KJ Poppe PAL Zuid Holland GLB na 2020

31
Hoe kan het GLB na 2020 bijdragen aan duurzame(r) landbouw in Zuid- Holland? Krijn Poppe l Lid PAL / senior econoom LEI Wageningen UR

Transcript of KJ Poppe PAL Zuid Holland GLB na 2020

Hoe kan het GLB na 2020 bijdragen aan duurzame(r) landbouw in Zuid-Holland?

Krijn Poppe l Lid PAL / senior econoom LEI Wageningen UR

Inleiding

Europees landbouwbeleid: waarom nu op de

agenda?

Het huidige GLB

Enkele suggesties voor het GLB-na-2020

Vragen voor Zuid-Holland

2

Artikel 33 Europees Verdrag

The common agricultural policy shall have as its objectives:

(a) to increase agricultural productivity by developing technical progress and by ensuring the rational development of agricultural production and the optimum utilisation of the factors of production, particularly labour;

(b) to ensure thereby a fair standard of living for the agricultural population, particularly by the increasing of the individual earnings of persons engaged in agriculture;

(c) to stabilise markets;

(d) to guarantee regular supplies; and

(e) to ensure reasonable prices in supplies to consumers.

GLB wordt vaak verdedigd met publieke waarden als

milieu, landschap, biodiversiteit.

Verdrag helpt niet erg in beleidscommunictie en

richting geven aan discussie

Interventie logica DG Agri (pillar I, I+II, II)

(a) to increase agricultural productivity by developing technical progress and by ensuring the rational development of agricultural production and the optimum utilisation of the factors of production, particularly labour;

(b) to ensure thereby a fair standard of living for the agricultural population, particularly by the increasing of the individual earnings of persons engaged in agriculture;

(c) to stabilise markets;

(d) to guarantee regular supplies; and

(e) to ensure reasonable prices in supplies to consumers.

Maintain market stability

Meet consumer expectation

Enhance farm income

Improve ag. competitiveness

Foster innovation

Provide public environmental

goods

Pursue climate change

mitigation and adaptation

Maintain agricultural diversity

Promote socio economic

development of rural areas

Uitleg GLB aan outsiders is niet zo eenvoudig door historische aanpak via 2

pijlers die niet erg verbonden zijn met de

publieke doelen (interventie logica)

De tijden blijven veranderen: op naar 2040

1955

Armoede op de ‘arme zandgronden’

Na WO-II: Voedselschaarste is aandachtspunt, bij netto-import en gebrek aan $

Intensivering als strategie

Migratie naar stad en buitenland

Platteland niet in netwerk: slechte wegen, geen auto’s, geen telefoon

Boeren vaak niet in belastingsysteem / geen sociale zekerheid

Landbouw groot aandeel in regionale economie

Prijsbeleid efficient overdrachts- mechanisme (voor ALLEN in sector)

Landbouw is ‘eigenaar’ van platteland

2020

Armoede is in de grote steden bij immigranten en gebroken gezinnen

Voedsel genoeg, we over-eten, EU is netto-exporteur, subsidies lastig

Milieuprobleem door intensivering

Platteland is woongebied

Platteland in alle netwerken, incl. internet; auto nuttiger dan in de stad

Boeren vallen onder sociale stelsel en profiteren van 2 typen steun

Landbouw klein aandeel regionale economie

Prijsbeleid/gekoppelde steun geen efficiente transfer mechanismes

Stad en burger zijn ‘eigenaar’ platteland

Politieke economie van hervorming 2020

Altijd lastig omdat het tot herverdeling van geld leidt

Er is een zekere hervormingsmoeheid, maar het kon wel eens nodig zijn:

● Als ‘vergroening’ niet werkt

● Als klimaatsverandering aandacht behoeft

● Er vanwege crises (migratie, werk) veel geld afgaat

De agenda werkt niet mee: verkiezingen EP en nieuwe Europese Commissie in 2019; vooralsnog geen helderheid over EU budget(verdeling)

De economische en politieke situatie in komende jaren zal bepalen of we hervormen of bijschaven.

Dus verstandig om ons wel voor te bereiden

GLB 2014 – 2020: huidige veranderingen

Pijler 1:

● Basispremie voor alle landbouwgronden per regio

● 30% gekoppeld aan vergroening

● Permanent grasland

● Verplichte diversificatie (3 gewassen)

● 5% biodiversiteitsbraak/buffer (EFA)

● Enkele top-ups (jonge boeren, kleine bedrijven, herintroductie gekoppelde betalingen) en aftopping

Pijler 2:

● Doelgericht, mogelijkheid collectieven.

● Meer aandacht concurrentiekracht en innovatie (EIP productivity & sustainability)

+ (melk- en suikerquota verdwijnen)

Externe convergentie: zijn gelijke directe

betalingen gewenst?

10

Aandeel GLB betalingen in netto toegevoegde waarde boerderij For farms with a payment, 2009-2011 (source: FADN)

Aandeel van directe toeslagen in bedrijfsinkomen

0102030405060708090

100110

Pe

rce

nta

ge

grootste bedr. kleinste bedr.

per farm in 2009-2011 % of Net value added

Een ‘flat rate’ voor EU-28 is niet zinvol:

Vermindert niet de (ervaren) administratieve last

Geen samenhang met publieke doelen

Kan oneerlijk zijn en verstorend werken:

● Opbrengst tarwe in ton per ha (2010-2012)

● Duitsland: 7.0 <> Bulgarije 3.5

● Grondprijs in Euro per ha (2009)

● Dk 25.900; Spanje 10.500; Litouwen 1.000

● Arbeidskosten in euro / hour, niet-landbouw

● Frankrijk € 34.60 < > Hongarije € 7.30

● Juist in Oost-Europa veel grote bedrijven

“Decoupled” is een juridisch WTO begrip, betekent niet dat er geen economische effecten zijn !

Verdeling van de directe betalingen

Source: DG AGRI

Sterke concentratie: 5 mln. boeren, geen 11 Source: FADN

0

20

40

60

80

100

120

0 20 40 60 80 100 120

percen

tag

e s

tan

dard

ou

tpu

t

percentage farms

France

Germany

UK

Spain

Italy

Poland

Sweden

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

0 5 10 15 20 25

percen

tag

e s

tan

dard

ou

tpu

t

percentage farms

France

Poland

Romania

Issues in discussie over GLB-na-2020

Hoeveel geld is er beschikbaar?

Huidige GLB is lastig uit te leggen naar de burger

Sommige landen willen een gelijke toeslag voor alle ha

Gaat het geld wel naar de (kleine?) boeren die het nodig hebben, niet naar grootgrondbezitters ?

Is de vergroening wel effectief en efficiënt?

Tegelijkertijd moet er meer gebeuren aan klimaat (mitigatie, adaptatie)

Roep om versimpeling in administratieve lasten

16

Mijn indruk van de administratieve lasten

Milieubeleid is niet erg populair Risico van forse “boetes”

Vergroening wordt niet gezien als erg zinvol

Kan het na 2020 simpeler en effectiever?

Door meer onderscheid te maken tussen

● een sociaal vangnet voor (kleine) boeren die dat nodig hebben (al of niet gekoppeld aan sociale wetgeving)

● en publieke waarden (milieu, landschap, biodiversiteit, klimaat) vooral voor de grote oppervlaktes c.q. daar waar het nodig is.

● Kan daarbij aangesloten worden bij markt-initiatieven (duurzaamheidsschema’s)

● Ook omdat de voedingsindustrie steeds geconcentreerder is

● Misschien moet je zelfs naar voedselbeleid (WRR)

18

Sociaal vangnet kost circa 14 mld. (1/3rd pijler I)

(berekend via FADN, mogelijk dus wat meer)

-20000

-10000

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

80000

90000

0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 100.0

Fam

ily i

nco

me

percentage farms

gezinsinkomen

minimum inkomen

Family income

Mimimum income (safety net)

20

PILLAR 1

PILLAR 2

Cross Compliance Greening

Contracts

agri-environ-mental mgt.

Domain

A

Domain

B

Domain C

Capping and Targeting

Align with industry and Public Contracts

Support (social) innovation

DESIGN PRINCIPLES

Future CAP: objectives for the domains

Domain A

• Maintain market stability

• Enhance farm income

• Improve agricultural competitiveness (fair chains)

Domain B

• Provide environmental public goods (incl. nature)

• Pursue climate change adaptation and mitigation

• Ensure public health (farm level and food policy)

Domain C

• Promote socio-economic development of rural areas

• Foster innovation

• Maintain agricultural diversity in EU (employment)

Van huidige GLB naar een nieuw GLB na 2020

• Naar persoonsgebonden inkomenstoeslag, o.b.v. reële inkomens per regio.

• Vangnet bij calamiteiten en incentives voor risicomanagement (verzekeringen?).

Domein A

Voedselzekerheid

Risicomanagement

Inkomensondersteuning

• Naar betalingen voor vergroening o.b.v. duurzaamheidschema’s verwerkende industrie of contracten met regionale overheden: contractuele relaties.

• Start voedselbeleid.

Domein B

Vergroening

Klimaatverandering

Volksgezondheid

• Ondersteun innovatie, concurrentiekracht (EIP, voorlichting, investeringssteun etc.)

• Relocatie veehouderij in EU waar nodig

• Leefbaarheid platteland via POP, LEADER

Domein C

Leefbaar platteland

Innovatie

Werkgelegenheid

Wat betekent dit voor Zuid-Holland ?

Overgrote deel van de landbouw is gericht op grootschalige voedselindustrie en retail, met in achtneming van ruimtelijke en ecologische randvoorwaarden

Ter relativering van het belang van GLB:

● Structuur van de landbouw 1950 - 2005 is vooral

bepaald door hogere arbeidskosten en maar beperkt

door landbouwbeleid (Silvis et al, 2008)

● Ook voor komende jaren zijn de algemeen economische

ontwikkelingen, de demografie en de techniek (ICT !)

belangrijker dan de toeslagen voor de ontwikkeling van

de landbouw

Uitvoeringsregeling POP3 door provincie

Maatregelen innovatie en verduurzaming landbouw

● Trainingen, workshops, ondernemingscoaching e.d.

● Fysieke investeringen voor innovatie, verduurzaming bij

jonge landbouwers.

● Samenwerken in het kader van Europees Innovatie

Partnerschap (Operationele groepen in EIP)

Maatregelen duurzaam benutten natuurlijke hulpbronnen

● Niet-productieve investeringen biodiversiteit, natuur,

landschap, hydrologische maatregelen, PAS

● Water (KRW, Deltaplan Agrarisch waterbeheer)

LEADER (bottum-up gebiedsinitiatieven)

2014 tot 2020 in totaal €53,5 mln. (w.v. 50% EU)

● Daarnaast SNL-regeling: Agrarisch natuur- en water-beheer (ook nog eens 50 miljoen POP3)

Opstellen Ambitiedocument; Duurzame innovatie

agenda (lange termijnperspectief)

- Input vanuit Platform in oprichting - Nieuwe rol provincie - Uitproberen, met als doel:

Versnelling richting duurzame landbouw

BESLUITEN GS en PS (mei en juni 2016) Bepalen ambitie en urgentie voor duurzame

innovatie agenda Geld voor experimenten en proeftuinen

(POP3); Kennis- en ontwikkelprogramma

PROVINCIE: DUURZAME INNOVATIE AGENDA Mee bezig:

- Platform Duurzame Landbouw in oprichting Vernieuwings- en VoedselNetwerk Zuid-Holland

SAMEN FLINKE

SPRONG NAAR

DUURZAMERE LANDBOUW

VERBINDEN : VAN AMBITIE NAAR PRAKTIJK

De Stadsboeren

Taskforce Agrarische Natuur

Doe goed, eet goed!

PLATFORMS 1.Hoeksche Waardenmakerij Publiek-

private partnerschap

3. De Hoeksche Waard maakt het Waard

.

4.Coöperatie Collectief Hoeksche Waard

CCHW

5.Stichting Veldleeuwrik

6.Platform Aarde Boer Consument:

Privaat vereniging.

7.Gebiedsovereenkomst

Krimpenerwaard

10.Polders met Warden

Publiek-private partnerschap

11.Het Groene Hart Atelier

13.Stichting Struinen & Vorsen

14. Kringloopboeren Midden-Delfland.

15. Stadsboeren Uit Je Eigen Stad

Rotterdam. Social enterprise

16.Food Council Rotterdam

Onafhankelijk adviesorgaan

17. Hotspot Hutspot. Sociale

ondernemers, restaurantketen

18. Permacultuur Leerdam.

19. Drechtstadsboer. Stichting

21. BlauwZaam. Partnerschap, stichting

Bedrijfsmodel gebaseerd op creeren van

toegevoegde waarde op de boerderij:

verdient dit extra steun?

Veelal gericht op verbreding / multifunctionaliteit:

● Natuur, zorg, recreatie (B&B, kano’s, poldersport)

● Specifieke producten (‘slow food’), evt. met eigen productie voedingsmiddelen (kaas, ijs, vlees)

● Huisverkoop al of niet met on-line etc.

● Specifieke teeltsystemen: gemengd bedrijf, bio.

Afhankelijk van contact met consument, op e-bike afstand

Hoge mate van ondernemerschap en kennis

Marktontwikkeling wel een probleem

PAL: Naar een waardenvolle Landbouw:

Steun voor provinciaal platform (als dialoog functie,

wordt dit broeiplek voor Operationele Groepen EIP?)

Kies voor gebiedsgerichte invulling

Focus op versterking stad-land relatie

Integreer landbouw in gebiedsprofielen en –visies

Versterk met agri verbonden maatschappelijke waarden:

● Economie

● Milieu en klimaat

● Natuur en biodiversiteit

● Landschap en recreatie

● Water

Geen grote provinciale rol in: voedselzekerheid, -veiligheid; dierwelzijn, -gezondheid; leefbaarheid platteland.

PAL-advies Realistische aanpak Groene

Hart

Benoem kwaliteit en focus: integraal beleid met de focus op bodembeheer, watersysteembeheer en grondgebruik

Geef het gebied draagvlak (promoot en verbind met stad)

Zorg voor aansturing met autoriteit

Concluderende samenvatting voor de

provinciale agenda:

Het GLB blijft aan verandering onderhevig - houd rekening met een nieuwe herziening in 2020

Denk na of huidig instrumentarium goed genoeg is voor je provinciale doelen, lobby bij EZ en EU voor:

● Meer aandacht voor publieke doelen (milieu, natuur, landschap, biodiversiteit, klimaat, innovatie) is gewenst vanuit de leefomgevingsproblematiek. Met innovatie om boeren een toekomst te bieden. Zorg dat pijler 1 daarvoor echt wordt ingezet, of:

● Een verschuiving van pijler-1 inkomenssteun naar pijler-2 doelgerichte steun. Vraagt dan wel om meer co-financiering.

● Een fundamenteel herontwerp GLB langs 3 domeinen

30

Dank voor uw

aandacht -

tijd voor debat

[email protected]

wageningenUR.nl/lei

Straks op website PAL

en op Slideshare