASO) kunnen veel leren uit dit project.»Magda Borms van de Dienst Voor Onderwijsont-wikkeling (DVO) op het departement Onderwijsklinkt enthousiast. «De DVO helpt bij de redactievan een bronnenboek. Leraren kunnen elkaars goe-de praktijkvoorbeelden daaruit overnemen. Dit opde werkvloer ontwikkelde materiaal is een publica-tie meer dan waard. De werkwijze is leerlinggericht,probleemgestuurd en ervaringsgericht. Ze sluit bo-vendien goed aan bij modulair onderwijs.» Eenbronnenboek om naar uit te kijken. Zelf al begon-nen met de PDCA-cirkel? Plan, do, check, act?

IN VIJFTIG SCHOLENpen aan de slag: autotechnieken, bakkerij, bouw, carrosse-rie, elektrotechnieken, grafische technieken, haartooi, hout,

AUTOMANAGEMENT

tel 0475-86 22 68segers.j@belgacom.netDienst voor Onderwijsontwikke-ling – Koning Albert II-laan 15B-1210 BrusselMagda Bormstel 02-553 88 16fax 02-553 88 35magda.borms@ond.vlaanderen.be

Charter Zuid-West-Vlaanderen cvba is een regionaal net-werk dat de concurrentiekracht van de bedrijven (Bekaert,Barco…) uit zijn regio wil vergroten. Sinds 1994 werkt hetdaartoe ook nauw samen met het onderwijs via zijn ‘Ad-viesraad Vorming Technici’. Inspiratie daarvoor komt vanprofessor Tsuda (Rikkyo Universiteit Tokyo) en Raf De Bie(eredirecteur Bekaert). Het project Automanagement is vanaf1996 actief rond Kwaliteitszorg en Zelfevaluatie. Tweehalftijds gedetacheerde leerkrachten begeleiden samen metéén vrijwilliger coördinator het project. Er zijn 17 werkgroe-

metaal, Nederlands, schilderen/decoratie, telecommunica-tie, tuinbouw, wiskunde … Driehonderd leraren uit vijftigscholen van alle netten nemen deel. Directies en pedago-gisch begeleiders steunen de werking actief. De projectcoör-dinatoren hopen behalve TSO- en BSO-afdelingen ook ASOin te schakelen. Een nieuwsbrief, geregelde werkbijeenkom-sten en pedagogische studiedagen verspreiden het goedenieuws. Een bronnenboek is in voorbereiding.

KLASSE NR.113 35r stroom- en visgraatschema’s

Het spiegelpaleisvan onderwijs

Vorig schooljaarlichtte de onder-

wijsinspectie meerdan driehonderd

scholen door. Ze isoptimistisch over

de toestand van hetonderwijs in Vlaan-

deren. Zeven optien basisscholen

en 5,5 op tiensecundaire scholenkregen een gunstig

advies zondervoorbehoud. Dat isde beste score uit

de (korte) geschie-denis van de door-

lichting.

36 KLASSE NR.113

DOORLICHTING

Onderwijs op maatlijkt het best te

lukken in middel-grote scholen.

Het jaarlijkse verslag van de onderwijsinspectie kreegdit jaar voor het eerst de naam ‘Onderwijsspiegel’mee. Het verslag wil meer dan een verzameling cij-fers en bevindingen zijn. Het wil iedereen binnenhet onderwijs een spiegel voorhouden. Leerkrach-

1© www.ond.vlaanderen.be/schooldirect/inspverslag/in

ten, schoolbesturen, directies, leerlingen, ouders ende overheid worden uitgenodigd om over dit ver-slag na te denken. De doorlichting in evenveel aan-dachtspunten als het woord letters heeft. Twaalf dus.

[1] Inspectie drijft doorlichtingstempo op

Eén op vier basisscholen werd de afgelopen drie jaardoorgelicht. Dat is veel minder dan het streefgetal vanéén op twee scholen die de inspectie had willen door-lichten. Er zijn plannen om kortere verslagen te ma-ken. In scholen waar de onderwijsinspectie merkt dat

het onderwijs goed zit, zal ze minder in de diepte door-lichten om zo het doorlichtingstempo op te drijven. Inhet secundair onderwijs zit men bijna op schema. Optwintig scholen na kreeg elke secundaire school deafgelopen acht jaar haar doorlichtingsbeurt.

maat van het kind

[2] Onderwijzen op Het basisonderwijs behaalde een mooie score. Bijnazeventig procent van de scholen kreeg een gunstigadvies. Bijzonder aandachtspunt van de inspectiewas ‘individualisering door differentiatie’. Deinspectie probeert na te gaan of de basisschool ge-noeg inspanningen levert om onderwijs op maatvan elk kind te realiseren. Dat is nodig om een op-

timale zorgbreedte aan te bieden, zodat alle kin-deren maximale kansen op ontwikkeling krijgen.De score voor onderwijs op maat is iets mindergunstig. Slechts zes op tien onderzochte scholenscoort voldoende, waarvan vijftien procent een ster-ke score neerzette. Ruim twintig procent krijgt alsbeoordeling zwak.

ijs is koploper

[3] Kleuteronderw Een kleuter heeft de meeste kans om van onderwijsop maat te genieten. Het kleuteronderwijs scoorthet hoogst voor alle aspecten van differentiatie. Deonderbouw van de lagere school (eerste tot derdejaar) van de lagere school scoort beter dan de bo-venbouw (het vierde tot en met zesde jaar).Van de vijf factoren die een rol spelen bij de differen-tiatie scoren ‘leraren hebben een duidelijk zicht opde beginsituatie van het kind’ en ‘leraren benuttenleermiddelen en infrastructuur’ het best. Bijna zeven-tig procent van de basisscholen scoort hierop voldoen-de. Bijna zes op tien basisscholen differentiëren ‘in

doelen en inhouden’ en ‘werk- en groeperingsvor-men’. Zoals bij de voorgaande factoren is het kleuter-onderwijs de koploper en scoort de onderbouw vande lagere school beter dan de bovenbouw. De slechtstscorende factor is ‘evaluatie en rapportering’. Nogniet de helft van de scholen haalt een voldoende.Onderwijs op maat lijkt het best te lukken in mid-delgrote scholen (180-360 leerlingen). De helftvan die scholen haalt voldoende voor differentië-ring, tegen 43 procent voor scholen met minderdan 180 leerlingen en 38 procent voor scholen metmeer dan 360 leerlingen.

erplicht nummer

[4] Hoekenwerk v In de lagere school vinden verschillende werkvor-men zoals hoekenwerk en mag- en moettaken in-gang. Te vaak zijn het nog doelen op zich in plaatsvan middelen om in te spelen op verschillen tussende leerlingen. Kleuteronderwijzers hanteren vooralindividuele leermiddelen en zelfgemaakte mate-

rialen, ze benutten ook vaak de infrastructuur. Inhet lager onderwijs gebruiken de leerkrachten voor-al materialen die bij de onderwijspakketten horen.Het gebruik van educatieve software neemt toemaar ook hier is het nog te veel doel op zich.

spverslag.htm

«Maximum anderhalf uur per dag op de bus»

[5] Werken leraren in team?

De projecten zorgverbreding en onderwijsvoorrangzijn geen overbodige luxe in het basisonderwijs. Klas-leraren zeggen dat één op vier leerlingen in de lage-re school en één op vijf kleuters behoefte hebben

aan extra zorg. Beide projecten doen leraren in teamwerken om samen differentiatie als doelstelling terealiseren. Om voldoende te individualiseren hebbenleraren behoefte aan een extra druk of stimulans.

rwijsvoorrang versmelten

[6] Zorgverbreding en onde Een belangrijke taak van de onderwijsinspectie zijn deaanbevelingen voor de overheid. Tijdelijke projectenals zorgverbreding en onderwijsvoorrangsbeleid wil deonderwijsinspectie graag verder zetten, maar ze steltvoor om die te versmelten. «Misschien moeten de scho-len ook de kans krijgen om zelf hun doelgroepleerlin-gen te bepalen in plaats van te voldoen aan de voor-waarden die de overheid nu zelf stelt», zegt RogerPeeters, inspecteur-generaal van het basisonderwijs.Speciale aandacht ging vorig schooljaar uit naar het

onderwijs voor kinderen met een visuele (type 6)en auditieve handicap (type 7). De inspectie klaagtaan dat deze kinderen te vaak zeer lange busrit-ten nodig hebben om op school te raken. De in-spectie vindt dat een kind maximum anderhalf uurper dag op de bus mag zitten. Het GON-onderwijs(geïntegreerd onderwijs) krijgt woorden van lof vande inspectie. Het verdient meer logistieke midde-len om de integratie van leerlingen met een handi-cap in het gewoon onderwijs te verhogen.

k op instorten

[7] Nog geen da

Bij leerlingen in hetsecundair groeit stilaanhet besef dat zij deeluitmaken van deschoolgemeenschap.

Voor secundaire scholen is het blijkbaar moeilijkerom een gunstig advies van de onderwijsinspectiete krijgen. Ruim één op vijf secundaire scholen vol-doet niet aan alle normen voor hygiëne en vei-ligheid. Een verontrustende vaststelling die niet tot

paniek hoeft te leiden. Onveilig hoeft niet meteente betekenen dat het dak van de school op instor-ten staat, maar het kan slaan op bijvoorbeeld eenbutaanfles in een atelier die te dicht bij de leerlin-gen staat.

nfrastructuur?

[8] Voldoet de i

OPENBAAR,MAAR WAAR?

Een doorlichtingsverslag vaneen school is openbaar bezit.Iedereen kan een doorlichtings-verslag over onverschillig wel-

Of een secundaire school voldoet aan alle normen voorhygiëne en veiligheid is maar één van de vier vragen diede onderwijsinspectie beantwoord wil zien. Om eengunstig advies te krijgen, moet de school ook over denodige infrastructuur en leermiddelen beschikken. Voor28 procent van de onderzochte scholen was dit niet hetgeval. Bij iets meer scholen werd ook een falend stu-

ke school opvragen bij de on-

diepeil vastgesteld. Meestal ging dat slechts om eenbepaald onderdeel van een school en daarom werd dezevaststelling niet altijd veralgemeend tot de gehele school.Zeven procent van de secundaire scholen was niet inorde met de regelgeving. Niet-reglementair samenzit-ten in één klas en het niet bezitten van een goedge-keurd leerplan zijn hiervan de voornaamste oorzaken.

en gratis uren

[9] Leraars gev derwijsinspectie. «Wij beperkenhet enkel in de tijd», zegt Kris-tien Arnouts, inspecteur-gene-raal van het secundair onder-wijs, «alleen verslagen van dejongste vier jaar maken weopenbaar, scholen evolueren enhet zou niet eerlijk zijn om eenoud doorlichtingsverslag van

Het jaarverslag van de inspectie bevat een schataan cijfers die geen invloed hebben op een gunstigof ongunstig advies van een school. Ongeveer an-derhalf procent van de uren worden gratis gege-ven in het secundair onderwijs (1005 plage-urentegen 65491 gefinancierde uren). Opvallend is deoverheveling van lesuren vanuit de tweede graadTSO en BSO naar de derde graad ASO. Directeursin het secundair onderwijs zijn de kampioenen van

een school mee te geven.» Is er

de nascholing. Gemiddeld volgen zij 38 halve da-gen per twee jaar nascholing, ruim de helft van hetopvoedend hulppersoneel besteedt dertien halvedagen aan nascholing. Zes op tien leerkrachtenvolgde nascholing, gemiddeld drie dagen per jaar.Bijna veertig procent van het onderwijspersoneelwas nooit afwezig tijdens het schooljaar 1999-2000, ruim de helft tweemaal voor een periodekorter dan een week.

rlingen een stem?

veel vraag naar? «Onze admi-

[10] Hebben de lee

nistratie heeft moeite om deaanvragen bij te benen, sommi-ge mensen vragen dan ook zes-tien verschillende verslagen.»Men zou veel rompslomp kun-

Een belangrijke informatiebron bij de doorlichtingzijn de leerlingen. Bij leerlingen in het secundaironderwijs groeit stilaan het besef dat zij deel uit-maken van de schoolgemeenschap. Zij participe-ren makkelijker op klasniveau dan op schoolniveau.

nen vermijden door de versla-

Leerlingen vinden de school als leef- en leerge-meenschap goed tot zeer goed. De onderwijsin-spectie wil vanaf volgend schooljaar de bevragingvan leerlingen met een wetenschappelijk instrumentaanpakken.

te weinig kunnen?

[11] Te veel kennen, gen consulteerbaar te makenvia internet. De beslissing daar-voor ligt bij de minister. Zij ver-klaarde in het verleden al daarwerk van te willen maken.

Eindtermen en ontwikkelingsdoelen lijken een mo-tor van vernieuwing te zijn. Is de klacht in de twee-de en derde graad nog vaak dat de nadruk te veelop het kennen en te weinig op het kunnen ligt danis het beeld in de eerste graad beter. Twee op driesecundaire scholen hebben geen problemen omeindtermen en ontwikkelingsdoelen in te voe-ren in de eerste graad. Naast kennis komen ook vaar-

digheden en attitudes aan bod. De problemen bijhet andere derde van de scholen blijven beperkt tottwee of drie vakken. Voor aardrijkskunde, biologie,geschiedenis en vooral technologische opvoeding rij-zen er meer problemen dan bij andere vakken. Lera-ren blijken ook steeds meer tot vakoverleg te ko-men om tot een zelfde aanpak te komen.

[12] Leerlingen gebrekkig georiënteerd

Extra: Bij deze Klassekrijgen leraars basisonder-wijs en secundair onderwijselk hun jaarverslag.

Vele statistische gegevens van het jaarverslag wij-zen op een probleem met het TSO. Vooral in heteerste jaar van de derde graad komt dit tot uiting.Heel wat lesuren uit het lestijdenpakket voor dezegroep leerlingen verschuift naar het ASO. Bijna veer-tien procent van hen is een zittenblijver, elf pro-cent krijgt een C-attest en voor bijna één op zesvan hen wordt de beslissing uitgesteld, ze moetendus herexamens maken. Heel wat leerlingen inhet eerste jaar van de derde graad TSO startten

hun schoolloopbaan in een andere school. Dit pro-bleem heeft zeker ook zijn oorzaken buiten deschoolmuren. De lage slaagcijfers, het zittenblijvenen het wisselen van school wijzen op een gebrek-kige oriëntatie van een aantal leerlingen waarschijn-lijk als gevolg van de maatschappelijke druk. ASOwordt nog altijd als het beloofde schoolland be-schouwd en voor BSO bestaat een drempelvrees.De ‘Onderwijsspiegel’ is op die manier ook een spie-gel voor de maatschappij. ■

KLASSE NR.113 37

38 KLASSE NR.113

ONDERZOEK

Veilig voedsel,vuile handen

Niet één leerlingop tien wast op

school zijn handenvoor hij aan zijn

lunch begint. Eenkwart drinkt uit

andermans glas enslechts de helft

legt eten en drankthuis onmiddellijk

terug in de ijskast.Liggen tieners

wakker van voed-selveiligheid? Een

enquête van hetPlatform VeiligVoedsel bij 240

twaalf- en dertien-jarigen geeft

antwoord, exclu-sief in Klasse.

Tieners wassen thuishun handen meer dan

op school.

© www.oivo-crioc.org Meer info en lesmateriaal

Stuur uw zoon of dochter naar de winkel en waar-mee komt hij thuis? Jongeren kopen nogal impul-sief, ook voedsel. Slechts de helft van 240 twaalf-en dertienjarigen zegt dat ze de vervaldatum con-troleren als ze voedsel of drank kopen, en in depraktijk blijkt dat nog veel minder tieners dat ookeffectief doen. Ze checken de vervaldatum enkelthuis bij voedsel waarvan ze weten dat het al eentijdje in de ijskast ligt. Nochtans vinden jongerenvers voedsel belangrijk. Meer dan de helft (54␣ %)eet of drinkt altijd producten die goed verpakt zijn,al zondigt ruim een derde daar wel eens tegen. 72procent eet of drinkt nooit voedsel dat vervallen is,16 procent doet dat soms, 2 procent altijd. Meerdan drie kwart (78␣ %) eet zijn schoolboterhammenaltijd nog dezelfde dag op, 6 procent doet dat nooit.Bijna negen jongeren op tien (87␣ %) eten of drin-ken uit een proper glas/bord.

© www.klasse.be/dossier/gezondheid

Andere eetgewoontenHoewel de meeste tieners aandacht hebben voorhygiëne bij het eten, is er toch een aanzienlijkegroep die het daar niet zo nauw mee neemt. Zostopt bijna één jongere op vijf (18␣ %) eten in z’nmond dat op de grond gevallen is. Een kwart vande jongeren drinkt wel eens uit andermans glas en18 procent rommelt met zijn bestek in andermansbord. Ten slotte vindt niet één leerling op tien (9␣ %)het belangrijk vóór het eten zijn handen te wassenop school. Nochtans doet één op drie dat thuis wel.«Op school krijgen we daar geen tijd voor», zeg-gen ze, maar dat daar de stimulerende stem vanvader of moeder ontbreekt, speelt ongetwijfeldmee. Voedselhygiëne thuis wijkt af van voedselhy-giëne op school. «Tieners nemen andere eetge-woonten aan afhankelijk van de omgeving waarinze zich bevinden», verklaren de onderzoekers.

Eén op vijf eet voedseldat op de grond isgevallen.

AlzheimerHebben jongeren al gehoord van dioxine, dolle-koeienziekte, pesticiden? Uit een vergelijkende stu-die bij volwassenen blijkt dat de jongeren van nugoed geïnformeerd zijn. 92 procent heeft al ge-hoord van dioxine en 90 procent van de dolle-koeienziekte. Niet toevallig kregen (krijgen) beideverschijnselen ook ruime aandacht in de media.Minder vertrouwd zijn de leerlingen met termenals vervaldatum van voedsel (43␣ %), voedselbederf(33␣ %), bacterie (24␣ %), pesticiden (21␣ %), e-num-mers (18␣ %) en genetische manipulatie (13␣ %).De vraag is dan: wat wéten jongeren erover? Opnieuwblijken tieners veel te weten over de dollekoeienziek-te. Het woord ‘gekke koe’ ligt hen ook goed in demond. Enkel met de term ‘Kreutzfeld Jacob’ zijn zeminder vertrouwd. Het beeld van een bevende koedoet sommigen zelfs een link leggen met de ziektevan Alzheimer. Jongeren kunnen ook makkelijk symp-tomen van voedselbederf noemen en weten wat eenvervaldatum is. Over bacteriën lopen de meningen alwat meer uiteen en als het over dioxine, pesticiden,e-nummers en genetische manipulatie gaat, stapelenmisverstanden en onwetendheid zich op.

ZiekmakersJongeren associëren dioxine bijna uitsluitend metkippen. Genetische manipulatie zegt hen weinig totniets en als ze er wat over zeggen, maken ze associ-aties met bewaarmiddelen en pesticiden («Dat ge-bruiken ze meestal om appels goed te houden, zo-als die bewaarmiddelen die ze erin doen of eropspuiten»). Pesticiden kennen de jongeren vooral alsgiftige stoffen die op fruit worden gespoten. E-num-mers in de vorm van kleurstoffen krijgen voor henpas betekenis als ingrediënten van kleurrijk snoep.Bacteriën zijn ‘kleine beestjes’, ‘ziekmakers’ of ‘mi-croben’. Jongeren plaatsen ze niet onmiddellijk ineen voedselomgeving, maar ervaren ze als «wijdverspreide onzichtbare wezens die op je handen zit-ten.» Wel maken jongeren een onderscheid tussenbacteriën die het lichaam beschermen tegen ziektesen andere die ziektes veroorzaken. Sommigen leg-gen een link naar dodelijke ziektes, zoals kanker.

SalmonellaVeranderen jongeren hun eetgedrag als ze horen vanproblemen met voedsel? De dioxinecrisis heeft al-vast geen blijvende invloed gehad. De crisis heeft inons land geen dodelijke slachtoffers gemaakt, kwamook minder onder de aandacht dan de dollekoeien-ziekte en een kip is in de ogen van jongeren makke-lijker te controleren op ziekten doordat ze kleiner is.De dollekoeienziekte boezemt jongeren wel wat

angst in - want in hun ogen minder controleerbaar -maar tot een afkeer tegenover vlees heeft dat nogniet geleid. Jongeren zien geen gezondheidsrisicoin genetische manipulatie en e-nummers. Pesticidenachten ze enkel schadelijk op lange termijn, «als jeveel voedsel eet met dat spul erop.» Van de salmo-nellabacterie weten jongeren dat ze goed gedijt inzee en water en dat ze je ziek kan maken. Voedsel-bederf ten slotte is aanwijsbaar door de geur en kleurvan het voedsel, en door de schimmel of de haartjeserop. «Als je dit zou opeten, zou je ziek worden»,luidt het oordeel van de meeste tieners.Conclusie van de onderzoekers: «Tieners denkenniet in risico’s op korte of lange termijn, maar welof men er ziek of dood van kan gaan. Als men veelonveilig voedsel eet, kan men sterven. Als men erweinig van eet, wordt men slechts ziek.» Opval-lend is ten slotte dat jongeren kritischer en onge-loofwaardiger staan tegenover de risico’s bij drank(bv. de colacrisis) dan bij vaste voedingsstoffen. «Dedrank is opgebouwd rond zorgeloosheid en purefun», luidt een verklaring. Nochtans zijn voor demeeste jongeren dioxine, de colacrisis en de dolle-koeienziekte inherent met elkaar verbonden.

Vegetarisch etenKan je zelf vermijden dat je ziek wordt van voedsel?Daarop antwoordt de helft van de jongeren ja en deandere helft nee. Meer meisjes dan jongens, meertwaalfjarigen dan dertienjarigen, meer Vlaamse jon-geren dan Franstalige en meer landelijke jongeren danstedelijke denken daar positiever over. Als preventie-ve maatregelen noemen de jongeren: opletten watje eet, vers eten, biologisch of vegetarisch eten, min-der eten enz. Al bij al leggen de jongeren de grootsteverantwoordelijkheid voor veilig voedsel bij de over-heid, de voedselinspectie (74␣ %) aan de kop. Ook devoedingsindustrie (53␣ %) en de landbouwers (44␣ %)kunnen daar volgens de jongeren veel aan doen.

BiologieleraarVeertig procent van de tieners zegt dat ze thuispraten over veilig voedsel, slechts een kwart geeftaan dat dit ook op school gebeurt. De leerkrachtbiologie spreekt dan wel over bacteriën in de klas,maar de leerlingen nemen daar weinig van meenaar het leven van alledag. Als men jongeren vraagtwat zij onder veilig voedsel verstaan, dan komende meesten uit bij vers of gezond voedsel en dat isniet echt correct. «Hoewel jongeren tegenwoordigbeter geïnformeerd worden over voedselveiligheid»besluiten de onderzoekers, «wordt daar op schoolnog te weinig over gepraat. Zeker voedselhygiëneverdient meer plaats in de les.» ■

DE ZWARTE LIJST

Veilig voedsel is voedsel dat vrij is van (on)natuurlijkeproducten die tot ziekte kunnen leiden, zoals toxines,bacteriën en schimmels, chemische bestanddelen en fysi-sche bestanddelen, zoals een naald of een glasscherf. Integenstelling tot de jongeren in dit onderzoek plaatsenveel volwassenen pesticiden en additieven (kleur-, reuk-en smaakstoffen) in hun negatieve topdrie van voedsel-veiligheid. «Vaak is dat onterecht», zeggen de onderzoe-kers. «Deze bestanddelen zijn veilig, alle drempelwaar-den in acht genomen.» Van de additieven in voedsel (cf.de zogenaamde e-nummers) circuleren lijsten. Veel scho-len hebben zo’n lijst. Daarop staan ook beoordelingen

van additieven. «Er zijn verschillende lijsten die mekaarsoms tegenspreken», waarschuwen de onderzoekers. «Bo-vendien geldt: hoe ouder zo’n lijst, hoe foutiever. Scholendie nog met oudere lijsten werken, vervangen ze beterdoor nieuwe.»Informatie over veilig voedsel en didactisch materiaalvindt u op de website van het Onderzoek- en Informatie-centrum van de Verbruikersorganisaties (OIVO), met on-der meer een lijst van de additieven in voedsel en de bro-chures Voedingswaarde op het etiket: wat biedtdeze informatie ons als verbruiker? en 30 consumen-tenvragen over BSE.

KLASSE NR.113 39

40 KLASSE NR.113

WEBTIPS

1. UitgeverijenSteeds meer Nederlandstalige uitgeverijen bieden hun catalogi online aan engeven u de mogelijkheid met een elektronisch formulier bestellingen te plaat-sen. Maar waar zitten ze en wat zijn hun coördinaten? Bij Schrijversnet en School-net vindt u een uitgebreid overzicht.www.schrijversnet.nl/index_uitgevers.htmwww.digilife.be/schoolnet (klik op Bedrijven, Didactische middelen)

2. IslamIs er een plaats voor de islam in Europa? Wat betekent deze godsdienst in Vlaan-deren? Hoe vinden moslimjongeren hun weg naar het hoger onderwijs? In hetCentrum voor islam in Europa worden al die vragen beantwoord: boeken, cur-sussen, papers, conferenties, forums enz. Een universitair platform.allserv.rug.ac.be/~hdeley/CIE.htm

3. VrouwenBent u op zoek naar boeken, tijdschriftartikels, adressen of affiches over feminis-me, gelijke kansen en vrouwenstudies in binnen- en buitenland, dan kan u bin-nenvallen bij RoSa of het Documentatiecentrum en Archief voor Gelijke Kansen,Feminisme en Vrouwenstudies. U kan er ook de databank raadplegenwww.gelijkekansen.vlaanderen.be/rosa/indexnl.htm

HET ONDERZOEK VAN DE MAAND

Kinderen slapen minder

«Zit je weer te slapen, Dirk?» Schoolkinderen komen niet altijd evenwakker uit de hoek in de klas. Slapen ze te weinig of slapen ze ge-woon niet op de goede manier? Onderzoekers van de Vrije Universi-teit Brussel liepen mee met het Zandmannetje, op zoek naar de slaap-gewoonten van 1300 kinderen tot 12 jaar. De studie is nog niet hele-maal rond, maar hier alvast de avant-première in Klasse.

Om hoe laat ligt het doorsnee kind in bed?Karen Spruyt, onderzoeker: «Per graad van het lager onderwijs gaan kinderengemiddeld een halfuur later naar bed. In de eerste graad kruipen vier kinderen opvijf ’s avonds om halfnegen of vroeger onder de wol. Maar om negen uur looptvijf procent nog rond, één kind per klas, zeg maar. In de tweede graad gaat nogmaar de helft om halfnegen slapen, dertien procent blijft wakker tot halfelf. En inde derde graad blijft al één op drie tot halfelf wakker. Twee procent van de tien- enelfjarigen ligt pas na tien uur in bed.»Slapen de kinderen ook meteen in?Karen Spruyt: «Nee, maar lang wakker liggen doen de meesten ook niet. Tweeouders op drie schatten dat hun kind binnen twintig minuten in dromenland ligt.Meer dan de helft heeft geen probleem met in- en doorslapen. Ze worden minderdan twee keer per nacht wakker en hebben geen angst bij het inslapen. Maar meerdan een derde is na een uur nog wakker en voor drie procent duurt inslapen noglanger. Dat zien we vooral bij kinderen die met tegenzin naar bed gaan. Eén kind opvier doet daar sowieso moeilijk over. Sommige kinderen van het vijfde en zesdeleerjaar liggen nog lang te woelen in bed. Tijdens het weekend slapen kinderenvlugger in, maar ze liggen gemiddeld een uur later in bed dan tijdens de week.»

HET ANTWOORD

«Mogen leerlingen of hun ouders verbeterdetoetsen of examens inkijken?»In principe wel, maar er zijn beperkingen. «Leerlingen en hun ouders hebbenrecht op toelichting over documenten die aan de basis liggen van hun evaluatiedoor de delibererende klassenraad», bloklettert het decreet van 18 mei 1999over de openbaarheid van bestuur. «Dit betekent echter niet dat zij het rechthebben op informatie die het mogelijk maakt een vergelijking te maken met be-slissingen die werden genomen over medeleerlingen.» De school moet dus uit-sluitend informatie geven die de leerling zelf aanbelangt. Aan het eind van hetjaar, als er oriënteringsattesten worden gegeven, moet de school ook meer uitleggeven als ze een B- of C-attest uitreikt. Dat moet dan een samenvatting zijn vanalle elementen die hebben geleid tot die beslissing.Meer vragen en antwoorden in de gratis Gids voor leerlingen secundair onder-wijs - Cel Publicaties - departement Onderwijs - Koning Albert II-laan - 1210 Brus-sel - tel 02-553 66 53 - fax 02-553 66 54 - publicaties.onderwijs@ond.vlaanderen.be- www.ond.vlaanderen.be

▲Eén kind op zeven zit vermoeidop de schoolbanken.

Om hoe laat moeten kinderen gemiddeld uit de veren?Karen Spruyt: «Bijna één op tien staat op om halfzeven of vroeger, maar de meestekinderen stappen om zeven uur uit bed. Opvallend is dat drie kwart niet automa-tisch wakker wordt. 13 procent verslaapt zich echt. In het weekend staat driekwart van de lagereschoolkinderen na acht uur op. Eenmaal acht jaar of ouderstaat één kind op twintig pas na tien uur op. Al bij al hebben de meeste kinderenvoldoende slaap: zo’n tien uur gemiddeld per nacht. De tien- tot twaalfjarigenslapen een halfuur minder dan dat gemiddelde.»Kinderen slapen blijkbaar veel, maar slapen ze ook goed?Karen Spruyt: «Een goed bed, een rustige omgeving en een slaapkamer die vol-doende duister is, zijn belangrijke voorwaarden voor een goede nachtrust. Tweederde van de zes- en zevenjarigen, 71 procent van de acht- en negenjarigen en 77procent van de tienjarigen slaapt alleen. Ongeveer één kind op tien slaapt met nogiemand in hetzelfde bed en één kind op 25 deelt zijn slaapkamer met meer dan tweepersonen. Dat zien we vooral bij de acht- en negenjarigen (53␣ %). Qua duisternisen lawaai zitten de meeste kinderen goed. 60 procent van de ouders zegt dat dekinderkamer voldoende duister is en bij 90 procent van de jongens en meisjes zijner geen storende geluiden, zoals tv of lawaai buiten. Omgekeerd moeten we dusvaststellen dat vier kinderen op tien niet donker genoeg slapen en dat er per klasminstens twee leerlingen in een lawaaierige omgeving moeten slapen.»Welke slaapstoornissen komen bij kinderen voor?Karen Spruyt: «Eén kind op twintig snurkt drie en meer keren per week. Slechts eenbeperkt aantal kinderen slaapwandelt of schrikt drie of meer keren per week wakker doornachtmerries of beangstigende dromen. Andere verschijnselen zijn praten in de slaap(3␣ %), tandenknarsen (3␣ %), overmatig zweten (4␣ %), bedwateren (5␣ %) en met het

PROJECT

Babbeldoos«Ze zijn zwak in Nederlands», zegt de juf. «Als we spelletjes met ze willen spelen,begrijpen ze de uitleg niet. Sommigen kunnen ook niet knutselen, ze weten nieteens wat een lijmborstel is. Wat moet ik ermee?» Het antwoord zit in de Babbel-doos, een project uit Maasmechelen. Zestig spelactiviteiten doen taalzwakke kans-arme kinderen beter Nederlands begrijpen.. «We trekken met de kinderen naar eenniet alledaagse omgeving, zoals een boot of een verbrandingsoven», vertelt school-opbouwwerker Toon Voorjans. «We lezen een verhaal voor en spelen een gezel-schapsspel. In een knutselmoment verwoorden de kinderen waar ze mee bezig zijn,wat leidt tot spontaan taalgebruik onderling. Op school integreren de leerkrachtende spelactiviteiten in hun klas: ze laten leerlingen erover vertellen in kringmomen-ten, aan het bezoek aan een verbrandingsoven breien ze een verlengstuk meteen project rond milieuzorg, ze maken met de hele klas eenzelfde stokpop als tij-dens het speeluur. Tijdens overleg op school geven de leerkrachten feedback op despelactiviteiten en vertellen zij over wat ze zelf hebben toegevoegd in de klas. Dekinderen zijn erg gemotiveerd, verbreden hun horizon, gaan beter samenwerken enkrijgen meer zelfvertrouwen.» Momenteel nemen dertig kinderen uit acht verschil-lende basisscholen aan de spelactiviteiten deel. Scholen zijn vragende partij omnog meer taalzwakke leerlingen door te sturen. Ook kinderwerkingen staan te trap-pelen om de Babbeldoos in huis te halen. Eind januari bekroonde De NederlandseTaalunie het project met de Onderwijsprijs. Twee andere Vlaamse projecten, deBoekenbende-aan-huis (Maasmechelen) en Peer Tutoring (Zulte) waren ook voorde prijs genomineerd. Zij kregen samen met twee genomineerde projecten uit Ne-derland een bijzondere plaats op de website van de Taalunie.www.taalunie.org/onderwijsprijs

KInderen gaan betersamenwerken▼

hoofd bonken of ritmische bewegingen maken bij het inslapen. Zulke stoornissen zijnleeftijdgebonden en waaien in de meeste gevallen gewoon over. Noteer wel dat 14 kinde-ren op 100 drie tot meer dagen per week slaperig zijn. Ze raken moeilijk uit bed, vallen tepas en te onpas in slaap en vertonen vermoeidheidsverschijnselen. Vooral de tienjarigenzitten vermoeid op de schoolbanken. Dat wordt het meest gesignaleerd bij meisjes.»Kunnen we van een echt slaapprobleem bij kinderen spreken?Karen Spruyt: «Blijft een slaapstoornis aanhouden of komt hij voor op andere leef-tijden dan verwacht, dan is er inderdaad een probleem. Maar dat komt maar inbeperkte gevallen voor. De Vlaamse kinderen slapen over het algemeen goed. Maarwe moeten alert blijven. Er is een duidelijke tendens om minder te slapen. Eeneeuw geleden sliepen we met z’n allen gemiddeld een uur langer dan nu. Kinderenpikken dat lagere slaapritme mee. Te weinig of slecht slapen kan invloed hebben opde schoolprestaties, het concentratievermogen en het geheugen van kinderen. Zekunnen er humeurig van worden, meer gaan pesten en zo. Ouders hebben hier detaak voor een gezond bedritueel en goede slaapomstandigheden te zorgen. Ook opschool verdient de slaap meer aandacht. Leerkrachten kunnen erover praten: wat isslapen? Wat is dromen? Wat gebeurt er als je slecht geslapen hebt? Wat is slechtslapen? Ze kunnen kinderen op het belang van een goede nachtrust wijzen. Bijproblemen kunnen ze ook naar het slaapgedrag van kinderen peilen. Kinderen moetenhun leven lang slapen. Ze kunnen het dan ook beter meteen goed doen.»• Onderzoek naar de slaapgewoonten van schoolgaande kinderen, Karen Spruyt,prof. Raymond Cluydts - Faculteit Psychologie en Opvoedkunde - departement van Cogni-tieve en Fysiologische Psychologie. - Pleinlaan 2 - 1000 Brusselwww.vub.ac.be/COPS/Spruyt.html. Download hier de uitgebreidere tekst van dit onderzoek.• Dag van de slaap op 21 maart, zie Idee p. 21.

KLASSE NR.113 41

ENGELAND

De inspecteur leest uw hand«Toon me je hand en ik zal zeggen wat voor leraar je bent.» Robin Lown, die zelf23 jaar voor de klas stond, maakt geen grapje. Hij maakte van handlezen zijntweede natuur. «Het hielp me de schoolprestaties van mijn leerlingen te verbete-ren, doordat ik ze beter kon typeren. Zo ontdekte ik dat kinderen met grote nagel-bogen vaak erg gesloten zijn, communicatieproblemen hebben en neigen naarautisme en dyslexie. Kinderen met spiraalvormige vingerafdrukken zijn veeleergespannen, zenuwachtig, sterk op zichzelf gericht. Je moet hun creativiteit sti-muleren om ze te bevrijden.» Momenteel is Lown deeltijds onderwijsinspecteuren deeltijds handlezer. Hij kwam er al mee op tv en nu krijgt hij geregeld be-roemdheden over de vloer die een diagnose willen («Ziektes staan in je han-den weerspiegeld.») Ook leerkrachten komen bij Lown over de vloer. Wat hunprofiel is? Lown: «Leerkrachten met een lange duim, die voorbij het eerste vin-gerkootje van de wijsvinger reikt, vinden controle erg belangrijk. Leraars metlange vingers letten sterk op details. Veeleer korte, dikke vingers wijzen op eenruime kijk op de dingen. Hoe groter de afstand tussen duim en wijsvinger, hoemeer energie, openheid, verantwoordelijkheidsgevoel en een goed humeur. Goeieleerkrachten hebben meestal een tussenruimte van 60 tot 90 graden. Je maggerust stellen dat je handen de spiegel zijn van je genetische code. Ze tonen wieje bent.» Wetenschappers buigen zich momenteel over Lowns bevindingen.

Hebben leerkrachten met eenlange duim gezag?

JONGENS/MEISJES

«Niet voor meisjes»

In een gemengde klas geven leerkrachten jongens meer aandacht dan meisjes. Zekrijgen meer kans om op vragen te antwoorden en krijgen meer aanmoediging.Leerkrachten stellen jongens ook andere soorten vragen. Ze geven jongens meerstimulerende feedback en sporen ze aan tot denkwerk. Toch vinden leerkrachten datze jongens en meisjes neutraal behandelen. Ze zijn er zich niet van bewust dat zeanders omgaan met meisjes dan met jongens.Daardoor versterken ze vaak de bestaandeverschillen tussen jongens en meisjes. En datbenadeelt de meisjes.

42 KLASSE NR.113

HOE KUNNEN LEERKRACDAT JONGENS EN MEISJES GELIJK

ZES SP

In België werkt slechts 30 procent van de laaggeschoolde vrouwen. Bij de hoog-geschoolde vrouwen ligt het percentage boven 80 procent. België is hiermee eenvan de landen die het slechtst presteren op vlak van gelijke rechten van mannenen vrouwen. Dat blijkt uit recent onderzoek. In België werkt slechts 57 procentvan alle volwassen vrouwen. In de Scandinavische landen is dat 70 à 80 procent.

HTEN ERVOOR ZORGENE KANSEN KRIJGEN IN DE KLAS?OREN

In het februarinummer van hun Klasse lezen ouders de vierde bijdrage van DeEerste Lijn over jongens/meisjes. Over hoe ze onbewust meisjes anders behan-delen en daardoor de verschillen tussen jongens en meisjes versterken. U kanmeer over dit onderwerp lezen op de Klasse-site: www.klasse.be/archieven. Enin uw map De Eerste Lijn (nr. 16).

[1] Uw taal• Let op voor stereotypen. Vaak draaien ze negatief uit voor vrouwen en

positief voor mannen. «Wees eens een flinke jongen», «Maarten, jij benteen echte kletstante» of «Wiens papa werkt er thuis op internet?».

• Zeg in een gemengde klas niet: «Wie het niet begrijpt, steekt zijn vinger maar op»,maar wel: «Als je het niet begrijpt, steek je je vinger maar op». Zo zorgt u vooridentificatiemogelijkheden en voelen meisjes zich emotioneel betrokken.

[2] Uw stijl• Wees als vrouwelijke leerkracht tegenover jongens directer. Dan ‘luisteren’

jongens beter. Dus: «Nu moet het stiller» i.p.v. «Er is hier te veel lawaai.»• Mannelijke leerkrachten kunnen inzien dat hun directe taalgebruik door de

meisjes als agressief wordt aangevoeld. Spreek meer in termen van sug-gesties i.p.v. directe orders. «Misschien is het een goed idee verschillendekleuren te gebruiken voor die titeltjes» i.p.v. «Neem nu een groene pen.»Een gevarieerde aanpak spreekt beurtelings jongens en meisjes aan. Ineen gemengde klas is een leerkracht (m/v) echter sneller geneigd tot eendirecte gespreksstijl.

[3] Uw eigen ‘rol’• Jongens hebben de behoefte om zich uit te leven en dat komt bij vrouwen

wel eens over als ‘wild’ of ongecontroleerd. Ravotten moet kunnen, ook nogna de lagere school.

• Jongens hebben behoefte aan mannelijke rolmodellen. Maar die kunnenze in het onderwijs of soms ook thuis niet vinden. Moedig jongens aan om ineen sportclub of jeugdbeweging te gaan waar mannelijke rolmodellen zijn.Hebt u maar enkele mannelijke leerkrachten op school? Bekijk dan eens hoehet grootst mogelijk aantal kinderen er mee in contact kan komen.

[4] Handboeken en materialen• Als leerkracht kan u uw handboek aanvullen zodat er meer evenwicht is in

de voorbeelden. Een postbode, buschauffeur of garagist hoeven niet nood-zakelijk mannelijk te zijn.

[5] Meisjesvriendelijk lesgevenAls alle vakken gegeven worden op een manier die beide seksen aanspreekt,zien we ook een meer gelijke interesse. Enkele tips:

• Bied genoeg concrete toepassingen, want meisjes zien veel meer dan jon-gens graag het nut in van waar ze mee bezig zijn. Ze zoeken ook veel meernaar verbanden in de leerstof.

• Denk bij vraagstukken en bij technologische opvoeding ook aan ‘zachte’ voor-beelden. Een mixer is net zo goed een elektrisch toestel als een boormachine.

• Hou rekening met de verschillende aanvangssituatie in technischemateries. Wie thuis al vaker heeft geëxperimenteerd op de computer of metandere vormen van elektronica heeft een voorsprong.

• Waardeer fouten maken bij experimenteren als iets positiefs, iets waar-van je kan leren. Meisjes durven minder experimenteren. Pas als ze denkenhet helemaal te snappen, wagen ze meer.

• Hou als leerkracht de handen in de zakken. Jongens zijn meer geneigd alexperimenterend een oplossing te zoeken. Meisjes roepen vlugger hulp inals ze het niet begrijpen. Gerichte vragen en hints kunnen meisjes stapsge-wijs tot de oplossing brengen.

[6] Studiekeuzeverruiming• Maak elke leerling bewust van zijn eigen capaciteiten. Stimuleer meisjes

niet noodzakelijk om te kiezen voor stereotiepe studierichtingen: verpleging,schoonheidszorgen, kinderverzorging, secretariaat. Zij kunnen ook chauf-feur, ingenieur, dokter of loodgieter worden. Jongens kunnen even goed kleu-terleider, onderwijzer, verpleger, kantoormedewerker worden.

Alle brieven elkedag helemaal opwww.klasse.be

Dialoog

Binnen zonderbellenEen selectie uit lezersbrieven, faxen,e-mails en reacties via internet vindtu op deze pagina’s. Naamloze brie-ven of manifesten komen er niet in.De redactie is niet verantwoorde-lijk voor de inhoud van de brieven.Schrijf a.u.b. korte brieven van maxi-mum 25 regels. Wat te lang is, moe-ten we inkorten. Vermeld uw naamen adres. Enkel uitzonderlijk op ge-motiveerd verzoek laten we dieweg. We kunnen eventueel brievendoorsturen naar betrokken afdelin-gen voor een deskundig antwoord.Klasse publiceert ook brieven diede redactie bereiken via Klassevoor Ouders en Maks! (Klassevoor Jongeren). Kan voor iedereeninteressant zijn.U vindt elke dag véél meerbrieven op www.klasse.be/kvl/113/teksten/43Klasse (Dialoog) - Koning AlbertII-laan 15 - 1210 Brussel -fax 02-553 96 85 - info@klasse.be

Slangen in Bonanzan Als (… …)* Slangen het lef heeft om zo laatdunkend overleerkrachten te praten, dan moet hij ook het lef hebben om eenseen jaar in het onderwijs te staan. Hij kan alvast al beginnen methet onderwijsmaandblad Klasse te lezen.* (… …) = niet te publiceren scheldwoord

Pierre Tavernier - leerkracht - Gistel

Veilig genietenn De Vlaamse overheid pakt uit met een grootscheepse ‘veiliggenieten’-campagne. Het is de bedoeling de Vlaamse jongerenduidelijk te maken dat ze over seks moeten praten om veilig tekunnen genieten. Dat is een goede zaak. Maar de boodschapwordt slecht verwoord. Doe je mond open voor je sekst. Is dit detaal die nodig is om jongeren doeltreffend te bereiken? Is dejongerentaal van vandaag echt zo laag-bij-de-gronds? Wij be-twijfelen dat.De overheid - die toch een opvoedende functie heeft – slaat eenmisplaatste toon aan door haar boodschap in die vermeendejongerentaal te verpakken. Die toon verkleurt de boodschap: hetlijkt wel alsof de taal waarmee je over seks praat, minstens eenbeetje grof in de mond moet liggen. Het werkwoord seksen bete-kent paren, en dat is toch iets wat vooral van dieren wordt ge-zegd. Daardoor wordt seks gereduceerd tot een te bevredigengrofzinnelijke behoefte: ‘boemboemboem’. Je lief is er om diebehoefte in te vullen. Door deze bijklank schiet deze campagnehaar doel voorbij.Wij vinden ook dat jongeren, als ze seks hebben, veilig met hunlief van seks moeten kunnen genieten en er ook over moetenpraten. Maar we weten gelukkig wel dat veel jongeren op eencreatievere manier omgaan met hun verliefdheid, relaties en seksdan de campagnemakers suggereren.Centrum voor Relatievorming en Zwangerschapsproblemen (cRZ)

Foein De leerkracht die het briefje liet publiceren onder de titel «Prijsfoei» in Klasse 112 (p. 49) moest zich diep schamen dat hij zichopvoeder noemt. [© www.klasse.be/kvl/112/49-4 Prijs: foei]Ik weet wel dat de oudere generatie nog wat moeite heeft methomoseksualiteit, omdat dit in hun jeugd nog in de taboe-sfeer verkeerde, maar toch dacht ik dat nu net de mensen in hetonderwijs al lang voldoende weten dat deze vorm van seksuali-teit geen vrije keuze is, maar een aangeboren gegeven.Ik heb voldoende vrienden die homo of lesbienne zijn om te mogengetuigen dat het fijne en gevoelige mensen zijn, die jammer ge-noeg dagdagelijks nog op onbegrip en hypocrisie stuiten. Nogaltijd moeten deze mensen hun gevoelens verstoppen voor per-sonen als u die alleen maar klaar staan om te veroordelen. Als erdrama’s gebeuren in gezinnen die worden geconfronteerd methomoseksualiteit, dan is dat de schuld van reacties als de uwe.Laat ieder mens zichzelf zijn en laten we iedereen leren aanvaar-den zoals hij in wezen is. Is dat niet de essentie van onze opvoe-dingstaak!Aan Klasse, een dikke proficiat met de behaalde Homofolie-prijs,u hebt ze verdiend, u hebt klasse.

Leerkracht - naam en adres bekend

Zwarte truffelsn Proficiat voor het meestrijden tegen de overdraagzaamheiden discriminatie, ook in de onderwijswereld. Als (adoptie)vadervan één zwarte, één bruine en drie witte parels en als directeurvan een lagere school stuit de uitspraak «Wat doet die zwartetruffel in Klasse» [© www.klasse.be/kvl/112/3 Zwarte truffels(box bij inhoudstafel)] me zwaar tegen de borst. Deze leer-kracht is zijn pedagogische opdracht onwaardig. Als men over«het interculturele» spreekt, dan denkt men in eerste instantieaan het multiculturele of de verscheidenheid van culturen voort-vloeiend uit de aanwezigheid van verschillende etnische bevol-kingsgroepen of volksgroepen. De diversiteit van onze samen-leving is daarom vanzelfsprekend… Scholen hebben er nietallemaal in dezelfde mate mee te maken. En toch! Mensen vanéénzelfde volksgroep verschillen immers ook in allerlei aspec-ten, zoals rijkdom, leeftijd, kansen… Deze multiculturele di-mensie ontdek je in elke school, bij de leerlingen, maar ook inhet schoolteam. Als we «multi» vervangen door «inter», danzetten we de volgende stap en leggen we de nadruk op deinteractie tussen kinderen met een verschillende achtergrond.Verschillen normaal maken, zonder kleurenblind tezijn, dat is de kunst!

Roel Truyers - ouder én directeur - Hamont

Swimming in the pooln Meer dan wie ook zijn leerkrachten de barometer van onzemaatschappij, staan zij in de vuurlinie bij het verbale «wapenge-kletter» van ouders en ander noodzakelijk kwaad, dienen zij teincasseren wanneer het volgens de «opvoedingspedagogen» onderons weer eens verkeerd loopt. Neen, éénduidig de vinger wijzenis niet fair, durf ook als ouder jezelf en je normen in vraag stellen,durf ook te bekennen dat wij onze welvaart kunnen achternazit-ten bij de gratie van voor-, na- en tussentijdse opvang van onze«spruiten». Durf ook kritisch te staan tegenover je eigen inzet inhet continu opvoedingsproces van kinderen.En vooral, laat diegenen die wij de verantwoordelijkheid gevenover de opvoeding van onze kinderen goed begeleiden enondersteunen. Een gedegen Human Resources beleid dringtzich ook in de scholen op. Professionele begeleiding, motivatieen ondersteuning blijken meer dan nodig. Laat ons een «pool»bouwen waarin leerkrachten en kleuterbegeleiders regelmatigeen verkwikkende duik kunnen nemen, waarin zij zich tijdelijkkunnen onderdompelen, zich behaaglijk kunnen afsluiten van debuitenwereld, tot zichzelf kunnen komen als het eens wat moei-lijker gaat.

Freddy Horlez - ouder - Hofstade

Mobbingn Sinds de pesterijen op school op gang zijn gekomen, moet ikmedicijnen slikken om te kunnen gaan werken. Ik krijg ernsti-ge bloeddrukproblemen en moet in behandeling bij een cardio-loog. ‘s Zaterdags lijd ik geregeld aan zware spanningshoofdpijn.De complete negatie is erg, maar er is veel meer: ik leg een lijstaan van pestgedrag, omdat niemand van mijn kennissen begrijptwaarover het gaat en hoe erg het voor mij wel is. Ik kan mijzelftoch ook niet werkloos maken!

Een gepeste leerkracht - naam en adres bekendn Tegenwoordig wordt er over niets anders meer gesproken. Depestactieplannen vliegen je om de oren. Vele uren in de klasworden tegenwoordig besteed aan het uitspreken van vetes, ruzies,misverstanden. Kinderen ontdekken, in het beste geval, dat hunpestgedrag soms verstrekkende gevolgen kan hebben op hetverdere verloop van iemands leven. Maar wat baat het alle-maal als directies, algemeen directeurs, schoolbestu-ren… zelf hun personeel pesten? Een paar voorbeeldjes,uit mijn leven gegrepen. Waarom reageert men in het onderwijszo negatief op mijn persoon, vraag ik me dikwijls af. Natuurlijksta ik dikwijls kritisch tegenover van bovenuit genomen beslis-singen. Natuurlijk laat ik mijn bedenkingen horen in vergaderin-gen. Natuurlijk ben ik niet sympathiek als ik de leraarszaal nietwil betreden omdat er, ondanks het verbod, wordt gerookt. Na-tuurlijk kijken collega’s geïrriteerd op als ik zeg dat kinderen nietdienen om hun lege koffietas terug naar de leraarszaal te bren-gen. Ik loop dus naast de kudde en dat valt op. Ondanks allesploeter ik voort.Gelukkig is er het internet waar ik met gelijkgestemden naar har-telust in contact kan komen. Verder put ik uit het lesgeven zelf enhet dagelijks contact met de leerlingen de kracht om door te gaan.

Een gepeste leerkracht - naam en adres bekendEen efficiënte klachtenregeling én hulp en begeleiding van slachtof-fers van pesterijen, dat is wat de vzw Stichting anti stalking antimobbing (SASAM) zich tot doel stelt. Voorheen waren dat de aparteorganisaties Antipestbeweging Helpende Handen en Stichting AntiStalking. U kan hen bereiken op tel 013-67 43 02 of 0477-29 81 44.

Pestenn Soms worden kinderen door een leerkracht gepest. Wij hebbenzelf met zo’n situatie te maken gehad. Als ouders hebben we dangeprobeerd om via het oudercomité hier iets aan te veranderen,doch dit kon daar niet worden behandeld. Uiteindelijk hebbenwij dan aan het PMS de naam van de inspecteur gevraagd tot wieons dienden te richten met onze klacht.Wij hebben dan eenafspraak gemaakt voor een persoonlijk onderhoud. Daar werdenwij ingelicht over de te nemen maatregelen om de directie tedwingen aan de situatie iets te veranderen. Wij dienden namelijkzowel het schoolhoofd, als het hoofd van de inrichtende machthet volledige dossier te bezorgen om geen enkele stap over teslaan, want een dossier kan slechts op niveau van de inspectieworden behandeld als de vorige stappen reeds zijn genomen.De school heeft op dat ogenblik de juiste maatregelen getroffenen de betrokken leerkracht geconfronteerd met de klachten. Zozie je dat er soms een lange en moeilijke weg te gaan is om voorje kinderen op te komen… maar het is zeker de moeite waard!

Ouder - naam en adres bekend

KLASSE NR.109 43

(advertentie)(advertentie)

Uw vragenU zoekt informatie.Waar kan u terecht?• De Infolijn van het departementOnderwijs is het eerste aan-spreekpunt voor leerkrachten,ouders, leerlingen en studentenmet vragen of problemen rondonderwijs: bel het GRATIS NUM-MER 0800-30203 (alle werkda-gen van 9 tot 12.30 u. en van13.15 tot 17 u.). U kan ook faxennaar 02-553 96 55 of surfen naarwww.ond.vlaanderen.be/infolijn.

Faalangstn Ik ben Liesbeth en zit in het tweede middelbaar. Ik zou graagwillen reageren op het artikel over faalangst in Klasse voor Ouders44 [© www.klasse.be/kvo/44/4 «Ik kan dat niet» - De EersteLijn aflevering 2 Faalangst]. Ik heb het met plezier gelezen. Ik hebzelf ook faalangst. Mijn punten op school liegen er niet om. Hetprobleem is dat ik wel leer, en alles wel kan onthouden, maarplots, als ik de klas of het examenlokaal binnenkom, ben ik zonerveus dat ik alles vergeet. Meestal gok ik dan. Ik volg derichting Latijn, want ik weet dat ik het aankan, maar als ik echt tézenuwachtig ben, bijna iedere dag eigenlijk, dan kan ik er nietsmeer van. Het probleem is dus dat mijn klasleerkracht denkt datik de Latijnse niet aankan, maar dat is helemaal niet zo. Ik heb aleens geprobeerd om alles TOCH te leren onthouden, door hetmet een liedje te leren, maar dan vergeet ik mijn tekst.Ik ben écht ten einde raad. Wat moet ik nu doen? Moet ik over-stappen naar een andere richting die me niet interesseert, ofwat? Help me a.u.b. Ik heb nog niemand durven zeggen dat ikfaalangst heb, ik ben bang dat ze me toch niet gaan geloven.A.u.b., zeg me wat ik kan doen.

Liesbeth - leerling - via mailEen brief die getuigt van veel moed. En zoals Liesbeth zijn erwaarschijnlijk nog heel wat leerlingen. Liesbeth is alvast op dehoogte van haar probleem. Dat is een basisvereiste om er ietsaan te doen. Het is vervolgens slechts een kleine stap om er ookmet ouders, een leerkracht die je ligt of iemand die je vertrouwtover te praten. Of een gesprek met iemand van het CLB. Daar zitvaak wel iemand die nuttige tips kan geven. Ten slotte is er bij-voorbeeld ook de jongerentelefoon (tel 078-15 14 13 - anoniembellen mag). Zie ook dossier Faalangst en De Eerste Lijn -www.klasse.be/kvl/88/45.

Fantastischn Wel, ik vind jullie blad fantastisch! Ik kijk al uit naar de nieuweKlasse! Verder doen!

Koen Jonckheere - via de website

Werkdruk verminderenn In de verzorgingssector is er sinds enige tijd een leuke regelinguitgewerkt om de werkdruk van ouder wordende werknemers teverminderen en toch de ervaring van die mensen zolang mogelijkte benutten. Vanaf 45 jaar, enkele uren minder werken, metbehoud van loon, op 50 jaar en 55 jaar telkens nog eens enkeleuren minder werken. Dergelijk systeem in het onderwijs toepas-sen zou de werkdruk voor ouderwordende collega’s aanzienlijkverminderen en ze zouden bereid zijn in het onderwijs te blijventot hun volle pensioenleeftijd. Nu stappen er zeer veel vanaf hun55ste uit het onderwijs. Dit kost de regering handenvol geld endeze uitstap van veel (oudere) leerkrachten betekent een grootverlies aan gerijpte ervaring. Hopelijk is deze suggestie een ba-ten/kosten berekening waard.Toon Steven - leerkracht - Londerzeel

Daar vindt u het antwoord op eenaantal veel gestelde vragen. Van-uit deze website kan u ook eene-mail sturen naar de Infolijn.• Op www.ond.vlaanderen.be/omzendbrieven en www.ond.vlaanderen.be/wetgeving vindt ualle (recente) informatie over om-zendbrieven en wetgeving.• Voor vragen over uw persoon-lijk dossier (b.v. over uw wedde)stapt u eerst het best naar het se-cretariaat van uw eigen school.Eventueel zal de school contact op-nemen met uw werkstation of uhet juiste telefoonnummer geven.• U vindt alle diensten op éénadres: departement Onderwijs -Koning Albert II-laan 15 - 1210Brussel - tel 02-553 86 11 (alge-meen nummer).• 0800-30 201 is het nummer vande Vlaamse Infolijn. U kan opdit gratis nummer terecht, iederewerkdag van 9 tot 19 u., voor in-formatie en publicaties.

KLASSE NR.109 45

Een volkje klagersn In het jongste nummer van Klasse (Klasse 112 p. 47-49) ston-den een twintigtal lezersbrieven. De helft kwam van tevredenouders, leerlingen, leden van de ouderraad. De andere helft kwamvan leerkrachten (zes waren anoniem). Een volkje klagers dientzich aan. Financieel, werkdruk, ontgoocheling. Sommigen zullenwel recht hebben om te klagen. Klasse is dan vaak de uitlaatklep(zie ook vorige nummers). Wat opvalt is de frustratie, de zwakte,de (anonieme) machteloosheid… the unbearable heaviness ofschoollife.Eentje maakt zich zorgen over de traagheid van zijn derde com-puter, een andere heeft problemen met de kostprijs van zijn school-agenda. Een andere anonymus merkt terecht op dat de ministerde werkdruk niet zal minderen. Die leerkracht schuift de schuld inde schoenen van de directie (en die zijn/haar school bovendienslechts sporadisch te spreken is).Het is inderdaad een utopie te denken dat de minister die werk-druk zal verminderen, maar moeten we - als leerkrachten - ookniet eens in eigen boezem kijken en bekennen hoe we onbewustzelf die werkdruk hebben opgevoerd? Keer op keer hebben wemeegespeeld met de grote vernieuwingen (wie herinnert zichnog de dure taallabo’s, de internet-rage nu). Veelbelovende pro-jecten gepromoot door verlichte pedagogen en later met even-veel zwier opnieuw afgezworen. Hebben veel collega’s niet al tegraag zelf meegespeeld met de «schooloverstijgende» projec-ten, de Europese uitwisselingen, de ski- en langlaufvakanties, dewerkgroepen die klaarstonden om alle maatschappelijke proble-men op te lossen (worden er nu minder kinderen doodgeredenna al die jaren verkeersopvoeding? Kunnen we met onze werk-groepen «drugbeleid» op tegen het groene gedoogbeleid?).Sommige scholen - lees leerkrachten - hebben wel iets bereikt envermelden dat fier in hun glanzende brochures. Andere leerkrachtenzijn ontgoocheld, zitten met de kater, burn-out op veertig, kapot-vergaderd. Ondertussen hebben we het essentiële uit het oogverloren: LES GEVEN, trachten op je 50 minuten iets van je stof telaten overspringen. Iedere dag met moed en naïviteit opnieuwbeginnen en geloven in wat je doet, ondanks al de druk, ondanksde tegenwerking, ondanks de randactiviteiten, zonder rekeningte houden met de dwang van de vernieuwing, de publieke opi-nie, de «planning», de muil van het administratieve monster enz.Het mirakel moet daar gebeuren, spontaan, gesteund op erva-ring, vrijheid, vertrouwen, creativiteit, samenspel met jonge mensen(allemaal niet in tabellen en verslagen te krijgen). Wie het daarniet kan, zal het nooit kunnen en moet vluchten in vergaderin-gen, papieren, verslagen, remediëringen (van wie?) enz.Laten we ons concentreren op de «basics»!! Europees gezienscoort ons onderwijs behoorlijk. Uit statistieken blijkt dat de mensenvertrouwen hebben in het «instrument» school, het is één van delaatste witte burchten. In hetzelfde nummer van Klasse staantabellen waaruit blijkt dat wij voor wiskunde en wetenschappenbijzonder hoog scoren. De herwaardering van ons ambt hangtvan onszelf af, waarde collega’s. Het onderwijs, een school is eeninstelling met het hoogst geschoolde personeel en toch laten weons betuttelen, zoals geen enkel ander arbeidsmilieu. Wij dieprecies de leerlingen tot meer kritische zin en mondigheid moe-ten opvoeden (de «vaardigheden», het «kunnen» i.p.v. het «kennen»).Dit is geen opruiende taal, maar een oproep om de «werkdruk»,door wie dan ook opgelegd, kritisch te benaderen, te relativeren,te doorprikken, te weigeren.De afwezigheidscijfers van de collega’s liggen op onze schoolextreem laag. Een parameter die heel veel bewijst. Bestaan daarstatistieken van?Mag ik, beroepshalve, nog eens verwijzen naar Laarmans uit Kaas(Willem Elsschot): hoe meer Laarmans zich met uiterlijkheden (zijnfirmanaam, zijn brochures, zijn briefpapier) bezighoudt, hoe min-der kaas hij verkoopt, hoe meer gefrustreerd hij rondloopt. Onzeplicht is kaas te verkopen, goede kaas! Hopelijk vinden «ze» overvijf jaar nog kaasverkopers, al dan niet doorgelicht.

Roland Dezutter - leerkracht - Ninove

Over twee weken inMAKS!

(rond 14 maart op school en vanaf 13 maart op www.maks.be)

1. Portret: Nathalie (16) won in 2000 met haar roman Zomer-kamp de Matilda Prijs.

Tip: Uw leerlingen kunnen meedoen aan de Matilda Prijs 2001,een schrijfwedstrijd voor jongens en meisjes tot 19 jaar. Debeste jonge auteur wint 80.000 frank en zijn/haar manuscriptwordt uitgegeven. Info: Mathilda Prijs - Vrijheidsstraat 33 - 2000Antwerpen - Mathilda@houtekiet.com (inschrijven voor 1 april)

2. Reportage: 5000 Vlaamse jongeren in cijfers: hun mening overschool, vrije tijd, werk, de samenleving, delinquentie en geloof.(deel 2)

Tip: U vindt de gegevens ook al in deze Klasse (Vizier). Kloppende vooroordelen? Zin in een gesprek?

3. Reportage: Stoned in de klas: over druggebruik op school ende nieuwe beleidsnota van de federale regering.

Tip: Voor minderjarigen verandert er eigenlijk niets. Zet uw school-reglement en drugpreventieplan opnieuw in de kijker. In devolgende Klasse een extra bijlage. Meer over drugs op school:www.klasse.be/dossier/drugs

4. De test. Vorig jaar deden ze mee aan de Rock Rally, nu krijgenze een schooltest onder hun neus. De muzikanten van de veelbe-lovende Belgische band Mintskof Luna vertellen over hun eigenschoolervaringen.

Tip: Hoe belangrijk zijn kennis en vaardigheden die je op schoolleert? Wat vinden de leerlingen daarvan? Ze kunnen meteeneen gesigneerde cd van Mintskof Luna winnen.

5. Actie. Vlotte portretjes van jongeren die vertellen waarom zegraag/niet graag naar school gaan.

Tip: Graag of niet graag naar school? Hoe kan het beter? Kan naarschool gaan ook boeiend en plezant zijn? Uw leerlingen kun-nen zelf portretjes maken van zichzelf en hun (klas)vrienden.MAKS! publiceert de leukste.

6. De laatste foto. De achtercover van elke MAKS! is gereserveerdvoor het werk van een jonge fotograaf. Onderwerp: jongeren.

Tip: Zet uw leerlingen aan om hun beste foto naar MAKS! te stu-ren. MAKS! - EJECT - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel.

7. Ook deze MAKS! puilt weer uit van participatietips, wedstrij-den, sites, hulplijnen, ideeën en gratis acties.

Tip: Stimuleer uw leerlingen om het blad te lezen en mee te doenen mee te denken. Steeds meer jongeren doen dat trouwens(vaak samen met hun leerkrachten). Thanks folks.

46 KLASSE NR.113

Volgende week inKLASSE VOOR OUDERS

(rond 9 maart op school en vanaf 6 maart op www.klasse.be)

1. «Ik kan niet volgen» Naar schatting één op vier kinderen inde basisschool kan niet mee als het geen speciale aandacht krijgt.Ze zitten met lees-, spelling- of rekenproblemen. Sommigen heb-ben een leerstoornis als dyslexie, dyscalculie of ADHD. De mees-ten hebben faalangst, weinig zelfvertrouwen en gedragsproble-men in de klas. Alleen als ouders, school en andere specialistensamenwerken krijgen ook die kinderen de kansen die ze verdie-nen. Hoe kunnen ouders dat doen? De Eerste Lijn.

Tip: Ga eens na hoe uw school omgaat met leerbedreigde kinde-ren. Welke stappen worden gezet en hoe kunnen ouders daarpositief toe bijdragen? Weten alle leerkrachten én ouders dat?Dit artikel kan u helpen om ouders te ondersteunen en dedialoog uit te werken. (De kinderen danken u.)

2. Iedereen is slim. Het ene kind is sterk in rekenen, het andereknutselt probleemloos de moeilijkste constructie in elkaar. En nog eenander heeft perfect door wanneer u slecht geslapen heeft. Intelligen-tie is meer dan taal en wiskunde. Onderzoekers stellen dat een mensin aanleg acht intelligenties heeft. Klasse voor Ouders helpt ze vinden.

Tip: Kopieer het vragenlijstje uit Klasse voor Ouders en laat dekinderen zichzelf testen. Confronteer dat met wat hun oudersen leerkrachten antwoorden. Wie ben ik, waar ben ik goedin en wat wil ik? Dat is méér dan cijfers op een rapport. Stofvoor een intelligent gesprek.

3. Dubbelportret. Rebecca Mc Namara (13) komt uit Wales enAnthony Donkh (13) uit Ghana. Beiden zitten in de taalbadklas bijleerkracht Sigrid Bollens. Na een viertal maanden volgen ze dehoofdvakken in het Nederlands: zonder te verdrinken.

Tip: Een leuk fantasie- of rollenspel in de klas? Stel dat de kinde-ren in uw klas morgen in een vreemde maatschappij terechtkomen. Op zoek naar de rol van taal…

4. Vlaanderendag. Op zondag 22 april zet de Vlaamse overheidhaar deuren wijd open tijdens de Vlaanderendag. Hoe werkt hetVlaams Parlement, waar zit de minister, hoe onderhouden ze de kust-tram of hoe hou je je recht in een speleobox? Op 121 plaatsen in 53gemeenten staan leuke en interessante activiteiten op het proramma.

Tip: Stimuleer de kinderen om samen met hun ouders mee te doen aande Vlaanderendag. Op bezoek bij Bloso, een sterrenwacht of water-zuiveringsinstallatie. Of gewoon om even te ontdekken dat over-heidsinstellingen niet alleen gebouwen zijn, maar ook mensen vanvlees en bloed. Laat de kinderen nadien vertellen over hun bezoek.

5. Win een fiets, autoped, city- of mountainbike van 20.000␣ fr.Het enige wat ouders en kinderen moeten doen is even zoekenen een woordenroostertje invullen.

Tip: Daag ouders uit om mee te doen.

Klasse op INTERNET1. Win een reis: de juiste antwoorden

2. Klasse pc-wedstrijd. wie zijn de winnaars?3. Tientallen sporttips voor basisonderwijs

4. Voor alle onderwijsniveaus. Een overzicht van 100 tijdschriften voor onderwijs5. Haïti 2001. Wie gaat dit jaar mee op ontwikkelingsreis?

6. Beestig de boot in7. Eeuwige dorst. Drinken van 1000 tot 1700

8. Asterix en Europa. Nummer 319. Bij ons thuis. Opvoeding

10. Internationaal Festival van de Fantastische Film. Rood, zwart en witTien redenen om te surfen naar www.klasse.be Dagelijks onderwijsnieuws en service.

46 KLASSE NR.113

(advertentie)

Afgiftekantoor Gent XMinisterie van de Vlaamse GemeenschapRedactie KLASSEKoning Albert II-laan 151210 Brussel

TIJDSCHRIFTverschijnt maandelijks(behalve in juli en augustus)

België – Belgique

PB/PP B 331

Duizenden bezoekers per dag

op de volledig vernieuwde site van Klasse.

Leerkrachten, ouders, leerlingen

en anderen vinden er elke dag

het belangrijkste nieuws, geselecteerde tips,

informatie, achtergrond, animatie, discussie,

hyperlinks, cartoons, mensen met klasse,

nieuwe dossiers, ideeën

(en alle teksten uit alle uitgaven van Klasse).

www.klasse.be (het bijt niet)