Kerk & Leverancier

100
Kerk Leverancier

description

Jaarboek over leveranciers aan de kerk

Transcript of Kerk & Leverancier

Page 1: Kerk & Leverancier

Kerk Leverancier Jaarboek over leveranciers aan de kerk

&Kerk Leverancier &Kerk Leverancier

Jaarb

oek

ov

er lev

eran

cier

s aan d

e ker

kK

erk

& Lev

eran

cier

2010

2010061 kerk & leverancier.indd 1 30-08-2010 15:26:03

Page 2: Kerk & Leverancier

2010061 kerk & leverancier.indd 2 30-08-2010 15:26:03

Page 3: Kerk & Leverancier

2010061 kerk & leverancier.indd 3 30-08-2010 15:26:03

Page 4: Kerk & Leverancier

In veel gesloten landen is het Woord van God nauwelijks toegankelijk. 3xM helpt al 30 jaar lokale christenen met het produceren en uitzenden van christelijke televisieprogramma’s.

Zo horen miljoenen mensen in hun eigen huiskamer van het christelijk geloof. 3xM doet haar werk met de steun van kerken en christenen in Nederland. Samen kunnen we in landen waar weinig christenen wo-nen, via moderne media het Woord van God verspreiden.

U helpt ons met een gift of collecte. U kunt ons werk bekend maken door onze folders een plekje te geven op uw boekentafel of ons uitnodigen voor een presentatie over ons werk.

Voor meer informatie bel 033-2864103 of mail [email protected]

Laat Gods Woord ook buiten uw gemeente klinken! Help ook mee het

Woord van God te verspreiden in gesloten landen en steun ons werk!

www.3xm.nl

ING 1144

2010061 kerk & leverancier.indd 4 30-08-2010 15:26:04

Page 5: Kerk & Leverancier

Kerk & Leverancier 5

voorwoord

Inspirerende gesprekken zijn de basisWaarschijnlijk kent u de startpagina www.kerkenleverancier.nl dé portaalsite voor

beslissers, inkopers, adviseurs, commissies en werkgroepen binnen kerk, parochie of

gemeente. Vanaf heden is deze populaire internetbestemming uitgebreid met een

bijzondere uitgave: het Jaarboek Kerk & Leverancier 2010. Aan de hand van heldere

en overzichtelijke redactionele presentaties vindt u hierin een overzicht van toonaan-

gevende bedrijven en organisaties en met actuele informatie uit het hart van het ker-

kelijk leven.

Kernactiviteit en doelstelling van het Jaarboek Kerk & Leverancier is het leveren van

kwalitatief hoogwaardige informatie – door alle gezindten heen; dynamisch, stijlvol,

helder en objectief. Kerkgenootschappen mogen dan verschillen, de overeenkomsten

– of het nu inhoudelijke of kwantitatieve vraagstukken betreft – zijn talloze malen

groter. Kerk & Leverancier hoopt daar een inhoudelijke bijdrage aan te leveren, met

respect voor verschillen in opvatting en toonzetting en met de hoop dat potentiële

partners in het kerkelijk leven elkaar gemakkelijk weten te vinden en zich weten te

verbinden. De inspirerende gesprekken die aan de basis liggen van deze uitgave be-

wijzen dat het mogelijk is.

Wat kunt u zoal verwachten in dit boek? De vaststelling dat Nederlandse orgelbou-

wers wereldwijd zeer geliefd zijn; dat reizen met een christelijke grondslag ondanks de

kredietcrisis op een groeiende populariteit kunnen rekenen; dat steeds meer partijen

in de kerkelijke inrichting samenwerking zoeken om met u tot een optimaal eindre-

sultaat te komen en ons kerkelijk erfgoed intact te houden. En – misschien nog wel

belangrijker – dat kerkelijke organisaties in krimp of stagnatie aanleiding vinden voor

inhoudelijke verdieping.

De redactie van het Jaarboek Kerk & Leverancier stelt u graag van deze ontwikkelingen

op de hoogte. Wij wensen u veel leesplezier!

Jan-Kees Verschuure

2010061 kerk & leverancier.indd 5 30-08-2010 15:26:06

Page 6: Kerk & Leverancier

Uitgever

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 (0)495 450095 F +31 (0)495 521335E [email protected] W www.louwersuitgevers.nl

RedactieJac BuchholzJan-Kees Verschuure

RedactieadresSchatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 (0)495 450095 E [email protected]

BladmanagementBert van de PortE [email protected]

SecretariaatManuela Depenbrock

AdvertentiesOnline aanleveren:http://ftp2.louwersuitgevers.nlUsername: kerkWachtwoord: gastPostbus 249, 6000 AE Weert, NederlandT +31 (0)495 450095 F +31 (0)495 521335

AdreswijzigingenSchriftelijk ten minste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert

VerspreidingIn controlled circulation, persoonsgericht aan functionarissen binnen kerken, parochies, ge-meentes, bisdommen, werkgroepen en com-missies in geheel kerkelijk nederland.

Vormgeving / Art-directionLogo Reclame- Ontwerpbureau BVT +31 (0)495 450065E [email protected]

Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of ver-

menigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming van de

uitgever en zonder bronvermelding. Hoewel dit blad op

zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld kun-

nen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor

de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden

dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van

welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of be-

slissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.

www.kerkenleverancier.nl

Kerk Leverancier Jaarboek over leveranciers aan de kerk

&Kerk Leverancier &Kerk Leverancier

814182026303438

4244465254

Momenten uit de geschiedenis van de christelijke kerk

Journaal

Pierre Cuypers: een moderne middeleeuwer

Christelijke televisie: 3xM pioniert in ‘gesloten landen’

Klokkengieterij bewaakt kerkelijk erfgoed

Hoop en genezing voor de allerarmsten

Ariënskonvikt wordt instituut

Consultare slaat handen ineen met Sloveense orgelbouwer

Kerkelijk interieur door alle gezindten heen

Kerkbouw is ‘eeuwenoude opgave’

Leprabestrijding ‘beste af met welvaartsgroei’

Orgelbouwen is ‘modern ambacht’

Wat maakt een kerk tot een bijzondere ruimte?

2010061 kerk & leverancier.indd 6 30-08-2010 15:26:10

Page 7: Kerk & Leverancier

5861626970

74768083879092

Kerk Leverancier Jaarboek over leveranciers aan de kerk

&Kerk Leverancier &Kerk Leverancier

Met de TGV naar Lourdes

Blijven lezen met een leesbeperking

Arab Vision: Verandering in de Arabische wereld

Ichtus Gifts groeit mee met boekhandel

Stichting tot behoud van het Nederlandse Orgel op de bres voor onze historische klankmonumenten

Dé kerkenverzekeraar nu ook voor monumenten

‘Kerkgeluid vraagt om deskundig advies’

Drie Tour Reizen slaat vleugels uit

Levensloopbegeleiding voor mensen met autisme

Groei wereldkerk revitaliseert Bisdom Roermond

“Kerken verdienen beter licht”

Wie doet wat

2010061 kerk & leverancier.indd 7 30-08-2010 15:26:21

Page 8: Kerk & Leverancier

8 Kerk & Leverancier

Het christendom heeft zijn aanvang met

Jezus Christus, dat ligt voor de hand. Je-

zus begint met een handvol volgelin-

gen – zijn twaalf apostelen – maar dat

aantal neemt gestaag toe na zijn dood.

Die groei gebeurt tegen de verdrukking

in, want de Romeinen zijn deze eerste

christenen – die in de beginjaren vooral

worden gezien als een afgescheiden

joodse sekte – niet goed gezind. In het

Romeinse Rijk bestaat weliswaar een

traditie van religieuze verdraagzaam-

heid, maar dat geldt alleen wanneer die

anders-gelovigen naast hun eigen go-

den ook de Romeinse keizer aanbidden.

Daar is bij de christenen geen sprake

van, die doen niet aan afgoderij – voor

hen is er maar één God en dat is de eni-

ge ware.

StaatsgodsdienstEn dus worden de christenen al vlug

een vervolgde groep. Keizer Nero is in

64 n. Chr. de eerste die ze laat vervolgen,

opsluiten en folteren en na hem volgen

nog andere keizers, al zijn er ook die de

christenen met rust laten. Hun bood-

schap van verlossing en hun aandacht

voor de minderbedeelden spreekt ech-

ter aan en steeds meer mensen bekeren

zich tot dit nieuwe geloof. Toch blijft er

nog lange tijd sprake van een vervolgde

kerk, tot het begin van de vierde eeuw

als keizer Constantijn zich tot christen

bekeert en enkele decennia later keizer

Theodosius het christendom tot staats-

godsdienst uitroept. Daarmee begint de

eigenlijke groei, een periode die feitelijk

tot het einde van de Middeleeuwen

duurt, en ontstaat de hiërarchisch gelei-

de religie zoals we die in de basis nu nog

altijd in het katholicisme herkennen.

Met aan het hoofd de paus, de opvolger

van Petrus die na de dood van Jezus lei-

ding aan de apostelen geeft en als eer-

ste paus kan worden gezien. Vervolgd

Wanneer we het woord kerk gebruiken, kan dat zowel betrekking hebben op de gemeenschap die een bepaalde stroming aanhangt als op het gebouw waarin leden van die gemeenschap samenkomen voor bepaalde rituelen. Als we wat beide betreft in een aantal snelle stappen door de geschiedenis lopen dan is het begin van de christelijke gemeenschap gemakkelijker te vinden dan de oorsprong van het kerkgebouw.

zijn de christenen dan niet meer, vrij van

zorgen evenmin. De dreiging komt van-

af dat moment van binnenuit en betreft

onder andere de uitleg van de leer. Een

van de eerste kwesties die aan de orde

komt is die van de drie-eenheid, maar er

is bijvoorbeeld ook het vraagstuk van de

genade. Al die kwesties worden bespro-

ken tijdens concilies.

InvestituurstrijdHalverwege de Middeleeuwen vindt

vervolgens het schisma tussen de wes-

terse en oosterse kerk plaats. Tevens is er

sprake van de Investituurstrijd (over het

toewijzen van kerkelijke ambten). Paus

Gregorius besluit de lekeninvestituur te

verbieden en komt daardoor in botsing

met de Frankische koning Hendrik IV. Die

laatste delft het onderspit, wordt geëx-

communiceerd en moet vervolgens de

vernederende gang naar Canossa – waar

de paus op dat moment verblijft – >

Momenten uit de geschiedenis

van de christelijke kerk

2010061 kerk & leverancier.indd 8 30-08-2010 15:26:23

Page 9: Kerk & Leverancier

Kerk & Leverancier 9

Momenten uit de geschiedenis

Abdij Rolduc Kerkrade

2010061 kerk & leverancier.indd 9 30-08-2010 15:26:27

Page 10: Kerk & Leverancier

Maak een droomreismet uw eigen groep

Voor een onvergetelijke groepsreis-op-maat

Laat de Bijbelverhalen

nog meer leven!

Eén beeld zegt meerdan 1000 woorden. Laat daarom uw gemeente of parochie de Bijbel eens in beelden zien. Maak met hen een groeps-reis-op-maat.

Stap in de Bijbelse voetsporen met een:

- Mozesreis door Egypte en Jordanië- Johannesreis in Turkije - Paulusreis in Turkije en /of Griekenland- rondreis door IsraëlWij zien ook een groeiende belangstellingvoor themareizen over Luther en Calvijn en voor pelgrimsreizen naar Rome, Lourdes

of Santiago de Compostela. Maar eigenlijk is elke bestemming of elk thema mogelijk.

Groepsreis-op-maat

Samen met u stellenwij de reis samen, die helemaal op uw wensen is afgestemd

en nemen u vrijwel al het regelwerk uit handen.

Neem vrijblijvend contact met ons op

Vraag naar Lex Boer. Hij vertelt u graagover alle mogelijkheden. Bel tijdenskantooruren 0343-512844 of stuur eene-mail naar [email protected].

I Nterkerkel Ij ke re I so rgaN I sat I e d r I eto u r re Iz eNpostbus 1 62 3970 ad d r I eberg eN 0343 51 2844 I N fo@d r I eto u r .N l www.d r I eto u r .N l

DRIETOUR 0052 opmaak.indd 1 09-03-2010 10:20:21

2010061 kerk & leverancier.indd 10 30-08-2010 15:26:28

Page 11: Kerk & Leverancier

Kerk & Leverancier 11

ondergaan om weer in genade te wor-

den aangenomen. Dat is aan het einde

van de elfde eeuw, wanneer ook de eer-

ste kruistocht wordt voorbereid.

Westers schismaBegin veertiende eeuw is er weer spra-

ke van een memorabel moment: de

verhuizing van het pauselijke hof van

Rome naar Avignon. In 1377 volgt de

terugkeer naar Rome, wat het begin

is van het westerse schisma dat duurt

tot 1417 en waarbij zowel in Rome als

in Avignon een paus is gezeteld. De

scheuring binnen het christendom

wordt vervolgens definitief met Luther

die uit protest tegen de aflatenhandel in

1517 zijn 95 stellingen aan de kerkdeur

van Wittenberg spijkert en daarmee

de basis legt voor het protestantisme,

aanleiding voor diverse godsdienstoor-

logen – onder andere de Tachtigjarige

Oorlog – en een Europa dat vanaf dan

verdeeld is in katholieken en de diverse

protestantse stromingen. De achttiende

eeuw brengt vervolgens de Verlichting

met haar nadruk op de rede, maar daar

is het christendom tegen bestand. Ook

in de negentiende eeuw, die begint met

de op de Verlichting reagerende Roman-

tiek blijft de bevolking aan de traditi-

onele kerk gehecht en dat is eveneens

het geval in de eerste decennia van de

twintigste eeuw. In de tweede helft van

deze eeuw, zeker vanaf de jaren zeventig,

neemt het kerkbezoek af, al geven nog

altijd veel mensen aan gelovig te zijn. Nu

is er in de geschiedenis wel vaker sprake

geweest van teruglopend kerkbezoek

dat zich op den duur weer herstelde –

de vraag is of dat nu opnieuw gebeurt.

Feit is dat een aantal kerkgebouwen zal

verdwijnen of een andere functie krijgt,

tijdelijk of niet…

TabernakelMet die opmerking komen we – na een

met het oog op de beschikbare ruimte

bijzonder summiere blik op 2000 jaar

christendom – bij die andere betekenis

van het begrip kerk, die van het gebouw

waarin mensen uit religieuze overwe-

gingen samenkomen. Is het christelijke

kerkgebouw eveneens terug te leiden

tot Christus? Geenszins. Zoals gezegd

waren de eerste christenen feitelijk jo-

den die nog heel dicht bij dat geloof en

alle daarbij behorende regels en rituelen

stonden. Voor de joden was de tempel

de plek om te bidden en God te ont-

moeten en zo beschouwd kunnen we

feitelijk het tabernakel dat de joden na

hun vlucht uit Egypte met zich mee-

droegen door de woestijn en waarin ze

de ark des verbonds in onder hadden

gebracht zien als de basis of voorloper

van onze christelijke kerk. Het tabernakel

was de plek bij uitstek om God te ont-

moeten, een functie die het hedendaag-

se kerkgebouw nog altijd heeft. Uit dat

tabernakel ontstond de tempel, zeker

voor Christus nog een bijzondere plek

gezien zijn tirade tegen de handelaren

die er hun zaken deden en daarmee in

zijn ogen het huis van zijn vader onteer-

den. Na zijn dood lieten zijn volgelingen

de tempel echter steeds meer links lig-

gen en kwamen ze bij elkaar op iedere

locatie die daarvoor geschikt was. Zo ko-

men de eerste kerkgebouwen tot stand

– de oudst bekende schijnt de Huiskerk

van Dura Europos in Syrië uit het begin

van de derde eeuw te zijn.

Basiliek en de centraalbouwIn 313 wordt het christendom in het Ro-

meinse Rijk gelegaliseerd dankzij het >

Momenten uit de geschiedenis

Sint Jan Den Bosch

2010061 kerk & leverancier.indd 11 30-08-2010 15:26:30

Page 12: Kerk & Leverancier

12 Kerk & Leverancier

Edict van Milaan van keizer Constan-

tijn. Vanaf dat moment krijgt de bouw

van christelijke kerkgebouwen een

stimulans. In eerste instantie kennen

die gebouwen een grote diversiteit in

bouwstijl, maar op den duur worden de

basiliek en de centraalbouw (de laatste

vooral in Byzantium, het oostelijke deel

van het Romeinse Rijk) de meest voorko-

mende bouwtypes. Een van de bekend-

ste voorbeelden van de basiliek is de oor-

spronkelijke Sint-Pietersbasiliek in Rome,

gebouwd in opdracht van Constantijn.

De Hagia Sophia in Constantinopel uit

de zesde eeuw is een bekend voorbeeld

van de centraalbouw. Het interieur van

vroegchristelijke bouwwerken werd

verrijkt met twee soorten versieringen:

fresco’s en mozaïeken. In de eerste chris-

telijke bouwkunst werd Jezus indirect

voorgesteld door symbolen zoals de

Ichtus (vis), de pauw, het Lam Gods, de

Goede Herder of een anker.

Ronde vormenDe bouwstijl uit deze periode

blijft een aantal eeuwen de

basis voor nieuw te bouwen

kerken, tot zich in de negende

en tiende eeuw een kentering

voordoet en er een overgang

plaatsvindt naar de romaanse

stijl – een benaming die ove-

rigens stamt uit het begin van

de negentiende eeuw. De

romaanse stijl komt voort uit

de in de voorafgaande eeu-

wen populaire Karolingische

stijl, waarin principes uit de

Romeinse architectuur wer-

den herontdekt. De romaanse

architectuur wordt gekarakte-

riseerd door kleine rondboog-

vensters en decoraties met eveneens

ronde bogen. De muren zijn doorgaans

dik en versierd met lisenen, friezen en

spaarvelden waarin eveneens ronde vor-

men domineren. De muren dragen het

grootste deel van het gewicht van het

gebouw, waardoor grotere ramen niet

mogelijk zijn. Ondanks deze vrij algeme-

ne kenmerken kent het romaans grote

regionale verschillen. Voorbeelden van

romaanse kerken in Nederland zijn de

Sint-Servaasbasiliek en de Onze-Lieve-

Vrouwebasiliek in Maastricht, en de kerk

van abdij Rolduc in Kerkrade.

Verticale architectuurNieuwe technieken in de bouw en

nieuwe ontwikkelingen in de architec-

tuur zorgen er in de late Middeleeuwen

voor dat (kerk)gebouwen steeds hoger

worden. Daaruit ontstaat de gotiek, een

bouwstijl die vanaf de twaalfde eeuw

aan een opmars begint, tot circa 1500

heel populair is en te verdelen is in drie

periodes: de vroeggotiek, de hooggo-

tiek en de laatgotiek. Net als bij de ro-

maanse stijl zijn er regionale verschillen

maar de gotiek kent ook een aantal al-

gemene kenmerken zoals de verticale

architectuur en het veelvuldig gebruik

van spitsbogen, hoge glasramen, de

aanwezigheid van baldakijnen en roos-

vensters die deze verticaliteit versterken.

Door de grote hoogte van de kerken

en kathedralen dienen de muren aan

de buitenkant van het gebouw verste-

vigd te worden met steunberen om de

spatkrachten ten gevolge van de zware

gemetselde gewelven te kunnen opvan-

gen. Het tongewelf en kruisgewelf wor-

den vervangen door het kruisribgewelf

met de ribben als dragende elementen.

In Nederland is de St. Jan in Den Bosch

is een goed voorbeeld van de Brabantse

gotiek, de St. Eusebiuskerk in Arnhem

van de Nederrijnse gotiek.

OverdaadTussen de veertiende eeuw (Italië) en

zestiende eeuw (Noord-Europa) moet de

gotiek geleidelijk aan plaatsmaken voor

een nieuwe stroming, de renaissance, die

teruggrijpt op de oudheid. Belangrijk uit-

gangspunt werden de verhandelingen

van de Romein Vitruvius, kenmerkende

eigenschappen van gebouwen zijn het

gebruik van onder andere frontons,

friezen, eierlijsten en het toepassen van

de Korinthische, Dorische en Ionische

zuilen. Er bestaat een voorkeur voor de

centraalbouw, eventueel in combinatie

met de traditionele basilikale opzet. Na

de reformatie zijn het vooral de protes-

tanten die de renaissance-architectuur

verder gebruiken terwijl de katholieken

2010061 kerk & leverancier.indd 12 30-08-2010 15:26:32

Page 13: Kerk & Leverancier

een overstap maken naar de meer uit-

bundige barok die breekt met de be-

perkingen van de klassieke bouwstijl en

zich kenmerkt door een overdaad vol

beweging en gebogen, plastische vor-

men die een overweldigende indruk op

de toeschouwer moeten maken. De ba-

rok en later de rococo – een wat lichtere

en luchtigere stijl – krijgen in de Neder-

landse kerkenbouw eigenlijk niet echt

voet aan de grond. Alleen in een aantal

plaatsen in Limburg en Noord-Brabant

zijn enkele barokke kerken te vinden.

België telt daarentegen een groot aantal

barokkerken, zoals de Sint-Michielskerk

te Leuven, de Carolus Borromeuskerk in

Antwerpen en de Sint-Servaasbasiliek in

Grimbergen.

Heden en de toekomstIn de loop van de zeventiende en deels

ook achttiende eeuw gaan architecten

en kerkenbouwers in Nederland – zowel

van protestantse en katholieke kerken –

steeds meer het classicisme toepassen,

een terugkeer naar de klassieke Griekse

en Romeinse voorbeelden. Vanaf 1800

wordt dit classicisme opgevolgd door

diverse neo-stijlen en het eclecticisme.

Daarmee wordt een periode ingezet

waarin niet alleen naar het verleden

maar tevens naar het heden en de toe-

komst wordt gekeken. Kenmerkend

hiervoor is de wederopbouwperiode

na de Tweede Wereldoorlog waarin

het verleden veelal wordt losgelaten

en er strakke, moderne kerkgebou-

wen worden gerealiseerd die echter

lang niet iedereen kunnen bekoren. Of

deze gebouwen als eerste weer zul-

len verdwijnen als er geen erediensten

meer worden gehouden is nog maar de

vraag. Kritiek op bouwstijlen is van alle

tijd. Feit is dat veel mensen waardering

hebben voor de oude kerkgebouwen

uit de diverse stijlperioden, of dat nu uit

religieuze of culturele overwegingen is.

Over het algemeen staan deze kerkge-

bouwen op monumentenlijsten zodat

hun behoud verzekerd is. De vraag is

echter wat er met een deel van deze ge-

bouwen zal gebeuren. Zullen mensen

er blijven samenkomen om te bidden

en God te ontmoeten of krijgen ze een

heel andere, seculiere bestemming? Ω

Momenten uit de geschiedenis

Kerk & Leverancier 13

Sint Servaasbasiliek Maastricht.

2010061 kerk & leverancier.indd 13 30-08-2010 15:26:35

Page 14: Kerk & Leverancier

14 Kerk & Leverancier

journaal

Na een uitvoerige testfase van ruim een jaar is

Streamit kerkvideo geperfectioneerd en klaar om

in gebruik te worden genomen door het grote

publiek. Streamit, onder andere bekend van het

succesvolle kerkradio, verwacht een snelle over-

gang. Directeur Johan van der Stoel: “Beelden

vanuit de eigen kerk voegen

een belangrijke dimensie toe,

en technisch bieden we nu

een praktische en betaalbare

oplossing”

Kerkvideo, het uitzenden van

een kerkdienst met beeld en

geluid via internet, biedt de

mogelijkheid om diensten

‘live’ uit te zenden met hoge beeldkwaliteit en zonder on-

derbrekingen, dankzij de toenemende snelheid en betrouw-

baarheid van de huidige internetverbindingen. Deze uitzen-

dingen zijn via PC of TV te bekijken. Streamit introduceert

een complete oplossing voor het uitzenden van video over

het internet, speciaal gericht op kerken en communities zo-

Streamit lanceert officieel kerkvideo via het internet

als gemeenten, scholen,

theaters, sportclubs en

andere verenigingen. Het

betaalbaar en met goede kwaliteit realiseren

van uitzendingen van kerkdiensten komt hier-

mee binnen handbereik.

Een aantal kerken en parochies werken in-

middels al met kerkvideo. Met de speciaal

ontwikkelde Maven encoder is het uitzenden

van video via internet erg eenvoudig geworden. Zo is de Ma-

ven gemakkelijk te installeren en te bedienen. “Bij kerkradio

bleek dat een doorslaggevende succesfactor!” aldus Johan

van der Stoel. Kerkvideo is nu voor iedereen met een snelle

telefoonverbinding (ADSL) of kabel- of glasvezelinternet te

ontvangen. Informatie: www.streamit.eu Ω

Op 31 oktober 2017 is het 500 jaar geleden dat Maarten Lu-

ther 95 stellingen aan de deur sloeg van de slotkerk te Witten-

berg. In dat jaar herdenkt de Protestantse Kerk in Nederland

dan ook 500 jaar reformatie. Dit wordt gevierd met een aantal

activiteiten in Utrecht, maakte de Protestantse Kerk bekend.

De Protestantse Kerk richt zich in de aanloop naar het herden-

kingsjaar op haar plaatselijke kerken met de thema’s van de

reformatie: sola scriptura, sola gratia, sola fide (alleen door de

Schrift, alleen door genade, alleen door het geloof ).

De thema’s worden van 2014 tot 2016 uitgewerkt in materi-

aal waarmee de actualiteit en de uitdaging van de reformatie

zichtbaar gemaakt kan worden. In het jaar 2017 worden ver-

Herdenking 500 jaar reformatieschillende activiteiten door de kerk georgani-

seerd. Op 28 oktober 2017 is er een kerkendag

in Utrecht: een evenement waarbij de leden

van de kerk elkaar kunnen ontmoeten en op

verschillende manieren gevierd, gezongen, geluisterd en ge-

discussieerd kan worden. Met andere kerken en organisaties

wordt de komende tijd overleg gevoerd over een gezamen-

lijke invulling van deze dag. Op 31 oktober 2017 is er een

herdenkingsdienst in de Dom te Utrecht. Daarna vindt in die-

zelfde kerk een nationale herdenkingsbijeenkomst plaats. De

Protestantse Kerk neemt het initiatief om deze bijeenkomst

samen met andere kerken en groeperingen te organiseren

(Bron: www.pkn.nl). Ω

2010061 kerk & leverancier.indd 14 30-08-2010 15:26:36

Page 15: Kerk & Leverancier

Kerk & Leverancier 15

journaal

Wereldvrededag 2011

Eén op negen Britse kerken dreigt binnen afzienbare tijd

te verdwijnen door de slechte toestand waarin zij zich be-

vinden, meldt Kerknet. Vooral in afgelegen dorpskerkjes en

sommige Victoriaanse kerkgebouwen in het noorden van

Engeland is drin-

gend restauratie

nodig. Dat blijkt uit

een onlangs ge-

publiceerde rap-

port van English

Heritage, de over-

heidsdienst voor

het beheer van

het Engelse erfgoed. De gebreken zijn zeer uiteenlopend:

ingegooide glasramen, gestolen lood en koper, verzakte

muren of sluiting wegens instortingsgevaar. 89% van de

kerkgebouwen is echter nog in goede staat. English Heri-

tage schat de totale kosten voor de benodigde reparaties

op 1.124 miljoen euro. Friesland is de eerste Nederlandse

provincie die al haar kerkgebouwen heeft geïnventariseerd.

Voor veel kerken in Friesland dreigt de komende jaren leeg-

stand. Tussen de 74 en 117 monumentale kerkgebouwen

zullen hun oorspronkelijke functie verliezen, blijkt uit een

eind vorig jaar gepubliceerde inventarisatie van de Stich-

ting Alde Fryske Tsjerken onder de 770 kerkgebouwen die

Friesland telt. Volgens de stichting is de komende zes jaar

55,4 miljoen euro nodig om de 550 gebouwen die nu nog

als kerk worden gebruikt te kunnen onderhouden en res-

taureren (Bron: ANP). Ω

Kerkgebouwen geïnventariseerd

De kerkprovincie Nederland nam in juni 2010 afscheid van drs.

Gerard Kruis, die tien jaar lang werkzaam is geweest als adjunct-

secretaris van de Nederlandse Bisschoppenconferentie. Kruis

vervulde in de afgelopen tweeënhalf jaar tevens de functie van

waarnemend secretaris-generaal.

Kruis ontving tijdens de afscheidsreceptie een pauselijke onder-

scheiding voor zijn inzet voor de katholieke Kerk in Nederland.

In aanwezigheid van de apostolisch nuntius in Nederland Mgr.

F. Bacqué, werd de heer Kruis benoemd tot ridder in de orde

van de heilige Gregorius de Grote. Gerard Kruis beëindigde zijn

werkzaamheden voor de kerkprovincie op 1 augustus. Wie hem

als secretaris-generaal zal opvolgen is nog niet bekend (Bron:

www.rkkerk.nl). Ω

‘Godsdienstvrijheid is de weg naar vrede’. Dat is het motto dat

paus Benedictus XVI heeft gekozen voor zijn boodschap naar

aanleiding van de komende Wereldvrededag, te houden op 1

januari 2011. Aanleiding is het feit dat godsdienstvrijheid nog

altijd in veel landen en regio’s niet bestaat, dan wel sterk aan

banden wordt gelegd, zo klonk in juli tijdens de presentatie

van de pauselijke brief. De eerste Wereldvrededag werd op 1

januari 1968 uitgeroepen door paus Paulus VI. Sindsdien staat

in de rooms-katholieke kerk elk jaar op nieuwjaarsdag de we-

reldvrede centraal (Bron: www.kerknet.be). Ω

Gerard Kruis ontvangt onderscheiding

Richtlijnen slachtoffers mensenhandelKerken worden de laatste tijd steeds meer geconfronteerd met mensenhandel en mensensmokkel. Veel slachtoffers worden

in kerkgemeenschappen geleid, waar hen onderdak en bescherming wordt geboden, en in veel gevallen ook pastorale zorg.

Veel migrantenkerken hebben binnen hun gemeenten migranten die slachtoffer zijn van mensenhandel en/of van mensen-

smokkel. Op initiatief van SKIN (‘Samen Kerken in Nederland’) zijn richtlijnen voor migrantenkerken opgesteld, die aangeven

hoe slachtoffers van mensenhandel en mensensmokkel geholpen kunnen worden binnen de kerkmuren. De richtlijnen zijn

in pdf te downloaden op www.skinkerken.nl. Ω

2010061 kerk & leverancier.indd 15 30-08-2010 15:26:37

Page 16: Kerk & Leverancier

2010061 kerk & leverancier.indd 16 30-08-2010 15:26:38

Page 17: Kerk & Leverancier

Kerk & Leverancier 17

journaal

De rooms-katholieke Sint-Willibrordbasiliek in het

Zeeuws-Vlaamse Hulst is volgens een stemming

in het NCRV-radioprogramma Plaza de mooiste

kerk van Nederland. Een vakjury verkoos de ba-

siliek van Hulst in 2009 boven de andere kerken

in de Top-4: De Sint Victorkerk in het Noord-

Hollandse Obdam, de basiliek van de Heiligen

Agatha en Barbara in het Brabantse Oudenbosch

– een replica van de Romeinse Sint Pieter en de

Bantsiliek in Bant in Flevoland. De middeleeuwse

‘Mooiste kerkgebouw’ staat in HulstHeilige Willibrordusbasiliek is een voorbeeld van

Brabantse gotiek. De kerk is gebouwd als rooms-

katholieke kerk maar werd in de Tachtigjarige Oor-

log een Nederlands Hervormde Kerk. Dit bleef zo

tot de tijd van Napoleon, toen er een simultaan-

kerk van werd gemaakt: de katholieken kregen

het koor en het schip bleef beschikbaar voor de

protestanten. Sinds 1930 is de gehele kerk weer

katholiek en werd door paus Pius XI tot basiliek

verheven (Bron: www.katholieknederland.nl). Ω

Per 1 oktober 2010 wordt een nieuwe subsidieregeling voor

restauratie van rijksmonumenten van kracht. De regeling is ge-

baseerd op artikel 43 van het Besluit rijkssubsidiëring instand-

houding monumenten (Brim). Met de nieuwe regeling is voor

de jaren 2010 en 2011 € 46 miljoen beschikbaar voor de restau-

ratie van beschermde monumenten. De regeling is in twee af-

zonderlijke budgetten opgesplitst: € 30 miljoen wordt verdeeld

over grootschalige restauratieprojecten en projecten waarbij

herbestemming aan de orde is; € 16 miljoen is gereserveerd ten

behoeve van restauraties door aangewezen organisaties voor

monumentenbehoud. De subsidiabele kosten van het restau-

ratieplan waarvoor subsidie wordt gevraagd, moeten hoger

zijn dan € 500.000. Om diverse projecten te kunnen honore-

ren, kan per beschermd monument maximaal € 5 miljoen aan

Nieuwe restauratieregeling subsidie worden

verstrekt. Het

budget voor de

nieuwe restau-

ratieregeling is

beschikbaar ge-

komen door de

afschaffing (per

1 januari 2010) van de vrijstelling van overdrachtsbelasting

bij de aankoop van beschermde monumenten. Het nadelige

effect hiervan is voor de monumentensector berekend op

€ 23 miljoen per jaar. Dit bedrag wordt voortaan jaarlijks toe-

gevoegd aan de begroting van het Ministerie van Onderwijs,

Cultuur en Wetenschap. (Bron: www.rce.nl). Ω

Het Interkerkelijk Diaconaal Overleg in Lelystad ontving dit

voorjaar de Eurodiaconia Award 2010 voor het beste diaco-

nale project in Europa. Eurodiaconia is een netwerk van dia-

conale organen en organisaties in Europa. Het Interkerkelijk

Diaconaal Overleg, waarvan vrijwel alle diaconieën van de

kerken in Lelystad lid zijn, heeft de prijs gewonnen vanwege

haar unieke betrokkenheid bij mensen in armoede of met

zware schulden, stelt de jury. Ook de slagvaardige aanpak

bij schuldhulpverlening en de betrokkenheid bij de voed-

selbank en inloophuizen in Lelystad worden genoemd.

Het Interkerkelijk Diaconaal Overleg heeft in Lelystad een

eigen plek verworven naast de gemeentelijke hulpverle-

ning. Een belangrijk aspect is de zogenaamde presentieme-

thode, waarbij de hulpvrager centraal staat en de inzet van

de diaconieën gericht is op meedoen in de samenleving en

versterking van eigenwaarde. Het Interkerkelijk Diaconaal

Overleg in Lelystad werkt met een klein team van profes-

sionals en vele vrijwilligers en werd door Kerk in Actie ge-

nomineerd voor de prijs; Kerk in Actie is tevens één van de

financiers van het project (Bron: www.kerkinactie.nl). Ω

Prijs diaconaal project

2010061 kerk & leverancier.indd 17 30-08-2010 15:26:39

Page 18: Kerk & Leverancier

18 Kerk & Leverancier

Toen de 18-jarige Pierre Cuypers bij de

gemeente Roermond aanklopte voor

een studiebeurs om te kunnen studeren

aan de Academie voor Schone Kunsten

in Antwerpen, kon hij nog niet bevroe-

den dat hij in de Belgische stad onder

invloed zou komen van een ontwikke-

ling in de architectuur die hem later een

zo nadrukkelijke plaats in de geschiede-

nis zou opleveren. België had zich in die

periode nog maar net losgemaakt van

Nederland en de Academie was een bol-

werk van Vlaams nationalistische gevoe-

lens.

Dat had ook zo zijn gevolgen voor het

denken over architectuur: er was een

Hij is het meest bekend om twee bouwwerken die hij voor onze hoofdstad ontwierp, het Rijksmuseum en het Centraal Station, maar daarnaast verrijkte Pierre Cuypers (1827-1921) uit Roermond het Nederlandse landschap met tal van kerken. Cuypers is Nederlands meest vooraanstaande vertegenwoordiger van de neogotische stroming in de architectuur in de tweede helft van de negentiende eeuw. Zijn werk en invloed zijn tegenwoordig dan ook nog op allerlei manieren zichtbaar.

stijgende herwaardering merkbaar voor

de middeleeuwse bouwkunst, als tegen-

hanger van het zuidelijke classicisme.

Hoewel Cuypers nog volgens die clas-

sicistische opvattingen werd opgeleid,

werd hij tevens geconfronteerd met de

nieuwe opvattingen over de architec-

tuur, onder andere die van de Engelse

Pierre Cuypers: een moderne middeleeuwer

Pierre Cuypers: een moderne middeleeuwer

2010061 kerk & leverancier.indd 18 30-08-2010 15:26:41

Page 19: Kerk & Leverancier

Kerk & Leverancier 19

Pierre Cuypers

architect Augustus Pugin, die van me-

ning was dat de enige ware christelijke

bouwbeginselen in de gotiek waren te-

rug te vinden.

StadsarchitectToen Cuypers in 1849 na zijn studie

in Roermond terugkeerde, vond hij in

stadgenoot Frans Stolzenberg een com-

pagnon voor het oprichten van een

kunstwerkplaats. Twee jaar later werd

hij tevens benoemd tot stadsarchitect.

Hoewel hij onder andere in die tijd een

rol speelde bij het onderhoud aan het

raadhuis, was hij in die hoedanigheid niet

lang actief. De tijden waren niet gunstig,

er was weinig werk en daardoor werd de

functie van stadsarchitect al vrij snel weer

opgeheven. In het eigen atelier was ove-

rigens wel voldoende werk. Pierre Cuy-

pers raakte in die periode steeds meer in

de ban van de Franse architect Eugène

Viollet-le-Duc, een van de autoriteiten

op het gebied van de neogotiek. Viollet-

le-Duc greep net als Pugin terug op de

middeleeuwse beginselen als ideaal.

Een andere persoon die een belangrijke

rol zou spelen in het leven van Cuypers

leerde hij in Amsterdam kennen: de han-

delaar en literator Jozef Alberdingk Thijm.

Alberdingk Thijm zag in Cuypers het ant-

woord op zijn eigen nieuwe katholieke

esthetica. Katholieken was het tot 1789

verboden diensten te houden, dat ge-

beurde tot die tijd in schuilkerken. Toen

het katholicisme na 1848 weer een vrije

godsdienst werd en vijf jaar later de bis-

dommen en parochies werden hersteld,

was er behoefte aan kerken en Cuypers

was de juiste man op de juiste plaats.

Omliggend landschapIn totaal ontwerpt hij er zo’n 80 waarvan

er 68 daadwerkelijk worden gerealiseerd.

Ook is hij betrokken bij tal van restaura-

ties. Daarmee is Cuypers, zo wordt wel

eens gezegd, nadrukkelijk van invloed

geweest op het Nederlandse landschap.

Want hoewel hij in het zuiden begon,

wordt hij in latere jaren ook steeds na-

drukkelijker in het noorden actief. Een

van de eerste kerken die hij in het noor-

delijk deel van ons land bouwt is de Sint-

Laurentiuskerk in Alkmaar. Enkele andere

voorbeelden van zijn werk zijn de Sint-

Lambertuskerk in Veghel, de Sint-Catha-

rinakerk in Eindhoven, de Sint-Bonifati-

uskerk in Leeuwarden, de Sint-Vituskerk

in Hilversum en de Vondelkerk in Am-

sterdam. Tevens verzorgt hij ingrijpende

restauraties zoals aan de Munsterkerk in

zijn geboorteplaats Roermond. Cuypers

bouwt kerken in gotisch-rationele stijl en

maakt er vaak gesamtkunstwerken van,

waarbij hij dus ook het ontwerp en de

uitvoering van het interieur voor zijn re-

kening neemt. De daarvoor benodigde

beelden, ornamenten en dergelijke laat

hij in zijn eigen atelier maken. Anders dan

in de Middeleeuwen kunnen de kerken

in de tweede helft van de negentiende

eeuw vaak niet meer in het hart van een

stad of dorp worden gebouwd omdat

daar geen plaats meer voor is. In veel

gevallen wordt gekozen voor een terrein

aan de rand van die kern en Cuypers past

zijn ontwerpen aan de omvang van zo’n

terrein aan. Vooral in de jaren zestig en

zeventig zal hij zich steeds nadrukkelijker

richten op het omliggende landschap

en stemt hij het ontwerp van een kerk of

ander gebouw af op de omgeving.

Waardering en kritiekWanneer in 1855 zijn eerste vrouw over-

lijdt, reist Pierre Cuypers steeds vaker af

naar Amsterdam, naar zijn vriend Alber-

dingk Thijm. Hij wordt verliefd op diens

zus Antoinette en na enkele jaren trouwt

het tweetal. In 1865 vestigt Cuypers zich

definitief in Amsterdam. Twee jaar eerder

heeft hij dan al zonder succes deelgeno-

men aan een prijsvraag voor een ont-

werp van een nieuw museum. Omdat

het winnende ontwerp echter te duur

bleek te zijn gingen de plannen voor

een nieuw museum in de ijskast. In 1873

wordt een nieuwe poging gedaan en dit-

maal lukt het Cuypers wel de opdracht in

de wacht te slepen. Hoewel het gebouw

bij de opening in 1885 op veel waarde-

ring kan rekenen is er ook kritiek. Nogal

wat mensen vinden dat het museum

niet aansluit bij de Nederlandse volks-

aard en Koning Willem III, die de fees-

telijkheden aan zich voorbij laat gaan,

noemt het snerend een ‘bisschoppelijk

paleis’. Cuypers is daarmee, ook interna-

tionaal gezien, op de toppen van zijn

roem – hij ontwerpt niet veel later ook

nog het Amsterdamse Centraal Station –

maar met die twee hoogtepunten is zijn

carrière in de publieke sector eveneens

aan zijn einde gekomen. Een groot deel

van de bevolking vindt zijn ontwerpen

niet geschikt als overheidsstijl. Wanneer

in 1898 zijn tweede vrouw sterft besluit

Cuypers terug te keren naar Roermond.

Zijn zoon neemt daar het architectenbu-

reau over en Cuypers zal beginnen aan

wat uiteindelijk zijn laatste grote klus zal

blijken te zijn, de reconstructie van Kas-

teel de Haar. Na zijn dood in 1921 wordt

het lange tijd stil rond Pierre Cuypers,

maar in het laatste deel van de twintig-

ste eeuw laait de belangstelling voor

hem weer op en tegenwoordig kan hij

rekenen op de erkenning en waardering

die hij verdient. Ω

Pierre Cuypers: een moderne middeleeuwer

2010061 kerk & leverancier.indd 19 30-08-2010 15:26:42

Page 20: Kerk & Leverancier

Christelijke televisie:

het evangelie voor West-Afrika en Azië

3xM pioniert in ‘gesloten landen’

20 Kerk & Leverancier

Christelijke televisie is in Nederland gemeengoed, maar buiten de westerse wereld is dat vaak anders. Al in 1980 ontstond daarom een organisatie die zich toelegt op de verspreiding van het evangelie in het minder ontwikkelde buitenland via moderne media. “Wij zien groot perspectief in Afrika en Azië en leggen daarbij steeds vaker de nadruk op christelijk sociaal-maatschappelijke televisieprogramma’s”, zegt 3xM-directeur Martien Timmer.

2010061 kerk & leverancier.indd 20 30-08-2010 15:26:46

Page 21: Kerk & Leverancier

Kerk & Leverancier 21

Christelijke televisie

3xM komt voort uit de Evangelische

Omroep (EO) en staat voor ‘More Messa-

ge in the Media’, waarbij ‘message’ staat

voor de boodschap van Jezus Christus

vrij van gezindten. “Wij gaan uit van de

kernwaarden van het evangelie, laag-

drempelig en wat minder gericht op het

snelle nieuws”, begint Timmer. Franstalig

West-Afrika is een belangrijk werkge-

bied voor 3xM omdat de meerderheid

van de bevolking in landen als Mali en

Senegal moslim is. “Wij maken onder an-

dere een voorlichtingsprogramma over

HIV-AIDS, dat wij in samenwerking met

onze partnerorganisatie Africa Christian

Television (ACT) verspreiden over 10

West-Afrikaanse landen. Uiteraard vanuit

waarden als onthouding en trouw, maar

bestemd voor een brede doelgroep en

met de nadruk op jongeren.”

Opmerkelijk is dat 3xM vooral in geslo-

ten landen met vaak een dominante

moslimcultuur voet aan de grond lijkt

te krijgen. “Wij zien in ieder geval een

grote waardering voor christelijk soci-

aal-maatschappelijke programmering

in de landen van West-Afrika; ook de

nationale publieke omroep accepteert

ons in veel gevallen. Het is daar gemak-

kelijker toegang te krijgen tot het bestel

dan bijvoorbeeld in Bulgarije, waar een

sterk orthodoxe traditie heerst en pro-

testantse christenen als een sektarische

minderheid worden gezien.”

Overeenkomsten In Centraal-Azië en Indonesië gaat het

iets moeizamer, maar ook in die gebie-

den ziet 3xM perspectief. “In Centraal-

Azië krijgt 80% van de gezinnen te

maken met huiselijk geweld en spelen

in 24% van de gevallen zaken als kid-

napping van bruiden. Op dat gebied

zouden wij graag voorlichting bieden

via programma’s. Vanuit de christelijke

waarden dat je liefdevol met elkaar

moet omgaan.”

Timmer vindt een verklaring voor de

uitzendmogelijkheden in de overeenko-

mende kernwaarden van het evangelie

en de islam, zoals aandacht voor de

dagelijkse noden en menslievend-

heid de geloofspraktijk dus. “Wij blijken

elkaar op dat gebied wel te kunnen vin-

den, bijvoorbeeld in een voorlichtings-

programma over HIV-AIDS. Dat wordt in

Senegal op een commercieel kanaal

door veel jongeren bekeken. >

2010061 kerk & leverancier.indd 21 30-08-2010 15:26:54

Page 22: Kerk & Leverancier

22 Kerk & Leverancier

Het programma bereikt zijn doel door-

dat de nationale televisie op het platte-

land, waar de meerderheid van de be-

volking woont, vaak als enige zender te

ontvangen is.”

Ondersteunen Wat doet 3xM precies ten behoeve van

christelijke televisie in het buitenland?

Timmer: “Wij zijn in essentie een faci-

literende organisatie. 3xM wil mensen

lokaal aansporen binnen hun eigen

geloofsbeleving en op basis van noden

die in de samenleving heersen, met het

evangelie aan de slag te gaan; partner-

organisaties zijn voor ons daarbij erg

belangrijk.

Wij kopen soms professionele appara-

tuur in Nederland of huren hier know-

how in, maar alleen wanneer het in het

land van de doelgroep niet te krijgen

is. Digitale technieken maken het wel

een stuk makkelijker, maar in Afrika zijn

onderdelen bijvoorbeeld moeilijk vind-

baar.

Wij hebben in Ivoorkust zelfs een tele-

visiestudio gebouwd in samenwerking

met Africa Christian Television en dra-

gen waar nodig bij aan de exploitatie-

kosten. Wij trainen en adviseren de lo-

kale partnerorganisaties in het maken

van televisie. Dat is inspannend, maar

wel heel leuk.”

Harten 3xM is daarin behoorlijk flexibel. “In In-

donesië – het grootste moslimland ter

wereld – willen we graag de titel van een

televisieprogramma veranderen, maar

de nationale televisie staat erop deze ti-

tel te houden. Die titel bepalen wij liefst

zelf en wij blijven er voor vechten, maar

wij laten die zo om het betreffende pro-

gramma op de buis te houden. In poten-

tie kunnen 170 miljoen mensen ernaar

kijken en dat is voor ons heel belangrijk.

Je moet ons werk zien als zaadjes plan-

ten in de harten van mensen. Verder zou

het ook erg mooi zijn als christenen wat

meer met één stem zouden spreken.

In Nederland hebben wij 8 christelijke

zendgemachtigden; dat aantal kan wat

mij betreft best tot 1 grote christelijke

omroep worden teruggebracht.

Wij moeten minder de nadruk leggen

op de dingen die ons scheiden; samen-

werking kan ons verder brengen. Ik

denk daarbij aan de woorden van Jezus

in Johannes 17: ‘Laat hen allen één zijn,

[...] opdat de wereld gelooft dat u mij

hebt gezonden’.” Ω

2010061 kerk & leverancier.indd 22 30-08-2010 15:27:04

Page 23: Kerk & Leverancier

Christelijke televisie

Kerk & Leverancier 23

2010061 kerk & leverancier.indd 23 30-08-2010 15:27:07

Page 24: Kerk & Leverancier

KONINKLIJKE KLOKKENGIETERIJ

PETIT & FRITSEN BV A.D. 1660

Klokkengietersstraat 1 Aarle-Rixtel tel: 0492-381287

www.petit-fritsen.nl email: [email protected]

LUIDKLOKKEN

U

C

ONDERHOUD

O LUIDKLOKKEN O UURWERKEN O CARILLONS O ONDERHOUD O RESTAURATIE

2010061 kerk & leverancier.indd 24 30-08-2010 15:27:15

Page 25: Kerk & Leverancier

KONINKLIJKE KLOKKENGIETERIJ

PETIT & FRITSEN BV A.D. 1660

Klokkengietersstraat 1 Aarle-Rixtel tel: 0492-381287

www.petit-fritsen.nl email: [email protected]

LUIDKLOKKEN

U

C

ONDERHOUD

O LUIDKLOKKEN O UURWERKEN O CARILLONS O ONDERHOUD O RESTAURATIE

ICHTUS GIFTSWWW.ICHTUSGIFTS.NL

ICHTUS GIFTS heeft een breed assortiment producten, waarvan er veel bruikbaar zijn in kerk/gemeente, zondags-school, jongerenwerk, communie, vormsel, enzovoort.

Kaarsen• Paaskaarsen• Huwelijkskaarsen• Doopkaarsen

Voor allerlei doeleindenFraaie houten producten, zoals lessenaars, collecte-schalen en -zakken, enz.

Voor meer informatie en

bestellingen kunt u ook

terecht bij de christelijke

boek- en geschenkenhandel.

Voor het Heilig AvondmaalIn plaats van avondmaalbekers wordt in toenemende mate gebruik gemaakt van andere mogelijkheden voor de avondmaalswijn. Naast cups en houten trays leveren we nu ook aluminium houders (en broodschalen) in zilver- en goudkleur.Kaarsen

Op onze website en in onze catalogi is nog veel meer te vinden: www.ichtusgifts.nl. U kunt onze nieuwste catalogus ook telefonisch aanvragen: 030 - 252 66 25.

KruisenDiverse houten kruisen van 10 tot 100 cm

WandbordenHouten wandborden met diverse bijbelteksten, ook mogelijk met eigen tekst.

KruisenKruisen

2010061 kerk & leverancier.indd 25 30-08-2010 15:27:18

Page 26: Kerk & Leverancier

26 Kerk & Leverancier

2010061 kerk & leverancier.indd 26 30-08-2010 15:27:22

Page 27: Kerk & Leverancier

Klokkengieterij

Kerk & Leverancier 27

Klokkengieterijbewaakt kerkelijk erfgoed

De familie Petit kwam in 1690 vanuit

Lotharingen naar Nederland. Toen de

laatste Petit in 1815 met klokkengie-

ten was gestopt, nam Isaac Fritsen

het bedrijf over en kreeg het de naam

Petit & Fritsen. De ‘koninklijke’ klokken-

gieters maken sindsdien voornamelijk

luidklokken, torenuurwerken en bei-

aarden – ook wel carillons of klokken-

spelen genoemd. Voor iedere te gieten

klok wordt een mal vervaardigd. Met

behulp hiervan wordt een stenen kern

gemaakt. Deze wordt afgewerkt met

een laag cementzand, waarop de zoge-

noemde ‘valse klok’ wordt aangebracht,

in de vorm van de uiteindelijk te gieten

klok. Op de buitenzijde komt een dunne

waslaag, waarop de eventuele letters

of versieringen komen. Hierna wordt zij

ingestreken met enkele lagen zeer fijne

leem en omsloten door een stalen bak,

waarna de nog vrije ruimte wordt opge-

vuld met cementzand. >

De klokkengieterij van Petit & Fritsen stamt officieel uit 1660 en is daarmee het derde oudste familiebedrijf van Nederland. De ‘Royal Bellfounders’ uit Aarle-Rixtel zijn gespecialiseerd in het maken en renoveren van carillons, uurwerken en luidklokken.

2010061 kerk & leverancier.indd 27 30-08-2010 15:27:28

Page 28: Kerk & Leverancier

Een nieuw geluid voor de Grote of Sint Janskerk in

Gouda

Glashelder, sprankelend en indrukwekkend

Cantor geluid tot in de uiterste hoeken van deze monumentale schoonheid

dialoog church sound

Postbus 5235 5603 BC EINDHOVEN tel.: 040- 2420840 Laat u door ons overtuigen: demonstratie op aanvraag.

Lees meer op : www.cantorsound.nl -de website voor kerken-

2010061 kerk & leverancier.indd 28 30-08-2010 15:27:30

Page 29: Kerk & Leverancier

Klokkengieterij

Na het droogproces door middel van

vuur, waardoor de waslaag smelt, wordt

de buitenvorm de zogenoemde ‘man-

tel’ gelicht, de valse klok verwijderd en

de mantel opnieuw op haar plaats ge-

bracht. De valse klok is nu gereed voor

het gieten. Na het gietproces wordt de

mantel afgenomen, de kern verwijderd

en wordt de klok nog gepolijst.

World ExpoIn het geval van renovatie wordt gezocht

naar een balans tussen het restaureren

van de oude status en een upgrade

naar de huidige stand van de techniek.

Torenuurwerken worden in veel geval-

len geautomatiseerd zodat zij exact op

tijd lopen en de omschakeling van zo-

mer- naar wintertijd niet bijgehouden

behoeft te worden. Actuele en recente

projecten van Petit & Fritsen betreff en

onder andere een nieuw carillon in de

Torenpleinkerk in Vleuten, dat in decem-

ber 2009 werd opgeleverd, een klokken-

spel voor Happy Street op het Neder-

landse paviljoen van de World Expo in

Shanghai, een carillon met aanslag-ge-

voelige hamers voor het gemeentehuis

in Boxmeer en een torenuurwerk voor

de Hersteld Hervormde Gemeente in

Elspeet, dat dit voorjaar in gebruik werd

genomen; ook de luidklokken van de

Utrechtse Buurtoren werden recentelijk

door Petit & Fritsen gerestaureerd. “Een

bijzonder project was ook het maken

van een nieuwe klokkenstoel voor de

Petrakerk in Veenendaal. Wij zijn mo-

menteel bezig met een opdracht betref-

fende restauratie en uitbreiding van het

carillon en de luidklokken in de rooms-

katholieke kerk van Oirschot.

Dit jaar nog beginnen wij bovendien

aan een uitbreiding van het carillon

en de luidklokken in de Grote Kerk van

Brielle”, vertelt Henk van Blooijs. “Daar-

naast zijn er nog vele andere kleine en

grote projecten voor de VS, Rusland,

Azië en verschillende Europese landen

in behandeling bijvoorbeeld een groot

klokkenspel met uurwerk en luidklok-

ken voor een kerk in Beiroet in Libanon.

Daarnaast is een specialistisch team van

monteurs dagelijks onderweg voor in-

stallaties, onderhoud en reparaties.” Ω

2010061 kerk & leverancier.indd 29 30-08-2010 15:27:32

Page 30: Kerk & Leverancier

30 Kerk & Leverancier

Alexis (7), Nadége (3) en Ricardo (1), kunnen nu alledrie lachen. Voordat hun ouders over Mercy Ships hoorden, was dat anders.

Hoop en Genezing voor de allerarmsten

Genevieve’s drie kinderen leefden in het

donker, want ze werden alle drie gebo-

ren met staar. Ze konden alleen het ver-

schil tussen licht en donker zien. Ergens

heen gaan vergde veel geduld en zorg.

Geneviève knoopte Ricardo op haar rug

in een mooi gekleurde doek, nam Alexis

bij de hand en hield Nadège aan haar

arm vast. Zo leidde ze hen over drem-

pels en langs gaten in de weg. Zij keek

Op een dag kreeg Geneviève hoop. An-

dré, een man uit haar dorp bood hulp

aan. Hij had via de radio over Mercy

Ships gehoord en was bereid transport

naar en verblijf in de havenstad te re-

gelen voor Geneviève en haar kinderen.

De aankomst aan boord van hospitaal-

schip Africa Mercy was een groot avon-

tuur voor de kinderen. Ze lachten, speel-

den en deden de geluiden na die ze aan

waar haar kinderen niets konden zien,

oplettend voor gevaar zoals een hete

oven of een beker met hete thee.

Geneviève zei: “Door de blindheid moest

ik de hele dag door bij mijn kinderen zijn.

Ook als ze speelden, moest ik steeds op-

letten.” De emotionele stress was bijna

ondraaglijk. Wat zou er met haar kin-

deren gebeuren in een land dat geen

voorzieningen heeft voor blinden?

2010061 kerk & leverancier.indd 30 30-08-2010 15:27:36

Page 31: Kerk & Leverancier

Kerk & Leverancier 31

Hoop en Genezing voor de allerarmsten

boord hoorden. Maar Geneviève was

zenuwachtig – ze was hoopvol maar

ook bang voor teleurstelling.

Het oogoperatieteam van Mercy Ships

opereerde alledrie de kinderen de staar

te verwijderen. De nacht erop bleef er

verband op de ogen zitten. De volgende

ochtend kwam het grote moment: het

verband kon van de ogen worden ge-

haald. Geneviève’s kinderen konden alle

drie zien! Ze konden de gezichten van

hun ouders voor het eerst echt zien!

Naar school gaan was opeens mogelijk.

Eindelijk konden ze zomaar naar buiten

om te spelen. Geneviève kon alleen

maar zeggen, “Ik ben zo blij. Ik kan niet

zeggen hoe blij ik ben.”

Wie zou dat niet willen, zo concreet

anderen helpen? Artsen, verpleegkun-

digen, tandartsen en ontwikkelingswer-

kers van Mercy Ships doen niet anders.

Mercy Ships is een christelijke hulp- en

ontwikkelingsorganisatie, waar jaarlijks

bijna 2000 vrijwilligers werken die zich

een paar maanden of jarenlang inzet-

ten. Mercy Ships heeft het grootste par-

ticuliere hospitaalschip ter wereld in de

vaart. Dat schip, de Africa Mercy, vaart

naar West-Afrika. Artsen en verpleeg-

kundigen aan boord doen allerlei opera-

ties die in deze West-Afrikaanse landen

niet gedaan kunnen worden omdat er

bijvoorbeeld geen geschikte ziekenhui-

zen zijn. Het gaat daarbij vooral om het

verwijderen van goedaardige tumoren,

meestal aan het hoofd, om het herstel-

len van een gespleten lip en verhemelte,

om de behandeling van vrouwen die in-

continent werden na een zware beval-

ling en nog veel meer. Zijn de mensen

daar echt mee geholpen? Dat weten

Alexis (7), Nadége (3) en Ricardo natuur-

lijk wel zeker.

Wij hier in Nederland kunnen daar zake-

lijker over denken, over duurzame hulp.

Dat doet Mercy Ships zelf ook. Daarom

zijn er ook vrijwilligers die in dorpen in

West-Afrika voorlichting geven over bij-

voorbeeld het belang van schoon drink-

water en gezondheid. >

2010061 kerk & leverancier.indd 31 30-08-2010 15:27:45

Page 32: Kerk & Leverancier

2010061 kerk & leverancier.indd 32 30-08-2010 15:27:49

Page 33: Kerk & Leverancier

Kerk & Leverancier 33

Mercy Ships traint dorpsbewoners om

zelf deze basiscursus hygiëne te geven

en helpt bij het graven of boren van wa-

terputten.

Er zijn landbouwprojecten, er is een

programma dat vrouwen in West-Afrika

helpt om een klein eigen bedrijf op te

zetten en er worden poliklinieken ge-

bouwd. Zo brengt Mercy Ships hoop en

genezing aan de allerarmsten.

De organisatie is dertig jaar geleden

ontstaan vanuit een groep idealistische

christelijke jongeren. Inmiddels is Mercy

Ships uitgegroeid tot een internatio-

nale organisatie, en heeft het de steun

van mensen als Nelson Mandela. Mercy

Ships werkt bijna uitsluitend met vrijwil-

ligers, die zelf betalen voor hun reis en

verblijf.

Helpen kan op allerlei manieren, dat

weten ze aan boord van de Africa Mercy

maar al te goed. Er zijn mensen nodig

die koken, die de vaat wassen, die ope-

reren, die nazorg geven, er zijn onder-

wijzers nodig voor de kinderen van de

vrijwilligers aan boord, er zijn mensen

nodig die geld geven om het schip in

de vaart te houden. En er zijn mensen

nodig die bidden. Meewerken kan ook

op allerlei manieren. Door bijvoorbeeld

twee maanden als vrijwilliger mee te

gaan op de Africa Mercy. Door mis-

schien een jaar lang aan boord mee

te werken, als kok, docent, verpleeg-

kundige of als arts. Door een financiële

bijdrage te leveren, bijvoorbeeld als do-

nateur. Of door meer over Mercy Ships

te vertellen in uw omgeving. Mocht u

meer willen weten: www.mercyships.nl,

e-mail: [email protected], Giro 1990184

t.n.v. Mercy Ships Holland, Rotterdam.

Sinds 1978 heeft Mercy Ships diensten

verleend met een waarde van 800 mil-

joen euro en 2 miljoen mensen als direc-

te ontvangers, meer dan 47.000 opera-

ties verricht, meer dan 422.000 mensen

behandeld in medische dorpsklinieken,

meer dan 228.000 tandartsbehandeling-

en gegeven, meer dan 15.300 plaatselij-

ke gezondheidswerkers en professionals

getraind, aan 125.000 mensen basis ge-

zondheidszorg onderwezen, medische

apparatuur en voorraden afgeleverd met

een waarde van ruim 50 miljoen euro en

meer dan 1080 ontwikkelingsprojecten

voltooid, waaronder bouw van scholen,

klinieken, weeshuizen, bronnen en land-

bouwprojecten. Ω

Hoop en Genezing voor de allerarmsten

2010061 kerk & leverancier.indd 33 30-08-2010 15:27:55

Page 34: Kerk & Leverancier

34 Kerk & Leverancier

Ariënskonvikt wordt instituutDe priesteropleiding van de bisdommen Utrecht en Groningen-Leeuwarden – het in Utrecht gevestigde Ariënskonvikt – verdwijnt per 1 augustus. De tien studenten worden verdeeld over twee seminaries of stoppen ermee. “Het is in deze tijd allesbehalve vanzelfsprekend van je geloof je werk te maken”, zegt rector Patrick Kuipers.

Het Ariënskonvikt is de officiele priester-

opleiding voor het aartsbisdom Utrecht

en het bisdom Groningen-Leeuwarden,

en met het afvloeien van studenten

naar de seminaries Tiltenberg (in Voge-

lenzang; de nieuwe opleidingsplaats) en

Bovendonk (in Hoeven; voor priesters

met een late roeping) verdwijnt de op-

leiding van rooms-katholieke voorgan-

gers dus ook uit het hart van het aarts-

bisdom tevens zetel van de faculteit

Katholieke Theologie, waar de priester-

studenten hun theologische en pastora-

le vorming krijgen. Rector Patrick Kuipers

van het Ariënskonvikt vernoemd naar

de Utrechtse priester Alphonse Marie

Auguste Joseph Ariëns, die een belang-

rijke rol in de rooms-katholieke arbei-

dersbeweging speelde – accepteert de

beslissing van het bisdom, maar erkent

de grote breuk met de traditie. “Het Ari-

enskonvikt is de officiele priesteroplei-

ding van de beide bisdommen, en met

het verdwijnen van het konvikt blijft in

2010061 kerk & leverancier.indd 34 30-08-2010 15:27:59

Page 35: Kerk & Leverancier

Kerk & Leverancier 35

Ariënskonvikt wordt instituut

Nederland alleen het seminarie over als

opleidingsvorm voor priesters. Wij za-

gen het natuurlijk al aankomen, met de

dalende aantallen studenten. Het is in

deze tijd allesbehalve vanzelfsprekend

van je geloof je werk te maken.”

PriestercentrumHet Utrechtse Ariënskonvikt werd in 1979

opgericht door de toenmalige kardinaal

Willebrands en bestaat momenteel uit

twee studiehuizen aan de Keistraat op

de kop van de Kromme Nieuwegracht.

Daarvan gaat er een verkocht worden

en evolueert de ander tot instituut. Het

seminarie Tiltenberg in Vogelenzang

wordt vanaf 1 augustus de offi ciële

priesteropleiding van het aartsbisdom.

“Het Ariënsinstituut wordt een centrum

voor priesterstudenten en een podium

voor priesters uit het aartsbisdom. Wij

gaan tevens stages organiseren binnen

deze parochie en van hier uit wordt de

werving van priesters gecoördineerd.

Wij blijven gelukkig ook betrokken bij

de vieringen in de Utrechtse Catharina-

kathedraal.” Niettemin blijft er een tekort

aan priesters in Nederland bestaan één

van de redenen dat de meer dan 300

parochies van het bisdom fuseren tot 50

grote parochies. Kuipers blijft positief.

“Een afnemende rol voor de volkskerk is

op zich triest, maar voor de getuigenis

en eigenheid van de geloofsbeleving

kan het een verdieping betekenen. Wij

blijven ons ook hard maken voor de za-

ligverklaring van Alfons Ariëns in Rome.

Indertijd is bewust voor zijn naam geko-

zen omdat hij tevens oog had voor we-

reldse problemen.” Ω

2010061 kerk & leverancier.indd 35 30-08-2010 15:28:02

Page 36: Kerk & Leverancier

BISDOM HAARLEMBisschopshuis Haarlem | Nieuwe Gracht 80 | 2011 NJ Haarlem

Postbus 1053 | 2001 BB HaarlemT 023-5112600 | F 023-5112629

Orgelliefhebbers: U houdt van mooie orgels, u weet ook dat deze orgels behouden moeten worden.

Wilt u daarom dan ook DONATEUR worden van de Stichting tot behoud van het Nederlandse orgel?

Inlichtingen: Postbus 105, 8080 AC Elburg of e-mail naar: [email protected]

1007003 stichting behoud orgel.indd 1 24-08-2010 17:10:50

2010061 kerk & leverancier.indd 36 30-08-2010 15:28:04

Page 37: Kerk & Leverancier

K I N D E R A D O P T I E P R O G R A M M A

Meer informatie?Missieburo Roermond, afdeling adoptieT. (0475)

386856

E. [email protected]. www.missieburo.nl

Kinderen zijnkwetsbaar

Door armoede, beperkt onder-wijs, slechte gezondheidszorgen politieke onrust groeien kin-deren in de Missie op in om-standigheden die je geen kindtoewenst.

Om deze kinderen te helpenbiedt het Missieburo Roermondeen adoptieprogramma aan.

290103_Roermond-FC.pdf 14-10-2008 14:09:09

290103_Roermond-FC.pdf 16-10-2008 10:04:29

290103_Roermond-FC.pdf 14-10-2009 11:54:45

2010061 kerk & leverancier.indd 37 30-08-2010 15:28:05

Page 38: Kerk & Leverancier

38 Kerk & Leverancier

subkop

Jan Bambacht inspecteert een orgel in Roeselare samen met

Paul Andriessen

Jan Bambacht inspecteert een orgel in Harelbeke samen met

Paul Andriessen >>

>>

2010061 kerk & leverancier.indd 38 30-08-2010 15:28:14

Page 39: Kerk & Leverancier

Kerk & Leverancier 39

Consultare slaat handen ineen

Jan Bambacht (58) kent orgelmakerij

Škrabl en zijn eigenaar meer dan een

decennium. Het bedrijf bestaat 20 jaar

en heeft wereldwijd zo’n 200 orgels ge-

bouwd. “Met name op het gebied van

mechanische betrouwbaarheid, ambach-

telijk vervaardigde instrumenten en pij-

penbouw is orgelbouwer Škrabl in staat

een kwalitatief hoogwaardig product te

leveren. Door de zeer modern ingerichte

orgelmakerij met geavanceerde machi-

nes en de lagere arbeidskosten kunnen

de instrumenten tegen een betaalbaar

tarief worden aangeboden, terwijl de vak-

lieden door hun grote precisie en liefde

voor het vak goede kwaliteit leveren.” Bij

de nieuwbouw van een kerk is het orgel

vaak het sluitstuk op de begroting en een

nieuw orgel is een forse investering. “De

kerken hebben niet meer zoveel te be-

steden, dus de prijs-kwaliteitverhouding

wordt steeds belangrijker.” Consultare en

Škrabl streven ernaar om orgels te bou-

wen met een mooie, karakteristieke en

heldere klank. “Daarom besteden wij ex-

tra veel aandacht aan de productie en de

juiste intonatie van het pijpwerk.” >

Consultare slaat handen ineen

met Sloveense orgelbouwer

Jan Bambacht begon een jaar geleden het orgelbouw- & adviesbureau Consultare. De ervaren oud-adjunct-directeur van Pels & Van Leeuwen werkt daartoe nauw samen met de Sloveense orgelbouwer Škrabl. “Voor een betere prijs-kwaliteitverhouding”, aldus Bambacht vanuit vestigingsplaats Hellouw.

Restauratie van het kerkorgel in Eeklo

2010061 kerk & leverancier.indd 39 30-08-2010 15:28:23

Page 40: Kerk & Leverancier

2010061 kerk & leverancier.indd 40 30-08-2010 15:28:27

Page 41: Kerk & Leverancier

Kerk & Leverancier 41

Voor het bouwen van nieuwe orgels be-

geleidt Bambacht de ontwerpen, bouw

en intonatie. Indien gewenst voert Con-

sultare de intonatie zelf uit, geassisteerd

door enkele zelfstandige orgelmakers uit

diverse orgelbouwhuizen in Nederland.

“Wij hebben de kennis in huis voor alle

tracturen en systemen.”

EekloMet zijn orgelbouw- en adviesbureau

voert Bambacht, die sinds zijn vijftiende

jaar actief is in de orgelbouw, nieuw-

bouw, restauratie en stem- en onder-

houdswerk uit voor zowel kerken als

concertzalen. Daarnaast biedt Consul-

tare gebruikte orgels te koop aan en is

het mogelijk kistorgels te huren bij het

bedrijf. In de loop der jaren is Jan Bam-

bacht betrokken geweest bij de bouw

van rond de 70 nieuwe orgels en zo’n 40

restauraties van monumentale orgels,

alsmede de herplaatsing van diverse

gebruikte orgels. In het afgelopen jaar

zijn er een aantal projecten afgerond

door Consultare, waaronder de over-

plaatsing van het Van Vulpen Positief

orgel naar Mechelen, en de reparatie

van het pijpwerk en de intonatieverbe-

tering van een orgel in Schoonhoven.

Consultare rondde dit voorjaar tevens

de restauratie af van het pijporgel van

de oude barokkerk St. Vincentius in het

Belgische Eeklo.

Zowel pijporgels uit de barokperiode

en de romantiek als moderne pijporgels

verdienen aandacht, vertelt Bambacht;

ook ten behoeve van onderhoud heeft

Consultare een eigen concept. “Door

samenwerking met zelfstandige orgel-

bouwers hebben wij een manier ge-

vonden om de overheadkosten laag te

houden. Hierdoor kunnen wij tegen een

scherp en aantrekkelijk tarief stem- en

onderhoudswerk uitvoeren, terwijl een

hoge kwaliteit en goede service wordt

geboden op basis van jarenlange er-

varing. Wij kunnen geheel vrijblijvend

een onderzoek uitvoeren naar de con-

ditie van het instrument, waarna indien

gewenst een rapport voor onderhoud

wordt opgesteld. Ook het opstellen van

een meerjarenplan behoort tot de mo-

gelijkheden.” Ω

Consultare slaat handen ineen

2010061 kerk & leverancier.indd 41 30-08-2010 15:28:32

Page 42: Kerk & Leverancier

42 Kerk & Leverancier

Kerkelijk interieur door alle gezindten heen

Met Bijenhof interieur in Vorden haalt de kerkelijke wereld een partij in huis, die advies kan bieden op het gebied van interieurontwerp en -inrichting en de juiste partners kan inschakelen voor de productie. “Bijenhof is een volledig Nederlands product; wij bieden maatwerk door alle kerkelijke gezindten heen.”

2010061 kerk & leverancier.indd 42 30-08-2010 15:28:36

Page 43: Kerk & Leverancier

Kerk & Leverancier 43

Eigenaar Gerrit Bijenhof jr. groeide op

tussen meubels. Grootvader Bijenhof

vervaardigt ambachtelijke meubelen

en interieurs sinds 1928 en de eerste

kerk werd begin jaren zestig in thuisba-

sis Vorden ingericht door Gerrit’s vader

Gerrit Bijenhof sr. “Onze specialisatie in

kerkelijk interieur is gewoonweg na-

tuurlijk gegroeid. Inmiddels hebben wij

zo’n 1100 kerken in Nederland een of

meerdere malen ingericht en heeft ons

bedrijf zich ontwikkeld van ambachte-

lijk meubelmaker via productiebedrijf

naar het advies- en ontwerpbureau

dat wij nu zijn. Onze klantenkring gaat

door alle kerkelijke gezindten heen; wel

wordt 70 à 80% van ons werk uitge-

voerd in protestantse kerken.”

In bepaalde plattelandsgebieden bij-

voorbeeld in Zeeland en de op Veluwe

– wordt nog altijd groei in de kerkgang

opgetekend en worden er nieuwe ker-

ken gebouwd. “Recente afscheidingen

van de enkele jaren geleden gevorm-

de Protestantse Kerk Nederland (de

samenwerkende Nederlandse Her-

vormde Kerk, Gereformeerde Kerken in

Nederland en Evangelisch-Lutherse Kerk;

red.) leveren daar ook een bijdrage aan;

naast kerken richten wij uitvaartcentra in

en wij zijn een goede partij voor parti-

culier en bedrijf wat betreft duurzame

maatwerkmeubelen en -interieurs.”

OmvangBinnen het pakket van Bijenhof interi-

eur vallen zowel kerkbanken en kerk-

stoelen als complete liturgische centra

inclusief verplaatsbare podiumelemen-

ten. Bijenhof ziet de voorkeur gradueel

verschuiven naar modern kerkelijk inte-

rieur. “Praat je over kerkbanken en kerk-

stoelen, dan gaat de ontwikkeling van

zwaar massief naar rank en licht.

De nieuwe kerkbankmodellen met op-

klapbare zitting worden steeds meer

gangbaar – ook in de meer behouden

gezindten. En als je kijkt naar de lichtere

stromingen – zoals de Protestantse Kerk

Nederland – dan zien wij tegenwoordig

zelfs een voorkeur voor modern interi-

eur ook wat betreft liturgische centra.”

Deze kan Bijenhof interieur compleet

opleveren, inclusief onder andere podi-

um, lezenaar en doopvont en dat wordt

in het kader van ruimtedeling en multi-

functioneel gebruik binnen gebouwen

meer en meer een interessante optie.

“In Rotterdam Charlois

hebben wij recentelijk

een compleet verplaats-

baar liturgisch centrum

geleverd voor een his-

torisch kerkgebouw. Dat

kan in verschillende hoe-

ken van de kerk worden

opgesteld.” Omvang is

geen struikelblok voor

Bijenhof interieur, dat

met erkende Neder-

landse productiepartijen

samenwerkt om de ge-

wenste ontwerpkwaliteit

te garanderen. “De mees-

te kerken hebben 300 tot

800 zitplaatsen, maar wij

hebben recent in Barne-

veld bijvoorbeeld ook

een kerk met 2500 zit-

plaatsen ingericht.” Ω

Bijenhof

2010061 kerk & leverancier.indd 43 30-08-2010 15:28:38

Page 44: Kerk & Leverancier

44 Kerk & Leverancier

Kerkbouw is ‘eeuwenoude opgave’

De vorm van het kerkgebouw stamt af

van de Romeinse basilica, in de klassieke

oudheid vaak een markthal, beurs- of ge-

rechtsgebouw. “De romaanse kerk lijkt er

het meeste op, maar ook in de gotische

stijl zie je het grondplan nog terug; pas

met Le Corbusier verandert dat”, zegt

Hendrik Groeneweg, partner van archi-

tectenmaatschap Groeneweg en Van

der Meijden. Groeneweg vertelt graag

over de oorsprong van het kerkgebouw,

omdat de doelstelling van zijn bureau

is die oorsprong te laten doorklinken in

nieuw te bouwen of te transformeren

kerken. “Wij zijn altijd op zoek naar sa-

craliteit, in wat voor vorm of voor welke

gezindte dan ook. Dat betekent dat je

inzet toont, geduldig bent in het over-

leg met bouwcommissies en overlegt

met predikanten.” Het Dordtse bureau

heeft echter weinig op met historise-

rende architectuur. Groeneweg en archi-

tectenpartner A.C. Van der Meijden zijn

opgeleid door Aldo van Eyck en Herman

Hertzberger, en het Nieuwe Bouwen dat

het tweetal aan de TU Delft propageerde

Eigentijdse kerkbouw waarin het verleden doorklinkt, dat is het streven van architectenmaatschap Groeneweg en Van der Meijden uit Dordrecht. “Een kerkgebouw mag nooit een utilitaire ‘doos’ zijn. Wij streven naar een organisch gebouw met een goede akoestiek en lichtval.”

is nog steeds een belangrijke leidraad

in het werk van Groeneweg en Van der

Meijden. “Wij willen de kerkgeschiedenis

omzetten in eigentijdse architectuur.”

TransformatieTransformatie van kerkgebouwen is van-

daag de dag even belangrijk als nieuw-

bouw. “Wij ontwerpen misschien nog

eens in de drie jaar een nieuwe kerk.” Als

voorbeeld van een geslaagde transfor-

matie noemt Groeneweg de Ontmoe-

tingskerk in Haarlem. “Dit kerkgebouw

2010061 kerk & leverancier.indd 44 30-08-2010 15:28:44

Page 45: Kerk & Leverancier

Kerk & Leverancier 45

kerkgebouw

uit de jaren zestig voldeed niet meer,

met name op het gebied van lichttoe-

treding. Wij hebben het bestaande za-

deldak van de kerkzaal vervangen door

drie gewelven; daartussen stroomt het

daglicht als het ware de zaal in, waar-

door een bijzondere sacrale sfeer ont-

staat.”

In Noordeloos ontwierp het bureau wel

een nieuwe kerk met pastorie. Ook in

dit gebouw aan de rand van het Alblas-

serwaardse dorp wordt de sfeer in be-

langrijke mate bepaald door de lichtval.

“Een uitkraging van het dak boven de

gebogen wand maakt het mogelijk dat

de onderkant van de kap via een hori-

zontale lichtstrook aangelicht wordt.

Deze indirecte lichtval draagt bij aan

de gewijde sfeer in de kerkruimte.” De

combinatie van protestantse en rooms-

katholieke erediensten was de opgave

bij de nieuwbouw van de Bredase Lu-

caskerk, waarin ruimte is voor attributen

uit beide geledingen. “Samenwerking

tussen kerkgemeenschappen is één van

de eigentijdse elementen in ons werk,

maar het ontwerpen van een kerkge-

bouw is en blijft een eeuwenoude op-

gave.” Ω

2010061 kerk & leverancier.indd 45 30-08-2010 15:28:51

Page 46: Kerk & Leverancier

46 Kerk & Leverancier

2010061 kerk & leverancier.indd 46 30-08-2010 15:28:59

Page 47: Kerk & Leverancier

Leprabestrijding

Leprabestrijding ‘beste af met welvaartsgroei’

De Nederlandse Stichting voor Leprabestrijding kortweg Leprastichting zet zich in voor een wereld waarin lepra niet meer voorkomt. De organisatie ondersteunt nationale gezondheidsdiensten in ruim twintig landen en bestrijdt de ziekte met internationale partners. “Leprabestrijding heeft een goede lokale zorgstructuur nodig”, zegt Raymond van Haeften van de Leprastichting. “Wij gaan alleen aan de slag in landen waar wij een contract met de overheid kunnen sluiten.” >

Kerk & Leverancier 47

2010061 kerk & leverancier.indd 47 30-08-2010 15:29:06

Page 48: Kerk & Leverancier

48 Kerk & Leverancier

De Leprastichting werd in 1967 opge-

richt door Ciska Anten-Mengelers en

Dirk Leiker.

Anten was een actie gestart nadat zoon

Hans, die als tropenarts in Tanzania

werkte, haar had gevraagd te helpen

de bouw van een ziekenhuis mogelijk

te maken. Er werd meer dan 200.000

gulden opgehaald, en vervolgens

richtte Anten samen met Leiker, die als

lepradeskundige werkzaam was bij het

Tropeninstituut, een stichting op. Die

richtte zich aanvankelijk op Tanzania,

maar breidde haar werkterrein al snel

uit naar andere landen in Afrika, Azië en

Latijns-Amerika. De Leprastichting wil

er voor zorgen dat nieuwe patiënten

zo vroeg mogelijk worden behandeld,

maatschappelijk worden geaccepteerd

en dat wetenschappelijk onderzoek om

de effectiviteit en de doelmatigheid van

de leprabestrijding te verhogen, op peil

blijft.

HardnekkigDe inhoudelijke samenwerking met

het huidige Tropeninstituut (KIT) is nog

steeds een belangrijke bron van onder-

zoek naar lepra en ondersteunt het werk

van de Leprastichting, die in haar finan-

ciën voorziet door middel van donaties

van particulieren, vermogensfondsen

en kerkgemeenschappen. “Lepra is een

van de oudste en meest hardnekkige

bacteriële ziekten”, vertelt Raymond

van Haeften, hoofd van de afdeling

fondsenwerving en voorlichting. “In de

westerse wereld zijn wij nagenoeg resis-

tent geworden tegen de leprabacterie,

2010061 kerk & leverancier.indd 48 30-08-2010 15:29:13

Page 49: Kerk & Leverancier

Kerk & Leverancier 49

Leprabestrijding

maar in landen waar dat niet zo is – zeg

maar het gehele zuidelijk halfrond – is zij

overdraagbaar van mens op mens, door

middel van niezen en hoesten. Lepra

komt als gevolg daarvan vaak voor in

dichtbevolkte gebieden met een slech-

te zorgstructuur en voedselvoorziening.

De leprabacterie heeft een incubatietijd

van ongeveer 7 jaar en de ziekte open-

baart zich pas dan in de vorm van vlek-

ken op de huid, die gevoelloos worden.”

VoorlichtingNiettemin is lepra goed te bestrijden,

zegt Van Haeften. “Daarvoor wordt ge-

bruik gemaakt van een cocktail bestaan-

de uit drie medicijnen, die in een peri-

ode van zes tot twaalf maanden moeten

worden toegediend. Het tegenstrijdige

is dat de ziekte alleen besmettelijk is in

de genoemde incubatieperiode, maar

leprapatiënten worden juist gemeden

door hun omgeving wanneer de ziekte

zich uiterlijk openbaart. Voorlichting is

dus essentieel om leprapatiënten een

menswaardig bestaan te geven.” Voor-

waarde is wel dat de plaatselijke autori-

teiten het probleem erkennen, en dat is

niet altijd het geval volgens Van Haeften.

“Wij gaan alleen aan de slag in landen

waar wij een contract met de overheid

kunnen sluiten en trainen daar artsen,

verpleegkundigen en andere lokale

partners. In sommige gevallen wordt

het bestaan van lepra door de overheid

ontkend – bijvoorbeeld in deelstaten

van India, het land waar lepra het meest

voorkomt. Wij kunnen meestal goed

samenwerken met de plaatselijke auto-

riteiten, maar wereldwijd kun je stellen

dat het werkelijke aantal nieuwe be-

smettingsgevallen twee keer zo groot is

als het aantal geregistreerde gevallen.”

BelangstellingEen ander obstakel is volgens Van Haef-

ten de politieke en publieke belangstel-

ling voor de ziekte lepra in de westerse

wereld. “In Nederland is de politieke be-

langstelling nul. En grote donateurs als

de Verenigde Staten focussen liever op

de bestrijding van besmettingsziekten

als HIV-AIDS. Wij zoeken nadrukkelijk de

samenwerking met de World Health Or-

ganization (WHO) en met hulporganisa-

ties die andere ziekten bestrijden zoals

tbc, dat op een vergelijkbare manier kan

worden behandeld als lepra. En de inter-

nationale bestrijding van lepra wordt ef-

ficiënt gecoördineerd door de internatio-

nale organisatie ILEP. De Leprastichting is

in 21 van de 60 tot 65 landen waar lepra

voorkomt actief. Hiermee is Nederland na

de VS en Groot-Brittannië de derde speler

in de internationale leprabestrijding.”

CampagnesDoor middel van publiekscampagnes

probeert de Leprastichting de ziekte

onder de aandacht te brengen. “Bij ou-

deren is de ziekte nog wel bekend; zij

hebben misschien nog meegemaakt

dat de leprakolonie Spinalonga bij Kre-

ta nog bestond, maar in het geval van

jongeren is dat anders. Wij zijn daarom

een campagne gestart voor de leef-

tijdsgroep van 18 tot 25 jaar, gericht

op stages in landen waar lepra voor-

komt.” De kerken spelen voornamelijk

een rol in fondsenwerving en lokale

leprabestrijding. “tachtig procent van

de mensen waarmee wij werken doen

dat uit geloofsovertuiging, maar de Le-

prastichting is een seculiere organisatie.”

De nieuwe economische wereldorde

kan eveneens helpen de ziekte lepra

onder de aandacht te brengen. “In India

ontstaat een nieuwe middenklasse, die

wij door middel van internet en direct

marketing proberen aan te sporen tot

het ondersteunen van de bestrijding

van lepra; dat heeft volgens ons de toe-

komst. Uiteindelijk is welvaartsgroei de

beste vorm van leprabestrijding. En het

doen van giften is in de landen waar le-

pra voorkomt even vanzelfsprekend als

bij ons.” Ω

2010061 kerk & leverancier.indd 49 30-08-2010 15:29:18

Page 50: Kerk & Leverancier

Zo’n 300.000 mensen kunnen niet (meer) op de gewone manier lezen door een visuele handicap, door een chronische ziekte of door ouderdom.

Voor hen is er christelijke lectuur in aangepaste leesvorm beschikbaar bij de CBB, Christelijke Bibliotheek voor Blinden en Sechtzienden.

Kent u mensen in uw omgeving die niet meer op de gebruikelijke manier kunnen lezen? Wijs hen dan op de dienstverlening van de CBB zodat een leeshandicap geen belemmering meer hoeft te zijn om christelijke lectuur te kunnen blijven lezen.

Postbus 131 • 3850 AC Ermelo • Tel. 0341 565 499 www.cbb.nl • [email protected]

CBB, Christelijke Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden

Christelijke lectuur in aangepaste leesvormen!

2010061 kerk & leverancier.indd 50 30-08-2010 15:29:19

Page 51: Kerk & Leverancier

Bijenhofinterieur

kerkmeubelen&

interieurs

www.bijenhof.nl 0575 551216

startpagina over leveranciers aan de kerkstartpagina over leveranciers aan de kerkstartpagina over leveranciers aan de kerk

Het meest complete overzicht van leveranciersStaat u als leverancier nog niet op www.kerkenleverancier.nl ?Neem dan contact op met Bert van de Port: T +31 (0)495 450095 of mail naar:[email protected]

Kerk Leverancier &Kerk Leverancier &Kerk Leverancier

2010061 kerk & leverancier.indd 51 30-08-2010 15:29:25

Page 52: Kerk & Leverancier

52 Kerk & Leverancier

Orgelbouwen

Pels & Van Leeuwen een familiebedrijf

kan bogen op een lange ervaring in

het bouwen van pijporgels. Opgericht

in 1903 door Bernard Pels, fuseerde

het bedrijf in 1964 onder leiding van

mede-eigenaar Rochus van Rumpt met

orgelbouwer Van Leeuwen. Pels & Van

Leeuwen ontwikkelde een eigen stijl

gebaseerd op de Nederlandse pijpor-

geltraditie uit de tweede helft van de

19de eeuw, met invloeden vanuit de

Franse romantiek. Elk instrument wordt

individueel ontworpen en gemaakt uit

hout, leder, tin en lood.

Peter van Rumpt deed zijn intrede in

het bedrijf in 1969 en hielp het ambacht

meegroeien met de technische ontwik-

kelingen. “Een pijporgel is een mecha-

nisch blaasinstrument, dat lucht krijgt

via een balg die al dan niet elektrisch

van lucht wordt voorzien en door mid-

del van toetsen en registers wordt be-

diend. Het innerlijk van een orgel is altijd

klassiek, maar de bediening en inpassing

gaan wel degelijk met de tijd mee.”

Opleiding Ondanks de afnemende vraag naar

nieuw te bouwen pijporgels is Neder-

land relatief gezien nog steeds een rijk

orgelbouwland, wortelend in een tra-

ditie die terugvoert tot voor de Refor-

matie en in de Gouden Eeuw tot bloei

kwam. “Orgelbouwen is een eeuwen-

oud ambacht, waarin een interne op-

leiding essentieel is. Een toekomstige

orgelbouwer komt bij ons binnen als

meubelmaker en gaat vervolgens een

leertraject in van vijf tot tien jaar. Je

moet in de huid van de bouwer kruipen;

een orgel uit 1700 is iets anders dan een

orgel uit 1850.”

De orgelmakerij van Pels & Van Leeu-

wen heeft een eigen pijpenmakerij en

een uitgebreide inrichting voor houtbe-

werking, beschikt over een gespeciali-

seerde afdeling voor de restauratie van

historische instrumenten en over een

De orgelbouwbranche in Nederland is een kleine bedrijfstak waarin zo’n 170 mensen werken. Bij orgelbouwer Pels & Van Leeuwen uit `s-Hertogenbosch zijn zo’n vijftien mensen actief, voornamelijk in restauratie en onderhoud. “Wij bouwen gemiddeld een pijporgel per jaar in een stabiele, exclusieve markt”, vertelt directeur Peter van Rumpt.

buitendienst die ruim 1000 orgels in Ne-

derland onderhoudt en jaarlijks stemt.

De vijf stemmers zijn bekend met alle

bedieningssystemen, zoals mechani-

sche, maar ook pneumatische, elektro-

pneumatische en digitale.

Buiten Nederland is er een markt in

Scandinavië en het Verre Oosten, maar

de vijftien werknemers van Pels & Van

Leeuwen houden zich tegenwoordig

voornamelijk bezig met restauratie,

groot onderhoud en herplaatsing. “Wij

restaureren drie orgels per jaar. Dat is

met het onderhoud de hoofdmoot van

onze werkzaamheden. Maar wij bouwen

bijvoorbeeld ook het orgel voor de kapel

van het nieuwe Jeroen Bosch Ziekenhuis

in Den Bosch.” Ω

is ‘modern ambacht’

Oploo plaatsen front in atelier Pijpenmakerij

2010061 kerk & leverancier.indd 52 30-08-2010 15:29:27

Page 53: Kerk & Leverancier

Kerk & Leverancier 53

orgelbouwen

Zandvoortfotografie Gerard van Betlehem, Scherpenzeel

Tuilfotografie Gerard van Betlehem, Scherpenzeel

Heiloofotografie Gerard van Betlehem, Scherpenzeel

Oploofotografie Gerard van Betlehem, Scherpenzeel

2010061 kerk & leverancier.indd 53 30-08-2010 15:29:35

Page 54: Kerk & Leverancier

54 Kerk & Leverancier

tot een bijzondere ruimte?

Hoe komt het dat je in de ene kerk rustig wordt en in de andere kerk niet? Sommige ruimten hebben ‘het’, zijn meer dan de ruimte alleen. Kerkruimte creëren is een kunst.

Wat maakt een kerk

Sommige kerken maken een bijzonde-

re indruk doordat ze in een andere tijd

gebouwd zijn. Protestantse kerken zijn

anders dan Katholieke kerken, maar het

bijzondere vind je in elke denominatie.

Historische oude kerken zijn vaak ge-

oriënteerd op de as van west naar oost

omdat van oudsher met de zonsopgang

de perfecte tijdloze samenleving wordt

verwacht. De zoninval is elk seizoen an-

ders en elk moment beïnvloedt de zon

de sfeer en legt een bijzondere verbin-

ding tussen nu en straks, hier en daar,

tussen binnen en buiten.

Arnhem

2010061 kerk & leverancier.indd 54 30-08-2010 15:29:39

Page 55: Kerk & Leverancier

Kerk & Leverancier 55

de kerkruimte

Ook krijgt de kerkruimte een bijzondere

kwaliteit omdat het een ruimte is waar

men Gods zorg hoopt te beleven in de

zondagse eredienst of liturgie en op be-

langrijke levensmomenten. Daardoor

wordt de ruimte gevuld met herinne-

ringen, steeds opnieuw.

Vroeger werden kerken volgens een

vast patroon ingericht. Vele eeuwen is

daar weinig aan veranderd. Er verander-

de immers ook weinig in het vieren van

de liturgie. Onze wereld is echter com-

plexer geworden en de omgang met el-

kaar is minder hiërarchisch. De eredienst

is niet meer autoritair. Gelovigen vieren

nu samen liturgie. Een ruimte die goed is

ingericht heeft evenwichtige aandacht

voor spiritualiteit. Dan doet dat iets met

ons. Bij het bureau Pim van Dijk Designs

wordt niet alleen nagedacht over ge-

loofsbeleving en symboliek, maar ook

geadviseerd over het kleurpallet en de

afwerking van wanden, plafonds, raam-

bekleding en de verlichting in de kerk

en de nevenruimten. Met respect voor

deskundigheid en ervaring werkt het

bureau met architect en technische

adviseurs samen. Duidelijke digitale

presentaties en tekeningen zijn daarbij

uitstekende hulpmiddelen. Pas na de

ingebruikname wordt de opdracht vol-

ledig afgerond. Of het nu een historisch

en monumentaal kerkgebouw betreft of

een nieuwe kerkruimte, een goed func-

tionerende liturgische ruimte creëren

is een kunst. Het betekent voor bureau

Pim van Dijk Designs dat er ontworpen

wordt vanuit de liturgie en de betekenis

daarvan voor kerkgangers.

PlaatsDe doop, verkondiging en tafelgebed

hebben hun eigen ritueel, ze krijgen

daarom ook een eigen plek in de kerk.

Herinneringen, aan bijvoorbeeld de

doop, raken zo verbonden met de vont,

de plek en de ruimte. De betekenis van

een sacrament krijgt een plek en dat

geeft een duidelijk brandpunt voor aan-

dacht. De kerkruimte spreekt daardoor

voor zich.

Kunst In de unieke ontwerpen van Pim van

Dijk Designs voor het liturgisch meu-

bilair wordt de functionele symboliek

vorm gegeven. De zichtbaarheid van

water in de vont is daar een voorbeeld

van. In combinaties van natuursteen,

hout, metalen, kunststof en glas worden

deze uitgevoerd en in het eigen atelier

worden ook glasapplique’s gemaakt.

Inrichten op maat.Anders dan met een interieur dat alleen

voor de eredienst is ingericht, kan de

ruimte tevens multifunctioneel gebruikt

worden en dan vragen de liturgische

meubels een waardige opbergplaats.

Ook is het belangrijk goed te kijken naar

het aantal banken en stoelen in de kerk-

ruimte. Als er bijvoorbeeld net voldoen-

de zitplaatsen zijn begint de eredienst

anders, dan is de samenkomst com-

pleet. Bij te veel plaatsen lijkt de kerk

leeg en is het duidelijk dat veel mensen

niet gekomen zijn. Flexibiliteit geeft de

mogelijkheid de kerk steeds voor het

juiste aantal bezoekers in te richten.

Balans In historische kerkinterieurs zijn liturgi-

sche aanpassingen wenselijk. De ruimte

moet dan zorgvuldig ingedeeld worden

zodat rechtgedaan wordt aan verleden

en het heden. Vaak is bureau Pim van

Dijk Designs daarvoor mede verant-

woordelijk. Door eigentijdse liturgische

duidelijkheid kan iets toegevoegd wor-

den aan het bijzondere karakter van

kerkruimten. Dat is de hoofdlijn. Pim

van Dijk Designs is een bureau voor

de complete inrichting van kerken.

www.pimvandijkdesigns.nl Ω

Harlingen Hoogeveen Venlo

2010061 kerk & leverancier.indd 55 30-08-2010 15:29:43

Page 56: Kerk & Leverancier

‘Het woord van onze God houdt altijd stand’ ( JE S A J A 40:8) KATHOLIEKE

BIJBELSTICHTING

1961 1975 1983

Op 8 februari 1961 werd de Katholieke Bijbelstichting (KBS) opgericht. In vijftig jaar is veel tot stand gebracht. Er verschenen meerdere bijbelvertalingen: de (katholieke) Willibrordvertaling in samenwerking met de Vlaamse Bijbelstichting, en de Groot Nieuws Bijbel en De Nieuwe Bijbelvertaling in samenwerking met het Nederlands Bijbelgenootschap. Daarnaast heeft de KBS veel gedaan om de omgang van katholieken (en anderen) met de Bijbel te bevorderen, via publicaties en projecten voor uiteenlopende doelgroepen: bijbelcommentaren, monografieën over tal van bijbelse onderwerpen, jaarlijkse bijbelleesroosters, 15 jaargangen bijbelmagazine Jota, het interkerkelijke project Intercity Pasen, speciale uitgaven voor de Wereld Jongeren Dagen. De digitale revolutie biedt nieuwe uitdagingen om de bijbelse boodschap van hoop en troost bij de volgende generaties te brengen.

De geboorte van de Katholieke

Bijbelstichting (KBS) viel

samen met de verschijning van

het Nieuwe Testament in de

Willibrordvertaling, vrucht van

de moderne bijbelwetenschap.

Binnen een jaar werden er 100.000

exemplaren van verkocht.

In de jaren 1966-1970 verscheen

het Oude Testament in de Willi-

brordvertaling in vier afzonderlijke

delen. In 1975 werden deze samen-

gevoegd met het Nieuwe Testament

tot een complete Bijbel in één band.

De Willibrordvertaling 1975 geldt

ook als de officiële bijbelvertaling

van de rooms-katholieke liturgie.

Het vertaalwerk stond niet stil.

Er kwamen nieuwe katholieke

vertalingen van de Psalmen en

van de Evangeliën & Handelingen.

Zij vormden de opmaat voor de

herziene Willibrordvertaling die

in 1995 verscheen. De vertaling

oogstte alom waardering, ook

buiten katholieke kringen.

Al vanaf 1967 deden het NBG en

de KBS pogingen om te komen tot

een nieuwe gemeenschappelijke

bijbelvertaling voor alle kerken. Om

allerlei redenen kwam er steeds uitstel,

maar uiteindelijk verscheen

de vertaling toch, in 2004, onder de

naam De Nieuwe Bijbelvertaling.

Inmiddels hebben ruim een miljoen

exemplaren hun weg gevonden naar

mensen binnen en buiten de kerken.

HET BEGON MET LICHTBijbelverhalen voor groot en kleinNa lange tijd brengt de KBS weer een nieuwe

kinderbijbel op de markt van de hoogste kwaliteit.

Voor kinderen vanaf acht jaar vertelt theologe

en kinderboekenschrijfster Gerrie Huiberts in 52

hoofdstukken de mooiste verhalen uit de Bijbel na.

De bijbehorende illustraties van Anne Westerduin

zijn een feest voor het oog.

Gebonden, 192 blz., 25 x 24 cm

ISBN 978 90 6173 160 3, € 29,50

Verschijnt oktober 2010.

Introductieprijs tot 1 januari 2011 € 27,50

LEVEN VAN HET LANDStilstaan bij mens en aardeBijbelkenner Albert Kamp en fotograaf Peter Beemsterboer

laten ons met woord en beeld stilstaan bij onze natuurlijke

leefomgeving. De beelden bieden een unieke kijk op het

landleven in Nederland, op de relatie tussen stad en land en

de herkomst van ons voedsel. De begeleidende teksten uit

ondermeer de Bijbel verwoorden de relatie tussen God, mens

en aarde en doen ons verwonderen over de grond van ons

bestaan.

Gebonden, 144 blz., 23 x 28 cm

ISBN 978 90 6173 153 5, € 24,95

Verschijnt september 2010.

In 1983 kwam de Groot Nieuws

Bijbel tot stand, een bijbel in

omgangstaal, vooral bedoeld

voor mensen buiten de kerken.

In 1972 was van deze vertaling,

die samen met het Nederlands

Bijbelgenootschap (NBG) werd

gemaakt, het Nieuwe Testament

verschenen. In 1996 verscheen een

gehele herziene vertaling.

In de afgelopen tien jaar is de KBS haar uitgeefportefeuille gaan verbreden, maar steeds in relatie tot de bijbelse

geloofsschat. De materialenkoffers van Geloven Thuis voor kinderen van 1-12 jaar en hun ouders kwamen tot stand.

In de reeks Geloven Nu verschenen negen delen met materiaal voor geloofsgesprek in groepsverband.

Nieuwe vertalingen van middeleeuwse klassiekers als De geestelijke bruiloft en De navolging van Christus zagen het licht. En boeken voor pelgrims naar Lourdes. Maar ook titels op het gebied van geloofsopvoeding: Maar wie ís God?, God Adonai Allah, In vuur en vlam. Veel van deze uitgaven werden gerealiseerd in nauwe samenwerking met allerhande partnerorganisaties: bisdommen, CPS, NZV Kwintessens, VNB Bede-

vaarten e.a. Nieuwe titels en projecten staan op stapel. Kortom, de KBS is 50 jaar jong!

In de afgelopen tien jaar is de KBS haar uitgeefportefeuille gaan verbreden, maar steeds in relatie tot de bijbelse

geloofsschat. De materialenkoffers van kinderen van 1-12 jaar en hun ouders kwamen tot stand.

In de reeks materiaal voor geloofsgesprek in groepsverband.

De KBS heeft 50 jaar

Woord gehouden!

BIJBELSTICHTING

1983 1995 2004 2010 2010

UITGEVERIJ

UITGEVERIJ

Al onze uitgaven zijn te koop via internet: www.reliboek.eu

Levering binnen twee werkdagen.www.bijbel.net

2010061 kerk & leverancier.indd 56 30-08-2010 15:29:44

Page 57: Kerk & Leverancier

‘Het woord van onze God houdt altijd stand’ ( JE S A J A 40:8) KATHOLIEKE

BIJBELSTICHTING

1961 1975 1983

Op 8 februari 1961 werd de Katholieke Bijbelstichting (KBS) opgericht. In vijftig jaar is veel tot stand gebracht. Er verschenen meerdere bijbelvertalingen: de (katholieke) Willibrordvertaling in samenwerking met de Vlaamse Bijbelstichting, en de Groot Nieuws Bijbel en De Nieuwe Bijbelvertaling in samenwerking met het Nederlands Bijbelgenootschap. Daarnaast heeft de KBS veel gedaan om de omgang van katholieken (en anderen) met de Bijbel te bevorderen, via publicaties en projecten voor uiteenlopende doelgroepen: bijbelcommentaren, monografieën over tal van bijbelse onderwerpen, jaarlijkse bijbelleesroosters, 15 jaargangen bijbelmagazine Jota, het interkerkelijke project Intercity Pasen, speciale uitgaven voor de Wereld Jongeren Dagen. De digitale revolutie biedt nieuwe uitdagingen om de bijbelse boodschap van hoop en troost bij de volgende generaties te brengen.

De geboorte van de Katholieke

Bijbelstichting (KBS) viel

samen met de verschijning van

het Nieuwe Testament in de

Willibrordvertaling, vrucht van

de moderne bijbelwetenschap.

Binnen een jaar werden er 100.000

exemplaren van verkocht.

In de jaren 1966-1970 verscheen

het Oude Testament in de Willi-

brordvertaling in vier afzonderlijke

delen. In 1975 werden deze samen-

gevoegd met het Nieuwe Testament

tot een complete Bijbel in één band.

De Willibrordvertaling 1975 geldt

ook als de officiële bijbelvertaling

van de rooms-katholieke liturgie.

Het vertaalwerk stond niet stil.

Er kwamen nieuwe katholieke

vertalingen van de Psalmen en

van de Evangeliën & Handelingen.

Zij vormden de opmaat voor de

herziene Willibrordvertaling die

in 1995 verscheen. De vertaling

oogstte alom waardering, ook

buiten katholieke kringen.

Al vanaf 1967 deden het NBG en

de KBS pogingen om te komen tot

een nieuwe gemeenschappelijke

bijbelvertaling voor alle kerken. Om

allerlei redenen kwam er steeds uitstel,

maar uiteindelijk verscheen

de vertaling toch, in 2004, onder de

naam De Nieuwe Bijbelvertaling.

Inmiddels hebben ruim een miljoen

exemplaren hun weg gevonden naar

mensen binnen en buiten de kerken.

HET BEGON MET LICHTBijbelverhalen voor groot en kleinNa lange tijd brengt de KBS weer een nieuwe

kinderbijbel op de markt van de hoogste kwaliteit.

Voor kinderen vanaf acht jaar vertelt theologe

en kinderboekenschrijfster Gerrie Huiberts in 52

hoofdstukken de mooiste verhalen uit de Bijbel na.

De bijbehorende illustraties van Anne Westerduin

zijn een feest voor het oog.

Gebonden, 192 blz., 25 x 24 cm

ISBN 978 90 6173 160 3, € 29,50

Verschijnt oktober 2010.

Introductieprijs tot 1 januari 2011 € 27,50

LEVEN VAN HET LANDStilstaan bij mens en aardeBijbelkenner Albert Kamp en fotograaf Peter Beemsterboer

laten ons met woord en beeld stilstaan bij onze natuurlijke

leefomgeving. De beelden bieden een unieke kijk op het

landleven in Nederland, op de relatie tussen stad en land en

de herkomst van ons voedsel. De begeleidende teksten uit

ondermeer de Bijbel verwoorden de relatie tussen God, mens

en aarde en doen ons verwonderen over de grond van ons

bestaan.

Gebonden, 144 blz., 23 x 28 cm

ISBN 978 90 6173 153 5, € 24,95

Verschijnt september 2010.

In 1983 kwam de Groot Nieuws

Bijbel tot stand, een bijbel in

omgangstaal, vooral bedoeld

voor mensen buiten de kerken.

In 1972 was van deze vertaling,

die samen met het Nederlands

Bijbelgenootschap (NBG) werd

gemaakt, het Nieuwe Testament

verschenen. In 1996 verscheen een

gehele herziene vertaling.

In de afgelopen tien jaar is de KBS haar uitgeefportefeuille gaan verbreden, maar steeds in relatie tot de bijbelse

geloofsschat. De materialenkoffers van Geloven Thuis voor kinderen van 1-12 jaar en hun ouders kwamen tot stand.

In de reeks Geloven Nu verschenen negen delen met materiaal voor geloofsgesprek in groepsverband.

Nieuwe vertalingen van middeleeuwse klassiekers als De geestelijke bruiloft en De navolging van Christus zagen het licht. En boeken voor pelgrims naar Lourdes. Maar ook titels op het gebied van geloofsopvoeding: Maar wie ís God?, God Adonai Allah, In vuur en vlam. Veel van deze uitgaven werden gerealiseerd in nauwe samenwerking met allerhande partnerorganisaties: bisdommen, CPS, NZV Kwintessens, VNB Bede-

vaarten e.a. Nieuwe titels en projecten staan op stapel. Kortom, de KBS is 50 jaar jong!

In de afgelopen tien jaar is de KBS haar uitgeefportefeuille gaan verbreden, maar steeds in relatie tot de bijbelse

geloofsschat. De materialenkoffers van kinderen van 1-12 jaar en hun ouders kwamen tot stand.

In de reeks materiaal voor geloofsgesprek in groepsverband.

De KBS heeft 50 jaar

Woord gehouden!

BIJBELSTICHTING

1983 1995 2004 2010 2010

UITGEVERIJ

UITGEVERIJ

Al onze uitgaven zijn te koop via internet: www.reliboek.eu

Levering binnen twee werkdagen.www.bijbel.net

2010061 kerk & leverancier.indd 57 30-08-2010 15:29:45

Page 58: Kerk & Leverancier

58 Kerk & Leverancier

Al sinds 1883 25 jaar na de Mariaverschij-

ning in de grot van Lourdes – reizen Ne-

derlandse pelgrims georganiseerd naar

Lourdes met VNB. “Dat kon toen al met

de trein; later zijn daar vanzelfsprekend

andere vervoermiddelen bijgekomen.

Vanaf 1949 vliegen wij naar Lourdes

– eerst nog met Dakota’s en georga-

niseerde busreizen zijn een belangrijk

onderdeel van ons aanbod geworden.

Daarbij bezoeken wij onderweg soms

ook andere bedevaartsoorden als Lisi-

eux en Nevers. Met VNB Lance is het nu

ook mogelijk mensen in een rolstoel of

liggend te vervoeren en zo’n pelgrima-

ge aan te bieden.”

De behoefte aan collectieve geloofsbe-

leving is groot, zegt Van Bussel. “De ker-

ken lopen leeg, maar de belangstelling

VNB Nationale Bedevaarten is gespecialiseerd in pelgrimages naar Lourdes. Meer dan op de uitbreiding van het reisaanbod, concentreert VNB zich op het uitbouwen van kwalitatieve verzorging. “Sinds kort is het bijvoorbeeld mogelijk met een ambulancebus naar Lourdes te reizen, en in mei vertrok de eerste rechtstreekse tgv vanaf de Franse grens”, vertelt directeur Jos van Bussel.

voor gemeenschapsvorming en voor

het geloof in het algemeen groeit zelfs.

Het opdoen van kracht en ‘er eens uit

zijn’ is een belangrijke aanleiding voor

een pelgrimage, maar het is met na-

druk een sociale gebeurtenis die troost

biedt.

“Gedeelde smart is halve smart.” Aan de

georganiseerde reizen van VNB Natio-

nale Bedevaarten kan iedereen deelne-

Met de tgv naar Lourdes

2010061 kerk & leverancier.indd 58 30-08-2010 15:29:49

Page 59: Kerk & Leverancier

Kerk & Leverancier 59

met de tgv naar lourdes

men. “Ziek of gezond, jong of oud: wij

maken daarin geen onderscheid.”

VrijwilligersDe belangstelling voor georganiseerde

pelgrimages – naast Lourdes biedt VNB

ook reizen aan naar andere erkende be-

devaartsoorden – bouwt nog altijd op

de inbreng van parochiegroepen, koren

en verpleeghuizen. “Wij hebben 400 à

500 afdelingen die actief zijn in het land

en contacten leggen.” De invulling van

de reis is uiteraard op de doelgroep af-

gestemd.

“Wij werken altijd op basis van volpen-

sion met professionele reisbegeleiding

en bezoeken alle vieringen en proces-

sies. De hoogmis in de ondergrondse

basiliek van Lourdes is daar vanzelfspre-

kend ook bij.” Een combinatie van zieke

en gezonde pelgrims is geen obstakel.

“Er zijn twee verblijfsvormen in Lour-

des: reguliere hotels en ‘acceuils’, waar

een volledige 24-uurs-verzorging mo-

gelijk is.” Daartoe reizen familieleden en

vrijwillige verpleegkundigen en artsen

mee. “Wij regelen wat dat betreft ook

de organisatorische kant. Er is zelfs een

wachtlijst voor vrijwilligers. De collec-

tieve beleving is de kracht van de be-

devaart. Je kunt mensen ontmoeten die

betekenis geven aan je leven. Het soci-

ale aspect – de zorg voor elkaar – staat

altijd voorop.” Ω

2010061 kerk & leverancier.indd 59 30-08-2010 15:29:56

Page 60: Kerk & Leverancier

orgelbouwkunst, cultuur & ambacht in de 21ste eeuwnieuwbouw • restauratie • onderhoud

platinalaan 10 - 5234 gh ’s-hertogenbosch

[t] (073) 641 29 51 - bij geen gehoor [t] (073) 642 21 20 • [f] (073) 642 50 55[w] pelsenvanleeuwen.nl [e] [email protected]

1891 - l. van dam & zonen nhk eindhoven • 2009 - pels & van leeuwen nhk tuilrestauratie orgel en reconstructie lijst- en houtsnijwerken,

het orgel werd in ‘gestripte’ toestand overgenomen uit de o.l.v. ten hemelopneming te nijmegen

orgelbouwkunst, cultuur & ambacht in de 21ste eeuwnieuwbouw • restauratie • onderhoud

platinalaan 10 - 5234 gh ’s-hertogenbosch

[t] (073) 641 29 51 - bij geen gehoor [t] (073) 642 21 20 • [f] (073) 642 50 55[w] pelsenvanleeuwen.nl [e] [email protected]

1891 - l. van dam & zonen nhk eindhoven • 2009 - pels & van leeuwen nhk tuilrestauratie orgel en reconstructie lijst- en houtsnijwerken,

het orgel werd in ‘gestripte’ toestand overgenomen uit de o.l.v. ten hemelopneming te nijmegen

orgelbouwkunst, cultuur & ambacht in de 21ste eeuwnieuwbouw • restauratie • onderhoud

platinalaan 10 - 5234 gh ’s-hertogenbosch

[t] (073) 641 29 51 - bij geen gehoor [t] (073) 642 21 20 • [f] (073) 642 50 55[w] pelsenvanleeuwen.nl [e] [email protected]

1891 - l. van dam & zonen nhk eindhoven • 2009 - pels & van leeuwen nhk tuilrestauratie orgel en reconstructie lijst- en houtsnijwerken,

het orgel werd in ‘gestripte’ toestand overgenomen uit de o.l.v. ten hemelopneming te nijmegen

orgelbouwkunst, cultuur & ambacht in de 21ste eeuwnieuwbouw • restauratie • onderhoud

platinalaan 10 - 5234 gh ’s-hertogenbosch

[t] (073) 641 29 51 - bij geen gehoor [t] (073) 642 21 20 • [f] (073) 642 50 55[w] pelsenvanleeuwen.nl [e] [email protected]

1891 - l. van dam & zonen nhk eindhoven • 2009 - pels & van leeuwen nhk tuilrestauratie orgel en reconstructie lijst- en houtsnijwerken,

het orgel werd in ‘gestripte’ toestand overgenomen uit de o.l.v. ten hemelopneming te nijmegen

orgelbouwkunst, cultuur & ambacht in de 21ste eeuwnieuwbouw • restauratie • onderhoud

platinalaan 10 - 5234 gh ’s-hertogenbosch

[t] (073) 641 29 51 - bij geen gehoor [t] (073) 642 21 20 • [f] (073) 642 50 55[w] pelsenvanleeuwen.nl [e] [email protected]

h. matthiaskerk - oploo - 2 klavieren - 21 registers - reconstructie 2009

advertentiePenvanL2010.indd 1 05-04-10 11:20

orgelbouwkunst, cultuur & ambacht in de 21ste eeuwnieuwbouw • restauratie • onderhoud

platinalaan 10 - 5234 gh ’s-hertogenbosch

[t] (073) 641 29 51 - bij geen gehoor [t] (073) 642 21 20 • [f] (073) 642 50 55[w] pelsenvanleeuwen.nl [e] [email protected]

1891 - l. van dam & zonen nhk eindhoven • 2009 - pels & van leeuwen nhk tuilrestauratie orgel en reconstructie lijst- en houtsnijwerken,

het orgel werd in ‘gestripte’ toestand overgenomen uit de o.l.v. ten hemelopneming te nijmegen

1007008 Pels & van leeuwen.indd 1 18-08-2010 11:33:02

www.elektrovdberg.nl telefoon: 033-4941235

www.telefoon:

TotaalconceptDe kracht van de combinatie zorgtvoor bekroond licht. Licht moetfunctioneel, sfeerverhogend enlevend zijn. Dát is onze prestatie.Zowel de lichtarchitectuur als detechnische installatie zijn bij ons ingoede handen. De kroon op ons werkis bijzonder, letterlijk en figuurlijk.Letterlijk door de kroonluchters,figuurlijk met de kwaliteit van onzedienstverlening.

www.brinkenvankeulen.nl telefoon: 020-7370230

www.telefoon: 0315

Totaalconcept De kracht van de combinatie zorgt voor bekroond licht. Licht moet functioneel, sfeerverhogend en levend zijn. Dát is onze prestatie. Zowel de lichtarchitectuur als de technische installatie zijn bij ons in

handen. De kroon op ons werk is bijzonder, letterlijk en figuurlijk. Letterlijk door de kroonluchters, figuurlijk met de kwaliteit van onze dienstverlening.

www.lichtendekerk.nl telefoon: 0315-346164

2010061 kerk & leverancier.indd 60 30-08-2010 15:30:00

Page 61: Kerk & Leverancier

Kerk & Leverancier 61

blijven lezen met een beperking

Blijven lezenmet een leesbeperking!

De CBBDe CBB, Christelijke Bibliotheek voor Blin-

den en Slechtzienden, is een zelfstan-

dige en gespecialiseerde bibliotheek

die vanuit een protestants-christelijke

levensbeschouwing christelijke lectuur

in aangepaste leesvormen beschikbaar

stelt voor mensen met een leesbeper-

king. De CBB heeft een grote collectie

kranten en tijdschriften in gesproken

vorm, in grootletter en in braille. Ook di-

verse bijbelse (dag)boeken, liedbundels,

psalmboeken en de verschillende verta-

lingen van de Bijbel zijn in een aange-

paste leesvorm te verkrijgen bij de CBB.

Voor bedrijven, verenigingen, overhe-

den en andere organisaties biedt de CBB

maatwerk. Zij kunnen tegen gunstige

tarieven hun lectuur laten omzetten in

de verschillende leesvormen.

Wijs de wegKent u een familielid, buurman/vrouw,

kennis of gemeentelid die niet (meer)

op de gewone manier kan lezen? Maak

hen dan attent op de dienstverlening

van de CBB. Daarmee bewijst u hen een

enorme dienst en u biedt weer zicht op

een stuk levensvreugde dat weggeval-

len was.

Neem voor meer informatie contact op

met de CBB, telefoonnummer 0341 565

499, email [email protected] of kijk op onze

website www.cbb.nl. Ω

Pas wanneer gewoon lezen niet meer gaat, wordt duidelijk hoe belangrijk lezen is voor de kwaliteit van ons leven. Lezen is namelijk veel meer dan een hulpmiddel om informatie tot ons te nemen. Lezen biedt onder andere inspiratie, ontspanning, troost en humor. Kortom: lezen houdt ons in contact met de wereld om ons heen. Juist daarom is het zo’n groot gemis, wanneer gewoon lezen door blindheid, slechtziendheid, ouderdom of een chronische ziekte niet meer gaat. Gelukkig zijn er goede oplossingen! Met lectuur in aangepaste leesvormen kan iedereen blijven lezen. Door te luisteren naar lectuur in een gesproken vorm op cd-rom of door gebruik te maken van grootletter- of braille -uitgaven.

2010061 kerk & leverancier.indd 61 30-08-2010 15:30:02

Page 62: Kerk & Leverancier

62 Kerk & Leverancier

2010061 kerk & leverancier.indd 62 30-08-2010 15:30:08

Page 63: Kerk & Leverancier

Kerk & Leverancier 63

arab vision

Verandering in de Arabische wereld

Televisie als middelBijna elke Arabische familie heeft een

televisie thuis. In veel landen zijn de

daken en balkons bezaaid met satelliet-

schotels, waardoor men thuis naar pro-

gramma’s kan kijken die niet door de

Arabische regeringen kunnen worden

gecensureerd. Dit maakt het mogelijk

om via satelliettelevisie 75% van alle

Arabieren – en dus ook de miljoenen

christenen – met Arabischtalige christe-

lijke tv programma’s te bereiken.

Er zijn diverse christelijke organisaties

die via satelliettelevisie hun program-

ma’s uitzenden, maar hun grote pro-

bleem is, hoe ze aan die programma’s

komen. Zendtijd is goedkoop, maar

Onder de 300 miljoen Arabieren zijn miljoenen christenen. Die vormen een kleine minderheid die vaak discriminatie en soms regelrechte verdrukking ervaren van hun landgenoten. Deze christelijke broeders en zusters hebben behoefte aan bemoediging en steun, niet alleen om te overleven, maar ook om in hun omgeving een getuige van Jezus Christus te zijn.

programma’s maken is een heel ander

verhaal.

Arab Vision is in 1997 opgericht om in

de sterk groeiende vraag naar Arabische

christelijke TV programma’s te voorzien.

De organisatie produceert programma’s

in de spreektalen van Marokko, Algerije,

Tunesië, Egypte en Irak. >

Arab Vision:

2010061 kerk & leverancier.indd 63 30-08-2010 15:30:12

Page 64: Kerk & Leverancier

Gratis: Presentatie in uw kerkWe komen graag in uw kerk langs om meer over ons werk te vertellen. We passen ons graag aan uw wensen aan!

Arab Vision maakt christelijke TV programma’s voor de Arabische wereld• die de Arabische kerken bemoedigen en opbouwen• die het Evangelie aan moslims uitleggen• die pleiten voor een democratischer, zorgzamer samenleving

Email of bel ons voor uw gratis boekje en DVD, of om te bespreken wat een geschikt moment is voor een presentatie van ons werk in uw kerk. En u krijgt uiteraard onze nieuwsbrief.

Arab VisionPostbus 700579704 AB Groningen

Gratis: DVD met een film over het werk van Arab VisionDeze korte film laat u zien wat voor werk Arab Vision doet en hoe effectief dat is.

Arabieren zijn geweldige minnaars...en 19 andere mythen over de Arabieren

Arabieren zijn gew

eldige minnaars...

Door Abu Banaat

De medewerkers van Arab Vision wonen en werken bijna allemaalin de Arabische wereld. De organisatie maakt Arabischetelevisieprogramma’s waarin het Evangelie wordt verkondigd. Alsje de leeftijd van alle medewerkers in de Arabische wereld bij elkaaroptelt, kom je al snel aan 1500 jaar. Wat een ervaring hebben wesamen in de Arabische wereld! Van die ervaring laten we u in ditboekje een beetje meebeleven.

We nemen geen blad voor de mond, maar zeggen eerlijk wat we zienen denken over de Arabische wereld. Arabieren hebben nogal watmythen over zichzelf, maar ook in Nederland hebben we veel ideeënover Arabieren die maar half of minder waar zijn. Lees zelf, enoordeel. En uw bewonderende en boze brieven kunt u altijd naar onskantoor in Groningen sturen. Kijk wel uit, we hebben veel Arabierenin dienst...

Myth.indd 1

3/12/2009 2:35:13 PM

Gratis: Arabieren zijn geweldige minnaarsEen informatief en prettig leesbaar boekje over de Arabische wereld, de kerk daar, en de islam

Email: [email protected]: 050-8110031Website: www.arabvision.nl

2010061 kerk & leverancier.indd 64 30-08-2010 15:30:14

Page 65: Kerk & Leverancier

Kerk & Leverancier 65

arab vision

Arabische KijkersDagelijks zijn die programma’s minstens

de helft van de dag te ontvangen in

elke huiskamer in de Arabische wereld

en in Europa, omdat ze via de Europese

Hotbird- en Astra -satellleten worden

uitgezonden. Bovendien worden veel

programma’s ook via de populaire Egyp-

tische NileSat uitgezonden.

Omdat in de Arabische wereld nauwe-

lijks vrijheid voor serieus kijkeronderzoek

bestaat, is onduidelijk hoe groot het

publiek voor de programma’s van Arab

Vision is, maar dat dit groot is, lijkt wel

duidelijk. Maandelijks ontvangt de or-

ganisatie duizenden reacties van kijkers,

en ook de zenders die de uitzendingen

verzorgen, krijgen veel reacties.

Inhoud van programmasArab Vision wil christenen in de Arabische

wereld steunen in hun geloofsreis door

het leven. Dat is een zaak die het hart

raakt, maar ook de samenleving. Arab

Vision maakt dus geloofsopbouwende

programma’s, maar ook programma’s

met een christelijke maatschappijvisie.

Daarbij gaat het vaak over armoede en

mensenrechten, waarbij de beroerde si-

tuatie van gehandicapten, vrouwen en

kinderen vooral aandacht krijgt.

Arab Vision heeft een oecumenische

houding; de programma’s getuigen van

de ene Kerk van Jezus Christus. Daarbij

heeft de organisatie een evangelikale

inslag.

De meeste medewerkers van Arab Vi-

sion zijn Arabische christenen. In een

houding van dienstbaarheid willen ze

de Arabische kerken bijstaan. Het hart

van het Evangelie is een gekruisigde

Heer. Een kruisvaardersmentaliteit past

daar niet bij.

Uw betrokkenheidArab Vision heeft uw betrokkenheid no-

dig. De organisatie wil meer, en steeds

betere programma’s beschikbaar maken

voor de kerken van de Arabische wereld.

Daarom heeft Arab Vision uw voorbede

en uw financiële steun nodig. Daarom

vraagt Arab Vision u om persoonlijk, als

stichting, of met uw kerk, dit werk van

bemoediging voor de Arabische kerken

te steunen?

Stichting Arab Vision

Postbus 70057

Groningen

Tel 050-8110031

www.arabvision.nl

[email protected] Ω

2010061 kerk & leverancier.indd 65 30-08-2010 15:30:20

Page 66: Kerk & Leverancier

Bondspenningmeester:

L.W. MatersTramlaan 108331 GL SteenwijkPostbank nr. 46871Telefoon 0521 - 519064

NederlandseChristelijkeBlinden- enSlechtziendenbondStatutair gevestigd te AmsterdamOpgericht in 1924

Grondslag:

De Bijbel als Gods onfeilbaar Woord.

Doel:

De Bond heeft ten doel de behartiging van de geestelijke en

stoffelijke belangen van zijn leden in het bijzonder en van

blinden en slechtzienden in het algemeen, zowel voor het

persoonlijke als voor het maatschappelijke leven.

Secretariaat:

Mevr. A. Kievitvan Leeuwenhoekstraat 258921 TZ Leeuwarden

LAATSTELIJK KONINKLIJK GOEDGEKEURD 27 NOVEMBER 1948

250126_NCB 26-10-2004 15:46 Pagina 1

2010061 kerk & leverancier.indd 66 30-08-2010 15:30:21

Page 67: Kerk & Leverancier

Priester worden in het Aartsbisdom Utrecht

Denk je erover om priester te worden? En woon je in het Aartsbisdom Utrecht?

Neem dan eens contact op met de rector van het Ariënsinstituut, drs. P. Kuipers!

Adres: Keistraat 9, 3512 HV Utrecht

Telefoon: 030 2310490

E-mail: [email protected]

Vanaf het studiejaar 2010-2011 zal het nieuwe Ariënsinstituut van het Aartsbisdom

Utrecht onder meer nauw samenwerken met De Tiltenberg, het seminarie van het

bisdom Haarlem-Amsterdam. Zie voor meer informatie over deze opleiding:

www.tiltenberg.org

2010061 kerk & leverancier.indd 67 30-08-2010 15:30:22

Page 68: Kerk & Leverancier

68 Kerk & Leverancier

2010061 kerk & leverancier.indd 68 30-08-2010 15:30:26

Page 69: Kerk & Leverancier

Kerk & Leverancier 69

Ichtus Gifts

Zo’n 5000 verschillende christelijke ar-

tikelen vinden hun weg naar 400 boek-

handels en cadeaushops voornamelijk

in Nederland maar ook in

België, waar het bedrijf een

eigen vertegenwoordiging

heeft. Ichtus Gifts heeft zelfs

een aparte tak voor wens-

kaarten en kalenders. “Wij

onderscheiden ons met een

zeer breed assortiment chris-

telijke geschenken”, zegt be-

drijfsleider Wim Fiole. “Wat

betreft het aanbod zijn wij

de grootste van Nederland; dat is en blijft

onze belangrijkste afzetmarkt.” Wat wordt

er op dit ogenblik het meest verkocht?

“Wandborden in kleur op formaat 24 x

30cm; die doen het sinds zij op de markt

zijn erg goed.” Maar ook de avondmaals-

stellen zijn erg populair. “In verband met

hygiëne worden die steeds vaker met in-

dividuele cups geleverd – zowel in plas-

tic als staal.” Moderne producten vinden

gretig aftrek, zegt Fiole. “Die ouderwetse

wandplaten met zoete taferelen uit de

Bijbel zie je in Nederland niet vaak meer,

zelfs niet in de zondagsscholen. In Ame-

rika vind je ze nog wel.”

WebsiteIchtus Gifts, dat veel materialen betrekt

uit de Verenigde Staten, Indonesië, Duits-

land en Israël, geeft een geheel eigen ca-

talogus uit en levert ook aan directe klan-

ten, veelal grotere kerkelijke organisaties.

“Die bestellen dan een of meerdere ma-

len per jaar grotere aantallen artikelen

ten behoeve van diensten en vieringen.

Voor kerken leveren wij de bekende col-

lectezakken en -schalen en offerkisten

en niet te vergeten een grote sortering

liturgische kaarsen. Ook voor scholen en

zondagsscholen hebben we een brede

sortering producten. De verkoop van

communie-artikelen is sta-

biel.” De website www.ich-

tusgifts.nl wordt vooral ge-

bruikt als aanvulling op de

traditionele handel. Sinds

2005 is CBC/Ichtus Gifts te

vinden op industrieterrein

De Meerpaal in Houten. Het

bedrijfsgebouw dient als

magazijn voor zowel groot-

handel als website van het

groeiende bedrijf. “Onze groei is vooral

toe te schrijven aan de toename van het

aantal christelijke boekhandels. Wij hou-

den zelf goed contact met fabrikanten

en afnemers over vragen van klanten. Zo

houden wij ons assortiment up-to-date.

Het gebruik van internet is trouwens al-

gemeen geaccepteerd in alle christelijke

gezindten. De website is natuurlijk een

prima uitkomst voor mensen die niet

in de buurt wonen van een christelijke

boekhandel.” Ω

groeit mee met boekhandel

Ichtus Gifts is een sterk groeiend bedrijfsonderdeel van CBC ‘t Gulden Boek, ook wel bekend als de Christelijke Boekencentrale. Bij Ichtus Gifts is een zeer grote verscheidenheid aan christelijke geschenkartikelen en wenskaarten verkrijgbaar. “Wij leveren zowel aan protestantse als aan rooms-katholieke klanten.”

Ichtus Gifts

2010061 kerk & leverancier.indd 69 30-08-2010 15:30:28

Page 70: Kerk & Leverancier

70 Kerk & Leverancier

Ons land staat bekend (met name ook bij de buitenlandse organisten en orgelliefhebbers) om de vele historische en belangwekkende orgels, klankmonumenten van de eerste orde. Zij vertegenwoordigen een orgelcultuur, misschien wel de oudste cultuur van ons land, die ruim zes eeuwen omspant.

De oudste bewaard gebleven orgel-

bouwcontracten dateren uit het midden

van de vijftiende eeuw, maar uit andere

archivalische stukken weten we dat al

in de veertiende eeuw orgels, vooral in

onze hoofdkerken en kloosterkerken,

aanwezig waren.Het is overigens zeer

moeilijk de ontwikkelingsgeschiedenis

van het Nederlandse orgel vóór 1500 te

schrijven, omdat gegevens uit de mid-

deleeuwen dienaangaande erg schaars

zijn. Wel is duidelijk dat het grote orgel

zich heeft ontwikkeld uit het zoge-

naamde ´positief´, een instrument dat,

zoals de naam al aangeeft, verplaats-

baar was. In de vijftiende en zestiende

eeuw verstond men onder het ´positief´

meestal het kleine orgel dat in de kerk

aanwezig was en dat dikwijls eigen-

dom was van het één of ander gilde.

Soms waren er meerdere ´positieven´

in een kerk aanwezig. Het is overigens

merkwaardig dat de gegevens hierover

uiterst zeldzaam zijn. We hebben meer-

Stichting tot behoud van het Nederlandse Orgel op de bres voor onze historische klankmonumenten

Middelburg Orgel uit 1692 in de Nieuwe Kerk, gebouwd door de orgelmaker Duyschot voor de Vrede Lutherse Kerk van Amsterdam. Na de oorlog werd dit orgel in Middelburg geplaatst en van een nieuw binnenwerk voorzien.

Schiedam Grote of St. JanskerkIn 1975 bouwde de orgelmaker Flentrop een nieuw orgel in de kassen van Hendrick Niehoff uit 1550.

Brouwershaven – Herv. KerkNiehoff Orgel uit 1557.Het orgel heeft vroeger luiken gehad.

dere historische orgelkassen overge-

houden uit de zestiende eeuw, waarvan

we er enkele willen noemen: Schiedam

Grote of St. Janskerk (ca 1550), Abcoude

R.K.Kerk (voormalig koororgel uit 1558

en afkomstig uit de Grote of St.Janskerk

van Gouda) en Brouwershaven, waar

in de Grote- of St. Nicolaaskerk een or-

gelkas uit 1557 ons is overgeleverd die

in het midden van de vorige eeuw van

een nieuw speelbaar binnenwerk werd

voorzien. En dan niet te vergeten het

2010061 kerk & leverancier.indd 70 30-08-2010 15:30:33

Page 71: Kerk & Leverancier

Kerk & Leverancier 71

historische klankmonumenten

prachtige Niehoff-orgel uit 1547 in de

Wester- of Gommaruskerk van Enkhui-

zen, waarvan de historische orgelkas

momenteel in oude glorie wordt her-

steld. Het oudst bespeelbare en enkele

jaren geleden geheel gerestaureerde

koororgel uit 1511 staat in de Grote- of

St. Laurenskerk van Alkmaar. Al deze his-

torische orgels moeten we onderhou-

den. Om de eigenaars (veelal de kerke-

lijke gemeenten) een handje te helpen

is in 1973 de Stichting tot behoud van

het Nederlandse Orgel opgericht.

BeeldenstormLangzamerhand ontwikkelde zich het

´positief´ tot een groter orgel en in de

zestiende eeuw was de orgelcultuur

zover gekomen dat de meeste grote

stadskerken vaak meerdere orgels had-

den, een groot orgel dat veelal tegen

de torenmuur was geplaatst en een

klein- of koororgel dat, zoals de naam

al aangeeft, in het koor van de kerk was

geplaatst.De grote orgels waren overi-

gens bijna altijd eigendom van de stad

terwijl het koororgel van de kerk zelf

was. Nadat na de Reformatie het kooror-

gel in ongebruik was geraakt of, zoals in

sommige gevallen, bij de Beeldenstorm

werd verwoest, bijvoorbeeld in het ge-

val van de Grote- of St.Nicolaaskerk van

Elburg, is vanaf de laatste decennia van

die eeuw het koororgel weer terug in de

stadskerken.

Waardevol historische cul-tuurbezitHet oudste orgel van ons land, deels

daterend uit 1479 en deels uit het mid-

den van de zestiende eeuw, bevindt zich

voor wat de kassen betreft thans nog

in de Koorkerk van Middelburg, terwijl

het kostbare pijpwerk ervan al jaren ligt

opgeslagen in een rijksbunker. Momen-

teel worden plannen uitgewerkt om het

instrument geheel te restaureren. Ge-

lukkig heeft de overheid een open oog

en oor voor het waardevolle historische

cultuurbezit dat orgel heet en verleent

zij in de meeste gevallen door middel

van subsidies een helpende hand bij de

restauraties van deze historische orgels.

De overblijvende kosten kunnen voor

een kerkelijke gemeente echter toch

nog een te grote last zijn, temeer daar

men ook al voor onderhoud aan het

historische kerkgebouw moet zorgen.

De Stichting tot behoud van het Neder-

landse Orgel wil een financiële helpende

hand bieden voor de restauratie van het

orgel. Deze Stichting nodigt iedereen die

de instandhouding van het historische

orgel ter harte gaat daarom uit om dit

daadwerkelijk te laten blijken door dona-

teur/donatrice te worden. In de loop der

jaren heeft de Stichting tot behoud van

het Nederlandse Orgel zo dankzij vele

particuliere bijdragen, de restauraties

van een groot aantal belangwekkende

orgels mede mogelijk gemaakt.

Adres van de Stichting: Postbus 105

8080 AC Elburg

Wie overigens eens wil kennismaken

met een aantal van deze historische or-

gels kan op zaterdag 30 oktober 2010

deelnemen aan de 30e, zogenaamde,

Hanzesteden-Orgeltocht die voert

langs de orgels van Zalk (Herv.St. Nico-

laaskerk), Genemuiden (Grote Kerk) en

Hasselt (Geref.- en Grote- of St. Stepha-

nuskerk). Ondergetekende verstrekt u

graag nadere informatie over het een

en ander.

Maarten Seijbel, voorzitter

Wildemaetstraat 43

8081 AH Elburg

tel.0525-681486

email: [email protected] Ω

Enkhuizen Wester- of St. GommaruskerkOrgel uit 1547. Oorspronkelijk bewaard gebleven orgelkassen van de orgelmaker Niehoff.

Leiden – Hooglandse KerkOrgel uit ca. 1565 gebouwd door Utrechtse or-gelmaker Peter Jansz. De Swart. Het frontschema vertoont overeenkomst met het werk van de orgel-maker Niehoff.

2010061 kerk & leverancier.indd 71 30-08-2010 15:30:35

Page 72: Kerk & Leverancier

“HET LOUIS BRAILLEFONDS”is gesticht door de N.C.B.

Visueel gehandicapten moeten

meestal van aangepaste leesvormen

gebruik maken, zoals grootletterdruk,

cassette of braille.

Dit fonds heeft ten doel lectuur

(b.v. Bijbels, woordenboeken)

tegen dezelfde prijs beschikbaar

te stellen als deze voor zienden

verkrijgbaar is.

Kent u blinden of slechtzienden in uw

omgeving? Vertel hen dan over de N.C.B.

Secretariaat:J. Spoelstra, Obrechtlaan 69402 TH Assen, Telefoon 0592 - 342579

Adres penningmeester:L.W. Maters, Tramlaan 10, 8331 GL SteenwijkTelefoon 0521 - 519064, Postbank nr. 809898

STICHTING “HET LOUIS BRAILLEFONDS”

240135_braillefonds 11-10-2004 15:20 Pagina 1

2010061 kerk & leverancier.indd 72 30-08-2010 15:30:35

Page 73: Kerk & Leverancier

2010061 kerk & leverancier.indd 73 30-08-2010 15:30:38

Page 74: Kerk & Leverancier

74 Kerk & Leverancier

Waarom niet, zo moeten Alphons van

der Voorn en Simon Kadijk hebben ge-

dacht toen ze op 1 januari 2009 als het

nieuwe directieteam van Donatus aan

de slag gingen. Met de intentie nadruk-

kelijk in te zetten op de toekomst, kwa-

men ze met een beleidsvisie voor de

jaren 2010 tot 2015. Met daarin dus de

suggestie om de activiteiten niet langer

te beperken tot religieuze gebouwen,

maar uit te breiden tot alle monumen-

ten. “Omdat we daarvoor al heel veel

kennis en ervaring in huis hebben”, zo

verklaart Van der Voorn het voorstel. “Ga

maar na, 41% van de kerken en kloosters

in onze portefeuille heeft een monu-

mentale status. Vanwege onze expertise

zijn we in de afgelopen jaren regelmatig

Vanwege de hoge prijs die ze moesten betalen voor het verzekeren van hun kerkgebouwen, besloot een aantal Rooms-katholieke priesters in 1852 een eigen waarborgfonds te creëren. Daarmee was de onderlinge waarborgmaatschappij Sint Donatus een feit. Het voorvoegsel ‘Sint’ verviel toen vanaf 1968 ook hervormde kerken van het fonds deel uit gingen maken. Waarmee Donatus misschien wel hét voorbeeld is van probleemloos oecumenisch samenwerken in Nederland, stellen directeur Simon Kadijk en directievoorzitter Alphons van der Voorn het. Later volgden andere stromingen uit het protestantisme, maar ook synagogen, moskeeën en orthodoxe kerken. Ruim anderhalve eeuw hield Donatus zich hoofdzakelijk bezig met het verzekeren van religieuze gebouwen. Sinds kort richt de verzekeraar zich echter ook op niet-religieuze monumenten.

door monumenteneigenaren benaderd

en we hebben dus al een aantal mo-

numenten in portefeuille. Ons voorstel

was om die markt nu heel gericht en

intensief te gaan benaderen.” Een voor-

stel dat zowel door de Raad van Com-

missarissen als de Ledenraad werd aan-

genomen. Als hoeder van het cultureel

erfgoed wil Donatus nu uitgroeien tot

dé kerken- en monumentenverzekeraar

van Nederland.

Grote database en de enorme kennisAls onderlinge waarborgmaatschap-

pij is Donatus een verzekeraar zonder

winstdoelstelling; de winst gaat naar de

leden, middels premierestitutie. Gemid-

deld is dat zo’n 40 procent, vorig jaar

zelfs 54 procent. Lange tijd waren de

verzekerde objecten alleen kerken en

kloosters. De religieuze oorsprong was

verder eveneens terug te zien in de lei-

“We hebben alle benodigde kennis al in huis”

Dé kerkenverzekeraar nu ook voor monumenten

2010061 kerk & leverancier.indd 74 30-08-2010 15:30:40

Page 75: Kerk & Leverancier

artikel

Kerk & Leverancier 75

ding: tot de jaren vijftig werd de directie

altijd gevormd door priesters. Daarna

konden ook leken tot de directie toe-

treden. Dagelijks zijn er negen gespe-

cialiseerde buitendienstmedewerkers,

bouwkundigen en registerdeskundigen

met een enorm brede kennis, op pad

om gebouwen te inspecteren, te taxe-

ren en om waardebepalingen te maken.

“Dat gebeurt tot in het detail, want elk

object vraagt om maatwerk”, legt Si-

mon Kadijk uit. “De rapporten bestaan

dan ook uit zorgvuldig uitgewerkte

plattegronden, inhoudsberekeningen,

beschrijvingen van materialen en inven-

tarisaties. Bijzondere stukken worden

bovendien apart beschreven. Dat alles

om de herbouwwaarde zo nauwkeurig

mogelijk te kunnen berekenen.” Op die

manier zijn al meer dan 4.500 kerken

en kloosters getaxeerd en vastgelegd;

die gegevens vormen de basis voor een

grote database en de enorme kennis die

bij Donatus aanwezig is. Kadijk geeft aan

dat de verzekering vrijwel altijd de her-

bouw- of vervangingswaarde betreft. De

kunsthistorische waarde, zegt hij, is bijna

niet te verzekeren. “Als die waarde al is

vast te stellen, dan staan daar een hoge

premie en zeer strikte veiligheidseisen

tegenover. Bovendien, wanneer een his-

torisch gebouw of kunstwerk door bij-

voorbeeld brand geheel verloren gaat,

krijg je het nooit meer in de oorspron-

kelijke staat terug.”

Speciale monumentenverze-keringenMaar wat gebeurt er als een kunstwerk

gestolen wordt? Dan, zo maken Van der

Voorn en Kadijk duidelijk, wordt er on-

middellijk contact gelegd met de Stich-

ting Kerkelijk Kunstbezit.

Die op haar beurt weer de

kunsthandel informeert. En

zo kan er, indien nodig, al-

tijd samenwerking gezocht

met partijen die heel spe-

cifieke kennis in huis heb-

ben, mocht daar behoefte

aan zijn, aanvullend op

de expertise die bij Dona-

tus aanwezig is. Expertise

over kerken en kloosters

die echter veelal ook op andersoortige

monumentale gebouwen toe te pas-

sen is. “Om vanuit die basis een zo goed

mogelijk product te realiseren zijn we

eerst als het ware in het hoofd van de

monumentenbezitter gekropen”, vertelt

Alphons van der Voorn. “Wat is voor hem

belangrijk, waar heeft hij behoefte aan?

Dat heeft geleid tot drie speciale monu-

mentenverzekeringen. Die alle drie re-

kening houden met de specifieke ken-

merken van een monument. Zoals een

uitkering die vaak boven de honderd

procent ligt. Het herstellen van schade

aan een monument kost namelijk bijna

altijd meer dan het verzekerde bedrag

dekt, bijvoorbeeld omdat er authentieke

materialen bij dat herstel moeten wor-

den gebruikt. Onderverzekering kennen

we dan ook niet.”

Eigen monumentenindexDaarnaast heeft Donatus een eigen mo-

numentenindex ontwikkeld, ook weer

afgestemd op de specifieke kenmerken

van een monument. Kenmerken die

vragen om een andere indexering dan

bij pakweg een gemiddelde woning.

Omdat arbeids- en materiaalkosten bij

schadeherstel aan een monument in

de regel nu eenmaal hoger liggen. Ka-

dijk en Van der Voorn noemen als voor-

beeld het repareren van een uit mergel

opgetrokken gebouw. De daarvoor be-

nodigde mergel – die uiteraard overeen

moet komen met die in de rest van het

gebouw – is niet zomaar bij de eerste

de beste leverancier te krijgen. Vaak

is er eerst een zoektocht nodig, dan is

nog maar de vraag of het product nog

wordt geproduceerd of dat er een spe-

ciale productie moet worden gestart

en uiteindelijk is er nog het transport.

Want voor hetzelfde geld ligt de mergel-

groeve ergens ver weg in Duitsland of

Frankrijk. Met die specifieke benadering

en alle aanwezige kennis richt Donatus

zich dus nu op alle monumenten in Ne-

derland. Het is, zo merkt Simon Kadijk

tot slot op, een markt met groeimoge-

lijkheden. “Onderzoek van het Nationaal

Restauratiefonds heeft uitgewezen dat

veel monumenteneigenaren slecht ver-

zekerd of onderverzekerd zijn. Omdat

ze denken goed verzekerd te zijn terwijl

dat niet zo is of omdat ze de mogelijk-

heden niet kennen. Aan ons om daar

verandering in te brengen en ze vanuit

onze kennis goed te adviseren en bege-

leiden.” Ω

2010061 kerk & leverancier.indd 75 30-08-2010 15:30:41

Page 76: Kerk & Leverancier

76 Kerk & Leverancier

vraagt om deskundig advies’

Een heldere, verstaanbare geluidsweer-

gave in een galmrijke ruimte wordt voor-

namelijk bereikt door de juiste keuze van

de verschillende onderdelen van het

geluidssysteem, stelt Dialoog Church

Sound. Dankzij 40 jaar praktijkervaring

heeft het Eindhovense familiebedrijf van

de inmiddels 74-jarige Henk Dul haar

specifiek op kerken gerichte producten-

pakket continu weten te moderniseren.

Daarbij spelen de eigenschappen van de

microfoons, het aantal geluidszuilen en

de technologische hulpmiddelen voor

galmreductie in de versterker een vitale

rol. “Doorslaggevend voor de uiteinde-

lijke geluidskwaliteit is de nauwkeurige

afstemming van de geluidsweergave op

de akoestische eigenschappen van de

kerkruimte. Het is niet alleen belangrijk

een duidelijk inzicht te hebben in het

voor ieder kerkgebouw weer andere

akoestische gedrag, maar ook over een

gedegen kennis te beschikken omtrent

de technische mogelijkheden en onmo-

gelijkheden van het geluidssysteem, als

ook de wijze waarop deze kunnen wor-

den ingezet om de soms weerbarstige

kerkakoestiek de baas te worden.”

KerkversterkerIn de keten van een kerkgeluidsinstalla-

tie zijn de microfoons, de versterker en

de geluidszuilen belangrijke schakels.

“Presteert één van deze onderdelen on-

der de maat, of zijn ze minder geschikt

voor gebruik in een kerkgebouw, dan

Een kerkgebouw is een ruimte met een natuurlijke akoestiek, waarin altijd een zekere mate van galmwerking aanwezig is. Wanneer een kerkbestuur denkt aan het opwaarderen of het in het geheel vervangen van de geluidsinstallatie in het kerkgebouw is deskundig advies vereist, zegt Henk Dul van Dialoog Church Sound.

heeft dat onherroepelijk nadelige ge-

volgen voor de weergavekwaliteit.” Dat

geldt in het bijzonder voor de versterker,

zegt Dul. “‘Gewone’ audioversterkers hoe

professioneel ook beschikken niet over

de kwaliteiten die ze geschikt maken

voor gebruik in kerken. Kerkversterkers

worden nauwkeurig afgestemd op de

akoestische eigenschappen van de kerk,

en zijn voorzien van elektronische hulp-

middelen die de galm reduceren. Bo-

vendien onderdrukt een kerkversterker

de tot rondzingen neigende geluidsfre-

quenties. Daardoor kunnen de overige

frequenties uit het klankspectrum met

een hogere geluidsdruk worden weer-

gegeven, wat de verstaanbaarheid ver-

der vergroot.”

‘Kerkgeluid

2010061 kerk & leverancier.indd 76 30-08-2010 15:30:50

Page 77: Kerk & Leverancier

artikel

Kerk & Leverancier 77

GoudaDialoog Church Sound maakt gebruik van

speciale lasermeetapparatuur om maat-

werk te kunnen bieden. De Grote of Sint-

Janskerk in Gouda werd recentelijk door

Dialoog Church Sound voorzien van een

volledig nieuw geluidssysteem. Met een

lengte van 123 meter is deze monumen-

tale laatgotische kruisbasiliek de langste

kerk van Nederland. Het door Theo Dul

ontworpen geluidsconcept gaat uit van

maar liefst drie geluidsinstallaties. “Die zijn

zo gemaakt dat het geluid te allen tijde in

de goede richting beluisterd kan worden,

ongeacht de plaatsing van de stoelen. Er

is gekozen voor service-vriendelijke digi-

tale versterkers die zijn voorzien van alle

kerkspecifieke gebruikersfuncties, zoals

automatische microfoonregie, sfeerscha-

keling, ruimtefilters met galmbeperking

en speciale microfoons van studiokwali-

teit, die ervoor zorgen dat de opname- en

weergavekwaliteit van diensten via inter-

net en kerkradio vergelijkbaar is met die

van radio-uitzendingen van de publieke

omroep.”

OpwaarderenHet komt voor dat een kerkgeluidsinstal-

latie die nog niet aan vervanging toe is

verbetering behoeft. “Vaak is het dan

mogelijk zo’n installatie met eenvoudige

middelen op te waarderen en de ge-

luidskwaliteit toch aanzienlijk te verbe-

teren. Zo kan vervanging van een stan-

daard audioversterker door een echte

kerkversterker al tot grote verbeteringen

leiden, zeker als hierbij ook nog eens

de speciaal voor kerken ontworpen mi-

crofoons worden gebruikt. Desgewenst

kunnen bestaande geluidszuilen wor-

den opgeknapt, waarbij de ingebouwde

luidsprekers en transformatoren worden

vervangen. Zeker wanneer de kerkge-

luidsinstallatie wordt uitgebreid voor

audiovisuele of multifunctionele toepas-

singen of voor de kerkradio, is een kos-

tenbesparende opwaardering van het

bestaande systeem de moeite van het

overwegen waard.”

AndijkEen voorbeeld van succesvolle vervan-

ging van een geluidsinstallatie is te vin-

den in Andijk. Bij de samenstelling van

de geluidsinstallatie voor de Gerefor-

meerde Kerk werd er een zogenoemde

‘controller’ in het systeem opgenomen.

Dit systeem met handbediening moest

de hoogwaardige hifi-luidsprekers de-

graderen tot spraakluidsprekers. “In pure

vorm was het geluid voor de kerk veel

te zwaar en absoluut onverstaanbaar.

Op maat gemaakte hoogrendement K1-

geluidszuilen zorgen er nu voor dat in

deze kerk het geluid als het ware ‘neer-

gelegd’ wordt op alle zitplaatsen. De pa-

rametrische equalizer zorgt ervoor dat

de geluidssterkte in de kerkzaal constant

blijft, ongeacht het stemvolume van de

voorganger.” In het kerkgebouw van de

Oud-gereformeerde Gemeente in Kin-

derdijk heeft Theo Dul een vergelijkbaar

concept toegepast”.

SchenkingDialoog Church Sound producent en

Nederlands verdeler van de Duitse Can-

tor- geluidssystemen -wil op non-profit-

basis met kerken aan de slag, en maakt

daarom geen gebruik van tussenleve-

ranciers. “Dialoog Church Sound levert

niet via installatiebedrijven; wij kunnen

met de kerkrentmeesters een groep vrij-

willigers samenstellen die de op- of in-

bouw van de geluidssystemen voor hun

rekening nemen. De bespaarde kosten

kan de kerk vervolgens in de geluids-

apparatuur steken. En wij bieden altijd

een kwaliteitsgarantie. Ook schenken wij

eens per jaar een geluidsinstallatie aan

een noodlijdende kerkgemeenschap,

zoals bijvoorbeeld na de vuurwerkramp

aan de Mariaparochie in Enschede. Wij

staan met beide voeten in kerkelijk Ne-

derland.” Ω

2010061 kerk & leverancier.indd 77 30-08-2010 15:30:58

Page 78: Kerk & Leverancier

2010061 kerk & leverancier.indd 78 30-08-2010 15:31:03

Page 79: Kerk & Leverancier

Oudeveen 63 3905WD Veenendaal 0318-522629 / 06-44028983 [email protected] www.autentiek.nl

Vakanties Logeren Lezingen Workshops Cursussen Begeleiding Ondersteuning Advies

Alle workshops en lezingen kunnen worden aangepast aan uw eigen wensen. Wij gaan daarover graag met u in gesprek. Wij hebben een standaard le-zing en workshop onder het thema “Autisme en geloof”, speciaal bedoeld voor predi-kanten, voorgangers, ouder-lingen, diakenen, cateche-ten, jeugdverenigingleiders en pastoraal werkers.

Mensen die bij ons werken zijn overtuigd christen, so-ciaal betrokken en crea-tief en hebben een passie voor mensen met autisme.

2010061 kerk & leverancier.indd 79 30-08-2010 15:31:08

Page 80: Kerk & Leverancier

80 Kerk & Leverancier

DrieTour Reizen is een non-profit reisorganisatie, die op interkerkelijke basis groeps- en privéreizen naar een groot aantal bestemmingen organiseert. Aanvankelijk betrof dat met name de Bijbelse landen. Het aanbod van DrieTour Reizen wordt echter nog steeds verbreed. “Er blijkt een grote behoefte te bestaan aan reizen met gelijkgestemden”, zegt directeur Lex Boer.

DrieTour Reizenslaat vleugels uit

2010061 kerk & leverancier.indd 80 30-08-2010 15:31:10

Page 81: Kerk & Leverancier

Kerk & Leverancier 81

Drie Tour Reizen

Met het begrip ‘interkerkelijk’ wordt be-

doeld dat het programma van DrieTour

Reizen bestemd is voor mensen uit alle

kerken en geloofsgemeenschappen.

“Maar ook voor al diegenen die de stijl

en het karakter van een DrieTour-reis

gewoonweg waarderen.” Boer houdt de

deur open: “Wij onderscheiden ons van

de andere spelers op de christelijke reis-

markt door ons interkerkelijke karakter.

Wij willen mensen in staat stellen met

een brede groep gelijkgestemden op

reis te gaan, houden altijd een dagslui-

ting en de zondag wordt in ere gehou-

den. Op die dag wordt bijvoorbeeld niet

gereisd. En wat het aanbod betreft is de

veiligheid van de bestemming eerder

een overweging dan de Bijbelse con-

nectie. Wij proberen de politiek zoveel

mogelijk buiten de deur te houden.

Maar voor het overige zijn wij een nor-

male, breed geörienteerde ANVR-reisor-

ganisatie. Wij bieden echter geen reizen

naar low-cost-bestemmingen aan, en

ons publiek bestaat voornamelijk uit se-

nioren. Qua portefeuille hebben wij een

wonderschoon jaar.”

IsraëlIn wezen is DrieTour Reizen dus een al-

gemene seniorenreisorganisatie op in-

terkerkelijke grondslag, maar reizen naar

Bijbelse bestemmingen blijven populair.

Boer: “Het gaat toch vaak om reizen die

je eens in je leven maakt. Wat dat betreft

is het dankbaar werk. Israël is weliswaar

moeilijker te bereizen dan twintig jaar

terug, maar reizen naar het Heilige Land

vormen nog steeds een belangrijk on-

derdeel van ons programma. Uiteraard

gebruiken wij daarbij Bijbelverhalen als

leidraad, maar wij laten onze klanten

ook kennis nemen van andere culturen.”

Verre bestemmingen als Vietnam en

Zuid-Afrika zijn ook erg populair, vertelt

Boer. “Senioren worden minder geraakt

door de recessie, zo blijkt. Zij reizen

steeds meer en verder en hebben vaak

ook een andere motivatie dan jongeren.

Wij bieden een breed, wereldwijd aan-

bod aan bestemmingen, altijd op basis

van complete verzorging en profes-

sionele begeleiding met oog voor alle

wensen. Wij willen de klant onderweg

niet verrassen met kosten.” De helft van

de reisactiviteiten van DrieTour is maat-

werk. “In samenwerking met christelijke

organisaties kunnen wij een eigen in-

vulling geven aan een reisprogramma.

Wij nemen dan het reis-technische deel

voor onze rekening.” Ω

2010061 kerk & leverancier.indd 81 30-08-2010 15:31:14

Page 82: Kerk & Leverancier

Giro 50 500www.lepras ch ng.nltelefoon (020) 59 50 500Gééf om lepra!

Leprastichting_adv230x297+3mm.indd 1 01-07-10 13:432010061 kerk & leverancier.indd 82 30-08-2010 15:31:15

Page 83: Kerk & Leverancier

Kerk & Leverancier 83

Levensloopbegeleiding voor mensen met autisme

Giro 50 500www.lepras ch ng.nltelefoon (020) 59 50 500Gééf om lepra!

Leprastichting_adv230x297+3mm.indd 1 01-07-10 13:43

Levensloopbegeleidingvoor mensen met autisme

Autentiek werd in 2009 opgestart door

Kees en Heleen van Dorsten uit Veenen-

daal. Zij hebben 4 autistische kinderen en

inmiddels 23 jaar ervaring met het bege-

leiden van autistische personen. Auten-

tiek vindt een zorgvuldige benadering

van autisme uitermate belangrijk, evenals

een goede plaats in de maatschappij voor

de mensen waar het om gaat. “Wij willen

zowel ruimte als begrip kweken voor het

anders zijn van mensen met een autisti-

sche stoornis.”

Onder autisme vallen de aandoeningen

PDD-NOS, Klassiek Autisme, Syndroom

van Asperger, Syndroom van Rett en Syn-

droom van Heller. “Autisme is een ernstige

stoornis, die het hele leven beïnvloedt. Als

gevolg van de anders ontwikkelde herse-

nen, zijn de individuele hersengebieden

goed tot zeer goed ontwikkeld, maar is

de samenwerking tussen de verschil-

lende hersengebieden verstoord en kun-

nen emoties, driften en impulsen slecht

gereguleerd en gekanaliseerd worden en

vormen leren en generaliseren een pro-

bleem.”

EducatiePersonen met autisme moeten geholpen

worden bij het overzichtelijk krijgen van

wat er om hen heen gebeurd, hoe dat met

elkaar is verbonden, wat hun rol daarbij is

en hoe ze daarop moeten reageren, zegt

Van Dorsten. “De hoeveelheid hulp die je

geeft, is afhankelijk van de ernst van de

autistische beperking en de mate van in-

telligentie van de betrokken persoon met

autisme. Maatwerk is het sleutelwoord.”

Autentiek wil autisme zichtbaar maken

en de autistische persoon en zijn omge-

ving helpen ontwikkelen. “Educatie aan

de niet-autistische wereld is heel belang-

rijk. Als autistische personen een bijdrage

moeten kunnen leveren aan de maat-

schappij, is het nodig dat de maatschap-

pij met hun beperkingen leert rekening

houden. Daarom geven wij workshops,

Autentiek is een kleine christelijke organisatie, die jongeren en volwassenen met een stoornis in het autistisch spectrum (ASS) wil helpen grip op hun leven te krijgen. “Wij geloven niet in pamperen, wel in ontwikkelen”, zegt oprichter Kees van Dorsten.

lezingen en cursussen.” De christelijke

grondslag van Autentiek is geen barrière,

maar wel een leidraad. “Als je betrokken

bent bij personen met autisme, moet je

ook op hen betrokken zijn. Dat is de basis

van waaruit wij werken en die vindt zijn

oorsprong in ons christelijk geloof. Deze

visie houdt in, dat we God boven alles

eerbiedigen, onze medemens even be-

langrijk vinden als onszelf en dat wij de

Bijbel als leidraad voor het leven hante-

ren. Wij richten ons in eerste instantie op

christenen, maar ook niet-christenen zijn

welkom.” De diensten van Autentiek kun-

nen met het persoonsgebonden budget

betaald worden. Ω

2010061 kerk & leverancier.indd 83 30-08-2010 15:31:17

Page 84: Kerk & Leverancier

270104_Artsen.indd 1 04-09-2006 16:23:55

2010061 kerk & leverancier.indd 84 30-08-2010 15:31:18

Page 85: Kerk & Leverancier

Stichting HVO-Querido Amsterdam

HVO-Querido helpt mensen die zich maatschappelijk of psychosociaal niet zelfstandig in de samenleving staande kunnen houden. Wij bieden hulp op de levensgebieden wonen, werken, leren en sociale contacten. Onze cliënten zijn dak- en thuislozen, (mishandelde) vrouwen en gezinnen, verslaafden en mensen met psychiatrische problemen. Jong en oud, mannen en vrouwen.

HVO-Querido biedt onderdak, opvang, begeleiding en ondersteuning. Respect voor de wensen en mogelijkheden van cliënten staat voorop. Het werk wordt grotendeels gesubsidieerd en getoetst door de overheid. Naast deze basiszorg probeert HVO-Querido mensen iets extra’s te bieden om hun leven zinvoller en aangenamer te maken. Ook worden nieuwe vormen van hulp ontwikkeld in antwoord op nieuwe vragen.Hiervoor is geld nodig. Meer weten? Kijk op www.hvoquerido.nl of bel (020) 561 90 90.

Giften en legaten zijn zeer welkom t.n.v. stichting HVO-Querido, Wibautstraat 133 D, 1097 DN te Amsterdam. ABN-AMRO: 46.77.85.783

Algemeen directeur: drs. J.M.L. Fransman contactpersoon: mr. C.W.M. Bruggeling

1007015_hvo 1-1.indd 1 18-08-2010 11:13:58

2010061 kerk & leverancier.indd 85 30-08-2010 15:31:18

Page 86: Kerk & Leverancier

86 Kerk & Leverancier

2010061 kerk & leverancier.indd 86 30-08-2010 15:31:24

Page 87: Kerk & Leverancier

Kerk & Leverancier 87

Groei wereldkerk

revitaliseert bisdom Roermond

Koningin Beatrix bezocht op 16 mei de

première van de 19de editie van de Pas-

siespelen in Tegelen – een van de meer

bekende in zijn soort in de rooms-katho-

lieke wereld. In de pauze van die spelen

ontmoette de koningin bisschop Frans

Wiertz en verschillende mensen die de

rooms-katholieke kerk in Limburg ver-

tegenwoordigen; bisschop Wiertz bood

haar tijdens die gelegenheid een exem-

Een bezoek van koningin Beatrix sloot zondag 16 mei het jubileumjaar van het bisdom Roermond af. Het 450-jarig bestaan ging gepaard met een groot aantal activiteiten, wat doet vermoeden dat de rooms-katholieke kerk in Limburg haar rol als brede volkskerk nog niet verloren is. “Ondanks het enthousiasme van de betrokkenen moeten wij constateren dat dit wel het geval is”, zegt perschef Stan Hoen. “Maar wij zien nieuwe uitdagingen en kansen op verdieping.”

plaar aan van het historisch boekwerk

‘Bisdom langs de Maas de geschiedenis

van de Kerk in Limburg’. En dat is een

rijke geschiedenis, zo laat het boek zien.

Het bisdom Roermond bestaat > sinds

Groei wereldkerk

2010061 kerk & leverancier.indd 87 30-08-2010 15:31:29

Page 88: Kerk & Leverancier

88 Kerk & Leverancier

1559, maar de kerk natuurlijk veel langer.

Limburg werd in de 3de en 4de eeuw

gekerstend vanuit het Rijn- en Maas-

land. De heilige Lambertus bisschop in

de 8e eeuw verplaatste de Maastrichtse

bisschopszetel naar Luik en het eerste

bisdom Roermond werd opgericht op

12 mei 1559, als onderdeel van de kerk-

provincie aartsbisdom Mechelen in de

Zuidelijke Nederlanden.

Na de Belgische onafhankelijkheid in

1839 ontstond een nieuwe politieke

situatie die uiteindelijk leidde tot het

huidige bisdom, waarvan de grenzen

samenvallen met die van Nederlands

Limburg.

Buitenlandse priestersTen behoeve van het jubileumjaar, dat

met de Pinkstertijd 2010 werd afgeslo-

ten, koos het bisdom Roermond het

thema ‘Al Licht’, een term met drie bete-

kenissen: het bisdom als organisatie die

het Licht verspreidt, het antwoord van

de katholiek op de vraag van het Evan-

gelie om beschikbaar te zijn, en de op-

vatting dat de kerk er gewoon bij hoort

en het normaal is dat er feest gevierd

wordt. “Net als in de rest van Nederland

heeft de rooms-katholieke kerk in Lim-

burg te maken met teruglopende le-

denaantallen, maar de traditie en vooral

de inhoudelijke boodschap wordt nog

steeds veel en graag gevierd”, zegt Stan

Hoen. “vijftig procent van de priesters-

in-opleiding op het bischoppelijk se-

minarie is inmiddels van buitenlandse

afkomst, maar al die nieuwe piesters ko-

men uit vitale geloofsgemeenschappen:

Latijns-Amerika, De Filipijnen, Polen, de

Verenigde Staten, Ierland; dat doet onze

kerk veel goeds; wij zetten het venster

open naar de wereldkerk.”

ClustervormingMet zo’n 350 parochies en 200 priesters

is de druk groot voor de toekomstige en

huidige voorgangers, die vaak meerde-

re erediensten per dag in verschillende

2010061 kerk & leverancier.indd 88 30-08-2010 15:31:34

Page 89: Kerk & Leverancier

Kerk & Leverancier 89

Groei wereldkerk

kerkgebouwen opdragen. Enig wel-

zijnswerk vanuit het bisdom is dan ook

vereist, zegt Hoen. “Er is sprake van clus-

tervorming. Het kan niet anders, en wij

proberen onze mensen zo veel mogelijk

te beschermen en te steunen – bijvoor-

beeld door hen aan te sporen eens in de

week een dag vrij te nemen. Maar het

adagium van een voormalige bisschop

uit de jaren zestig van de vorige eeuw

geldt nog steeds: je moet van de ene

kerk in het bisdom de andere kunnen

zien. En wat mooi is: ondanks de ver-

damping van de volkskerk – wij kunnen

het niet anders noemen – is er gelegen-

heid voor verdieping. De sociale druk

om bij de kerk te horen is weg; alle be-

trokkenen doen het nu uit overtuiging.

De buitenlandse priesters worden ook

graag geaccepteerd; de sacramenten

zijn tenslotte overal hetzelfde;. De Hei-

lige Servatius kwam bovendien uit Tur-

kije en de Heilige Willibrord uit Ierland.”

ProcessiesDe buitenlandse priesters in het bisdom

Roermond maken al in het land van

herkomst kennis met de Nederlandse

taal, krijgen daarin zo’n zeven jaar lang

uitgebreid les in het Grootseminarie

Rolduc en dragen de mis blijvend op in

het Nederlands. “Je moet de komst van

buitenlandse priesters zien als omge-

keerd missiewerk.” Wel moet het bisdom

waken voor het behoud van cultureel

erfgoed als de processies. “Het is waar:

cultuur dient gedragen te worden door

de gemeenschap en gelukkig kent het

bisdom nog tal van deze openlijke ge-

loofsuitingen.

Ook ons jubileum is een groot succes

geworden – mede dankzij de vrijwil-

ligers, en hiervoor zijn wij blij en dank-

baar. Elk van de vijftien decanaten had

zijn eigen dag, er waren verschillende

boekpresentaties en natuurlijk was daar

het bezoek van Hare Majesteit Koningin

Beatrix. Wij werken veelvuldig samen

met de omliggende bisdommen Has-

selt, Luik, Aken, Keulen en Münster en

blijven in dit bisdom het Licht van Chris-

tus doorgeven. De inhoudelijke geloofs-

boodschap is en blijft onze leidraad.” Ω

2010061 kerk & leverancier.indd 89 30-08-2010 15:31:40

Page 90: Kerk & Leverancier

90 Kerk & Leverancier

Licht in de kerk moet functioneel, sfeerverhogend en levend zijn; dat is de boodschap van een drietal ondernemers – bestaande uit een elektrotechnisch bedrijf, een lichtarchitect en een kopergieterij – die de speciale status van kerkgebouwen erkennen en zich collectief ‘kerkspecialist’ durven noemen. “Wat ons bindt is een passie voor kerkgebouwen, door alle gezindten heen”, zeggen Evert van de Beek van Elektrotechniek Van den Berg, Hendrik-Jan Vermeulen van Vermeulen Lichtarchitectuur en Sabine Brink van Brink & Van Keulen.

De drie lichtdeskundigen kwamen el-

kaar steeds vaker tegen bij renovatie- en

nieuwbouwprojecten van kerkgebou-

wen en ontdekten een gemeenschap-

pelijke basis in de zoektocht naar een

hoog kwaliteitsniveau op het gebied

van kerkelijk licht. En inmiddels werden

kerken in Vogelenzang, Warmond en

Hoogeveen gezamenlijk aangepakt. “De

neuzen staan dezelfde kant op. En als je

dan ook nog eens goed met elkaar kunt

opschieten is een verregaande samen-

werking zo gevonden”, vertelt Sabine

Brink telg uit een familiebedrijf dat door

de productie van kroonluchters de af-

gelopen eeuwen menig kerkgebouw

van binnen zag.

Bescherming van het goede ambacht

van het kopergieten – de kernactiviteit

van het vroegere Haarlemse en inmid-

dels Amsterdamse Brink & Van Keulen

– bracht Brink in contact met Hendrik-

Jan Vermeulen, een lichtarchitect die

zijn sporen verdiende in het hogere

“Kerken verdienen beter licht”Drietal bedrijven streeft door samenwerking naar kwaliteitsverhoging

segment van de hotelbranche alvorens

zich te verdiepen in de kerkelijke wereld

– inmiddels zijn core-business. “Uit pure

liefde voor het vak en voor kerken”, aldus

de bevlogen Achterhoeker. “Er is sprake

van veel achterstallig onderhoud op het

gebied van licht in de kerk – simpelweg

omdat het vervangen van verlichting

een opgave is die vaak pas bij grote re-

novaties aan de orde komt. Kerken ver-

dienen beter en mooier licht.”

SfeerVermeulen schuift beeldmateriaal van

enkele projecten over tafel en meteen

wordt duidelijk wat een metamorfose

op basis van lichtadvies kan bewerkstel-

ligen: duistere, dan wel industrieel aan-

gelichte kerkinterieurs veranderen door

middel van veelal onzichtbare ingrepen

in sfeervolle, sacrale ruimten. Vermeu-

len: “Het principe hierachter noemen

wij indirect licht. Men denkt vaak dat

je met een paar enorme bouwlampen

van 1000 Watt op grote hoogte een

Hoogstraat kerk te Hoogeveen samenwerking met Sabine Brink foto Hendrik Jan Vermeulen

St. Pieter en Pauwelkerk te Mol België foto Hendrik Jan Vermeulen

2010061 kerk & leverancier.indd 90 30-08-2010 15:31:43

Page 91: Kerk & Leverancier

Kerk & Leverancier 91

“Kerken verdienen beter licht”

vraag heb van een opdrachtgever of

zelf een speciale oplossing zoek weet

ik dat ik bij Van den Berg altijd terecht

kan. Wil de opdrachtgever met een in-

stallateur werken die onze visie niet kan

uitvoeren, dan geven wij de opdracht

gerust terug. Het is kwaliteit of niet; je

moet de passie voelen.”

FunctioneelDirecteur Evert van de Beek van Elektro-

techniek Van den Berg BV uit Leusden

mag uitleggen waarom. “Wij zijn niet

alleen afkomstig uit de Gelderse Val-

lei een gebied waar de kerk groeit en

bloeit, maar ook nog eens gespeciali-

seerd in licht. En onze afdeling verlich-

tingstechniek is in staat een compleet

lichtplan te ontwerpen en te realiseren

op basis van weggewerkte functionali-

teit: je ziet nergens een kabel. Je moet

ook niet denken dat wij gedrieën al-

tijd gezamenlijk worden ingeschakeld,

maar indien nodig zijn wij meteen in

staat spijkers met koppen te slaan.”

De gezamenlijke website www.be-

kroondlicht.nl is alvast in de lucht om

de kwaliteiten van de drie lichtspecialis-

ten aan te prijzen op het gebied van de

installatie van kroonluchters. “Maar wij

kunnen alles aan op lichtgebied”, zegt

Van de Beek. “De hiervoor genoemde

problematiek met bouwlampen, die je

toch in veel kerken nog ziet, is in ver-

band met de verdragen van Kyoto zelfs

onwettig geworden. 100 Watt en hoger:

het mag niet meer.

En het probleem dient zich al aan wan-

neer er een lamp moet worden vervan-

gen.” Vermeulen: “Onze lichtontwerpen

bieden naast een beter lichtplan ook

nog eens een besparing van tientallen

procenten op basis van metaal-halo-

geendamplampen.

Op het gebied van

licht kunnen wij turn-key-projecten aan

in heel Nederland en België; dat moet

kerkrentmeesters toch over de streep

trekken”, lacht Vermeulen. Ω

kerkgebouw zo hebt aangelicht, maar

de sfeer die je krijgt is dan nul. Verlich-

ting is reflectie.” Brink: “Wij verkopen

sfeer, een sacrale sfeer.” Kroonluchters

brengen die wel, maar kunnen op func-

tioneel gebied hun taak alleen niet aan.

“Zij moeten dus bijgelicht worden. In

samenwerking met Vermeulen Lichtar-

chitectuur en Elektrotechniek Van den

Berg zorgen wij ervoor dat kroonluch-

ters hun traditionele decoratieve functie

in kerken kunnen behouden.” Vermeu-

len: “In rooms-katholieke kerken komen

bijvoorbeeld bijna geen kroonluchters

voor, maar in protestantse des te meer.

Ik weet meteen wie ik moet bellen als

er ambachtelijk geproduceerde kroon-

luchters worden gevraagd.”

Evert van de Beek is de man die het vi-

sionaire werk van zijn collega’s mag uit-

voeren. Wat is de toegevoegde waarde

van Elektrotechniek Van den Berg in

deze? Opnieuw Vermeulen: “Zij staan

voor een rustig lichtbeeld. En als ik een

PKN Kruiskerk Kathedraal van Roermond foto Doortje Vermeulen

St. Pieter en Pauwelkerk

2010061 kerk & leverancier.indd 91 30-08-2010 15:31:48

Page 92: Kerk & Leverancier

92 Kerk & Leverancier

wie doet wat

WesotronicEbweg 10, 2991 LT BarendrechtT ....................................................................+31(0)180 621000F ....................................................................+31(0)180 [email protected]

Bedevaarten

VNB nationale bedevaartenPater van den Elsenstraat 10, 5213 CD Den BoschT ....................................................................+31(0)73 [email protected]

Beveiliging

Lagarde B.V.Dorpsstraat 102, 3881 BE PuttenT ....................................................................+31(0)341 375757F ....................................................................+31(0)341 [email protected]

Nedap Beveiligingstechniek B.V.Groenekanseweg 24a, 3737 AG GroenekanT ...................................................................+31 (0)346 570104F ...................................................................+31 (0)346 [email protected]

Bijbels

AntwoordPostbus 76, 1619 ZH AndijkT ....................................................................+31(0)228 [email protected]

KBS Katholieke BijbelstichtingPostbus 1274, 5200 BH Den BoschT ....................................................................+31(0)73 [email protected]

Nederlands BijbelgenootschapPostbus 620, 2003 RP HAARLEMT ....................................................................+31(0)23 5146146F ....................................................................+31(0)23 [email protected]

Architectenburo KlamerVerlengde Schrans 116, 8932 NS Leeuwarden

T ....................................................................+31(0)58 2134774

[email protected]

www.architektenburoklamer.nl

Presentation PartnerSignaalrood 63, 2718 SG Zoetermeer

T ....................................................................+31(0)79 3619011

[email protected]

De Steunbeer BVHavenpark 13-15, 4301 JG Zierikzee

T ....................................................................+31(0)111 450930

[email protected]

www.steunbeer.com

Beeld- en Geluidstechniek

A & C Presentations NederlandOhmweg 65-67, 2952 BB Alblasserdam

T ....................................................................+31(0)78 6995888

F ....................................................................+31(0)78 6930564

[email protected]

www.beamerplanet.nl

Audio ControlJan van Galenstraat 28, 3115 JG Schiedam

T ....................................................................+31(0)10 2460460

F ....................................................................+31(0)10 2469540

[email protected]

www.audiocontrol.nl

Dialoog Church SoundBolognalaan 6, 5232 RL Eindhoven

T ....................................................................+31(0)40 2420840

F ....................................................................+31(0)40 2426125

[email protected]

www.cantorsound.nl

Lagarde BV Dorpsstraat 102, 3881 BE Putten

T ...................................................................+31 (0)341 375757

F ...................................................................+31 (0)341 375758

[email protected]

www.lagarde.nl

Niehoff High Tech Sound & LightVenweg 13, 7591 NR Denekamp

T ....................................................................+31(0)541 351451

F ....................................................................+31(0)541 355399

[email protected]

Administratie

Kantoor Der Kerkelijke AdministratiesPostbus 675, 3800 AR AmersfoortT ....................................................................+31(0)33 4671010 F ....................................................................+31(0)33 4656786 [email protected]

Architect/Advies bureau

A&C Presentations NederlandOhmweg 65 67, 2952 BB AlblasserdamT ....................................................................+31(0)78 [email protected]. beamerplanet.nl

Ad Mars Architect bnaBelvederelaan 402, 8043 VD ZwolleT ....................................................................+31(0)38 4527584F ....................................................................+31(0)38 [email protected]

Brand BBA BVDam 67, 2950 AH AlblasserdamT ....................................................................+31(0)78 6919211 [email protected]

Conserf BV Monumenten AdviesbureauTelderskade 2M, 2321 TD LeidenT ....................................................................+31(0)71 5725328 F ....................................................................+31(0)71 [email protected] www.conserf.nl Beamers

GeleynseSchilderslaan 32, 9646 DA Veendam T ...................................................................+31(0)598 [email protected]

Archit.maatsch.Groeneweg & v.d.meijdenWijnstraat 112, 3311 BX DordrechtT ....................................................................+31(0)78 6141522 [email protected]

Huibers & Jarring Architecten BNAKerkewijk 65, 3901 EC VeenendaalT ...................................................................+31(0)318 522324F ...................................................................+31 (0)318 [email protected]. huibersjarring.nl

2010061 kerk & leverancier.indd 92 30-08-2010 15:31:53

Page 93: Kerk & Leverancier

Kerk & Leverancier 93

wie doet wat

Computers & Software

Matthat Software BVGebouw Gouwespoor Stationsplein 9G

2801 AK GOUDA

T ....................................................................+31(0)182 781636

[email protected]

www.matthat.nl

Conferentie Centra

Conferentiecentrum BovendonkHofstraat 8, 4741 AK Hoeven

T ....................................................................+31(0)165 507550

F ....................................................................+31(0)165 507560

[email protected]

www.bovendonk.nl

PagedalHoveniersweg 1, 9502 BW Stadskanaal

T ....................................................................+31(0)599 611000

[email protected]

www.pagedal.nl

Dakdekkers

EPDM Systems B.VHandelsweg 20, 8152 BN Lemelerveld

T ....................................................................+31(0)572 371027

[email protected]

www.epdmsystems.nl

Drukkerijen

INSITEMEDIAPostbus 209, 3770 AE Barneveld

Hermesweg 30, 3771 ND Barneveld

T ...................................................................+31 (0)342 421155

F ...................................................................+31 (0)84 2290082

E [email protected]

www. insitemedia.nl

Van der PerkDrukkerij & OntwerpstudioVan Leeuwenhoekweg 3, 2964 LJ Groot-Ammers

T ....................................................................+31(0)184 688377

[email protected]

www.vanderperk.nl

Edelsmeden

Diart EdelsmidatelierBurg.Janssenstraat 10A, 6191 JC Beek

T ....................................................................+31(0)46 4377140

[email protected]

www.diartdesign.nl

Open DoorsPostbus 47, 3850 AA Ermelo

T ....................................................................+31(0)341 465000

F ....................................................................+31(0)341 412622

[email protected]

Boekbinderijen

Boekbinderij KokDorpsweg 46, 3738 CG MAARTENSDIJK

T ....................................................................+31(0)346 212672

[email protected]

www.boekbinderijkok.nl

Torendruk Grafische ProduktiesTouwslager 3, 3861 SP NIJKERK

T ....................................................................+31(0)33 2458375

F ....................................................................+31(0)33 2462649

[email protected]

Boekhandel/Antiquariaat Wever Van Wijnen bvPostbus 59, 8800 AB Franeker

T ....................................................................+31(0)517 393147

F ....................................................................+31(0)517 395450

[email protected]

www.wevervanwijnen.nl

Bouwbedrijven en Advies

Group MonumentOostrozebekestraat 54, 8770 Ingelmunster (België)

T ...................................................................... +32(0)51 316080

F ...................................................................... +32(0)51 302237

[email protected]

Lei Import B.V.Battenweg 12, 6051 AD Maasbracht

T ....................................................................+31(0)475 436439

F ....................................................................+31(0)475 436882

[email protected]

www.lei-import.nl

Christelijk onderwijs

Ellel Ministries NederlandWichmondseweg 19, 7223 LH Baak

T ...................................................................+31 (0)575 441452

[email protected]

www.ellel.nl

VU WindesheimDe Boelelaan 1105, 1081 HV Amsterdam

T ....................................................................+31(0)20 5985290

F ....................................................................+31(0)20 5985770

[email protected]

www.verenigingvuwindesheim.nl

Glas in lood

Atelier Flos B.V.Tuinstraat 7, 5935 BN SteylT ....................................................................+31(0)77 [email protected]

Atelier Tom van der SommenDe Heggewikke 16, 6021 LP BudelT ....................................................................+31(0)495 430415info@glasinloodvandersommen.comwww.glasinloodvandersommen.nl

GlasbewerkingsBedrijf Brabant “GBB”Kapitein Hatterasstraat 10, 5015 BB Tilburg T ....................................................................+31(0)13 5325110 [email protected] Goede

De Glas-in-lood wachtJules Verneweg 24, 5015 BM TilburgT ....................................................................+31(0)13 5325119F ....................................................................+31(0)13 5325113 [email protected]. glas-in-loodwacht.nl

Goede Doelen

ARTSEN ZONDER GRENZENPostbus 10014, 1001 EA AmsterdamT ....................................................................+31(0)20 5208700 [email protected]

AUTENTIEKOudeveen 63, 3905 WD VeenendaalT ....................................................................+31(0)6 44028983 [email protected]

Bisdom HaarlemPostbus 1053, 2001 BB HaarlemT ...................................................................+31 (0)23 5112600F ...................................................................+31 (0)23 [email protected]

2010061 kerk & leverancier.indd 93 30-08-2010 15:31:54

Page 94: Kerk & Leverancier

94 Kerk & Leverancier

wie doet wat

Kaarsen

Ver. Nederlandse Kaarsenfabrieken B.V.Postbus 40204, 8004 DE Zwolle

T ....................................................................+31(0)38 4657110

[email protected]

Hoogeland-KristenScheepvaartweg 17, 6041 TE Roermond

T ....................................................................+31(0)475 332051

F ....................................................................+31(0)475 334610

[email protected]

www.hoogeland-kristen.nl

Kerkelijke kunst

Art-DecorWoudsterweg 4, 8448 HA Heerenveen

T ....................................................................+31(0)513 689992

F ....................................................................+31(0)513 689761

[email protected]

www.art-decor.nl

Slingerland BeeldenKalmoes 3, 9411 CP Beilen

T ....................................................................+31(0)593 542664

[email protected]

www.slingerlandbeelden.nl

Kerkelijk textiel

Carien van Hedel Atelier voor kerkelijk textielHooidonk 15, 5275 HT Den Dungen

T ....................................................................+31(0)73 5940550

[email protected]

www.carienvanhedel.nl

Kerkklokken

Vellema HallumGrienedijk 48, 9074 AC Hallum

T ....................................................................+31(0)518 432299

F ....................................................................+31(0)518 432220

[email protected]

www.vellema.nl

Klokken

Rikkoert Schoonhovens SilverhuysHaven 5-7, 2871 CK Schoonhoven

T ....................................................................+31(0)182 382651

F ....................................................................+31(0)182 386371

[email protected]

www.rikkoert.nl

LEPRA STICHTINGPostbus 95005, 1090 HA Amsterdam

T ................................................................... +31(0)20-5950500

[email protected]

www.leprastichting.nl

Stichting LEPRAzending NederlandPostbus 902, 7301 BD [email protected]

www.leprazending.nl

MAF NederlandPostbus 65, 3840 AB Harderwijk

T ...................................................................+31 (0)341 564488

F ...................................................................+31 (0)341 560587info@ www.maf.nl

www.maf.nl

Mercy Ships HollandStrevelsweg 700/317, 3083 AS Rotterdam

T ....................................................................+31(0)10 4102877

F ....................................................................+31(0)10 4101380

[email protected]

www.mercyships.nl

NCBTramlaan 10, 8331 GL Steenwijk

T ....................................................................+31(0)521 519064

[email protected]

www.ncb-bond.nl

Nes Ammim NederlandLooiersdreef 805, 7328 HZ Apeldoorn

T ....................................................................+31(0)55 5349339

F ....................................................................+31(0)55 5331543

[email protected]

www.nesammim.nl

Stichting Oost Europa ZendingPostbus 81127, 3009 GC Rotterdam

T ......................................................................... 31(180) 521966

F ......................................................................... 31(180) 522524

[email protected]

www.oosteuropazending.com

Chr.Bibliotheekvoor Blinden en SlechtziendenPostbus 131, 3850 AC ErmeloT ....................................................................+31(0)341 565499F ....................................................................+31(0)341 [email protected]

St Christenen voor IsraelPostbus 1100, 3860 BC NijkerkT ...................................................................+31 (0)33 2458824F ...................................................................+31 (0)33 [email protected]

HVO QUERIDOWibautstraat 133 D, 1097 DN AmsterdamT ....................................................................+31(0)20 5619090F ....................................................................+31(0)20 [email protected]

Ikon PastoraatPostbus 10009, 1201 DA HilversumT ...................................................................+31 (0)35 [email protected]

Geloven in een bestemming EEN GESCHENK VOOR HET LEVEN

WWW.KERKINACTIE.NL

STEUN ONS WERK VRAAG DE BROCHURE AAN

Kerk in Actie Postbus 456 3500 AL Utrecht T: (030) 880 14 56 E: [email protected] R: ING 456 te Utrecht

Kerk in ActiePostbus 456, 3500 AL UtrechtT ....................................................................+31(0)30 8801456F ....................................................................+31(0)30 [email protected]

Leger des HeilsSpoordreef 10, 1300 EH AlmereT ....................................................................+31(0)36 5398111FW&[email protected]

Stichting Het Louis BraillefondsTramlaan 10, 8331 GL SteenwijkT ......................................................................... 31(521) [email protected]@hetnet.nl

2010061 kerk & leverancier.indd 94 30-08-2010 15:31:59

Page 95: Kerk & Leverancier

Kerk & Leverancier 95

wie doet wat

Hakvoort Professional EmmeloordPlatinaweg 21, 8304 BL Emmeloord Postbus 1080, 8300 BB Emmeloord T ....................................................................+31(0)527 635635 F ................................................................... +31(0)527 635680 www.hakpro.nl

De Heer GroepP.C. Hooftlaan 5, 3362 TV Sliedrecht T ....................................................................+31(0)184 491700F ....................................................................+31(0)184 [email protected]

Musea

Bijbels MuseumHerengracht 366-368, 1016 CH AMSTERDAMT ....................................................................+31(0)20 6242436F ....................................................................+31(0)20 [email protected]

Muziek/instrumenten

Bol & Bechstein Piano’s en VleugelsInductorstraat 32, 3903 KB VeenendaalT ...................................................................+31(0) 318 [email protected]

CONSULTARE ORGELBOUW & ADVIESBUREAUKortgraaf 3 C, 4174 GL HellouwT ....................................................................+31(0)6 [email protected]

Notariaat

Lines Broadcast bvLoodijk 24 D, ’s-GravenlandT ...................................................................+31(0)35 [email protected]

Orgels en Orgelbouwen

Content OrgelsMarienhoef 7, 3851 ST ErmeloT ...................................................................+31 (0)341 554876F ...................................................................+31 (0)341 [email protected]

Klop OrgelsPaleisweg 6, 3886 LC GarderenT .................................................................. +31 (0)577 461512F ...................................................................+31 (0)577 [email protected]

Klokkengieterij

Kon. Klokkengieterij Petit & FritsenPostbus 2, 5735 ZG Aarle-RixtelT ....................................................................+31(0)492 381287 [email protected]

Kluizen

Kluizen specialistPhoenixstraat 11A, 1812 PN AlkmaarT ....................................................................+31(0)72 5405060F ....................................................................+31(0)72 [email protected]

Liturgisch Design

Stadelmaier B.V.Dorpsstraat 112, 6544 AG NijmegenT ....................................................................+31(0)24 3791170F ....................................................................+31(0)24 [email protected]

Meubilair & Projectinrichting

De Arend ProjectmeubelenAdm. Helfrichweg 42901 AB Capelle a/d IJsselT ....................................................................+31(0)10 2844018 F ....................................................................+31(0)10 2844019 E-mail: [email protected]

BIJENHOF INTERIEURDe Voornekamp 28, 7251 VL VORDENT ....................................................................+31(0)575 551216F ....................................................................+31(0)575 [email protected]

De kantoorspecialistDe Smalle Zijde 22, 3903 LP VEENENDAALPostadres: De kantoorspecialistPostbus 859, 3900 AW VEENENDAALT ...................................................................+31 (0)318 551122F ...................................................................+31 (0)318 [email protected]. kantoorspecialist.nl

orgelbouwkunst, cultuur & ambacht in de 21ste eeuwnieuwbouw • restauratie • onderhoud

platinalaan 10 - 5234 gh ’s-hertogenbosch

[t] (073) 641 29 51 - bij geen gehoor [t] (073) 642 21 20 • [f] (073) 642 50 55[w] pelsenvanleeuwen.nl [e] [email protected]

1891 - l. van dam & zonen nhk eindhoven • 2009 - pels & van leeuwen nhk tuilrestauratie orgel en reconstructie lijst- en houtsnijwerken,

het orgel werd in ‘gestripte’ toestand overgenomen uit de o.l.v. ten hemelopneming te nijmegen

Pels & van Leeuwen Kerkorgel Bouw BVPostbus 3253, 5203 DG Den BoschT ......................................................................... 31(73) [email protected]

Stichting tot behoud van het Nederlands OrgelWildemaetstraat 43, 8081 AH ElburgT ......................................................................... 31(525) [email protected]

Verschueren OrgelbouwDorpstraat 100-102, 6093 ED HEYTHUYSENT ....................................................................+31(0)475 491882F ....................................................................+31(0)475 [email protected]

Opleidingen

ArienskonviktKeistraat 9, 3512 HV UtrechtT ....................................................................+31(0)30 2328190F ....................................................................+31(0)30 [email protected]

Evangelische HogeschoolDrentsestraat 1, AmersfoortPostbus 957, 3800 AZ AmersfoortT ....................................................................+31(0)33 4604000 F ....................................................................+31(0)33 4604009 [email protected] www.eh.nl

Gereformeerde HogeschoolGrasdorpstraat 2, 8012 EN Zwolle Postbus 10030, 8000 GA Zwolle T ....................................................................+31(0)38 4255542T ....................................................................+31(0)38 4230785 [email protected]

Landgoed HezenbergHezenberg 6, 8051 CB HattemT ...................................................................+31 (0)38 4445251 F ...................................................................+31 (0)38 [email protected]

2010061 kerk & leverancier.indd 95 30-08-2010 15:32:00

Page 96: Kerk & Leverancier

96 Kerk & Leverancier

wie doet wat

Exclusiva B.V.Schaafstraat 21, 1021 KD AmsterdamT ....................................................................+31(0)20 4357777F ....................................................................+31(0)20 [email protected]

Telecommunicatie

sIKNPostbus 264, 2740 AG WaddinxveenT ....................................................................+31(0)182 [email protected]

Verlichting

Brink & van KeulenGeneratorstraat 17, NL- 1014 AT AmsterdamT ....................................................................+31(0)20 7370230F ....................................................................+31(0)6 [email protected]

ELEKTROTECHNIEK VAN DEN BERG BVBedrijfsweg 16, 3831 KE LeusdenT ....................................................................+31(0)33 [email protected]

Vermeulen LichtarchitectuurGrotestraat 25, 7081 CA GendringenT ....................................................................+31(0)315 346164F ....................................................................+31(0)315 [email protected]

Verzekeringen

DonatusHoff van Hollantlaan 8, 5243 SR RosmalenT ....................................................................+31(0)73 5221700F ....................................................................+31(0)73 [email protected]

DVZPostbus 31800, 2200 GX NoordwijkT ....................................................................+31(0)71 3652802F ....................................................................+31(0)71 [email protected]

Rijksuniversiteit Groningen Postbus 72, 9700 AB Groningen

T ....................................................................+31(0)50 [email protected]

www.rug.nl

Universiteit van TilburgWarandelaan 2, 5037 AB Tilburg

T ....................................................................+31(0)13 4669111

[email protected]

www.uvt.nl

Reisorganisaties

Beter Uit ReizenKalkovenweg 16, 2401 LK Alphen aan de Rijn

T ....................................................................+31(0)172 484848

F ....................................................................+31(0)172 484849

[email protected]

www.alleleeftijden.beter-uit.nl

Camps4KidsPostbus 2050, 7301 DB ApeldoornT ................................................................... +31(0)55 3601310 [email protected]

Drie Tour ReizenPostbus 162, 3970 AD Driebergen

T ....................................................................+31(0)343 512844

[email protected]

Historizon Staringlaan 21 25, 2741 GC Waddinxveen

T ...................................................................+31 (0)182 636020

[email protected]

www. historizon.nl

Restaurateurs

GROUP MONUMENTOostrozebekestraat 54, 8770 Ingelmunster

T ....................................................................+32(0)51- [email protected]

Iconenatelier Jan VerdonkEerste Leliedwarsstraat 32, 1015 TA Amsterdam

T ...................................................................+31 (0)20 [email protected]

Koperslagerij WissinkMarmelhorstweg 9, 7084 BZ Breedenbroek

T ....................................................................+31(0)315 681144

[email protected]

IJzerman Antiek en RestauratieVlijtweg 1c, WapenveldT ....................................................................+31(0)38 [email protected]

Religieuze geschenken

ICHTUS GIFTSLoodsboot 14, 3991 CJ HoutenT ....................................................................+31(0)30 2526625 [email protected]

Rtv omroepen

EO MetterdaadPostbus 21000, 1202 BA HilversumT ....................................................................+31(0)35 6474747F ....................................................................+31(0)35 6474727www.eo.nl

IkonBergweg 16, 1217 SE HiversumT ....................................................................+31(0)35 [email protected]

Kerkdienstgemist.nlHunneperweg 2E, 7418 EH DeventerT ....................................................................+31(0)570 672716 [email protected]

BeeldmerkHet beeldmerk is het belangrijkste element van onze identiteit. Het logo namaken of aanpassen, doet daar afbreuk aan. Ga dus altijd uit van het originele artwork en de originele letters.

GebruikWees ook in het gebruik consequent. Dus houd het viertal vierkanten, met de NCRV typografie daarin geplaatst, bij elkaar. Gebruik in alle gevallen een exact vierkant en houd de typografie in de blokken. Op die manier blijft het beeldmerk sterk en eenduidig.

n cvr

9

NCRVs-Gravelandseweg 80, 1217 EW HILVERSUMT ....................................................................+31(0)35 6719911F ....................................................................+31(0)35 [email protected]

Schoonmaak

Alpha en OmegaArgonweg 7-11, 3812 RB AmersfoortT ....................................................................+31(0)33 4766541 F ....................................................................+31(0)33 4766081info@.alomschoonmaakbedrijf.nlwww.alomschoonmaakbedrijf.nl

2010061 kerk & leverancier.indd 96 30-08-2010 15:32:02

Page 97: Kerk & Leverancier

Kerk & Leverancier 97

wie doet wat

3 x MPostbus 643, 3800 AP AmersfoortT ....................................................................+31(0)33 2864103F ....................................................................+31(0)33 [email protected]

Welzijn en Cultuur

Amnesty InternationalPostbus 1968, 1000 BZ AmsterdamT ....................................................................+31(0)20 [email protected]

NLBBKoningin Emmakade 198, 2518 JP Den HaagT ....................................................................+31(0)70 2629294F ....................................................................+31(0)70 [email protected]

Vorming/zendingswerk

Zoa VluchtelingenzorgPostbus 4130, 7320 AC Apeldoorn

T ....................................................................+31(0)55 3663339

F ....................................................................+31(0)55 3668799

[email protected]

www.zoa.nlVorming/zendingswerk

Islamic Relief NederlandHudsonstraat 114-116, 1057 SR Amsterdam

T ....................................................................+31(0)20 6160022

F ....................................................................+31(0)20 4125411

[email protected]

www.islamic-relief.nl

Missiezusters van O.L. Vrouw van AfrikaAchterberghstraat 20, 5281 AB Boxtel

T ......................................................................... 31(411) 672258

F ......................................................................... 31(411) 677498

[email protected]

www.lavigerie.org

St. Nederland Batam

Hugo de Vriespark 12, 6741 CM Lunteren

T ....................................................................+31(0)318 487311

F ....................................................................+31(0)318 487466

[email protected]

www.neba.nl

Wijn

Noordman Wijnimport B.V.

Flevoweg 17, 2318 BZ Leiden

T ....................................................................+31(0)71 5221405

F ....................................................................+31(0)71 5218164

[email protected]

www.noordmanwijn.nl

startpagina over leveranciers aan de kerkstartpagina over leveranciers aan de kerkstartpagina over leveranciers aan de kerk

Het meest complete overzicht van leveranciersStaat u als leverancier nog niet op www.kerkenleverancier.nl ?Neem dan contact op met Bert van de Port: T +31 (0)495 450095 of mail naar:[email protected]

Kerk Leverancier &Kerk Leverancier &Kerk Leverancier

2010061 kerk & leverancier.indd 97 30-08-2010 15:32:09

Page 98: Kerk & Leverancier

2010061 kerk & leverancier.indd 98 30-08-2010 15:32:09

Page 99: Kerk & Leverancier

2010061 kerk & leverancier.indd 99 30-08-2010 15:32:09

Page 100: Kerk & Leverancier

2010061 kerk & leverancier.indd 100 30-08-2010 15:32:09