Kijk op Oost-Nederland | editie 213 | 2014

Hidden champions: de parels van het mkb

10

14 VNO-NCW Midden zoekt naar verbinding

28

Voortgang Vinex-wijken: van grootschalig naar stukje bij beetje

213 | Jaargang 33 | 2014

Omslag_1-4.indd 1 28-01-14 12:01

FOOD & LIQUIDS AUTOMATION PARTNER

MAXIMAAL RENDEMENTStork Technical Services is dé specialist op het gebied van industriële automatisering en kalibratie. Zeker als het gaat om proceslijnen en -installaties, gespecialiseerde componenten of volledige turnkeyprojecten binnen de food-, vloeistoffen- en zuivelindustrie. In alle oplossingen staat één ding centraal: maximaal rendement voor de producent.

TOTAALOPLOSSINGENVan ontwerp en engineering tot de oplevering, Stork Technical Services is de juiste partner voor elk onderdeel van de projectcyclus. Stork Technical Services realiseert complete projecten voor continue, semicontinue en batchprocessen. Ook na oplevering staan wij onze opdrachtgevers bij, met inspectie, onderhoud en revisies.

DUURZAME SAMENWERKINGSamenwerking en heldere communicatie zijn belangrijke onderdelen van onze werkwijze. Door deze aanpak te combineren met uitgebreide actuele kennis op het gebied van weten regelgeving, bedrijfsprocessen en afbreukrisico’s ontstaat er een ideale basis voor langdurige en hoogwaardige samenwerking met opdrachtgevers. Samenwerking die pas écht in het voordeel van de klant werkt.

Stork Technical Services verzorgteen breed scala aan diensten, zoals:

- quickscans- risico-inventarisaties- projectmanagement- consultancy en advies- procesoptimalisatie- systeemintegratie- software-engineering (IA en MES)- hardware-engineering- PFD’s, P&ID’s en lay-outs- installation en piping- paneelbouw- montage- testen en inbedrijfstelling- service en onderhoud- kalibratie en inspectie

STORK TECHNICAL SERVICES NOORDNEDERLAND VESTIGING DOETINCHEMFabriekstraat 17c, 7005 AP Doetinchem, T +31 (0)314 68 45 45

STORK TECHNICAL SERVICES NOORDNEDERLAND VESTIGING EMMENVitus Beringstraat 1, 7825 AH Emmen, T +31 (0)591 66 90 66

STORK TECHNICAL SERVICES NOORDNEDERLAND VESTIGING LEEUWARDENPoolsterweg 3, 8938 AN Leeuwarden, T +31 (0)58 284 46 00

ASSET LIFECYCLE INTEGRITY PARTNER

STS0564_Adv_Zuivelzicht_v3.indd 1 23-08-13 (wk 34) 13:40

Omslag_1-4.indd 2 28-01-14 12:01

PB 1

Waarom wilt u WarmteWinWoningen?

Om energiebesparende oplossingen te kunnen realiseren, hebben we voor corporaties en CPO’s de ‘WarmteWinWoning’ ontwikkeld.

Hiermee kunnen enorme besparingen worden gerealiseerd op kosten en energie. En we kunnen zelfs zo ver gaan dat we de belofte ‘nul op de meter’ kunnen garanderen. Bovendien kunnen we deze woningen in een extreme korte tijd bouwen. Met alle voordelen van dien...

Heeft u interesse om de eerste WarmteWinWoningen en de unieke werking van het systeem met eigen ogen te komen bekijken in Delden? Neemt u dan vrijblijvend contact met ons op. Ook kunt u alvast op onze website een animatie- en een bouwfilmpje bekijken.

www.janssendejongbouw.nl | 074 256 14 14

Optimale ruimte voor mensen

• Naar wens samen te stellen met woningconfigurator• Gebruik van prefab elementen, in 6 tot 10 weken tijd te realiseren• Op elke ondergrond en in elk beeldkwaliteitsplan• De warmtepomp maakt gebruik van omgevingswarmte• Meerjaren Onderhoudsplan (10 of 20 jaar) Dit garandeert de eindkwaliteit

Door het totale concept van deWarmteWinWoning kunnen wede lagere kosten voor onderhouden energie garanderen.’

Hans Siebes

‘

• Terugverdientijd vanaf 6 jaar• Prettig comfort door laagtemperatuur-systeem• Tevreden bewoners• Enorme energiebesparingen• Geen aansluitkosten met vast recht• Door korte bouwtijd besparing op rentekosten• Totale woonlasten in beeld (huur- en energiekosten)• Lagere onderhoudskosten, gegarandeerd• Reductie faalkosten

Benieuwd wat Janssen de Jong Bouw voor u kan betekenen? Neem dan eens een kijkje op onze website of neem vrijblijvend contact met ons op.

Hoe werkt het met de WarmteWinWoning?

Wat levert het op?

“Het WarmteWin-systeem zorgt voor een prettig binnenklimaat en de ‘slimme thermostaat’ is buitengewoon eenvoudig te bedienen.”

week 1

week 4

week 2

week 5

week 3

week 6

Scan de QR code met je smartphone of surf naar:

www.WarmteWinWoning.nl

JAJO 13 024 advertentie KIJK op OOST NL 002c.indd 1 12/11/13 10:57 AM

213P001-006.indd 1 27-01-14 16:11

32

Engineering & technische projecten

EUREKA for your performance

Eureka klant specifieke producten garanderen: Moderne technologie, hoog rendement, veiligheid, betrouwbaarheid en lage kosten

Telefoon 0315 377 608 Fax 0315 377 609

Maasstraat 3 NL-7071 VR ULFT

Website www.eureka-bv.com Email [email protected]

Dredging Drilling Off-Road Engineering Website

Wij leveren uw innovatieve machine en of onderdelen!

Bettinkhorst 1 - 7207 BP Zutphen • Postbus 295 - 7200 AG Zutphen • Tel. 0575 51 46 65 • Fax 0575 51 99 38E-mail: [email protected] • www.wvm-deurwaarders.nl

Moeilijk incasseerbare vorderingen waarvan de inning tijd – dus geld – en stress opleveren. Niemand zit er echt op te wachten, maar ieder bedrijf wordt er mee geconfronteerd.

Wij kunnen als gerechtsdeurwaarders het hele incasso-traject snel en effectief uitvoeren: vanaf de eerste aanmaning tot het voeren van de procedure voor de rechtbank en de nodige maatregelen daarna, uiteraard met inachtneming van uw relatie met uw klant. Ook nemen wij kleine vorderingen in behandeling, want voor ons geldt, net als voor u, dat iedere factuur telt!!

Wij bieden onder andere online-incasso, scherpe tarieven, vaste aanspreekpunten en rechtstreeks contact met de deurwaarders, online inzage in uw dossiers en zelfs no-cure-no-pay behoort tot de mogelijkheden.

Wij helpen u graag verder.

(pré-)incasso - juridische bijstand & advies -debiteurenbeheer - huurzaken

WiggersVanMeggelenHalf-213 22-11-13 10:02 Pagina 1

213P001-006.indd 2 27-01-14 16:11

3

BV

Stalen Enk 2a6881 BP Velp026-361 98 77

[email protected]

Scan de QR code

Bouwers van

Bedrijfspanden

Aannemer in de utiliteitsbouw

Ontwerp, bouwaanvraag, cascobouw of turnkey,

uw bedrijfspand is bij ons in bekwame handen.

213P001-006.indd 3 27-01-14 16:11

10 Voortgang Vinex-wijken Jarenlang groeiden Arnhem en Nijmegen in hoog tempo naar elkaar toe. De ontwikkelingen

van de enorme Vinex-wijken - Schuytgraaf ten zuiden van Arnhem, Waalsprong ten noorden van Nijmegen - werden grootschalig aangepakt door de grondexploitatiemaatschappijen. Dit werkte goed tot de crisis op de woningmarkt. Beide steden ontbonden hun GEM’s in 2012. Heeft het geholpen?

inhoudVNO-NCW zoekt naar verbinding Er waait een nieuwe wind bij werkgeversorganisatie VNO-NCW Midden. Sinds 1 maart 2013 staan directeur Ron van Gent en voorzitter Jacco Vonhof er samen aan de frontlinie. Kijk op oost nederland vroeg de beide heren naar de wapenfeiten van het afgelopen jaar en naar hun blik op de toekomst van ondernemend Oost-Nederland.

14

Liefdesmoord in Nijmegen in 1712 Een moeder van vier kinderen, haar echtgenoot, haar minnaar, een liefdes-moord, het schavot. Een waargebeurd verhaal. Steffie van den Oord brengt in haar onlangs verschenen roman Vonk een ongelooflijk maar op ware feiten gebaseerd liefdesverhaal tot leven. Ware passie in de Waalstad in 1712.

Hidden champions: de parels van het mkb Ze zwemmen tegen de stroom in, zijn succesvol over de grens en soms zelfs wereldmarktleider in hun sector. Talloze (kleine) ondernemingen timmeren internatio-naal aan de weg en leveren daarbij een belangrijke bijdrage aan de Nederlandse economie: de hidden champions van het mkb.

28

Oost-Nederland in beeld 19

Wondere wereld van het web 33

Restauratie met chirurgische precisie 34

In/uit de media 45

Van denken naar doen 49

Onderneming en verzekering 50

Onderneming en fiscus 51

Bedrijfspresentaties 53

Intellectueel eigendom 63

Rechtszaak 65

Recht over de grenzen 67

Waarvan akte 71

Nieuws en noviteiten cultuur 72

Wijn en spijs 76

Onderneming en management 79

Groen leven en ondernemen 81

ICTech en gadgets 85

Bedrijfspresentaties 89

Nieuws en noviteiten zakelijk 99

Adverteerdersindex 108

Afvalwater als grondstof ‘De doorgevoerde verbeteringen hebben geleid tot structurele vermindering van de milieu-belasting. Tevens zijn onze operationele kosten verlaagd. Daarmee is aangetoond dat duurzaamheid hand in hand kan gaan met economie’, aldus Walter Hulshof van Industriewater Eerbeek. 38

op oost nederlandsignalement van het economische, culturele, maatschappelijke en recreatieve leven in Oost-Nederland

en v

erde

r

7

Eind november won bedrijfsverzamelgebouw Post Zuid in Apeldoorn de Stentor Publieksprijs Architectuur 2013. Het duurzame ontwerp is van de architecten Lars Courage van Courage Architecten uit Apeldoorn en Michel Richter van Mies Architectuur uit Ede. De groene bovenmaatse schep is een idee van Reina Delynde en uitgevoerd door smid Jos Averink en zijn team.Foto: Fred Roest, Tweeluik.com

omslagfoto

213P001-006.indd 4 27-01-14 16:11

Durf het bijna niet te zeggen maar...met de komst van het nieuwe jaar lijkt het positivisme definitief een feit. Er zit weer beweging in ondernemersland: er worden plannen gemaakt, actief bijeenkomsten bezocht en zelfs op financieel gebied blikkeren er lichtpuntjes. Voor wie ze nog niet heeft gespot een paar juweeltjes: de oprichting van het NL Onder-nemingsfonds dat door cofinanciering bedrijven wil financieren, de realisatie van Oost-NV, een nieuw financieringsfonds voor het mkb gefaciliteerd door provincie Gelderland, en microkrediet organisatie Qredits kwam met het nieuwe mkb-krediet tot 150.000 euro. Dat daar behoefte aan is blijkt uit het feit dat Qredits in de eerste week al 125 aanvragen kreeg. Het mkb heeft er zin in.

Maar financiering blijft vooral het middel om verdere stappen te zetten met je bedrijf. Het biedt je de mogelijkheid om te investeren en te innoveren en daardoor een waardevoller en winstgevender bedrijf te creëren. Een innovatietraject is vaak lang, kostbaar en vol hindernissen en uitdagingen. Als je risico’s wilt spreiden kun je denken aan een open innovatie-traject waarin je innovatieve ideeën of processen deelt. De initiatieven op het gebied van open innovatie zijn steeds talrijker, want innoveren doen ondernemers steeds vaker in groeps-verband. Samen lijkt het toverwoord.

In het interview met VNO-NCW Midden voor-zitter Jacco Vonhof en directeur Ron van Gent komt het ‘Samen staan we sterk’ motto ook sterk naar voren. ‘Ondernemen is niet meer vanzelfsprekend’, signaleert Van Gent. ‘Leden gebruiken bijeenkomsten om te zoeken naar andere markten, naar openingen voor hun eigen kansen en vinden elkaar als nieuwe klanten of

coproducenten.’ Maar ook als vereniging zoekt VNO-NCW doelbewust de samenwerking met partners. ‘Als je elkaar vindt op onderwerpen kun je heel smart lobbyen en met elkaar afstemmen,’ stelt Vonhof. Veelbelovende inzichten waarvan ondernemers in Oost-Neder-land ongetwijfeld de vruchten gaan plukken in de nabije toekomst.

Het is mooi om te zien hoe steeds meer gesloten bedrijven hun deuren open zetten en hoe in FabLab’s creatieve ondernemers elkaar ontmoeten en genereus hun expertise delen. Het blijkt zeer vruchtbare aarde. Co-creatie kan een richting geven aan je bedrijf waaraan je zelf van tevoren nooit gedacht zou hebben. Als creatieve mensen met je meedenken kun je orde brengen in de chaos of - en dat zal vaker aan de hand zijn - chaos in de orde. En dat is heel goed mits je daarbij niet te veel doorslaat naar de ene of de andere kant: voor wie creatief wil ondernemen en regelmatig ‘out of the box’ wil denken is chaorde de perfecte balans.

Anita Meuleman

Samen sterk in de chaorde

5

Kijk op oost nederland

is een uitgave van

Kijk op Uitgevers bv

Tussendiepen 21

9206 AA Drachten

T. 0512 36 63 26

www.kijkopoostnederland.nl

Hoofdredacteur:

Anita Meuleman

E. [email protected]

Eindredacteur:

Harriet Koning

Advertenties en abonnementen

Tina Zoombelt

T. 0512 36 63 26


Advertentie-exploitatie en

planning bedrijfspresentaties

Johan Kraaijinga


T. 06 51 14 04 76

Marco Neep


Advertentietarieven

Op aanvraag:

T. 0512 35 08 91

Vormgeving

FIZZ ondernemers in marketing &

communicatie, Meppel

Druk en afwerking

Ten Brink, Meppel

Abonnementsprijs per jaar

€ 39,50 (incl. 6% btw)

Aan de inhoud van de artikelen

is veel aandacht besteed.

De redactie en de uitgever

aanvaarden geen aansprake-

lijkheid voor eventuele onvol-

ledigheden of onjuistheden

in de tekst.

Overname van artikelen uit

deze uitgave is uitsluitend toe-

gestaan met bronvermelding

en na schriftelijke toestemming

van de uitgever.

ISSN 0929-3116

colo

fon

colum

n

213P001-006.indd 5 27-01-14 16:11

6

Sterk in kunststof bewerken• standaard technische kunststoff en• high performance kunststoff en• CNC-draaien, CNC-frezen en zagen• van prototypes en enkele stuks tot seriewerk• van engineering tot bewerking

PPE Almelo B.V. Planthofsweg 41, 7601 PH Almelo

Kijk ook op www.ppealmelo.nl

AgrarischStalaccessoires sinds 1967

Huishoudelijk Met een heldere blik op kwaliteit

Product ontwikkeling & gereedschapmakerijInnovatie bij Ebbers Metalworks

Industrie & ToeleveringDenkers en doeners

Ebbers Metalworks B.V. verwerkt metaal tot innovatieve producten van hoge kwaliteit door middel van technologische processen en een modern machine park.

Logistiekweg 24, 7007 CJ DoetinchemTel. 0314-368488Fax 0314-368480E-mail: [email protected] www.ebbersmetalworks.nl

Samen komen we tot goede ideeënWaar “High-quality metal products” worden gemaakt door “man, machine & commitment”

213P001-006.indd 6 27-01-14 16:11

kijk op oost nederland7

Alles wat voorbij is maar er toch nog isEen moeder van vier kinderen, haar echtgenoot, haar minnaar, een liefdesmoord, het schavot. Een waargebeurd verhaal. Steffie van den Oord brengt in haar onlangs verschenen roman Vonk een ongelooflijk maar op ware feiten gebaseerd liefdesverhaal tot leven. Ware passie in de Waalstad in 1712. Anita Meuleman ontmoet de schrijfster in Nijmegen, waar ’t allemaal gebeurde.

Tekst: Anita Meuleman

Het licht doet het niet, wat de ervaring nog realistischer maakt. Nu moeten we min of meer op de tast naar binnen door het kleine, slechts 50 centimeter brede, deurtje - stevig en dik, dat wel - om de cel te betreden onder het stadhuis in Nijmegen. Het is er zo duister dat pas na enkele minuten hoog boven in de cel een klein tralievenster valt te ontwaren. Op deze plek zat Anna Maria Vonk maandenlang gevangen in de kou en het pikkedonker voordat ze het leven liet aan de wurgpaal tijdens haar openbare executie in 1713 op de Grote Markt in de Waalstad.

De cel bevindt zich in de middeleeuwse kelders van het Nijmeegse stadhuis. Een zware beslagen deur geeft toegang tot smalle stenen trappen die leiden naar de grote gewelfde ruimte die destijds diende als martel-kelder. De kerkercel is nog helemaal in tact met zelfs nog

oude inkervingen van oud-gevangenen in de muur. In deze sinistere omgeving liet Steffie van den Oord zich opsluiten om de celruimte te ervaren en zich in te leven in de personage van Anna Maria. ‘Het blijft spannend om de kelder in te gaan’, vertelt ze. ‘Ik heb de martel-verhoren gelezen, die staan woord voor woord in de stukken, en dan zie je deze kelder waar de tortuur zich daadwerkelijk heeft afgespeeld.’

Avontuur, liefde en bloedAnderhalf uur daarvoor ontmoet ik schrijfster Steffie van den Oord voor de Commanderie van Sint Jan, een van de prachtige historische gebouwen van Nijmegen. Vanuit de hierin gevestigde Stadsbrouwerij De Hemel is een prachtig uitzicht over de benedenstad met daar-achter de Waal. Steffie, tenger en beweeglijk, wijst enthousiast op een aantal markante punten.

Steffie van den

Oord op de

Grote Markt in

Nijmegen,

Foto: Bert Beelen

213P007-009.indd 7 28-01-14 10:44

kijk op oost nederlandkijk op oost nederland8

‘Tot nog toe had ik alleen aan ‘oral history’ gedaan door stokoude mensen te interviewen en vervolgens hun levensgeschiedenissen op te tekenen. Voor Westerbork Girl heb ik Hannelore Cahn geïnterviewd. Maar ook Eeuwelingen, Liefde in oorlogstijd en Oud was ik toen ik jong was, zijn gebaseerd op oral history, mondelinge overlevering eigenlijk. Daarom schreef ik altijd over de 20e eeuw, de oudste persoon die ik ooit heb gesproken was uit 1890: dat was voor mijn eerste boek Eeuwelingen. Ik kwam op het onderwerp voor Vonk toen ik in het Regionaal Archief Nijmegen was om iets na te trekken. Een beetje voor de grap vroeg ik de jongen achter de balie of ze nog spectaculaire verhalen hadden liggen vol avontuur, liefde en bloed. Nou, zei hij, alleen de lief-desmoord uit 1712, verder eigenlijk niet. Ik dacht: tja, lang geleden. Maar op weg naar de uitgang dacht ik: liefdesmoord: dé liefdesmoord...’

Steffie ging de stukken toch even bekijken. ‘En nadat ik dat dossier in handen kreeg, liet het me niet meer los. Er zaten liefdesbrieven in als bewijsmateriaal. En die vond ik meteen heel dichterlijk en dwingend met zinnen als Vlucht met me mee en Ik kan niet zonder je.’‘Dat waren de brieven van de minnaar, Behr. De brieven van Anna Maria zijn niet bewaard gebleven. Zij was zo

slim om de hare te verbranden. Als je terugdenkt is het verschrikkelijk dat Behr de brieven heeft bewaard. Ik was meteen gefascineerd en zag dat dit het ruwe materiaal was van een boek. En dat moest ik dan maar gaan schrijven.’

Wat voor liefde was hetNa het bestuderen van de stukken bleef Steffie nog met veel vragen zitten want ‘Wat was dat nou voor een liefde?’ en ‘Wie heeft nou uiteindelijk die moord gepleegd? Vragen die tot het eind onduidelijk bleven’, vertelt ze. ‘Ik heb al die stukken tot in de kleinste details bestudeerd en me helemaal ingelezen in die tijd. En toen brak het moment aan waarop ik moest begin-nen met schrijven maar nog steeds niet wist hoe het zat. Die liefde bijvoorbeeld, was dat nou pure lust of was het een grootse en meeslepende liefde. Of, was er misschien sprake van een zekere mate van dwang?’ ‘Ik ben vervolgens in de huid van de personages Cock, Behr en Vonk gekropen. Op allerlei locaties, op de markt, in de cel, aan de Waal, in de Sint Stevenskerk, heb ik daadwerkelijk met papier en pen zitten schrijven. Omdat het zo lang geleden is, wilde ik ieder aankno-pingspunt gebruiken. En dat hielp. Uiteindelijk vielen de puzzelstukjes op hun plaats en schreef het boek zich vanzelf. Maar het blijft een reconstructie want ik wist bijvoorbeeld niet hoe ze er uitzagen, dat heb ik gewoon ingevuld zodat de personages tot leven kwamen. Zelfs de beul fascineerde mij. Je werd als scherprechter geboren en dan was al bekend wie zijn bruid zou zijn. Voor zijn taak kreeg de beul 116 gulden betaald, een enorm bedrag. Maar de keerzijde was dat mensen zelfs een andere veerpont namen als ze zagen dat hij meevoer. Hij was de man met de zeis, dat bracht ongeluk. Anna Maria ging voor de liefde, Behr voor de hartstocht maar voor de scherprechter was alles al bepaald. Dat vond ik wel een mooi contrast.’

Schrijfster

Steffie van den

Oord aan het werk

met het dossier in

Regionaal Archief

Nijmegen

Foto: Bert Beelen

Boven:

Het valse zegel

op de met bloed

ondertekende

verklaring van

Behr

Foto: Tweeluik

Onder:

Het vonnis van

Anna Maria Vonk

Foto: Tweeluik

213P007-009.indd 8 28-01-14 10:45

kijk op oost nederlandkijk op oost nederland9

Hier gebeurde ’tSteffie troont me mee door de binnenstad langs allerlei historische plekken uit het boek. Zoals naar het prachtige historische gebouw De Waagh waarin nu een stadscafé is gevestigd, maar waarvoor destijds het schavot stond opgesteld. Aan de zijkant van De Waagh is nog steeds zichtbaar waar de draaikooi - een soort smalle hoge vogelkooi waarin overspelige vrouwen heel hard werden rondgedraaid om hun eigen as - aan de muur was bevestigd. Even verderop in de monumentale schepenhal in de Burchtstraat vond de rechtspraak plaats. Door grote openstaande vensters konden mensen naar binnen-kijken. ‘Het laatste raam was het schandraam om verdachten tentoon te stellen’, vertelt Steffie. ‘Dan sloten ze de straat af en werd iedereen verplicht er naar te kijken.’

Monumentje voor Anna MariaIn het Regionaal Archief liggen de stukken al klaar. Vier centimeter dik is het dossier. Er zit een met bloed ondertekende verklaring van Behr bij. Steffie ontdekte op een gegeven moment dat hiervoor een valse zegel was gebruikt. ‘Behr verklaart hierin: Ik ben je echte man en zal je nooit in de steek laten. Dat is natuurlijk al onzin. Maar de verzegeling met de afdruk van een Duits muntje geeft het document ‘t karakter van een stunt.’Het dossier bevat behalve vijftien liefdesbrieven met translaten ook de rechtbankverslagen met verhoren van de verdachten, getuigen en het verhoor onder tortuur. ‘Op de pijnbank houdt Anna Maria heel lang vol dat ze niet medeplichtig is aan de moord. Uiteindelijk geeft ze toe. Uiteindelijk geeft iedereen toe...’‘Ze was gewaarschuwd. Je man is vermoord, jij wordt ook verdacht, als ik jou was zou ik je biezen maar pakken. En dan zegt ze letterlijk: Ik ga niet weg, ik ben onschuldig. Al trekken ze mij met vier paarden uiteen. Toen ik dat las schoot ik vol. Het is zo indrukwekkend dat iemand 300 jaar geleden zo moedig was vanwege de liefde. En zij is toch geëindigd op het schavot. Daarom is het boek vooral een monu-mentje voor haar.’

Over haar volgende boek wil Steffie alvast een tipje van de sluier oplichten. ‘Jaaah’, lacht ze. ‘Ik ben weer in de archieven gedoken en heb het verhaal gevonden van een landloperliefde in 1804. Een jood met één oog en een gereformeerd meisje kunnen niet trouwen en zwerven samen door Nederland en dan gebeurt er iets wat hun leven op z’n kop zet. Maar dat ga ik nog niet verklappen.’

Vonk, een noodlottige liefde

Anna Maria Vonk, moeder van vier kinderen, staat op het schavot met haar minnaar de Duitse luitenant Behr. Ze zijn schuldig be-vonden aan de moord op haar man. Het is 1713. De Grote Markt van Nijmegen stroomt vol. Vermoordde haar minnaar de vader van haar kinderen? Was zij medeplichtig?

Driehonderd jaar later lezen de proces- stukken van de liefdesmoord als een smeuïg drama over verleiding en verraad. Met dwingende liefdesbrieven die dienden als bewijsstukken, met geruchtmakende getui-genissen, en een met bloed ondertekende verklaring waarmee de luitenant Anna Maria wilde verleiden met hem mee te gaan.

Steffie van den Oord vertelt in haar vijfde boek Vonk hoe dit noodlottige liefdesdrama kon gebeuren - ieder hoofdstuk is levensecht geschreven vanuit het perspectief van een andere personage. Ook krijgt de lezer een beeldende interpretatie van het leven in de stad Nijmegen in de 18e eeuw. Dit maakt dat Vonk - behalve dat het goede historische non-fictie is - ook tot een heel spannend boek dat je liefst in één adem wilt uitlezen.

Vonk, een noodlottige liefdeSteffie van den OordUitgeverij Atlas Contact, AmsterdamIsbn 9789045024790, €19,95

Details uit de

liefdesbrieven

Links foto:

Annaleen Louwes

213P007-009.indd 9 28-01-14 10:45

kijk op oost nederland kijk op oost nederland10

‘Net als in andere Vinex-locaties zat de GEM-constructie vast. We hielden elkaar als het ware in de houdgreep’, legt wethouder Margreet van Gastel van Arnhem uit. ‘Een flexibelere aanpak kan de bouw weer vlottrekken. Maar de ambities zijn ook bijgesteld. Het bouwtempo in Schuytgraaf is verlaagd tot gemiddeld tweehonderd woningen per jaar tot 2028. Maar meer mag ook’, zegt Van Gastel. GEM Schuytgraaf bestond naast Arnhem uit aandeelhouders Stork Pensioenfonds en AM Vastgoed. Die hebben zich in april 2012 uitgekocht. Hetzelfde gebeurde eind 2012 in Nijmegen. GEM Waalsprong werd ‘ontvlochten’ en de gemeente ging verder zonder ontwikkelaars Heijmans, AM en Bouwfonds en woning-corporaties Portaal en Talis. Tempo en ambities werden bijgesteld. De ontwikkeling op beide locaties zal langer duren dan oorspronkelijk gepland. Zowel in Schuytgraaf als Waalsprong ging het bouwtempo fors omlaag. En zo ontstond er ruimte voor tijdelijke invullingen. Kleinschalig, flexibel en organisch werd het credo.

Vrijer‘Vroeger was alles heel precies ingetekend. De vorm en grootte van de kavels waren nauwkeurig voorgeschreven, maar ook bijvoorbeeld de kleur van de baksteen. Nu is alles vrijer en zie je veel meer vlekken op de plankaarten’, laat Henk Berends zien. Hij is als gebieds-manager Waalsprong verbonden aan de gemeente

Voortgang Vinex-wijken: van grootschalig naar stukje bij beetjeJarenlang groeiden Arnhem en Nijmegen in hoog tempo naar elkaar toe. Bij beide steden ontstonden enorme Vinex-wijken: Schuytgraaf ten zuiden van Arnhem en Waalsprong ten noorden van Nijmegen. De ontwikkelingen werden grootschalig aangepakt door zogenaamde GEM’s (grondexploitatiemaatschappijen). Dat zijn samen-werkingsverbanden van gemeenten met grote vastgoedontwikkelaars. Dit systeem werkte prima totdat de crisis op de woningmarkt toesloeg. Toen viel de bouw stil en faillissementen dreigden voor de GEM’s. Arnhem en Nijmegen trokken hun conclusies: op deze schaal kunnen we niet doorgaan. Het moet kleiner. Dus ontbonden beide gemeenten hun GEM’s in 2012. Heeft het geholpen?

Tekst: Leendert Douma, Foto’s: Sjef Prins, Jorrit Knuvelder | APA Foto

Nijmegen. De basisopzet van de Vinex-wijk werd dit jaar flink aangepast. Het belangrijkste verschil is dat in de nieuwe ontwikkeling het ‘stadshart’ met de naam Citadel is komen te vervallen. Het was te duur, te groot opgezet en teveel concurrerend met de binnenstad van Nijmegen aan de andere kant van de Waal. Bovendien is alle kantoorruimte geschrapt. Het winkelcentrum van Waalsprong ontstaat nu meer organisch rondom het station in Lent.

In de Waalsprong stond de bouw gepland van 11.750 woningen. Daarvan zijn er tot de omslag iets meer dan 3500 gerealiseerd. Het tempo voor woningbouw wordt veel lager dan voorheen. Nijmegen wil boven de Waal iets meer dan 400 woningen per jaar laten bouwen. Dat was 1000 tot 1200 per jaar. ‘De oud-aandeelhouders hebben nog steeds het recht op de eerste optie, maar er

Bestemmingsplannen beklemmen

niet langer, gemeenten roepen

juist op tot creativiteit

213P010-013.indd 10 21-01-14 10:50


is nu ook ruimte voor kleinere ontwikkelaars en bouwbedrijven’, zo laat Henk Berends zien. ‘Daar-naast zetten we in op particuliere opdrachtgevers. Zelfbouw. Kopers kunnen een eigen kavel kiezen, en dat is niet alleen haalbaar met een hoog inkomen. Via de regeling IbbN, IkbouwbetaalbaarNijmegen, een soort starters-regeling, wordt dat voor iedereen mogelijk.’ En dat sluit weer goed aan op de plannen van een architectenbureau om via een computerprogramma de kopers hun eigen huis te laten (mee)ontwerpen.

AndersomDe gemeente heeft niet rücksichtslos gebroken met haar oude partners. In een persbericht sprak de Nijmeegse wethouder Jan van der Meer destijds van een ‘minnelijke ontvlechting’. De oude marktpartijen nemen de komende jaren nog 420 bouwkavels af, waardoor de bouw van twee wijkjes is gegarandeerd. En ze hebben een optie op nog eens 1200 kavels. Ze hebben zelfs het eerste recht om een grote supermarkt met woningen daarboven te bouwen. Maar dan moeten ze wel snel zijn.

Waalsprong groeit nu vanuit een paar organische kernen. En dat is precies andersom dan zoals het voorheen ging. De start van Waalsprong was juist het project Woonpark Oosterhout. Daar werd een complete wijk aangelegd het verst van het centrum vandaan. Het idee was heel planologisch: heel Waalsprong komt zoals getekend, dus begonnen ze aan het eind te bouwen en zou de wijk langzaam naar de stad toekomen.

RegieNijmegen kon leren van de buren in Arnhem, die de GEM meer dan een half jaar eerder ontvlochten. Want ook hier kreeg de gemeente ineens de volledige regie in handen. En dat heeft voor- en nadelen. ‘We hebben eerst een interne project-organisatie opgetuigd’, zegt Kirsten van Rijen, project-manager Schuytgraaf. ‘Dat was best lastig, want sommige expertise – zoals stedenbouwkundige en commerciële – hadden we zelf niet in huis. Dus die moesten we inhuren of inkopen.’ Vanaf de zomer van 2012 ging het nieuwe team van start.

Het grotere raamwerk (groen, infrastructuur,

Bijzondere gevels

in de Rolling

Stonesstraat in de

wijk Waalsprong

in Nijmegen

Zowel in

Schuytgraaf als

Waalsprong ging

het bouwtempo

fors omlaag

213P010-013.indd 11 21-01-14 10:50


3dPrintCompany is een high-end servicebedrijf met focusop co-creatie en concept-ontwikkelingen met behulp

van 3dprinttechnieken. De partner voor de maakindustrie,ontwerpbureaus, architecten en projectontwikkelaars.

Wij komen graag met u in contact!

3dPrintCompany BVGebouw B04 • Floris Hazemeijerstraat 400 • 7555 RJ Hengelo

T: +31(0)747600300 • E: [email protected]

• Prototypes

• Kleine seriematige producties

• Custom made

Natuurcontact verzorgtnatuurbelevingsactiviteiten voor scholen en kinderopvang, een personeelsuitje, kinderfeest of familiedag.

Buitengewoon vergaderen? Buiten vergaderen is bij ons heel gewoon!

Professionele vergaderfaciliteiten (met WIFI, airco, catering, gratis parkeren) op het natuurrijke erf vaneen oude IJsselhoeve.

Contactpersoon: Bertina HeijnensTel. 0570-560 446 / 06- 1080 7822Adres: Erveweg 11, 8196 KE WelsumInformatie: www.natuurcontact.nl | www.erveweg11.nl

Contactpersoon: Bertina Heijnens

Natuurcontact verzorgtnatuurbelevingsactiviteiten voor scholen en kinderopvang, een personeelsuitje, kinderfeest of familiedag.

Contactpersoon: Bertina HeijnensContactpersoon: Bertina Heijnens

Hollandse kwaliteit tegen Tsjechische prijzen

Weurden 40 7101 NK WinterswijkT. 06 53 97 15 63 E. [email protected] I. www.timeco.nl

213P010-013.indd 12 21-01-14 10:50


Vestingstad

Schuytgraaf in

Arnhem is

gebouwd naar

voorbeeld van

Naarden-Vesting

of Elburg

Bloesemgaerd in

het Betuwse

Schuytgraaf is

gebouwd als een

luxe dorp

In 2007, net voor

de crisis, werd in

Schuytgraaf de

zeven-miljoenste

woning in

Nederland

opgeleverd

watersystemen) bleef intact. Daarbinnen is een mozaïek aan woonwijkjes mogelijk. Kavelgroottes staan niet langer vast. En bestemmingsplannen worden, soms voor tijdelijk, losgelaten. Uitgangspunt in het nieuwe Plan van Aanpak is het concept ‘Schuytgraaf is altijd af’. Van Rijen: ‘Dus de prioriteit lag bij het snel realiseren van voorzieningen in de wijk. We zijn blij dat we de contracten voor het winkelcentrum rond hebben. En binnenkort gaat de eerste schop in de grond voor het nieuwe MFC, met onder andere scholen en kinder-opvang. Voor een nieuw woonzorgcomplex hebben we nog geen contracten, maar de huisartsen hebben inmiddels wel betere huisvesting: in het oude GEM-gebouw. Het infocentrum Schuytgraaf is nu in de wachtruimte, dus er is enorm veel aanloop.’ En ook de woningbouwers melden zich in Arnhem. In september sloot Van Wijnen Projectontwikkeling een contract voor 120 woningen, die worden gefaseerd en door de hele wijk gerealiseerd.

CreativiteitMaar ‘Schuytgraaf is altijd af’ heeft ook een andere component, legt Van Rijen uit. ‘We hebben het ontwikkeltempo verlaagd. De nieuwe fasering van Schuytgraaf is tot 2028. Tot die tijd moeten we iets doen met de ongebruikte gronden. Want veel kale velden met wat betonblokken of zandhopen, dat voelt niet als een woonwijk. Langdurige bouwhekken zijn ook niet toegestaan.’ Arnhem ging voor tijdelijke oplossingen inventariseren onder haar bevolking, en daar kwamen bruikbare ideeën uit. Van Rijen: ‘Twaalf daarvan gaan we toepassen op lege kavels. Dan moet je denken aan een maïsdool-hof, bijenkorven, speeltuinen en trapveldjes. Een buurtmoestuin hebben we onlangs geopend.’ De rest van de velden verpacht Arnhem aan boeren.

Stukje bij beetje komen de wijken er wel. En de bescheiden aanpak heeft bijzondere bijwerkingen. Het zijn niet langer de bestemmingsplannen die beklemmen. Er wordt veel meer mogelijk in de Vinex- wijken. De gemeenten roepen juist om creativiteit. Kort na de start van de nieuwe aanpak nodigde wethouder Van Gastel zoveel mogelijk ontwikkelaars uit, klein en groot. In de Arnhemse poptempel Luxor vroeg ze hen om ideeën. Waterwoningen, bijvoorbeeld, of collectieve maneges/woningen met paarden. Natuurlijk, er zijn rijtjeswoningen. Maar Schuytgraaf en Waalsprong gaan er in de toekomst vooral heel afwisselend uitzien.

213P010-013.indd 13 21-01-14 10:51


‘Het is een tandem die je aangaat’, vertelt Jacco Vonhof. ‘Ron gaat vooral over het bedrijfsmatige deel van de vereniging en als voorzitter ben je er meer voor de leden. We houden elkaar in balans en moeten het samen goed doen. En dat blijkt heel mooi te matchen, we hebben een hele leuke klik en zitten qua ideeën zowel regionaal als landelijk op één lijn.’ Ron van Gent beaamt dat. ‘We zijn allebei open en heel direct. Maar wat we beiden ook belangrijk vinden is humor: dat helpt om te kunnen relativeren en knelpunten te tackelen. Inhoudelijk zijn we het in het afgelopen jaar heel erg eens geraakt over wat goed is voor de vereniging en voor ondernemers in dit gebied.’

Jacco Vonhof: ‘We hebben allereerst geanalyseerd waarvoor we als vereniging nu eigenlijk staan en welke doelstellingen daarbij horen. Vragen die hier al een tijdje niet waren gesteld.’De corebusiness van VNO-NCW is lobby en het vertegen-woordigen van belangen van ondernemers in alle bestuurlijke geledingen die er zijn.Jacco: ‘We destilleren welke onderwerpen ondernemers belangrijk vinden. En onze rol is die thema’s bij ze op te halen en het geluid van ondernemers laten horen aan bestuurders en andere stakeholders: lokaal, provinciaal, landelijk en in Brussel.’ Ron van Gent: ‘De sociaal- economische ontwikkeling van een land of van een regio verdient goed functionerende ondernemingen. Want die zorgen voor toegevoegde waarde en werkgelegenheid. En mensen die werken zijn gelukkiger en hebben meer te besteden. Zo simpel zit de werkelijkheid

VNO-NCW MiddenZoeken naar verbinding Er waait een nieuwe wind bij werkgeversorganisatie VNO-NCW Midden. Sinds 1 maart 2013 staan directeur Ron van Gent en voorzitter Jacco Vonhof samen aan de frontlinie van VNO-NCW Midden. Jacco Vonhof, directeur van Novon Schoonmaak Zwolle, werd via het regiobestuur bestuurslid in het algemeen bestuur van VNO-NCW Midden totdat hij begin 2013 werd gevraagd om de positie van voorzitter te bekleden. Ron van Gent was hiervoor directeur MKB-Nederland Noord. Na bijna een jaar wordt het tijd voor een nader gesprek. Anita Meuleman vroeg de beide heren naar de wapenfeiten van het afgelopen jaar en naar hun blik op de toekomst van ondernemend Oost-Nederland.

Tekst: Anita Meuleman, Foto’s: Fred Roest

wat ons betreft in elkaar. En dus is het van belang dat die ondernemingen de volle ruimte krijgen. Vervolgens kijken we waar de imperfecties zitten. Waarom kunnen ondernemers niet de volle ruimte benutten, waar zit ‘m dat dan in.’ Dat heeft geresulteerd in de focus op vijf lobbythema’s.

De vijf voor de lobbyDe vijf lobbythema’s van VNO-NCW Midden zijn Infra-structuur en ruimtelijke ordening, Internationaliseren, Arbeidsmarkt en onderwijs, Financiering en Innovatie, economie en duurzaamheid.‘Het eerste thema Infrastructuur en ruimtelijke ordening strekt van Natura 2000 tot en met infrastructuur’, aldus Ron. Alles wat belemmerend is om goed te ondernemen pakken we aan.’Hij vervolgt, ‘In een krimpende thuismarkt en Europese markt moeten we het elders gaan verdienen: daar zijn we traditioneel goed in maar het kan nog wel een tandje hoger. We zien dat het in het belang van onze leden is om faciliteiten en ondersteuning te bieden bij export en inter-nationalisering.’‘Op het gebied van Arbeids-markt en onderwijs gebeurt heel veel: denk aan het sociaal akkoord, ontslag-recht, denk aan de tekorten in de techniek, aan de vermeende

213P014-018.indd 14 27-01-14 16:15


tekorten aan personeel die we zouden krijgen in de zorg, denk aan demografie; ontgroening, vergrijzing. Ondernemers vragen zich af of er straks nog goed gekwalificeerd en opgeleid personeel is en hoe ze oudere medewerkers gezond en vitaal houden. In Nederland regelen bedrijven de financiering vooral bancair. Wij vinden het voor de groei van Nederland van belang dat er meer alternatieven komen zoals informal investors of andere fondsen. Daarom zijn we heel blij met de beweging die verzekeraars en pensioenfondsen maken om met het Nationaal investeringsinstituut meer in Nederland te investeren. En met regionale varianten zoals de provincie Gelderland dat met Oost-NV een nieuw investeringsfonds faciliteert om het mkb verder te helpen. Dat zijn goede ontwikkelingen.Het lobbythema’s Innovatie, economie en duurzaam-heid hebben we min of meer gekoppeld omdat de hele uitdaging waar Nederland voor staat - energietransitie, af van de fossiele brandstoffen, energiebesparing, de bestaande huizenmarkten energiezuiniger maken, kansen voor de bouw - altijd in de innovatieve hoek zit. Je ziet dat het ondernemingen goed doet om die innovatieslag te maken.’

Small Business Act‘De condities om te ondernemen zijn nog niet optimaal: dat begint in Brussel,’ zegt Ron. ‘De Europese Small Business Act zegt dat je van elke maatregel het effect op het mkb bedrijfsleven moet bekijken. Maar wordt die wet ook goed toegepast ?’ Hij lacht, ‘Dat is een retorischevraag waarop het antwoord nee is. Je ziet dat het wel als uitgangspunt geformuleerd wordt, maar de invloed van die regels in de regio is onbekend.

Wij stellen de vraag: Wat betekent dit voor een bedrijf in de Achterhoek.

Het mkb is de ruggengraat van de economie, dat moet je niet klem zetten, dat moet je ruimte geven of fiscale mogelijkheden. Vaststellen wat de imperfecties zijn en wat onze ondernemers nodig hebben: daarvoor willen we knokken, zowel landelijk als in Brussel als in de regio.’

Samenwerken met MKB-NederlandJacco: ‘Onze ambitie is ook om als VNO-NCW intensief samen te werken met MKB-Nederland door de VNO-NCW regio’s te versterken met de zusterregio van MKB-Nederland zodat ze in de regio’s nog meer samen optrekken. Grote en middelgrote bedrijven kunnen niet zonder kleine bedrijven en hebben veel gezamenlijke belangen al blijft er een verschil van 10% tot 20% waarop we het soms niet eens zijn.’

‘De vraag: Zijn we effectief in de lobby, is grondig geanalyseerd’, vertelt Ron. ‘Op de 80% waarop we het met elkaar eens waren, verloren we toch heel vaak. Het bleek dat we uit elkaar gespeeld werden omdat we het zogenaamd niet eens waren. Een andere partij ziet haarfijn de achillespees. Dat wilden we niet meer laten gebeuren en zo is landelijk het samenwerkingsproces begonnen.’ ‘Maar het moeten wel twee merken blijven’, zegt Jacco. ‘De bedrijven variëren van detailhandel tot exporteren-de maakbedrijven: sommige onderwerpen liggen meer bij de een dan bij de ander maar zijn daarom niet minder belangrijk.’ Ron: ‘Denk aan deregulering, lastenverlichting, aanbestedingsbeleid. MKB-Nederland heeft daar haar speerpunten van gemaakt en daarin trek-ken we samen op.’ Jacco: ‘De trend is dat de invloed van Den Haag afneemt en die van Brussel toeneemt: het belang van de regio wordt dan alleen maar groter. We willen hierin in Oost en Midden graag voorop lopen. Zeker als je ziet wat er nog aan thematiek op ons afkomt: We zullen sociale akkoorden moeten sluiten in regio’s en de aanbestedingsovereenkomsten die we hebben gesloten met koepels van gemeenten moeten we effectueren.’

Voorzitter Jacco Vonhof (links) en directeur Ron van Gent

staan samen aan de frontlinie van VNO-NCW Midden

‘Zakendoen is niet meer

vanzelfsprekend’

213P014-018.indd 15 27-01-14 16:15

kijk op oost nederland

Meetbaar maken ‘Waar het kan willen we zo gegroepeerd mogelijk acteren’, zegt Ron. ‘De twee koepels met daarnaast dedicated branches: Bouwend Nederland, Metaalunie, Recron, LTO, FME. Dat doen we omdat we resultaten wilt boeken.’ ‘Als je elkaar vindt op onderwerpen kun je heel smart samen lobbyen en met elkaar afstemmen en niet altijd omdat je het helemaal met elkaar eens bent maar omdat je het voor het grootste gedeelte wel met elkaar eens bent’, vertelt Jacco. ‘Het is vaak stille diplomatie,’ zegt Ron. ‘We moeten dus open en trans-parant communiceren wat we hebben bereikt. Ondernemers willen toegevoegde waarde voor hun lidmaatschap en moeten voelen dat het resultaat boekt: hetzij door geld hetzij door bijvoorbeeld tijdswinst of minder ergernis.

In het verleden riepen we dat een bepaalde weg er moest komen, hoeveel geld daarvoor nodig was en bij wie we daarvoor moesten pleiten. En daar bleef het ook bij. We konden niet zeggen wat het uiteindelijk opleverde of kostte. Nu proberen we onze inspannin-gen meetbaar te maken. Wat is de toegevoegde waarde al dan niet in euro’s.

En vervolgens wordt het een rollend document. Hebben we straks de N35 gerealiseerd in Overijssel dan kun je dat afvinken en vervolgens aan de slag met de N50, de N340 en of de N348.’

‘Het werkt niet altijd even goed’, vertelt Jacco. ‘Kijk naar het sociaal akkoord. Met betrekking tot het ontslagrecht wilden we als ondernemers veel verder gaan maar hebben uiteindelijk een compromis moeten sluiten. We bespeuren hierover een negatieve grondtoon. En dat is lastig. We kunnen uitleggen dat de nieuwe ontslagwet macro een miljard euro lastenverlichting oplevert voor ondernemers. Maar de individuele ondernemer wil vooral de opbrengst voor zijn bedrijf weten. En dat hebben we niet goed uitgelegd, ook landelijk niet. We hadden duidelijker moeten communiceren dat dit winst was. Ik heb het dagelijks bestuur hierop aangesproken. En het leuke is dat voorzitter Bernard Wientjes naar de regio komt om uitleg te geven. Die snelweg van het lokale ondernemersterrein naar Den Haag gaat dus twee kanten op.’

Ontmoeten en de vereniging 3.0Naast inhoudelijke lobby verzorgt VNO-NCW ook goedbezochte ledenactiviteiten. ‘We organiseren een waaier van activiteiten,’ vertelt Ron. ‘Ondernemers willen tijd vrijmaken maar dan moet het wel iets opleveren. Ze willen beter worden of stappen zetten

in hun eigen bedrijfsvoering. En wat ook meespeelt is dat zakendoen niet meer

vanzelfsprekend is. Leden gebrui-ken de bijeenkomsten voor het

zoeken naar andere markten, naar openingen voor hun eigen kansen en vinden elkaar als nieuwe klanten of

coproducenten. Het is aan ons om ze daarin te faciliteren.

Daarbij maken we dankbaar gebruik van MKB-Nederland dat een lange traditie heeft op het

gebied van ondersteuning bij individuele bedrijfsvoering.

Die nieuwe vereniging bouwen we in nauwe samenwerking met al die

betrokken regionale bestuursleden die zich inzetten voor een economisch sterke

regio.’

In 2014 gaat VNO-NCW Midden verhuizen. ‘We streven naar een huis van verbinding’,

vertelt Jacco. ‘waar in elk geval MKB Nederland

‘De meeste ondernemers

zitten heel goed in de

wedstrijd’

16kijk op oost nederland

213P014-018.indd 16 27-01-14 16:16


participeert maar we liefst alle zusterpartijen samen-brengen zoals bijvoorbeeld Bouwend Nederland Oost en AWVN Oost.’ Ron: ‘We willen zelfs letterlijk op één vloer. In mijn tijd bij MKB-Nederland Noord hadden we zo’n vloer: dat is vitaal voor de ontmoeting en ook om verschillen op te lossen. Het versterken van de lobby betekent voor de toekomst duurzame en slimme allianties met alle aan de georganiseerde ondernemers-kant acterende partijen. Die moeten elkaar - hij knipt met zijn vingers - als vanzelf kunnen vinden, gegroe-peerd opereren, dingen afstemmen en organiseren.’ Jacco: ‘Dat we gaan we in 2014 realiseren: dat is al een vinkje voor dit jaar. En waar we de aankomende tijd voor staan is het zoeken naar verbinding. Of dat nu verbinden tussen de regio’s is of het verbinden van Den Haag met Brussel.’

Verdiencapaciteit‘Ik heb het gevoel dat de meeste ondernemers heel goed in de wedstrijd zitten’, gaat Jacco verder. ‘Het bedrijfs-leven zorgt voor het geld en de toegevoegde waarde en dat verdient vertrouwen aan de voorkant en controle achteraf. Maar, als we dan weer gaan ‘bouwen’, moeten we ook zorgen dat het toekomstbestendig is. Er zijn natuurlijk maakbedrijven die kansen voor export zien. Maar als bij mooie bouwbedrijven nog steeds geen steen op de volgende wordt gestapeld dan moeten we daar met elkaar aan werken. Echt economisch herstel betekent dat iedereen los van de crisis is.’

Ron: ‘Het is nog steeds een kwestie van meer vertrou-wen, minder regels en minder lasten: dat geeft ver-diencapaciteit. Dan kunnen ondernemers weer doen wat ze altijd al deden namelijk - in willekeurige volgorde - ondernemen, geld verdienen, banen creëren. En dat is’, vindt Ron, ‘de opgave voor de toekomst. Dus wordt het tijd om de koe maar eens bij de horens te vatten.’Waarvan akte.


213P014-018.indd 17 27-01-14 16:16

18

3050 mm

600 mm

213P014-018.indd 18 27-01-14 16:16

Oost-Nederlandin beeld


Vis + Voetbal = VriendschapNationaal elftal Tuvalu - op trainings-stage in Nederland - was tezamen met zijn voormalige bondscoach Foppe de Haan te gast op botter UK12 in de haven van Urk. Tuvalu, een onafhankelijke eilanden-groep in de Grote Oceaan, heeft slechts 12.000 inwoners en ambieert desondanks het lidmaatschap van wereldvoetbalbond FIFA. Geld is er niet: voetbalteams - ook de hoogste divisie - trainen op de landingsbaan of op het strand. Voor competitie-wedstrijden is één voetbalveld beschikbaar. Tuvalu en voormalig eiland Urk hebben de speerpunten vis, geloof en voetbal gemeen en overwegen een vriendschapsband.Foto: Freddy Schinkel

Groene Bedstee in herfsttooiDe Groene Bedstee - een van de mooiste en met zijn 400 meter ook langste berceaus van ons land - is te bewonderen op landgoed Mariëndaal in Oosterbeek. De loofgang van beuk dateert uit 1856 toen het park in Engelse landschapsstijl werd aangelegd en ziet er in ieder jaargetijde weer anders uit. Mariëndaal vormt samen met Boschveld en Lichtenbeek een aaneengesloten landgoedgebied op de heuvelachtige zuidrand van de Arnhemse stuwwal, een afwisselend landschap van akkers, grasland en bos.Foto: Laurence Delderfield

213P019-027.indd 19 27-01-14 16:17

21kijk op oost nederland20

UW ZWEMBAD OPTIMALER EXPLOITEREN?

Neem contact op met Jelle Rozema via 0522-474468 of mail naar [email protected]

Steengoed in maatwerk

www.bmnatuursteen.nl

Nijverheidsstraat 27 - Twello - tel: 0571-290972ma t/m vr: 7.30-16.00 uur - za: 8.00-12.00 uur

keukenbladenhaardplateauswastafelbladenvensterbanken

dorpels en neutenstoepplatenmuurafdekken

213P019-027.indd 20 27-01-14 16:17



Modern wildHet wildseizoen is nog lang niet afgelopen en waar kun je dan beter terecht dan op de Veluwe. Restaurant Het Jachthuis in Hoog Soeren is befaamd om zijn wildge-rechten. Gastheer Olaf van den Berg zorgt ervoor dat het de gasten aan niets ontbreekt. Chef-patron Peter Paul van den Breemen weet wildliefheb-bers te verrassen met zowel klassieke gerechten als met ‘modern wild.’ Tezamen met souschef Jelle Mier bereidt Van den Breemen mooie gerechten met hertenkalf, hazenbout, wildzwijn, rood-pootpatrijs, wilde kooieend en zelfs houtsnip.Foto: APA Foto / Sjef Prins

Uilen aaienOp basisschool de Wereldweide in Wezep gingen leerlingen van de midden- en bovenbouw via een coöperatieve werkvorm - een onderwijsmethode gebaseerd op samenwerking en het leren discussiëren - aan de slag met het thema roofvogels. Tevens kwam er een echte valkenier met zijn vogels op school om te laten zien wanneer een vogel klaar is om te vliegen, hoe ze deze kunnen opvangen en wanneer ze wel en niet een uil kunnen aaien. Ook mochten de kinderen zelf vogels voeren. Foto: Henri van der Beek

213P019-027.indd 21 27-01-14 16:17


Meer infoScan de QR-codeen bekijk alvastde demonstratie.

U bent van harte welkomin onze showroom.

365 dagen genieten van het buitenleven!

Ruitenbeek 8Adres

3881 LW Putten

+31 (0)341 - 35 60 04Telefoon

+31 (0)341 - 35 64 53Fax

www.dugreja.nlWebsite

www.terrasdak.comWebsite

Creëer extraruimte dooruw woonkamerte verlengen.

Elke veranda enzonwering wordtspeciaal voor u opmaat gemaakt.

Als u het goeden grondigwilt aanpakken.

• ONTWERP INFRASTRUCTUUR

• GRONDWERKEN

• RIOLERINGEN/PERSLEIDINGEN

• TERREINVERHARDINGEN

• SIER- EN STRAATWERKEN

• GROENVOORZIENINGEN

• BODEMSANERINGEN

• SLOOPWERKEN

Blauwhand 17245 PV Laren

Tel.: (0573) 258561Fax: (0573) [email protected]

BV

213P019-027.indd 22 27-01-14 16:17



Niet smartOp de Arnhemse Rijnkade was een auto te water geraakt, vermoedelijk nadat de bestuurster was vergeten de hand-rem te gebruiken. Bij het ongeval raakte niemand gewond. Jaarlijks raken er in Nederland circa 750 auto’s te water. Om hierop goed voorbereid te zijn geeft de reddingsbrigade in Arnhem gemiddeld één keer per maand de cursus ‘auto te water’. Middels simulatie wordt benaderd wat er gebeurt - en wat je vervolgens moet doen en laten - als je met je auto te water raakt.Foto: APA Foto / Sjef Prins

Doe-voer

De witte leeuwen in Ouwehands Dierenpark in Rhenen zijn door de Charlie-compagnie getrakteerd op een speelpaal. Aan de acht meter hoge speelpaal worden grote stukken vlees gehangen.Ouwehands Dierenpark doet er van alles aan om het natuurlijk gedrag van de dieren te bevorderen zodat ze het naar hun zin hebben. De hapklare brok maakt plaats voor voedsel waar dieren, net als in de natuur, nog iets mee of voor moeten doen. Geen fastfood maar ‘doe-voer’.Foto: APA Foto / Jorrit Knuvelder

213P019-027.indd 23 27-01-14 16:17


Harselaarseweg 60 3771 MB BarneveldT 0342 - 41 25 88

[email protected]

Goed en gedegen vakwerk in:

• Stralen• Glasparelen• Schooperen• Verfspuiten• Poedercoaten

C H I R O P R A C T I EA P E L D O O R N

M.R. Menken B.Sc., D.C., chiropractorA.O.J. Leijten B.Sc., D.C., chiropractor

Bij ons bent u aan het juiste adres voor het behandelen van o.a. • rugklachten• hoofdpijn/migraine• nekklachten• whiplash• artrose

Deventerstraat 77 • 7322 JL ApeldoornTel.: 050-3670503 • E-mail: [email protected]

de ZZp Adviseur / Van Summeren & Partners Graafseweg 37 6603 CA Wijchen tel. 06 53 644 790 e-mail [email protected]

sinds 1978

• De ZZp specialist voor Zuid-Oost Nederland

• Full-service administratieve en fiscale dienstverlening

• Zeer voordelige meerjarige arrangementen voor de ZZp er

• Bel of mail voor een gratis informatie gesprek

213P019-027.indd 24 27-01-14 16:17



Rondje kinderboerderijKinderboerderij Engbergen in Gendringen, ontworpen door architecten Theo Rooijakkers & PaddyTomesen, won de Architect Publieksprijs 2013. Het Natuur-Milieu-Educatie-centrum kreeg een groen dak, natuurlijke materialen en een ronde plattegrond waarin alle functies van de kinderboerderij zijn samengebracht onder één dak. Het ontwerp - met oog voor licht, lucht en uitzicht - voegt zich naar de omgeving. Het is een aangename plek voor ontmoetingen tussen mens en dier en om te leren en te genieten van de natuur.Foto: Laurence Delderfield

Kijken door een geel kaderDe Noordoostpolder krijgt een geel kader, een cadeautje van National Geographic dat een metershoog kader plaatste op alle negen Werelderfgoed locaties in Nederland ter ondersteuning van het belang van de sites, als schatkamer van de wereld.Het gele kader staat op Schok-land bij de Noordpunt langs de Oud-Emmeloorderweg. Tijdens de aftrap van de fotowedstrijd naar aanleiding van het 125-jarig jubileum van National Geo- graphic gingen betrokkenen en bewoners van Schokland - in geel gekleed en voorzien van gele paraplu’s - op de foto.Foto: Freddy Schinkel

213P019-027.indd 25 27-01-14 16:18


W

ER EL D ER FG O ED

• WO

RL

D H

ER I T A G E • P A T R I M O I NE

MO

ND

IAL

•

Ir. D.F. WoudagemaalWerelderfgoed sinds 1998

United NationsEducational, Scientific and

Cultural Organization Magistrale beleving van stoom, architectuur en water

O N T D E K D E K R A C H T VA N O N T D E K D E K R A C H T VA N

- Unesco Werelderfgoed- Spannende 3D-film- Educatieve activiteiten- Prachtige architectuur- Technisch hoogstandje

- Gezellige koffie- en theeschenkerij- Rolstoel- en rollator vriendelijk- Verkozen tot Leukste uitje van

Friesland 2013

Het Woudagemaal, uniek in de wereld

B E Z O E K H E T G R O O T S T E N O G W E R K E N D E S T O O M G E M A A L T E R W E R E L D

Voor openingstijden tijdens bijzondere- en feestdagen zie: www.woudagemaal.nl

Bezoekadres: Gemaalweg 1a, 8531 PS Lemmer

Openingstijden:dinsdag t/m zaterdag 10.00 - 17.00 uurzondag 13.00 - 17.00 uur

www.SHIPWOODSHOP.com

Ploegschaar 80 • 8256 SM Biddinghuizen • (0321) 326380

Betimmeringsmaterialen voor uw jacht

PERM TEEKKunststof teakdekken

prefab meubelen plaatmateriaal

lakhang- en sluitwerk

Fuego Kachels & Haarden

Meerdere brandende opstellingen

Ind.terrein VletgaarsmatenHandelsweg 17451 PJ HoltenT 0548 36 1282F 0548 36 1220I www.kachelhandelfuego.nlE info@kachelhandelfuego

Ervaar de warmte20 jaar ervaring in:l handel en installatie van sfeerkachels

l actief in reparatie en revisie van tandwielkasten en aandrijvingen en montage werkzaamheden

213P019-027.indd 26 27-01-14 16:18



Scheren als echte herenBij de scheerclinic Scheren als echte heren demonstreerde kapper Martin Leusink in Elburg als een echte barbier aan de aanwezigen hoe de perfecte scheerbeurt eruit ziet. Niet even snel met een wegwerpmesje over de stoppels en dan een plens water en aftershave maar scheren als beleving. Een inwijding in het genot van het scheren met uitleg over het gebruik van de scheerkwast en het klassieke open mes. De opbrengst van de avond kwam ten goede aan Dorcas.Foto: Henri van der Beek

Maker Faire Twente Twente haakte met de eerste Maker Faire aan bij de wereld-wijde beweging die het plezier in het maken wil uitdragen. Door de moderne maakindustrie kunnen regio’s onafhanke-lijker worden en liggen er veel kansen voor jongeren.De Hazemeijer Trofee, voor de meest eigenzinnige maker, ging naar Infento dat innovatie, verbeeldingskracht, spelple-zier en ondernemerschap overtuigend combineert. Hun product, een bouwset voor kinderen om bruikbare voertuigen te maken zoals skelters, driewielers en fietsen, is creatief, zit technisch goed in elkaar en stimuleert de verbeelding.Foto: Fred Roest, Tweeluik.com

213P019-027.indd 27 27-01-14 16:18


Het begrip ‘hidden champions’ is bedacht door de Duitser Hermann Simon. Enkele Nederlandse kampioenen komen naar voren in de documentaire Hidden Champions van internetjournalist Henk Jan Winkeldermaat naar een idee van innovatiepromotor Herman Poos van Syntens Innovatiecentrum. De documentaire laat zien hoe Nederlandse mkb’ers in een nichemarkt of met een nicheproduct een marktleiderspositie verwierven.‘Eén van de kenmerken van deze bedrijven is dat zij meer dan 70 procent van de omzet uit export halen’, vertelt Poos. ‘Hidden champions hebben belangrijke talenten en

Hidden champions: de parels van het mkbZe zwemmen tegen de stroom in, zijn succesvol over de grens en soms zelfs wereldmarktleider in hun sector. Ze zien wat mogelijk is, ook al worden hun ideeën door velen onmogelijk geacht. We hebben het over de talloze (kleine) ondernemingen die internationaal aan de weg timmeren en daarbij een belangrijke bijdrage leveren aan de Nederlandse economie: de hidden champions van het mkb.

Tekst: Anouk van Leussen | Huys van Schrift - Foto’s: Patrick van Gemert | Zutphens Persbureau

of specialistische kennis in huis en gaan met die kennis de diepte in. Ze zijn vooral bezig met het uitvoeren van een langetermijnstrategie in plaats van snel winst behalen. Daarnaast werken ze veelal voor grote merken en blijven daardoor zelf min of meer onzichtbaar. Bovendien zijn ze vaak te bescheiden om zichzelf een flinke schouderklop te geven. Die ondernemers een podium bieden, dat is wat ik met Hidden Champions wil bereiken.’

Dromen delenPoos is nauw betrokken bij de totstandkoming van de MKB Innovatie Top 100, een ranglijst van meest

Ruud Koornstra,

CEO van Tendris

(links) en

Herman Poos,

innovatiepromotor

bij Syntens

Innovatiecentrum

en organisator

van de MKB

Innovatie Top 100


213P028-032.indd 28 23-01-14 08:34


innovatieve bedrijven in Nederland. De internet- documentaire Hidden Champions is gemaakt naar aanleiding van deze ranglijst: afgelopen jaar stonden 25 kampioenen in de MKB Innovatie Top 100. Twaalf door Poos geselecteerde ondernemers zijn in de documentaire geportretteerd, waaronder Ruud Koornstra, CEO van het Amsterdamse bedrijf Tendris. Ruud Koornstra introduceerde in Nederland de led- verlichting, het elektrisch rijden en de groene energie (Oxxio). ‘Het leeuwendeel van alle innovaties komt uit het mkb. Echter, maar tien tot vijftien procent van de mkb’ers zijn koplopers, game hangers. Bedrijven waar je van alles van kunt vinden, maar die je in ieder geval niet kunt negeren. Ze hebben het lef om te dromen en om die dromen ook na te jagen en te realiseren. Dat is uniek, want in deze tijd is niets meer vanzelfsprekend. Veel mensen hebben angst voor de toekomst, en angst is een slechte raadgever. Maar nog sterker is de angst voor verandering. Gelukkig brengen de hidden champions, mkb’ers die inzien dat het nieuwe groeien ‘vernieuwen’ is, wel verandering.’ Volgens Koornstra is samenwerken hierin een essentieel begrip. ‘Hidden champions delen hun dromen, werken graag samen met andere bedrijven aan een betere, maakbare wereld. Ze willen niet in hun eentje ploeteren, maar samen succesvol zijn.’

Game changers met een missieKoornstra besluit: ‘Het zijn drie prachtige voorbeelden van hidden champions, game changers met een missie. En zoals ik al eerder zei, veranderingen kwamen altijd al van mensen met ideeën, mensen die durfden te dromen. Multinationals kunnen niet meer dromen, vernieuwing is bij hun compleet afgestompt. Die taak ligt nu bij het mkb, de hidden champions: wij maken het verschil. En slaan we onze handen daarbij ineen - met elkaar, met de overheid, wetenschap en met de grote bedrijven - dan wordt heel BV Nederland één groot innovatie lab vol implementatiekracht.’

Inspirerende hidden champion Machinefabriek BoessenkoolSamenwerken staat ook bij drie Oost-Nederlandse hidden champions hoog in het vaandel: Tri-O-Gen uit Goor, Noldus Information Technology uit Wageningen en Machinefabriek Boessenkool uit Almelo. Eelco Osse, directeur van Boessenkool, zet zich in voor samenwerking met collega’s en klanten om samen innovatieve producten en diensten te ontwikkelen, al dan niet in joint-venture- of partnership-verband. Het bedrijf is breed inzetbaar: van een borstimplan-taatmachine tot een prototype voor een mri-scanner

‘Klanten praten

rechtstreeks met

de mensen op de

werkvloer en zo

komen de meest

innovatieve

producten tot

stand’, aldus

Eelco Osse,

directeur van

Machinefabriek

Boessenkool in

Almelo

en een vliegwiel als opslag voor elektriciteit. Boessenkool leverde essentiële onderdelen voor de deeltjesversneller van CERN Institute for Nuclear Research. En kreeg opdracht om de enorme bronzen klok voor de Olympische Spelen te fabriceren. ‘Waarom? We zijn betrouwbaar in technische kwali-teiten en samenwerking, onderling en met externe relaties’, vertelt Osse. ‘We zijn nuchter en tegelijk inventief en innovatief. We zoeken telkens naar verbeteringen, het liefst met ‘simpele’ oplossingen. Maar ook onze open en transparante communicatie is heel belangrijk. Klanten lopen gerust in onze fabriek rond, zonder dat daar iemand van het management bij is. Ze praten met mensen op de werkvloer, discus-siëren over hoe het beter kan: zo komen de meest innovatieve technische producten tot stand.’

Inspirerende hidden champion Noldus Information TechnologyHet Wageningse bedrijf Noldus Information Technology is samen met een Franse concurrent wereldmarktleider als het gaat om softwareoplossingen voor gedragstesten bij larven van de zebravis. Sinds de start van het bedrijf wordt gericht op software voor gedragstesten bij knaagdieren: proefdieronderzoek voor de ontwikkeling van geneesmiddelen tegen onder meer angst-, eet- en bewegingsstoornissen. ‘Met onze nieuwe software-hard-ware oplossing DanioVision reageren wij op een trend in de wetenschap: het gebruik van vissenlarven’, vertelt directeur Lucas Noldus. ‘Er is een sterke roep om het aantal knaagdieren in dierexperimenteel onderzoek te verminderen. Larven van de zebravis zijn een uitstekend alternatief: ze zijn klein, gemakkelijk te houden, hygië- nisch en goedkoop. Door al deze factoren is het mogelijk om met vissenlarven onderzoek te doen dat praktisch en financieel gezien met knaagdieren niet mogelijk is.’


213P028-032.indd 29 23-01-14 08:34


Bespaarpot...

Meer printen, minder kosten

TAB Solution Center BeneluxTelefoon 053 478 55 [email protected]

Bespaar op afdrukken met TA Triumph-Adler copiers, printers, multifunctionals, faxen en toners

Offertes, mailings, brieven, facturen... ongemerkt wordt er heel wat geprint en gekopieerd binnen uw bedrijf. Heeft u er wel eens bij stil gestaan hoeveel dit u kost? TAB Solution Center Benelux levert apparaten die de hoogste kwaliteit bieden, maar ook nog eens stukken voor-deliger afdrukken. Met een apparaat van TAB Solution Center Benelux bespaart u zichtbaar.Maak een afspraak voor een kostenloze analyse en verbaas u over hoe u kwaliteit en service in huis haalt zonder daarvoor meer te betalen. TAB Solution Center Benelux - tevens voor onderhoud en service (ook voor andere merken).

Bel 053 478 55 51, of mail [email protected] • www.tabsolutioncenter.nl

TABSolutionCenterBenelux

TAB_A4_fc.indd 1 19-06-12 16:47213P028-032.indd 30 23-01-14 08:34


Ron aan de

Stegge, directeur

van Tri-O-Gen:

‘We zijn al tien

jaar bezig met het

produceren van

elektriciteit uit

restwarmte.’

‘We zijn veel dank verschuldigd aan het Erasmus Medisch Centrum, met wie we onze soft- en hardware-oplossing mede hebben ontwikkeld’, vertelt Noldus verder. ‘Zij waren onze launching customer en hebben onder meer meegedacht over functionaliteiten en het product uitgebreid getest. DanioVision - waarin een camera, lenzen, verlichting en de mogelijkheid voor het geven van een lichtstimulus verwerkt is - levert nu nog maar een klein deel van onze omzet, maar het is wel een bijzonder pareltje, dat sterk aan het groeien is. Door onze al aanwezige kennis en kunde van bewe-gingssoftware hebben we een vliegende start gemaakt. En ook het werkingsprincipe van de hardware is in ons ontwikkel lab uitgedacht. DanioVision is onder-tussen wereldwijd verkrijgbaar, bij verkoopkantoren in Nederland, de VS, Duitsland, Frankrijk, Spanje en China en via distributeurs in vijftien andere landen.’

Inspirerende hidden championTri-O-GenDe Universiteit van Lappeenranta (Finland), de Universiteit van Delft en het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratiorium (NLR): Tri-O-Gen is onder meer door samenwerking met deze partijen een zeer succesvol bedrijf. Het bedrijf is in 2001 opgericht door professor Jos van Buijtenen en is één van de slechts vijf bedrijven ter wereld die succesvol is op het gebied van Organic Rankine Cycle (ORC).

‘Van restwarmte, die onder meer voorkomt bij gas- en dieselmotoren, wordt elektriciteit geproduceerd, zonder dat daar extra (fossiele) brandstof voor nodig is’, vertelt directeur Ron aan de Stegge. ‘Met deze ontwikkeling zijn we nu al ongeveer tien jaar actief bezig, nadat Jos zich vijftien jaar geleden al realiseerde dat energie-efficiency steeds belangrijker zou worden. Tri-O-Gen heeft inmiddels veel bereikt, waaronder een groot aantal draaiuren en een uptime van 98 procent. Daarnaast behaalt onze uitvoering met afstand de

hoogste efficiency en hebben we wereldwijd al meer dan 30 exemplaren verkocht. Dat aantal referenties is in onze branche enorm. We zien ook grote mogelijkheden voor onze technologie, bieden klanten een interessante business case. Door van afval naar energie te gaan, worden niet alleen kosten bespaard maar wordt er ook duurzaam gewerkt. Vooral dat laatste wordt steeds belangrijker, want in meer en meer landen worden penalty’s opge-legd bij een bepaalde mate van CO2-uitstoot.’

DanioVision

ondersteunt het

gebruik van

vissenlarven voor

onderzoek: de

nieuwe trend in de

wetenschap’,

vertelt Lucas

Noldus, directeur

van Noldus

Information

Technology

Bespaarpot...







TAB_A4_fc.indd 1 19-06-12 16:47213P028-032.indd 31 23-01-14 08:34

32

Voor ko� e, lunch of dinerMet vrienden, familie of zakelijk

Ongedwongen, sfeervol en gastvrij

Dan bent u bij ons aan het juiste adres!Door de lage drempel en ongedwongen sfeer is het hiervoor jong en oud “natuurlijk” genieten. Samen met onsteam heten wij u van harte welkom in ons restaurant.

Kijk voor onze actuele lunch- en dinerkaartop onze website: www.bosrestaurant.nl

Joppelaan 100, 7215 AE Joppe. Tel. 0575-494206

HOKSBERG SYSTEEMPLAFONDSSpecialist in systeemwanden en -plafonds

Betaalbaar maatwerk, keurig en snel voor u verzorgd

Kolibri 2 • 3853 DV ErmeloTel.: (0341) 563116 • (06) 55131647E-mail: [email protected]: www.hoksbergsysteemplafonds.nl

� Voor al uw installatiewerk, verbouwingen en kunststof dakbedekkingen

� Voor een goed advies en een transparante offerte

� Servicegericht en kwalitatief vakkundig werk: 10 jaar garantie op kunststof dakbedekkingen en 3 jaar op installatiewerk

Middenlaan 20 – 3843 BC Harderwijk – Tel. (06) 51915174E-mail: [email protected] – Website: www.roselaardakbedekking.nl

Zonnehorst 7 – 7207 BT ZutphenTel.: 0575 44 29 52Fax: 0575 44 27 [email protected]

ramen – deuren – kozijnen – hefschuifpuien – draaikiepramen– bergkappen – tuinhuisjes – landhekken – verbouw –

nieuwbouw – alle andere voorkomende timmerwerkzaamheden

213P028-032.indd 32 23-01-14 08:35

wondere wereld van het web

web

33

Digital detox tegen nomophobia

Internet is geweldig, maar het heeft ook een schaduw-zijde. Het valt niet te ontkennen dat we met zijn allen erg vatbaar zijn voor de verleidingen van de digitale wereld en dan vooral voor de smartphone. Mensen geven toe dat ze gek worden van de constante stroom aan bliepjes en andere geluidjes die het apparaat produceert, maar dat ze tegelijkertijd ook niet de verleiding kunnen weerstaan om hun smartphone te bekijken.

Uit onderzoek blijkt dat de gemiddelde persoon zijn smartphone 150 keer per dag controleert. Ongeveer 58% van de smart-phone-gebruikers controleert zijn telefoon op zijn minst ieder uur en een groot aantal daarvan doet dat ook nog in bed of in de badkamer. Als we aan het eten zijn, bekijkt 30% de telefoon. Zelfs in het verkeer heeft 24% van de automobilisten meer oog voor zijn telefoon dan de tegenliggers. Ten slotte geeft 73% van de ondervraagden toe dat ze in paniek raken als ze hun telefoon zouden verliezen.Mensen die dit gedrag vertonen, leiden volgens experts aan iets wat nomophobia wordt genoemd - no mobile phone phobia. Ofwel, de intense angst om niet verbonden te zijn, omdat je smartphone niet binnen handbereik is. Psychologen zien dan ook een zorgwekkende ontwikkeling; een groeiende obsessie bij mensen die liever met hun smartphone in de weer zijn dan met mensen van vlees en bloed communiceren.

InternetverslavingDeze digitale verslaving, want daar kun je wel van spreken, eist steeds meer slachtoffers. Niet voor niets is een paar maanden geleden in de Amerikaanse staat Pennsylvania een psychiatrisch ziekenhuis begonnen met een dagbehandeling voor patiënten met een zware internetverslaving.Het gaat om een vrijwillig, tien dagen durend programma dat gebaseerd is op programma’s voor drugs- en alcohol- verslaving.De laatste tijd groeit steeds meer het besef dat we met zijn allen wel

erg in de ban zijn van onze smartphone en dat het wel wat minder kan. Zo riep Randi Zuckerberg, inderdaad de zus van en voor-malig hoofd marketing van Facebook, in het tijdschrift Wired op tot een zogeheten digital detox. ‘Mensen moeten beseffen dat wij bepalen hoe we met de smartphone omgaan en niet andersom.’

Een voorbeeld van die tegenbeweging is bijvoorbeeld de app Digital detox waarmee je jouw smartphone voor een bepaalde tijd kunt uitschakelen. Tijdens deze detox is alle functionaliteit van het toestel uitgeschakeld. Pas als de ingestelde tijdsduur van de detox is verstreken, werkt je toestel weer.

Ook cafés en restaurants nemen maatregelen om het gebruik van smartphones aan banden te leggen. Zo duiken er steeds vaker bordjes op die bezoekers vragen om geen telefoon te gebruiken.

MedemensIs dat allemaal nog niet afdoende, dan kun je ook nog op een detox-weekend. Op 2,5 uur rijden van San Francisco bevindt zich Camp Grounded, een zomerkamp waar volwassen die verslaafd zijn aan hun smartphone drie dagen kunnen doorbrengen, zonder telefoon, computer of tablet. Die moet je bij het inchecken verplicht inleveren. Onder het motto ‘disconnect to reconnect’ is het de bedoeling dat de deelnemers weer interesse gaan tonen in de medemens.Bij mijn voetbalelftal is een zomerkamp nog niet nodig, maar we passen wel de volgende regel toe: iedereen legt tijdens de nazit zijn telefoon midden op tafel en vervolgens mag het eerste uur niemand zijn telefoon gebruiken. Doe je dat wel, dan moet je een rondje geven aan het hele team. Dat werkt bijzonder goed kan ik je vertellen. En het is bovendien veel gezelliger.

Arjen de Jong


Het eerste uur mag niemand zijn telefoon gebruiken

213P033.indd 33 21-01-14 11:37


Architect Hendrik Petrus Berlage ontwierp het jachthuis, dat tussen 1916 en 1920 is gebouwd, in opdracht van Anton en Hélène Kröller-Müller. Het huis was bedoeld als buitenverblijf van het vermogende echtpaar, maar begin jaren dertig gingen ze er permanent wonen. Het jachthuis is inclusief het interieur en het meubilair,

Restauratie met chirurgische precisieDe laatste puntjes worden op de ‘i’ gezet, dan is het werk voltooid. Jachthuis Sint Hubertus op de Hoge Veluwe onderging afgelopen anderhalf jaar een ingrijpende restauratie. Met chirurgische precisie is het monument tot in de kleinste details in de oorspronkelijke staat hersteld. Restauratiearchitect Maarten Fritz liet zich daarbij niet alleen leiden door de ideeën van Berlage, maar vooral ook door de bedoelingen van Hélène Kröller-Müller, die als opdrachtgeefster nadrukkelijk haar stempel op het ontwerp drukte.

Tekst: Alice van Schuppen | APA Tekst, foto’s: Jorrit Knuvelder | APA Foto

als ‘gesamtkunstwerk’ tot in de kleinste details ontworpen. ‘Geld speelde daarbij geen rol’, weet restauratie-architect Maarten Fritz. ‘Het wekte dan ook mijn verbazing dat er hier en daar afgekeurde stenen en tegels zijn gebruikt.’Voor zijn restauratieplan dook Fritz uitvoerig in de

Berlage ontwierp

Jachthuis

Sint Hubertus, dat

tussen 1916 en

1920 is gebouwd,

als ‘gesamtkunst-

werk’ in opdracht

van het echtpaar

Kröller-Müller

213P034-037.indd 34 21-01-14 11:39


levensgeschiedenis van Hélène Kröller-Müller. Zo viel op dat het interieur van haar woning in Den Haag, waar het echtpaar sinds 1901 woonde, in een totaal andere stijl was uitgevoerd dan Jachthuis Sint Hubertus. Fritz wilde achterhalen welke omslag Hélène in haar visie heeft gemaakt en met welke bedoelingen ze het jachthuis realiseerde. ‘Zij was de bouwdirecteur en bepaalde dus uiteindelijk hoe het huis moest worden’, verantwoordt de architect zijn aandacht voor de opdrachtgeefster.

Emotie centraalHet was vooral kunstkenner Henk Bremmer, bij wie Hélène kunstlessen volgde, die haar opvattingen beïn- vloedde. Hij stelde de emotie, zowel van de kunstenaar als van de beschouwer, centraal. Bremmer adviseerde Hélène bij de opbouw van haar kunstcollectie en bepaalde ook de keuze voor Berlage als architect van het jachthuis. Maar Berlage ‘matchte’ als mens niet bepaald met zijn opdrachtgeefster. ‘Hélène zag de realisatie van het jachthuis als méér dan alleen haar eigen belang en wilde steeds over ‘de idee’ praten’, weet Fritz. ‘Maar Berlage wilde werken en kon slecht tegen spanningen en ruzies.’ Uiteindelijk leidde het tot een breuk tussen Berlage en Hélène, waarna architect Henry van der Velde het werk voltooide.

De visie van Hélène Kröller-Müller is volgens Fritz onder meer terug te vinden in de textuur van het materiaal dat in het jachthuis is gebruikt. ‘Zij wilde dat het materiaal een levendig en genuanceerd karakter behield’, stelt de architect. Dat is bereikt door kleine onderlinge verschillen in kleur en materiaal, soms ook door het bewust toepassen van afgekeurde stenen. Om dit effect te behouden, moest de restauratie deze schijnbare onvolkomenheden ongemoeid laten.

Chirurgische precisieEr is dan ook veel tijd gestoken in onderzoek en experi-menten met materialen. Vanaf 2009 werkt Architecten-bureau Fritz al aan het project, dat dit voorjaar moet worden opgeleverd en een totale investering van

12 miljoen euro vergt. Aannemer Nico de Bont, gespe-cialiseerd in behoud van cultureel erfgoed, heeft de klus gegund gekregen. ‘We werken hier met chirurgische precisie’, zegt projectleider Eddy de Veer. ‘Maar Berlage is wel onze vriend geworden. Hij heeft alles tot in detail vastgelegd en zeer nauwkeurig getekend.’ Dat geldt bijvoorbeeld voor het leiwerk van het dak, dat in de oorspronkelijke belijning is teruggebracht. Door de gedetailleerde tekeningen van Berlage kon al het daklood van te voren in de werkplaats worden gemaakt.

Om de nuance in het gevelbeeld in ere te houden, zijn de gevelstenen en het voegwerk uitvoerig onderzocht. Er zijn in totaal 70 voegmonsters genomen. Zes verschil-lende gevelstenen, met uiteenlopende kleuren en hardheden, zijn geselecteerd voor reproductie in de traditionele ringoven van Vogelensangh. ‘Samen geven ze weer het oorspronkelijke totaalbeeld’, aldus De Veer.

Ook in het tegelwerk van het interieur zitten veel op- zettelijke verschillen. ‘Dat maakt het lastig te reproduceren’, zegt de projectleider. ‘De bestaande situatie is nauwkeurig opgenomen en met dezelfde ziel en zaligheid die er destijds bij de bouw is ingelegd, hebben we de tegels terug geplaatst. Met precies dezelfde scheefstand.’ Zo zijn niet minder dan 26.000 graniver vloertegels opnieuw in een lijmbed gelegd, een waar monnikenwerk. De tegels van gesmolten en geperst glas worden in deze vorm niet meer gemaakt, maar Glasbewerkingsbedrijf Brabant heeft voor 400 beschadigde of ontbrekende tegels nieuwe exemplaren weten te reproduceren.

Niet alleen tegel- en metselwerk, ook voor het schilder-werk is de oorspronkelijke textuur bepalend. Restauratieschilder Leo Scholten, die onlangs een vakprijs won met deze restauratieklus, stond voor een complexe opgave. Naast het terugbrengen in de oor-

Foto links:

Oorspronkelijke

kleuren van het

interieur zijn weer

teruggebracht,

zoals ze destijds

voor het jachthuis

zijn bedacht door

kunstschilder

Bart van der Leck

Foto rechts:

Berlage werkte

zijn ontwerp tot in

alle details uit in

zeer nauwkeurige

tekeningen.

Hierdoor kon het

leiwerk van het

dak weer in de

oorspronkelijke

belijning worden

teruggebracht

213P034-037.indd 35 21-01-14 11:39


Intuïtie weetwáár die kansen liggen.

Verstand zegter moeten

groeikansenvoor mijn

bedrijf zijn.

Accountancy Belastingen Advies

Alleen verstand en intuïtie samen leiden tot groei. Dát is de manier waarop wij zaken aanpakken. Grant Thornton – gespecialiseerd in accountancy, belastingen en advies – weet waar groeikansen voor uw bedrijf liggen en ondersteunt u om deze te realiseren. Maak vrijblijvend een afspraak met een internationale organisatie die al 90 jaar actief is.

Grant Thornton [email protected]

053-4766177

www.gt.nl

213P034-037.indd 36 21-01-14 11:39


spronkelijke staat, had hij te maken met de gevolgen van een eerdere restauratie én moest hij rekening houden met moderne eisen. Oude alkyd verflagen zijn eerst verwijderd en stalen liggers in het plafond zijn voorzien van brandwerende verf. Daarna zijn de oorspronkelijke kleuren en structuur mét verfstrepen teruggebracht, zoals ze destijds voor het jachthuis zijn bedacht door kunstschilder Bart van der Leck.

Kurkdroog zeegrasWaar in 1920 het jachthuis voorzien was van de modernste technische snufjes, zijn ook nu bij de restauratie de modernste technieken toegepast. Belangrijke aanleiding voor de restauratie vormde de verouderde elektrische installaties, waardoor de brandveiligheid niet meer kon worden gewaarborgd. Jachthuis Sint Hubertus is een van de eerste woonhuizen in Nederland die voorzien werd van elektrische installaties. Naast elektrische verlichting functioneerde er een lift in het pand, was er een stofzuiginstallatie, telefoon, een ventilatiesysteem en verwarming. De ruimte tussen het plafond van de begane grond en de eerste verdiepingsvloer fungeerde als doorvoerruimte voor kabels en leidingen. Ingebed in kurkdroog zeegras, gebruikt als isolatiemateriaal, leverden de oude bedra-ding en koppelingen een uiterst brandgevaarlijke situatie op.Om de installaties te kunnen vervangen en te komen tot een goede compartimentering van het gebouw, zoals vereist in het bouwbesluit, stelde de restauratiearchitect voor om de gehele verdiepingsvloer te lichten. ‘Dat heeft de nodige overtuigingskracht gekost’, geeft Maarten Fritz toe. ‘Want de vloeren, grotendeels van

Het jachthuis is

voorzien van

moderne instal-

laties die aan het

oog van de

bezoeker

onttrokken blijven

parket, konden restauratietechnisch best in tact blijven.’ Toch bleek de ingreep een goede keuze. Zo is er nu een horizontaal leidingentracé aangelegd in de vloer en zijn alle moderne installaties goed weggewerkt. Lasdozen en koppelingen zijn grotendeels achter knie- schotten op de verdiepingsvloer geplaatst. ‘Er is geen enkele koppeling of verbinding in het systeem die niet eenvoudig te bereiken is’, stelt Fritz. Oorspronkelijke buisleidingen zijn aan de binnenzijde gecoat en leiden de nieuwe kabels, voorzien van een beschermende mantel, naar de verschillende ruimtes.

Grootste complimentVoor noodverlichting is een innovatief systeem bedacht. De traditionele verlichting die naar nooduitgangen verwijzen, zijn de architect een doorn in het oog. Het nieuwe systeem is verborgen in het interieur. ‘We hebben heel precies de regels nagezocht en onze oplossing getoetst’, zegt Fritz. ‘Maar we kunnen nu met led-verlichting onder de tapijten af, die pas aanflitst als dat nodig is.’ Daarnaast is een geavanceerd rook-meldingssysteem aangelegd, dat vrijwel onzichtbaar in de plafonds is weggewerkt.Zo blijft Jachthuis Sint Hubertus ook de komende jaren een plek waar bezoekers het ‘gesamtkunstwerk’ van Berlage kunnen aanschouwen en zich even in de leefwereld van het echtpaar Kröller-Müller kunnen wanen. Van de restauratie zal als het goed is niet veel meer te zien zijn. ‘Enerzijds vervelend dat je als architect niet je plasje kan achterlaten’, zegt Fritz. ‘Maar als ons wordt gevraagd wat we eigenlijk hebben gedaan, is dat het grootste compliment dat we kunnen krijgen.’

Niet minder dan

26.000 graniver

vloertegels zijn

met precies

dezelfde scheef-

stand in een

nieuw lijmbed

gelegd

213P034-037.indd 37 21-01-14 11:39


‘Ons zuiveringsrendement is al zeer hoog: gemiddeld 99,8%. Op dit moment hebben we twee nieuwe projecten onderhanden die opnieuw belangrijke stappen kunnen betekenen op weg naar een nóg grotere duurzaamheid’, vervolgt Hulshof. ‘Die zijn van zodanig innovatief niveau, dat we – als het allemaal lukt – op dit gebied leading zullen zijn in de wereld. Het betreft de vervaardiging van brandstof uit het slib en het ontkalken van het afvalwater.’

Hulshof verwacht dan ook dat collega-waterzuiveraars uit tal van landen te zijner tijd een bezoek zullen willen brengen zijn bedrijf. Dat is al eerder gebeurd toen innovaties bij IWE werden geïmplementeerd. VuilvrachtIndustriewater Eerbeek (IWE) verwerkt jaarlijks circa 4 miljoen m³ water en een vuilvracht die te vergelijken is met het afvalwater van een stad zo groot als Utrecht (400.000 VE’s). Dit afvalwater is afkomstig van de

Afvalwater als grondstof‘We kijken voortdurend hoe we de processen energiezuiniger kunnen maken. We hebben al veel bereikt. De verbeteringen die we alleen al het afgelopen decennium hebben doorgevoerd, hebben tot een structurele vermindering van de milieubelasting geleid. En tegelijk zijn onze operationele kosten verlaagd. Daarmee is aangetoond dat duurzaamheid hand in hand kan gaan met economie. Belangrijke kostenbesparingen zijn bereikt door het opwaarderen van reststoffen en het toepassen van innovaties’, vertelt ing. Walter Hulshof, directeur van Industriewater Eerbeek. ‘Wij zien afvalwater dan ook al lang niet meer als afval, maar als grondstof.’

Tekst: Karel Koolhoven

papierfabrieken DS Smith Paper, Papierfabriek Colden-hove bv en Mayr-Melnhof Eerbeek bv. Deze drie papier-fabrieken zijn tevens de aandeelhouders van IWE.

Het afvalwater komt van de papierfabrieken via een riolenstelsel binnen bij IWE. Dit water bevat zowel vaste als opgeloste stoffen. De vaste stoffen (voor-namelijk vezels, krijt en klei) worden van het water met opgeloste stoffen (hoofd-zakelijk organisch materiaal) gescheiden door bezinking. Hiervoor worden verscheidene open en gesloten tanks gebruikt op het terrein van IWE. Hulshof: ‘In feite onderscheiden onze waterzuiverings-installaties zich nauwelijks van die men her en der elders in het land kan zien staan.‘

Drie stappenIn drie biologische stappen worden de opgeloste stoffen uit het afvalwater gezuiverd. Tijdens de eerste stap wordt circa 70% van het opgeloste organische materiaal

Een afgedekte

voorbezinktank

213P038-041.indd 38 21-01-14 11:42


door micro-organismen omgezet in biogas. Dit gebeurt onder anaerobe (zuurstofloze) omstandigheden.Vervolgens worden in de tweede, aerobe (zuurstofrijke), fase resten (circa 10%) van gemakkelijk te verwijderen organisch materiaal uit het water gezuiverd. Daarmee wordt ook grotendeels de stank weggenomen. De meest moeilijk te verwijderen organische vervuiling wordt tijdens de derde stap aangepakt. Dit proces vindt plaats met behulp van zogenaamd aerobe actief slib. Aan het eind van deze derde stap is het water schoon. Alleen moeten nog water en bacteriën worden gescheiden. Het water wordt vervolgens geloosd op de IJssel. De bacteriën worden opnieuw ingezet aan het begin van de derde processtap om het vuil uit het water te verwijderen.

BiogasHet biogas dat vrijkomt bij de anaerobe zuivering wordt met een wasvloeistof gereinigd van zwavelhoudende stoffen. In een biologische reactor wordt de vervuilde wasvloeistof geregenereerd door zwavel af te scheiden, waarna de wasvloeistof opnieuw dienst kan doen. Dus ook hier streeft IWE naar hergebruik. Het biogas wordt met gasmotoren en generatoren omgezet in elektriciteit.Het bezonken vaste materiaal wordt samen met het overschot aan bacteriemassa (die voortdurend aangroeit tijdens de derde zuiveringsstap) ontdaan van water en afgevoerd naar een verwerkingsinstallatie.

Brandstof en krijtDe innovatieve technieken die IWE op dit moment ontwikkeld, hebben - zoals gezegd - tot doel de vervaar-diging van brandstof uit het slib, dat na de zuivering

overblijft, en het ontkalken van het afvalwater. Ing. Hulshof: ‘Het slib wordt nu nog in Duiven bij een afval- centrale verbrand. De bedoeling is van dit slib brandstof te maken dat kan worden gebruikt in kolen-centrales. Eventueel zouden er ook pellets van kunnen worden gemaakt die verstookt kunnen worden in kachels in particuliere huishoudens. Alleen kost het maken van pellets wel weer energie. Een andere toe-passing van de brandstof zou kunnen zijn de beton-industrie. Het is onze bedoeling de vervaardiging van de brandstof hier zelf ter hand te nemen. Daarbij willen we een deel van het gedroogde materiaal

gebruiken om al het andere slib te drogen. Ook willen we toepassingen voor de as zoeken, want dat bevat een hoog gehalte aan krijt.’Volgens Walter Hulshof is het echter lastig dit alles te realiseren: ‘Er moet geld worden aangetrokken voor iets dat nog niet eerder is gedaan. Er zit een bepaalde onzekerheid in, want een dergelijk project kan op kleine technische problemen vastlopen. Maar ik heb er vertrouwen in dat het gaat lukken. In april aan- staande komt de vereiste installatie, maar het zal naar verwachting nog tot eind volgend jaar duren om het proces volledig in de greep te krijgen.’

Kalkrijk‘Het tweede grote, nieuwe project dat we onderhanden hebben, is het terug leveren van het gereinigde water aan de papierfabrieken’, legt Hulshof uit. ‘Dat klinkt eenvoudiger dan het is, want daar zitten nogal wat haken en ogen aan. Het afvalwater dat wij verwerken, is zeer kalkrijk. Het heeft een hardheid van 50 en hoger. Zoveel kalk is een groot probleem. Alleen al het overpompen is ondoenlijk omdat de kalk onmiddellijk neerslaat en de installaties beschadigt. We moeten het dus ontharden. Bovendien is te kalkrijk water onbruikbaar

Ing. Walter

Hulshof: ‘Een van

de nieuwe

projecten is het

terug leveren van

het gereinigde

water aan de

papierfabrieken.

Als dat lukt, is de

keten sluitend’

Een open bassin

waarin bacteriën

hun werk doen.

Het water is

voortdurend in

beweging doordat

er lucht in wordt

gepompt

213P038-041.indd 39 21-01-14 11:42


De gestaalde perfectieALTEZ GROUP

Hofman Constructies B.V. | Vroomshoop (NL) | +31 (0) 546 - 644 [email protected] | www.hofmanconstructies.nl

Vertrouwd met elke opdracht

Sterk in samenwerking

Effectieve engineering

Optimaal productieproces

Staalconstructies

Trappen, hekwerken & bordessen

Woningbouw

Utiliteitsbouw

Adv HC_Kijk op het noorden_198 x 63 mm liggend.indd 1 6/11/2013 10:01:46

De deskundigheid van een middelgroot administratiekantoor, maar de flexibiliteit, tarieven en persoonlijke aandacht van een kleine organisatie.FREAN Administratieve Dienstverlening biedt de startende en groeiende ondernemer in het midden- en kleinbedrijf al ruim tien jaar het beste van deze twee werelden.

• Ondersteuning op administratief, financieel en fiscaal gebied • Advies op maat• Vast tarief per salarisstrook, geen opstartfee • Telefonisch advies is bij het tarief inbegrepen• Geïntegreerde aanpak

FREAN biedt u een full-service ondersteuning bij al uw administratieve diensten. Kijk op www.frean.net voor meer informatie!

Bezoekadres: Berenklauw 1, 6665 HV Driel Telefoon: 06-55167956 E-mail: [email protected] Website: www.frean.net

Gedreven in Water

www.wttwente.nl – [email protected]

Op basis van airless spuittechniek uw bedrijfspand weer als nieuw

l Goede en gelijkmatige dekking

l Kwalitatief hoogwaardig afwerkingsniveau

l Milieubewust

l Goedkoper dan de reguliere schilder

l Meer laagdikte in één keer

Paint Spray Solutions bvNajaarsweg 23-B

7532 SK ENSCHEDE

www.paintspraysolutons.nl tel.: 085 - 40 13 777

Het nieuwe schilderen

213P038-041.indd 40 21-01-14 11:42


voor de papierfabrieken. Het probleem is echter dat de traditionele methoden van ontharden zo kostbaar zijn dat dit niet loont.’

IWE ontwikkelt in samenwerking met verscheidene kennisinstituten, waaronder universiteiten, en met subsidie van de regio een techniek waardoor het veel goedkoper kan. Op deze techniek is patent aangevraagd. Dan kan het water worden hergebruikt en kunnen de papierfabrieken enorm besparen op het grondwater dat ze nu moeten oppompen. Dezer dagen start Industriewater Eerbeek met de engineering van dit project, dat als het slaagt, wereld-wijd grote belangstelling zal genieten. Want als het lukt, het gereinigde water te hergebruiken in de papier-fabrieken, dan zou, voor wat betreft deze belangrijke grondstof, de keten sluitend zijn.

Gulden middenwegIng. Walter Hulshof: ‘De stand der techniek is zo dat je in feite het afvalwater voor 100% zou kunnen zuiveren. Maar zou ik de technieken toepassen om ook het laatste beetje nog te zuiveren, dan is er zoveel elektriciteit nodig dat je niet meer van duurzaam kunt spreken.Als je echt duurzaam wilt zijn, moet je ook naar de econo-mische kant kijken. Alle aspecten moeten kloppen. Je moet de gulden middenweg bewandelen.

Het complex van

Industriewater

Eerbeek

‘Als je echt duurzaam wilt zijn,

moet je ook naar de economische

kant kijken’

De kunst is technieken te zoeken of te ontwikkelen die economisch haalbaar zijn. Dan krijg je ook alle betrokkenen mee.’

Veel water De papierindustrie vestigde zich van oudsher graag op de Veluwe, omdat daar veel beken stromen die het noodzakelijke water konden leveren. Tegenwoordig gebruikt men geen beekwater meer, maar grondwater.Papier maken vereist veel water. Het eigenlijke papier maken begint met een waterige massa van 1% pulp en 99% water. In de papiermachine wordt de pulpmassa vervolgens ontwaterd en gedroogd tot het papier is. Overigens klinken deze cijfers dramatischer dan ze in de praktijk zijn, want gedurende het productieproces wordt veel water hergebruikt, zodat per saldo minder water echt verloren gaat dan hiervoor beschreven.

Er is vijf kuub water nodig voor een ton gewoon papier. Maar voor een ton bankpapier is dat maar liefst 60 kuub water. Voor golfkarton is de waterkwaliteit minder kritisch, maar voor karton voor voedingsmiddelen weer wel, want dat mag uiteraard geen nare geurtjes aan het voedsel afgeven.De benodigde hoeveelheid water verschilt dus per soort papier of karton.

Een andere belangrijke grondstof is oud papier, aangevuld met een beperkte hoeveelheid verse hout-vezels. Jaarlijks gebruiken de drie Eerbeekse fabrieken gezamenlijk meer dan 400.000 ton oud papier. Daarmee recyclet de papierindustrie dus haar eigen grondstoffen en wordt een belangrijke bijdrage geleverd aan de oplossing van het afvalprobleem.

In het

laboratorium

worden analyses

gemaakt ter

ondersteuning

van de proces-

beheersing

213P038-041.indd 41 21-01-14 11:42

Kies de stoel die bij je past

De Academy’s zijn een initiatief waarbij kennis wordt gedeeld door professionals uit de praktijk. Ga naar regioacademy.nl om je aan te melden.

Online Marketing krijgt drie zusjes:

succesvol ondernemen, managementtrends en pensioenen

De Academy’s zijn een initiatief waarbij kennis wordt gedeeld door professionals uit de praktijk.

Kennispartners praten ondernemers en managers bij in workshops, terwijl er ook ieder jaar

een groot dagcongres wordt georganiseerd. Bedrijven kunnen een seat afnemen waarbij ze

recht hebben op een plek bij alle sessies. De seathouder mag dan zelf beslissen wie er plaatsneemt.

Snel, makkelijk en goedkoop

kennis opdoen

15 workshops | 1 congres

Natuurlijk gaat ook Academy Oost

zelf door met workshops en een congres

over internetmarketing.

Extra dit jaar is de serie masterclasses

onder leiding van Steven van Belleghem.

Hiervoor zijn maar 20 plaatsen beschikbaar.

Neem snel plaats!



¤ 595,-per jaar


Regio Academy Managementtrends

Met 3 managementboeken uitgevers is een prachtig

programma samengesteld. Over nieuwe inzichten op

het gebied van management, leiderschap, marketing

en ondernemerschap.

Geen tijd om te lezen? Management auteurs praten je snel bij!


¤ 695,-per jaar


We zijn op dit moment druk bezig met

het oprichten van een Pensioen Academy.

In tegenstelling tot de andere Academy's is dit een

landelijk initiatief. Werkgevers, maar ook sociale

partners zullen in tien workshops en een congres

worden bijgepraat over een van de meest

besproken thema’s in Nederland.

Pensioen Academy.

¤ 695,-per jaar


Regio Academy Succesvol Ondernemen

De naam zegt het al: workshops en een congres

gericht op ondernemerschap. Hierbij komen thema’s

als vitale organisaties, financiën, juridische zaken

en ICT en processen aan de orde.


¤ 695,-per jaar

ACAO OM000?_Spread_KOON_450x297_DEF.indd 1 06-01-14 15:39213P042-044.indd 42 21-01-14 11:50

Kies de stoel die bij je past

De Academy’s zijn een initiatief waarbij kennis wordt gedeeld door professionals uit de praktijk. Ga naar regioacademy.nl om je aan te melden.

Online Marketing krijgt drie zusjes:

succesvol ondernemen, managementtrends en pensioenen

De Academy’s zijn een initiatief waarbij kennis wordt gedeeld door professionals uit de praktijk.

Kennispartners praten ondernemers en managers bij in workshops, terwijl er ook ieder jaar

een groot dagcongres wordt georganiseerd. Bedrijven kunnen een seat afnemen waarbij ze

recht hebben op een plek bij alle sessies. De seathouder mag dan zelf beslissen wie er plaatsneemt.

Snel, makkelijk en goedkoop

kennis opdoen


Natuurlijk gaat ook Academy Oost


over internetmarketing.

Extra dit jaar is de serie masterclasses

onder leiding van Steven van Belleghem.


Neem snel plaats!



¤ 595,-per jaar


Regio Academy Managementtrends


programma samengesteld. Over nieuwe inzichten op

het gebied van management, leiderschap, marketing

en ondernemerschap.

Geen tijd om te lezen? Management auteurs praten je snel bij!


¤ 695,-per jaar


We zijn op dit moment druk bezig met

het oprichten van een Pensioen Academy.

In tegenstelling tot de andere Academy's is dit een

landelijk initiatief. Werkgevers, maar ook sociale

partners zullen in tien workshops en een congres

worden bijgepraat over een van de meest

besproken thema’s in Nederland.

Pensioen Academy.

¤ 695,-per jaar


Regio Academy Succesvol Ondernemen


gericht op ondernemerschap. Hierbij komen thema’s

als vitale organisaties, financiën, juridische zaken

en ICT en processen aan de orde.


¤ 695,-per jaar

ACAO OM000?_Spread_KOON_450x297_DEF.indd 1 06-01-14 15:39213P042-044.indd 43 21-01-14 11:50

44

www.stijkelcampers.nl - Noorderbreedte 10, 3845 MB Harderwijk - Telefoon 0341 - 413215

ELi® Buizen&Staal

Meer informatie? Bel met onze afdeling verkoop via +31 (0)88 - 70 60 000 of [email protected]. Eli Buizen & Staal. Anholtseweg 12, 7091 HA Dinxperlo.

Snelle levering tegen fabrieksprijzen? Bel Eli!

Eli-kwart pag staand.indd 1 11-09-13 15:05

MKB ondernemers: Verzendt u regelmatig pakketten?

o.a. TNT Express, DHL, GLS, UPS, PostNL

Automatisch printen van etiketten

Tijdwinst, minder fouten, minder stress

Interessant vanaf 10 zendingen per dag

“Eindelijk weer op tijd thuis”

Yvonneadministratief medewerkster groothandel

[email protected] | 038 - 20001 54

Koppelt uw bedrijfssoftware aan uw pakketdienst,

Kijk snel op www.besparenoptransport.nl en vraag een vrijblijvende demonstratie aan.

Ontdek de voordelen van Conneo Shipping:

213P042-044.indd 44 21-01-14 11:50

in/uit de media

leerstoel werd mogelijk gemaakt door het Trimbos Instituut. Positieve psychologie is een redelijk nieuwe stroming in de psychologie waarin positieve ervaringen en eigenschappen van mensen bestu-deerd worden. Bijzonder hoogleraar positieve psychologie Walburg stelt dat de productiviteit van bedrijven met 30% omhoog kan als er op school en werk meer aandacht is voor het ontwikkelen van het mentale vermogen. Scholen zouden meer nadruk moeten leggen op ontwikkeling van betrokkenheid, veer-kracht, samenwerken en leervaardighe-den. Op het werk kan men ziekteverzuim en burn-out tegengaan door meer aandacht te schenken aan passie en persoonlijke ontwikkeling van de werkne-mer. Daarmee schieten de prestaties uiteindelijk omhoog. De Twentsche Courant Tubantia

Experts: ontslagrecht wordt niet soepelerVolgens arbeidsrechtexperts is het nieuwe ontslagrecht helemaal niet soepeler dan het huidige systeem. De positie van de werknemer wordt met de nieuwe wet juist verstevigd.

Politici van de coalitiepartijen noemen veranderingen in het ontslagrecht, zoals afgesproken in het Sociaal Akkoord, steevast een ‘versoepeling’. De plannen moeten een einde maken aan de hoge ontslagbescherming in Nederland in vergelijking met andere Europese landen. Maar arbeidsrechtexperts vinden dat het kabinet het niet gemakkelijker maakt om mensen te ontslaan, schrijft Het Financieele Dagblad eind november. Werkgevers moeten hun werknemers nog steeds een verbetertraject aanbieden voordat ze tot ontslag mogen overgaan. Daarnaast kunnen werknemers over anderhalf jaar, als de wetgeving ingaat, in hoger beroep en in cassatie gaan tegen hun ontslag. Dat recht hebben zij nu niet. Tegelijkertijd krijgen werknemers een bedenktijd van twee weken na hun ontslag. Door die twee maatregelen

Klein bedrijf krijgt geen krediet

Minister Henk Kamp van Economische Zaken bracht in de Tweede Kamer naar voren dat vooral de kredietverlening aan kleine bedrijven in Nederland hapert.Bij kleine bedrijven wordt 52 procent van de aanvragen van een lening bij de bank geweigerd. Bij middelgrote bedrijven (50-250 werknemers) ligt dat op 28 procent terwijl slechts 6 procent van de aanvragen van grote bedrijven wordt geweigerd. Uit informatie van De Nederlandsche Bank bleek dat banken steeds minder krediet verstrekken aan bedrijven. In september hadden de banken 6 miljard euro minder aan leningen uitstaan dan de maand ervoor. In totaal ging het eind september om 345 miljard aan leningen. De Volkskrant

Run op mkb-krediet

Er ontstond meteen een run op het nieuwe mkb-krediet van microkrediet-organisatie Qredits: na een week waren er al 125 aanvragen binnen. Ondernemers uit het midden- en klein-bedrijf die vergeefs aanklopten bij banken en kredietinstellingen kunnen bij Qredits een krediet aanvragen tot 150.000 euro. Tot nog toe was de limiet 50.000 euro. Een aanvraag voor een mkb-krediet wordt niet zonder meer toegekend. De adviseurs van Qredits bekijken niet alleen de standaardgegevens die de banken hanteren maar bespreken tijdens een persoonlijk bezoek het ondernemers-plan en bekijken de persoonlijke en financiële situatie van de ondernemer. ’ De Gelderlander

Positieve professor

Sinds half december bekleedt professor Jan Walburg aan de Universiteit Twente (UT) de eerste leerstoel in Nederland op het gebied van positieve psychologie. De

kunnen ze langer dwarsliggen en meer eisen stellen aan hun voormalige baas.Ontslagprocedures kunnen zo jaren gaan duren, terwijl het beëindigen van een arbeidscontract nu bij de kantonrechter in twee maanden is geregeld.

Een andere beperking is dat werkgevers niet meer mogen kiezen waar ze het ontslag regelen. Bij reorganisaties moeten ze naar het UWV stappen, als iemand niet goed functioneert, moeten ze naar de kantonrechter stappen.Via de rechter is ontslag duurder, en vooral voor kleine bedrijven kan het een groot nadeel zijn dat zij alleen op die manier van een slecht presterende werknemer kunnen afkomen.De maximering van de gouden handdruk, die nog maar 75.000 euro mag zijn, zal volgens de experts weinig verschil maken. De ontslagvergoeding weerhoudt bedrijven er nu ook zelden van om mensen te ontslaan. Elsevier en Het Financieele Dagblad

Duits spreken levert jaarlijks miljarden op

In Venlo besloot het Valuascollege tot het opzetten van een tweetalige afdeling Duits. De opleiding hoorde vanuit het bedrijfsleven signalen dat vacatures op mbo- en hbo-niveau moeilijk te vervullen waren omdat de kennis van het Duits onder Nederlanders slecht is. Uit cijfers van het Duitsland Instituut blijkt dat sinds 1995 het aantal leerlingen in het voort-gezet onderwijs dat het vak Duits volgt met een derde is gedaald. Op de Venlose opleiding besloot men om de tweetalige afdeling Duits in te voeren waarbij de leerlingen internationaal erkende certifi-caten van het Goethe Instituut kunnen behalen. Ook zijn er uitwisselingen met Duitse scholen en lopen leerlingen stage bij Duitse bedrijven. Overigens zijn er veel feiten die het belang van een betere beheersing van de Duitse taal in het Nederlandse bedrijfs-leven onderschrijven. Zo is in Europa niet Engels maar Duits de meest


213P045-048.indd 45 27-01-14 16:19

46

Whole in one ...

www.thermoware.com

De EPS Moulding machines van Thermoware vormen de absolute wereldtop voor de vervaardiging van cups en vele andere soorten disposable producten [dishes, boxes, etc.].

Van prijsopgave, aflevering en instructie tot en met [periodiek] onderhoud kunt u terecht op één en hetzelfde adres. Alles in één dus, zelfs tot en met alle contacten: [email protected].

Technical�Service

Grovako�Nijmegen�v.o.f.�is�een�klein�teken-�en�adviesbureau,werkzaam�in�de�omgeving�van�Nijmegen.Onze�werkzaamheden�hebben�betrekking�opwerktuigbouwkundige�zaken,�van�tekenwerk�(2D�en�3D)tot�complete�werkvoorbereiding�en�projectbegeleiding.

Onze�diensten�bestaan��onder�andere�uit:Werktuigbouwkundig�tekenwerk�in�zowel AutoCAD�(2D)als�Inventor�(3D):

* Tekenen�vanaf�aangeleverd�model�of�schets;*�Ontwerpen�/�construeren�op�aanwijzingen�van�de�klant;*�Constructiedossiers�samenstellen;*�Vectoriseren�van�tekeningen�(PDF/TIFF�naar�DWG);*�Digitaliseren�fysieke�(tekeningen)archieven.

Technische�ondersteuning,�ook�mogelijk�op�locatie:

*�Werkvoorbereiding;* Technische�inkoop;*�Onderhoudsprojecten;*�Beheer�van�tekeningen�database.

E-mail:��[email protected]:�www.grovako.nl

Is�uw�interesse�gewekt�na�het�lezen�van�bovenstaande?Dan�nodigen�wij�u�uit�contact�met�ons�op�te�nemen.Of�kijkt�u�gerust�eens�voor�meer�informatie�op�onzevernieuwde�website.

Tel.:�06-48�71�3007Fax:�024-343�00�34

GrovakoNIJMEGEN vof

H:\diversen\Grovako\Advertenties\Advertentie_A6.cdrmaandag11februari201312:50:33

Kleurprofiel:AlgemeenCMYK-printerprofielSamengesteldStandaardscherm

keukenssanitairdoe-het-zelf

Het grootste bouwen woonwarenhuis van Noord- en Oost-Nederland

tuinbelevingwonenbouwmaterialen

boer-staphorst.nl

BezoekadresAchthoevenweg 2StaphorstTel.: 0522 - 466 [email protected]

Openingstijdenma, di, wo 09.00 - 18.00 uurdo, vr 09.00 - 21.00 uurza 09.00 - 17.00 uurBPG ma-vr vanaf 07.00 uur geopend

18.ooom2!

VERNIEUWEND

Advies in: woningbouw, utiliteitsbouw, renovatie en restauratie. Rapportages van: draagkracht, scheurvorming en bouwfouten. ’t Goor 47 7071 PC Ulft T. (0315) 695650 E. [email protected]

www.CABteBoekhorst.nl

Project in uitvoering: Rabelink Logistics


213P045-048.indd 46 27-01-14 16:19

in/uit de media

46

gesproken taal - voor 100 miljoen mensen is Duits de moedertaal (tegen 19 miljoen mensen die Nederlands als moedertaal hebben). Tevens is Duitsland de belangrijkste handelspartner van Nederland en is deze handelsstroom tussen Nederland en Duitsland de op vier na grootste in de wereld. Een woordvoerder van de Duits Nederlandse Handelskamer vertelt dat Nederland jaarlijks miljarden misloopt omdat we onvoldoende Duits spreken. ‘Het gaat daarbij niet alleen om mbo-beroepen in bijvoorbeeld het midden- en kleinbedrijf maar ook om hbo-ers in technische beroepen en op sales-afdelingen. […] Kennis van de cultuur en taalgevoel zijn daarom enorm belangrijk.’ De Gelderlander

Vrije advocaatkeuze bij rechtsbijstand- verzekeringHet is verzekerden onder een rechts-bijstandverzekering altijd toegestaan zelf een advocaat te kiezen. Dat is zelfs het geval in zaken waarin bijstand van een advocaat niet wettelijk verplicht is, zoals zaken op het gebied van arbeidsrecht of huurrecht die bij de kantonrechter worden gevoerd. De rechtsbijstandverzekeraar kan niet bepalen dat een medewerker van de rechtsbijstandverzekeraar de rechtszaak voert. Dit volgt uit een belangrijk arrest dat het Hof van Justitie van de Europese Unie op 7 november 2013 heeft gewezen.In de Nederlandse praktijk laten de meeste rechtsbijstandverzekeraars rechtszaken door eigen medewerkers voeren, die doorgaans geen advocaat zijn. Slechts bij uitzondering - namelijk wanneer sprake is van een belangen-conflict - heeft de verzekerde conform de polisvoorwaarden het recht zelf een advocaat te kiezen. Volgens het Hof van Justitie is deze praktijk in strijd met het Europese recht, vooral met richtlijn 87/334/EEG van de Raad van 22 juni 1987 tot coördinatie van de wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen

betreffende de rechtsbijstandverzekering.Dit arrest, dat het gevolg is van een rechtsstrijd tussen een verzekerde en een bekende Nederlandse rechtsbijstandver-zekeraar, heeft naar verwachting grote gevolgen voor de praktijk. Zo zullen rechtsbijstandverzekeraars hun polis-voorwaarden en hun werkwijze moeten aanpassen. Daarnaast wordt verwacht dat rechtsbijstandverzekeraars de premies zullen verhogen en met nieuwe polisvoorwaarden de kosten in de hand proberen te houden, zoals met kosten-maxima en dergelijke.Voor consumenten en ondernemers met een rechtsbijstandverzekering is het van belang te weten dat er een keuze is om de rechtszaak te laten voeren door een advocaat van eigen keuze, ook als het gaat om een procedure waar inschakeling van een advocaat niet verplicht is. Te denken valt aan rechtszaken op het gebied van arbeidsrecht, huurrecht, maar ook bestuursrecht en letselschade.Als men een advocaat wil inschakelen maar de rechtsbijstandverzekeraar stemt daar niet mee in, verdient het aanbeveling een beroep te doen op het arrest van het Hof van Justitie. Komt men er dan nog niet uit met de rechtsbijstandverzekeraar, dan kan men een klacht indienen bij de directie of het Kifid. JPR Advocaten

Banenpool in de wegenbouw

Via de stichting Infra-Werkt leren twintig werklozen en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, bijvoorbeeld door onvoldoende opleiding, het vak van wegenbouwer in regio Oost-Nederland. Infra-Werkt is opgericht door het bedrijfs-leven en gemeenten om te voldoen aan de eisen die gemeenten stellen bij het aanbesteden van projecten. De deel-nemende gemeenten dragen kandidaten aan die na een korte opleiding met behoud van uitkering voor maximaal twee jaar in dienst komen van de stichting en worden uitgezonden naar bedrijven in de regio. Die bepalen een volwaardig loon

volgens de bouw-cao. Het is de bedoe-ling dat de banenpoolers aan de slag blijven in de wegenbouw. Directeur Sander Gerdes: ‘We willen voorkomen dat we een tekort aan geschoold personeel hebben als de economie aantrekt. En de vergrijzing en ontgroening komen er aan. Dat betekent dat de sector Bouw en Infra de komende jaren vijftigduizend nieuwe mensen nodig heeft. De Volkskrant

Kapitaalinjectie

Bouwman Industrial Supplier Group in Almelo krijgt een kapitaalinjectie van investeerder MKB-fonds om nieuwe groeikansen te verwezenlijken. Bouman is producent van complexe machine-systemen en productieonderdelen voor grote concerns in de maakindustrie en levert aan vliegtuig-, semiconductor- , farmaceutische- en voedingsmiddelen-industrie. Marktlink Fusies en Overnames begeleidde Bouman bij het zoeken naar een investeerder. Een investerings- memorandum leverde 25 kandidaat-investeerders op. Waarna werd gekeken welke investeerder het beste bij Bouman paste. Metaalnieuws.nl

IkStartSmart

Met het project IkStartSmart Overijssel hebben tussen 2010 en 2013 ruim 800 nieuwe ondernemers een start gemaakt. Gedeputeerde Theo Rietkerk was blij met dit behaalde resultaat. De Twentsche Courant Tubantia

MKB steun

Overheden kunnen private investors over de streep trekken als ze zelf vaker belastinggeld in het bedrijfsleven stop-pen. Brussel maakt het landen gemakke-lijker om aan bedrijven steun te verlenen. De Volkskrant


213P045-048.indd 47 27-01-14 16:19

48

Hét ne twerkevenement van N oord en Oos t N eder land

Openingstijden14.00 - 21.00 uur

Evenementen

HALHARDENBERG

GORINCHEM VENRAY Ons evenement. UW MOMENT.

25, 26, 27 maart 2014

@Business_EHMeer informatie?I www.evenementenhal.nlE [email protected] +31 (0)523 - 28 98 98 +31 (0)523 - 28 98 98

Zijn uw doelstellingen voor 2014:

- Netwerk uitbreiden

- Naamsbekendheid creëren

- Nieuw product/dienst introduceren

- Relatiebeheer

Schrijf u dan in als deelnemer van Business Inspiratiedagen!

Uw bedrijf jonger dan 3 jaar? Vraag naar onze starterstarieven.Deelnemen al vanaf € 450,-.

Deelnemen al

vanaf € 1025,-

25, 26, 27 maart 2014

Graag een bezoek brengen?Registreer u via www.evenementenhal.nl/business-hbmet onderstaand registratienummer en ontvangeen gratis entreebewijs.

Evenementen

HALHARDENBERG

GORINCHEM VENRAY

Meer informatie?I www.evenementenhal.nlE [email protected] +31 (0)523 - 28 98 98

CODE: 6140000107

213P045-048.indd 48 27-01-14 16:19

van denken naar doenvdnd


U beleeft vast wel eens het ‘net op tijd’ gevoel. Op het nippertje de offerte aanbieden. Onder druk bepaalde deadlines halen en het gevoel hebben te moeten ‘rennen’ om aan alle afspraken te voldoen. Soms levert u zelfs net te laat iets af. Bijzonder eigenlijk, want u lummelt niet. U rent van de ene taak naar de ander en probeert alle bordjes te laten draaien, zodat er geen een op de grond valt. Aan het eind van de dag komt u toch nog een dagdeel te kort en de wel bereikte resultaten blijven voor verbetering vatbaar.

Achter de feiten aanlopen blijft een vermoeiende bezigheid en toch is dat precies wat veel ondernemers ongemerkt doen. Dit is geen schande, maar eerder onnodig en biedt te weinig kans op succes. Het idee dat juist de krachtige innovaties voor grote doorbraken zorgen wordt in de praktijk bewaarheid. Maar als we ons allemaal richten op onze eigen krachtige innovatie met onbegrensde mogelijkheden is de kans groot dat er veel kleine verbeteringen onbenut blijven.Om ‘step by step’ te werken aan verbetering moet u als eind- verantwoordelijke oog hebben voor het bescheiden idee van de kleine vernieuwing. Dit werd weer eens duidelijk bij een opdrachtgever van mij. De bakens moesten daar worden verzet. De bedrijfsresultaten bleven achter bij de taakstellingen en de interne druk op het management nam toe. Dit leidde vooral tot harder werken van alle medewerkers en het zoeken naar die ene doorslag-gevende verandering om de bedrijfsresultaten weer goed te maken. Onder deze druk ontstonden prachtige vergezichten met vernieuwingen die over enkele jaren mogelijk tot top- resultaten zouden leiden. Iedereen tevreden want welke manager wil zich nu niet verbinden aan hét moment waarop de toekomst wordt gecreëerd. Gelukkig was niet iedereen tevreden. Een van de aanwezigen, een ervaren operationele doener en ‘groot denker in het klein’, stelde dat zijn onderneming vooral uitblonk in het niet afmaken van eerder ingezette veranderingen en vroeg zich af wat daarvan het effect was op de bedrijfsresultaten. Zijn voorbeelden gaven gelijk het antwoord. Er viel een stilte. Maar toen stond de leider op.

Hang scheve schilderijen rechtMet een paar passen stond hij bij de wand en hing scheef hangende schilderijen recht met de woorden ‘Als wij niet in staat zijn op details te letten, wat is dan de waarde van ons innovatieve bedrijfsmodel? Als wij onze acties niet afmaken, welk voorbeeld geven wij dan aan onze medewerkers?’In het volgende uur kwamen drie kleine verbeteringsvoorstellen op tafel, die nog diezelfde middag zijn uitgevoerd op diverse

plaatsen in het bedrijf. Het positieve effect op het bedrijfsresultaat bleek groter te zijn dan de beste rekenaars voor ogen hadden gehouden. Later zijn nog vele kleine vernieuwingen op elkaar gestapeld en er worden nu grenzen gesteld aan experimentele innovaties.De medewerkers wachten niet meer af tot zij een oordeel kunnen vellen over weer een nieuw idee. Zij dragen bij aan kleine veranderingen met een groot gezamenlijke effect. Het is een sport geworden om het bedrijf vlammend effectief te laten zijn en dat proef je als je daar als bezoeker binnenkomt.

Uw mentale model staat voor prestatiesAls je denkt dat een bepaalde barrière niet te doorbreken is, dan zal dat ook heel moeilijk zijn. De schaatser die voor het eerst de tien kilometer binnen de twaalf minuten aflegt, heeft dit al tientallen malen eerder beleefd. Zo zorgt ook je mentale model voor prestaties. Binnen enkele maanden kunt je het oude model vervangen door nieuwe inzichten en daarmee nieuwe prestaties mogelijk maken. Dit proces van ervaringsleren door dialoog, nieuwe kennis en vergroting van het zelfbewustzijn verloopt ‘step by step’, maar zal onherroepelijk leiden tot veel energie om ‘ruim op tijd’ bedrijfsresultaten te realiseren.Vraag jezelf op een regenachtige zondagmiddag eens af hoelang je nog van afspraak naar afspraak wilt ‘rennen’. Bereik je daarmee je levensdoel? Denk je ‘step by step’ of ga je voor die ene krachtige innovatie met hoog experimenteel gehalte?

Er is weinig ruimte om missers te maken. Juist daarom doen we de aanbeveling om nieuwe stuurmanskunst binnen je bedrijf te richten op ‘hoog presterend’ en dit te bereiken met de onder-steuning van iemand die je vertrouwt.Informatie over toepassingen in dit artikel is kosteloos; de bewustwording over het effect van je mentale model op het bedrijfsresultaat is al in gang gezet.

Ing. Harry J. [email protected]

Eenheid van succes en continue verbetering

Met een paar passen stond hij

bij de wand en hing scheef

hangende schilderijen recht

49

213P049.indd 49 21-01-14 12:05

50 kijk op oost nederland

&veronderneming en verzekering


Bedrijfsregeling Brandregres 2014

Al sinds jaar en dag is het gebruikelijk dat brand- verzekeraars beperkt gebruik maken van hun wettelijk recht van verhaal van uitgekeerde schades op een brandverzekering op een, onzorgvuldig handelende, aansprakelijke derde.De eerste regeling hieromtrent kwam tot stand in 1954. In 1984 werd deze regeling het Bindend Besluit Regres (BBR) 1984. Deze regeling maakte het mogelijk om voor schaden vanaf vijfduizend gulden tot een bedrag van een miljoen gulden beperkt regres te nemen op een zakelijke aansprakelijke derde. De gedachte achter de het maximale bedrag was dat het indertijd al mogelijk en gebruikelijk was dat bedrijven een aansprakelijkheids-verzekering afsloten met een verzekerd bedrag van een miljoen gulden.

In 2000 wordt de Bedrijfsregeling Brandregres 2000 (BBr 2000) door het Verbond van Verzekeraars geactualiseerd. Een aantal zaken wordt nader uitgelegd en omschreven zoals de uitsluiting van regresrecht op lessees en de opname van eurobedragen. Eind 2012 wordt door het Verbond van Verzekeraars besloten om de BBr 2000 voor particulieren te handhaven, behoudens schaden veroorzaakt door opzet of een misdrijf, maar voor de zakelijke markt af te schaffen. Naast particulieren mag er ook geen regres genomen worden op niet-particuliere huurders, pachters, lessees, bruikleners en bewaarnemers van de beschadigde zaak.Om een idee te krijgen waarover we praten, een aantal cijfers:2011: 91 schades, jaartotaal € 345.000.0002012: 120 schades, jaartotaal € 365.000.0002013 tot en met het 2e kwartaal: 35 schades, jaartotaal tot en met 2e kwartaal € 161.500.000

Schade vanaf 2014De nieuwe Bedrijfsregeling Brandregres 2014 (BBr2014) geldt voor schaden ontstaan na 31 december 2013 en voor de verzekeringen genoemd in de definitie brandverzekering zoals:- brandverzekering- inbraakverzekering- diefstalverzekering- stormschadeverzekering- waterleiding schadeverzekering- verzekering tegen schade door luchtverkeer- koelhuisschadeverzekering- brandverzekering uitgebreid met dekking tegen andere

gevaren dan brand- bedrijfsschadeverzekering - andere indirecte schade voortvloeiend uit bovengenoemde

gevaren

Veel van de uitgekeerde schaden op deze verzekeringen zullen echter nooit te verhalen zijn omdat er geen onzorgvuldig handelen aan ten grondslag ligt, bijvoorbeeld stormschades. In de praktijk zal verzekeraar alleen kunnen verhalen ingeval van brand- en ontploffingsschade, schroei-, zeng- en smeltschade, rook- en roetschade en waterschade.

Totale schade verhalenTot en met 31 december 2013 was het voor verzekeraars dus niet mogelijk om meer dan € 500.000 per schade, veroorzaakt door een onzorgvuldige handelende aansprakelijke derde, te verhalen.Vanaf 1 januari 2014 is het wel mogelijk de totale schade te verhalen en dient (de vaststelling van) het verzekerd bedrag van de aansprakelijkheidsverzekering extra aandacht te krijgen. In het verleden hoefde immers alleen rekening gehouden te worden met het beperkte verhaal van maximaal € 500.000. Nu kan de situatie ontstaan dat de regresnemende verzekeraar een schade gaat verhalen die het verzekerd bedrag van de aansprakelijkheidsverzekering te boven gaat. Hierdoor is het mogelijk dat de aansprakelijke derde aangesproken gaat worden voor het meerdere boven het verzekerd bedrag. Het hoeft geen nadere uitleg dat deze handelswijze een flinke impact op de financiële positie van de ondernemer kan hebben. Brandschade in het eigen bedrijfspand kan bijvoorbeeld leiden tot een naburige brand (welke bedrijven zijn gevestigd in de belendende percelen?). En werkzaamheden bij derden kunnen leiden tot brand in de panden van de desbetreffende opdrachtgever.

Hoewel verzekeraars afzien van regres op de particulier kan er wel een verhaal situatie ontstaan. Bijvoorbeeld bij het verhaal van een glasverzekeraar, dat is immers geen brandverzekering! Mocht er sprake zijn van onzorgvuldig handelen van de particulier, dan is deze aan te spreken voor de volledige uitgekeerde glasschade.

Resumerend: wij adviseren u het verzekerd bedrag van uw aansprakelijkheidsverzekering te controleren en daarbij rekening te houden met uw hoedanigheid respectievelijk uw werkzaam-heden en de ligging van uw bedrijf. De huidige tendens in de markt is een minimaal verzekerd bedrag van € 2.500.000 maar uiteraard is dit een kwestie van individuele invulling.

Bron: Verbond van Verzekeraars, Bureau D & O.

Angela BruntinkRegistermakelaar in AssurantiënH. Jansen Assurantie Groep,Winterswijk

213P050.indd 50 21-01-14 12:06

onderneming en fiscus


&fisFiscale aandachtspunten 2014

Elk jaar op Prinsjesdag maakt de regering haar fiscale plannen voor het nieuwe jaar bekend. In 2013 was dat niet anders. Hoewel? In oktober heeft het kabinet met een aantal oppositiepartijen zogenaamde Begrotingsafspraken gemaakt, die het - zoals ze het zelf geformuleerd hebben - mogelijk maken de gezamenlijke ambities te realiseren voor economische groei en werkgelegenheid, solide overheidsfinanciën en een evenwichtige inkomensverdeling. Deze afspraken hebben uiteraard ook gevolgen op fiscaal terrein. In deze aflevering een aantal van deze fiscale aandachts-punten voor 2014 en voor de jaren daarna. Hierbij wordt opgemerkt dat ten tijde van het inleveren van de kopij, nog niet alle bijbehorende wetsvoorstellen door het parlement waren aangenomen, zodat de uiteindelijke uitkomst van deze plannen anders kan zijn.

Voorgesteld is om voor het jaar 2014 het aanmerkelijk belang tarief van box 2 incidenteel te verlagen van 25% naar 22%. Dit betekent dat voor dividenduitkeringen en verkoopopbrengsten van aanmerkelijk belang aandelen in 2014 een belasting- besparing behaald kan worden van 3%. Toch leuk meegenomen.Van een aanmerkelijk belang is sprake wanneer een aandeel-houder al dan niet samen met zijn fiscaal partner een belang van 5% of meer heeft in een BV (of NV). Het kabinet denkt met deze maatregel directeurengrootaandeelhouders (dga’s) aan te sporen om dividend uit te keren of de aandelen te verkopen en hoopt zo meer geld in de staatskas te krijgen. Op zich een aantrekkelijke maatregel, maar het is nog de vraag of men vanwege dit lagere tarief zijn aandelen gaat verkopen of een dividenduitkering gaat doen. Zo zal bij dividenduitkeringen beoordeeld moeten worden of de bv het geld wel kan missen. Denk hierbij ook aan de zogenaamde uitkering toets.

Gebruikelijk loon dgaVerder is voorgesteld om met ingang van 2015 de regeling voor het gebruikelijk loon van een dga aan te passen. Het gebruikelijk loon is het loon dat een dga volgens de fiscus minimaal moet genieten (in 2013: € 43.000). Het gebruikelijk loon voor een dga mag volgens de huidige wetgeving nog tot 30% afwijken van (m.a.w. lager zijn dan) het ‘marktloon’ voor een dergelijke functie. In welke mate dit percentage wordt aangepast is nog niet bekend. Wel bekend is, dat deze maatregel 150 miljoen euro moet opleveren.

GoudenhanddrukstamrechtEen wijziging die al wel in 2014 geldt, is de versoepeling van afkoop van goudenhanddrukstamrechten. Wanneer werknemers het stamrecht in 2014 ineens laten uitkeren dan wordt

er geen revisierente berekend en geldt er een korting van 20%. Met andere woorden: 20% van het stamrecht kan zonder heffing van inkomstenbelasting worden ontvangen. De overige 80% is uiteraard wel gewoon (progressief) belast. Voor deze tijdelijke maatregel - die alleen geldt voor het jaar 2014 - moest de ontslagvergoeding vóór 15 november 2013 zijn overgemaakt. Eventueel kon met de middelingsregeling het progressieve tarief van maximaal 52% nog wat worden gematigd. Met deze maatregel denkt Den Haag ruim een miljard euro op te halen. Het maakt overigens niet uit of het stamrecht is ondergebracht bij een verzekeringsmaatschappij, een bank (banksparen) of de eigen bv. De bestaande stamrechtvrijstelling voor goudenhanddrukken zijn overigens per 1 januari 2014 afgeschaft. Dit betekent dat dergelijke ontslagvergoedingen direct in het jaar van ontvangst volledig (progressief) belast zijn.

Vrijstelling schenkbelastingEen maatregel die al veel aandacht heeft gekregen is de extra verhoogde vrijstelling van € 100.000, die tot en met 31 december 2014 voor de schenkbelasting geldt voor schenkingen in verband met de eigen woning. Deze vrijstelling geldt alleen als het ontvangen geld wordt gebruikt voor aanschaf, verbouwing, onderhoud of verbetering van de eigen woning van de ontvanger of wanneer deze hiermee zijn eigen-woningschuld (of restschuld) aflost.Deze vrijstelling geldt voor alle schenkingen die met dit doel worden gedaan, ongeacht of er een familieband bestaat tussen de schenker en de begiftigde. Ook geldt er geen leeftijds- grens voor de ontvanger of schenker. Alleen aan de aanwending van de schenking worden eisen gesteld. Wanneer men bij schenkingen van ouders aan kinderen van deze vrijstelling gebruik wil maken dan moeten eerder benutte vrijstellingen op het bedrag van € 100.000 in mindering worden gebracht. Het gaat daarbij dan om de ‘gewone’ eenmalige verhoogde vrijstelling van ruim € 24.000 en om de extra eenmalige verhoogde vrijstelling voor de eigen woning van ruim € 26.000, die we sinds 2010 kennen.

Al met al zijn er in 2014 weer de nodige fiscaal aantrekkelijke regelingen. Doe er uw voordeel mee. En neem, zo nodig, contact op met uw belastingadviseur.

Drs. Henk Dollekamp FBde Jong & Laan Accountants Belastingadviseurs

51

213P051-52.indd 51 21-01-14 12:13

52

HAWGOOD deurveerscharnierende ideale oplossing voor het mechanischzelfsluitend maken van dubbelwerkende deuren

DICTATOR Productie B.V. Emmeloord T +31 (0)527 613456 F +31 (0)527 698420E-mail: [email protected] of bezoek onze website: www.dictator.nl

Licht in gebruik, sterk in sluiten Geruisloze werking Met vastzetting op 90° naar beide richtingen Deur pendelt na gebruik maar kort door Minimale hangnaad tussen deur en kozijn

HAWGOOD 4241 HAWGOOD 4000/4500 HAWGOOD 4140K

deurdikte 40 mm deurdikte 19-30 mm deurdikte 35 of 40 mm

Uniek in deursluittechniek, sinds 1932

fabrikant van geruisloze deursluitoplossingen

1301

0026

› Europa’s grootste verhuurder van testen meetapparatuur

› Meer dan 5.000 instrumenten uit voorraad leverbaar

› Leverbaar binnen 24 uur › Attractieve prijzen voor elke huurperiode › Ready to use, voorzien van de juiste

accessoires, handleiding en kalibratie-certificaat

Livingston.com

Livingston TEMS Nijverheidslaan 41, 3903 AN Veenendaal, Tel.: +31 (0) 318 588 688, Fax: +31 (0) 318 588 608

[email protected], www.livingston.nl

12.000 verschillende instrumenten beschikbaar

INSTALLATIE TESTERS

RECORDERS & DATALOGGERS

GLASVEZEL-MEETAPPARATUUR

KABEL TESTERSNETSPANNINGS- MEETAPPARATUUR

INFRAROOD CAMERA’S

213P051-52.indd 52 21-01-14 12:13

bedrijfspresentatie


De koeriersdienst Roelofs Koerier hanteert vaste tarieven, zodat u op voorhand prijs- afspraken kunt maken. Voor vaste terug- kerende ritten, worden speciale tarieven gehanteerd. Roelofs Koerier bezorgt 24/7 en tevens 365 dagen per jaar met vooraf prijsopgave en aflever-bevestiging op ieder gewenst adres, nationaal en internationaal. Voor superspoed zendingen (van beperkte afmetingen) beschikt Roelofs Koerier eventueel over een motorkoerier.Roelofs Koerier levert optimaal gemak aangezien het bedrijf logistiek gezien op een zeer gunstig is gelegen op een locatie

Specialisten in Internationaal TransportHet Internationale Transportbedrijf Roelofs verzorgt allerlei vormen van transporten van groottransporten tot koeriersdiensten. Tevens is Roelofs Internationaal Transport gespecialiseerd in transporten van en naar Italië. Met een wagenpark bestaande uit 9 trekkers met opleggers - tautliners met schuifdak en kastentrailers met een laadvloer van 13,6 meter worden de ladingen snel en professioneel naar de plaats van bestemming in binnen- en buitenland gebracht.


Roelofs Internationaal Transport BV

Copernicusstraat 9

6604 CR Wijchen

T. 024 645 23 80

M. 06 53 24 09 76

F. 024 645 25 84


I. www.roelofstransport.nl

vlak bij de afslag van de A50/E31. En ook beschikt het bedrijf over eigen opslag-mogelijkheden. ‘Bovendien zijn we klantvriendelijk, flexibel, 24/7 bereikbaar en leveren we uitstekende kwaliteit’, aldus H. Roelofs, directeur van Roelofs Internationaal Transport. ‘Een greep uit de bedrijven waarvoor wij - al dan niet in dedicated partnership - het transport mogen verzorgen: TNT, Nacco, Dynojet, MacTech Packiging Service, MSI, Tatung, Langenpac Providing Solutions, Cevaen Geodis.’

Route naar ItaliëRoelofs Internationaal Transport is uw route naar Italië. De mogelijkheden hiervoor zijn legio. H. Roelofs: ‘Doordat we de mogelijkheid bieden voor grou-page, kunnen we voor onze klanten de kosten flink drukken. Door geheel Italië verzorgen wij zowel complete- als deel- ladingen. En vrijwel wekelijks vertrekken

wij met een groupage auto richting Sicilië.’ Kortom Roelofs International Transport is uw specialist voor alle vervoer van en naar Italië. Of op z’n Italiaans: Il vostro specia-lista per tutti i trasporti da e per Paesi Bassi.

Duurzaam transport‘Onze medewerkers zijn betrokken en toegewijd en hebben een schat aan expertise en ervaring’, vertelt H. Roelofs. ‘We ontzorgen daarmee onze klanten en streven te allen tijde naar duurzaamheid in logistiek. Dit zorgt tezamen met onze kernwaarden kwaliteit en betrouwbaar-heid voor een ijzersterke service.’

213P053.indd 53 21-01-14 12:15

54

bedrijfspresentatie

kijk op oost nederland kijk op oost nederland

Een directie bestaat doorgaans uit een relatief kleine groep personen die alle beslissingen moet nemen en dat al jarenlang. Maatschappij en markt zijn complex en veranderen snel door technologische ontwikkelingen. Doordat ook de risico’s groter worden, stelt dat hoge eisen aan het manage-ment.

Dan helpt het als een buitenstaander als klankbord fungeert en zich bovendien kritisch durft op te stellen. Het is voor een ondernemer prettig en vaak ook noodzakelijk om een gelijk-gestemde raadgever te hebben die kan meedenken, adviseren en begeleiden. Iemand waarmee hij kan sparren, die hem scherp houdt en bijvoorbeeld helpt helderheid te verkrijgen in de visie op de toekomst. Zodat hieruit een duidelijke visie voortkomt en de daaruit voort- vloeiende missie van de onderneming intern (personeel) en extern (klanten en toeleveranciers) communiceert.

Onafhankelijk raadgeverStichting De Consularis - in 2003 opgericht door oud-ondernemers - richt

Er heerst eenzaamheid aan de top‘Ondernemen is vooral heel veel keuzes maken’, vertelt Peter de Koo, consularis bij Stichting de Consularis, ‘waarbij de directeur-grootaandeelhouder er vaak alleen voor staat. We merken dat er een grote behoefte is aan een sparringpartner die naast de ondernemer staat. Het Consularis-concept is Ondernemers voor Ondernemers. En kan de oplossing zijn voor eigentijdse ondernemers die gebruik willen maken van alle noodzakelijke kennis en ervaring om goed overwogen de juiste beslissingen te nemen.’


zich op de directeur-grootaandeelhouder (dga) van het mkb. De consularissen, (oud)ondernemers of managers, vormen een landelijke groep van streng geselec-teerde onafhankelijke sparringpartners. Het zijn mensen die een onderneming hebben geleid en beschikken over specifieke vakkennis en ervaring die ze graag willen delen.

Voor een ondernemer aan het roer van een MKB familieonderneming zal de te volgen koers niet altijd duidelijk zijn. In dat geval kan de hulp en het advies van een ervaren en betrokken buitenstaander welkom zijn. Stichting De Consularis kijkt naar wat een goede match zou kunnen zijn voor de onderneming. De stichting is aangesloten bij het NIVE.

Klankbord‘Om een dga te adviseren is boekenwijs-heid absoluut onvoldoende’, vertelt Peter de Koo. ‘Het gaat om praktijkervaring met betrekking tot ondersteuning en borging van de continuïteit van de onderneming. Er komen strategische vraagstukken naar voren zoals afwegingen op het gebied van investeringen, stagnerende omzetten en winsten, kwaliteitsproblemen met klanten of leveranciers, opvolgings- problematiek maar ook gesprekken met medewerkers of de ondernemersraad. Al deze gesprekken zijn gebaseerd op vertrouwen en positieve emotionaliteit.

Consularis De consularis fungeert als het ware als lid van de Raad van Advies zijnde een onafhankelijk raadgever - wel wijze raad maar geen formeel toezicht - die de dga helpt en ondersteunt bij het nemen van strategische beslissingen. De consularis brengt vakkennis, expertise en zijn netwerk en biedt ondersteuning op strategisch vlak of helpt met het sturen op financiële cijfers.’

Peter de Koo, heeft als Product Group Director achtereenvolgens bij DSM

Chinees gezegde: Als je iets wilt weten, vraag het dan aan iemand met ervaring en niet aan een geleerde

Ing. Peter de Koo, consularis bij Stichting

de Consularis

213P054-055.indd 54 21-01-14 12:17

55kijk op oost nederland kijk op oost nederland

zaken, financiering en administratie. Hierdoor komt het werken aan de toekomst van zijn onderneming in het gedrang. Vergaande inzichten verkrijgen en behouden omtrent de financiële aspecten binnen de onderneming en daaruit trends en prognoses te destil-leren is van levensbelang. Dit zijn essentiële onderdelen om van hieruit gericht te focussen op doelstellingen, beoogde groei en winst, analyse van nieuwe activiteiten voor de onderneming, etcetera. Zelfs het zelf maken van een liquiditeits-planning is inzichtelijk en nuttig, Veel kostenposten komen tegelmatig terug: ergo hierop sturen! Continuïteit en winstgevendheid verbeterenKortom, het gaat erom de continuïteit en winstgevendheid van de onderneming te verbeteren. Volgens de optiek van

De Koo zijn daar de drie R-en voor nodig: l Rust: in de onderneming moeten de

processen goed lopen en inzichtelijk zijn

l Rendement: jaarlijkse winsttoename en daaraan

gekoppeld de waardevermeerdering van de onderneming

l Ruimte: productief ondernemen daadwerkelijk

inhoud geven, mogelijkheden zien voor investeringen, meer vrije tijd en minder stress: ofwel onthaasting

Het Consularis-concept gaat uit van een meerjarig traject. ‘Je moet elkaar gaan leren kennen,’ zegt De Koo. ‘Een dga weet hoe hij moet produceren en zijn consularis kan effectief meedenken op het gebied van continuïteit, rentabiliteit en efficiency.’

De regenton is metafoor voor de onder-

neming waarvan elke duig een onderdeel

is. Een ondernemer moet altijd de kortste

duig opzoeken, die staat voor dat deel

van de onderneming dat de meeste

managementaandacht nodig heeft.

Hoe is de verdeling van succesfactoren - Prestaties, Resultaat, Competentie,

Relaties – bij uw onderneming?

Europe en Parker Hannifin Europe / Polyflex zijn sporen verdiend. Momenteel is hij, behalve consularis, Managing Director van Penlon Consultancy en Accredited Associate van het Institute for Independent Business (IBB). ‘Ik heb een voorkeur voor de producerende industrie’, vertelt hij. Met zijn specifieke kennis op het gebied van Strategisch ondernemen, Lean management, Innovatie, Competence management en verbeterprojecten wordt de gehele onderneming onder de loep genomen.

Analyse van de succesfactorenAan de hand van een ondernemingsscan met ruim 80 vragen, de jaarverslagen van de afgelopen twee tot drie jaar en een gesprek met de dga volgt een analyse omtrent de succesfactoren van een onderneming:l Competentie, Relaties, Prestaties en

Resultaat l Leiderschap van de dga en zijn

managementteam op lange termijnl Cultuur binnen de onderneming, de

klanten en hoe daarmee om te gaan, hoe is de concurrentiepositie (vaak een onderbelicht onderdeel)

Veel ondernemers kunnen geen ant-woord geven op de vraag wat hun visie is. Ze zijn vooral met hun missie bezig.

De dga is verantwoordelijk voor het reilen en zeilen van zijn onderneming, maar houdt zich voor een groot deel bezig met verkoop, marketing, inkoop, personeels-

Stichting De Consularis

Raadgever voor de ondernemer

Peter de Koo

1e Lageveldseweg 16

7645 AB Wierden

T. 06 460 60 236


I. www.consularis.nl

213P054-055.indd 55 21-01-14 12:17

56

bedrijfspresentatie


Vijftien miljoen kleuren? Dat vraagt om nadere uitleg. ‘Het is eigenlijk heel eenvoudig’, vertelt Patrick. ‘deze kleine lampjes - niet veel groter dan een spel- denknop - hebben behalve een enorme lichtopbrengst ook drie verschillende leds in de kleuren rood, groen en blauw. Iedere kleur kun je afzonderlijk via de computer, smartphone of een eenvoudig te bedienen wandpaneel aansturen en meer of minder intensiteit geven. De combinatiemogelijkheden zijn vrijwel oneindig en leveren een scala van vijftien miljoen kleuren op.’ Fascinerend.

TotaalplanDe grote troef van WLC Weyn Licht-concepten is de verzorging van het totale licht- beeld- en geluidsplan. ‘WLC werkt

Led-verlichting in vijftien miljoen kleuren‘De tap is niet aangesloten,’ zegt Patrick Weyn, eigenaar van WLC Weyn Lichtconcepten. ‘De bar is puur gemaakt om de mogelijkheden met ledverlichting te laten zien aan klanten uit de horeca.’ Patrick koos bij de inrichting van de showroom bewust voor een sfeervolle aankleding met een grote houten bespreektafel en een bar. ‘Ik wil vooral ook de sfeer laten zien die je kunt creëren met led-verlichting. En koos daarom voor een hele andere benadering dan de standaardpresentatie van armaturen en lampjes. Veel mensen denken bij led-verlichting nog steeds aan het wat ‘koude’ blauwige licht maar er is inmiddels zo veel mogelijk met leds - variërend van traploos dimmen van warm-witte ledspots, niet te onderscheiden van de huidige halogeenverlichting, tot verlichting met RGB multicolor kleurverloop met een scala van wel vijftien miljoen kleuren.’


vooral voor horeca en bedrijfsgebouwen. Het totaalconcept voor licht, geluid en beeld spreekt heel veel klanten aan. Voor alle drie de elementen hebben is er slechts één aanspreekpunt om alles te bespreken en te regelen.’WLC werkt voor vele interieurbouwers onder andere Kaja Interieurs in Rijssen. ‘Samen met de architect of designer bespreek ik de mogelijkheden en de

wensen van de klant en haar visie hierop. Vervolgens werk ik, vaak samen met Arno Kok creatief lichtadvies, een licht-, beelden geluidsplan uit. In een computerontwerp of schets kan ik een bestaande ruimte virtueel zichtbaar maken met daarin ook het lichtontwerp.Overigens is licht vooral een heel dankbaar product als het wordt opgele-verd. Als je daadwerkelijk in de ruimte staat en ziet, hoort en voelt hoe het licht, de beelden en het geluid hun werk doen, dat blijft het allermooiste moment,’Samen met Kaja Interieurs werkte WLC aan grote horecaprojecten en bedrijfs-restaurants zoals Chi-Chi’s Tex-Mex Restaurant & Bowling in Nederweert en RTL Nederland op het Mediapark in Hilversum.‘Een interieur kan nog zo mooi zijn, als de verlichting niet goed is klopt het

ROC Twente

Doozo Leeuwarden

213P056-057.indd 56 21-01-14 12:18


plaatje niet meer’, vertelt Patrick Weyn. ‘Maar soms wordt ook puur gekozen voor sfeer. Verdiepte cirkels in het plafond, zoals in het bedrijfsrestaurant van RTL Nederland, worden zachtoranje aangelicht: sfeervol, decoratief en toch heel bescheiden. De ambiance maakt het helemaal af. Maar zou je in dezelfde ruimte de cirkels allemaal een andere kleur geven - wat ook mogelijk is - dan krijg je een onrustige uitstraling.’

Vliegende startVoor de uitvoer van de projecten beschikt WLC over zeven ervaren monteurs met allemaal een eigen specialiteit. ‘Deze partners zijn uitermate bekwaam en leveren uitmuntende kwaliteit. De overhead is laag en afhankelijk van de installatie gaan er een of meerdere monteurs naar de locatie om het allemaal in orde te maken. Bij de grotere projecten ben ik de eerste en de laatste dag ter plekke aanwezig om te kijken of alles naar wens verloopt.’Patrick Weyn is al tien jaar werkzaam in de led-verlichting. ‘Tien jaar geleden stonden we echt aan de start van de ontwikkeling van led-verlichting.Inmiddels is er dan ook heel veel ver-anderd. De mogelijkheden van de nieuwste toepassingen zijn vrijwel onbeperkt.’ Afgelopen 4 oktober was het driejarig bestaan van WLC Weyn Licht-concepten. En sinds dit voorjaar opereert het bedrijf vanuit haar nagelnieuwe locatie op industrieterrein ‘t Lochter aan de rand van Nijverdal. Een vliegende start.

Plug-and-play‘Ons magazijn is goed bevoorraad waardoor ik 80% van de spullen direct kan leveren en tevens heel snel kan schakelen. Voor een aantal klanten leveren we plug-and-play. Een bedrijf als van Dijk en Partners in Amsterdam levert op maat: de aanlevering verzorgen wij zodat zij ter plekke alleen nog maar hoeven te monteren in te pluggen. Ook voor signingbedrijven heeft WLC de modules en voedingen op voorraad liggen zodat we snel kunnen leveren en tevens plug-and-play.’

SubsidieEnergiezuinig en subsidie op led- verlichting is aan te vragen via Agent-schap.nl - de subsidie bestaat uit een bruto investeringsaftrek van 41,5% via de belastingaangifte.Nederland wil steeds duurzamer zijn. Led-verlichting kan daar zeker in bijdragen aangezien de warmteafgifte flink minder is. Bij led heb je de keuze in lampjes van 1 tot wel 15 watt, waar dat bij halogeenverlichting verloopt

WLC Weyn Lichtconcepten

Patrick Weyn

Rudolf Dieselstraat 1-01

7442 DR Nijverdal

T. 0548 54 78 29


I. www.wlc-ledverlichting.nl

tussen de 10 en 75 watt. Een aanzienlijk verschil. Gemiddeld is een investering in led-verlichting voor de basisverlichting binnen twee jaar weer terug verdiend. De energiebesparing is in een gemiddeld bedrijf al zeer noemenswaardig en zal het een gigantische besparing opleveren. Bedenk daarbij wat voor mogelijkheden led-verlichting biedt in het efficiënt verlichten van een werkplek, veiligheids-verlichting en sfeerverlichting - in vijftien miljoen kleuren. Dan lijkt de keuze voor led-verlichting van WLC Weyn Licht-concepten snel gemaakt.

RTL Nederland

Mango Leeuwarden

Chi-Chi Nederweert

Kartplaza NIjverdal

Casino Beilen

213P056-057.indd 57 21-01-14 12:18

58

bedrijfspresentatie


Maar liefst vijfduizend gasten had Staja over de vloer tijdens de twee open dagen in november 2013: buurtbewoners, klanten, dealers, andere geïnteres- seerden. Zij bewonderden de kantoren, productiehallen en producten die Staja maakt, zoals stalen mallen voor beton- en kunststofindustrie, betonwapening, machineonderdelen, maar ook complete landbouwmachines, boorunits en off-road voertuigen. Op het testterrein bij het bedrijfspand konden ze zien hoe de grote landbouwmachines die het bedrijf maakt, werden getest. ‘We hebben tegenwoordig maar liefst 6,5 hectare bedrijventerrein, waarvan 15.000 vierkante meter bebouwd is met hallen. Daarnaast hebben we negen hectare testterrein tot onze beschikking’, zegt een trotse Theo Stapelbroek. ‘Bij Staja werken nu ongeveer honderd vak-

Van alle markten thuisBetonwapening, constructie en machinebouw: Staja heeft het allemaal in één hand. Dat maakt het bedrijf ‘behoorlijk uniek’, aldus algemeen directeur Theo Stapelbroek. ‘Net zoals het feit dat de hele wereld ons afzetgebied is. Daardoor houden we ons staande in deze economische crisis. En natuurlijk ook door de hoogstaande kwaliteit van onze producten.’

Tekst: Femke van den Berg

bekwame medewerkers. We hebben een geweldig mooi bedrijf in een prachtig nieuw pand. Wie had dat ooit kunnen denken toen we begonnen in een schuurtje achter het boerenbedrijf van mijn ouders...’

Hoe het allemaal begonDat was in 1976. De jonge Theo Stapel-broek werkte destijds in de betonindustrie in het Gelderse Hengelo. Een van zijn broers was werkzaam in een smederij, een zwager in de installatie-techniek. Maar eigenlijk wilden de drie graag iets voor zichzelf beginnen. Die kans kwam, toen de werkgever van Theo Stapelbroek aangaf dat hij beton-wapening nodig had. ‘Die zijn wij toen gaan maken, ’s avonds na werktijd’, vertelt Theo Stapelbroek. ‘Eigenlijk liepen de zaken direct goed. We kregen meer

klanten en binnen een jaar of drie werden de eerste werknemers in dienst genomen.’Stapelbroek vertelt dat destijds net de grote veestallen opkwamen in de agrarische sector en de prefab in de bouw. ‘Daar zijn we toen op ingesprongen.’ Zo laste Staja onder meer wapenings-korven voor vee roosters en daarnaast wapeningselementen voor prefab betonelementen. Toen het verzoek kwam om magazijnstellingen te maken voor houtopslagloodsen, werd die kans ook gegrepen. ‘We hadden er geen ervaring mee, maar een kenmerk van ons is dat we iets nieuws durven aanpakken. Dat brengt ons steeds weer verder’, zegt Stapelbroek. Machinebouw, constructie en wapening Stap voor stap breidde het producten-palet en het bedrijf zich uit. Anno 2014 is Staja sterk in drie takken van sport.

Van links naar rechts, Joop Stapelbroek, Henk

Jansen, Joop Roenhorst en Theo Stapelbroek

Volautomatisch buigen en knippen van betonwapening met grote capaciteit

213P058-059.indd 58 21-01-14 12:20


De eerste is machinebouw. ‘Aanvankelijk maakten we alleen machineonderdelen, tegenwoordig maken we ook complete machines’, vertelt Stapelbroek. ‘Denk bijvoorbeeld aan landbouwwerktuigen, zandzuigers en boormachines, die ook gebruikt worden ten behoeve van het in kaart brengen van olie- en gasvelden.’ De tweede tak van sport is constructie. ‘Dit is werk met een zeer uiteenlopend karakter. In de ene situatie dienen er alleen onderdelen geleverd te worden, in andere situaties wordt de constructie of installatie compleet vanaf ruwe schets tot aan gedetailleerd ontwerp door ons gerealiseerd’, zegt Stapelbroek. De derde tak is wapening: productie en ontwikkeling van prefab wapening voor de prefab betonindustrie, leveren van geknipt en gebogen betonstaal, aan-neming en uitvoering van vlechtwerken.

Vruchtbare kruisbestuivingenIn de loop der jaren zocht Staja samen-werking met diverse bedrijven. In 2002 nam Staja Kaweco over, de landbouw-machinefabriek van Kamps de Wild uit Zevenaar. Kamps de Wild verzorgt nog altijd de verkoop van de producten in de Benelux en Duitssprekende landen. Door een samenwerking met AS Pol bv/TopLift uit Bruntinge ontstond Toplift-Staja, een merk dat een complete lijn

transportcarriers op de markt brengt. Verder wordt intensief samengewerkt met de ingenieurs van Eureka Enginee-ring & Products, met SGT (Silage- und Gülletechnik Schönebeck, een onderneming die is gespecialiseerd in het opbouwen en leveren van mest-verwerkingsapparatuur en zelfrijders, hoofdzakelijk Claas Xerion), met Sonic Samp Drill (productie van boormachines) en met World Dredgers, totaalleverancier van materieel voor de zand- en grond-winning. Alle producten die bij Staja de productiehallen verlaten, zijn zodoende het resultaat van intensieve samen- werkingen met andere bedrijven.‘We proberen onze krachten te koppelen aan andere innovatieve ondernemingen om samen een zo sterk mogelijke combinatie te vormen’, aldus Stapelbroek.

Nieuwe markten aanboren

Ondanks de maar voortwoekerende economische crisis zit Staja nog steeds ‘dik in het werk’, zegt Stapelbroek. ‘Dat komt waarschijnlijk vooral door de kwaliteit van onze producten en door onze klantgerichtheid: de lijnen met onze klanten zijn kort en als er eens een probleem is, lossen we het op. Wat ook helpt, is dat de hele wereld onze afzetmarkt is. We leveren onder meer

Staja-Groep

Molenenk 4, Hengelo (Gld.)

Postbus 91

7255 ZH Hengelo (Gld.)

T. 0575 46 18 15

F. 0575 46 38 80


I. www.staja.nl

Op de constructieafdeling wordt o.a. Kaweco Radium

silagewagens in eigen beheer gebouwd

Assemblage van Kaweco Radium silagewagens

Volledig in eigen beheer assembleren en

lassen van tanken en machineonderdelen

aan Oost-Europa, het Midden-Oosten, Australië en Afrika.’ Een ander pluspunt is volgens Stapelbroek dat Staja actief is in vele segmenten. ‘Een terugloop in de ene sector wordt gecompenseerd door meer vraag in de andere.’ Stapelbroek ziet de toekomst dan ook met vertrouwen tegemoet: ‘Een volgend doel is om nieuwe markten te gaan ontsluiten, op basis van ons huidige productenpalet. Ik zie zeker nog mogelijkheden.’

Geavanceerde las robot met

meerdere werkstations Assemblage van gecompliceerde landbouwmachines

Aanzicht nieuwe Staja fabriek met diverse

producten

213P058-059.indd 59 21-01-14 12:20

60

bedrijfspresentatie


Al voor 1900 - om precies te zijn in 1898 - had Triumph-Adler ‘iets’ met inkt. Toen kwam Adler namelijk met haar eerste typemachine op de markt, de ‘Empire’. Triumph startte met de productie van typemachines in 1906. Inmiddels hebben we het tijdperk van de tikmachines al lang en breed achter ons gelaten. Tussen 1958 en 1968 werden de twee bedrijven samengevoegd tot een megaconcern en sindsdien is er veel veranderd. We schetsen even het bedrijf zoals het er nu uitziet. Een wereldwijde speler, dat is wel duidelijk. Gerrits: ‘Triumph-Adler is actief in een kleine 50 landen, van thuisland Duitsland tot

Duitse degelijkheid in alle soorten en matenMotorfietsen, typemachines, auto’s. Ja, in het verleden kwamen er vermaarde producten uit de koker van Triumph-Adler. En het Duitse bedrijf gaat zeker met haar tijd mee. Want tegenwoordig maakt het ook uitstekende printers. Van relatief simpele zwart-wit laserprinters tot multifunctionals, met alles erop en eraan. Hans Gerrits importeert namens TAB Solution Center vanuit Haaksbergen deze topproducten voor de Nederlandse markt. Een kennismaking die indruk maakt.

Tekst: Johan Koning

Zuid-Afrika. In Duitsland bedraagt de omzet 550 miljoen, dan doe je mee met de grote spelers in de markt.’

Duurzaam (1)Dat printers allang niet meer alleen maar printers zijn, is wel bekend. Met de multifunctioneel inzetbare apparaten van Triumph-Adler is veel, zo niet alles mogelijk. En als het nu nog niet mogelijk is, wees er dan maar van verzekerd dat het ontwikkeld wordt. Maar, en daar zit ‘m de kneep: de apparaten van Triumph-Adler zijn vooral uiterst degelijk. ‘Bij veel concurrenten bestaat het binnen- werk voornamelijk uit plastic, waar

Triumph-Adler keramische onderdelen inzet. Onze producten gaan lang mee, zijn duurzaam. Dat maakt dat de kosten in totaal ook lager uitvallen, omdat je bijvoorbeeld pas na 600.000 afdrukken onderdelen hoeft te vervangen. Zelfs de toners gaan veel langer mee.’

Uitbouwen‘We zijn ons dealernetwerk in Nederland aan het uitbouwen’, vertelt Gerrits over de stand van zaken. ‘TAB Solution Center staat voor Triumph-Adler Benelux Solution Center. We mogen - ondanks dat we de officiële importeur voor Nederland, België en Luxemburg zijn - de naam van het moederbedrijf niet gebruiken. Dat is een afgeschermde naam. We leveren aan kleine onder-nemers en zzp’ers, maar ook aan grotere bedrijven, met bijvoorbeeld meer dan 60 werkplekken. We gaan niet met iedereen in zee, willen voor een goede spreiding door het land zorgen.’

GarantieVanaf 2010 heeft Gerrits het officiële en exclusieve importeurschap voor het merk in de Benelux. ‘We bieden onze dealers aan dat ze gebruik kunnen maken van onze eigen monteurs. Dat hoeft echter niet, maar ze hebben dan wel de garantie dat ze met product-specialisten werken. En dat geeft ook Hans Gerrits en collega Miranda Nijenhuis van TAB Solution Center in Haaksbergen

213P060-062.indd 60 27-01-14 16:20


weer zekerheid naar hun klanten toe. Als we een machine ter plekke niet kunnen repareren, dan krijgt de klant een leenapparaat, terwijl wij het defecte apparaat in onze eigen werkplaats repareren. Vaak hebben problemen trouwens te maken met software. Je ziet dat de software in de machines steeds belangrijker wordt. Voor scannen en workflow. Onze nieuwe apparaten hebben allemaal een speciaal HyPas-platform, waardoor er ook software van een andere partij op kan draaien. Dan is de klant niet afhankelijk van de programma’s van één fabrikant. Het hoeft niet altijd Triumph-Adler-software te zijn, van andere partijen mag ook.’

Communicatie en besparen‘Tegenwoordig wordt er niet meer alleen geprint vanaf een pc of laptop. Ook communicatie met iPads, iPhones en andere smartphones en tablets is totaal geen probleem.’ Nu we het toch over communicatie hebben, Gerrits vindt dat informatie voor de klant helder én controleerbaar moet zijn. ‘Omdat wij met onze producten vooral focussen op de kosten op langere termijn - die een stuk lager zijn dan bij concurrenten - maak ik

vooral bij grote organisaties een duidelijk managementrapport. Daarin staan alle specificaties, duidelijk en overzichtelijk. Het is een maat gebonden advies, met daarin de kosten van de huidige situatie en de situatie na overstap naar onze producten. Ik maak dan maar weinig mee dat er niet bespaard wordt, het komt regelmatig voor dat het om besparingen van meerdere tienduizenden euro’s gaat.’

Duurzaam (2)Duurzaamheid, gezondheid, groen en milieu: het zijn voor Triumph-Adler belangrijke termen. ‘Onze systemen zijn gesloten. Dat betekent dat ze op ieder

TAB Solution Center Benelux

Bouwstraat 8 Haaksbergen

Postbus 179

7480 AD Haaksbergen

T. 053 478 55 51


I. www.tabsolutioncenter.nl

Bespaarpot...







TAB_A4_fc.indd 1 19-06-12 16:47

kantoor neergezet kunnen worden. De reststoffen komen in een speciaal afvalbakje terecht, die in het chemisch afval gaat. Daar loopt Triumph-Adler echt mee voorop. In Duitsland zijn al aardig wat processen geweest van personeel tegen bedrijven. Ze werden ziek van onechte toners. Het smeltpunt van deze namaak toners is anders, daardoor krijg je dampen. Dat kan bij ons niet gebeuren. We werken zoveel mogelijk met afbreekbare materialen en de verpakkingen zijn recyclebaar. Milieu is erg belangrijk.’

Bespaarpot...

Meer printen,

minder kosten

TAB

Solution C

enter Benelux

Telefoon 053 478 55 51info@

tabsolutioncenter.nlw

ww

.tabsolutioncenter.nl

Besp

aar op

afdru

kken m

et TA Triu

mp

h-A

dler co

piers, p

rinters, m

ultifu

nctio

nals, faxen

en to

ners

Offertes, m

ailings, brieven, facturen... ongemerkt w

ordt er heel wat geprint en gekopieerd

binnen uw bedrijf. H

eeft u er wel eens bij stil gestaan hoeveel dit u kost? TA

B S

olution Center

Benelux levert apparaten die de hoogste kw

aliteit bieden, maar ook nog eens stukken voor-

deliger afdrukken. Met een apparaat van TA

B S

olution Center B

enelux bespaart u zichtbaar.M

aak een afspraak voor een kostenloze analyse en verbaas u over hoe u kwaliteit en service

in huis haalt zonder daarvoor meer te betalen.

TAB

Solution C

enter Benelux - tevens voor onderhoud en service (ook voor andere m

erken).

Bel 053 478 55 51, of m

ail [email protected] • w

ww

.tabsolutioncenter.nl

TAB

Solutio

nCenter

Benelux

TAB_A4_fc.indd 119-06-12 16:47

213P060-062.indd 61 27-01-14 16:20

62

213P060-062.indd 62 27-01-14 16:20

63

intellectueel eigendom


Nieuw product op de markt, maar geen octrooi

Veel startende ondernemers met een nieuw product denken in hun enthousiasme niet direct aan bescherming van hun product. Regelmatig wordt een dergelijk product ontwikkeld in het kader van een studie, bijvoorbeeld een afstudeeropdracht aan een designopleiding. Wanneer zij hun product op de markt willen brengen, worden ze van alle kanten bestookt met opmerkingen als: Is de uitvinding wel goed beschermd? En: Wat als iemand anders ermee aan de haal gaat? Vaak slaat op dat moment de paniek toe en belt men een octrooibureau.

Om een geldig octrooi te krijgen dient de uitvinding tenminste nieuw en inventief te zijn. Als door de openbaarmaking, bijvoorbeeld in een afstudeerscriptie, de techniek achter het product af te leiden is, dan is de techniek niet meer octrooieer-baar. De vraag is of er dan nog mogelijkheden zijn om op een andere manier rechten te verwerven.

ModelbeschermingIn sommige gevallen kan het nog mogelijk zijn om een model te deponeren. Modelrechten gelden echter niet voor het technische concept dat aan het product ten grondslag ligt, maar voor de vormgeving. Voor het verkrijgen van een modelrecht dient het model wel nieuw te zijn en een eigen karakter te hebben. Wat de nieuwheid betreft is het belangrijk te beseffen dat de betreffende vormgeving niet eerder dan twaalf maanden voor de indieningsdatum van het depot openbaar gemaakt is.

AuteursrechtZelfs zonder een geldig modelrecht kan men zich nog beroepen op auteursrecht op de eigen creaties. De criteria voor het verkrijgen van auteursrecht zijn dat het werk oorspronkelijk moet zijn (dus niet van iemand anders afgekeken) en bovendien moet het stempel van de maker dragen – iets unieks, iets eigens van de maker van het werk. Ook hier wordt een eventueel technisch aspect buiten beschouwing gelaten. Voor zover de producten oorspronkelijk zijn en het eigen stempel dragen, mag iemand dus de producten niet zomaar namaken zonder iets te veranderen.

OctrooibeschermingVoor een product dat zich vooral kenmerkt door het technische karakter ervan is het echter te laat om nog zinnige bescherming te verkrijgen. Octrooibescherming is dan niet meer mogelijk omdat het product niet meer nieuw is. Waar moet dan rekening mee gehouden worden? Als iemand octrooi aanvraagt op het product nadat het openbaar gemaakt is, dan kan hij daar geen geldig octrooi voor krijgen.

Soms wordt dit al door de octrooi verlenende instantie geconstateerd, maar het zou ook kunnen dat u dat op een gegeven moment moet bewijzen, bijvoorbeeld in een nietigheids- procedure. Omdat u het idee nergens heeft laten registreren, is het voor u van belang dat u bewijs bewaart met betrekking tot waar, hoe, en wanneer het product voor het eerst openbaar is getoond of wat hierover gepubliceerd is. De bewijslast hiervoor is zeer hoog, dus alle documentatie, met datum, ter ondersteuning hiervan is belangrijk. U doet er dus goed aan om gedetailleerd te documenteren wanneer, hoe en waar u het product het eerst openbaar gemaakt heeft door publicaties met datum, screenprints met datum, mails met datum etc. te bewaren. Mocht er iemand later toch octrooi hebben aangevraagd op het product, dan zou u daarmee kunnen verhinderen dat diegene een geldig octrooi krijgt. Eventueel kan het bewijs meer gewicht hebben door documenten van een datum te laten voorzien door een notaris of de belastingdienst.

De vraag is dan in hoeverre een concurrent uw niet door octrooi-recht beschermde product mag namaken. Dat hangt onder meer af in hoeverre het product uniek is ten opzichte van andere eerdere producten. Verder is het van belang in hoeverre het gekopieerde product afwijkt van het eigen product en in hoeverre een dergelijke afwijking een wezenlijke afwijking van de kenmerken van het eigen product betreft.

InbreukVerder is het belangrijk in het achterhoofd te houden, dat iemand mogelijk al octrooi heeft op het door u ontwikkelde product of aspecten daarvan. De houder van een dergelijk octrooi zou kunnen verbieden om hetgeen hij geoctrooieerd heeft te produceren, te gebruiken, te verkopen, in voorraad te hebben en eigenlijk alle bedrijfsmatige handelingen die ermee verricht worden te verbieden. Verder kan hij winstafdracht en soms ook schadevergoeding vorderen. Het risico dat inbreuk gemaakt wordt op een octrooi kan op voorhand nooit helemaal uitgesloten worden, maar dat geldt voor bijna iedereen die een nieuwe techniek op de markt brengt.

Mocht u nu een technische verbetering aan het product bedenken, dan zou u kunnen overwegen om octrooi aan te vragen op die verbetering. Als u weer iets nieuws ontwikkelt en daar bescherming voor wilt, dan is het advies om zo snel mogelijk en dus vóór openbaarmaking stappen te nemen voor de bescherming daarvan.

Dr. Vincent van Dam Octrooibureau Vriesendorp & Gaade

213P063-064.indd 63 21-01-14 13:03

64

Nobelstraat 48 • 3846 CG Harderwijk • Tel. (0341) 462020 • Fax (0341) 425267 • [email protected] • www.belpa.nl

Producent / leverancier van:• Transformatoren tot 1000 kVA• Gelijkrichters/voedingen• DC/AC-omvormers

• EMC/RFI-filters• Isolatiebewaking mobiele werkplaatsen• Elektro Medische Techniek

n uitbouwn verbouwn onderhoudn renovatie

Hoogeveen Bouw & MontageWerkplaats:

Zeppelinstraat 12

7903 BP Hoogeveen

M. 06 30 77 38 39


I. www.hbmontage.nl

Voor elke klus aan uw woning of bedrijfspand bent u bij ons aan het juiste adres

Karper 24

7908 WZ Hoogeveen

T. 0528 24 07 07

F. 0528 24 07 14

213P063-064.indd 64 21-01-14 13:03

65

rechtszaak

Al regelmatig heb ik op deze plaats geschreven over de perikelen bij bedrijfsovernames. Constateringen daarbij waren onder andere dat advocaten vaak in een te laat stadium bij het overnametraject worden betrokken. In veel gevallen blijkt dan achteraf dat onnodig veel geld moet worden uitgegeven aan het oplossen van problemen die hadden kunnen worden voorkomen. Dat geldt voor zowel de koper als de positie van de verkoper. Ten aanzien van de verkopende partij wordt ook nog wel eens onderschat dat op tijd moet worden gestart met het voorbereiden van een eventuele verkoop.

Een belangrijk maar bovendien logisch gegeven is dat een mooi opgepoetste en goed onderhouden auto beter zal verkopen dan een stoffig en rommelig voertuig. Daar kijkt niemand van op. Het ligt zo op het eerste oog niet erg voor de hand om een bedrijfsovername te vergelijken met de autohandel. Toch is er een belangrijke parallel te trekken met wat hiervoor is opgemerkt. Als een ondernemer denkt aan de verkoop van zijn bedrijf, zal hij niet snel denken aan een auto. Het gegeven dat een mooi gepoetste auto makkelijker zal verkopen mag echter niet genegeerd worden.

Het betere poetswerkBij het oppoetsen van een onderneming moet onder andere gedacht worden aan de administratieve organisatie. Bij het inrichten van de organisatie zou ruim op tijd moeten worden gedacht aan de manier waarop een eventuele overnamekandidaat naar deze administratie zou kijken. Bij vrijwel iedere overname zal op enig moment een due diligence onderzoek plaatsvinden. Als dan de overnamekandidaat een duidelijk opgebouwde administratie te zien krijgt waarbij ook de onder-liggende gegevens op een systematische manier terug te vinden zijn, dan zal dat het enthousiasme vergroten en - niet onbelang-rijk - zal dat vermoedelijk de prijs in opwaartse richting kunnen doen bijstellen. Het gaat er natuurlijk niet om dat men als verkoper ‘gladde verkooppraatjes’ gaat gebruiken, maar de feiten mogen wel op de mooiste manier getoond worden.

Naast het betere poetswerk zijn er nog meer parallellen te trekken tussen de fusie- en overname-praktijk en de autohandel. Zo zal een koper behoefte hebben aan garanties. Dat geldt bij een onderneming niet anders dan bij een auto. In de autobranche zijn hiervoor keurmerken te verkrijgen. De BOVAG-garantie geeft de koper over het algemeen voldoende waarborgen met betrekking tot het al of niet naleven van garantieverplichtingen. Ook bij de verkoop van een bedrijf wordt vanzelfsprekend met garanties gewerkt. De verkoper heeft zijn onderneming mooi opgepoetst. Hij wil graag een zo hoog mogelijke prijs ontvangen. De koper wil

die prijs misschien wel betalen, maar zal de glans die de verkoper heeft laten zien, wel blijven zitten... Zo zal veelal een deel van de koopprijs afhankelijk worden gemaakt van de resultaten die de onderneming in een nader te bepalen periode zal behalen. Of wordt een voorziening getroffen voor het geval de balans van de onderneming achteraf onjuiste informatie blijkt te bevatten.

EtalerenEen belangrijk verschil tussen autohandel en fusie- en overname-praktijk is dat de autohandelaar van het verkopen van auto’s zijn vak pleegt te maken. De meeste ondernemers verkopen hun onderneming maar één keer! Voor de autohandelaar heeft dat tot gevolg dat hij zijn goede naam graag wil waarmaken en behouden. Daarmee heeft hij een rechtstreeks belang bij het nakomen van garanties. Bij voorkeur verkoopt hij alleen goede auto’s, zodat de garantie helemaal niet hoeft te worden aange-sproken. Bij de verkoop van een onderneming ligt dit iets anders, in die zin, dat het oordeel of een onderneming ‘goed’ is, vaak afhangt van veel (externe) factoren. Vaak is de persoon van de ondernemer van essentieel belang of zijn er cruciale medewerkers die rechtstreeks invloed hebben op de te behalen resultaten. Dit is vaak moeilijk in garantiebepalingen te vatten.

Uit het voorgaande blijkt dat het van groot belang is om de te verkopen onderneming goed in de etalage te zetten. Daarbij moet worden bedacht dat het niet mooier moet worden dan de werkelijkheid is. Is dat wel het geval, dan komt dat via de weg van de garanties in de meeste gevallen wel weer terug bij de verkoper. Een goed doordachte overeenkomst met evenwichtige garantiebepalingen zal veelal zorgen voor een goed resultaat voor zowel de verkoper als de koper. Ook bij bedrijfsovernames geldt: wie schrijft, die blijft. Een belangrijk misverstand is dat het zou getuigen van wantrouwen als men al vroeg in een overname-traject zaken aan het papier toevertrouwt. Niets is minder waar. Zowel de koper als de verkoper hebben belang bij duidelijkheid over hun positie.

Een onderneming verkoop je meestal maar één keer. Dat betekent dat het meteen goed moet gebeuren. Bespaar dus niet op de juridische advieskosten.

Mr. Tian HerstelAdvocaat, JPR Advocaten, vestiging Doetinchemwww.jpr.nl


‘Van een oud vrouwtje geweest, altijd binnen gestaan...’

Een mooi gepoetste auto verkoopt veel makkelijker

213P065-066.indd 65 21-01-14 13:08

66

Adres: Scandinaviëlaan 21 7559 SJ Hengelo Telefoon: +31 74 30 300 90 Email: [email protected] Internet: www.galvanohengelo.nl

Galvanisch verzilveren

Galvanisch verzinken

Galvanisch zink-nikkel

Galvanisch vernikkelen

Galvanisch vertinnen

Galvanisch tin-nikkel

Galvanisch verkoperen

Chemisch vergulden

Chemisch vernikkelen

Passiveren aluminium

Passiveren RVS

(Protalloy®)

Galvaniseren als specialismeGalvano Hengelo is een middelgroot gespeci-aliseerd galvaniseerbedrijf met een zeer brede en stabiele klantenkring die in nagenoeg alle marktsegmenten actief is. Wij willen u bij de planning en uitvoering van een breed assortiment galvaniseerprocessen op alle mogelijke vlakken helpen.

Ons motto: DO IT!Dienstencentrum Oppervlaktebehandelingvoor Industriële Toepassingen.

THOMAS.nlVaste interieurs

Naast het vormgeven en aankledenvan evenementen en beursstandsrealiseren wij ook vaste interieursvoor onder andere horeca-, retail-en bedrijfsruimten.

Wij luisteren naar uw wensen en vertalen deze direct naar eenconcreet interieurplan. Onzemeubelmakers zorgen voor eenhoge kwaliteit realisatie.

Nieuweweg 1996603 BM WijchenTel: [email protected]

213P065-066.indd 66 21-01-14 13:08


recht over de grenzen

In de praktijk is het veranderen van regime echter alleen maar mogelijk als deze geen verslechtering inhoudt. In de considerans van de richtlijn wordt uitgelegd: ‘Indien werknemers […] mede-zeggenschapsrechten hebben in een van de fuserende vennoot-schappen, en indien de nationale wetgeving van de lidstaat waar de uit de grensoverschrijdende fusie ontstane vennootschap haar statutaire zetel heeft, niet voorziet in hetzelfde niveau van medezeggenschap als in de betrokken fuserende vennoot-schappen bestaat, met inbegrip van de commissies van het toe-zichthoudend orgaan die beslissingsbevoegdheid hebben, of niet voorziet in hetzelfde recht tot uitoefening van medezeggenschapsrechten voor werknemers van uit de grensover-schrijdende fusie ontstane vestigingen, dan dient de medezeg-genschap van werknemers in de uit de grensoverschrijdende fusie ontstane vennootschap - en hun betrokkenheid bij de vaststelling van die rechten - te worden geregeld.’

Europees rechtDe hoofdregel - het recht van de statutaire zetel van de nieuwe fusievennootschap geldt - is in enkele gevallen niet van toe-passing. Die gevallen staan in art. 16 lid 2 van de Fusierichtlijn.

Dit is, kort samengevat, het geval als één van de fuserende partijen voorafgaand aan de bekendmaking van het fusievoorstel meer dan 500 werknemers heeft en aan een stelsel van werk-nemersmedezeggenschap is onderworpen. Als er een grote vennootschap betrokken is bij de fusie, moet steeds onder-handeld worden. Ook wanneer de nationale wetgeving die van toepassing is op de nieuwe fusievennootschap niet ten minste hetzelfde niveau van werknemersmedezeggenschap heeft als dat van de fuserende vennootschappen, is sprake van een uitzondering. Tot slot geldt dat wanneer de nationale wetgeving die geldt voor de nieuwe fusievennootschap niet regelt dat werknemers in andere vestigingen in Europa hetzelfde mede-zeggenschapsrecht hebben als de werknemers die werken in het vestigingsland van de fusievennootschap.

MisbruikWaarom worden uitzonderingen gemaakt op de hoofdregel dat het recht van de statutaire zetel van de nieuwe vennootschap zal gelden? Onder meer om misbruik te voorkomen. Als de lidstaat waarin de nieuwe fusievennootschap haar statutaire zetel zal

Grensoverschrijdende fusie en schending door NederlandAls meerdere vennootschappen uit verschillende EU-lidstaten gaan fuseren, is het zaak dat door de fusie geen afbreuk wordt gedaan aan medezeggenschapsrechten van werknemers, waar zij zich ook maar bevinden in Europa. Wanneer de nieuw ontstane fusie-vennootschap in Nederland is gevestigd, zullen de daarbij betrokken buitenlandse werknemers in buiten-landse vestigingen ten minste dezelfde medezeggen-schapsrechten moeten hebben als werknemers die in Nederland werken. Doordat Nederland de Grens- overschrijdende Fusierichtlijn die deze rechten wilde waarborgen niet juist heeft omgezet, werd het veroor-deeld door het Europese Hof van Justitie te Luxemburg.

Door een fusie gaat het vermogen van een (of meer) verdwijnende vennootschap over op een nieuw op te richten vennootschap of een andere, bestaande vennootschap. De Grensoverschrijdende Fusierichtlijn - voluit: Richtlijn 2005/56/EG betreffende grensover-schrijdende fusies van kapitaalvennootschappen - wil bestuurlijke en wettelijke belemmeringen die opdoemen bij dergelijke fusies tussen kapitaalvennootschappen binnen de Europese Unie opruimen. De richtlijn maakt het mogelijk dat kapitaalvennoot-schappen uit verschillende lidstaten juridisch ‘eenvoudiger’ met elkaar kunnen fuseren. Een belangrijk deel van het fuseren is het waarborgen van de rechten van de werknemers. Zo zijn er de Richtlijn collectief ontslag over ontslagregelingen en de Richtlijn over overgang van ondernemingen, vestigingen of onderdelen die zijn omgezet in Nederlands recht. Daarnaast staat de Grens- overschrijdende Fusierichtlijn die een ander aspect regelt: de werknemersmedezeggenschap.

Twee regimesAls de bij de fusie betrokken vennootschappen worden beheerst door twee (of meer) verschillende rechtsstelsels (bijv. één door Duits recht, één door Frans recht en één door Nederlands recht) is sprake van een grensoverschrijdende fusie als bedoeld in de Fusierichtlijn. Bij een dergelijke grensoverschrijdende fusie krijgt de nieuwe fusievennootschap te maken met twee of meer vestigingen in verschillende lidstaten, waarin de medewerkers een ander medezeggenschapsregime gewend zijn. Als door de fusie slechts het recht van de lidstaat waar de nieuwe fusie-vennootschap haar statutaire zetel heeft van toepassing wordt in de gehele vennootschap, kunnen werknemers in de andere lidstaat in theorie moeten gaan werken met een voor hen buitenlands regime. Eveneens in theorie, kan een dergelijke fusie dus nadelig uitpakken. Volgens artikel 16 van de Grensover-schrijdende Fusierichtlijn is in beginsel namelijk de nationale wetgeving van de statutaire zetel van de nieuwe fusievennoot-schap van toepassing.

Veranderen van regime is alleen mogelijk als deze geen verslechtering inhoudt

213P067-70.indd 67 21-01-14 13:19


www.jjgroup.nl

Standbouw en standontwerp

Evenementenverzorging

Tenten- en meubilairverhuur

Wellpointverhuur

Promotionele acties

Opslag en distributie

Nat. en int. koeriersdiensten

Logistieke dienstverlening

Facility Services

PJ Milieu BV - Nijverheidsstraat 21- 3861 RJ Nijkerk - Telefoon: 033-2458511 - E-mail: [email protected] - Website: www.pjmilieu.nl

Uw partner voor advies en uitvoering van bodem en asbest gerelateerde projecten Wij houden uw bodemsanering praktisch en betaalbaar

Volg ons bedrijf ook op Facebook en Twitter

Voor het leveren en plaatsen van diverse soorten glas!

Nijverheidsstraat 19 – 7391 ZT TwelloTel. 0571 276 812 – 06 228 002 75 – Fax 0571 274 632

[email protected] – [email protected] – www.glasteamtwello.nl

� Reiniging van keuken,afzuig- en ventilatiesystemen

� Dieptereiniging keukens

� Dieptereiniging sanitair

� 24-uurs Calamiteiten(06 13 96 10 59)

Celsiusstraat 17 • 3846 BK HarderwijkTel.: (0341) 41 51 75 • Fax: (0341) 41 78 [email protected]

213P067-70.indd 68 21-01-14 13:19


recht over de grenzen

69

hebben géén regeling van werknemersmedezeggenschap kent of een minder gunstige, zou door de vestiging aldaar aan werknemers hun medezeggenschap ontzegd kunnen worden. Om dat misbruik tegen te gaan wil de Richtlijn dat de bij de fusie betrokken vennootschappen gaan onderhandelen over de werknemersmedezeggenschap. Als een kleiner bedrijf bij de fusie betrokken is, zullen de verschillende niveaus van werk-nemersmedezeggenschap binnen de fuserende vennootschappen dus vergeleken dienen te worden: hoe groot is bijvoorbeeld het aantal benoemingen waarop de werknemers daadwerkelijk invloed hebben?

KritiekDe Europese Commissie had al eerder kritiek geuit op de Nederlandse omzetting van de uitzonderingsregels. Bij de omzetting in Nederland was namelijk niet opgenomen dat werk-nemers van in andere lidstaten gelegen vestigingen van de uit de grensoverschrijdende fusie ontstane vennootschap dezelfde medezeggenschapsrechten zullen hebben als de in ons land werkzame werknemers. De oorzaak van de verkeerde omzetting lag enerzijds in de brontekst van de Fusierichtlijn. In artikel 16 lid 2 dat de drie uitzonderingssituaties, waarin dus onderhandeld moet worden over de medezeggenschapsrechten, opsomde, waren de situaties van elkaar gescheiden door het woord ‘of’ in plaats van ‘en’. De richtlijn bepaalde in artikel 16 lid 5 boven-dien: ‘Een lidstaat die kiest voor uitbreiding van de medezeggenschapsrechten tot werknemers van de uit de grensover-schrijdende fusie ontstane vennootschap in andere lidstaten, […] is er geenszins toe gehouden die werknemers mee te tellen bij de berekening van het aantal werknemers waarboven volgens het nationale recht medezeggenschapsrechten gelden.’

Nederland had het woord ‘kiest’ - zo luidde kortweg de stelling in het proces - in verkeerd verband gelezen. De wetgever meende dat hij een keuzemogelijkheid had in de omzetting van de drie ‘uitzonderingsgevallen’. In wezen, zo bleek ten processe en zo oordeelde ook het Hof, betrof het hier geen keuzevrijheid van de lidstaten. Volgens het rechtscollege ontstond met de Nederlandse formulering het risico dat bij een fusie waarbij de fusievennootschap gevestigd zal zijn in Nederland, buitenlandse werknemers minder medezeggenschap hebben dan Nederland-se werknemers.

Maximaal niveauDe Nederlandse wetgever had nog een andere reden om de omzetting ‘anders’ te doen dan voorgeschreven. Dat heeft ermee te maken dat de Nederlandse wet voorziet in een recht van aanbeveling ten aanzien van alle leden van een raad van commissarissen. Dat is een maximaal niveau van werknemers-medezeggenschap dat in andere lidstaten niet voorkomt. Het gevaar dat zich de situatie zou voordoen, dat buitenlandse werknemers slechter af zouden zijn na de fusie, zou daarom niet voorkomen. Een vergelijking van niveaus van medezeggenschap

zou steeds in het voordeel van Nederland uitpakken. Het bewijs daarvan zou een door de Europese Commissie zelf uitgebracht overzicht zijn, waarin de medezeggenschapsstructuren binnen Europa in kaart zijn gebracht.

LiteratuurIn de literatuur was al langer discussie gaande over wat nu als uitgangspunt genomen moet worden voor de vergelijking van niveaus van vennootschappelijke medezeggenschap. Een aantal auteurs schreef bijvoorbeeld dat men het (versterkt) aanbevelings-recht als basis moet nemen. Anderen meenden dat dit aan-bevelingsrecht ook als de raad van commissarissen hiermee rekening houdt niet een sterk uitgangspunt is, omdat het maar voor een derde van de leden van de raad van commissarissen geldt. Ook werd geschreven dat er landen zijn waarin recht-streekse benoemingsrechten bestaan, die dus meer medezeg-genschap bieden dan de Nederlandse regeling. Dezelfde juristen vonden het argument van de wetgever, dat men in Nederland altijd in de vergelijking ‘beter af’ is, wat erg gemakkelijk. Het zou namelijk wél onwenselijk zijn als werknemers in het buitenland met een recht rechtstreekse benoemingen te doen, door een fusie (slechts) een aanbevelingsrecht krijgen. Het fundament voor de regeling in de Fusierichtlijn is en blijft het zogenaamde ‘voor en na-beginsel’. Het recht verandert niet, tenzij werknemers hun medezeggenschapsrechten daardoor behouden zien, of zien verbeteren.

En dan …Omdat de medezeggenschapsrechten van werknemers die in een buitenlandse vestiging werken van een fusievennootschap die haar statutaire zetel in Nederland heeft, niet zijn gewaarborgd zoals de Fusierichtlijn dat voorschrijft, zal de Nederlandse wetgever de formulering moeten aanpassen. Inhoudelijk blijven echter ook andere wetten belangrijk voor het verdere verloop van de onderhandelingen over de medezeggenschapsrechten. In Nederland is dit vastgelegd in de Wet Rol Werknemers, terwijl ook de Wet op de Ondernemingsraden en de Wet op de Europese Ondernemingsraden toepasselijk kunnen zijn. De onderhandelingen zullen uiteindelijk moeten leiden tot een overeenkomst ter zake van medezeggenschap, uit onderhandeld door een bijzondere onderhandelingsgroep bestaande uit vertegenwoordigers van de werknemers werkzaam bij de betrokken vennootschappen, hun dochterondernemingen én hun vestigingen. De statuten dienen tot slot tot de vastlegging daarvan, waarop de notaris toeziet.

Mr. Dr. Rosalie Koolhoven Universitair docent aan de Rijksuniversiteit Groningen

De Nederlandse wetgever zal de formulering moeten aanpassen

213P067-70.indd 69 21-01-14 13:19

70

SCHOONMAAK OP MAAT

Op zoek naar professioneel schoonmaakonderhoud, specialisti-sche reiniging en andere facilitaire diensten in Oost-Nederland? Wij staan voor u klaar!

HECTAS Facility Services C.V. Geograaf 30, 6921 EW DUIVEN T. 026 - 317 17 45 F. 026 - 317 17 58 E. [email protected] www.hectas.nl

Pragmatische oplossingen voor complexe engineering vraagstukken en uitvoering van multidisciplinaire projecten

Hilux5 B.V. www.Hilux5.com [email protected] B.V. www.Follibus.eu [email protected] Spinelstraat 20 7554 TW HengeloHilux5 B.V. en Follibus B.V. maken deel uit van H5 Investments B.V.

Geavanceerde oplossingen voor expansie vraagstukken

Sterk in Thermisch werk

213P067-70.indd 70 21-01-14 13:19

71

waarvan akte


Vanaf 1 oktober is het mogelijk belastingvrij een bedrag van maximaal 100.000 euro aan een ander te schenken. Dit geld moet gebruikt worden voor een eigen woning - bijvoorbeeld om een woning te kopen of te verbouwen. De schenking kan ook gebruikt worden om de hypotheek af te lossen of een restschuld weg te werken. Aan welke zaken moeten schenker en begunstigde denken als zij gebruik willen maken van deze mogelijkheid belastingvrij te schenken? Er hoeft geen familierelatie te zijn tussen de schenker en de begunstigde en de begunstigde moet kunnen aantonen dat het bedrag in zijn eigen woning is gestoken. Aan de begunstigde wordt niet de eis gesteld dat hij binnen een bepaalde leeftijdscate-gorie valt. Als de begunstigde het bedrag heeft ontvangen moet er bij de Belastingdienst via een aangifte aanspraak worden gemaakt op de vrijstelling. Het bedrag kan door de schenker op de bankrekening van de begunstigde worden overgemaakt. De vrijstelling geldt tot 1 januari 2015. Voor die tijd moet de schenking zijn gedaan. Als de begunstigde het geld gebruikt om af te lossen op zijn hypotheek, moet er rekening mee worden gehouden dat er misschien een boeterente betaald moet worden.

Eens gegeven, blijft gegevenEen schenker zal bij een dergelijke grote schenking zeker niet over ‘één nacht ijs’ gaan. Een eenmaal gegeven schenking kan namelijk niet meer ongedaan gemaakt worden. Als de schenker later die 100.000 euro nodig zou hebben als oudedagsvoor-ziening dan kan hij natuurlijk het geld terugvragen aan de begunstigde. Maar het gezegde luidt niet voor niets: ‘Eens gegeven, blijft gegeven’. De schenking die jaren geleden voor de schenker en de begunstigde een mooie oplossing leek om toe te treden tot de woningmarkt, zorgt dan voor onomkeerbare financiële problemen voor de schenker.

Schenking onder voorwaardenDe schenker kan de schenking onder voorwaarden doen. Als er bijvoorbeeld een familierelatie is tussen beiden, dat de schenking terugkeert naar de familie bij overlijden van de begunstigde. Hiermee kan dan worden voorkomen dat het geld door vererving uit de familie gaat. Ook zien we vaak dat de schenker een uitsluitingsclausule aan de schenking wil verbinden: het geldbe-drag is voor de begunstigde zelf en blijft van de begunstigde ook na een scheiding.

Ouders-kinderenAls ouders eerder aan hun kinderen een schenking voor de eigen woning hebben gedaan, dan zijn er mogelijkheden om nu nog een extra schenking te doen. Dit geldt ook als het kind ouder is dan 40 jaar. Er zijn ook mogelijkheden om te schenken zonder dat ouders de portemonnee hoeven trekken, bijvoor-beeld als zij eerder het kind geld leenden voor het huis.

De nieuwe schenkingsvrijstelling AWBZ-testament en -schenkingVeel ouderen zijn dit jaar naar de notaris gekomen om een ‘AWBZ-testament’ te maken of een ‘AWBZ-schenking’ te doen. Deze ouderen zijn bang dat ze financiële problemen krijgen als ze in een verzorgings-of verpleeghuis terecht komen. Of dat zij hun vermogen moeten ‘opeten’ en geen erfenis aan de kinderen kunnen nalaten. Sinds 1 januari van dit jaar wordt de zorgbijdrage voortaan ook over het vermogen berekend.

VermogenVoor de berekening van de zorgbijdragen (AWBZ) wordt niet alleen het inkomen meegeteld maar ook het vermogen. Het gaat om het vermogen dat voor de inkomstenbelasting aangegeven wordt in box 3 (sparen en beleggen). Voor de zorgbijdrage wordt met 12% van het vermogen gerekend. Als het box 3-vermogen wordt verminderd, heeft dit invloed voor de hoogte van de zorgbijdrage. Ouderen moeten er wel rekening mee houden dat de zorgbijdrage wordt berekend naar de stand van het vermogen van twee jaar geleden. In 2013 wordt de zorgbijdrage berekend over de stand van het vermogen per 1 januari 2011.

De gevolgen van de nieuwe berekening zijn ook in de politiek besproken. De staatssecretaris heeft een aantal maatregelen genomen om de gevolgen van de zorgbijdrage voor het vermogen te verzachten. Een van die maatregelen is dat de woning van degene die AWBZ-zorg krijgt, voor een aantal jaren niet meetelt bij de berekening van de zorgbijdrage. Als de woning echter verhuurd is, telt de woning wél mee voor de berekening van de zorgbijdrage.

AWBZ-testamentAls u een partner en kinderen heeft dan kunt u een testament maken om te regelen dat de kinderen pas erven als u en uw partner zijn overleden. Voor getrouwde partners is dit ook geregeld als zij geen testament hebben. In een testament kunt u vastleggen dat de kinderen de erfenis eerder krijgen, bijvoorbeeld als de achtergebleven partner in een verpleeg- of verzorgingshuis wordt opgenomen. Vanwege deze clausule in een testament wordt dit een AWBZ-testament genoemd.

AWBZ-schenkingDoor te schenken kunt u uw vermogen verkleinen. Als u een aantal jaren voordat u in het verpleeg-of verzorgingshuis terecht komt gaat schenken aan uw toekomstige erfgenamen, kan dit later een lagere zorgbijdrage betekenen. Overlijdt u met een kleiner vermogen dan betekent dit ook dat uw erfgenamen minder erfbelasting betalen.

Mr. Daan Siebelink, Notaris te LochemTap & van Hoff Notarissen, Lochem - DoetinchemAangesloten bij Netwerk Notarissenwww.netwerknotarissen.nl/mijnnotaris

213P071.indd 71 21-01-14 13:21

72

n&nnieuws en noviteiten cultuur


Kwartet en Who’s afraid of Virginia Woolf?

Toneelgroep Oostpool, Het Gelders Orkest en Schouwburg Arnhem bundelen dit theater-seizoen hun krachten voor een bijzonder project: Kwartet. Een vitaal toneelstuk van Heiner Müller in de regie van Marcus Azzini. Met in de hoofdrollen Teun Luijkx, Wendell Jaspers en veertig musici van Het Gelders Orkest, verwikkeld in een gevaarlijk spel tussen man en vrouw. Een spel van verleiding, macht, lust, jaloezie en destructie. De schouwburg wordt gebruikt als locatie en krijgt een nieuwe invulling; grenzen tussen podium en zaal vervagen. Als een levend lichaam bewegen de musici over het podium en door de zaal, soms in een grote groep, soms klein, soms solo. Zij spelen een compositie van Martin Fondse, waarin naast eigen werk stukken van o.a. Villa Lobos, Stravinski, Bach en Rachmaninoff organisch zijn ondergebracht. Een unieke ervaring. Regisseur Erik Whien zet dit seizoen Edward Albee’s Who’s Afraid of Virginia Woolf ?(1962) op toneel. In zijn regie, en met deze vier acteurs, wordt dit wereldberoemde verhaal niet alleen een botsing tussen twee generaties, tussen het verharde en verbaal zwaarbewapende koppel Martha en George en de hoopvolle en dromerige Nick en Honey. Na een feestje komen Martha en George (Maria Kraakman en Jacob Derwig) laat op de avond thuis. Martha heeft het jonge stel Nick en Honey (Sanne den Hartogh en Kirsten Mulder) uitgenodigd voor een drankje. Wat volgt is een virtuoos slagveld waarin alle idealen en dromen van de vier aanwezigen zwaar op de proef worden gesteld. In een harde en cynische wereld lijkt de hang naar schoonheid de enige kans tot overleven. En wie durft er te leven zonder dromen? Who’s afraid of Virginia Woolf? is een coproductie van Toneelgroep Oostpool en Toneelschuur Producties

Meer informatie, speeldata en kaarten: www.toneelgroepoostpool.nl Foto: Annaleen Louwes

Nieuwe serie Het Groene Oosten

Cogas kondigde als initiatiefnemer van de tv-serie Het Groene Oosten aan dat de reeks in het komende seizoen een vervolg krijgt met een aantal nieuwe afleveringen. Daarbij wordt nadrukkelijk ook gekeken naar andere communicatiekanalen dan alleen televisie. De eerste serie van acht afleveringen van Het Groene Oosten besteedde aandacht aan allerlei ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid in Oost-Nederland. Daarbij stond steeds een thema centraal, zoals energiebesparing, duurzaam vervoer, bio-energie en decentrale energieopwekking. Deze thema’s sluiten naadloos aan op de merkvisie van Cogas, dat als organisatie op zoveel mogelijk fronten werk wil maken van duurzaamheid.

De afleveringen van het Groene Oosten trokken wekelijks circa 200.000 kijkers; een uitstekende score. Cogas stelt vast - mede op grond van reacties van kijkers, klanten en zakelijke relaties - dat duurzaamheid veel mensen bezighoudt. Bovendien kwamen er na het eerste seizoen van vele kanten verzoeken om te kunnen participeren in de tv-serie. Michiel Kirch: ‘Het Groene Oosten heeft het begrip duurzaamheid bevrijd van het stoffige imago en het onderwerp bespreekbaar gemaakt voor een grote groep mensen. Dankzij dit initiatief kunnen wij mensen bewuster maken van hun eigen rol voor een duurzame regio waar het prettig wonen, werken en leven is.’

Het concept omvat naast de genoemde tv-serie een interactieve website: www.hetgroeneoosten.nl

Achterhoek Toerisme kiest voor VVV

Stichting Achterhoek Toerisme - de overkoepelende marketing- en promotieorganisatie van de Achterhoek - is een geassoci-eerd deelnemerschap aangegaan met VVV Nederland. Achterhoek Toerisme kan het merk VVV gebruiken in haar communicatie met de vrijetijdsconsument. ‘Het is belangrijk

om het lokale gastheerschap te koppelen aan regiomarketing. De optimale wisselwerking tussen beide merken, zorgt uiteindelijk voor maximale aandacht voor de toerist, recreant en ondernemers’, aldus Manuel Hezeman, manager Achterhoek Toerisme.

213P072-075.indd 72 23-01-14 09:02

73



MMKA: Metropolitan scenes

Tot 30 maart is in het Museum voor Moderne Kunst Arnhem (MMKA) de tentoonstelling Metropolitan scenes te zien van de veelzijdige kunstenaar Hans Op de Beeck. In drie films toont Op de Beeck hoe wij falen de dingen naar onze hand te zetten, hoe onhandig we zijn de wereld adequaat vorm te geven en daardoor vaak stranden in steeds weer nieuwe, desolate en onpersoonlijke niemandslanden. De films gaan over onze omgeving als geënsceneerde decors (Staging Silence 2, 2013), groeiende afhankelijkheid van technologie (Extensions, 2009) en de problematische relatie

tussen het individu in al zijn kwetsbaarheid en de grote massa die ons draagt of verplettert (Dance, 2013). Metropolitan scenes is te beschouwen als de hedendaagse pendant van de tentoon-stelling De Melancholieke Metropool, Stadsbeelden tussen magie en realisme 1925-1950 die in het museum te zien is tot en met 23 februari. Samen vormen de tentoonstellingen een tweeluik waarin de melancholieke aspecten van het moderne leven in de grote stad op een poëti-sche manier tot uitdrukking komen. Meer informatie: www.mmkarnhem.nl

A One Day Walk

Onder de titel A One Day Walk, ontleend aan een werk van Hamish Fulton, toont het Kröller-Müller museum tot 30 maart circa vijftig werken van twee generaties Britse kunstenaars: Anthony Caro, Philip King, Richard Long, Hamish Fulton, Nicholas Pope, Barry Flanagan, Tony Cragg en Bill Woodrow. De tentoonstelling, samengesteld uit de collectie Art & Project / Depot VBVR en de collectie van het Kröller-Müller, laat enkele belangrijke ontwikkelingen in de Britse kunst zien in de jaren zestig, zeventig en tachtig. In de jaren zestig manifesteren Anthony Caro en Philip King zich met abstracte, kleurrijke sculpturen in staal, plastic en hout. Beide beeldhouwers geven les aan de toonaangevende St. Martin’s School of Art in Londen. Caro’s leerlingen Barry Flanagan, Richard Long, Hamish Fulton en hun medestudent Bill Woodrow reageren op het formalisme van hun voorgangers door in hun werk meer de nadruk te leggen op het concept, het proces en de omgeving. Ook Tony Cragg geeft ruimte aan subjectieve, door het materiaal opgeroepen associaties. Nicholas Pope keert net als Long en Fulton de stad de rug toe en richt zich op materialen uit de natuur.Meer informatie: www.kmm.nl

Zaaloverzicht A One Day Walk; Phillip King, Richard Long, Nicholas

Pope / © Kröller-Müller Museum, Otterlo / Foto: Marjon Gemmeke

213P072-075.indd 73 23-01-14 09:02

74



Draden van tijd

Met Draden van tijd heeft styliste Janine Smits een inspiratieboek samengesteld van het werk van vijf kunstenaressen die op een innovatieve manier oude tradities koesteren en een nieuw leven geven. Het levert een veelzijdig boek op waarin verhalen en tradities worden doorgegeven door ambachten en technieken in steeds weer nieuwe toepassingen. Deze draden van tijd vormen samen een ‘weefsel van tijd’(Tapestry of Time).Lu Luo verwerkt doorleefde theaterkostuums in schilderijen, Natalie Dissel maakt bijzondere sieraden en installaties van schelpen en (edel)stenen, Beatrice Waanders maakt gebruik van de eeuwenoude vilttechniek en Barbara Broekman gebruikt textiel in meerdere lagen. Het boek is opgedragen aan Kaat Tilley, de onlangs plotseling overleden modeontwerpster en levenskunstenares. Het is - ondanks dat enkele foto’s matig van kwaliteit zijn - een heel bijzonder inspirerend boek geworden in een rijk geïllustreerde luxe uitgave van Uitgeverij Waanders & de Kunst.

Draden van tijd / Janine Smits

Uitgeverij Waanders & de Kunst, Isbn 978 94 91196 67 6, € 35,00

Wilgentunnel voor natuurlijk spelen

De Schellerdriehoek is een bijzonder park in Zwolle waar kinderen met en zonder beperking samen natuurlijk kunnen spelen. Vanuit die gedachte is er eind 2013 een wilgentunnel aangelegd. De wilgentakken zijn door vrijwilligers gezaagd en naar de Schellerdriehoek gebracht. Samen met enkele Zwolse wilgenvlechters zijn ze door ruim 30 vrijwilligers van de Schellerdriehoek over de ‘holle weg’ gepoot. Vlechten met wilgen is creatief en leuk om samen te doen. En natuurlijk ‘Natuurlijk’, want na de winter zal de tunnel tot leven komen. In het voorjaar van 2014 zal de Schellerdriehoek nog verder ingevuld worden. Er worden nog banken en een vogelnestschommel geplaatst, zodat jong en oud van de Schellerdriehoek kan komen genieten.

‘Super saaie stillevens’

KG8O is een dubbelexpositie ter ere van de 80e verjaardag van Klaas Gubbels in het Museum voor Moderne Kunst Arnhem (MMKA) en Dudok Arnhem. Mede als verjaardagscadeau voor Gubbels - die op 19 januari 2014 zijn tachtigste verjaardag viert - organiseren Museum Arnhem en Dudok Arnhem tot en met 27 april de tentoonstelling KG8O. Museum Arnhem, dat een grote collectie werken van Gubbels bezit en in de vaste collectiepresentatie toont, laat het meest recente werk van de laatste vier jaar uit de serie ‘super saaie stillevens’ zien. Dudok houdt een tentoonstelling met een door Klaas Gubbels gedrukte houtsnede in een beperkte oplage. Daarnaast realiseert de gemeente Arnhem een beeld van Klaas Gubbels in het Market Garden Plantsoen, Onderlangs, onder de hoge wal waarop Museum Arnhem is gevestigd. Naar verwachting wordt dit beeld in februari geplaatst. Meer informatie: www.museumarnhem.nl en www.dudok.nl

213P072-075.indd 74 23-01-14 09:02

75



Hoeder van Overijssels landschap

Ondanks de reorganisatie blijft Landschap Overijssel zich inzetten voor natuur en landschap in Overijssel. De organisatie moest eind 2013 inkrimpen met 15 van de 45 fulltime formatieplaatsen. De organisatie blijft met deze kleinere formatie werken aan het beheren, behouden en ontwikkelen van natuur en landschap. Samen met ruim 10.000 betrokken gronden erfeigenaren en ruim 5.000 vrijwilligers werkt Landschap Overijssel aan het versterken en behouden van het Overijsselse landschap met haar typische streken en kwaliteiten.Het Overijsselse landschap is rijk aan cultuur- historie. Het bestaat uit typische streken met kenmerkende boerderijen en ruim 270 historische landgoederen. Dit landschap is van grote waarde voor bewoners en bezoekers. Het vormt de omgeving waarin we wonen en werken en het decor waarin we recreëren. Daarnaast leven in het landschap tal van dieren en planten. ‘Onze aandacht voor het landschap is nu meer dan ooit nodig’, zegt directeur Landschap Overijssel, Henk Hengeveld. Landschap Overijssel werkt onder andere samen met bewoners, vrijwilligers en bedrijven aan het agrarische cultuurlandschap. ‘In de aankomende jaren gaan we extra eigen middelen investeren die we hebben verkregen via de Nationale Postcode Loterij en door fondsenwerving. We hopen dat we onze partners, de Provincie, gemeenten en het bedrijfsleven, enthousiast kunnen maken en houden om met ons samen te werken.’

Wandelaars genieten van het winterse Reestdal, foto: Ruud Ploeg

Jan Voerman, Liggend vee en noppende paarden

aan de IJssel, olieverf op doek, 34 x 53 cm

Broeden op wolken

Uit de nalatenschap van acteur Henk van Ulsen verwierf Museum de Fundatie onlangs circa 60 schetsen en tekeningen van de hand van Jan Voerman sr. Tot en met 9 juni zal een groot deel van deze werken samen met ruim honderd schilderijen en aquarellen van ‘de IJsselschilder’ te zien zijn in Kasteel het Nijenhuis, in Heino/Wijhe. De weidse landschappen, stille wolken-gezichten, grazende koeien en lieflijke bloemstillevens geven een prachtige kijk op Voermans oeuvre. ‘Let maar niet op Voer, hij is aan het broeden op een wolk.’ Zo beschreef Anna Verkade haar echtgenoot Jan Voerman als hij zich weer eens afgezonderd had om een wolkenlucht vast te leggen. Het werd zijn handelsmerk, de eindeloze verten met stapelwolken boven het water en vee rustend in de wei: Voermans IJssellandschappen zijn ongeëvenaard.

Geboren in 1857 in Kampen en vanaf 1889 woonachtig in Hattem, werkte Voerman praktisch zijn hele leven aan de IJssel. Hij voelde er zich verbonden mee. Hij was het liefst buiten, waar hij rust en inspiratie vond. Zijn vroegste werken verraden al zijn grote talent als schilder naar de natuur. In Voermans omvangrijke oeuvre komen de tradities van de Hollandse 17de-eeuwse land-schapsschilderkunst en het 19de-eeuwse impressionisme van de Haagse School in een oorspronkelijke beeldtaal samen. Hij schilderde op een impressio-nistische manier, maar met behoud van de heldere kleuren. Met zijn tijdloze landschappen heeft Voerman zich een plek binnen de Nederlandse kunst- geschiedenis toegeëigend.

Tentoonstelling: Jan Voerman – Landschappen, wolkengezichten en bloemstillevens Tot en met 9 juni te zien in Kasteel het Nijenhuis, in Heino/WijheMeer informatie: www.museumdefundatie.nl

213P072-075.indd 75 23-01-14 09:02

76 kijk op oost nederlandkijk op oost nederland

wijn en spijsw&s

Crus Bourgeois: de halfgoden van BordeauxWe schrijven het jaar 1855. Het is druk in Parijs. Meer dan vijf miljoen bezoekers komen naar de Wereldtentoonstelling, of zoals die officieel heet ‘Exposition Universelle des produits de l’Agriculture, de l’Industrie et des Beaux-Arts de Paris’. De tentoonstelling was groots van opzet, telde 34 deelnemende landen en besloeg zestien hectare op en rond de Champs-Élysées. Er werden speciaal voor dit doel prachtige gebouwen opgetrokken, waarvan alleen Théâtre du Rond-point des Champs behouden is gebleven. Maar we hebben er ook nog iets anders aan overgehouden: de classificatie ‘Crus Classés du Médoc’, een klassering van de beste rode Bordeauxwijnen, en de klassering van 25 zoete Sauternes-wijnen.

Tekst en foto’s: Karel Koolhoven

Het idee kwam van keizer Napoléon III. Uitgangspunt vormden de prijzen die de wijnen op de markt noteerden. Op zich niet zo gek bedacht. Immers, zo was de rede-nering, de beste wijnen zouden wel de hoogste prijzen opbrengen.Voor de klassering van de rode wijnen waren slechts 61 chateaus uitverkoren. Er was een onderverdeling gemaakt van vijf klassen. Vier wijnen (de chateaus Lafite-Rothschild, Latour, Margaux en Haut-Brion), de zogenaamde ‘Premiers Crus Classés, voerden de klassering aan. En 18 Cinquième Crus Classés waren de hekkensluiters.

DiscussieMaar, als je ruzie in de tent wil, moet je lijstjes maken met de rangvolgorde goed, beter, best. Lang niet iedereen was het eens met de klassering en die leidde dan ook tot veel gekrakeel, vanzelfsprekend vooral van de zijde van eigenaren van chateaus die meenden dat ze ten onrechte buiten de boot waren gevallen of te laag waren ingeschaald.

In de decennia die volgden, bleef de classificatie veel- vuldig onderwerp van discussie. Er was veel kritiek (vaak niet onterecht) bijvoorbeeld op het feit dat bepaalde chateaus hun positie in het klassement behielden, terwijl de kwaliteit van de wijnen tot een pover niveau was gedaald. Ook waren er steeds opnieuw tal van eigenaren van niet-geklasseerde chateaus gefrustreerd over het feit dat ze ondanks hun sublieme wijnen maar geen plaatsje kregen in de eregalerij. Nee, ondanks het duwen en trekken bleef - ook tot nu, ruim anderhalve

eeuw na dato - de classificatie een onwrikbaar instituut. Slechts één chateau zag kans de oorspronkelijke indeling te doorbreken en dat was Château Mouton-Rothschild, dat in 1973 van ‘deuxième cru classé’ promoveerde naar de hoogste categorie van ‘premier cru classé’. Verder bleef alles bij het oude.

SoapHoe onwrikbaar de classificatie ook zijn moge, het is beslist niet zo dat er geen leven in de brouwerij zit. Integendeel. De Grands Crus hebben - ook al zijn het er slechts 61 - in de anderhalve eeuw van hun bestaan de wijnwereld met regelmaat op zijn grondvesten doen schudden. En ze doen dat vandaag de dag nog steeds.

Larose Trintaudon is een

schitterend klassiek

chateau

213P076-078.indd 76 27-01-14 16:22

77kijk op oost nederlandkijk op oost nederland

wijn en spijs

w&s

Larose Trintaudon is een

schitterend klassiek

chateau

Kijk maar naar de krankzinnige prijsontwikkelingen van de afgelopen jaren. Kijk maar naar de daverende ruzies binnen de families van de eigenaren. Kijk maar naar het komen en gaan van nieuwe bezitters. Het zijn allemaal ingrediënten waarmee moeiteloos een spannende soap zou kunnen worden gemaakt.

Nieuwe klasseNa enige decennia lang te hebben gemokt, besloot een groep eigenaren van niet-geklasseerde chateaus een eigen klassement in het leven te roepen. In 1932 werd met behulp en goedkeuring van de Kamer van Koop-handel van Bordeaux en de Kamer van Landbouw van de Gironde (het departement waarin Bordeaux ligt) een lijst opgesteld van maar liefst 444 betere wijngoederen die de titel Cru Bourgeois mochten gaan voeren. De benaming Cru Bourgeois kwam niet uit de lucht vallen, maar voert terug tot de 15e eeuw. Dat was de tijd waarin gegoede burgers (de ‘bourgeois’) van de stad Bordeaux de betere gronden in de omgeving verwierven voor de aanleg van wijngaarden. Men sprak toen van ‘Cru des Bourgeois’, letterlijk vertaald ‘Gewas van de Burgers’. Later liet met het woordje ‘des’ vervallen en sprak men kortweg van ‘Cru Bourgeois’.Als je de bijna onaantastbare ‘Grands Crus Classés’ wilt zien als de goden van Bordeaux, dan behoren de ‘Crus Bourgeois’ tot de halfgoden. Dit laatste klassement verwierf echter nooit ministeriële goedkeuring, maar fungeerde desondanks zeventig jaar lang tot redelijke tevredenheid van de betrokkenen.Dan besluit de minister van Landbouw in 2000 in samen- spraak met een groot aantal organisaties dat het klasse-ment van de Cru Bourgeois geformaliseerd moet worden. Bovendien wil men nu ook een klassenverschil aanbrengen en men roept drie categorieën in het leven: van hoog naar laag zijn dat Crus Bourgeois Exceptionnels, Crus Bourgeois Supérieurs et Crus Bourgeois.De beoordeling wordt toevertrouwd aan een groep van maar liefst achttien deskundigen (waaronder chateau-eigenaren en de voorzitter van het syndicaat van chateau-eigenaren), die de wijngoederen moet beoordelen op

tal van aspecten, variërend van kwaliteit van de grond, de zorg die wordt besteed aan het onderhoud van wijngaarden en opstallen tot representativiteit en gewoon de kwaliteit van de wijn zelf. In 2003 is het dan zover en wordt de nieuwe lijst bekend gemaakt en goedgekeurd door de minister van Land-bouw. Er blijken 247 chateaus van de 490 kandidaten tot het klassement te zijn toegelaten.

ProtestU voelt de bui al hangen… De protesten waren niet van de lucht. Tientallen chateau-eigenaren voelden zich benadeeld.Dit alles leidde ertoe dat een rechtbank in Bordeaux zich over de zaak ging buigen en in 2007 korte metten maakte met de klassering onder het motto ‘Je kunt niet tegelijk jureren en partij zijn’.

HergroeperingHet klassement van Crus Bourgeois dreigde geheel van het toneel te verdwijnen. Een flink aantal chateau- eigenaren stak echter de koppen bij elkaar om dit te voorkomen. In 2007 en 2008 maakten ze een geheel nieuwe opzet en richtten ze de Alliance Cru Bourgeois op. Ze schaften de verschillen binnen het klassement af, maar wat belangrijker is, ze stelden nieuwe criteria op waaraan moet worden voldaan om de titel Cru Bourgeois te mogen voeren.

KeuringHet belangrijkste criterium in de nieuwe opzet is de kwaliteit van de wijn zelf. Elk jaar opnieuw moet de oogst worden gekeurd voordat de eigenaar de wijn als Crus Bourgeois mag etiketteren. Dat is natuurlijk prima.Het gevolg is uiteraard dat het aantal goedgekeurde Cru Bourgeois-wijnen - gemiddeld ligt dit rond de 260 - van jaar tot jaar verschilt.

Vaak aantrekkelijk geprijsd

Moet je voor een Mouton-Rothschild van het topjaar 2009 ongeveer € 1100 neertellen (let wel: per fles!) dan kun je bij de Crus Bourgeois tegen aanzien-lijk lagere tarieven slagen. Een Chasse-Spleen, één van de beste wijnen in die categorie kost ruim € 50. Een Larose Trintaudon zal iets meer dan € 20 kosten en een toch ook vermaarde La Tour de By ligt rond de € 17,50.

Chateau Le Bourdieu

te midden van zijn

wijngaarden

De meeste chateaus in

Bordeaux hebben de

statige uitstraling van

vervlogen tijden. Cambon

La Pelouse springt juist

in het oog door zijn

futuristische exterieur

213P076-078.indd 77 27-01-14 16:23

78

Postbus 84 7100 AB Winterswijk Groenloseweg 36 7101 AJ Winterswijk

T +31 (0) 543 551500 [email protected] www.hjansen.nl

H.JANSEN ASSURANTIE GROEP

SIN

DS

19

13

De H. Jansen Assurantie Groep! Al sinds 1913 een sterk familiebedrijf in verzekeringen. Vertrouwd en verzekerd in Oost-Nederland.

BEDRIJVENPARTICULIERENPENSIOENEN

100 jaarvertrouwd & verzekerd

Advertentiepagina_210.indd 3 03-07-13 09:36213P076-078.indd 78 27-01-14 16:23

&manonderneming en management

79

Garantie voor een goede nachtrust

Ondernemer zijn is een vermoeiende bezigheid. Onzekerheden vreten energie. In tijden waarin de belas-tingdienst ‘verticaal’ controleerde, te kampen had met een ernstig personeelstekort en, mede daar-door, de tijdspanne tussen twee controles op tenminste acht jaar lag, had iedere ondernemer te maken met langere periodes van fiscale onzekerheid. Feitelijk was er sprake van een soort kansspel van een jaartje of acht à tien waarin de fiscale verplichtingen in elk geval niet voor 100% vast stonden.

Daar leerde je mee leven. Bovendien bood dit fenomeen ook kansen voor de minder goedwillenden onder ons. Immers de gemiddelde navorderings- en nahef-fingstermijn is maar vijf jaar. De kans op succesvol creatief, fiscaal boekhouden was dan ook aanwezig.

De politiek besefte op enig moment dat ook de schatkist niet gebaat was met deze ontwikkeling en legde de bal neer bij de ondernemer. Te beginnen bij de (zeer) grote. Daarna langzaam afdalend naar de middelgroot en, middellijk en via een aantal advieskantoren, uiteindelijk het mkb. Horizontaal toezicht was het toverwoord. Gebaseerd op wederzijds vertrouwen sloot de fiscus een convenant met ondernemers en instellingen waarbij men afsprak dat mogelijk discutabele stand-punten in aangiften tevoren met elkaar besproken zouden gaan worden. Open-heid van zaken dus. In ruil voor minder periodieke controles in verticale zin.

Eén van de voorwaarden voor het in aan- merking komen van een dergelijk horizon-taal toezicht convenant was (en is) dat de ondernemer fiscaal ‘in control’ is. Er wordt getoetst of binnen de onderneming op ieder gewenst moment voldoende inzicht bestaat in de fiscale verplichtingen. Niet alleen op de momenten dat formeel

aangifte moet worden gedaan, maar ook tussentijds. Hoe groot is de kans dat er fiscaal fouten ontstaan? Dat niet tijdig aangifte doen of niet tijdige betaling geheel of gedeeltelijk niet worden gesignaleerd? Met horizontaal toezicht deed, ook buiten de groep van de multinationals en de OOB’s (Organisaties van Openbaar Belang), de term tax management en tax control zijn intrede.

Tax management is, strikt genomen, niet heel veel meer dan het op systematische wijze omgaan met de fiscale verplichtingen binnen een onderneming. Makkelijk gezegd. In de praktijk echter een omvang-rijk en lastig fenomeen. Stel je de alle-daagse situatie voor van een ondernemer die een personal holding heeft waarin een management fee wordt ontvangen en van waaruit het salarispakket voor de directeur-grootaandeelhouder (dga) wordt voldaan. Daaronder hangt een tussen-holding die het bedrijfspand beheert. De werkmaatschappij in Nederland exploiteert een productiebedrijf en voor ‘Europa’ heeft onze ondernemer een verkoopmaat-schappij in Duitsland. De fiscale heffingen waarmee deze ondernemer tenminste te maken krijgt zijn: inkomstenbelasting en premieheffing in privé, loonheffing in twee landen, nationale btw, buitenlandse btw, douaneverplichtingen, vennootschaps-belasting in Nederland en Duitsland, transferpricing issues over de verreken-prijzen tussen Nederland en Duitsland. Overal moet tijdig en volledig aangifte gedaan worden, transfer pricing moet gedocumenteerd zijn, etc. Dat is allemaal nog in de actualiteit en heeft te maken met in control zijn. Veel en complex.

Tax management omvat echter meer. Dit omvat ook een visie op de belasting-positie. Hoe verreken ik die opgebouwde compensabele verliezen in die tussen-holding tijdig? Doe ik er goed aan om die ingekochte zaken in de USA in Nederland of in Italië Europa binnen te laten komen?

Wanneer de dga morgen tegen een boom rijdt, is de familie (of de onderneming) dan in staat de verschuldigde successie-rechten op te hoesten of is, in dit kader, wel nagedacht over de optimale benutting van de bedrijfsopvolgingsregeling? Is er nagedacht over een optimum voor het salaris van werknemers die (wellicht) in Nederland èn Duitsland werken? Heb ik mijn administratieve organisatie wel zo opgebouwd dat ik zeker weet dat die vooraftrek voor de omzetbelasting in het juiste tijdvak wordt geclaimd? Tax management wordt makkelijker wanneer de onderneming beschikt over een tax control framework. Een tool die helpt bij het bewaken van die zaken waarover je als ondernemer fiscaal in control wilt en moet zijn. Vroeger waren deze tools omvangrijke programma’s waarmee al snel tienduizenden euro’s gemoeid waren. Tegenwoordig zijn daarvan ook ‘light’ versies verkrijgbaar - met hulp van een goede belastingadviseur, in relatief korte tijd, tegen relatief geringe kosten te implementeren - waar-door de vermoeide ondernemer in elk geval rustig kan slapen.

Arnold PoelstraFiscalist en partner van Grant Thornton, EnschedeT. 053 4766177, M. 06 387 403 12, E. [email protected]


213P079-080.indd 79 21-01-14 13:54

80

André Kraay | Bosrand 23a | 3852 GZ Ermelo | T (0341) 564811 | F (0341) 564877 | [email protected] | www.mess-nederland.nl

Verkoop, service, reparatie en gereviseerde machines met garantie

Mess-Nederland totaalleverancier voor de Food Industry

Compacte eiwitteer-en paneermachine.

4 verschillende types. Automatische hamburger-machines met 30 liter bunker.

Enkelzijdig papier aanbrengen.Machine kan heel veel

verschillende vormen maken.

Kroketten engehaktballenmachines.

Voor kip, aardappel,varkens- en rundvlees, etc.

Zwoerdmachinesvan Weber.

Stopbus20 l., 30 l., 50 l.

Mess-Nederland

ProjectmanagementOntwerpEngineering

Ontwerpbureau voor conceptueel ontwerp van uw technische applicaties

Uw idee omzetten in een tastbare machine, als werkend prototypeof als tastbaar 3D-model (geprint)?

H-Drive Imotec bv te Nijmegen

vHTech kan u daarbijbegeleiden!

Met 30 jaar ervaring kan vHTech participerenin uw team of geheel zelfstandig een ontwerpplan opzetten en uitvoeren

T: (+31)53 478 1500E: [email protected]: www.vhtech.nl

Wolters Engineering is een niet branche-gebonden teken-, design- en adviesburo met meer dan 30 jaar ervaring in diverse takken van de industrie.

Onze dienstverlening is samen te vatten in 3 hoofdgroepen, te weten:

De activiteiten die wij binnen deze dienstverlening uit kunnen voeren zijn:- Concept-, basic- en detailengineering- Productie automatisering en optimalisatie- Product design en analyse- Productrealisatie middels prototypebouw en eventuele 0-serie- Statische en dynamische berekeningen- Computerberekeningen middels FEA (Finite Element Analysis, eindige

elementen analyse)- Risico inventarisatie en evaluatie (RIE) t.b.v. CE-certificering- Projectmanagement- Bestekken en handleidingen schrijven

Wolters Engineering werkt met verschillende engineering tools, waaronder Solidworks, Inventor en Autocad.

Werktuigbouwkundige engineering

Design & Productontwikkeling

Advisering & Analyse

Herfordstraat 16 7418 EX Deventer T 0570 629120E [email protected] I www.wolters-engineering.nl

213P079-080.indd 80 21-01-14 13:54


&grogroen leven en ondernemen

Negen beginnende imkers

Bij de imkersvereniging van Oldenzaal en omstreken hebben negen beginnende imkers de imkercursus met succes afgerond. Onder leiding van bijendocent, Arjen Faber gingen ze - met goed en slecht weer - met de kop in de bijenkast (zoals imkers zeggen). Beginnende imkers zijn hard nodig. Imkeren werkt mee aan een goede bijenstand en zal de terugloop van het aantal bijenvolken zoveel mogelijk beperken en liefst verhogen - want zonder bijen geen bestuiving van gewassen (en dus geen eten voor mens en dier). Ook jonge mensen zijn steeds vaker geïnteresseerd in bijen houden: de jongste deelnemer aan de imkercursus was 25 jaar.

Ganzenvlucht

Alleen al in Gelderland moeten jagers jaarlijks 34.000 ganzen doden om de stand terug te brengen op het niveau van 2005. Het gaat hierbij om grauwe- en kolganzen waarvan de aantallen de laatste jaren explosief zijn gegroeid. De Provincie Gelderland heeft hierover afspraken gemaakt met Faunabeheer-eenheid Gelderland.

Kwaliteitsbepaling versproduct

De Pasteur sensor tag, ontwikkeld door een internationaal consortium uit de hightech en de agrifood sector is de winnaar de Food Valley Award 2013. De Pasteur sensor tag is een autonome, draadloze tag dat een gedetailleerd inzicht geeft in de oorsprong, behandeling en condities tijdens transport van een versproduct. De sensor tag meet hiervoor onder andere de temperatuur, pH en luchtvochtigheid bij vervoer en opslag. Door deze informatie te koppelen aan kwaliteitsverloopmodellen wordt een realistische houdbaarheid en kwaliteitsbeoordeling van het product bepaald.Doordat de kwaliteit van het versproduct beter kan worden bepaald, kan de sensor

tag bijdragen aan mondiale vraagstukken op het gebied van voedselzekerheid, duurzaamheid, voedselveiligheid en -kwaliteit, en gezondheid. De sensor tag is vooralsnog ontwikkeld voor gebruik op een krat, doos of pallet maar kan in de toekomst ook op individueel consumentenniveau (productniveau) worden ingezet.

De sensor tag is ontwikkeld binnen het Pasteur project (2009-2012), onder leiding van NXP Semiconductors.Consortiumpartner Wageningen UR Food & Biobased Research ontwikkelde kwaliteitsverloopmodellen voor verschillende producten zoals aardbeien, avocado’s, vlees en rozen.

De jury spreekt noemt deze innovatie ‘een fantastisch voorbeeld van twee samenwerkende sectoren: de hightech en de agrifood. De wijze waarop de sensor tag voordelen voor alle schakels in de versketen kan opleveren en mondiale vraagstukken aanpakt, maakt deze innovatie een bekroning met de Food Valley Award 2013 waard.’

Windenergie uit oude molen Molen de Hoop is een historische korenmolen uit 1854 in Hellendoorn waar Molenaar Jan van de Belt dagelijks graan maalt op een van de sets molen-stenen. In de molen heeft Van de Belt een winkeltje met streekproducten, zoals honing, ijs, jam, bier en allerlei soorten meel. Daarnaast verkoopt hij brood en andere in de molen gebakken producten.Om de molen een gezonde toekomst te geven, gaat ReggeStroom groene stroom opwekken met de tweede set molenstenen in de molen. De molen zal straks gaan functioneren als een kleine energiecentrale waarbij met een nieuwe installatie duurzame energie wordt opgewekt. Dat gebeurt als de molen draait, bijna elke dag dus. Om dit te realiseren - er is in totaal 100.000 euro nodig - is ReggeStroom gestart met een crowdfundingsactie voor Molen

de Hoop. De eerste 40.000 euro is beschikbaar gesteld door het Europese subsidiefonds Leader.Meer informatie: www.regge-stroom.nl

Witte rolstoelen in NP De Hoge Veluwe

Naast gratis Witte fietsen, biedt Het Nationale Park De Hoge Veluwe bezoekers nu ook gratis Witte rolstoelen aan. Met de nieuwe aanwinst is het Park nog toegankelijker voor bezoekers die slecht ter been zijn.Het Park beschikte al over 1.800 Witte fietsen en 50 Witte sleeën. De Witte rolstoelen zijn een mooie aanvulling op dit ‘Witte’ assortiment en op de onlangs geopende Belevingsroute. Deze route van ruim een kilometer is bedoeld om de natuur nét even anders te ervaren en is speciaal ontwikkeld voor mindervaliden, maar ook voor andere doelgroepen, zoals scholen, kinderen, ouders en grootouders. De aanschaf van de Witte rolstoelen is mede mogelijk gemaakt door Life & Mobility.

De Witte rolstoelen zijn gratis te gebruiken maar dienen wel vooraf gereserveerd te worden. De rolstoel kan na reservering worden opgehaald bij de fietsen- herstelplaats in het centrum van het Park. Hier start ook de Belevingsroute.Meer informatie en reserveren: www.hogeveluwe.nl

Energiebesparende Muurverf

Nieman Raadgevende Ingenieurs heeft in opdracht van Coateq een onderzoek gedaan naar de werking en het effect van de energiebesparende muurverf van ThermoShield. Het onderzoek richt zich op ThermoShield Exterieur, voor de buitengevel. Coateq is de Nederlandse distributeur van ThermoShield. Het onderzoek wijst uit dat het toepassen van ThermoShield Exterieur leidt tot een energiebesparing. Dit komt voornamelijk door de vochtregulerende werking en de lage emissiecoëfficiënt. Zeker bij matig geïsoleerde panden is

213P081-084.indd 81 21-01-14 14:04


Wethouder Hulsstraat 1-22 – 7951 SE StaphorstT. 0522 460 775 – F. 0522 460 228

E. [email protected]. www.luttelinterieur-werkbladen.nl

Ons aanbod omvat onder meer: Top-laminaat, Massief Edelhout, Corian en LG Hi-Macs

Specialist in werken wastafelbladen

in elk gewenste maatvoering

S p e c i a l i s t e n i n ( c i v i e l e ) b e t o n w e r k e nb r u g g e n , v i a d u c t e n , t u n n e l s , p a r k e e r k e l d e r s ,

b e r g i n g s k e l d e r s , ( r e i n w a t e r ) p o m p s t a t i o n s , R W Z I ’s

W W W . H V A N H A A R S T . N L

BRUGGEN SLAAN. DAT DOEN WIJ.

AL BIJNA 100 JAAR.

O L B AT E Xw o o n d e c o r a t i e

Puttenstraat 11 – 8281 BP Genemuiden – Tel. 038 385 49 42 / 06 53 62 96 [email protected] – www.olbatex.nl

• Tapijt• Laminaat• PVC-vloeren• Vinyl• Gordijnen• Luxaflex

• Vouwgordijnen• Rolgordijnen• Plissee gordijnen

Alles op maat gemaaktOok voor projecten

213P081-084.indd 82 21-01-14 14:04


&grogroen leven en ondernemen

82

ThermoShield zeer geschikt als energie-besparende muurverf. ThermoShield is een veelzijdige, hoog-waardige muurverf op waterbasis. De verf bestaat voor ca. 50% uit microscopisch kleine, vacuüm gezogen, keramische bolletjes. De overige bestanddelen zijn bindmiddelen, kleurpigmenten, activatoren en water. Door de samenstelling van de verf kan deze bijdragen aan de energiebesparing binnen een gebouw. Naar de werking van ThermoShield zijn al eerder onder-zoeken verricht. Hierbij werd gekeken naar het effect en de werking van ThermoShield. In projecten waarbij ThermoShield als buitencoating is toegepast blijkt uit praktijkmetingen dat er een energiebesparing van gemiddeld 20% mogelijk is.Onlangs was ThermoShield één van de drie nominaties voor de Spirit of Innovation Award, de prijs voor de meest energiebesparende innovatie van exposanten van vakbeurs Energie 2013. Meer informatie: www.coateq.nl

Zuivere suiker

’s Werelds grootste suikerinkoper, Coca-Cola, gaat ervoor zorgen dat de suiker in hun producten niet langer van ingepikte grond komt. Een succes binnen Oxfam’s Behind the Brands Campagne dat de grootste bedrijven in de suikerindustrie - Coca-Cola, PepsiCo en Associated British Foods (ABF) - hierop aansprak. Coca-Cola gaat diepgaand, onafhan-kelijk onderzoek laten doen naar de mensenrechten en milieugevolgen van haar bedrijfsvoering, allereerst in Colombia, Guatemala en Brazilië en daarna in India en Zuid-Afrika. Het bedrijf maakt tevens hun grote rietsuikerleveranciers bekend.Coca-Cola is hiermee de eerste van de drie multinationals die toezegt de landrechten van gemeenschappen door de hele handelsketen heen te zullen respecteren. Bovendien wil het bedrijf haar invloed aanwenden om overheden en internationale instanties ook zo ver te krijgen (Bron: Oxfam Novib).

Nico Roozen van ontwikkelingsorganisatie Solidaridad en bedenker van het Max Havelaarkeurmerk vertelde in Trouw dat bedrijven als Mars, Nestlé en Friesland Campina overgaan op meer duurzame producten. Die overstap is niet zozeer idealistisch maar vooral economisch van aard; dat is een sterkere drijfveer en werkt daardoor sneller. ‘Die bedrijven zijn bereid om te investeren in boeren om zo hun kennis op een hoger plan te brengen, opdat zij slim en duurzaam gaan produ-ceren. Dat zijn inmiddels strategische investeringen voor hen. Dat is echt een grote verandering, een revolutie bijna.’

Ikea Kringloop

Ikea Hengelo komt als eerste woon-warenhuis van de Ikeaketen met een inruilservice. Oude modellen van Ikeameubels kunnen worden ingeruild tegen een tegoedpas. Wil je gebruik maken van deze unieke service? Stuur dan een foto van je meubelstuk naar [email protected]. De gebruikte meubels zullen in de koopjeshoek van de winkel worden aangeboden.

Verduurzaming buitenruimtes

Tijdens het NL Greenlabel-congres op 14 november in Arnhem vroegen ruim 80 duurzame koplopers aandacht voor het verder verduurzamen van de maatschappelijke buitenruimte. Op dit moment blijkt slechts een klein gedeelte van de Nederlandse gemeen-ten structureel duurzaam in te kopen. Terwijl de Rijksoverheid ambieert dit percentage op 100 te stellen.

Het NL Greenlabel-congres, een initiatief van o.a. TV-tuinman Lodewijk Hoekstra, bracht burgers, bestuurders, bedrijfs-leven en wetenschappers bij elkaar om tot een vruchtbare samenwerking te komen en meer duurzame buitenruimtes in Nederland te realiseren. Hoekstra: ‘In de praktijk is er veel behoefte aan concrete handvatten om

duurzaam te werken. Toepassing van duurzame materialen en producten is niet vanzelfsprekend. Hoewel de overheid pleit voor duurzaam inkopen is daar in de praktijk weinig van te merken. Mede omdat duurzaamheid niet of nauwelijks is gedefinieerd. De samen-werking tussen bedrijven, overheden, burgers en vakmensen is nog onvol-doende om integraal duurzaam te werken in ontwerp, aanleg, inrichting en onderhoud. Met het NL Greenlabel-congres hopen wij hierin verandering te brengen en actief een bijdrage te leveren aan het realiseren van de milieudoelstel-ling van 20/20.’NL Greenlabel lanceerde tevens de eerste editie van het Handboek Duurzame Buitenruimte, dat een overzicht geeft van duurzame producten, materialen en planten. Dit kan als lei- draad dienen bij het duurzame inkoop-beleid van gemeenten en bedrijven. Meer informatie: www.greenlabel.nl

Beste Groenterestaurant 2014

Restaurant ‘t Diekhuus in Terwolde is verkozen tot het Beste Nederlandse Groenterestaurant van 2014. Chef-kok Jan Klercq heeft bij ‘t Diekhuus een grote moestuin waaruit hij volop kan putten voor ‘telkens weer een andere creatie waar groenten uit eigen teelt de hoofdrol spelen’, aldus juryvoorzitter Frank Fol tevens ‘groentekok’ en chef in restaurant Sire Pynnock in Leuven. ‘Bij ‘t Diekhuus proefden we telkens weer creatieve smaakbommen die ons overtuigen dat koken met groenten en fruit meer is dan denken aan de gezondheid. Dit restaurant is dan ook de terechte winnaar voor 2014’.De genomineerde restaurants worden opgenomen in de nieuwe ‘De Groene Gault&Millau 2014’ die uitkomt in mei 2014.

213P081-084.indd 83 21-01-14 14:04

84

Winkelman Installateurs streeft elke dag weer naar een tien! Het bedrijf is trots op de beoordeling van hun klanten op de site www.klantenvertellen.nl.

“Als totaalinstallateur bieden wij particulieren en bedrijven alle facetten van de installatie-techniek en installatiewerk. Zeg maar van riool tot dak en alles wat daar tussen zit”, vat Jorg Winkelman kort samen.

“Bij bedrijven moet te allen tijde het productie-proces voortgang hebben. Dit geldt in zekere zin ook voor ieder huishouden. Flexibel, snel en servicegericht handelen en het leveren van constante kwaliteit zorgt voor dit mooie cijfer van onze klanten”, zegt Jorg tevreden. “Daarbij staat relatieopbouw bij ons altijd hoog in het vaandel.”

Winkelman Installateurs: uw tevredenheid is onze zorg!

Jorg Winkelman (directeur) toont met trots het cijfer van klantenvertellen.nl

• Voedingsmiddelen• Snacks• Zuivelpoeders• Kaas• Bulkgoederen

• Granulaten en vezels• Papier & converting• Mineralen en ertsen• Vleesproducten

opTImalIsaTIE IndusTrIëlE producTIEprocEssEnMeer rendement door optimalisatie van procesbeheersing en productkwaliteit metde Serie 710e online en laboratorium Nabij Infrarood meetsystemen van NDC.De belangrijkste componenten die gemeten kunnen worden zijn vocht, vet, eiwit,nicotine, suiker en coatings. Succesvolle toepassingen zijn o.a.:

PO Box 844, 7550 AV Hengelo - NLJan Tinbergenstraat 152, 7559 SP Hengelo - NL

T +31 (0)74 2590498F +31 (0)74 2590554

E [email protected] www.quality2process.com

adv. KijkOp_Opmaak 1 26-09-13 [39] 21:31 Pagina 1

213P081-084.indd 84 21-01-14 14:04

85

ICTech en gadgets&tec


Glasvezel in kwart Nederlandse huizen

Een kwart van de huishoudens in Nederland heeft een glasvezelverbinding tot voor de deur liggen. Dit blijkt uit een onderzoek van bureau Stratix uit Hilversum.Het gaat om 1,9 miljoen woningen. In de praktijk blijkt dat slechts een derde van het aantal aansluitingen daadwerkelijk wordt gebruikt. Het totaal aantal gebruikers van glasvezel is dus ongeveer 8%. Er zijn grote regionale verschillen volgens Stratix. Flevoland heeft de hoogste glas- vezeldekking met 75%. Snelst groeiende provincie qua glasvezelaansluitingen is Gelderland. Stratix verwacht dat de groei van het aantal potentiële glasvezelaansluitingen de komende jaren stabiliseert op het huidige uitroltempo van ongeveer 500.000 aansluitingen per jaar. Wintercheck voor harde schijven

Winterweer kan de oorzaak zijn van dataverlies. Zowel harde schijven (HDD’s), SD-kaarten als SSD’s zijn hier gevoelig voor. Door het mobiele gebruik van laptops, notebooks en smartphones zijn de in deze apparaten gebruikte opslag-media extra kwetsbaar voor grote tempe-ratuurwisselingen. In het ergste geval kan dit tot definitief dataverlies leiden.

Bij temperatuurschommelingen van zeer koud naar warm kan er in het binnenste van de harde schijf condensatie ontstaan, die bij het opstarten kortsluiting kan veroorzaken. Condensvorming kan ook lees- en schrijfkoppen van harde schijven aantasten. Dit kan tot een crash van de harde schijf leiden. Ook SSD-schijven zijn gevoelig voor temperatuurschommelingen. SSD’s zijn eigenlijk alleen bedoeld voor werk- temperaturen tussen de 0°C en 60°C. Als een harde schijf uitvalt, kun je beter niet proberen de datadrager weer op te starten. Dat kan grote schade veroor-zaken. ‘Kou is een echte killer voor HDD’s, SSD’s en Flash. Rond 10% van de harde schijven crasht als gevolg van winterweer. In de meeste gevallen is er een grote kans dat onze data recovery experts de data in hun geheel weer terug kunnen halen’, zegt Kees Jan Meerman van Stellar Data Recovery. Voorkom een crash van de harde schijf: zorg ervoor dat de datadrager droog en bij voorkeur op een zo constant mogelijke kamertemperatuur staat. Als je met je laptop of smartphone van koud naar warm gaat, laat dan het apparaat eerst een paar minuten acclimatiseren voordat je het aanzet.

Googles digitale bieb

Het project van Google om miljoenen boeken in een digitale bibliotheek te zetten is geen schending van het auteurs-recht. Dat oordeelde onlangs een federale rechtbank in New York. Daarmee is een acht jaar oude aanklacht van het Amerikaanse schrijversgilde tegen de zoekmachine-gigant verworpen.Google bewijst onderzoekers en het bredere publiek juist een dienst met het online zetten van miljoenen boeken, aldus de rechter. Google Books omvat inmiddels meer dan twintig miljoen titels.

Surfen tijdens vlucht mag

Internetten in vliegtuigen is vanaf nu mogelijk als maatschappijen een derge-lijke dienst aanbieden. De Europese

Commissie heeft de regels versoepeld voor het gebruik van elektronica aan boord.Dit betekent dat reizigers hun gadgets voortaan mogen gebruiken. Wel geldt de voorwaarde dat ze in de ‘vluchtmodus’ staan, waarbij de toestellen geen mobiel of draadloos signaal mogen uitzenden. Zwaardere elektronica, zoals laptops, moeten bij het landen en stijgen nog wel volledig uitstaan. Luchtvaartmaatschappijen mogen van Brussel hun passagiers netwerken van de derde en vierde generatie (3G en 4G) aanbieden vanaf een hoogte van 3000 meter. Het signaal gaat via een antenne aan boord van het vliegtuig, dat via een satelliet in verbinding staat met de grond. Gebruik van internet tijdens opstijgen en landen blijft verboden.

ALFRED gaat oudere helpen

Hebben ouderen in de toekomst allemaal een eigen butler? Het kan maar zo. Ouderen-butler ALFRED moet het mensen gemakkelijker maken om langer thuis zelfredzaam te zijn.ALFRED is een Europees project van een aantal bedrijven en kennisinstellingen waaraan onder meer het Nationaal Ouderenfonds, ATOS en TIE Nederland deelnemen.Het doel is om in drie jaar een elektroni-sche hulp te ontwikkelen die zich specifiek richt op het gezond houden van ouderen.

213P085-088.indd 85 21-01-14 14:16


Nationale en internationale koerierstransporten

Koerier nodig?Of uw zending nu naar Amsterdam moet of Athene,wij gaan direct voor u op weg!

Meer weten?Bel 053 434 91 91of kijk op www.tieke-logistics.com

Wij verzorgenuw aangifte inkomstenbelasting:

goed, snel en voordelig.

Neem contact op met Consultis:055 - 750 17 75

of06 - 53 871 880

Uiteraard bent u ook welkom voor uw boekhouding, aangiftes btw, loonaangiftes, fiscaal advies etc.

Kijk voor de mogelijkheden op www.consultis.nl bij “ondernemer”.

Ook voor particulieren!

Ritbroekdwarsstraat 207312 DS ApeldoornMail: [email protected]: www.consultis.nl

VASTGOEDSTURING =

KWALITEIT

GELD RISICO

CONDITIEMETEN

WOONONDERZOEK

COMPLEXSTRATEGIE BENCHMARK

AHA – uw vastgoed adviseur!

www.aha-adviseurs.nl

[email protected]

0527 46 09 95

213P085-088.indd 86 21-01-14 14:16

kijk op oost nederland86 87

ICTech en gadgets&tec

De robot houdt met sensoren de conditie van de huisgenoten in de gaten en stelt activiteiten voor en nodigt ze uit tot het doen van geheugen intensieve spelletjes. Het prototype moet volgend jaar al klaar zijn.In de loop van volgend jaar gaat een groep geselecteerde ouderen de eerste proto-types testen.

Trein- en busrit betalen met smartphone

Vervoersbedrijf Arriva start in het noorden van het land een proef met betaling via de smartphone. Een groep geselecteerde reizigers kan binnenkort via een app zijn reiskosten betalen.In Duitsland kunnen reizigers al sinds 2010 op deze manier betalen voor het openbaar vervoer. De proef geldt op de spoorlijnen van Arriva in Groningen en Friesland en op enkele buslijnen in Friesland.

Technisch specialisten tekort

Er is een jaarlijks tekort van 30.000 technisch afgestudeerden in Nederland, met negatieve gevolgen voor de hightech sector, aldus chipfabrikant NXP en chip- machinefabrikant ASML. Zij maken zich ernstig zorgen om de aanwas. Vooral het tekort aan studenten die doorstromen vanuit het vmbo en de havo naar het middelbaar en hoger beroepsonderwijs vormen een groot probleem.Volgens de twee bedrijven kiezen te weinig Nederlandse studenten voor een technische oriëntatie. Jaarlijks gaan gemiddeld 80.000 technici met pensioen en studeren er maar 50.000 studenten af.

Mobiel brassen

Webshops in Nederland verdienden het eerste half jaar 550 miljoen euro via mobiele verkopen. De verwachting is dat mobiele e-commerce dit jaar meer dan één miljard euro gaat opleveren. Dit blijkt uit een onderzoek van Blauw

APPetiteUmano

Geloof het of niet, maar soms is er op internet zoveel interessants te lezen dat je bijna geen keuze kunt maken. Het team van Umano pikt er elke dag de twintig mooiste juweeltjes uit en tovert ze om in audio-boek-artikelen die worden voorgelezen door professionele vertellers. Een mooie manier voor bijvoorbeeld forenzen om aan het eind van de dag bijgepraat te worden over tal van onderwerpen op het gebied van onder meer entertainment, wetenschap en business. Beschikbaar voor iPhone en Android.

Kayak

Wie wel eens heeft geprobeerd om uit te zoeken wat de goedkoopste vlucht is naar bijvoorbeeld Moskou weet hoe tijdrovend dat kan zijn. Met Kayak is dat heel wat gemak-kelijker geworden. Kayak geeft de verschillende resultaten weer van luchtvaartmaatschappijen die op die bestemming vliegen. Je kunt hotels en huurauto’s boeken en de app geeft ook snel toegang tot vluchtinformatie en de nummers van de klantenservice. Beschikbaar voor iPhone, iPad, Android en Windows Mobiel.

Shazam

Weten welk liedje je net op de radio hoorde? Dat kan met Shazam, want deze gratis applicatie luistert naar de muziek en raadt daarna de titel. De software maakt gebruik van de microfoon in je telefoon en vergelijkt het geluid met overeenstemmende klanken uit een uitge-breide online database waar meer dan zes miljoen liedjes in zijn opgenomen. De applicatie werkt super simpel. Open de app met een vingerbeweging, raak vervolgens even de luisterknop aan en Shazam doet de rest. Beschikbaar voor iPhone en Android.

Research in opdracht van Thuiswinkel.org, de belangenorganisatie van 2000 webwinkels in Nederland. In het eerste half jaar hebben 2,3 miljoen mensen een aankoop gedaan via de smartphone of tablet. Dat is een toename van 53% ten opzichte van vorig jaar. Ze waren goed voor in totaal 12 miljoen online bestedingen waarvoor gemiddeld 2 239 per persoon is betaald.Vooral kleding en schoenen (40%) doen

het goed. Daarna komen verzorgings-producten (22%), computer hardware (21%), muziekdownloads (20%) en vliegtickets (19%). Het merendeel van de bestellingen gaat via de tablet. Voor de betalingen maken we het meest gebruik van iDeal.

213P085-088.indd 87 21-01-14 14:16

88

Veilig en VerantwoordEen hoge mate van bedrijfszekerheid en een beperking van uw aansprakelijkheidsrisico: hét resultaat van werken met EKH. Met specialisten en kraanmonteurs die werken volgend ISO- normen. De jaarlijkse audit van Primoteq garandeert dat úw organisatie voldoet aan de wettelijke voorschriften.

Onderhoud en meer ... - 24/7 Service en Storingsopvolging.- Reparaties on- site en in eigen state-of-the-art werkplaatsen.- Merkonafhankelijk.- Groot assortiment losse hijsmiddelen op voorraad.- Hijsbanden op maat en klaar terwijl u wacht.

Rotterdam | Hengelo | Nederweert | Luik (B) www.primoteq.com

www.dankertencastelein.nl

Advies & Projectmanagementvoor uw Data- en Telecommunicatie vraagstukken

r P &dviesA

tmanagemenojecr

ttmanagemen

www uwoorv

er.dankweleTTelec enta- Da uw

astenctertieommunicaelec

tmanagemenojec

elein.nlastkenaagstuk vrtie

elein.nlken

213P085-088.indd 88 21-01-14 14:16

bedrijfspresentatie


Zowel het in- als het exterieur ademen weliswaar een museale uitstraling, maar het Woudagemaal - eigendom van het Wetterskip Fryslân - is tot op de dag van vandaag een belangrijke schakel in de waterbeheersing.Bij hoog water wordt de oude reus onder stoom gezet om samen met het Hoog-landgemaal bij Stavoren op te trekken. Dan wordt de zware stookolie voorver-warmd, worden de ketels opgestookt en komt de mastodont tot leven. Het duurt al met al acht uur, maar dan staat het gemaal nog steeds z’n mannetje. Een keteldruk van 14 bar geeft voldoende vermogen om vier miljoen liter water per minuut te verplaatsen. Dat is in twee etmalen de complete inhoud van het Sneekermeer.

WerelderfgoedstatusDat maakt deze imposante krachtpatser uniek: het Woudagemaal aan de rand van het IJsselmeer is het grootste nog werkende stoomgemaal ter wereld. Mede daarom werd het in 1920 door koningin Wilhelmina geopende water-

Het Ir. D.F. Woudagemaal: levend werelderfgoed op stoomAls buiten boven de krooshekken grijs-witte stoomnevels hangen en binnen het water met grote kracht door het gebouw wordt gepompt hoor je de hartslag. De hartslag van een majestueuze machine: het Ir. D.F. Woudagemaal in Lemmer. Schoonheid en vernuft zijn samengebald in deze kathedraal van historische techniek.

Tekst: Roelof Tienkamp

Ir. D.F. Woudagemaal en bezoekerscentrumGemaalweg 1a8531 PS LemmerT. 0514 56 18 14E. [email protected]. www.woudagemaal.nl

werk in 1998 bekroond met een Wereld-erfgoedstatus van UNESCO.Een heel bijzonder predicaat, maar geen statisch keurmerk, vertelt Hilda Boesjes-Beljon, gepassioneerd directeur van de Stichting Woudagemaal, terwijl ze rond- leidt langs de glimmend opgepoetste stoommachines. ‘De status brengt ook verplichtingen met zich mee, zoals de openstelling voor publiek. Daarnaast heeft het gebouw grote waarde als industrieel erfgoed omdat het nog steeds wordt gebruikt voor het oorspronkelijke doel.’Het ‘levend erfgoed op stoom’ draait daarom minimaal twee keer per jaar (gemiddeld tien dagen) om technici onder toeziend oog van hoofd- machinist Ido Boonstra hun uren te kunnen laten maken en om jonge mensen op te leiden. Hilda Boesjes-Beljon: ‘Het is iedere keer weer een fascinerend gezicht hoe alles nog steeds tot in perfectie werkt.’

BezoekerscentrumIngebed in het landschap achter het gemaal prijkt sinds oktober 2011 het bijbehorende bezoekerscentrum. Sinds de opening ervan door Prinses Margriet is het aantal bezoekers spectaculair gestegen tot zo’n 30.000 per jaar. Niet verwonderlijk, want hier wordt door een educatieve expositie interactief en aanschouwelijk informatie gegeven over watermanagement, werktuigbouw- en natuurkunde. In de cinema laat een

tien minuten durende 3-D film zien wat erbij komt kijken als het gemaal het hoofd moet bieden aan het door storm op-gejaagde wassende water. Een kleine 100 vrijwilligers staan bij toerbeurt klaar om hun kennis en enthousiasme met anderen te delen. Het bezoekerscentrum is startpunt voor de achttalige audiotour door het stoomgemaal, dat ondanks zijn monumentale karakter ook de moderne wereld van de apps is binnengetreden. Niet voor niets is het Woudagemaal door het Land van de ANWB verkozen tot ‘Leukste uitje van Friesland 2013’.

213P089.indd 89 21-01-14 14:18

90

bedrijfspresentatie


De grote loodsen in Vroomshoop bieden met hun 4000 m2 plaats aan tientallen units. Hier kunnen onder dak de gewenste renovaties plaatsvinden zonder hinder van zon, regen, wind of vorst. Welman koopt grote gebouwen op bestaande uit vijf tot honderdvijftig geschakelde units die bijvoorbeeld zijn gebruikt als school of bejaardentehuis. ‘Ter plekke worden de geschakelde units gedemonteerd en vervolgens naar de werkplaats in Vroomshoop vervoerd’,

Welman Units creëert extra ruimteEen huisarts die zijn praktijk wil uitbreiden, een architectengroep met chronisch ruimte-gebrek in het kantoorgebouw, de roep om een tijdelijke woning tijdens de (ver)bouw van een huis. Er zijn talloze situaties te bedenken waarin er plotseling behoefte is aan een - tijdelijke - uitbreiding van een bestaande situatie. Welman Units biedt daarvoor een snelle betaalbare oplossing voor een lange of een korte periode. ‘Onze units zijn degelijk en goed geïsoleerd: indien nodig kun je daarmee een hele tijd vooruit,’ vertelt Robin Welman, eigenaar van Welman Units. ‘In onze eigen werkplaats kunnen we de units aanpassen naar wens van de klant. Met extra ramen, deuren en de gewenste indeling.’


vertelt Robin Welman. ‘Hier worden ze tot kleinere sets gerenoveerd: bodem, dak en wanden worden goed geïsoleerd, de panelen goed schoongemaakt en de buitenzijde voorzien van nieuwe beplating. Verdere ingrepen - indeling, deuren, ramen, wanden en voorzieningen als douche, wc en keukenblok - worden geheel naar de wens van de klant in onze eigen werkplaats gemonteerd.’De meeste klandizie van Welman Units komt uit de bouwbranche of is daaraan

gerelateerd. Installatiebedrijven, wegen-bouwers en aannemers vormen een vaste groep verhuurders en kopers van directie-units en schaftwagens.De units zijn tevens een goede oplossing voor (tijdelijk) ruimtegebrek. Zo kun je verbouwen maar toch doorwerken of in een woonunit toch comfortabel wonen. Of je kunt een bedrijfsverbou-wing of -verhuizing nog even vooruit-schuiven door het creëren van een extra kantoor of grotere kantine.

213P090-092.indd 90 21-01-14 14:24


De units van Welman Units kunnen voor heel veel situaties een oplossing bieden en multifunctioneel worden ingezet. Denk hierbij aan een ruimte voor kinderopvang, studentenhuisvesting en een clubgebouw voor de scouting of de sportverenigingen.

‘De meeste units worden gebruikt voor een tijdelijke of semi-permanente oplossing, maar met een goede betonnen fundatie kan de unit ook gewoon permanent blijven staan.’ Welman noemt hierbij de voorbeelden van een onlangs opgeleverd strandpaviljoen en een dartcentrum. ‘Jong gebruikte units van circa vijf jaar oud vormen onze core-business. Die renoveren we en maken we helemaal naar wens van de klant. Maar nieuw kan uiteraard ook. Dat ligt

Welman Units

Mooie Vrouwenweg 36

7608 RC Almelo

Vriezenveenseweg 44

7681 DT Vroomshoop

T. 0546 49 32 77

M. 06 20 72 03 20


I. www.welmanunits.nl

De units staan op meerdere locaties.

Bezichtiging op afspraak

3050 mm

600 mm

prijstechnisch wel wat hoger maar dan kun je ook alles bestellen met ramen en deuren op iedere plek.’

Robin Welman kwam in 2001 voor het eerst met mobiele units in aanraking toen hij zelf ging bouwen en een tijdelijke oplossing zocht om te wonen. ‘Vanaf 2005 ben ik gestart met het plaatsen, de montage en de demontage van geschakelde units. Sindsdien is het alleen maar verder gegroeid. En sinds 2011 beschikken we over de grote bedrijfshallen. Dat maakt de renovatie en het montagewerk minder complex en veel comfortabeler. Het plaatsen en transporteren van de units gebeurt met speciaal daarvoor bestemde vracht-wagens met laadkranen. De units worden daarmee ter plekke bezorgd, geplaatst en gemonteerd.’

‘Qua condities is heel veel mogelijk: huren of kopen, al dan niet met een terugkoopregeling na een of twee jaar. Een huurperiode loopt van drie maanden

tot drie jaar (met ook wel uitzonderingen tot vijf jaar).’Daarbij is het een duurzame oplossing om jong gebruikte units nieuw leven in te blazen door ze te renoveren en of opnieuw vorm te geven. Kortom van strandpaviljoen tot apotheek tot dart-centrum: Welman Units creëert extra ruimte.

213P090-092.indd 91 21-01-14 14:24

92

www.voortmandakbedekking.nl

*Bedrijf en particulier*Nieuwbouw en renovatie*Betrouwbare service en kwaliteit*Milieubewust, duurzaam

Extra diensten!* Dakkapellen* Dakpancoating* Tuinhuizen

Dakbedekking Eibergen

VoortmanSpecialist in

Kantoor: Ballastweg 16-1 - 7151 JC EibergenTel.: +31(0) 545-472980Fax: +31(0) 545-478088Spoed: +31(0) 6-13-571-502E-mail: [email protected]

Dakkapel

Pluto 1, 8448 CM HeerenveenT. +31 566 – 625 700 • F. +31 566 – 622 769E-mail: [email protected] • Website: www.sidijk.com

Maatschap Fysiotherapie, Manuele Therapie & Acupunctuur

Maatschap Fysiotherapie, Manuele Therapie & Acupunctuur

Aletta Jacobsstraat 8 Dubbelbeek 227311 TL Apeldoorn 7333 NJ Apeldoorn(055) 579 03 84 (055) 543 07 69

[email protected]

• Onze kracht is de individuele benadering• Behandeling is gericht op het stimuleren van het zelfgenezend vermogen• No-nonsens aanpak• Behandelingen van goede kwaliteit• Samenwerking met sportschool en huisartsen

Onder andere: manuele therapie, ademhalings- en ontspanningstherapie, triggerpointmassage, groeps-therapie en beweegprogramma’s, acupunctuur, easytaping en dry-needling

213P090-092.indd 92 21-01-14 14:24

bedrijfspresentatie

93kijk op het noorden

Dictator. Toch wel een bijzondere naam. Commercieel directeur Harry Werkman lacht breed. Dat heeft hij dus wel vaker gehoord. ‘Dat klinkt niet echt vriendelijk, maar anders dan de naam doet ver-moeden zijn wij dat wel.’ Hij licht toe dat de naam is afgeleid van het Engelse ‘to dictate’. ‘Wij willen alle deuren met onze producten kunnen sturen. Puur mechanisch of elektrisch.’In die missie is het bedrijf inmiddels meer dan geslaagd. Al vele decennia geldt Dictator Productie als toonaan-gevend specialist op het gebied van deuropvangers, deursluiters (zowel in- als opbouw), veerscharnieren voor dubbelwerkende draaideuren en deurvastzetters. Geruisloos openen, vastzetten, sluiten en opvangen van deuren en poorten; dat is waar Dictator voor staat. De bedrijfsnaam is uitgegroeid tot een echte merknaam. ‘Even een Dictatortje bij de vakhandel halen.’ Werkman: ‘Dat is absoluut iets om trots op te zijn, maar het schept ook verplichtingen. Het voedt onze wil om aan de absolute top te blijven.’

Dictator Productie zet deuren naar zijn handMaar liefst 1600 keer per uur openen en sluiten zich de deurtjes in de testruimte. Uur in, uur uit. Dag in, dag uit. Ook na honderdduizenden bewegingen moet het test- object nog steeds probleemloos functioneren. Bij Dictator Productie B.V. in Emmeloord is productcontrole tot een speerpunt verheven. Het is kenmerkend voor het streven naar optimale kwaliteit en betrouwbaarheid. ‘We staan bekend om onze kwaliteitsproducten’, zegt technisch directeur Henry Heidema, ‘en dat willen we hier graag zo houden.’

Tekst: Roelof Tienkamp

Dictator-groepDie top is bereikt na vele decennia van ontwikkelen, innoveren, verbeteren, testen, produceren. Het bedrijf werd in 1932 in Amsterdam door de familie Trapman opgericht als Dictator deur-sluitermaatschappij N.V., verhuisde in 1949 naar Bussum en vestigde zich vanwege de royale ruimte in 1965 aan de Energieweg in Emmeloord. Sinds 1989 maakt het oorspronkelijke familiebedrijf deel uit van de internationale Dictator-groep met het hoofdkantoor in Zuid Duitsland. Deze groep bestaat uit (productie)vestigingen in Amerika, Duitsland, Engeland, Italië en Spanje.

Elke Dictator-vestiging werkt zelfstandig en richt zich voor de volle 100% op productspecialisatie. Harry Werkman: ‘De bedrijven verkopen onderling elkaars producten. Wat bijvoorbeeld in Duitsland wordt gemaakt, wordt hier als handels-product verkocht. En andersom. Dat betekent een zeer flexibel en uitgebreid leveringsprogramma waarmee we ieder gewenst segment kunnen bedienen en

snel kan worden ingespeeld op markt-ontwikkelingen of speciale wensen van de klant.’ Daarnaast worden ervaringen en problemen gedeeld. ‘We leren van elkaar. Dat komt het eindproduct altijd ten goede’, zegt Werkman.

AutomatiseringBij Dictator Productie is sprake van een verregaande automatisering. Henry Heidema: ‘Wil je in ons land produceren tegen een gunstige kostprijs dan is dat absolute noodzaak. Door uitstekende kwaliteit, lange levensduur en scherpe prijs kunnen we de concurrentie - ook uit het buitenland - aan.’ In Emmeloord worden de producten vervaardigd met cnc-machines en robots.

Technisch directeur Henry Heidema (links)

en commercieel directeur Harry Werkman

213P093-095.indd 93 27-01-14 16:24

94

Uitgebreide informatie is beschikbaar op de website: www.sintact.nl

Invalpool voor basisonderwijs en kinderopvang

� Toegankelijk en overzichtelijk voor elke school/locatie� Webbased programma en altijd en overal beschikbaar� Kostenbesparend door tijdwinst� Uitsluitend beschikbare invalkrachten zijn zichtbaar� Mogelijkheid om op korte of langere termijn te plannen

SintactZr. Meyboomlaan 57334 DX [email protected]

VBA Van Braak Accountants HoltenHoffesstraat 41, 7451 AE HoltenT 0548-378353, E [email protected]

www.vba-accountants.nl

VBA Van Braak Accountants is een on-afhankelijke advies groep van accountants en belastingadviseurs met vestigingen in Borger, Drachten, Franeker, Holten, Marum, Scherpenzeel, Texel, Tiel, Veenendaal, Vught en Zuidbroek.

Kleine detailsmaken het grote verschil...

Wij zijn net zo ondernemend als u!Wij zijn VBA Van Braak Accountants. Ondernemers pur sang. Net als u. Wij staan geheel tot uw dienst. Ons gezamenlijke doel: halen uit de cijfers wat erin zit en vooral niet teveel betalen. Wij gaan voor een zo goed mogelijk bedrijfsresultaat, daarom geloven wij in mee-ondernemen. Wij verdiepen ons als geen ander in uw onderneming. Wij zetten onze knowhow optimaal in en gaan voor u tot het uiterste, alsof het onze eigen onderneming is.

Benieuwd wat wij voor u kunnen betekenen? Neem contact met ons op voor een vrijblijvende afspraak.

VOOR DE BESTE KANSEN

Ondernemen is keuzes maken.Staat U daar ook vaak alleen voor ? Een Consularis is een externe zakelijke raadgever voor de MKB ondernemermet een brede achtergrond en expertise. Het is dé oplossing voor eigentijdse ondernemers, die gebruik willen maken van alle noodzakelijke kennis en ervaringom de juiste beslissingen te nemen.

1ste Lageveldsweg 167645 AB Wierden / Hoge HexelMob.: + 31 646 060 236Email: [email protected]: www.penlon.nl

www.firma-borger.nl

Bel ons voor meer informatie

Kraton 5A8271 RR IJsselmuidenTelefoon: 038 - 331 79 89Fax: 038 - 331 08 14E-mail: [email protected]

Oostwal 128321 WK UrkTelefoon: 0527 - 68 11 02Fax: 0527 - 27 59 31E-mail: [email protected]

� Grondwerken� Straatwerken� Rioleringswerken� Machinaal herbestraten

Kwaliteit is onze herkenbaarheid

213P093-095.indd 94 27-01-14 16:24

bedrijfspresentatie


Op de assemblageafdeling is nog wel sprake van relatief veel handwerk, zo leert een rondleiding door het bedrijf. ‘Maar’, zegt Heidema, ‘alleen op deze manier is een gedegen eindcontrole mogelijk. En dat blijft voor ons enorm belangrijk.’

InnovatiefDictator Productie is groot geworden door mee te denken met de klant. ‘We zijn geen dozenschuivers’, zegt Harry Werkman, ‘verre van dat. In de markt gelden we als probleemoplossers. Het komt voor dat zelfs concurrenten naar ons doorverwijzen.’ Creatief nieuwe toepassingen bedenken met bestaande technieken; het is bij Dictator tot een ware kunst verheven.

Zo had, vertelt Werkman, de architect voor de verbouw van de Hermitage in Amsterdam iets leuks bedacht. Het zou prachtig staan wanneer de deuren bij het openen ervan in een in de muur uitgespaarde nis zouden verdwijnen. Het ging om 37 gevaartes met een gewicht van 500 kilo elk. Werkman: ‘Dat lijkt simpel, maar is het niet. Wil je zo’n enorme deur weer sluiten ontstaat er een zuigende werking vanuit de nis. Architecten kunnen de mooiste dingen ontwerpen, het moet in de praktijk wel uitgevoerd kunnen worden.’ Hij lacht. ‘Maar we zien dat hier als een uitdaging. We zijn net zo lang aan het sleutelen geweest totdat we het voor elkaar hadden. Met een zware afdrukveer en een sterke vloerveer. Dat zijn mooie succesjes, want we houden er hier niet van ‘nee’ te verkopen. En dat gebeurt ons, eerlijk gezegd, ook niet zo vaak.’

SamenwerkingOm ook jongeren te enthousiasmeren voor het technische vak is Dictator een project aangegaan met het Technasium (technische onderwijsstroom voor havo/vwo) van het plaatselijke Emelwerda College. Bedenk een geruisloze, zelf-sluitende oplossing voor een draaiende hordeur. Dat was de uitdagende praktijk-opdracht waar de leerlingen voor stonden.

Werkman: ‘Niet alleen nuttig voor de leerlingen, ook voor onszelf, want de jeugd kijkt er onbevangen naar. Testopstelling deuropvangers

Dictator Productie B.V.

Energieweg 11

8304 AJ Emmeloord

T. 0527 61 34 56


I. www.dictator.nl

Deuropvangers

Met een frisse blik. Wij zijn hier voort-durend op zoek naar nieuwe innovatieve mogelijkheden om onze producten verder te verbeteren, maar staan altijd open voor ideeën van buitenaf.’

Een goed teamDictator mag dan inmiddels geen familiebedrijf meer zijn, de sfeer is al die jaren onveranderd gebleven. Werkman: ‘Voor het vervaardigen van topproducten is een goed team nodig. En dat hebben we hier. We gaan er samen voor, doen het met 22 gemotiveerde mensen. We kennen nauwelijks verloop, dat zegt genoeg. Natuurlijk moet er gewerkt worden, het sociale aspect wordt niet vergeten. Vorig jaar ging een doofstomme medewerker met pensioen na 46 dienst- jaren. Velen van ons hadden zich een gebarentaal aangeleerd om met hem te kunnen communiceren. Ook dat is Dictator.’

Cilindermontage automaat

213P093-095.indd 95 27-01-14 16:24

96

bedrijfspresentatie


Wie ondernemers wil helpen, moet als een ondernemer denken. Of beter nog: zelf een ondernemer zijn. En dat is Hennie van Braak ten voeten uit. Zijn eerste accountantskantoor, opgericht in 1979, verkocht hij in 1991 (‘Ik kreeg een aantrekkelijk bod’) om twee jaar later opnieuw van start te gaan, ditmaal in Tiel. Inmiddels heeft VBA Van Braak Accountants tien vestigingen in Noord-, Midden- en Oost-Nederland. Franeker is de laatste loot aan de stam, opgericht in 2013 - crisis of niet. Van Braak: ‘We kopen geen accountantskantoren

Uitgeslapen dienstverlening voor wakkere ondernemersProactief mee-ondernemen is in een notendop de filosofie van VBA Van Braak Accountants, een no-nonsense kantoor dat voor klanten graag het onderste uit de financiële kan haalt. Algemene accountantswerkzaamheden, fiscale advisering, administratieve dienstverlening en bedrijfsherstructureringen zijn de belangrijkste poten. ‘Ons doel is het waarborgen van de continuïteit en efficiency van een onderneming. De cijfertjes vormen daarbij niet zozeer de hoofdzaak als wel het uitgangspunt.’

Tekst: Hedvig Beunk

op, maar openen, als we in een gebied een maximum aantal klanten hebben, zelf een kantoor. Aan marketing doen we niet. Ondernemers uit het midden- en kleinbedrijf en de agrarische sector, onze grootste doelgroep, kloppen vaak uit zichzelf bij ons aan. Ze horen dat we voor anderen flink geld hebben bespaard of dat we constructieve adviezen geven; betere reclame bestaat haast niet.’

Duidelijke taalEerlijk je verhaal vertellen en er niet omheen draaien, dat is ook Hennie van Braak ten voeten uit. ‘Ik zeg altijd: we zijn niet kortaf, maar wel kort van stof. We vertellen een ondernemer, klant of geen klant, zonder omhaal wat er niet goed gaat in zijn bedrijf en wat hier de gevolgen van zijn. Daar hebben ze wat aan. Een ondernemer die van zijn (loon)administratie of bedrijfspand een rommeltje maakt, heeft vaak ook op andere gebieden zijn zaakjes niet op orde. Al is het alleen al omdat het hem aan overzicht, en daardoor aan inzicht, ontbreekt. Andersom geldt ook: wie weet hoe zijn bedrijf financieel in elkaar steekt, heeft een betere grip op zijn bedrijfsvoering en zijn bedrijfsresultaten.’ VBA ondersteunt ondernemers bij het

ontwikkelen van een lange termijnvisie, gebaseerd op een goed financieel plan. ‘Bedrijven gaan in het begin soms alle kanten op en missen focus. Ook is de fiscale en juridische wetgeving vaak niet of maar half bekend. Wij laten zien hoe een ondernemer de regeltjes voor zich kan laten werken, welke risico’s en kansen er liggen, op welke manier een bedrijf het beste kan groeien en meer van dat soort zaken. Maar altijd in duidelijke taal. De klant moet weten waar hij aan toe is. Ook, of misschien wel juist, als de boodschap minder leuk is.’

BegeleidingNaast algemene accountantswerkzaam-heden, fiscale advisering, administratieve dienstverlening heeft VBA veel te maken met zaken die vallen onder de noemer bedrijfsherstructureringen: (familie)bedrijfsoverdrachten, risicospreiding, faillissementen en doorstarten. Van Braak: ‘Een doorstart kan in de meeste gevallen veel sneller plaatsvinden dan nu vaak gebeurt. Wij kunnen bedrijven hierin begeleiden en er voor zorgen dat het nadeel voor alle partijen tot een minimum beperkt blijft. Uitstelgedrag keuren we in principe af. Als je toch moet saneren, doe het dan liever vandaag dan morgen.

213P096-098.indd 96 21-01-14 14:46


Aan pappen en nathouden heeft niemand wat. Ondernemers hebben af en toe een duwtje in de rug nodig, en soms een harde zet.’

ResultaatgerichtOm met de klant mee te kunnen denken, hem correct te informeren en te advise-ren moet de kennis waar VBA uit put up-to-date en altijd paraat zijn. ‘Al onze honderdvijftig medewerkers zijn hoog-opgeleid en bezitten een op resultaat gerichte instelling. We besteden veel aandacht aan hun permanente educatie en vaktechnische ontwikkeling, zodat ze proactief op situaties kunnen inspelen. Bovendien volgen we de snel verande-

rende weten regelgeving op de voet. Medewerkers mogen wat mij betreft overigens gerust eigenwijs zijn, de fiscale grenzen opzoeken en in sommige gevallen zelfs iets oprekken, dat doe ik zelf ook. Zolang ze maar opereren binnen de kaders van de wet’, aldus Van Braak. Niet onbelangrijk: VBA-accoun-tants zijn tevens fiscalist. Ze maken niet alleen de jaarrekening op, maar kunnen deze ook interpreteren en er specifieke adviezen aan verbinden. Veel andere kantoren houden die rollen strikt gescheiden. ‘Bij ons heeft elke klant één aanspreekpunt, waardoor de kans dat zaken over het hoofd worden gezien bijna nihil is.’

VBA Van Braak Accountants

vestigingen in Drachten, Franeker, Holten,

Marum, Scherpenzeel, Tiel, Texel, Veenendaal,

Vught, Zuidbroek

VBA Van Braak Accountants

vestiging Holten

Hoffesstraat 41

7451 AE Holten

T. 0548-37 83 53

F. 0548-36 62 71


I. www.vba-accountants.nl

VBA gaat tot het uiterste om de klant zoveel mogelijk (belasting)geld te besparen, ondersteunt, informeert en adviseert waar het de klant aan kennis, visie of vaardigheden ontbreekt, en stimuleert het scherpen van de onder-nemingsgeest teneinde de continuïteit en efficiency van een onderneming te waarborgen. Hennie van Braak: ‘Bij het kiezen van een accountant zeggen klanten vaak: wat kost het me? Terwijl hij zich beter kan afvragen: wat levert het me op? Een visie die ik overigens voor de meeste aspecten van het leven vind gelden.’

213P096-098.indd 97 21-01-14 14:46

98

tel.: 0318 - 48 17 13 [email protected]

www.safeinspect.nl

vanaf

6 deelnemers

op uw lokatie

VCA in 1 dag! Basisveiligheid / VOL

pp ex. btw

BASIS

185.- Onze

VCA & BHV

tellen mee voor

nascholingsuren

code-95!!!

UW BEDRIJF VCA LATEN CERTIFICEREN? Wij helpen met uw handboek RI&E of daar waar nodig.

SAFEINSPECT, OOK UW PARTNER VOOR:Opleiding of herhaling BHVVeilig werken met de vorkheftruck Brandveiligheid

www.congresbureaudrenthe.nl

De uitspraak is van Confucius en verwoord voor Congres- en Evenementenbureau Drenthe hét uitgangspunt en de ultieme uitdaging bij elke opdracht. Voor zowel de opdrachtgever als voor de gasten creëren wij graag een gebeurtenis waar met plezier en voldoening aan terug gedacht kan worden. Of dit nu uw (inter)-nationale congres is, een zakelijke bijeenkomst, een officiële ontvangst of dat ene bijzondere feest!

U kunt ons inschakelen voor een totaal concept: van het eerste creatieve idee tot en met de detailuitvoering van uw bijeenkomst. En natuurlijk voor deelopdrachten zoals de logistieke organisatie van een congres of event.

Congres- en Evenementen-bureau Drenthe werkt graag samen met:- Chateauhotel De Havixhorst- Hampshire hotel Zuid-Drenthe- Hotel Emmen vd Valk- Hampshire hotel Emmen- Landgoed Overcinge- Bitter en Zoet- De Fijnfabriek

Congres- en Evenementen-bureau DrentheNijbracht 128, 7821 CE Emment 0591- 651197e [email protected]

DE EXACTE VISIE OP UW ORGANISATIE

Daendelsweg 21 Hengelosestraat 100 Een paar van onze relaties?Postbus 10264 Postbus 112 – FC Twente7301 GG Apeldoorn 7500 AC Enschede – Rutgers Nisso

– Senzora Deventer E: [email protected] T: (053) 432 11 45 – Mee TwenteI : www.bijzen-dekker.nl F: (053) 430 66 27 – Rafti WijchenT: (055) 579 02 15 – Global ElectronicsF: (055) 576 08 31 – Klein Beernink Deventer

– Kepro Deventer– Davines Zutphen

Uw partner in (ERP) bedrijfsoplossingen!

Voor alle bedrijfsvraagstukken op het gebied van:

� Financieel � Workflowmanagement� Logistiek � Managementrapportage� Productie � Projectmanagement en Uren� WMS (Warehouse Management)� � Servicemanagement� CRM � Scanoplossingen� Documentmanagement � Consolidatie-oplossingen

U zou eens willen horen wat wij voor úw organisatie zouden kunnen betekenen?Neem dan contact met ons op en wij komen graag bij u langs!

213P096-098.indd 98 21-01-14 14:46


n&nnieuws en noviteiten zakelijk


De rubriek Nieuws en noviteiten in Kijk op oost nederland wordt deels samengesteld uit ingezonden persberichten. Uw persberichten voor Nieuws en noviteiten kunt u sturen naar het volgende e-mailadres: [email protected]. We gaan uit van een tekst van maximaal 200 woorden, eventueel bijgevoegde foto in HR: minimaal 300 dpi 10 x 15 cm. Plaatsing van persberichten is afhankelijk van de beschikbare ruimte, de nieuwswaarde van het bericht en de gewenste diversiteit van de rubriek.U kunt persberichten insturen voor plaatsing in editie 214 tot uiterlijk 18 februari en voor plaatsing in editie 215 tot uiterlijk 14 april.

Kijk voor actuele nieuwsberichtenop www.kijkopoostnederland.nl

n&n

WTC Twente Export Award 2013

Easy Sanitary Solutions uit Oldenzaal/Gildehaus is de winnaar geworden van de World Trade Center Twente Export Award 2013. De prijs werd uitgereikt tijdens de Business Meets Twente door Victor van der Chijs, voorzitter College van Bestuur van de Universiteit Twente. De jury prees het bedrijf vanwege de samenhang en visie in hun exportstrategie.Easy Sanitary Solutions heeft Euregio vestigingen in Oldenzaal en Gildehaus. ESS is een familiebedrijf en ontwerpt, ontwikkelt en produceert sanitaire oplossingen, waaronder Easy drain afvoersystemen. Het bedrijf exporteert naar meer dan tien landen in Europa en de Verenigde Staten. De export gaat, afhankelijk van het land, via verschillende kanalen; importeurs, agenten, eigen mensen en verkoopkantoren. Ook is er een speciaal samengesteld ESS exportteam. Directeur Eric Keizers: ‘Op deze manier bewijst Easy Sanitary Solutions dat met een kwaliteitsproduct en een goede visie de maakindustrie in Nederland zeker een kans heeft.’

De overige genomineerden waren Machinefabriek Boessenkool uit Almelo en Electromach uit Hengelo. Boessenkool ontwerpt en produceert onderdelen voor machinebouw, complete

machines en apparaten en verzorgt machine-reparatie, renovatie of opwaardering van bestaande machines. Electromach is een internationaal producent en handelsmaat- schappij van explosieveilige materialen en besturingssystemen. De producten worden toegepast in omgevingen waar gas- en/of stofontploffingsgevaar dreigt. De drie genomineerden ontvingen een lidmaatschap van de WTC Twente Business Club. Boven-dien ontving de winnaar naast de speciaal voor deze verkiezing ontworpen award een marktscan in een (Europees) land naar keuze, aangeboden door Saxion en WTC Twente.

De juryvoorzitter is Paul Bijleveld, lector regionale economie bij Saxion. Andere juryleden zijn Herman Lüth (directeur PM Bearings en winnaar Export Award 2012), Dick Hoekstra (Export Sales Director, BV Twentsche Kabelfabriek) en Angelina Schoonewille (Change Manager Oost, Wegener). De jury heeft vooral gekeken naar de exportstrategie, innovatie, ondernemer-schap, ambitie, visie en resultaat. De jaarlijkse WTC Twente Export Award is een initiatief van de WTC Twente Business Club.

WTC Twente Export Award

Eric Keizers directeur van ESS is winnaar

van WTC Twente Export Award 2013

213P099-107.indd 99 23-01-14 09:06

100



Jan Terlouw Innovatieprijs voor recyclebare zeezoutbatterij Dr. Ten uit Wezep is de winnaar van de Jan Terlouw Innovatieprijs 2013. Zij ontwikkelden een recyclebare zeezoutbatterij van zeer goedkoop materiaal, die stabieler en schoner is dan welke andere batterij ook, waarmee het mogelijk is goedkoop lokaal energie op te slaan. Juryvoorzitter Jan Terlouw reikte de prijs uit tijdens het GreenTech congres, eind november in Apeldoorn. Een vakjury, bestaande uit Jos Blom (Innovation and Strategy Consultent bij Alliander), Henk Schepers (Director Business Unit Industry bij Tauw), Jan Emmerzaal (Director Green Energy Initiative, Universiteit Twente) en Aad van der Starre (CEO DutchenV) onder voorzitterschap van schrijver en voormalig politicus Jan Terlouw selecteerde de winnaar op basis van een aantal criteria en voorwaarden. Zo moet het gaan om een letterlijk tastbare innovatie op het gebied van Energie- en Milieutechnologie (EMT) die in de regio Oost Nederland is bedacht en daar ook wordt geïmplementeerd. De (verwachte) economische waarde van de innovatie staat centraal bij deze verkiezing. De Innovatieprijs bestaat uit een bedrag van € 10.000, een jaar gratis huisvesting in GreenHouse Incubator t.w.v. 5000 euro en acht adviesdagen. In 2014 wordt de prijs opnieuw uitgeschreven.De jury prees de hoge kwaliteit van de inzendingen. Jan Terlouw: ‘De inzendingen laten zien dat Oost-Nederland ongelooflijk innovatieve ondernemers op het gebied van Energie- en Milieutechnologie heeft.’ De jury koos voor de zeezoutbatterij van Dr. Ten waarmee bijvoorbeeld een huishouden de thuis opgewekte zonne-energie kan opslaan. Daarmee biedt de batterij veel extra mogelijkheden voor duurzame energie.O-foil won nipt de publieksprijs met haar aandrijfsysteem voor schepen, gebaseerd op de zwembeweging van dolfijnen, op de voet gevolgd door Plant-e met een methode om elektriciteit te winnen met behulp van levende planten.

Meer informatie: wwwkiemt.nl, www.drten.nl en www.ofoil.nl

Van links naar rechts: Rob Maathuis Alliander, Jan Terlouw (jury

voorzitter), Marnix ten Kortenaar (winnaar, Dr. Ten), Louis de Boer

(IPKW). Foto: Tatiana Leijn

KNVB in ongelijk gesteld

In december vond het kort geding plaats tussen de heer Patrick Gerritsen, assistent-scheidsrechter Betaald Voetbal, en de KNVB. Dit kort geding werd door mr. Hanneke Houwers van JPR Advocaten namens Gerritsen opgestart nadat de KNVB hem mededeelde dat zijn contract van rechtswege was geëindigd. Deze mededeling kwam nadat er discussie wat ontstaan over de ziekmelding van Gerritsen.Gerritsen is sinds 1996 in dienst bij de KNVB als assistent-scheidsrechter in het betaalde voetbal, zowel nationaal als internationaal. In het verleden had hij een contract voor onbepaalde tijd. Dit contract werd in 2006 op initiatief van de KNVB omgezet naar een contract voor bepaalde tijd. Tegelijkertijd werd een bepaling in de CAO opgenomen op basis waarvan nooit meer een contract voor onbepaalde tijd zou ontstaan. In het kort geding voerde Gerritsen aan dat de Cao-bepaling in strijd is met de wettelijke ketenregeling.

Deze regeling waarborgt de rechten van werknemers en stelt grenzen aan het gebruik van contracten voor bepaalde tijd. Daarnaast voerde Gerritsen aan dat zijn contract niet zonder tussenkomst van de rechter of het UWV zou kunnen eindigen.De rechter bepaalde dat het primaire standpunt van Gerritsen juist is. De arbeidsovereenkomst tussen Gerritsen en de KNVB duurt nog altijd voort.Dit vonnis is van groot belang voor Gerritsen zelf - hij kan terugkeren naar zijn geliefde sport - en voor zijn collega’s die verkeren in een vergelijkbare situatie. Daarnaast kan het vonnis ook voor andere werknemers belangwekkend zijn aangezien ook andere Cao-partijen zich de kritiek van de rechter dienen aan te trekken. Namelijk die partijen die in de CAO een onbeperkt gebruik van bepaalde tijd-contracten mogelijk maken.

Meer informatie: www.jpr.nl

213P099-107.indd 100 23-01-14 09:06

101



Lancering Hybrid Centrifuge

Centri Tech Separations Twente (CTST) brengt een nieuwe en efficiënte serie centrifugaal separatoren op de markt (vloeistof - vloeistof scheider). De Hybrid Centrifuge (HC), is geschikt voor het real-time scheiden van niet-mengbare vloei-stoffen. De HC gebruikt centrifugale kracht die in een rotor rond een centrale as vloeistoffen met verschillende dichtheid kan scheiden met een capaciteit tot netto 30 m3/uur. De HC kan worden toepast om afvalstromen te reduceren en/of procesomstandigheden te verbeteren. De HC machine wordt toegepast in diverse branches, vooral olie & gas, (petro)chemie, farmacie en voedingsmiddelenindustrie.

De centrifuge heeft meerdere functies:l vloeistof - vloeistof scheiding (olie en oplosmiddel uit water)l chemische extractiesl water washesl contacting, het mixen van verschillende vloeistoffen (langere contacttijd creëren)

en vervolgens scheiden in een continue meertraps proces.

Separatie door middel van centrifugale kracht is een principe dat wereldwijd zijn succes in verschillende toepassingen en condities ruimschoots heeft bewezen. CTST heeft dit verder ontwikkeld en verbeterd. De machine is uitgevoerd met een hangende constructie (waardoor de vloeistof via een direct-feed rechtstreeks in de rotor gaat). De body van de nieuwe machine is uitgevoerd in Polyurethaan (PUR) met een RVS huis aan de binnenzijde (minder gewicht en kostengunstig).

Centri Tech Separations Twente (CTST) is een Nederlands bedrijf dat oplossingen biedt op het gebied van filtratie en separatie. Met andere woorden: het onttrekken van vaste stoffen uit vloeistoffen en scheiding van vloeistoffen. Een ervaren team van design & proces engineers garandeert de ontwikkeling van diverse machines, die zijn gefabriceerd volgens ISO 9001 en ISO 3834 standaard.

Meer informatie: www.ctstwente.com De nieuwe HC10 liquid-liquid separator van CTST

Fijne webadresjes Sinds eind vorig jaar is het nieuw platform Fijne webadresjes online. Onderscheidend door originaliteit, kwaliteit, overzichtelijk-heid, professionaliteit en persoonlijkheid: alsof je door een fijn zijstraatje van je favoriete stad loopt.Van bijzondere olijfolie uit Portugal tot Deense designtassen: de adressen worden onderworpen aan een strenge selectie. De webshops stralen passie uit, hebben een uniek aanbod en uiteraard kwaliteit. Kortom professionaliteit gecombineerd met persoonlijkheid. De verzamelsite is een initiatief van Ellen Das uit Steenderen.Zij heeft zelf een webshop, schrijft graag en houdt van mooie spullen en creatieve mensen. Het idee is mede gebaseerd op haar eigen ervaring als webshophouder en de wijze waarop Ellen een dergelijke verzamelsite graag zou zien. Fijne webadresjes wil er zijn voor zowel de bezoeker als de webshophouder. Meer informatie: www.fijnewebadresjes.nl

Chocoladefabriek van Bessels Architecten

Bij Jeurgens Banket-, Biscuit- en Chocoladefabriek is de eerste paal geslagen voor een nieuwe fabriek op bedrijventerrein Bemmer 4 in Laarbeek. Bessels architecten & ingenieurs uit Twello maakte een ontwerp op maat en verzorgt de bouw- begeleiding. Jeurgens, een Brabants familiebedrijf, bleef ook onder leiding van de huidige 3e generatie groeien waardoor behoefte ont-stond aan meer productiecapaciteit. Jeurgens heeft met kwalitatief hoogwaardige koek- en banketproducten een sterke positie verworven op zowel de Nederlandse als de internationale markt. In de bouw van deze nieuwe fabriek speelt duurzaamheid een belangrijke rol, met daaraan gekoppeld het BREEAM- certificaat - energiezuinigheid, arbeidsomstandigheden en verantwoord bouwen. De oplevering en ingebruikname van het gebouw wordt verwacht op 1 juli.

Meer informatie: www.bessels.com

213P099-107.indd 101 23-01-14 09:06

102



De kunst van techniek

Simon de Luij, directeur van technisch installatiebedrijf Modder-kolk mocht onlangs de prijs van Ondernemer van het Jaar 2013 in ontvangst nemen. De Wijchense ondernemer ziet de award als een erkenning voor zijn manier van werken, waarbij afdelingen zijn vervangen door ‘cellen’: teams van verschillende specialisten die samen aan een project werken. Het doel is om de klant radicaal centraal te stellen met een werkwijze die efficiënter en effectiever is. Technisch installatiebedrijf Modderkolk noemt zijn duurzame filosofie ook wel De kunst van techniek. Hierin worden tijd, geld en energiebronnen optimaal ingezet, wat winstgevend is

omdat het verspilling voorkomt. Het geheim van Modderkolk om jaar na jaar tegen de stroom in te blijven groeien is de klant radicaal centraal stellen en vakmanschap creëren. De groei van Modderkolk in combinatie met een tekort in de markt aan technisch personeel vroeg vorig jaar om een creatieve oplos-sing: dat werd de Modderkolk Bedrijfsschool. Naast werk en opleiding maakt Modderkolk ook graag regionale culturele en sportieve initiatieven mogelijk want duurzaam met tijd en energie omgaan, betekent ook ontspannen, sporten en plezier maken. Meer informatie: www.modderkolk.nl

Ridder Schilders kijkt verder dan de verflaag Wat is de kracht van een schildersbedrijf dat 100 jaar bestaat? Bij Ridder Schilders uit Winterswijk is dat de combinatie van duurzame oplossingen en een veelzijdig dienstenpakket. Er wordt bij Ridder Schilders niet alleen geschil-derd. Behalve verf vind je er zonneschermen, markiezen, vloeren, gordijnen et cetera. ‘Een professioneel kleuradvies over een interieur of buitengevel is één ding, maar wij kijken verder dan het laagje verf. Wij bieden vooral duurzame oplossingen’, aldus Harrie Ridder. Ridder Schilders werkt in opdracht van particulieren en bedrijven aan diverse projecten: het badhuis en de steigers van Strandbad Winterswijk, een villa op landgoed Eelink, boekhandel Kramer en nu de H. Georgiuskerk in Bredevoort. Maar het bedrijf beperkt zich niet tot Winterswijk. Tevens werkt Ridder Schilders al jaren met GlansGarant, een landelijke organisatie waarbij klanten een tienjarig onder-houdsabonnement kunnen afsluiten voor een vast bedrag per maand. ‘Zo hoeft de klant niet in een keer een groot bedrag uit te geven voor schilderwerk en onderhoud. Bovendien blijven de woningen in topconditie en ziet het schilderwerk er altijd fris en fraai uit. Meer informatie: www.ridderschilders.nl

Harrie Ridder schildert de klokkenstoel in de Georgiuskerk in Bredevoort.

Foto: Han Kolkman

Aan de slag met een Raad van Advies

Eind november was in Hogeschool Windesheim in Zwolle het symposium Goed Bestuur in het MKB familiebedrijf. Dr. Ilse Matser van het lectoraat familiebedrijven presenteerde de onderzoeksresultaten. Tevens werd het startsein gegeven voor het project Stimuleren Raad van Advies MKB Familiebedrijf. Externen kunnen familiebedrijven versterken door hun netwerk, specifieke kennis en ervaring en tevens een wezenlijke rol spelen bij de ondersteuning van de strategische besluitvorming. Hoe kunnen bedrijven deze externe kennis en expertise het beste in huis halen? Hoe regel je effectieve ondersteuning die past bij de identiteit en cultuur van een familiebedrijf? En hoe geef je dit een structurele plek?Ondernemers willen continuïteit en waar mogelijk groei. Bij familiebedrijven spelen daarnaast specifieke zaken, zoals de opvolging en mogelijke conflicten tussen familiebelang en bedrijfsbelang. Samen met zeventien familiebedrijven is onderzocht in welke mate instrumenten van goed bestuur, zoals een Raad van Advies of een Familiestatuut, een positieve bijdrage leveren aan de strategische besluitvorming. Het onderzoek biedt adviezen, best practices en instrumenten waarmee (familie)bedrijven de bestuursstructuur kunnen versterken.

Meer informatie: www.windesheim.nl/familiebedrijven

213P099-107.indd 102 23-01-14 09:06

103



Houtbouw Neede: puur vakmanschap

In deze tijd van ecologisch verantwoord bouwen heeft houtbouw Neede zich gespecialiseerd in het vervaardigen van massief houten constructies - gebinten, kapconstructies en volledige houtbouwwerken - die ze op innovatieve wijze produceren met de modernste technieken. Bouwen met hout is bouwen aan een duurzame toekomst. Houtbouw Neede beschikt over een volledig geoutilleerde eigen werkplaats - met unieke CNC-gestuurde bewerkingsmachine - waar het hout met alle aandacht en expertise wordt bewerkt.Houtbouw Neede heeft een absolute liefde voor hout als aantrekkelijk, veelzijdig en eigentijds bouwmateriaal. Hout combineert duurzaamheid met functionele fysische eigenschappen en kenmerkt zich door een grote architectonische ontwerpvrijheid en uitstraling. Van woningen en kapschuren met indrukwekkend gebintwerk tot buitenhuizen, lodges, bijgebouwen, stallen en tal van andere bouwkundige elementen. Meedenken met de bouwers gebeurt vanaf het eerste ontwerp, zodat een snelle bouwtijd kan worden gerealiseerd.

Meer informatie: www.houtbouwneede.nl

Wensink Ford Store

Wensink Ford Zwolle verhuisde eind vorig jaar van de Oude Meppelerweg naar de Wensink vestiging aan de Lippestraat waar ook het merk Mercedes-Benz wordt gevoerd. De vestiging werd de eerste officiële Ford store van Nederland, het heeft een ruimere showroom en is tevens het Ford Transit Centrum voor de zakelijke rijder.De medewerkers van de oude vestiging verhuizen mee naar de nieuwe locatie zodat de klanten hun vertrouwde contactperso-nen houden. Wensink directeur Laurens Stigter: ‘Zakelijke rijders kunnen nog meer service verwachten doordat wij ook een officieel Ford Transit Centrum zijn. Zo kunnen zij bijvoorbeeld op

zaterdagochtend bij ons terecht en op werkdagen tot 22.00 uur. Daarnaast hebben we een ruim assortiment aan bedrijfswagens en onderdelen op voorraad.’

Auto Palace Groep heeft per 6 januari jl Alfa Romeo en Fiat-dealerschap overgenomen van Wensink Automotive. Auto Palace Groep zal de merken Alfa Romeo en Fiat integreren in hun bestaande aanbod voor de regio’s Zwolle, Emmeloord, Dronten, Assen, Meppel en Hoogeveen.

Meer informatie: www.wensink.nl en www.autopalacegroep.nl

213P099-107.indd 103 23-01-14 09:06




Veluwse bunker gaat strijd aan met spionage

Hoe houd je data nog afgeschermd, als zelfs de Amerikaanse geheime dienst overal spioneert? Peter Benedick van BackupNed uit Oosterbeek heeft het antwoord. Hij verzorgt dataopslag in een zwaarbeveiligde bunker en ‘ouderwets’ op tapes. Een opslagvorm die weer terrein wint.De spionagepraktijken van de Amerikaanse geheime dienst hebben Peter Benedick uit Oosterbeek niet verbaasd. Volgens de eigenaar van BackupNed kon je hierop wachten, sinds steeds meer informatie in de cloud - vaak op een Amerikaanse server - wordt opgeslagen. ‘De privacy lijkt gewaarborgd. Toch zijn de middelen en wetgeving aanwezig om mee te kijken. Wie denkt dat dat niet gebeurt, houdt zichzelf voor de gek.’De angst voor spionage groeit nu overal. Daarom verhuizen veel organisaties hun langetermijnarchief van online - terug - naar offline. En internationale partijen stappen daarbij steeds vaker over naar Nederland. Volgens Benedick vanwege het stabiele economische en politieke klimaat en de goede weten regelgeving. Zelf merkt hij hier veel van, omdat de vraag naar opslag in zijn compleet geïsoleerde en streng beveiligde bunker groeit. In de bunker bewaart de Oosterbeeker alle data van klanten op tapes. ‘Hierdoor is die fysiek gescheiden van alle netwerken. En de bunker zelf bevindt zich op een geheime, onherkenbare locatie. Hier komt dus echt geen hacker of nieuwsgierige overheids- of andere instantie binnen.’ Benedick heeft al twintig jaar ervaring in het veilig opslaan van kritieke data en verwacht dat offline opslag een nog grotere vlucht gaat nemen. Hoe organisaties hun opslag ook regelen, hij hoopt in ieder geval dat ze zich bewust zijn van de risico’s en mogelijkheden en zo hun keuze beter afwegen.

Meer informatie: www.backupned.com

Foto: Jacques Kok

100.000 containers per jaar

Bedrijventerrein XL Businesspark in Almelo maakt zich klaar om vanaf eind 2014 tot 100.000 containers per jaar te verplaatsen met een nieuwe containerkraan. Het bedrijven-park krijgt een forse impuls met de aanleg van een nieuwe containerterminal, de aanleg van een laad- en loskade - met een lengte van 350 meter - en een nieuwe container-kraan voor Combi Terminal Twente (CCT) dat in Hengelo

al twee containerkranen op het CCT-terrein aan de Zuidelijke Havenweg heeft staan. De vergunning voor de Almelose kraan moet nog door Rijkswaterstaat worden verleend en is onder meer afhankelijk van het definitieve besluit over de verdieping van het Twentekanaal. De uitvoering is in handen van aannemerscombinatie NTP/De Klerk. Het gaat om een miljoeneninvestering.

213P099-107.indd 104 23-01-14 09:06




Estian merkmanagement start in Enschede

Merkadviseur en ondernemer Sandy van der Horst is van start gegaan met een nieuwe bedrijfsnaam: Estian merkmanagement. Estian ondersteunt MKB-organisaties bij het vaststellen van de eigen strategie om deze vervolgens intern te implementeren (internal branding) en extern te vermarkten. Estian richt zich op organisaties die last hebben van veel concurrentie, te snelle groei, een onduidelijke profilering en op organisaties die het merk-waardige gedrag van medewerkers willen versterken. Volgens Estian maken mensen binnen organisaties het echte verschil.

Met merkmanagement werk je continu aan je merk. Doordat er verschillende disciplines bij de implementatie van een strategie betrokken zijn (P&O, ICT, Sales), werkt Estian samen met partners van klanten en partners uit haar eigen netwerk. Om het vakgebied merkmanagement te blijven ontwikkelen, zoekt Estian continu naar samenwerking met onderwijs- instellingen voor het verrichten van onderzoek.Sandy van der Horst is al ruim 16 jaar actief voor verschillende merken. Ze heeft ervaring aan bureau- en accountzijde (van marketingcommunicatieadviseur, communicatiefunctionaris tot teammanager) en heeft voor kleine en grote organisaties (Vredestein, Grolsche Bierbrouwerij, ZorgAccent) gewerkt. Ze werd vervolgens zelfstandige en franchisenemer van Prima Donna communicatieregisseurs. Naast ondernemer is Van der Horst bestuurslid van Social Media Club Enschede.

Meer informatie: www.estian.nl

Gecombineerd archeologisch bodemonderzoek

Regelmatig worden bodem verstorende werkzaamheden uitgevoerd op locaties waar archeologische waarden in de bodem bekend of te verwachten zijn. In dat geval is archeologisch bodemonderzoek noodzakelijk. Steeds vaker vindt het archeologisch onderzoek plaats in combinatie met milieukundig en explosieven onderzoek. Daarnaast kunnen geofysische meettechnieken worden gebruikt om het archeologisch onderzoek efficiënter te laten verlopen. Om deze redenen heeft T&A Survey haar diensten uitgebreid met archeologisch onderzoek. De meerwaarde van T&A ligt in de combinatie van geofysisch specialisten, milieukundigen, explosievendeskundigen, historici en archeologen onder één dak. Hierdoor vindt er een optimale kennisoverdracht plaats tussen de verschillende vakgebieden. De combinatie van vaardigheden levert een hoogwaardiger eindresultaat op, terwijl de uitvoering efficiënter verloopt. Zo is de senior KNA archeoloog van T&A ook gecertificeerd assistent OCE-deskundige, waardoor hij meer expertise en bevoegdheden heeft bij explosievenonderzoek. Inmiddels heeft T&A al een aantal interessante gecombineerde archeologische projecten uitgevoerd. Bij de uiterwaardvergraving te Meinerswijk (Arnhem), heeft een gecombineerd archeologisch en explosievenproject naast explosieven ook middeleeuwse objecten aan het licht gebracht. Ook tijdens de berging van een vliegtuigwrak uit de Tweede Wereldoorlog in Zelhem (Bronck-horst), heeft archeologisch onderzoek waardevolle informatie opgeleverd. Meer informatie: www.ta-survey.nl

213P099-107.indd 105 23-01-14 09:06

106



Ster voor Keurslager Daals

Keurslager Arnold Daals uit Winterswijk kreeg een ster tijdens de landelijke finale van Slager met Ster in Rotterdam. En Slager met Ster word je niet zomaar. De afgelopen maanden heeft het team alles uit de kast gehaald om te behoren tot het selectieve sterwinnaarsgezelschap. Alleen slagers die zich onderscheiden door uitzonderlijke prestaties op het gebied van kwaliteit, service, organisatie en klantgerichtheid halen een sterbeoordeling. De ontlading was dan ook groot toen bekend werd dat Keurslager Arnold Daals tot de gelukkigen behoorde. Deelname aan Slager met Ster betekent een 360 graden benadering van de gehele organisatie en bestaat uit verschil-lende onderdelen. In de finaleronde kwam een team van retail deskundigen onaangekondigd langs. Ook konden klanten hun stem uitbrengen. ‘Zeer verzorgde zaak. De producten zien er zeer verzorgd en uitnodigend uit. Zeer prettige sfeer met vriendelijke, deskundige medewerkers’, aldus de jury.

Versterking Salaris-desk

Natasha Leuverink-Peters versterkt sinds kort het team van de Salaris-desk. Hiervoor werkte Natasha ruim zestien jaar in de uitzendbranche, waar zij veel kennis en ervaring opdeed op het gebied van Personeel & Organisatie: personeelsadvisering aan bedrijven, werving & selectie, functionering & beoordeling, loopbaanbegeleiding & scholingsgesprekken en loonadministratie. Zij heeft Personeel & Organisatie vanuit verschillende perspectie-ven ervaren.Salaris-desk, onderdeel van BonsenReuling, houdt zich bezig met alle aspecten van werknemers. Binnen Salaris-desk zijn de kennis en ervaring van juristen, fiscalisten, accountants en salarisadministrateurs gebundeld. Met de komst van Natasha is Salaris-desk uitgebreid met expertise op het gebied van P&O.

Meer informatie: www.salaris-desk.nl

Bedrijfskundig en financieel advies

Onlangs is Jurjen (J.A.) Maarleveld (33) benoemd als partner bij Claassen, Moolenbeek & Partners Zutphen als bedrijfskundig en financieel adviseur. Jurjen heeft zowel Economie als Technische bedrijfskunde gestudeerd aan de Rijksuniversiteit Groningen en heeft uitgebreide ervaring opgedaan met financieringen in binnen- en buitenland bij ABN Amro en Fortis. Jurjen zal zich vooral richten op het ondersteunen van bedrijven bij financierings-aanvragen en bij (financiële) herstructureringen. De financierings-kennis van Jurjen is een uitstekende aanvulling op de expertise op het gebied van fusies & overnames en bedrijfsherstructureringen van bestaand partner van CM&P Zutphen Ed Janssen Venneboer.

Meer informatie: www.cmenp.nl/zutphen

ABO werkt aan groene toekomst

Vanwege toenemende vraag gaat Apparaten Bouw Ootmarsum (ABO) de bestaande bedrijfsruimte uitbreiden. De bedrijfshal wordt met 1000 m2 vergroot, hier komen twee bovenloopkranen van 20 ton met een overspanning van 20 meter. In deze bedrijfshal komt extra werkgelegenheid voor circa tien personen. Daarnaast wordt het kantoor uitgebreid met een extra verdieping. Dit alles is medio 2014 gerealiseerd. Het platte dak wordt optimaal benut door 420 zonnepanelen met een zonne-energie productie op jaarbasis van 100.000 kilowatt/uur. De centrale lasdamp afzuiginstallatie werkt dmv. een push-pull systeem. Aan de ene zijde wordt de lasrook afgezogen, om daarna te worden gefilterd en vervolgens wordt de schone lucht - zonder temperatuurverlies - weer de bedrijfshal ingeblazen.

Meer informatie: www.abo-ootmarsum.nl

213P099-107.indd 106 23-01-14 09:06

107



Beste ondernemersidee van Oost-Nederland

Bij de derde editie van Business Match Oost werd eind november de prijs voor Beste ondernemersidee van Oost- Nederland toegekend aan Kreunen Kunststoffen vanwege Durodeen®, een nieuw materiaal dat aangetaste houten kozijnen een tweede leven geeft. Het thema ‘Het grote groene geld, over innovatie en duurzaam rendement in Oost-Neder-land’. De jury, bestaande uit Kamer van Koophandel-regiovoor-zitter Jan Wassink, duurzaamheidsgoeroe Ruud Koornstra en wethouder Berend Jan Bussink, kon niet om de vele voordelen van Durodeen® heen.Het Lochemse bedrijf kreeg met Durodeen® tevens de tweede prijs in de verkiezing Slimste Renovatieproduct 2013 een waarderingsprijs van de bouwen renovatiebranche.

Behoud het goede, vervang het slechte. Dat is de praktische visie op duurzaamheid die de grondslag was voor de ontwikke-ling van de nieuwe kunststof. Innovatiemanager Gijs Kreunen: ‘Wij hebben met dit product in feite een heel nieuw renovatiesys-teem ontwikkeld, dat is gericht op deelvervanging. De vernieuw-de delen sluiten naadloos aan op de delen die bewaard blijven. Daardoor blijft ook de authentieke uitstraling van woningen en andere gebouwen intact.’

Particulieren, woningbouwverenigingen en andere gebouw-beheerders zien grote voordelen. Zo is het mogelijk om alleen het buitenste deel van het kozijn te herstellen, zodat vervanging of herstelwerk aan de binnenkant niet nodig is. Het kozijn kan vervolgens weer vele jaren mee, en juist de meest kwetsbare plekken zijn na vervanging extra robuust geworden.

Durodeen® is ongevoelig voor vocht en heeft een hoge isolatie-waarde. De hechtkwaliteit voor verlijming en schilderwerk is uitstekend, zodat ook nog minder vaak onderhoud nodig zal zijn.

Gijs Kreunen (links) en Ludo Schennink van Kreunen Kunststoffen.

Foto: Guido Bogert

De forse besparingen op materialen, herstel- en onderhouds-kosten zijn mede mogelijk omdat het op maat gemaakte materiaal eenvoudig als hout is te verwerken. Nieuwe kozijnen kunnen heel goed uit een combinatie van hout en Durodeen® worden vervaardigd om een extreem lange levensduur te kunnen garanderen. Renovatie- en onderhoudsbedrijven kunnen gemakkelijk en efficiënt slechte kozijndelen vervangen met Durodeen®. Volgens Gijs Kreunen behouden zelfs monumentale gebouwen hun esthetische waarde, omdat de vervangingen onzichtbaar zijn. ‘Het herstel gaat nooit ten koste van de kwaliteit. Sterker nog: de vervangen delen maken het kozijn beter dan het oorspronkelijk was.’

Meer informatie: www.kozijn-renovatie.nl

Drie jubilarissen

De directie van Dijkema Deuren en Ramen in Doetinchem heeft in december drie medewerkers in het zonnetje gezet. Werkvoor-bereider en planner Ruud Kreeftenberg is 25 jaar in dienst en monteur in de buitendienst Willem Kraaij en productiemedewerker Gerard Kniest zijn beiden 12½ jaar in dienst bij Dijkema. Dijkema feliciteerde de jubilarissen en dankte hen voor de inzet en bewezen diensten.Dijkema Ramen en Deuren produceert hoogwaardige ramen, deuren en schuifdeuren. De aluminium en kunststof maatwerk-producten worden zowel toegepast in woningen als in bedrijfspanden. De productie vindt plaats in eigen beheer en ook de montage wordt door Dijkema zelf verzorgd. Het bedrijf beschikt over vier eigen montageploegen die als geen ander weten hoe de producten op de meest efficiënte en duurzame manier geplaatst moeten worden. Dijkema werkt door geheel Nederland, met nadruk op het Oosten, in opdracht van bouwbedrijven en particulieren.

Meer informatie: www.dijkema.nl

213P099-107.indd 107 23-01-14 09:06

108 kijk op oost nederland

A.B. Specialistische Reiniging 68

AcademyOost 42/43

AHA-Adviseurs 86

Akwaak Zwemscholen 20

Belpa 64

Klaas Beuving 20

BM Natuursteen 20

Constructie AdviesBuro

te Boekhorst 46

Boer Staphorst 46

Borger Aannemingsbedrijf 94

Bouw Conservering 24

VBA Van Braak Accountants 94

Bijzen & Dekker 98

Chiropractie Apeldoorn 24

De Consularis 94

Consultis 86

3dPrintCompany 12

Dankert & Castelein 88

Derustit 92

Dictator Productie 52

Dommerholt Reclameverspreiding 64

Congrescentrum Drenthe 98

Dugreja Deuren en Zonwering 22

Arjan van Dijk 44

Ebbers Metalworks 6

Eli Buizen & Staal 44

Eureka 2

Evenementenhal Hardenberg 48

Flevotech 82

Follibus 70

Frean

Administratieve Dienstverlening 40

Fuego Kachels & Haarden 26

Galvano Hengelo 66

Gewo Ambachtelijk Timmerbedrijf 32

Glasteam Twello 68

Grant Thornton 36

Grondweg 22

Grovako Nijmegen 46

Güdel 18

H. van Haarst Aannemersbedrijf 82

Hamabest 3

Hectas Facility Services 70

Hilux5 70

Hofman Constructies 40

Hoksberg Systeemplafonds 32

Hoogeveen Bouw & Montage 64

Innovativeconcepts.nl 44

ITS 64

H. Jansen Assurantie Groep 78

Janssen de Jong Bouw 1

J.J. Group 68

Het Bosrestaurant Joppe 32

KTP 24

Licotec Cover 3

Livingston 52

Luttel Interieur-werkbladen 82

Mas Architecten 22

Mess-Nederland 80

De Molenberg 12

Natuurcontact 12

Nijhuis Rioolreiniging 20

NTP Groep Cover 4

Olbatex Woondecoratie 82

Paint Spray Solutions 40

Maatschap Pietersen &

van der Sluijs 92

PJ Milieu 68

Poly Plastics Engineering Almelo 6

Primoteq 88

Quality2Process 84

Rodo Campers 80

Roelofs Internationaal Transport 53

Rooks Interieur Systemen 18

Roselaar Dakdekkers 32

Safeinspect 98

Shipwoodshop 26

Sidijk 92

Sign Solutions 86

Sintact 94

Staja-Groep 58/59

Stijkel Campers 44

Stork Technical Services Cover 2

Straatman 62

Van Summeren & Partners 24

TAB Solution Center Benelux 30

Thermoware 46

Thomas 66

Tieke Logistics 86

Timeco 12

Tricon Bouw 3

vHTech 80

Voortman Dakbedekking 92

Vos Noodstroomsystemen 18

Water Techniek Twente 40

Welman Units 18

Wiggers van Meggelen 2

Winkelman Installateurs 84

Wolters Engineering 80

Het Woudagemaal 26

213P108.indd 108 28-01-14 10:43

FOOD & LIQUIDS AUTOMATION PARTNER

MAXIMAAL RENDEMENTStork Technical Services is dé specialist op het gebied van industriële automatisering en kalibratie. Zeker als het gaat om proceslijnen en -installaties, gespecialiseerde componenten of volledige turnkeyprojecten binnen de food-, vloeistoffen- en zuivelindustrie. In alle oplossingen staat één ding centraal: maximaal rendement voor de producent.

TOTAALOPLOSSINGENVan ontwerp en engineering tot de oplevering, Stork Technical Services is de juiste partner voor elk onderdeel van de projectcyclus. Stork Technical Services realiseert complete projecten voor continue, semicontinue en batchprocessen. Ook na oplevering staan wij onze opdrachtgevers bij, met inspectie, onderhoud en revisies.

DUURZAME SAMENWERKINGSamenwerking en heldere communicatie zijn belangrijke onderdelen van onze werkwijze. Door deze aanpak te combineren met uitgebreide actuele kennis op het gebied van weten regelgeving, bedrijfsprocessen en afbreukrisico’s ontstaat er een ideale basis voor langdurige en hoogwaardige samenwerking met opdrachtgevers. Samenwerking die pas écht in het voordeel van de klant werkt.

Stork Technical Services verzorgteen breed scala aan diensten, zoals:

- quickscans- risico-inventarisaties- projectmanagement- consultancy en advies- procesoptimalisatie- systeemintegratie- software-engineering (IA en MES)- hardware-engineering- PFD’s, P&ID’s en lay-outs- installation en piping- paneelbouw- montage- testen en inbedrijfstelling- service en onderhoud- kalibratie en inspectie

STORK TECHNICAL SERVICES NOORDNEDERLAND VESTIGING DOETINCHEMFabriekstraat 17c, 7005 AP Doetinchem, T +31 (0)314 68 45 45

STORK TECHNICAL SERVICES NOORDNEDERLAND VESTIGING EMMENVitus Beringstraat 1, 7825 AH Emmen, T +31 (0)591 66 90 66

STORK TECHNICAL SERVICES NOORDNEDERLAND VESTIGING LEEUWARDENPoolsterweg 3, 8938 AN Leeuwarden, T +31 (0)58 284 46 00

ASSET LIFECYCLE INTEGRITY PARTNER

STS0564_Adv_Zuivelzicht_v3.indd 1 23-08-13 (wk 34) 13:40

Omslag_1-4.indd 3 28-01-14 12:01

Het betere werkBouwhelm en denkpet!

Het betere werk leidt tot het gewenste eindresultaat

en tevreden bewoners. Met zo’n 170 mede werkers

werken we dagelijks aan hoogwaardige milieu-, bouw-

kundige en infrastructurele projecten voor (semi-)

overheden, bedrijven en instellingen. Met de kwaliteit

en know how van onze mensen en onze innovatieve

werkwijze proberen we onze klanten iedere dag

opnieuw het betere werk te leveren. Wij noemen dat

ontzorgen. Als opdrachtgever merkt u het verschil.

Voor meer informatie kijkt u op www.ntp-groep.nl

Omslag_1-4.indd 4 28-01-14 12:01

Kijk op Oost-Nederland | editie 213 | 2014

Documents

Transcript of Kijk op Oost-Nederland | editie 213 | 2014