Kijk eens over het muurtje met de...

Techniekacademie – 2017 © 1

Kijk eens over het muurtje met de PERISCOOP!

Ik zie, ik zie wat jij niet ziet! Geen stoel meer nodig om te zien wat er zich boven, onder of naast je bevindt. Met behulp van een periscoop (denk aan een duikboot) kan je door een opening kijken wat er zich daar afspeelt.

Ken je reeds een periscoop? Bedenk enkele voorbeelden van waar/wanneer je een periscoop kan gebruiken:

……………………………………………………………………………………………..

Met behulp van hout en spiegels maken we onze eigen periscoop.

Hout is overal. Wat kan je allemaal doen met hout?

Hout kan je verbranden voor z’n warmte en gezelligheid, constructies mee maken (bv. Het dak van een huis), gebruiken als versiering, beeldhouwen, papier van maken.

Je kent vast en zeker dingen die in hout vervaardigd worden. Som er hieronder enkele op:

......................................................................................................................................................

Om een constructie in hout te maken en af te werken, worden verschillende technieken gebruikt om het hout te bewerken en te verbinden.

Spiegeltje spiegeltje aan de wand, je bent de leukste van het land!

Wat zie je als je in de spiegel kijkt? Wanneer gebruik je de spiegel?

...................................................................................................

Ken je spiegels die niet in huis hangen? ...................................................................................................

Er worden spiegels gemaakt die je kan kopen in de winkel, met de bedoeling deze te gebruiken als spiegel. Spiegels bestaan echter ook in de natuur en soms is “iets” onbedoeld een spiegel.

Ken je zo’n “niet bedoelde” spiegels?

...................................................................................................

met de steun van

2 Techniekacademie – 2017 ©

Hout Om onze periscoop te maken, hebben we een houten koker nodig. Hiervoor gebruiken we houten plankjes. Om van plankjes tot een koker te komen hebben we heel wat techniekjes nodig. Hieronder lees je alles over de verschillende houtbewerkingstechnieken.

HOUT VERBINDEN

1 Spijkeren / Nagelen

Met een spijker kan je losse onderdelen met elkaar verbinden. Spijkers / nagels worden toegepast om hout met elkaar te verbinden. Je kan ze inslaan met een hamer of schieten met een nagelpistool.

1.1 Soorten nagels / spijkers

Er bestaan heel wat verschillende spijkers en nagels. Hieronder sommen we er enkele op.

- Ronde draadnagel met kop = spijker voor houtverbindingen. Ideaal voor een snelle afwerking. Dankzij de ronde kop is deze spijker gemakkelijk hanteerbaar. Ze wordt gebruikt voor werk waarbij de nagels zichtbaar blijven.

- Ronde draadnagel met verloren kop, voor een wat verzorgdere afwerking. - Staalnagel = Dikke spijker met kleine kop. Omdat deze spijker uit gehard staal is

vervaardigd, kan hij door steen geslagen worden. - Via deze link vind je nog extra soorten spijkers/nagels:

http://www.livios.be/nl/extra/dossiers/gereedschap-en-materiaal/spijkeren/

Nagels kunnen uit verschillende materialen gemaakt worden.

- Roest Vrij Staal (RVS) of INOX: nagels die niet kunnen roesten - Kopernagels: vroeger gebruikt om niet te roesten, nu hoofdzakelijk decoratief - Verzinkt ijzer: ijzernagel die nabehandeld werd met een zinklaag. Hierdoor is de nagel

corrosiewerend.

Ken je zelf nog soorten spijkers? Som ze hieronder op …………………………………………………………………………………

1.2 Tips bij het spijkeren

- Altijd dun op dik: Voor schroeven en spijkeren geldt: altijd het dunste materiaal vastschroeven of -spijkeren op het dikkere. (afbeelding 2)

- Bepalen spijkerlengte: De vuistregel is dat de spijker 2,5 à 3-maal zo lang moet zijn als de dikte van het dunste hout. Voorbeeld: om een lat van 12 mm dik vast te spijkeren moet de spijker 30 mm lang zijn.

- Je voorkomt dat je bij het inslaan van spijkers op je eigen vingers slaat, door de spijker met een schuifspeldje of bektang vast te houden.

- Voordat je lange, dikke spijkers in hard hout slaat, is het goed een gaatje voor te boren. Dat mag voor een goede grip wel niet dikker zijn dan de helft van de spijkerdikte.

- Een eenvoudig en vaak toegepast trucje om splijten te voorkomen is de nagel een tikje te geven op de punt, zodat die minder scherp is.

WIJ GEBRUIKEN SPIJKERS OM ONZE DUNNE MDF PLAATJES (DIKTE 3MM) MET ONZE 12MM DIKKE MULTIPLEX PLAATJES TE VERBINDEN

met de steun van


2 Vijzen / Schroeven

Nagels worden steeds meer vervangen door houtschroeven. Een schroefverbinding is steviger en makkelijker te demonteren dan een verbinding met nagels.

Een houtschroef is een metalen schroef met een scherpe punt, ontworpen om twee stukken hout aan elkaar te bevestigen. Een houtschroef is over het algemeen, vanaf een bepaalde lengte, gedeeltelijk van schroefdraad voorzien. Het gedeelte dichtst bij de kop wordt zonder schroefdraad uitgevoerd. Dit ronde gedeelte glijdt door de bovenplaat, waardoor de bovenplaat tegen de andere plaat getrokken wordt.

Om twee houten delen met schroeven te verbinden, boor je het deel waar het eerst doorheen geschroefd wordt, altijd 0,5 tot 1 mm groter voor dan de schroefdiameter. Tijdens het vijzen wordt de te bevestigen plaat mooi tegen de andere plaat aangetrokken.

Vijzen worden ingedeeld volgens: - lengte en dikte - kopvorm - plat, ster, torx, … - toepassing - spanplaatschroef, MDF-schroef - materiaal, net zoals bij de nagels.

VOOR WE SCHROEVEN, BOREN WE EEN GAATJE IN ONZE PLANK. ZO KUNNEN WE DE HANDVATEN MOOI TEGEN DE PLANK SCHROEVEN

3 Lijmen

Verlijming heeft veel voordelen. Bij een lijmverbinding is de belasting vrij homogeen verspreid over grotere oppervlakken. Bovendien is er niet veel lijm nodig om grote volumes met elkaar te verbinden. Het is ook polyvalenter en voordeliger dan andere verbindingsmethoden.

In de houtbewerking wordt houtlijm vaak gecombineerd met schroef- of nagelverbindingen.

Er bestaan verschillende soorten houtlijmen: - Witte lijm, al dan niet transparant - Waterbestendige lijm voor buiten of vochtige ruimtes

WIJ LIJMEN ONZE SPIEGELS EN DE MULTIPLEX HOEKJES VAN 45°

HOUT BEWERKEN

1 Zagen

Vaak heeft het hout dat je koopt niet de afmetingen die je nodig hebt. De zaagtechniek wordt gebruikt om hout af te korten. Hierbij beweegt een blad met tandjes ten opzichte van het hout. Ieder tandje neemt een stukje hout mee, ook wel zaagsel genoemd.

Een handzaag is een zaag waarbij we zelf het zaagblad heen en weer bewegen. Er bestaan ook elektrische zagen die door een motor worden aangedreven. Het zaagblad is dan meestal rond.

met de steun van


2 Schaven

Schaven is een stukje van het oppervlak weghalen. Daarmee kan ruw hout glad gemaakt worden of kunnen verweerde of geverfde lagen weggehaald worden.

Dit gereedschap bestaat uit een blok (uit metaal of kunststof) waarin een beitel schuin is bevestigd, zodat het snijvlak ietwat uitsteekt. Dit is hét gereedschap voor het bewerken van lange (houten) randen. Door de schaaf over het te bewerken materiaal naar voren te bewegen, neem je materiaal weg. Met de moderne elektrische schaafmachines kan je tot op de millimeter nauwkeurig werken.

3 Frezen

Met een elektrische bovenfrees maak je sleuven in hout of werk je de randen af. Op de freesmachine kunnen verschillende freeskoppen gemonteerd worden, die de vorm van de gleuf of rand bepalen. Hierbij enkele mogelijkheden:

4 Boren

Een boormachine is een machine om ronde gaten in materialen te maken. De ronddraaiende boor neemt materiaal weg waardoor in het materiaal een gat ontstaat. Afhankelijk van de diameter van het te boren gat, bestaan er verschillende types:

Spiraalboor met punt (tot Ø20) Gatenzaag vanaf diameter 35 Speedboor vanaf diameter 15

AFWERKEN VAN HOUT

1 Schuren

Schuren gebeurt met schuurpapier of een schuurspons. Schuurpapier bestaat in verschillende ruwheden. Door met de ruwe zijde over het hout te bewegen, wordt materiaal weggenomen. Scherpe randjes kan je rond schuren, vlakken kan je effen schuren of je kan schuren om goed te kunnen schilderen. Schuurpapier kan op een machine bevestigd worden, we spreken dan van een schuurmachine.

2 Opvullen oneffenheden

Als je gaten in hout opvult, is het vaak moeilijk om vulpasta te vinden met de juiste kleur. Je kunt dit probleem oplossen door wat zaagsel van hetzelfde hout te mengen met houtlijm en dat te gebruiken om het gat te vullen. Wanneer het droog is, zal het dezelfde kleur hebben als de rest van het hout.

met de steun van


Spiegels SPELEN MET SPIEGELS

1 Weerkaatsen

In dit project gaan we werken met vlakke spiegels. Een spiegel weerkaatst lichtstralen. Hier zit een natuurkundige wet achter. In de klas kan je met je horloge of met je lat een lichtstraal ombuigen in een andere richting. Dit heet weerkaatsen. De lichtstralen worden weerkaatst onder dezelfde hoek waarmee ze invallen.

Teken hieronder de weerkaatste lichtstralen op de spiegels.

2 Spiegelbeeld

De spiegel weerkaatst niet alleen licht, je ziet ook jezelf in spiegelbeeld. Wat is dit nu precies? Persoon A kijkt naar de spiegel. De stralen worden links van hem weerkaatst. Dit is net omgekeerd dan wat persoon B ziet. Deze staat achter de spiegel, kijkt naar persoon A en ziet de stralen rechts van persoon A uitkomen. Door de spiegel zie je dus “gespiegeld”. De spiegel wisselt links en rechts van kant. Dit noemen we het spiegelbeeld.

Vraag aan je techniekmentoren 2 spiegeltjes.

Wat gebeurt er als je in het ene spiegeltje kijkt?............................................................

Wat zie je als je het spiegeltje schuin houdt? ................................................................

Wat zie je als je via het ene spiegeltje naar het andere spiegeltje kijkt?

......................................................................................................................................

A

B

met de steun van


Ook ons alfabet kan je spiegelen! Gespiegelde letters gebruiken om woorden te vormen noemen we spiegelschrift.

In spiegelschrift worden niet alleen de volgorde van de letters omgedraaid, maar ook de letters zelf. Kijk maar:

Op brandweerwagens of ambulances zie je vaak het woord ‘brandweer’ of ‘ambulance’ in spiegelschrift.

o

Heb jij een idee waarom?

……………………………………………………………………………………………………………………………..

3 HOE WERKT ONZE PERISCOOP?

Onze periscoop werkt met 2 spiegels. Deze worden onder een hoek van 45° opgesteld. Het licht weerkaatst op de bovenste spiegel, waardoor het evenwijdig met de periscoop naar de onderste spiegel gaat. De onderste spiegel weerkaatst op zijn beurt de lichtbundel. Hierdoor wordt de uitgaande lichtstraal evenwijdig aan de ingaande straal.

LICHTSTRAAL

SPIEGEL

SPIEGEL

Het beeld wordt opgevangen door de ene spiegel en doorgezonden naar de andere

spiegel. De eerste spiegel zet het beeld op zijn kop, de andere spiegel draait het terug

zodat het weer normaal staat.

met de steun van


Aan de slag! GEREEDSCHAPPEN

Kriebelen je handen ook al? Hoog tijd om er gereedschap mee vast te nemen! Weet je welk gereedschap we waarvoor gaan gebruiken? Als oefening kan je het juiste gereedschap met de juiste foto verbinden

Gereedschap FOTO

Hamer Timmeren van nagels

Kolomboormachine Bankschroef kolomboormachine Boren van gaten – opspannen van onderdelen

Accuschroefboormachine Boren gaten, Soevereinen van gaten met verzinkboor, schroeven van houtvijzen

Boor Ø4,2 Boren gaten voor vijzen

Soevereinboor / Verzinkboor Hiermee verzinken we de kop van de schroeven

Gatenzaag Ø35 Boren van kijkgat Ø35 De plank vastzetten in de bankschroef van de boormachine

Onderlegplaat kolomboormachine

Veiligheidsbril Gebruiken bij het boren

Vod voor lijmresten

Winkelhaak Loodrecht afteken

Zaag – verstekmodel – excentrische spanpennen Zagen van MDF en multiplex Hulpstuk zagen onder 45° Hulpstukken om plank vast te zetten

Priem (scherpe punt) Gaatje prikken in het hout om achteraf te boren

Schroevendraaier ster PZ2 Schroeven handvaten

met de steun van


BOUWPLANNEN

Hieronder zie je hoe onze periscoop opgebouwd zal worden. Op de volgende pagina vind je de materiaallijst. Je kan bij het materiaal de nummers van de tekening aanvullen.

DENK ALTIJD ZEER GOED NA VOOR JE BEGINT!

Welke houtbewerkingstechnieken zal je gebruiken om de periscoop te maken?

……………………………………………………………………………………………………………………………..

Om de platen aan elkaar te bevestigen, gebruiken we nagels. Hoe lang zou je de nagels kiezen?

……………………………………………………………………………………………………………………………..

10

met de steun van


GRONDSTOFFEN

Met hout en spiegels alleen raken we al ver. Toch hebben we nog andere materialen nodig om de periscoop te maken en te pimpen. Ze worden hieronder opgesomd.

Aantal Wat Foto NR 2 Handvaten

Opgelet: meet de hartafstand van het handvat eerst na zodat

je de juiste afstand kan overnemen.

4 Houtschroef 4x25mm

2 Spiegels 70x54x3mm

2 Multiplex plaat 301x54x12mm

1 MDF plaat 340x80x3mm

1 MDF plaat 300x80x3mm

+/-24 Nagels Ø1x15mm

1 Lijmtube Polymax Lijmen spiegels

1 Houtlijm lijmen Multiplex driehoekjes

op zijplaten

Schuurpapier P80 Glad maken na zagen

Hoekjes afronden

Vul de juiste nummers in

Opgelet: sommige handvaten wijken af van de centerafstand 94mm. Hun centerafstand is 96mm. Even nameten voor aftekenen is de boodschap!

met de steun van


TECHNISCHE TEKENINGEN

Hoe lees ik een technische tekening?

- Zwarte lijnen = de contour (omtrek) van het stuk, zoals het eruit ziet als het afgewerkt is. - Rode maatlijnen en getallen worden gebruikt om afmetingen op een tekening te plaatsen,

bijvoorbeeld de diameter van een gat, de breedte van een plank… - Grijs = Nagelkopjes

met de steun van


VOORBEREIDING

1 Onderstaande voorbereiding mag je in willekeurige volgorde uitvoeren

Aantal Wat Foto

2 Zijplaat Multiplex 12mm

- Zaag de hoekjes onder 45° af (verstekzaag)

- Schuur de randen - Boor de gaten Ø4,2mm

zie technische tekening

- Schuur de platen glad na het zagen

1 MDF 3mm

- Controleer of je 2 verschillende platen hebt

- Teken de maten af zodat je volgende platen bekomt

o 2 platen 240x80x3mm o 1 plaat 60x80x3mm o 1 plaat +/- 100x80x3mm

- Zaag de plaat op de afgetekende lijn - Schuur de platen glad na het zagen

1 Kijkgat boren

- Boor het kijkgat in MDF 240x80x3mm (maar in 1 plaat)

- Maak een gat van Ø35mm (kolomboor)

zie technische tekening

2 Haal de beschermfolie van de spiegels

Hoe zagen we met een verstekzaag?

- In de bak zijn zaagsnedes voorzien waarmee je hoeken van 22,5° , 45° of 90° kan zagen. - Meet af waar je de balk wil doorzagen.

Trek hier een potloodlijn. - Zet de zaag op de gewenste hoek en klem het te zagen materiaal. - Oefen eventueel eerst op een stukje afvalhout.

Iemand anders aan het zagen?? Geen probleem, je kan de gaten al afteken en boren, de planken zaag je dan achteraf!

met de steun van


2 Als de eerste voorbereiding klaar zijn, voer je onderstaande bewerkingen uit in willekeurige volgorde.

Aantal Wat Foto

4 MDF platen 3mm

Voorzie de MDF platen van nagels

- 8 à 10 nagels voor de platen van 240mm

- 4 nagels voor onder en bovenplaat

- Klop de nagels in de 3mm dikke plaat, op 5 à 6mm van de rand.

4 gaten verzinken

Verzink de boorgaten

- Gebruik hiervoor de accuboormachine + verzinkboor

- Maak een LINKSE EN RECHTSE VERSIE

- Hierdoor kan je de schroeven volledig wegsteken

2 Lijmen van de driehoeken

- Lijm de driehoeken op de zijplaten van 12mm

- Maak een LINKSE EN RECHTSE VERSIE

AFWERKING

Voor de afwerking van de periscoop volg je onderstaand stappenplan. Hierbij dien je de stappen wel in de juiste volgorde uit te voeren!

Stap Wat Foto

1 Monteer de handvaten

2 Nagel de plaat met het kijkgat aan de

zijkanten

Leg de hoeken van de MDF en multiplex plaat mooi gelijk

met de steun van


3 Lijm de onderste spiegel

4 Nagel de plaat zonder gaten

Leg de randen van de MDF en Multiplex mooi gelijk

5 Nagel de onderkant

Maak gebruik van een bankschroef om de periscoop op te spannen

6 Nagel de bovenplaat onder 45°

Maak gebruik van een bankschroef om de periscoop op te spannen

Let op! Dit is niet eenvoudig!

7 Lijm de spiegel op de bovenplaat

Kijk al eens door het kijkgaatje. Wat zie je als je door de periscoop zonder bovenkant kijkt?

…………………………………………………………………………………………..

met de steun van


Goed gedaan! Tijd om de periscoop te testen! 1 Periscoop

- Met 2 periscopen kan je door een muur of door een tafel kijken? Hoe doe je dat?

............................................................................................................................................................

- Stel dat de spiegel van de periscoop niet onder 45° staat, wat zie je dan? Tip: maak een tekening en denk aan de weerkaatsing van het licht.

............................................................................................................................................................

- Als je verstoppertje speelt of spion bent, moet je periscoop wel onopvallend zijn. Bedenk zelf hoe je de periscoop nog onopvallender kunt maken.

............................................................................................................................................................

- Kun je er ook licht mee om een hoekje laten schijnen? Test eens in het donker met een zaklamp.

............................................................................................................................................................

- Kan je jezelf zien met de periscoop? Tip: je hebt een hulpstuk nodig.

............................................................................................................................................................

- Je kan je periscoop langer maken, bijvoorbeeld door 2 periscopen na elkaar te plaatsen. Hoe langer de periscoop, hoe kleiner het beeld dat je ziet door een periscoop. Dit komt door 2 redenen, welke?

............................................................................................................................................................

Echte periscopen hebben hier ook “last” van. Als je een vergrootglas voor je kijkgat houdt, zie je het voorwerp beter. Zo’n vergrootglas noemen we een lens. Wanneer een periscoop gebruikt wordt in een tank of duikboot, worden verschillende lenzen gebruikt om het zicht te vergroten. Zo kan je iets dat zich ver weg bevindt duidelijker bestuderen. Dit werkt net als de “zoom lens” van een fototoestel.

LENZEN

met de steun van


2 Houtbewerking

- Welke houtbewerking vond je het leukste?

...................................................................................................................... - Zal je thuis zelf nog iets maken in hout? Wat wil je graag nog maken?

...................................................................................................................... - We werkten in 2 verschillende materialen: MDF en multiplex

o Welk materiaal is het stevigst?

............................................................................................ o Waarin kan je het makkelijkst nagelen?

........................................................................................... o Gaat het boren in beide materialen even goed?

...........................................................................................

WOORDZOEKER Opgelet! De te zoeken woorden staan in spiegelschrift! Eerst ontcijferen dus! Kan jij dit zonder spiegel?

.......................................

.......................................

.......................................

.......................................

.......................................

.......................................

.......................................

.......................................

.......................................

.......................................

.......................................

.......................................

met de steun van

TECH

NIE

KA

CAD

EMIE

- PE

RISC

OO

P

a

. Hal

fste

enve

rban

d

b

. Sta

and

verb

and

c

. Wild

ver

band

Sven

en

Patr

ick

zijn

met

sela

ars.

Ze b

ouw

en e

en n

ieuw

e w

onin

g en

geb

ruik

en d

aarv

oor e

en s

peci

aal m

etse

rver

band

. Dat

bet

eken

t da

t Sve

n en

Pat

rick

de b

akst

enen

op

een

heel

spec

i� ek

e m

anie

r op

elka

ar s

tape

len

bij h

et b

ouw

en.

Hie

rond

er z

ie je

het

voo

raan

zich

t va

n 3

vers

chill

ende

met

selv

er-

band

en, w

aarb

ij te

lken

s ge

brui

k ge

-m

aakt

wor

dt v

an d

ezel

fde

baks

tene

n.

Hie

rnaa

st z

ie je

1 z

o’n

baks

teen

, waa

r-bi

j de

kop

van

de st

een

rood

gek

leur

d is

, net

zoa

ls o

p de

3 v

oora

anzi

chte

n.

Wel

k ve

rban

d ge

brui

ken

Sven

en

Patr

ick

hier

, als

je h

et b

oven

-aa

nzic

ht b

ekijk

t?

NA

AM

:

a

. Opt

ie 1

b

. Opt

ie 2

c

. Opt

ie 3

Op

vaka

ntie

nam

Jolie

nee

n fo

to v

an e

en a

ntie

ke in

dust

rië-

le b

rug

in R

otte

rdam

. Jol

ien

liet v

an

die

foto

een

puz

zel m

et 6

stu

kken

m

aken

.

Hoe

moe

t Jol

ien

de p

uzze

l ter

ug o

pbou

wen

om

de

juis

te fo

to

te b

ekom

en?

Tip:

de

puzz

elst

ukke

n m

ogen

ged

raai

d w

orde

n.

Kijk eens over het muurtje met de...

Documents

Transcript of Kijk eens over het muurtje met de...