Keuzen voor samenwerking 003
18
Keuzen voor Gemeentelijke Samenwerking Dr. Jo Horn Drs. Hero Zuidema April 2013 1
Transcript of Keuzen voor samenwerking 003
Keuzen voor Gemeentelijke Samenwerking
Dr. Jo Horn Drs. Hero Zuidema
April 2013
1
Samenwerking voor Gemeenten noodzaak
De Nederlandse gemeenten ontkomen er de komende jaren niet aan om samen te werken.
Het kabinet zal gemeenten daartoe linksom of rechtsom dwingen
Het is daarom goed dat de gemeenten zelf het initiatief nemen
Een zorgvuldig proces is essentieel over (1) de wens om samen te werken, (2) het besluit om samen te gaan werken, (3) de uitwerking leidend tot de beslissing over de samenwerkings-vorm en de realisatie ervan.
Uit de praktijk blijkt dat een zorgvuldige voorbereiding zichzelf terugverdient in een snelle(re) realisatie
Keuzen voor samenwerking 2
Motieven om samen te werken
Leren van elkaar
Betere kwaliteit van de gemeentelijke voorzieningen, de uitvoering van gemeentelijke taken en het niveau van dienstverlening aan burgers, bedrijven en instellingen;
Continuïteit van de organisatie
Druk op de kosten
Toegenomen complexiteit van (overgedragen rijks)taken
3 Keuzen voor samenwerking
Samenwerkingsvormen
Verplichte samenwerking
Met meerdere partijen
Blijvende samenwerking
Publieke samenwerking
Gedeelde verantwoordelijkheid
Vrijwillige samenwerking
Bilaterale samenwerking
Tijdelijke samenwerking
Privaatrechtelijke samenw.
Opdrachtgever-opdrachtnemerrelatie
Keuzen voor samenwerking 4
Wat moet samenwerking opleveren
Beter schaalniveau om bedrijfsvoering te organiseren
Beter schaalniveau voor beleidsontwikkeling
Beter schaalniveau voor aantrekken nodige disciplines in complexere uitvoering
Beter schaalniveau voor netwerken met externe partners op arbeidsmarkt, woningmarkt, economische ontwikkeling
Beter schaalniveau als gesprekspartner provincie en andere netwerken
5 Keuzen voor samenwerking
Ontwikkelingen schaalgrootte
Wettelijke eisen aan uitvoering nemen toe en vereisen meer deskundigheid
Ontwikkeling rond samenhang in frontoffice-ontwikkeling en IT ondersteuning, compliceert sterk
Veel beleidsontwikkeling steeds meer in samenhang, op groter schaalniveau
Decentralisatie brengt complexe vraagstukken met ongekend grote risico’s
Veel meer programma’s vragen projectmatige inbreng van marktpartijen en derden. Aansturing en regie worden complexer
Druk op de uitvoeringskosten
6 Keuzen voor samenwerking
Conclusie Schaalgrootte
De toegenomen complexiteit vergt een ander schaalniveau dan nu
Taken zullen niet meer op één niveau, maar op verschillende georganiseerd worden; taken moeten georganiseerd worden op het optimale schaalniveau voor kwaliteit en efficiency en nabijheid voor de burger
Kleine gemeenten zullen in toenemende mate onder druk komen te staan omdat er onvoldoende ervaring is in specialisme vragende projecten om deze vraagstukken zelf op te pakken
Voor een zeer groot deel van het lokale takenpakket zal in 2020 een organisatie met de diversiteit en specialisatie nodig zijn die je op een niveau van 70.000 inwoners aantreft waar dat begin deze eeuw nog op 40.000 lag
De uitdaging om taken die op een veel kleiner schaalniveau het best kunnen worden uitgevoerd, dicht bij de burger, én de democratische nabijheid, vragen extra aandacht
7 Keuzen voor samenwerking
Ontwikkeling rond schaalgrootte
8 Keuzen voor samenwerking
2000 2020
10.000
40.000
70.000
100.000 +
Burgerzaken, sociale wetgeving, onderhoud, “welzijn”, VHT, piofah-taken. ‘volgend in beleid’
1elijnloket, onderhoud, “welzijn”, deel piofah
Grote lijnen het hele beleidspakket Meeste enkelvoudige projecten
Veel uitbesteding grote plannen, control
Frontoffice-ontwikkeling, beleid is volgend innovatie wordt uitbesteed, deel back-office VHT, uitvoering soc wetgeving,
kleine projecten, piofa zonder i
Centrumgemeente regionale ontwikkelings- beleid en
bedrijventerreinen. Meer disciplines rond zorg, WMO, stedelijke problematiek
VHT in huis of in samenwerking
Eisen in samenhang soc-ec en zorg/wmo, awbz compliceren zodanig dat meer
inhuur nodig is om beleid en programma’s.
VHT geregionaliseerd, informatiebeleid (architectuur, gegevens, veiligheid)
Grote stedenbeleid, Centrumgemeenten in regio-ontw.
Projecten rond grote voorzieningen
Grote stedenbeleid, partner in innovatie van provincie en Rijk.
Pilots decentralisatie, Economie Centrumgemeente regionale
ontwikkelings- beleid en bedrijventerreinen
Samenwerkingsmodellen
9 Keuzen voor samenwerking
Type Model Kenmerk
Netwerkmodel Lichte vorm van samenwerking waarbij ambtenaren in eigen organisatie blijven. Delen van kennis is belangrijk over beleidsthema of vraagstuk
Matrixmodel Samenwerkende gemeenten nemen elk een of meer taakvelden of beleidsterreinen voor hun rekening en voeren die voor alle deelnemende gemeenten uit. Overgang van personeel naar betreffende gemeente of detachering
Integratiemodel Samenvoeging grootste deel ambtelijk apparaat in een nieuwe organisatie-eenheid die op contractbasis diensten verleent aan deelnemende gemeenten. Medewerkers gaan over al dan niet op contractbasis.
Centrummodel Een grotere gemeente vervult de rol van centrumgemeente voor andere gemeenten
Herindeling Nieuw gevormde gemeente vormt nieuwe organisatie waarin taken en personeel opgeheven gemeenten opgaan
Juridische constructie samenwerking
10 Keuzen voor samenwerking
Privaatrechtelijk
Overeenkomst
Rechtspersoon
BV
Stichting
CV
Publiekrechtelijk
Openbaar lichaam
Openbaar Orgaan
Zware of lichte
GR
Outsourcing
Uitbesteding
PPS
Aspecten bij afweging
Behoefte aan behoud autonomie en regie Herkenbaarheid voor burgers Gelijkwaardigheid in samenwerking Eigen kwetsbaarheid Aantoonbare meerwaarde Exclusiviteit of meerdere samenwerkings-partners Inhoud en ambitie leidend. Schaalgrootte Samenwerking op een of meerdere deelterreinen Een positieve business case Sociaal plan Risico inventarisatie en -analyse Due diligence samenwerkingspartners Governance
11 Keuzen voor samenwerking
Samenwerking op verschillend niveau
Gemeente
X
Regio-naal
Wisse-lend
Sub-regio-naal
Boven-regio-naal
Met buurgemeen-te(n)
Uitbesteding aan de
markt
12 Keuzen voor samenwerking
Iedere taak heef een optimale schaal
13 Keuzen voor samenwerking
Gemeente zelf
Burgercontact en leefbaarheid
Kleinschalige plannen Balies burgers en bedrijven Klachten Leefbaarheid kernen Welzijn Sport Onderwijs-accommodaties
Buurgemeente
Bedrijfsvoering, uitvoering, opera-
tioneel beleid
Operationeel beleid rond economie en ruimte Ingenieursbureau Sociale dienst/WMO Financiën HRM Facilitair
Subregionaal
Beleid, complexe uitvoering, kaders
bedrijfsvoering
Arbeidsmarktbe-leid Idem woningmarkt Transitie AWBZ Transitie WWnV Netwerken ondernemers SSC ICT en processen Inkoop Juridische control Externe relaties
Regionaal
Complexiteit, positionering,
lobby
Ruimtelijk/ economisch Vervoer/verkeer Veiligheid Jeugdzorg Ontwikkeling agro RUD Afval Belastingen Inkoop Waterbeheersing Lobby-netwerken
Max 25.000 Rond 100.00 300.00- 500.00
Samenwerking op inhoud en bedrijfsvoering
Inhoudelijke thema’s
Ruimte
Economie
Sociale domein
Infrastructuur
Bedrijfsvoering
ICT
P&O
Juridisch
Vastgoed
14
Organiseren naar boven en naar beneden
Provinciaal niveau
Boven regionaal
Regionaal niveau
Subregio-naal niveau
Lokaal niveau
Kernen/wijken
15
Eigen leefomgeving
Eenvoudige lokale taken/ eerste lijn uitvoering
1000 – 2500 inwoners
Tot 45/50.000 maximaal
80.000/ 100.000
300.000- 500.000 Maximaal 5 gemeenten
1 miljoen/samenwerking meerdere regio’s
Beleid/ 2e lijn uitvoering
Beleid/ 2e lijn uitvoering/ beleid bedrijfsvoering
Regionaal beleid/ Economie/ lobby/ruimte
Samenwerking bedrijfsvoering
Planning en Control (concerncontrol)
Interne controle (IC)
Bestuurlijk / Juridische advisering
Communicatie
P&O
Vastgoed, huisvesting en Services
Informatisering (DIV en ICT)
Financiële en administratieve ondersteuning
Treasury
Verzekeringen
Inkoop
Administratieve organisatie
16
Randvoorwaarden
Gelijkwaardigheid in bestuur en aansturing,
Perspectief gezamenlijk open op verdere ontwikkelingen
Bij alleen ambtelijk: zorgen voor tegenwicht, opdrachtgeving, control over SLA, etc. tegen uitvoerende partner
Zorgen voor evenwichtige spreiding van activiteiten en mensen over locaties
Goede spelregels als werkgever
Goede procesgang zodat medewerkers ook werken aan “hun nieuwe omgeving” vanuit bestuurlijke regie
Procesgang waarbij externe stakeholders op juiste momenten worden betrokken
17 Keuzen voor samenwerking
Wij staan open voor reacties, aanvullingen opmerkingen
18
Keuzen voor samenwerking
Jo Horn
06 54244305
Hero Zuidema
06 653367207
