Kinderen nemen moeders lijkwadenbedrijf over na haar dood ... · Kinderen nemen moeders...

1
Kinderen nemen moeders lijkwadenbedrijf over na haar dood door Marike Wouters Zoon Robbe (33) zette z’n moeder af op Amster- dam Centraal. Een paar uur later werd hij gebeld door het ziekenhuis. Zijn moeder had een hartstil- stand gekregen. Een week later overleed ze. Naast twee zoons liet Monique Rang (61) daarmee ook haar eigenzinnige bedrijf in de uitvaartbranche na. Monique runde jarenlang Wikkelgoed Uitvaarttex- tiel: ze ont- wierp, maakte en verkocht lij- kwaden, een soort wikkel- doek waar na- bestaanden hun dierbare na het overlij- den in kunnen wikkelen als al- ternatief voor een kist. „Als mijn moeder één missie had op deze we- reld, dan was het om de uit- vaartbranche te laten zien dat er een liefdevoller en persoonlijker alternatief is voor een kist”, vertelt zoon Arne Wijnands (31). Monique was de eerste aanbieder van lijkwaden in Nederland. Beide broers za- gen voorheen niet echt heil in het bedrijf en de branche. Wie wil er voor zijn werk nou fulltime met de dood bezig zijn? Desondanks hielpen ze hun moeder vaak. „Tot op zekere hoogte snapte ik waar ze mee bezig was”, zegt zoon Arne, „maar het stond te ver van me af.” Uitvaart Het was dui- delijk dat hun moeder in een wade zou wor- den opge- baard. Arne ging samen met zijn vrien- din Lieke (29) en broer Rob- be in het huis van hun moe- der op zoek naar een pas- sende wade. Arne: „We hadden verwacht dat ze een wade voor zichzelf zou hebben gemaakt, maar dat had ze niet. We zijn toen in W8 woensdag 29 juli De Telegraaf - 2015 W9 woensdag 29 juli De Telegraaf - 2015 E en paar weken geleden kwam de Raad voor de Straf- rechtstoepassing met het advies dat ook tijdens de eerste 24 weken van de zwangerschap ongeboren kinderen beschermd moeten worden tegen rokende en drinkende moeders. Vroeger dachten we dat er in de eerste 24 weken niet zo veel gebeur- de. Nu weten we dat die eerste we- ken juist essentieel zijn voor de vorming van het nieuwe mensje, en dat roken en drinken door de moe- der behoorlijke schade aanricht. Om een paar gevolgen te noemen: miskraam, vroeggeboorte, klomp- voet, wiegendood. Maar de raad gaat ver in de te nemen maatregelen. Als de zwange- re vrouwen niet stoppen met roken, drinken of drugs gebruiken, kan uithuisplaatsing, een dwangsom of zelfs de gevangenis volgen. Het lijkt een rigide maatregel, maar het is natuurlijk wel bedoeld om een kind, dat zich niet kan verdedigen, te beschermen. Er waren onmiddellijk reacties als: paternalistisch en betuttelend. Nou, je kan mij niet genoeg betutte- len als het om de toekomst van een weerloos kind gaat. Afgelopen week kreeg ik nog een illustratie van hoe belangrijk die zwangerschap, maar dan ook vooral geestelijk, is. We waren met z’n vieren in gesprek. Laten we de deel- nemers nummers geven. Nummer 1 zei dat hij de oudste was en dat zijn ouders gek van geluk waren toen hij kwam. Dat hij het heel leuk vindt om een partner te hebben, maar dat als hij weer alleen zou komen te staan, hij het best alleen zou rooien. Omdat hij weet dat hij er mag zijn. Nummer twee zei iets dergelijks: hij kwam uit een arme familie, waar hij weliswaar streng maar desalniette- min liefdevol werd opgevoed. Ook hij voelde zich safe. Nummer drie vertelde dat zijn ouders hem nooit onvoorwaardelijk leuk hadden gevonden. Hij was niet gewenst, want er waren al drie kin- deren. Hij moest z’n hele leven vech- ten voor de liefde van z’n ouders. Voelde zich altijd te veel, of mis- plaatst. Nummer vier was wat we vroeger noemden een ’moetje’, een kind geboren uit een vluchtige liefdesre- latie die dan in die tijd tot een hu- welijk moest leiden. Een grote schande. De worsteling van de ou- ders: kunnen we wel een kind beta- len, zijn we er wel klaar voor, hoe moet dit allemaal, is overgebracht op het ongeboren kind, dat daar- door altijd het gevoel heeft niet geliefd te zijn. Een gevoel dat, zelfs na al die jaren, nog steeds aanwezig is. Misschien toch tijd voor een examen voor ouders? www.catherine.nl 24 weken Tijd voor examen voor ouders Catherine Keyl @vrouw facebook.com/vrouw sche vrouwen zicht- baarheid te geven. Dat er nu een Gay Pride gevierd kan worden is geweldig. Maar dat dit feest nodig is, laat ook zien dat er nog steeds mensen gediscrimi- neerd op basis van seksuele voorkeur.” was homoseksualiteit nog een taboe en in onze rondleiding is te zien hoe dit langzaam veranderde, mede dankzij de radicaal feministische groep Paarse September. Deze actiegroep slaagde erin om lesbi- wen. Daarom geven wij bezoekers een kijkje in onze uitge- breide collectie. Zo hebben we een groot aantal affiches van de lesbische vrouwenbe- weging, van de jaren zeventig tot nu. In de beginjaren daarvan „Tijdens de Gay Pride wordt de homo-eman- cipatie uitbundig gevierd, maar wij vinden het belangrijk om ook te laten zien wat daar aan vooraf- ging. Er is flink ge- knokt voor de rechten van lesbische vrou- De quote van directeur Atria Renée Römkens D it weekend is de Gay Pride. Tijd om stil te staan bij de geschie- denis van lesbische vrou- wen, vindt Atria directeur Renée Römkens. Het ken- nisinstituut voor emancipa- tie en vrouwengeschiede- nis organiseert morgen- avond de Roze Rondleiding. LEES OP VROUW.NL ’De vakantie is verregend! Wat nu?’ Tablet: Scheidingsgolf EXTRA Z OMER DIK WRAAK? BN’ersstaat in de sterren! Paard trapt ‘Duitse Anky’ dood ! haar voorraadkast gaan kijken en hebben allemaal waden op de eettafel ge- legd.” Robbe: „We wisten eigenlijk direct dat het een linnen doek moest zijn, grof geweven.” In de dagen voor de uit- vaart legden ze hun moeder in de wade op een baar. Elke dag vouwden ze de wade met elkaar wat meer dicht. „Ik vond het heel fijn om met elkaar zo voor haar te zorgen”, zegt Arne. „Elke dag als je de doek wat meer dichtvouwt, neem je weer wat meer af- scheid. Toen we zo sa- men om mijn moeder heen stonden en de vouwlijnen probeer- den goed te leggen, werd voor ons de kiem gelegd om haar bedrijf met z’n drieën op te pakken.” Gratis De laatste maand voor haar overlijden liep het be- drijf heel goed. Ze verkocht in een maand tijd dertig waden. En dat voor een be- drijf dat twee jaar geleden bijna failliet was. Robbe: „Ze gaf zoveel gratis weg. Ze vond het heel moeilijk om een goede prijs te vragen voor haar producten. Het was voor haar veel belang- rijker om mensen te helpen met afscheid nemen dan er geld mee te verdienen.” Robbe: „Ze stoorde zich heel erg aan hoe uitvaarton- dernemers hun producten aanbieden. Velen houden vast aan een traditionele uitvaart met een kist. Een alternatief is niet mogelijk.” Moniques kijk op de uit- vaartbranche was destijds zeer vernieuwend. Veel mensen moesten er niets van weten, vonden het grie- zelig of zetten er hun vraag- tekens bij. Waait hij dan niet open? Is dit eigenlijk wel le- gaal? Ja, het is zeker legaal. Sinds 1991 is een doodskist niet meer bij de wet ver- plicht. En nee, een wade waait door de vouw- techniek niet zomaar open. Schoondochter Lieke: „Monique heeft voor een grote veran- dering gezorgd in de uitvaartbranche. Dit was zo haar levens- werk, dit mocht geen stille dood sterven.” De productie van de wa- den laten Arne, Robbe en Lieke over aan een sociale werkplaats. „Het is een mooie ironie dat dit voor mij start bij het einde van mijn moeders leven”, vertelt Ar- ne. „Voor haar begon Wik- kelgoed ook met het overlij- den van haar eigen moeder. Het heeft zo moeten zijn.” Haar levenswerk mocht geen stille dood sterven door Marjolein Hurkmans Vriendschap is een illusie, zong Het Goede Doel jaren geleden. Maar niks is minder waar, zo bewijzen deze verhalen van vrou- wen die elkaar steunen door dik en dun. Omdat het morgen de internationale dag van de vriendschap is, bij deze een ode aan de bijzondere band die mensen met elkaar kunnen hebben. Na de dood van hun moeder namen Robbe (links), Lieke en Arne het lijkwadenbedrijfje van de moeder van Arne en Robbe over. FOTO ANKO STOFFELS Vriendschap is géén illusie Wie wil er nou steeds met de dood bezig zijn? Marjo en Greet „In 2013 getroffen door borstkanker en via een lotgenotengroep op Face- book in contact gekomen met Greet Hess. Een bij- zondere meid die helaas in Adelaide woont. Aan de andere kant van de we- reld dus. Via internet veel contact gehad en in de- cember 2014 elkaar voor het eerst ontmoet. Zo bijzonder dat je een klik hebt met iemand die je niet kent. Het voelt als een oude jeugdvriendin. Nu is ze weer in Nederland om het ouderlijk huis op te ruimen (haar vader is opgenomen in een verzor- gingshuis) en ik heb haar ondertussen weer twee keer ontmoet. Ook is ze een weekend bij mij in Friesland geweest. Helaas gaat ze 15 augustus weer terug naar haar gezin en ik denk dat het dan een eeuwigheid gaat duren voordat we elkaar weer zien.” Bianca en Sandy „Ik heb een vriendin vanaf mijn 6e jaar. We zijn nu 43. Ze is er altijd voor me geweest. Toen ik erachter kwam dat ik twee halfzussen had, toen ik ging scheiden, toen mijn part- ner plotseling overleed op 37-jarige leeftijd. Ze heeft altijd een engelengeduld met mij gehad. Een vriendin die een gouden kroon verdient.” Jacqueline en Germa „Mijn vriendin Germa en ik hebben samen zoveel meege- maakt. We zijn allebei alleenstaande moeders geweest. Haar moeder viel van de trap en is overleden, mijn vader is net genezen van darmkanker. We steunen elkaar altijd. We hopen nu dat onze betere jaren eraan komen, met enkel geluk en zonder zorgen. We kunnen samen alles aan.” Bianca en Kimberley „Wij zijn allebei geadopteerd uit Zuid-Korea en in 1994 was ik voor mijn eerste keer op een weekend speciaal voor geadopteerden uit Zuid-Korea. Daar hadden we ook een soort kringgesprek. In die tijd vond ik dit best heftig en liep daarom verdrietig weg. Zij kwam achter me aan om mij te troosten. Terwijl wij elkaar niet eens ken- den. Sindsdien zijn wij vriendinnen voor het leven! Zij was getuige bij mijn huwelijk en ik binnenkort bij dat van haar.” Kimberley en Bianca (blond) komen allebei uit Zuid-Korea. Bianca (links) en Sandy zijn al 27 jaar vriendinnen. Marjo (rechts) en Greet leerden elkaar kennen via Facebook. Jacqueline en Germa (links) steunen elkaar door dik en dun. Gewikkeld in liefde

Transcript of Kinderen nemen moeders lijkwadenbedrijf over na haar dood ... · Kinderen nemen moeders...

Page 1: Kinderen nemen moeders lijkwadenbedrijf over na haar dood ... · Kinderen nemen moeders lijkwadenbedrijf over na haar dood door Marike Wouters Zoon Robbe (33) zette z’n moeder af

Kinderen nemen moeders lijkwadenbedrijf over na haar dood

door Marike Wouters

Zoon Robbe (33) zettez’n moeder af op Amster-dam Centraal. Een paaruur later werd hij gebelddoor het ziekenhuis. Zijnmoeder had een hartstil-stand gekregen. Een weeklater overleed ze. Naasttwee zoons liet MoniqueRang (61) daarmee ookhaar eigenzinnige bedrijfin de uitvaartbranche na.

Monique runde jarenlangWikkelgoedUitvaarttex-tiel: ze ont-wierp, maakteen verkocht lij-kwaden, eensoort wikkel-doek waar na-bestaandenhun dierbarena het overlij-den in kunnenwikkelen als al-ternatief vooreen kist. „Als mijn moederéén missie had op deze we-reld, dan was het om de uit-vaartbranche te laten ziendat er een liefdevoller enpersoonlijker alternatief is

voor een kist”, vertelt zoonArne Wijnands (31).

Monique was de eersteaanbieder van lijkwaden inNederland. Beide broers za-gen voorheen niet echt heilin het bedrijf en de branche.Wie wil er voor zijn werknou fulltime met de doodbezig zijn? Desondankshielpen ze hun moedervaak. „Tot op zekere hoogtesnapte ik waar ze mee bezigwas”, zegt zoon Arne, „maarhet stond te ver van me af.”

UitvaartHet was dui-

delijk dat hunmoeder in eenwade zou wor-den opge-baard. Arneging samenmet zijn vrien-din Lieke (29)en broer Rob-be in het huisvan hun moe-

der op zoek naar een pas-sende wade. Arne: „Wehadden verwacht dat zeeen wade voor zichzelf zouhebben gemaakt, maar dathad ze niet. We zijn toen in

W8 woensdag 29 juli De Telegraaf - 2015 W9woensdag 29 juli De Telegraaf - 2015

Een paar weken geledenkwam de Raad voor de Straf-rechtstoepassing met hetadvies dat ook tijdens deeerste 24 weken van de

zwangerschap ongeboren kinderenbeschermd moeten worden tegenrokende en drinkende moeders.

Vroeger dachten we dat er in deeerste 24 weken niet zo veel gebeur-de. Nu weten we dat die eerste we-ken juist essentieel zijn voor devorming van het nieuwe mensje, endat roken en drinken door de moe-der behoorlijke schade aanricht.Om een paar gevolgen te noemen:miskraam, vroeggeboorte, klomp-voet, wiegendood.

Maar de raad gaat ver in de tenemen maatregelen. Als de zwange-re vrouwen niet stoppen met roken,drinken of drugs gebruiken, kanuithuisplaatsing, een dwangsom ofzelfs de gevangenis volgen. Het lijkteen rigide maatregel, maar het isnatuurlijk wel bedoeld om een kind,dat zich niet kan verdedigen, tebeschermen.

Er waren onmiddellijk reactiesals: paternalistisch en betuttelend.Nou, je kan mij niet genoeg betutte-len als het om de toekomst van eenweerloos kind gaat.

Afgelopen week kreeg ik nog eenillustratie van hoe belangrijk diezwangerschap, maar dan ook vooralgeestelijk, is. We waren met z’nvieren in gesprek. Laten we de deel-nemers nummers geven. Nummer 1zei dat hij de oudste was en dat zijnouders gek van geluk waren toen hijkwam. Dat hij het heel leuk vindtom een partner te hebben, maar datals hij weer alleen zou komen testaan, hij het best alleen zou rooien.

Omdat hij weet dat hij er mag zijn.Nummer twee zei iets dergelijks: hijkwam uit een arme familie, waar hijweliswaar streng maar desalniette-min liefdevol werd opgevoed. Ookhij voelde zich safe.

Nummer drie vertelde dat zijnouders hem nooit onvoorwaardelijkleuk hadden gevonden. Hij was nietgewenst, want er waren al drie kin-deren. Hij moest z’n hele leven vech-ten voor de liefde van z’n ouders.Voelde zich altijd te veel, of mis-plaatst.

Nummer vier was wat we vroegernoemden een ’moetje’, een kindgeboren uit een vluchtige liefdesre-latie die dan in die tijd tot een hu-welijk moest leiden. Een groteschande. De worsteling van de ou-ders: kunnen we wel een kind beta-len, zijn we er wel klaar voor, hoemoet dit allemaal, is overgebrachtop het ongeboren kind, dat daar-door altijd het gevoel heeft nietgeliefd te zijn. Een gevoel dat, zelfsna al die jaren, nog steeds aanwezigis. Misschien toch tijd voor eenexamen voor ouders?

www.catherine.nl

24 weken

Tijd voor examenvoor ouders

CatherineKeyl

@vrouwfacebook.com/vrouw

sche vrouwen zicht-baarheid te geven. Dater nu een Gay Pridegevierd kan worden isgeweldig. Maar dat ditfeest nodig is, laat ookzien dat er nog steedsmensen gediscrimi-neerd op basis vanseksuele voorkeur.”

was homoseksualiteitnog een taboe en inonze rondleiding is tezien hoe dit langzaamveranderde, mededankzij de radicaalfeministische groepPaarse September.Deze actiegroepslaagde erin om lesbi-

wen. Daarom gevenwij bezoekers eenkijkje in onze uitge-breide collectie. Zohebben we een grootaantal affiches van delesbische vrouwenbe-weging, van de jarenzeventig tot nu. In debeginjaren daarvan

„Tijdens de Gay Pridewordt de homo-eman-cipatie uitbundiggevierd, maar wijvinden het belangrijkom ook te laten zienwat daar aan vooraf-ging. Er is flink ge-knokt voor de rechtenvan lesbische vrou-

De quote van directeur Atria Renée Römkens

Dit weekend is de GayPride. Tijd om stil testaan bij de geschie-

denis van lesbische vrou-wen, vindt Atria directeurRenée Römkens. Het ken-nisinstituut voor emancipa-tie en vrouwengeschiede-nis organiseert morgen-avond de Roze Rondleiding.

LEES OPVROUW.NL ’De vakantie is verregend! Wat nu?’

Tablet:

Scheidingsgolf

EXTRAZOMERDIK

WRAAK?BN’ers staatin de sterren!Paard trapt‘Duitse Anky’dood!

haar voorraadkast gaankijken en hebben allemaalwaden op de eettafel ge-legd.” Robbe: „We wisten

eigenlijk direct dat het eenlinnen doek moest zijn,grof geweven.”

In de dagen voor de uit-vaart legden ze hun moederin de wade op een baar. Elkedag vouwden ze de wademet elkaar wat meer dicht.„Ik vond het heel fijn ommet elkaar zo voor haar tezorgen”, zegt Arne. „Elkedag als je de doek wat meerdichtvouwt, neem jeweer wat meer af-scheid. Toen we zo sa-men om mijn moederheen stonden en devouwlijnen probeer-den goed te leggen,werd voor ons dekiem gelegd om haarbedrijf met z’n drieën op tepakken.”

GratisDe laatste maand voor

haar overlijden liep het be-drijf heel goed. Ze verkochtin een maand tijd dertigwaden. En dat voor een be-drijf dat twee jaar geledenbijna failliet was. Robbe:„Ze gaf zoveel gratis weg. Ze

vond het heel moeilijk omeen goede prijs te vragenvoor haar producten. Hetwas voor haar veel belang-rijker om mensen te helpenmet afscheid nemen dan ergeld mee te verdienen.”

Robbe: „Ze stoorde zichheel erg aan hoe uitvaarton-dernemers hun productenaanbieden. Velen houdenvast aan een traditioneleuitvaart met een kist. Eenalternatief is niet mogelijk.”Moniques kijk op de uit-vaartbranche was destijdszeer vernieuwend. Veelmensen moesten er nietsvan weten, vonden het grie-

zelig of zetten er hun vraag-tekens bij. Waait hij dan nietopen? Is dit eigenlijk wel le-gaal? Ja, het is zeker legaal.Sinds 1991 is een doodskistniet meer bij de wet ver-plicht. En nee, een wade

waait door de vouw-techniek niet zomaaropen. SchoondochterLieke: „Monique heeftvoor een grote veran-dering gezorgd in deuitvaartbranche. Ditwas zo haar levens-werk, dit mocht geen

stille dood sterven.”De productie van de wa-

den laten Arne, Robbe enLieke over aan een socialewerkplaats. „Het is eenmooie ironie dat dit voor mijstart bij het einde van mijnmoeders leven”, vertelt Ar-ne. „Voor haar begon Wik-kelgoed ook met het overlij-den van haar eigen moeder.Het heeft zo moeten zijn.”

Haar levenswerkmocht geen stilledood sterven

door Marjolein Hurkmans

Vriendschap is een illusie, zong Het GoedeDoel jaren geleden. Maar niks is minderwaar, zo bewijzen deze verhalen van vrou-wen die elkaar steunen door dik en dun.Omdat het morgen de internationale dagvan de vriendschap is, bij deze een ode aande bijzondere band die mensen met elkaarkunnen hebben.

Na de dood van hun moeder namen Robbe (links), Lieke en Arne hetlijkwadenbedrijfje van de moeder van Arne en Robbe over. FOTO ANKO STOFFELS

Vriendschap isgéén illusie

Wie wil ernou steedsmet dedoodbezig zijn?

Marjo en Greet„In 2013 getroffen doorborstkanker en via eenlotgenotengroep op Face-book in contact gekomenmet Greet Hess. Een bij-zondere meid die helaasin Adelaide woont. Aan deandere kant van de we-reld dus. Via internet veelcontact gehad en in de-cember 2014 elkaar voorhet eerst ontmoet. Zobijzonder dat je een klikhebt met iemand die jeniet kent. Het voelt als eenoude jeugdvriendin. Nu isze weer in Nederland omhet ouderlijk huis op teruimen (haar vader isopgenomen in een verzor-gingshuis) en ik heb haarondertussen weer tweekeer ontmoet. Ook is zeeen weekend bij mij inFriesland geweest. Helaasgaat ze 15 augustus weerterug naar haar gezin enik denk dat het dan eeneeuwigheid gaat durenvoordat we elkaar weerzien.”

Bianca en Sandy„Ik heb een vriendin vanaf mijn 6e jaar. We zijn nu 43. Ze iser altijd voor me geweest. Toen ik erachter kwam dat iktwee halfzussen had, toen ik ging scheiden, toen mijn part-ner plotseling overleed op 37-jarige leeftijd. Ze heeft altijdeen engelengeduld met mij gehad. Een vriendin die eengouden kroon verdient.”

Jacqueline en Germa„Mijn vriendin Germa en ik hebben samen zoveel meege-maakt. We zijn allebei alleenstaande moeders geweest.Haar moeder viel van de trap en is overleden, mijn vader isnet genezen van darmkanker. We steunen elkaar altijd. Wehopen nu dat onze betere jaren eraan komen, met enkelgeluk en zonder zorgen. We kunnen samen alles aan.”

Bianca en Kimberley„Wij zijn allebei geadopteerd uit Zuid-Korea en in 1994 was ik voormijn eerste keer op een weekend speciaal voor geadopteerden uitZuid-Korea. Daar hadden we ook een soort kringgesprek. In dietijd vond ik dit best heftig en liep daarom verdrietig weg. Zij kwamachter me aan om mij te troosten. Terwijl wij elkaar niet eens ken-den. Sindsdien zijn wij vriendinnen voor het leven! Zij was getuigebij mijn huwelijk en ik binnenkort bij dat van haar.”

Kimberley en Bianca (blond) komen allebei uit Zuid-Korea.

Bianca (links) en Sandy zijn al 27 jaar vriendinnen.

Marjo(rechts) enGreetleerdenelkaarkennen viaFacebook.

Jacqueline en Germa (links) steunenelkaar door dik en dun.

Gewikkeldin liefde