Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 ... · Klantendag Benchmark Gemeentelijk...

23
Workshop eikenprocessierups Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 november 2018 Joop Spijker

Transcript of Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 ... · Klantendag Benchmark Gemeentelijk...

Page 1: Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 ... · Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 november 2018 Joop Spijker. Inleiding Interactief Leidraad eikenprocessierups

Workshop eikenprocessierups

Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen

Wageningen, 13 november 2018 Joop Spijker

Page 2: Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 ... · Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 november 2018 Joop Spijker. Inleiding Interactief Leidraad eikenprocessierups

Inleiding

Interactief

Leidraad eikenprocessierups

Eikenprocessierups (Thaumotopea processionea)

2

Page 3: Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 ... · Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 november 2018 Joop Spijker. Inleiding Interactief Leidraad eikenprocessierups

Rondje langs de gemeenten

Heeft u in uw gemeente overlast van EPR?

Zo ja, wat is de mate van overlast

● Gering

● Matig

● Groot

● Zeer groot

Welke beheermaatregelen treft u?

3

Page 4: Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 ... · Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 november 2018 Joop Spijker. Inleiding Interactief Leidraad eikenprocessierups

Verspreiding 1995 en 2007

4

Kaartje 1995 Plantenziektenkundige Dienst

Page 5: Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 ... · Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 november 2018 Joop Spijker. Inleiding Interactief Leidraad eikenprocessierups

Verspreiding 2017 (vrijwel over gehele land)

Bron: Gegevensautoriteit Natuur. Kaartje geeft indicatief beeld5

Page 6: Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 ... · Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 november 2018 Joop Spijker. Inleiding Interactief Leidraad eikenprocessierups

Plaagjaar 2018: bijv. in Twente veel overlast

“Ontspannen met de hond wandelen

is onmogelijk”

Artikel in Tubantia, 5 juni 2018

6

Page 7: Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 ... · Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 november 2018 Joop Spijker. Inleiding Interactief Leidraad eikenprocessierups

Grote plaagdruk 2018 ook in Limburg

Bericht gemeente Nederweert

“Weersomstandigheden hebben ervoor gezorgd dat de preventieve bestrijding minder effectief is geweest”

7

Page 8: Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 ... · Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 november 2018 Joop Spijker. Inleiding Interactief Leidraad eikenprocessierups

Ontwikkeling Eikenprocessierups 1991-2003

Bron: Moraal L. 2007, Wageningen Environmental Research

8

Page 9: Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 ... · Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 november 2018 Joop Spijker. Inleiding Interactief Leidraad eikenprocessierups

Leidraad beheersing eikenprocesierups

Opgesteld door Alterra (Wageningen EnvironmentalResearch), Vlinderstichting en NVWA

1e uitgave 2008; updates in 2010 en 2013

9

Page 10: Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 ... · Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 november 2018 Joop Spijker. Inleiding Interactief Leidraad eikenprocessierups

Nieuwe inzichten anno 2018

Leefwijze eikenprocessierups:

● April – juni eitjes komen uit; rupsen in zes larvalestadia

● Juli-augustus; vlinders vliegen uit; nieuwe afzetting van ei-pakketten

● Winter: soort overleeft als ei

Nieuwe inzichten

● Er zijn ook bodemnesten; rupsen kunnen in diapauze gaan en een jaar later op ander moment weer opduiken

10

Page 11: Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 ... · Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 november 2018 Joop Spijker. Inleiding Interactief Leidraad eikenprocessierups

Nieuwe inzichten natuurlijke vijanden

Veel natuurlijk vijanden

● Nimf van de wants Rhadbomiris striatellus

● Larven van gaasvliegen

● Larven van tweestippelige lieveheersbeestje

● Sluipvliegen en sluipwespen

● Kleine poppenrover

● Vogels, zoals koolmees en pimpelmees

https://www.youtube.com/watch?v=NNNAtv3mJ2U

11

Page 12: Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 ... · Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 november 2018 Joop Spijker. Inleiding Interactief Leidraad eikenprocessierups

Aangepast stappenplan

Stap 1 Risico-inventarisatie

Stap 2 Preventie

Stap 3 Monitoring

Stap 4 Bestrijding

● Preventieve bestrijding (Bt, aaltjes)

● Curatieve bestrijding

Stap 5 Communicatie

12

Page 13: Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 ... · Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 november 2018 Joop Spijker. Inleiding Interactief Leidraad eikenprocessierups

Stap 1 Risico-inventarisatie

Waar liggen de gevoelige beplantingen

● Europese eiken in lanen/alleenstaand met geen/weinig ondergroei

● Nabijheid van mensen (woonwijken, scholen, straten, maar ook ligweides, festivalterrein)

● Nabijheid van vee, hondenuitlaatplaatsen

13

Page 14: Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 ... · Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 november 2018 Joop Spijker. Inleiding Interactief Leidraad eikenprocessierups

Stap 2: Preventie

Opbouw van je beplanting

● Diversiteit bomenbestand

Bevorderen van natuurlijke vijanden

● Compleetheid ecosysteem (struiken, bloemrijk grasland)

● Insectenvriendelijk beheer

● Nestkastjes voor bijv. koolmezen, pimpelmezen

14

Page 15: Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 ... · Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 november 2018 Joop Spijker. Inleiding Interactief Leidraad eikenprocessierups

15

Page 16: Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 ... · Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 november 2018 Joop Spijker. Inleiding Interactief Leidraad eikenprocessierups

Stap 3: Monitoring

Inventarisatie aantal nesten i.c.m. uitgevoerde bestrijding

Inventarisatie mbv feromoonvallen (periode juli-September), maar misschien ook jaarrond

Inventarisatie eipakketten is moeilijk

Ook monitoring van beschermde soorten ivmbeperkingen preventieve bestrijdingsmethoden

16

Page 17: Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 ... · Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 november 2018 Joop Spijker. Inleiding Interactief Leidraad eikenprocessierups

Stap 4 Bestrijding (1)

Preventieve bestrijding (vóór de rups microhaartjes heeft)

● Biologische bestrijding met aaltjes (Steinernema feltiae)

● Spuiten tussen 20 en 06 uur

● Biologische bestrijding met Bt

● Spuiten na 40% bladontplooiing

● Doodt ook rupsen van andere vlindersoorten

● Onder meer wettelijk beschermde Eikenpage,

Bosparelmoervlinder en Bont dikkopje

17

Page 18: Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 ... · Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 november 2018 Joop Spijker. Inleiding Interactief Leidraad eikenprocessierups

18

Page 19: Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 ... · Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 november 2018 Joop Spijker. Inleiding Interactief Leidraad eikenprocessierups

Stap 5 Bestrijding (2)

Curatieve bestrijding

● Zuigen

● Industriële zuigmachines

● Opgezogen materiaal afvoeren naarverbrandingsoven (of direct in apparat: epr-crematorium)

● Kleinschalig: soms met lijmspray nestenfixeren en opvangen in plastic zakken/ opzuigen en verzamelen in tonnen

● Branden

● Af te raden (door opwervelende lucht juistextra verspreiding van micro-haren

19

Page 20: Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 ... · Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 november 2018 Joop Spijker. Inleiding Interactief Leidraad eikenprocessierups

20

Page 21: Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 ... · Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 november 2018 Joop Spijker. Inleiding Interactief Leidraad eikenprocessierups

Aandachtspunten bestrijding

Preventief:

● het goede moment kiezen en bestrijding zo uitvoeren dat maatregel effectief is (aaltjes en Bt)

Curatief:

● persoonlijke beschermingsmiddelen (laarzen, stof-en waterdichte overall, handschoenen en overdrukmasker)

● Waarschuwen publiek

● Juiste afvoer rupsen en oude rupsennesten

21

Page 22: Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 ... · Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 november 2018 Joop Spijker. Inleiding Interactief Leidraad eikenprocessierups

Stap 5 Communicatie

Medewerkers gemeente, uitvoerders van bestrijding, toezichthouders

Informeren van publiek (bewoners, passanten, bezoekers)

Samenwerken met bestrijding (verschillende terreineigenaren)

22

Page 23: Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 ... · Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Wageningen, 13 november 2018 Joop Spijker. Inleiding Interactief Leidraad eikenprocessierups

Dank voor uw

aandacht!

Joop Spijker

[email protected]

0317-484990

Wageningen Environmental Research (Alterra)

23