Kerk & Leverancier
-
Upload
louwers-uitgeversorganisatie-bv -
Category
Documents
-
view
254 -
download
2
description
Transcript of Kerk & Leverancier
Kerk Leverancier Jaarboek over leveranciers aan de kerk
&Kerk Leverancier &Kerk Leverancier
Jaarb
oek
ov
er lev
eran
cier
s aan d
e ker
kK
erk
& Lev
eran
cier
2010
2010061 kerk & leverancier.indd 1 30-08-2010 15:26:03
2010061 kerk & leverancier.indd 2 30-08-2010 15:26:03
2010061 kerk & leverancier.indd 3 30-08-2010 15:26:03
In veel gesloten landen is het Woord van God nauwelijks toegankelijk. 3xM helpt al 30 jaar lokale christenen met het produceren en uitzenden van christelijke televisieprogramma’s.
Zo horen miljoenen mensen in hun eigen huiskamer van het christelijk geloof. 3xM doet haar werk met de steun van kerken en christenen in Nederland. Samen kunnen we in landen waar weinig christenen wo-nen, via moderne media het Woord van God verspreiden.
U helpt ons met een gift of collecte. U kunt ons werk bekend maken door onze folders een plekje te geven op uw boekentafel of ons uitnodigen voor een presentatie over ons werk.
Voor meer informatie bel 033-2864103 of mail [email protected]
Laat Gods Woord ook buiten uw gemeente klinken! Help ook mee het
Woord van God te verspreiden in gesloten landen en steun ons werk!
www.3xm.nl
ING 1144
2010061 kerk & leverancier.indd 4 30-08-2010 15:26:04
Kerk & Leverancier 5
voorwoord
Inspirerende gesprekken zijn de basisWaarschijnlijk kent u de startpagina www.kerkenleverancier.nl dé portaalsite voor
beslissers, inkopers, adviseurs, commissies en werkgroepen binnen kerk, parochie of
gemeente. Vanaf heden is deze populaire internetbestemming uitgebreid met een
bijzondere uitgave: het Jaarboek Kerk & Leverancier 2010. Aan de hand van heldere
en overzichtelijke redactionele presentaties vindt u hierin een overzicht van toonaan-
gevende bedrijven en organisaties en met actuele informatie uit het hart van het ker-
kelijk leven.
Kernactiviteit en doelstelling van het Jaarboek Kerk & Leverancier is het leveren van
kwalitatief hoogwaardige informatie – door alle gezindten heen; dynamisch, stijlvol,
helder en objectief. Kerkgenootschappen mogen dan verschillen, de overeenkomsten
– of het nu inhoudelijke of kwantitatieve vraagstukken betreft – zijn talloze malen
groter. Kerk & Leverancier hoopt daar een inhoudelijke bijdrage aan te leveren, met
respect voor verschillen in opvatting en toonzetting en met de hoop dat potentiële
partners in het kerkelijk leven elkaar gemakkelijk weten te vinden en zich weten te
verbinden. De inspirerende gesprekken die aan de basis liggen van deze uitgave be-
wijzen dat het mogelijk is.
Wat kunt u zoal verwachten in dit boek? De vaststelling dat Nederlandse orgelbou-
wers wereldwijd zeer geliefd zijn; dat reizen met een christelijke grondslag ondanks de
kredietcrisis op een groeiende populariteit kunnen rekenen; dat steeds meer partijen
in de kerkelijke inrichting samenwerking zoeken om met u tot een optimaal eindre-
sultaat te komen en ons kerkelijk erfgoed intact te houden. En – misschien nog wel
belangrijker – dat kerkelijke organisaties in krimp of stagnatie aanleiding vinden voor
inhoudelijke verdieping.
De redactie van het Jaarboek Kerk & Leverancier stelt u graag van deze ontwikkelingen
op de hoogte. Wij wensen u veel leesplezier!
Jan-Kees Verschuure
2010061 kerk & leverancier.indd 5 30-08-2010 15:26:06
Uitgever
Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 (0)495 450095 F +31 (0)495 521335E [email protected] W www.louwersuitgevers.nl
RedactieJac BuchholzJan-Kees Verschuure
RedactieadresSchatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 (0)495 450095 E [email protected]
BladmanagementBert van de PortE [email protected]
SecretariaatManuela Depenbrock
AdvertentiesOnline aanleveren:http://ftp2.louwersuitgevers.nlUsername: kerkWachtwoord: gastPostbus 249, 6000 AE Weert, NederlandT +31 (0)495 450095 F +31 (0)495 521335
AdreswijzigingenSchriftelijk ten minste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert
VerspreidingIn controlled circulation, persoonsgericht aan functionarissen binnen kerken, parochies, ge-meentes, bisdommen, werkgroepen en com-missies in geheel kerkelijk nederland.
Vormgeving / Art-directionLogo Reclame- Ontwerpbureau BVT +31 (0)495 450065E [email protected]
Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of ver-
menigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming van de
uitgever en zonder bronvermelding. Hoewel dit blad op
zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld kun-
nen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor
de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden
dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van
welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of be-
slissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.
www.kerkenleverancier.nl
Kerk Leverancier Jaarboek over leveranciers aan de kerk
&Kerk Leverancier &Kerk Leverancier
814182026303438
4244465254
Momenten uit de geschiedenis van de christelijke kerk
Journaal
Pierre Cuypers: een moderne middeleeuwer
Christelijke televisie: 3xM pioniert in ‘gesloten landen’
Klokkengieterij bewaakt kerkelijk erfgoed
Hoop en genezing voor de allerarmsten
Ariënskonvikt wordt instituut
Consultare slaat handen ineen met Sloveense orgelbouwer
Kerkelijk interieur door alle gezindten heen
Kerkbouw is ‘eeuwenoude opgave’
Leprabestrijding ‘beste af met welvaartsgroei’
Orgelbouwen is ‘modern ambacht’
Wat maakt een kerk tot een bijzondere ruimte?
2010061 kerk & leverancier.indd 6 30-08-2010 15:26:10
5861626970
74768083879092
Kerk Leverancier Jaarboek over leveranciers aan de kerk
&Kerk Leverancier &Kerk Leverancier
Met de TGV naar Lourdes
Blijven lezen met een leesbeperking
Arab Vision: Verandering in de Arabische wereld
Ichtus Gifts groeit mee met boekhandel
Stichting tot behoud van het Nederlandse Orgel op de bres voor onze historische klankmonumenten
Dé kerkenverzekeraar nu ook voor monumenten
‘Kerkgeluid vraagt om deskundig advies’
Drie Tour Reizen slaat vleugels uit
Levensloopbegeleiding voor mensen met autisme
Groei wereldkerk revitaliseert Bisdom Roermond
“Kerken verdienen beter licht”
Wie doet wat
2010061 kerk & leverancier.indd 7 30-08-2010 15:26:21
8 Kerk & Leverancier
Het christendom heeft zijn aanvang met
Jezus Christus, dat ligt voor de hand. Je-
zus begint met een handvol volgelin-
gen – zijn twaalf apostelen – maar dat
aantal neemt gestaag toe na zijn dood.
Die groei gebeurt tegen de verdrukking
in, want de Romeinen zijn deze eerste
christenen – die in de beginjaren vooral
worden gezien als een afgescheiden
joodse sekte – niet goed gezind. In het
Romeinse Rijk bestaat weliswaar een
traditie van religieuze verdraagzaam-
heid, maar dat geldt alleen wanneer die
anders-gelovigen naast hun eigen go-
den ook de Romeinse keizer aanbidden.
Daar is bij de christenen geen sprake
van, die doen niet aan afgoderij – voor
hen is er maar één God en dat is de eni-
ge ware.
StaatsgodsdienstEn dus worden de christenen al vlug
een vervolgde groep. Keizer Nero is in
64 n. Chr. de eerste die ze laat vervolgen,
opsluiten en folteren en na hem volgen
nog andere keizers, al zijn er ook die de
christenen met rust laten. Hun bood-
schap van verlossing en hun aandacht
voor de minderbedeelden spreekt ech-
ter aan en steeds meer mensen bekeren
zich tot dit nieuwe geloof. Toch blijft er
nog lange tijd sprake van een vervolgde
kerk, tot het begin van de vierde eeuw
als keizer Constantijn zich tot christen
bekeert en enkele decennia later keizer
Theodosius het christendom tot staats-
godsdienst uitroept. Daarmee begint de
eigenlijke groei, een periode die feitelijk
tot het einde van de Middeleeuwen
duurt, en ontstaat de hiërarchisch gelei-
de religie zoals we die in de basis nu nog
altijd in het katholicisme herkennen.
Met aan het hoofd de paus, de opvolger
van Petrus die na de dood van Jezus lei-
ding aan de apostelen geeft en als eer-
ste paus kan worden gezien. Vervolgd
Wanneer we het woord kerk gebruiken, kan dat zowel betrekking hebben op de gemeenschap die een bepaalde stroming aanhangt als op het gebouw waarin leden van die gemeenschap samenkomen voor bepaalde rituelen. Als we wat beide betreft in een aantal snelle stappen door de geschiedenis lopen dan is het begin van de christelijke gemeenschap gemakkelijker te vinden dan de oorsprong van het kerkgebouw.
zijn de christenen dan niet meer, vrij van
zorgen evenmin. De dreiging komt van-
af dat moment van binnenuit en betreft
onder andere de uitleg van de leer. Een
van de eerste kwesties die aan de orde
komt is die van de drie-eenheid, maar er
is bijvoorbeeld ook het vraagstuk van de
genade. Al die kwesties worden bespro-
ken tijdens concilies.
InvestituurstrijdHalverwege de Middeleeuwen vindt
vervolgens het schisma tussen de wes-
terse en oosterse kerk plaats. Tevens is er
sprake van de Investituurstrijd (over het
toewijzen van kerkelijke ambten). Paus
Gregorius besluit de lekeninvestituur te
verbieden en komt daardoor in botsing
met de Frankische koning Hendrik IV. Die
laatste delft het onderspit, wordt geëx-
communiceerd en moet vervolgens de
vernederende gang naar Canossa – waar
de paus op dat moment verblijft – >
Momenten uit de geschiedenis
van de christelijke kerk
2010061 kerk & leverancier.indd 8 30-08-2010 15:26:23
Kerk & Leverancier 9
Momenten uit de geschiedenis
Abdij Rolduc Kerkrade
2010061 kerk & leverancier.indd 9 30-08-2010 15:26:27
Maak een droomreismet uw eigen groep
Voor een onvergetelijke groepsreis-op-maat
Laat de Bijbelverhalen
nog meer leven!
Eén beeld zegt meerdan 1000 woorden. Laat daarom uw gemeente of parochie de Bijbel eens in beelden zien. Maak met hen een groeps-reis-op-maat.
Stap in de Bijbelse voetsporen met een:
- Mozesreis door Egypte en Jordanië- Johannesreis in Turkije - Paulusreis in Turkije en /of Griekenland- rondreis door IsraëlWij zien ook een groeiende belangstellingvoor themareizen over Luther en Calvijn en voor pelgrimsreizen naar Rome, Lourdes
of Santiago de Compostela. Maar eigenlijk is elke bestemming of elk thema mogelijk.
Groepsreis-op-maat
Samen met u stellenwij de reis samen, die helemaal op uw wensen is afgestemd
en nemen u vrijwel al het regelwerk uit handen.
Neem vrijblijvend contact met ons op
Vraag naar Lex Boer. Hij vertelt u graagover alle mogelijkheden. Bel tijdenskantooruren 0343-512844 of stuur eene-mail naar [email protected].
I Nterkerkel Ij ke re I so rgaN I sat I e d r I eto u r re Iz eNpostbus 1 62 3970 ad d r I eberg eN 0343 51 2844 I N fo@d r I eto u r .N l www.d r I eto u r .N l
DRIETOUR 0052 opmaak.indd 1 09-03-2010 10:20:21
2010061 kerk & leverancier.indd 10 30-08-2010 15:26:28
Kerk & Leverancier 11
ondergaan om weer in genade te wor-
den aangenomen. Dat is aan het einde
van de elfde eeuw, wanneer ook de eer-
ste kruistocht wordt voorbereid.
Westers schismaBegin veertiende eeuw is er weer spra-
ke van een memorabel moment: de
verhuizing van het pauselijke hof van
Rome naar Avignon. In 1377 volgt de
terugkeer naar Rome, wat het begin
is van het westerse schisma dat duurt
tot 1417 en waarbij zowel in Rome als
in Avignon een paus is gezeteld. De
scheuring binnen het christendom
wordt vervolgens definitief met Luther
die uit protest tegen de aflatenhandel in
1517 zijn 95 stellingen aan de kerkdeur
van Wittenberg spijkert en daarmee
de basis legt voor het protestantisme,
aanleiding voor diverse godsdienstoor-
logen – onder andere de Tachtigjarige
Oorlog – en een Europa dat vanaf dan
verdeeld is in katholieken en de diverse
protestantse stromingen. De achttiende
eeuw brengt vervolgens de Verlichting
met haar nadruk op de rede, maar daar
is het christendom tegen bestand. Ook
in de negentiende eeuw, die begint met
de op de Verlichting reagerende Roman-
tiek blijft de bevolking aan de traditi-
onele kerk gehecht en dat is eveneens
het geval in de eerste decennia van de
twintigste eeuw. In de tweede helft van
deze eeuw, zeker vanaf de jaren zeventig,
neemt het kerkbezoek af, al geven nog
altijd veel mensen aan gelovig te zijn. Nu
is er in de geschiedenis wel vaker sprake
geweest van teruglopend kerkbezoek
dat zich op den duur weer herstelde –
de vraag is of dat nu opnieuw gebeurt.
Feit is dat een aantal kerkgebouwen zal
verdwijnen of een andere functie krijgt,
tijdelijk of niet…
TabernakelMet die opmerking komen we – na een
met het oog op de beschikbare ruimte
bijzonder summiere blik op 2000 jaar
christendom – bij die andere betekenis
van het begrip kerk, die van het gebouw
waarin mensen uit religieuze overwe-
gingen samenkomen. Is het christelijke
kerkgebouw eveneens terug te leiden
tot Christus? Geenszins. Zoals gezegd
waren de eerste christenen feitelijk jo-
den die nog heel dicht bij dat geloof en
alle daarbij behorende regels en rituelen
stonden. Voor de joden was de tempel
de plek om te bidden en God te ont-
moeten en zo beschouwd kunnen we
feitelijk het tabernakel dat de joden na
hun vlucht uit Egypte met zich mee-
droegen door de woestijn en waarin ze
de ark des verbonds in onder hadden
gebracht zien als de basis of voorloper
van onze christelijke kerk. Het tabernakel
was de plek bij uitstek om God te ont-
moeten, een functie die het hedendaag-
se kerkgebouw nog altijd heeft. Uit dat
tabernakel ontstond de tempel, zeker
voor Christus nog een bijzondere plek
gezien zijn tirade tegen de handelaren
die er hun zaken deden en daarmee in
zijn ogen het huis van zijn vader onteer-
den. Na zijn dood lieten zijn volgelingen
de tempel echter steeds meer links lig-
gen en kwamen ze bij elkaar op iedere
locatie die daarvoor geschikt was. Zo ko-
men de eerste kerkgebouwen tot stand
– de oudst bekende schijnt de Huiskerk
van Dura Europos in Syrië uit het begin
van de derde eeuw te zijn.
Basiliek en de centraalbouwIn 313 wordt het christendom in het Ro-
meinse Rijk gelegaliseerd dankzij het >
Momenten uit de geschiedenis
Sint Jan Den Bosch
2010061 kerk & leverancier.indd 11 30-08-2010 15:26:30
12 Kerk & Leverancier
Edict van Milaan van keizer Constan-
tijn. Vanaf dat moment krijgt de bouw
van christelijke kerkgebouwen een
stimulans. In eerste instantie kennen
die gebouwen een grote diversiteit in
bouwstijl, maar op den duur worden de
basiliek en de centraalbouw (de laatste
vooral in Byzantium, het oostelijke deel
van het Romeinse Rijk) de meest voorko-
mende bouwtypes. Een van de bekend-
ste voorbeelden van de basiliek is de oor-
spronkelijke Sint-Pietersbasiliek in Rome,
gebouwd in opdracht van Constantijn.
De Hagia Sophia in Constantinopel uit
de zesde eeuw is een bekend voorbeeld
van de centraalbouw. Het interieur van
vroegchristelijke bouwwerken werd
verrijkt met twee soorten versieringen:
fresco’s en mozaïeken. In de eerste chris-
telijke bouwkunst werd Jezus indirect
voorgesteld door symbolen zoals de
Ichtus (vis), de pauw, het Lam Gods, de
Goede Herder of een anker.
Ronde vormenDe bouwstijl uit deze periode
blijft een aantal eeuwen de
basis voor nieuw te bouwen
kerken, tot zich in de negende
en tiende eeuw een kentering
voordoet en er een overgang
plaatsvindt naar de romaanse
stijl – een benaming die ove-
rigens stamt uit het begin van
de negentiende eeuw. De
romaanse stijl komt voort uit
de in de voorafgaande eeu-
wen populaire Karolingische
stijl, waarin principes uit de
Romeinse architectuur wer-
den herontdekt. De romaanse
architectuur wordt gekarakte-
riseerd door kleine rondboog-
vensters en decoraties met eveneens
ronde bogen. De muren zijn doorgaans
dik en versierd met lisenen, friezen en
spaarvelden waarin eveneens ronde vor-
men domineren. De muren dragen het
grootste deel van het gewicht van het
gebouw, waardoor grotere ramen niet
mogelijk zijn. Ondanks deze vrij algeme-
ne kenmerken kent het romaans grote
regionale verschillen. Voorbeelden van
romaanse kerken in Nederland zijn de
Sint-Servaasbasiliek en de Onze-Lieve-
Vrouwebasiliek in Maastricht, en de kerk
van abdij Rolduc in Kerkrade.
Verticale architectuurNieuwe technieken in de bouw en
nieuwe ontwikkelingen in de architec-
tuur zorgen er in de late Middeleeuwen
voor dat (kerk)gebouwen steeds hoger
worden. Daaruit ontstaat de gotiek, een
bouwstijl die vanaf de twaalfde eeuw
aan een opmars begint, tot circa 1500
heel populair is en te verdelen is in drie
periodes: de vroeggotiek, de hooggo-
tiek en de laatgotiek. Net als bij de ro-
maanse stijl zijn er regionale verschillen
maar de gotiek kent ook een aantal al-
gemene kenmerken zoals de verticale
architectuur en het veelvuldig gebruik
van spitsbogen, hoge glasramen, de
aanwezigheid van baldakijnen en roos-
vensters die deze verticaliteit versterken.
Door de grote hoogte van de kerken
en kathedralen dienen de muren aan
de buitenkant van het gebouw verste-
vigd te worden met steunberen om de
spatkrachten ten gevolge van de zware
gemetselde gewelven te kunnen opvan-
gen. Het tongewelf en kruisgewelf wor-
den vervangen door het kruisribgewelf
met de ribben als dragende elementen.
In Nederland is de St. Jan in Den Bosch
is een goed voorbeeld van de Brabantse
gotiek, de St. Eusebiuskerk in Arnhem
van de Nederrijnse gotiek.
OverdaadTussen de veertiende eeuw (Italië) en
zestiende eeuw (Noord-Europa) moet de
gotiek geleidelijk aan plaatsmaken voor
een nieuwe stroming, de renaissance, die
teruggrijpt op de oudheid. Belangrijk uit-
gangspunt werden de verhandelingen
van de Romein Vitruvius, kenmerkende
eigenschappen van gebouwen zijn het
gebruik van onder andere frontons,
friezen, eierlijsten en het toepassen van
de Korinthische, Dorische en Ionische
zuilen. Er bestaat een voorkeur voor de
centraalbouw, eventueel in combinatie
met de traditionele basilikale opzet. Na
de reformatie zijn het vooral de protes-
tanten die de renaissance-architectuur
verder gebruiken terwijl de katholieken
2010061 kerk & leverancier.indd 12 30-08-2010 15:26:32
een overstap maken naar de meer uit-
bundige barok die breekt met de be-
perkingen van de klassieke bouwstijl en
zich kenmerkt door een overdaad vol
beweging en gebogen, plastische vor-
men die een overweldigende indruk op
de toeschouwer moeten maken. De ba-
rok en later de rococo – een wat lichtere
en luchtigere stijl – krijgen in de Neder-
landse kerkenbouw eigenlijk niet echt
voet aan de grond. Alleen in een aantal
plaatsen in Limburg en Noord-Brabant
zijn enkele barokke kerken te vinden.
België telt daarentegen een groot aantal
barokkerken, zoals de Sint-Michielskerk
te Leuven, de Carolus Borromeuskerk in
Antwerpen en de Sint-Servaasbasiliek in
Grimbergen.
Heden en de toekomstIn de loop van de zeventiende en deels
ook achttiende eeuw gaan architecten
en kerkenbouwers in Nederland – zowel
van protestantse en katholieke kerken –
steeds meer het classicisme toepassen,
een terugkeer naar de klassieke Griekse
en Romeinse voorbeelden. Vanaf 1800
wordt dit classicisme opgevolgd door
diverse neo-stijlen en het eclecticisme.
Daarmee wordt een periode ingezet
waarin niet alleen naar het verleden
maar tevens naar het heden en de toe-
komst wordt gekeken. Kenmerkend
hiervoor is de wederopbouwperiode
na de Tweede Wereldoorlog waarin
het verleden veelal wordt losgelaten
en er strakke, moderne kerkgebou-
wen worden gerealiseerd die echter
lang niet iedereen kunnen bekoren. Of
deze gebouwen als eerste weer zul-
len verdwijnen als er geen erediensten
meer worden gehouden is nog maar de
vraag. Kritiek op bouwstijlen is van alle
tijd. Feit is dat veel mensen waardering
hebben voor de oude kerkgebouwen
uit de diverse stijlperioden, of dat nu uit
religieuze of culturele overwegingen is.
Over het algemeen staan deze kerkge-
bouwen op monumentenlijsten zodat
hun behoud verzekerd is. De vraag is
echter wat er met een deel van deze ge-
bouwen zal gebeuren. Zullen mensen
er blijven samenkomen om te bidden
en God te ontmoeten of krijgen ze een
heel andere, seculiere bestemming? Ω
Momenten uit de geschiedenis
Kerk & Leverancier 13
Sint Servaasbasiliek Maastricht.
2010061 kerk & leverancier.indd 13 30-08-2010 15:26:35
14 Kerk & Leverancier
journaal
Na een uitvoerige testfase van ruim een jaar is
Streamit kerkvideo geperfectioneerd en klaar om
in gebruik te worden genomen door het grote
publiek. Streamit, onder andere bekend van het
succesvolle kerkradio, verwacht een snelle over-
gang. Directeur Johan van der Stoel: “Beelden
vanuit de eigen kerk voegen
een belangrijke dimensie toe,
en technisch bieden we nu
een praktische en betaalbare
oplossing”
Kerkvideo, het uitzenden van
een kerkdienst met beeld en
geluid via internet, biedt de
mogelijkheid om diensten
‘live’ uit te zenden met hoge beeldkwaliteit en zonder on-
derbrekingen, dankzij de toenemende snelheid en betrouw-
baarheid van de huidige internetverbindingen. Deze uitzen-
dingen zijn via PC of TV te bekijken. Streamit introduceert
een complete oplossing voor het uitzenden van video over
het internet, speciaal gericht op kerken en communities zo-
Streamit lanceert officieel kerkvideo via het internet
als gemeenten, scholen,
theaters, sportclubs en
andere verenigingen. Het
betaalbaar en met goede kwaliteit realiseren
van uitzendingen van kerkdiensten komt hier-
mee binnen handbereik.
Een aantal kerken en parochies werken in-
middels al met kerkvideo. Met de speciaal
ontwikkelde Maven encoder is het uitzenden
van video via internet erg eenvoudig geworden. Zo is de Ma-
ven gemakkelijk te installeren en te bedienen. “Bij kerkradio
bleek dat een doorslaggevende succesfactor!” aldus Johan
van der Stoel. Kerkvideo is nu voor iedereen met een snelle
telefoonverbinding (ADSL) of kabel- of glasvezelinternet te
ontvangen. Informatie: www.streamit.eu Ω
Op 31 oktober 2017 is het 500 jaar geleden dat Maarten Lu-
ther 95 stellingen aan de deur sloeg van de slotkerk te Witten-
berg. In dat jaar herdenkt de Protestantse Kerk in Nederland
dan ook 500 jaar reformatie. Dit wordt gevierd met een aantal
activiteiten in Utrecht, maakte de Protestantse Kerk bekend.
De Protestantse Kerk richt zich in de aanloop naar het herden-
kingsjaar op haar plaatselijke kerken met de thema’s van de
reformatie: sola scriptura, sola gratia, sola fide (alleen door de
Schrift, alleen door genade, alleen door het geloof ).
De thema’s worden van 2014 tot 2016 uitgewerkt in materi-
aal waarmee de actualiteit en de uitdaging van de reformatie
zichtbaar gemaakt kan worden. In het jaar 2017 worden ver-
Herdenking 500 jaar reformatieschillende activiteiten door de kerk georgani-
seerd. Op 28 oktober 2017 is er een kerkendag
in Utrecht: een evenement waarbij de leden
van de kerk elkaar kunnen ontmoeten en op
verschillende manieren gevierd, gezongen, geluisterd en ge-
discussieerd kan worden. Met andere kerken en organisaties
wordt de komende tijd overleg gevoerd over een gezamen-
lijke invulling van deze dag. Op 31 oktober 2017 is er een
herdenkingsdienst in de Dom te Utrecht. Daarna vindt in die-
zelfde kerk een nationale herdenkingsbijeenkomst plaats. De
Protestantse Kerk neemt het initiatief om deze bijeenkomst
samen met andere kerken en groeperingen te organiseren
(Bron: www.pkn.nl). Ω
2010061 kerk & leverancier.indd 14 30-08-2010 15:26:36
Kerk & Leverancier 15
journaal
Wereldvrededag 2011
Eén op negen Britse kerken dreigt binnen afzienbare tijd
te verdwijnen door de slechte toestand waarin zij zich be-
vinden, meldt Kerknet. Vooral in afgelegen dorpskerkjes en
sommige Victoriaanse kerkgebouwen in het noorden van
Engeland is drin-
gend restauratie
nodig. Dat blijkt uit
een onlangs ge-
publiceerde rap-
port van English
Heritage, de over-
heidsdienst voor
het beheer van
het Engelse erfgoed. De gebreken zijn zeer uiteenlopend:
ingegooide glasramen, gestolen lood en koper, verzakte
muren of sluiting wegens instortingsgevaar. 89% van de
kerkgebouwen is echter nog in goede staat. English Heri-
tage schat de totale kosten voor de benodigde reparaties
op 1.124 miljoen euro. Friesland is de eerste Nederlandse
provincie die al haar kerkgebouwen heeft geïnventariseerd.
Voor veel kerken in Friesland dreigt de komende jaren leeg-
stand. Tussen de 74 en 117 monumentale kerkgebouwen
zullen hun oorspronkelijke functie verliezen, blijkt uit een
eind vorig jaar gepubliceerde inventarisatie van de Stich-
ting Alde Fryske Tsjerken onder de 770 kerkgebouwen die
Friesland telt. Volgens de stichting is de komende zes jaar
55,4 miljoen euro nodig om de 550 gebouwen die nu nog
als kerk worden gebruikt te kunnen onderhouden en res-
taureren (Bron: ANP). Ω
Kerkgebouwen geïnventariseerd
De kerkprovincie Nederland nam in juni 2010 afscheid van drs.
Gerard Kruis, die tien jaar lang werkzaam is geweest als adjunct-
secretaris van de Nederlandse Bisschoppenconferentie. Kruis
vervulde in de afgelopen tweeënhalf jaar tevens de functie van
waarnemend secretaris-generaal.
Kruis ontving tijdens de afscheidsreceptie een pauselijke onder-
scheiding voor zijn inzet voor de katholieke Kerk in Nederland.
In aanwezigheid van de apostolisch nuntius in Nederland Mgr.
F. Bacqué, werd de heer Kruis benoemd tot ridder in de orde
van de heilige Gregorius de Grote. Gerard Kruis beëindigde zijn
werkzaamheden voor de kerkprovincie op 1 augustus. Wie hem
als secretaris-generaal zal opvolgen is nog niet bekend (Bron:
www.rkkerk.nl). Ω
‘Godsdienstvrijheid is de weg naar vrede’. Dat is het motto dat
paus Benedictus XVI heeft gekozen voor zijn boodschap naar
aanleiding van de komende Wereldvrededag, te houden op 1
januari 2011. Aanleiding is het feit dat godsdienstvrijheid nog
altijd in veel landen en regio’s niet bestaat, dan wel sterk aan
banden wordt gelegd, zo klonk in juli tijdens de presentatie
van de pauselijke brief. De eerste Wereldvrededag werd op 1
januari 1968 uitgeroepen door paus Paulus VI. Sindsdien staat
in de rooms-katholieke kerk elk jaar op nieuwjaarsdag de we-
reldvrede centraal (Bron: www.kerknet.be). Ω
Gerard Kruis ontvangt onderscheiding
Richtlijnen slachtoffers mensenhandelKerken worden de laatste tijd steeds meer geconfronteerd met mensenhandel en mensensmokkel. Veel slachtoffers worden
in kerkgemeenschappen geleid, waar hen onderdak en bescherming wordt geboden, en in veel gevallen ook pastorale zorg.
Veel migrantenkerken hebben binnen hun gemeenten migranten die slachtoffer zijn van mensenhandel en/of van mensen-
smokkel. Op initiatief van SKIN (‘Samen Kerken in Nederland’) zijn richtlijnen voor migrantenkerken opgesteld, die aangeven
hoe slachtoffers van mensenhandel en mensensmokkel geholpen kunnen worden binnen de kerkmuren. De richtlijnen zijn
in pdf te downloaden op www.skinkerken.nl. Ω
2010061 kerk & leverancier.indd 15 30-08-2010 15:26:37
2010061 kerk & leverancier.indd 16 30-08-2010 15:26:38
Kerk & Leverancier 17
journaal
De rooms-katholieke Sint-Willibrordbasiliek in het
Zeeuws-Vlaamse Hulst is volgens een stemming
in het NCRV-radioprogramma Plaza de mooiste
kerk van Nederland. Een vakjury verkoos de ba-
siliek van Hulst in 2009 boven de andere kerken
in de Top-4: De Sint Victorkerk in het Noord-
Hollandse Obdam, de basiliek van de Heiligen
Agatha en Barbara in het Brabantse Oudenbosch
– een replica van de Romeinse Sint Pieter en de
Bantsiliek in Bant in Flevoland. De middeleeuwse
‘Mooiste kerkgebouw’ staat in HulstHeilige Willibrordusbasiliek is een voorbeeld van
Brabantse gotiek. De kerk is gebouwd als rooms-
katholieke kerk maar werd in de Tachtigjarige Oor-
log een Nederlands Hervormde Kerk. Dit bleef zo
tot de tijd van Napoleon, toen er een simultaan-
kerk van werd gemaakt: de katholieken kregen
het koor en het schip bleef beschikbaar voor de
protestanten. Sinds 1930 is de gehele kerk weer
katholiek en werd door paus Pius XI tot basiliek
verheven (Bron: www.katholieknederland.nl). Ω
Per 1 oktober 2010 wordt een nieuwe subsidieregeling voor
restauratie van rijksmonumenten van kracht. De regeling is ge-
baseerd op artikel 43 van het Besluit rijkssubsidiëring instand-
houding monumenten (Brim). Met de nieuwe regeling is voor
de jaren 2010 en 2011 € 46 miljoen beschikbaar voor de restau-
ratie van beschermde monumenten. De regeling is in twee af-
zonderlijke budgetten opgesplitst: € 30 miljoen wordt verdeeld
over grootschalige restauratieprojecten en projecten waarbij
herbestemming aan de orde is; € 16 miljoen is gereserveerd ten
behoeve van restauraties door aangewezen organisaties voor
monumentenbehoud. De subsidiabele kosten van het restau-
ratieplan waarvoor subsidie wordt gevraagd, moeten hoger
zijn dan € 500.000. Om diverse projecten te kunnen honore-
ren, kan per beschermd monument maximaal € 5 miljoen aan
Nieuwe restauratieregeling subsidie worden
verstrekt. Het
budget voor de
nieuwe restau-
ratieregeling is
beschikbaar ge-
komen door de
afschaffing (per
1 januari 2010) van de vrijstelling van overdrachtsbelasting
bij de aankoop van beschermde monumenten. Het nadelige
effect hiervan is voor de monumentensector berekend op
€ 23 miljoen per jaar. Dit bedrag wordt voortaan jaarlijks toe-
gevoegd aan de begroting van het Ministerie van Onderwijs,
Cultuur en Wetenschap. (Bron: www.rce.nl). Ω
Het Interkerkelijk Diaconaal Overleg in Lelystad ontving dit
voorjaar de Eurodiaconia Award 2010 voor het beste diaco-
nale project in Europa. Eurodiaconia is een netwerk van dia-
conale organen en organisaties in Europa. Het Interkerkelijk
Diaconaal Overleg, waarvan vrijwel alle diaconieën van de
kerken in Lelystad lid zijn, heeft de prijs gewonnen vanwege
haar unieke betrokkenheid bij mensen in armoede of met
zware schulden, stelt de jury. Ook de slagvaardige aanpak
bij schuldhulpverlening en de betrokkenheid bij de voed-
selbank en inloophuizen in Lelystad worden genoemd.
Het Interkerkelijk Diaconaal Overleg heeft in Lelystad een
eigen plek verworven naast de gemeentelijke hulpverle-
ning. Een belangrijk aspect is de zogenaamde presentieme-
thode, waarbij de hulpvrager centraal staat en de inzet van
de diaconieën gericht is op meedoen in de samenleving en
versterking van eigenwaarde. Het Interkerkelijk Diaconaal
Overleg in Lelystad werkt met een klein team van profes-
sionals en vele vrijwilligers en werd door Kerk in Actie ge-
nomineerd voor de prijs; Kerk in Actie is tevens één van de
financiers van het project (Bron: www.kerkinactie.nl). Ω
Prijs diaconaal project
2010061 kerk & leverancier.indd 17 30-08-2010 15:26:39
18 Kerk & Leverancier
Toen de 18-jarige Pierre Cuypers bij de
gemeente Roermond aanklopte voor
een studiebeurs om te kunnen studeren
aan de Academie voor Schone Kunsten
in Antwerpen, kon hij nog niet bevroe-
den dat hij in de Belgische stad onder
invloed zou komen van een ontwikke-
ling in de architectuur die hem later een
zo nadrukkelijke plaats in de geschiede-
nis zou opleveren. België had zich in die
periode nog maar net losgemaakt van
Nederland en de Academie was een bol-
werk van Vlaams nationalistische gevoe-
lens.
Dat had ook zo zijn gevolgen voor het
denken over architectuur: er was een
Hij is het meest bekend om twee bouwwerken die hij voor onze hoofdstad ontwierp, het Rijksmuseum en het Centraal Station, maar daarnaast verrijkte Pierre Cuypers (1827-1921) uit Roermond het Nederlandse landschap met tal van kerken. Cuypers is Nederlands meest vooraanstaande vertegenwoordiger van de neogotische stroming in de architectuur in de tweede helft van de negentiende eeuw. Zijn werk en invloed zijn tegenwoordig dan ook nog op allerlei manieren zichtbaar.
stijgende herwaardering merkbaar voor
de middeleeuwse bouwkunst, als tegen-
hanger van het zuidelijke classicisme.
Hoewel Cuypers nog volgens die clas-
sicistische opvattingen werd opgeleid,
werd hij tevens geconfronteerd met de
nieuwe opvattingen over de architec-
tuur, onder andere die van de Engelse
Pierre Cuypers: een moderne middeleeuwer
Pierre Cuypers: een moderne middeleeuwer
2010061 kerk & leverancier.indd 18 30-08-2010 15:26:41
Kerk & Leverancier 19
Pierre Cuypers
architect Augustus Pugin, die van me-
ning was dat de enige ware christelijke
bouwbeginselen in de gotiek waren te-
rug te vinden.
StadsarchitectToen Cuypers in 1849 na zijn studie
in Roermond terugkeerde, vond hij in
stadgenoot Frans Stolzenberg een com-
pagnon voor het oprichten van een
kunstwerkplaats. Twee jaar later werd
hij tevens benoemd tot stadsarchitect.
Hoewel hij onder andere in die tijd een
rol speelde bij het onderhoud aan het
raadhuis, was hij in die hoedanigheid niet
lang actief. De tijden waren niet gunstig,
er was weinig werk en daardoor werd de
functie van stadsarchitect al vrij snel weer
opgeheven. In het eigen atelier was ove-
rigens wel voldoende werk. Pierre Cuy-
pers raakte in die periode steeds meer in
de ban van de Franse architect Eugène
Viollet-le-Duc, een van de autoriteiten
op het gebied van de neogotiek. Viollet-
le-Duc greep net als Pugin terug op de
middeleeuwse beginselen als ideaal.
Een andere persoon die een belangrijke
rol zou spelen in het leven van Cuypers
leerde hij in Amsterdam kennen: de han-
delaar en literator Jozef Alberdingk Thijm.
Alberdingk Thijm zag in Cuypers het ant-
woord op zijn eigen nieuwe katholieke
esthetica. Katholieken was het tot 1789
verboden diensten te houden, dat ge-
beurde tot die tijd in schuilkerken. Toen
het katholicisme na 1848 weer een vrije
godsdienst werd en vijf jaar later de bis-
dommen en parochies werden hersteld,
was er behoefte aan kerken en Cuypers
was de juiste man op de juiste plaats.
Omliggend landschapIn totaal ontwerpt hij er zo’n 80 waarvan
er 68 daadwerkelijk worden gerealiseerd.
Ook is hij betrokken bij tal van restaura-
ties. Daarmee is Cuypers, zo wordt wel
eens gezegd, nadrukkelijk van invloed
geweest op het Nederlandse landschap.
Want hoewel hij in het zuiden begon,
wordt hij in latere jaren ook steeds na-
drukkelijker in het noorden actief. Een
van de eerste kerken die hij in het noor-
delijk deel van ons land bouwt is de Sint-
Laurentiuskerk in Alkmaar. Enkele andere
voorbeelden van zijn werk zijn de Sint-
Lambertuskerk in Veghel, de Sint-Catha-
rinakerk in Eindhoven, de Sint-Bonifati-
uskerk in Leeuwarden, de Sint-Vituskerk
in Hilversum en de Vondelkerk in Am-
sterdam. Tevens verzorgt hij ingrijpende
restauraties zoals aan de Munsterkerk in
zijn geboorteplaats Roermond. Cuypers
bouwt kerken in gotisch-rationele stijl en
maakt er vaak gesamtkunstwerken van,
waarbij hij dus ook het ontwerp en de
uitvoering van het interieur voor zijn re-
kening neemt. De daarvoor benodigde
beelden, ornamenten en dergelijke laat
hij in zijn eigen atelier maken. Anders dan
in de Middeleeuwen kunnen de kerken
in de tweede helft van de negentiende
eeuw vaak niet meer in het hart van een
stad of dorp worden gebouwd omdat
daar geen plaats meer voor is. In veel
gevallen wordt gekozen voor een terrein
aan de rand van die kern en Cuypers past
zijn ontwerpen aan de omvang van zo’n
terrein aan. Vooral in de jaren zestig en
zeventig zal hij zich steeds nadrukkelijker
richten op het omliggende landschap
en stemt hij het ontwerp van een kerk of
ander gebouw af op de omgeving.
Waardering en kritiekWanneer in 1855 zijn eerste vrouw over-
lijdt, reist Pierre Cuypers steeds vaker af
naar Amsterdam, naar zijn vriend Alber-
dingk Thijm. Hij wordt verliefd op diens
zus Antoinette en na enkele jaren trouwt
het tweetal. In 1865 vestigt Cuypers zich
definitief in Amsterdam. Twee jaar eerder
heeft hij dan al zonder succes deelgeno-
men aan een prijsvraag voor een ont-
werp van een nieuw museum. Omdat
het winnende ontwerp echter te duur
bleek te zijn gingen de plannen voor
een nieuw museum in de ijskast. In 1873
wordt een nieuwe poging gedaan en dit-
maal lukt het Cuypers wel de opdracht in
de wacht te slepen. Hoewel het gebouw
bij de opening in 1885 op veel waarde-
ring kan rekenen is er ook kritiek. Nogal
wat mensen vinden dat het museum
niet aansluit bij de Nederlandse volks-
aard en Koning Willem III, die de fees-
telijkheden aan zich voorbij laat gaan,
noemt het snerend een ‘bisschoppelijk
paleis’. Cuypers is daarmee, ook interna-
tionaal gezien, op de toppen van zijn
roem – hij ontwerpt niet veel later ook
nog het Amsterdamse Centraal Station –
maar met die twee hoogtepunten is zijn
carrière in de publieke sector eveneens
aan zijn einde gekomen. Een groot deel
van de bevolking vindt zijn ontwerpen
niet geschikt als overheidsstijl. Wanneer
in 1898 zijn tweede vrouw sterft besluit
Cuypers terug te keren naar Roermond.
Zijn zoon neemt daar het architectenbu-
reau over en Cuypers zal beginnen aan
wat uiteindelijk zijn laatste grote klus zal
blijken te zijn, de reconstructie van Kas-
teel de Haar. Na zijn dood in 1921 wordt
het lange tijd stil rond Pierre Cuypers,
maar in het laatste deel van de twintig-
ste eeuw laait de belangstelling voor
hem weer op en tegenwoordig kan hij
rekenen op de erkenning en waardering
die hij verdient. Ω
Pierre Cuypers: een moderne middeleeuwer
2010061 kerk & leverancier.indd 19 30-08-2010 15:26:42
Christelijke televisie:
het evangelie voor West-Afrika en Azië
3xM pioniert in ‘gesloten landen’
20 Kerk & Leverancier
Christelijke televisie is in Nederland gemeengoed, maar buiten de westerse wereld is dat vaak anders. Al in 1980 ontstond daarom een organisatie die zich toelegt op de verspreiding van het evangelie in het minder ontwikkelde buitenland via moderne media. “Wij zien groot perspectief in Afrika en Azië en leggen daarbij steeds vaker de nadruk op christelijk sociaal-maatschappelijke televisieprogramma’s”, zegt 3xM-directeur Martien Timmer.
2010061 kerk & leverancier.indd 20 30-08-2010 15:26:46
Kerk & Leverancier 21
Christelijke televisie
3xM komt voort uit de Evangelische
Omroep (EO) en staat voor ‘More Messa-
ge in the Media’, waarbij ‘message’ staat
voor de boodschap van Jezus Christus
vrij van gezindten. “Wij gaan uit van de
kernwaarden van het evangelie, laag-
drempelig en wat minder gericht op het
snelle nieuws”, begint Timmer. Franstalig
West-Afrika is een belangrijk werkge-
bied voor 3xM omdat de meerderheid
van de bevolking in landen als Mali en
Senegal moslim is. “Wij maken onder an-
dere een voorlichtingsprogramma over
HIV-AIDS, dat wij in samenwerking met
onze partnerorganisatie Africa Christian
Television (ACT) verspreiden over 10
West-Afrikaanse landen. Uiteraard vanuit
waarden als onthouding en trouw, maar
bestemd voor een brede doelgroep en
met de nadruk op jongeren.”
Opmerkelijk is dat 3xM vooral in geslo-
ten landen met vaak een dominante
moslimcultuur voet aan de grond lijkt
te krijgen. “Wij zien in ieder geval een
grote waardering voor christelijk soci-
aal-maatschappelijke programmering
in de landen van West-Afrika; ook de
nationale publieke omroep accepteert
ons in veel gevallen. Het is daar gemak-
kelijker toegang te krijgen tot het bestel
dan bijvoorbeeld in Bulgarije, waar een
sterk orthodoxe traditie heerst en pro-
testantse christenen als een sektarische
minderheid worden gezien.”
Overeenkomsten In Centraal-Azië en Indonesië gaat het
iets moeizamer, maar ook in die gebie-
den ziet 3xM perspectief. “In Centraal-
Azië krijgt 80% van de gezinnen te
maken met huiselijk geweld en spelen
in 24% van de gevallen zaken als kid-
napping van bruiden. Op dat gebied
zouden wij graag voorlichting bieden
via programma’s. Vanuit de christelijke
waarden dat je liefdevol met elkaar
moet omgaan.”
Timmer vindt een verklaring voor de
uitzendmogelijkheden in de overeenko-
mende kernwaarden van het evangelie
en de islam, zoals aandacht voor de
dagelijkse noden en menslievend-
heid de geloofspraktijk dus. “Wij blijken
elkaar op dat gebied wel te kunnen vin-
den, bijvoorbeeld in een voorlichtings-
programma over HIV-AIDS. Dat wordt in
Senegal op een commercieel kanaal
door veel jongeren bekeken. >
2010061 kerk & leverancier.indd 21 30-08-2010 15:26:54
22 Kerk & Leverancier
Het programma bereikt zijn doel door-
dat de nationale televisie op het platte-
land, waar de meerderheid van de be-
volking woont, vaak als enige zender te
ontvangen is.”
Ondersteunen Wat doet 3xM precies ten behoeve van
christelijke televisie in het buitenland?
Timmer: “Wij zijn in essentie een faci-
literende organisatie. 3xM wil mensen
lokaal aansporen binnen hun eigen
geloofsbeleving en op basis van noden
die in de samenleving heersen, met het
evangelie aan de slag te gaan; partner-
organisaties zijn voor ons daarbij erg
belangrijk.
Wij kopen soms professionele appara-
tuur in Nederland of huren hier know-
how in, maar alleen wanneer het in het
land van de doelgroep niet te krijgen
is. Digitale technieken maken het wel
een stuk makkelijker, maar in Afrika zijn
onderdelen bijvoorbeeld moeilijk vind-
baar.
Wij hebben in Ivoorkust zelfs een tele-
visiestudio gebouwd in samenwerking
met Africa Christian Television en dra-
gen waar nodig bij aan de exploitatie-
kosten. Wij trainen en adviseren de lo-
kale partnerorganisaties in het maken
van televisie. Dat is inspannend, maar
wel heel leuk.”
Harten 3xM is daarin behoorlijk flexibel. “In In-
donesië – het grootste moslimland ter
wereld – willen we graag de titel van een
televisieprogramma veranderen, maar
de nationale televisie staat erop deze ti-
tel te houden. Die titel bepalen wij liefst
zelf en wij blijven er voor vechten, maar
wij laten die zo om het betreffende pro-
gramma op de buis te houden. In poten-
tie kunnen 170 miljoen mensen ernaar
kijken en dat is voor ons heel belangrijk.
Je moet ons werk zien als zaadjes plan-
ten in de harten van mensen. Verder zou
het ook erg mooi zijn als christenen wat
meer met één stem zouden spreken.
In Nederland hebben wij 8 christelijke
zendgemachtigden; dat aantal kan wat
mij betreft best tot 1 grote christelijke
omroep worden teruggebracht.
Wij moeten minder de nadruk leggen
op de dingen die ons scheiden; samen-
werking kan ons verder brengen. Ik
denk daarbij aan de woorden van Jezus
in Johannes 17: ‘Laat hen allen één zijn,
[...] opdat de wereld gelooft dat u mij
hebt gezonden’.” Ω
2010061 kerk & leverancier.indd 22 30-08-2010 15:27:04
Christelijke televisie
Kerk & Leverancier 23
2010061 kerk & leverancier.indd 23 30-08-2010 15:27:07
KONINKLIJKE KLOKKENGIETERIJ
PETIT & FRITSEN BV A.D. 1660
Klokkengietersstraat 1 Aarle-Rixtel tel: 0492-381287
www.petit-fritsen.nl email: [email protected]
LUIDKLOKKEN
U
C
ONDERHOUD
O LUIDKLOKKEN O UURWERKEN O CARILLONS O ONDERHOUD O RESTAURATIE
2010061 kerk & leverancier.indd 24 30-08-2010 15:27:15
KONINKLIJKE KLOKKENGIETERIJ
PETIT & FRITSEN BV A.D. 1660
Klokkengietersstraat 1 Aarle-Rixtel tel: 0492-381287
www.petit-fritsen.nl email: [email protected]
LUIDKLOKKEN
U
C
ONDERHOUD
O LUIDKLOKKEN O UURWERKEN O CARILLONS O ONDERHOUD O RESTAURATIE
ICHTUS GIFTSWWW.ICHTUSGIFTS.NL
ICHTUS GIFTS heeft een breed assortiment producten, waarvan er veel bruikbaar zijn in kerk/gemeente, zondags-school, jongerenwerk, communie, vormsel, enzovoort.
Kaarsen• Paaskaarsen• Huwelijkskaarsen• Doopkaarsen
Voor allerlei doeleindenFraaie houten producten, zoals lessenaars, collecte-schalen en -zakken, enz.
Voor meer informatie en
bestellingen kunt u ook
terecht bij de christelijke
boek- en geschenkenhandel.
Voor het Heilig AvondmaalIn plaats van avondmaalbekers wordt in toenemende mate gebruik gemaakt van andere mogelijkheden voor de avondmaalswijn. Naast cups en houten trays leveren we nu ook aluminium houders (en broodschalen) in zilver- en goudkleur.Kaarsen
Op onze website en in onze catalogi is nog veel meer te vinden: www.ichtusgifts.nl. U kunt onze nieuwste catalogus ook telefonisch aanvragen: 030 - 252 66 25.
KruisenDiverse houten kruisen van 10 tot 100 cm
WandbordenHouten wandborden met diverse bijbelteksten, ook mogelijk met eigen tekst.
KruisenKruisen
2010061 kerk & leverancier.indd 25 30-08-2010 15:27:18
26 Kerk & Leverancier
2010061 kerk & leverancier.indd 26 30-08-2010 15:27:22
Klokkengieterij
Kerk & Leverancier 27
Klokkengieterijbewaakt kerkelijk erfgoed
De familie Petit kwam in 1690 vanuit
Lotharingen naar Nederland. Toen de
laatste Petit in 1815 met klokkengie-
ten was gestopt, nam Isaac Fritsen
het bedrijf over en kreeg het de naam
Petit & Fritsen. De ‘koninklijke’ klokken-
gieters maken sindsdien voornamelijk
luidklokken, torenuurwerken en bei-
aarden – ook wel carillons of klokken-
spelen genoemd. Voor iedere te gieten
klok wordt een mal vervaardigd. Met
behulp hiervan wordt een stenen kern
gemaakt. Deze wordt afgewerkt met
een laag cementzand, waarop de zoge-
noemde ‘valse klok’ wordt aangebracht,
in de vorm van de uiteindelijk te gieten
klok. Op de buitenzijde komt een dunne
waslaag, waarop de eventuele letters
of versieringen komen. Hierna wordt zij
ingestreken met enkele lagen zeer fijne
leem en omsloten door een stalen bak,
waarna de nog vrije ruimte wordt opge-
vuld met cementzand. >
De klokkengieterij van Petit & Fritsen stamt officieel uit 1660 en is daarmee het derde oudste familiebedrijf van Nederland. De ‘Royal Bellfounders’ uit Aarle-Rixtel zijn gespecialiseerd in het maken en renoveren van carillons, uurwerken en luidklokken.
2010061 kerk & leverancier.indd 27 30-08-2010 15:27:28
Een nieuw geluid voor de Grote of Sint Janskerk in
Gouda
Glashelder, sprankelend en indrukwekkend
Cantor geluid tot in de uiterste hoeken van deze monumentale schoonheid
dialoog church sound
Postbus 5235 5603 BC EINDHOVEN tel.: 040- 2420840 Laat u door ons overtuigen: demonstratie op aanvraag.
Lees meer op : www.cantorsound.nl -de website voor kerken-
2010061 kerk & leverancier.indd 28 30-08-2010 15:27:30
Klokkengieterij
Na het droogproces door middel van
vuur, waardoor de waslaag smelt, wordt
de buitenvorm de zogenoemde ‘man-
tel’ gelicht, de valse klok verwijderd en
de mantel opnieuw op haar plaats ge-
bracht. De valse klok is nu gereed voor
het gieten. Na het gietproces wordt de
mantel afgenomen, de kern verwijderd
en wordt de klok nog gepolijst.
World ExpoIn het geval van renovatie wordt gezocht
naar een balans tussen het restaureren
van de oude status en een upgrade
naar de huidige stand van de techniek.
Torenuurwerken worden in veel geval-
len geautomatiseerd zodat zij exact op
tijd lopen en de omschakeling van zo-
mer- naar wintertijd niet bijgehouden
behoeft te worden. Actuele en recente
projecten van Petit & Fritsen betreff en
onder andere een nieuw carillon in de
Torenpleinkerk in Vleuten, dat in decem-
ber 2009 werd opgeleverd, een klokken-
spel voor Happy Street op het Neder-
landse paviljoen van de World Expo in
Shanghai, een carillon met aanslag-ge-
voelige hamers voor het gemeentehuis
in Boxmeer en een torenuurwerk voor
de Hersteld Hervormde Gemeente in
Elspeet, dat dit voorjaar in gebruik werd
genomen; ook de luidklokken van de
Utrechtse Buurtoren werden recentelijk
door Petit & Fritsen gerestaureerd. “Een
bijzonder project was ook het maken
van een nieuwe klokkenstoel voor de
Petrakerk in Veenendaal. Wij zijn mo-
menteel bezig met een opdracht betref-
fende restauratie en uitbreiding van het
carillon en de luidklokken in de rooms-
katholieke kerk van Oirschot.
Dit jaar nog beginnen wij bovendien
aan een uitbreiding van het carillon
en de luidklokken in de Grote Kerk van
Brielle”, vertelt Henk van Blooijs. “Daar-
naast zijn er nog vele andere kleine en
grote projecten voor de VS, Rusland,
Azië en verschillende Europese landen
in behandeling bijvoorbeeld een groot
klokkenspel met uurwerk en luidklok-
ken voor een kerk in Beiroet in Libanon.
Daarnaast is een specialistisch team van
monteurs dagelijks onderweg voor in-
stallaties, onderhoud en reparaties.” Ω
2010061 kerk & leverancier.indd 29 30-08-2010 15:27:32
30 Kerk & Leverancier
Alexis (7), Nadége (3) en Ricardo (1), kunnen nu alledrie lachen. Voordat hun ouders over Mercy Ships hoorden, was dat anders.
Hoop en Genezing voor de allerarmsten
Genevieve’s drie kinderen leefden in het
donker, want ze werden alle drie gebo-
ren met staar. Ze konden alleen het ver-
schil tussen licht en donker zien. Ergens
heen gaan vergde veel geduld en zorg.
Geneviève knoopte Ricardo op haar rug
in een mooi gekleurde doek, nam Alexis
bij de hand en hield Nadège aan haar
arm vast. Zo leidde ze hen over drem-
pels en langs gaten in de weg. Zij keek
Op een dag kreeg Geneviève hoop. An-
dré, een man uit haar dorp bood hulp
aan. Hij had via de radio over Mercy
Ships gehoord en was bereid transport
naar en verblijf in de havenstad te re-
gelen voor Geneviève en haar kinderen.
De aankomst aan boord van hospitaal-
schip Africa Mercy was een groot avon-
tuur voor de kinderen. Ze lachten, speel-
den en deden de geluiden na die ze aan
waar haar kinderen niets konden zien,
oplettend voor gevaar zoals een hete
oven of een beker met hete thee.
Geneviève zei: “Door de blindheid moest
ik de hele dag door bij mijn kinderen zijn.
Ook als ze speelden, moest ik steeds op-
letten.” De emotionele stress was bijna
ondraaglijk. Wat zou er met haar kin-
deren gebeuren in een land dat geen
voorzieningen heeft voor blinden?
2010061 kerk & leverancier.indd 30 30-08-2010 15:27:36
Kerk & Leverancier 31
Hoop en Genezing voor de allerarmsten
boord hoorden. Maar Geneviève was
zenuwachtig – ze was hoopvol maar
ook bang voor teleurstelling.
Het oogoperatieteam van Mercy Ships
opereerde alledrie de kinderen de staar
te verwijderen. De nacht erop bleef er
verband op de ogen zitten. De volgende
ochtend kwam het grote moment: het
verband kon van de ogen worden ge-
haald. Geneviève’s kinderen konden alle
drie zien! Ze konden de gezichten van
hun ouders voor het eerst echt zien!
Naar school gaan was opeens mogelijk.
Eindelijk konden ze zomaar naar buiten
om te spelen. Geneviève kon alleen
maar zeggen, “Ik ben zo blij. Ik kan niet
zeggen hoe blij ik ben.”
Wie zou dat niet willen, zo concreet
anderen helpen? Artsen, verpleegkun-
digen, tandartsen en ontwikkelingswer-
kers van Mercy Ships doen niet anders.
Mercy Ships is een christelijke hulp- en
ontwikkelingsorganisatie, waar jaarlijks
bijna 2000 vrijwilligers werken die zich
een paar maanden of jarenlang inzet-
ten. Mercy Ships heeft het grootste par-
ticuliere hospitaalschip ter wereld in de
vaart. Dat schip, de Africa Mercy, vaart
naar West-Afrika. Artsen en verpleeg-
kundigen aan boord doen allerlei opera-
ties die in deze West-Afrikaanse landen
niet gedaan kunnen worden omdat er
bijvoorbeeld geen geschikte ziekenhui-
zen zijn. Het gaat daarbij vooral om het
verwijderen van goedaardige tumoren,
meestal aan het hoofd, om het herstel-
len van een gespleten lip en verhemelte,
om de behandeling van vrouwen die in-
continent werden na een zware beval-
ling en nog veel meer. Zijn de mensen
daar echt mee geholpen? Dat weten
Alexis (7), Nadége (3) en Ricardo natuur-
lijk wel zeker.
Wij hier in Nederland kunnen daar zake-
lijker over denken, over duurzame hulp.
Dat doet Mercy Ships zelf ook. Daarom
zijn er ook vrijwilligers die in dorpen in
West-Afrika voorlichting geven over bij-
voorbeeld het belang van schoon drink-
water en gezondheid. >
2010061 kerk & leverancier.indd 31 30-08-2010 15:27:45
2010061 kerk & leverancier.indd 32 30-08-2010 15:27:49
Kerk & Leverancier 33
Mercy Ships traint dorpsbewoners om
zelf deze basiscursus hygiëne te geven
en helpt bij het graven of boren van wa-
terputten.
Er zijn landbouwprojecten, er is een
programma dat vrouwen in West-Afrika
helpt om een klein eigen bedrijf op te
zetten en er worden poliklinieken ge-
bouwd. Zo brengt Mercy Ships hoop en
genezing aan de allerarmsten.
De organisatie is dertig jaar geleden
ontstaan vanuit een groep idealistische
christelijke jongeren. Inmiddels is Mercy
Ships uitgegroeid tot een internatio-
nale organisatie, en heeft het de steun
van mensen als Nelson Mandela. Mercy
Ships werkt bijna uitsluitend met vrijwil-
ligers, die zelf betalen voor hun reis en
verblijf.
Helpen kan op allerlei manieren, dat
weten ze aan boord van de Africa Mercy
maar al te goed. Er zijn mensen nodig
die koken, die de vaat wassen, die ope-
reren, die nazorg geven, er zijn onder-
wijzers nodig voor de kinderen van de
vrijwilligers aan boord, er zijn mensen
nodig die geld geven om het schip in
de vaart te houden. En er zijn mensen
nodig die bidden. Meewerken kan ook
op allerlei manieren. Door bijvoorbeeld
twee maanden als vrijwilliger mee te
gaan op de Africa Mercy. Door mis-
schien een jaar lang aan boord mee
te werken, als kok, docent, verpleeg-
kundige of als arts. Door een financiële
bijdrage te leveren, bijvoorbeeld als do-
nateur. Of door meer over Mercy Ships
te vertellen in uw omgeving. Mocht u
meer willen weten: www.mercyships.nl,
e-mail: [email protected], Giro 1990184
t.n.v. Mercy Ships Holland, Rotterdam.
Sinds 1978 heeft Mercy Ships diensten
verleend met een waarde van 800 mil-
joen euro en 2 miljoen mensen als direc-
te ontvangers, meer dan 47.000 opera-
ties verricht, meer dan 422.000 mensen
behandeld in medische dorpsklinieken,
meer dan 228.000 tandartsbehandeling-
en gegeven, meer dan 15.300 plaatselij-
ke gezondheidswerkers en professionals
getraind, aan 125.000 mensen basis ge-
zondheidszorg onderwezen, medische
apparatuur en voorraden afgeleverd met
een waarde van ruim 50 miljoen euro en
meer dan 1080 ontwikkelingsprojecten
voltooid, waaronder bouw van scholen,
klinieken, weeshuizen, bronnen en land-
bouwprojecten. Ω
Hoop en Genezing voor de allerarmsten
2010061 kerk & leverancier.indd 33 30-08-2010 15:27:55
34 Kerk & Leverancier
Ariënskonvikt wordt instituutDe priesteropleiding van de bisdommen Utrecht en Groningen-Leeuwarden – het in Utrecht gevestigde Ariënskonvikt – verdwijnt per 1 augustus. De tien studenten worden verdeeld over twee seminaries of stoppen ermee. “Het is in deze tijd allesbehalve vanzelfsprekend van je geloof je werk te maken”, zegt rector Patrick Kuipers.
Het Ariënskonvikt is de officiele priester-
opleiding voor het aartsbisdom Utrecht
en het bisdom Groningen-Leeuwarden,
en met het afvloeien van studenten
naar de seminaries Tiltenberg (in Voge-
lenzang; de nieuwe opleidingsplaats) en
Bovendonk (in Hoeven; voor priesters
met een late roeping) verdwijnt de op-
leiding van rooms-katholieke voorgan-
gers dus ook uit het hart van het aarts-
bisdom tevens zetel van de faculteit
Katholieke Theologie, waar de priester-
studenten hun theologische en pastora-
le vorming krijgen. Rector Patrick Kuipers
van het Ariënskonvikt vernoemd naar
de Utrechtse priester Alphonse Marie
Auguste Joseph Ariëns, die een belang-
rijke rol in de rooms-katholieke arbei-
dersbeweging speelde – accepteert de
beslissing van het bisdom, maar erkent
de grote breuk met de traditie. “Het Ari-
enskonvikt is de officiele priesteroplei-
ding van de beide bisdommen, en met
het verdwijnen van het konvikt blijft in
2010061 kerk & leverancier.indd 34 30-08-2010 15:27:59
Kerk & Leverancier 35
Ariënskonvikt wordt instituut
Nederland alleen het seminarie over als
opleidingsvorm voor priesters. Wij za-
gen het natuurlijk al aankomen, met de
dalende aantallen studenten. Het is in
deze tijd allesbehalve vanzelfsprekend
van je geloof je werk te maken.”
PriestercentrumHet Utrechtse Ariënskonvikt werd in 1979
opgericht door de toenmalige kardinaal
Willebrands en bestaat momenteel uit
twee studiehuizen aan de Keistraat op
de kop van de Kromme Nieuwegracht.
Daarvan gaat er een verkocht worden
en evolueert de ander tot instituut. Het
seminarie Tiltenberg in Vogelenzang
wordt vanaf 1 augustus de offi ciële
priesteropleiding van het aartsbisdom.
“Het Ariënsinstituut wordt een centrum
voor priesterstudenten en een podium
voor priesters uit het aartsbisdom. Wij
gaan tevens stages organiseren binnen
deze parochie en van hier uit wordt de
werving van priesters gecoördineerd.
Wij blijven gelukkig ook betrokken bij
de vieringen in de Utrechtse Catharina-
kathedraal.” Niettemin blijft er een tekort
aan priesters in Nederland bestaan één
van de redenen dat de meer dan 300
parochies van het bisdom fuseren tot 50
grote parochies. Kuipers blijft positief.
“Een afnemende rol voor de volkskerk is
op zich triest, maar voor de getuigenis
en eigenheid van de geloofsbeleving
kan het een verdieping betekenen. Wij
blijven ons ook hard maken voor de za-
ligverklaring van Alfons Ariëns in Rome.
Indertijd is bewust voor zijn naam geko-
zen omdat hij tevens oog had voor we-
reldse problemen.” Ω
2010061 kerk & leverancier.indd 35 30-08-2010 15:28:02
BISDOM HAARLEMBisschopshuis Haarlem | Nieuwe Gracht 80 | 2011 NJ Haarlem
Postbus 1053 | 2001 BB HaarlemT 023-5112600 | F 023-5112629
Orgelliefhebbers: U houdt van mooie orgels, u weet ook dat deze orgels behouden moeten worden.
Wilt u daarom dan ook DONATEUR worden van de Stichting tot behoud van het Nederlandse orgel?
Inlichtingen: Postbus 105, 8080 AC Elburg of e-mail naar: [email protected]
1007003 stichting behoud orgel.indd 1 24-08-2010 17:10:50
2010061 kerk & leverancier.indd 36 30-08-2010 15:28:04
K I N D E R A D O P T I E P R O G R A M M A
Meer informatie?Missieburo Roermond, afdeling adoptieT. (0475)
386856
E. [email protected]. www.missieburo.nl
Kinderen zijnkwetsbaar
Door armoede, beperkt onder-wijs, slechte gezondheidszorgen politieke onrust groeien kin-deren in de Missie op in om-standigheden die je geen kindtoewenst.
Om deze kinderen te helpenbiedt het Missieburo Roermondeen adoptieprogramma aan.
290103_Roermond-FC.pdf 14-10-2008 14:09:09
290103_Roermond-FC.pdf 16-10-2008 10:04:29
290103_Roermond-FC.pdf 14-10-2009 11:54:45
2010061 kerk & leverancier.indd 37 30-08-2010 15:28:05
38 Kerk & Leverancier
subkop
Jan Bambacht inspecteert een orgel in Roeselare samen met
Paul Andriessen
Jan Bambacht inspecteert een orgel in Harelbeke samen met
Paul Andriessen >>
>>
2010061 kerk & leverancier.indd 38 30-08-2010 15:28:14
Kerk & Leverancier 39
Consultare slaat handen ineen
Jan Bambacht (58) kent orgelmakerij
Škrabl en zijn eigenaar meer dan een
decennium. Het bedrijf bestaat 20 jaar
en heeft wereldwijd zo’n 200 orgels ge-
bouwd. “Met name op het gebied van
mechanische betrouwbaarheid, ambach-
telijk vervaardigde instrumenten en pij-
penbouw is orgelbouwer Škrabl in staat
een kwalitatief hoogwaardig product te
leveren. Door de zeer modern ingerichte
orgelmakerij met geavanceerde machi-
nes en de lagere arbeidskosten kunnen
de instrumenten tegen een betaalbaar
tarief worden aangeboden, terwijl de vak-
lieden door hun grote precisie en liefde
voor het vak goede kwaliteit leveren.” Bij
de nieuwbouw van een kerk is het orgel
vaak het sluitstuk op de begroting en een
nieuw orgel is een forse investering. “De
kerken hebben niet meer zoveel te be-
steden, dus de prijs-kwaliteitverhouding
wordt steeds belangrijker.” Consultare en
Škrabl streven ernaar om orgels te bou-
wen met een mooie, karakteristieke en
heldere klank. “Daarom besteden wij ex-
tra veel aandacht aan de productie en de
juiste intonatie van het pijpwerk.” >
Consultare slaat handen ineen
met Sloveense orgelbouwer
Jan Bambacht begon een jaar geleden het orgelbouw- & adviesbureau Consultare. De ervaren oud-adjunct-directeur van Pels & Van Leeuwen werkt daartoe nauw samen met de Sloveense orgelbouwer Škrabl. “Voor een betere prijs-kwaliteitverhouding”, aldus Bambacht vanuit vestigingsplaats Hellouw.
Restauratie van het kerkorgel in Eeklo
2010061 kerk & leverancier.indd 39 30-08-2010 15:28:23
2010061 kerk & leverancier.indd 40 30-08-2010 15:28:27
Kerk & Leverancier 41
Voor het bouwen van nieuwe orgels be-
geleidt Bambacht de ontwerpen, bouw
en intonatie. Indien gewenst voert Con-
sultare de intonatie zelf uit, geassisteerd
door enkele zelfstandige orgelmakers uit
diverse orgelbouwhuizen in Nederland.
“Wij hebben de kennis in huis voor alle
tracturen en systemen.”
EekloMet zijn orgelbouw- en adviesbureau
voert Bambacht, die sinds zijn vijftiende
jaar actief is in de orgelbouw, nieuw-
bouw, restauratie en stem- en onder-
houdswerk uit voor zowel kerken als
concertzalen. Daarnaast biedt Consul-
tare gebruikte orgels te koop aan en is
het mogelijk kistorgels te huren bij het
bedrijf. In de loop der jaren is Jan Bam-
bacht betrokken geweest bij de bouw
van rond de 70 nieuwe orgels en zo’n 40
restauraties van monumentale orgels,
alsmede de herplaatsing van diverse
gebruikte orgels. In het afgelopen jaar
zijn er een aantal projecten afgerond
door Consultare, waaronder de over-
plaatsing van het Van Vulpen Positief
orgel naar Mechelen, en de reparatie
van het pijpwerk en de intonatieverbe-
tering van een orgel in Schoonhoven.
Consultare rondde dit voorjaar tevens
de restauratie af van het pijporgel van
de oude barokkerk St. Vincentius in het
Belgische Eeklo.
Zowel pijporgels uit de barokperiode
en de romantiek als moderne pijporgels
verdienen aandacht, vertelt Bambacht;
ook ten behoeve van onderhoud heeft
Consultare een eigen concept. “Door
samenwerking met zelfstandige orgel-
bouwers hebben wij een manier ge-
vonden om de overheadkosten laag te
houden. Hierdoor kunnen wij tegen een
scherp en aantrekkelijk tarief stem- en
onderhoudswerk uitvoeren, terwijl een
hoge kwaliteit en goede service wordt
geboden op basis van jarenlange er-
varing. Wij kunnen geheel vrijblijvend
een onderzoek uitvoeren naar de con-
ditie van het instrument, waarna indien
gewenst een rapport voor onderhoud
wordt opgesteld. Ook het opstellen van
een meerjarenplan behoort tot de mo-
gelijkheden.” Ω
Consultare slaat handen ineen
2010061 kerk & leverancier.indd 41 30-08-2010 15:28:32
42 Kerk & Leverancier
Kerkelijk interieur door alle gezindten heen
Met Bijenhof interieur in Vorden haalt de kerkelijke wereld een partij in huis, die advies kan bieden op het gebied van interieurontwerp en -inrichting en de juiste partners kan inschakelen voor de productie. “Bijenhof is een volledig Nederlands product; wij bieden maatwerk door alle kerkelijke gezindten heen.”
2010061 kerk & leverancier.indd 42 30-08-2010 15:28:36
Kerk & Leverancier 43
Eigenaar Gerrit Bijenhof jr. groeide op
tussen meubels. Grootvader Bijenhof
vervaardigt ambachtelijke meubelen
en interieurs sinds 1928 en de eerste
kerk werd begin jaren zestig in thuisba-
sis Vorden ingericht door Gerrit’s vader
Gerrit Bijenhof sr. “Onze specialisatie in
kerkelijk interieur is gewoonweg na-
tuurlijk gegroeid. Inmiddels hebben wij
zo’n 1100 kerken in Nederland een of
meerdere malen ingericht en heeft ons
bedrijf zich ontwikkeld van ambachte-
lijk meubelmaker via productiebedrijf
naar het advies- en ontwerpbureau
dat wij nu zijn. Onze klantenkring gaat
door alle kerkelijke gezindten heen; wel
wordt 70 à 80% van ons werk uitge-
voerd in protestantse kerken.”
In bepaalde plattelandsgebieden bij-
voorbeeld in Zeeland en de op Veluwe
– wordt nog altijd groei in de kerkgang
opgetekend en worden er nieuwe ker-
ken gebouwd. “Recente afscheidingen
van de enkele jaren geleden gevorm-
de Protestantse Kerk Nederland (de
samenwerkende Nederlandse Her-
vormde Kerk, Gereformeerde Kerken in
Nederland en Evangelisch-Lutherse Kerk;
red.) leveren daar ook een bijdrage aan;
naast kerken richten wij uitvaartcentra in
en wij zijn een goede partij voor parti-
culier en bedrijf wat betreft duurzame
maatwerkmeubelen en -interieurs.”
OmvangBinnen het pakket van Bijenhof interi-
eur vallen zowel kerkbanken en kerk-
stoelen als complete liturgische centra
inclusief verplaatsbare podiumelemen-
ten. Bijenhof ziet de voorkeur gradueel
verschuiven naar modern kerkelijk inte-
rieur. “Praat je over kerkbanken en kerk-
stoelen, dan gaat de ontwikkeling van
zwaar massief naar rank en licht.
De nieuwe kerkbankmodellen met op-
klapbare zitting worden steeds meer
gangbaar – ook in de meer behouden
gezindten. En als je kijkt naar de lichtere
stromingen – zoals de Protestantse Kerk
Nederland – dan zien wij tegenwoordig
zelfs een voorkeur voor modern interi-
eur ook wat betreft liturgische centra.”
Deze kan Bijenhof interieur compleet
opleveren, inclusief onder andere podi-
um, lezenaar en doopvont en dat wordt
in het kader van ruimtedeling en multi-
functioneel gebruik binnen gebouwen
meer en meer een interessante optie.
“In Rotterdam Charlois
hebben wij recentelijk
een compleet verplaats-
baar liturgisch centrum
geleverd voor een his-
torisch kerkgebouw. Dat
kan in verschillende hoe-
ken van de kerk worden
opgesteld.” Omvang is
geen struikelblok voor
Bijenhof interieur, dat
met erkende Neder-
landse productiepartijen
samenwerkt om de ge-
wenste ontwerpkwaliteit
te garanderen. “De mees-
te kerken hebben 300 tot
800 zitplaatsen, maar wij
hebben recent in Barne-
veld bijvoorbeeld ook
een kerk met 2500 zit-
plaatsen ingericht.” Ω
Bijenhof
2010061 kerk & leverancier.indd 43 30-08-2010 15:28:38
44 Kerk & Leverancier
Kerkbouw is ‘eeuwenoude opgave’
De vorm van het kerkgebouw stamt af
van de Romeinse basilica, in de klassieke
oudheid vaak een markthal, beurs- of ge-
rechtsgebouw. “De romaanse kerk lijkt er
het meeste op, maar ook in de gotische
stijl zie je het grondplan nog terug; pas
met Le Corbusier verandert dat”, zegt
Hendrik Groeneweg, partner van archi-
tectenmaatschap Groeneweg en Van
der Meijden. Groeneweg vertelt graag
over de oorsprong van het kerkgebouw,
omdat de doelstelling van zijn bureau
is die oorsprong te laten doorklinken in
nieuw te bouwen of te transformeren
kerken. “Wij zijn altijd op zoek naar sa-
craliteit, in wat voor vorm of voor welke
gezindte dan ook. Dat betekent dat je
inzet toont, geduldig bent in het over-
leg met bouwcommissies en overlegt
met predikanten.” Het Dordtse bureau
heeft echter weinig op met historise-
rende architectuur. Groeneweg en archi-
tectenpartner A.C. Van der Meijden zijn
opgeleid door Aldo van Eyck en Herman
Hertzberger, en het Nieuwe Bouwen dat
het tweetal aan de TU Delft propageerde
Eigentijdse kerkbouw waarin het verleden doorklinkt, dat is het streven van architectenmaatschap Groeneweg en Van der Meijden uit Dordrecht. “Een kerkgebouw mag nooit een utilitaire ‘doos’ zijn. Wij streven naar een organisch gebouw met een goede akoestiek en lichtval.”
is nog steeds een belangrijke leidraad
in het werk van Groeneweg en Van der
Meijden. “Wij willen de kerkgeschiedenis
omzetten in eigentijdse architectuur.”
TransformatieTransformatie van kerkgebouwen is van-
daag de dag even belangrijk als nieuw-
bouw. “Wij ontwerpen misschien nog
eens in de drie jaar een nieuwe kerk.” Als
voorbeeld van een geslaagde transfor-
matie noemt Groeneweg de Ontmoe-
tingskerk in Haarlem. “Dit kerkgebouw
2010061 kerk & leverancier.indd 44 30-08-2010 15:28:44
Kerk & Leverancier 45
kerkgebouw
uit de jaren zestig voldeed niet meer,
met name op het gebied van lichttoe-
treding. Wij hebben het bestaande za-
deldak van de kerkzaal vervangen door
drie gewelven; daartussen stroomt het
daglicht als het ware de zaal in, waar-
door een bijzondere sacrale sfeer ont-
staat.”
In Noordeloos ontwierp het bureau wel
een nieuwe kerk met pastorie. Ook in
dit gebouw aan de rand van het Alblas-
serwaardse dorp wordt de sfeer in be-
langrijke mate bepaald door de lichtval.
“Een uitkraging van het dak boven de
gebogen wand maakt het mogelijk dat
de onderkant van de kap via een hori-
zontale lichtstrook aangelicht wordt.
Deze indirecte lichtval draagt bij aan
de gewijde sfeer in de kerkruimte.” De
combinatie van protestantse en rooms-
katholieke erediensten was de opgave
bij de nieuwbouw van de Bredase Lu-
caskerk, waarin ruimte is voor attributen
uit beide geledingen. “Samenwerking
tussen kerkgemeenschappen is één van
de eigentijdse elementen in ons werk,
maar het ontwerpen van een kerkge-
bouw is en blijft een eeuwenoude op-
gave.” Ω
2010061 kerk & leverancier.indd 45 30-08-2010 15:28:51
46 Kerk & Leverancier
2010061 kerk & leverancier.indd 46 30-08-2010 15:28:59
Leprabestrijding
Leprabestrijding ‘beste af met welvaartsgroei’
De Nederlandse Stichting voor Leprabestrijding kortweg Leprastichting zet zich in voor een wereld waarin lepra niet meer voorkomt. De organisatie ondersteunt nationale gezondheidsdiensten in ruim twintig landen en bestrijdt de ziekte met internationale partners. “Leprabestrijding heeft een goede lokale zorgstructuur nodig”, zegt Raymond van Haeften van de Leprastichting. “Wij gaan alleen aan de slag in landen waar wij een contract met de overheid kunnen sluiten.” >
Kerk & Leverancier 47
2010061 kerk & leverancier.indd 47 30-08-2010 15:29:06
48 Kerk & Leverancier
De Leprastichting werd in 1967 opge-
richt door Ciska Anten-Mengelers en
Dirk Leiker.
Anten was een actie gestart nadat zoon
Hans, die als tropenarts in Tanzania
werkte, haar had gevraagd te helpen
de bouw van een ziekenhuis mogelijk
te maken. Er werd meer dan 200.000
gulden opgehaald, en vervolgens
richtte Anten samen met Leiker, die als
lepradeskundige werkzaam was bij het
Tropeninstituut, een stichting op. Die
richtte zich aanvankelijk op Tanzania,
maar breidde haar werkterrein al snel
uit naar andere landen in Afrika, Azië en
Latijns-Amerika. De Leprastichting wil
er voor zorgen dat nieuwe patiënten
zo vroeg mogelijk worden behandeld,
maatschappelijk worden geaccepteerd
en dat wetenschappelijk onderzoek om
de effectiviteit en de doelmatigheid van
de leprabestrijding te verhogen, op peil
blijft.
HardnekkigDe inhoudelijke samenwerking met
het huidige Tropeninstituut (KIT) is nog
steeds een belangrijke bron van onder-
zoek naar lepra en ondersteunt het werk
van de Leprastichting, die in haar finan-
ciën voorziet door middel van donaties
van particulieren, vermogensfondsen
en kerkgemeenschappen. “Lepra is een
van de oudste en meest hardnekkige
bacteriële ziekten”, vertelt Raymond
van Haeften, hoofd van de afdeling
fondsenwerving en voorlichting. “In de
westerse wereld zijn wij nagenoeg resis-
tent geworden tegen de leprabacterie,
2010061 kerk & leverancier.indd 48 30-08-2010 15:29:13
Kerk & Leverancier 49
Leprabestrijding
maar in landen waar dat niet zo is – zeg
maar het gehele zuidelijk halfrond – is zij
overdraagbaar van mens op mens, door
middel van niezen en hoesten. Lepra
komt als gevolg daarvan vaak voor in
dichtbevolkte gebieden met een slech-
te zorgstructuur en voedselvoorziening.
De leprabacterie heeft een incubatietijd
van ongeveer 7 jaar en de ziekte open-
baart zich pas dan in de vorm van vlek-
ken op de huid, die gevoelloos worden.”
VoorlichtingNiettemin is lepra goed te bestrijden,
zegt Van Haeften. “Daarvoor wordt ge-
bruik gemaakt van een cocktail bestaan-
de uit drie medicijnen, die in een peri-
ode van zes tot twaalf maanden moeten
worden toegediend. Het tegenstrijdige
is dat de ziekte alleen besmettelijk is in
de genoemde incubatieperiode, maar
leprapatiënten worden juist gemeden
door hun omgeving wanneer de ziekte
zich uiterlijk openbaart. Voorlichting is
dus essentieel om leprapatiënten een
menswaardig bestaan te geven.” Voor-
waarde is wel dat de plaatselijke autori-
teiten het probleem erkennen, en dat is
niet altijd het geval volgens Van Haeften.
“Wij gaan alleen aan de slag in landen
waar wij een contract met de overheid
kunnen sluiten en trainen daar artsen,
verpleegkundigen en andere lokale
partners. In sommige gevallen wordt
het bestaan van lepra door de overheid
ontkend – bijvoorbeeld in deelstaten
van India, het land waar lepra het meest
voorkomt. Wij kunnen meestal goed
samenwerken met de plaatselijke auto-
riteiten, maar wereldwijd kun je stellen
dat het werkelijke aantal nieuwe be-
smettingsgevallen twee keer zo groot is
als het aantal geregistreerde gevallen.”
BelangstellingEen ander obstakel is volgens Van Haef-
ten de politieke en publieke belangstel-
ling voor de ziekte lepra in de westerse
wereld. “In Nederland is de politieke be-
langstelling nul. En grote donateurs als
de Verenigde Staten focussen liever op
de bestrijding van besmettingsziekten
als HIV-AIDS. Wij zoeken nadrukkelijk de
samenwerking met de World Health Or-
ganization (WHO) en met hulporganisa-
ties die andere ziekten bestrijden zoals
tbc, dat op een vergelijkbare manier kan
worden behandeld als lepra. En de inter-
nationale bestrijding van lepra wordt ef-
ficiënt gecoördineerd door de internatio-
nale organisatie ILEP. De Leprastichting is
in 21 van de 60 tot 65 landen waar lepra
voorkomt actief. Hiermee is Nederland na
de VS en Groot-Brittannië de derde speler
in de internationale leprabestrijding.”
CampagnesDoor middel van publiekscampagnes
probeert de Leprastichting de ziekte
onder de aandacht te brengen. “Bij ou-
deren is de ziekte nog wel bekend; zij
hebben misschien nog meegemaakt
dat de leprakolonie Spinalonga bij Kre-
ta nog bestond, maar in het geval van
jongeren is dat anders. Wij zijn daarom
een campagne gestart voor de leef-
tijdsgroep van 18 tot 25 jaar, gericht
op stages in landen waar lepra voor-
komt.” De kerken spelen voornamelijk
een rol in fondsenwerving en lokale
leprabestrijding. “tachtig procent van
de mensen waarmee wij werken doen
dat uit geloofsovertuiging, maar de Le-
prastichting is een seculiere organisatie.”
De nieuwe economische wereldorde
kan eveneens helpen de ziekte lepra
onder de aandacht te brengen. “In India
ontstaat een nieuwe middenklasse, die
wij door middel van internet en direct
marketing proberen aan te sporen tot
het ondersteunen van de bestrijding
van lepra; dat heeft volgens ons de toe-
komst. Uiteindelijk is welvaartsgroei de
beste vorm van leprabestrijding. En het
doen van giften is in de landen waar le-
pra voorkomt even vanzelfsprekend als
bij ons.” Ω
2010061 kerk & leverancier.indd 49 30-08-2010 15:29:18
Zo’n 300.000 mensen kunnen niet (meer) op de gewone manier lezen door een visuele handicap, door een chronische ziekte of door ouderdom.
Voor hen is er christelijke lectuur in aangepaste leesvorm beschikbaar bij de CBB, Christelijke Bibliotheek voor Blinden en Sechtzienden.
Kent u mensen in uw omgeving die niet meer op de gebruikelijke manier kunnen lezen? Wijs hen dan op de dienstverlening van de CBB zodat een leeshandicap geen belemmering meer hoeft te zijn om christelijke lectuur te kunnen blijven lezen.
Postbus 131 • 3850 AC Ermelo • Tel. 0341 565 499 www.cbb.nl • [email protected]
CBB, Christelijke Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden
Christelijke lectuur in aangepaste leesvormen!
2010061 kerk & leverancier.indd 50 30-08-2010 15:29:19
Bijenhofinterieur
kerkmeubelen&
interieurs
www.bijenhof.nl 0575 551216
startpagina over leveranciers aan de kerkstartpagina over leveranciers aan de kerkstartpagina over leveranciers aan de kerk
Het meest complete overzicht van leveranciersStaat u als leverancier nog niet op www.kerkenleverancier.nl ?Neem dan contact op met Bert van de Port: T +31 (0)495 450095 of mail naar:[email protected]
Kerk Leverancier &Kerk Leverancier &Kerk Leverancier
2010061 kerk & leverancier.indd 51 30-08-2010 15:29:25
52 Kerk & Leverancier
Orgelbouwen
Pels & Van Leeuwen een familiebedrijf
kan bogen op een lange ervaring in
het bouwen van pijporgels. Opgericht
in 1903 door Bernard Pels, fuseerde
het bedrijf in 1964 onder leiding van
mede-eigenaar Rochus van Rumpt met
orgelbouwer Van Leeuwen. Pels & Van
Leeuwen ontwikkelde een eigen stijl
gebaseerd op de Nederlandse pijpor-
geltraditie uit de tweede helft van de
19de eeuw, met invloeden vanuit de
Franse romantiek. Elk instrument wordt
individueel ontworpen en gemaakt uit
hout, leder, tin en lood.
Peter van Rumpt deed zijn intrede in
het bedrijf in 1969 en hielp het ambacht
meegroeien met de technische ontwik-
kelingen. “Een pijporgel is een mecha-
nisch blaasinstrument, dat lucht krijgt
via een balg die al dan niet elektrisch
van lucht wordt voorzien en door mid-
del van toetsen en registers wordt be-
diend. Het innerlijk van een orgel is altijd
klassiek, maar de bediening en inpassing
gaan wel degelijk met de tijd mee.”
Opleiding Ondanks de afnemende vraag naar
nieuw te bouwen pijporgels is Neder-
land relatief gezien nog steeds een rijk
orgelbouwland, wortelend in een tra-
ditie die terugvoert tot voor de Refor-
matie en in de Gouden Eeuw tot bloei
kwam. “Orgelbouwen is een eeuwen-
oud ambacht, waarin een interne op-
leiding essentieel is. Een toekomstige
orgelbouwer komt bij ons binnen als
meubelmaker en gaat vervolgens een
leertraject in van vijf tot tien jaar. Je
moet in de huid van de bouwer kruipen;
een orgel uit 1700 is iets anders dan een
orgel uit 1850.”
De orgelmakerij van Pels & Van Leeu-
wen heeft een eigen pijpenmakerij en
een uitgebreide inrichting voor houtbe-
werking, beschikt over een gespeciali-
seerde afdeling voor de restauratie van
historische instrumenten en over een
De orgelbouwbranche in Nederland is een kleine bedrijfstak waarin zo’n 170 mensen werken. Bij orgelbouwer Pels & Van Leeuwen uit `s-Hertogenbosch zijn zo’n vijftien mensen actief, voornamelijk in restauratie en onderhoud. “Wij bouwen gemiddeld een pijporgel per jaar in een stabiele, exclusieve markt”, vertelt directeur Peter van Rumpt.
buitendienst die ruim 1000 orgels in Ne-
derland onderhoudt en jaarlijks stemt.
De vijf stemmers zijn bekend met alle
bedieningssystemen, zoals mechani-
sche, maar ook pneumatische, elektro-
pneumatische en digitale.
Buiten Nederland is er een markt in
Scandinavië en het Verre Oosten, maar
de vijftien werknemers van Pels & Van
Leeuwen houden zich tegenwoordig
voornamelijk bezig met restauratie,
groot onderhoud en herplaatsing. “Wij
restaureren drie orgels per jaar. Dat is
met het onderhoud de hoofdmoot van
onze werkzaamheden. Maar wij bouwen
bijvoorbeeld ook het orgel voor de kapel
van het nieuwe Jeroen Bosch Ziekenhuis
in Den Bosch.” Ω
is ‘modern ambacht’
Oploo plaatsen front in atelier Pijpenmakerij
2010061 kerk & leverancier.indd 52 30-08-2010 15:29:27
Kerk & Leverancier 53
orgelbouwen
Zandvoortfotografie Gerard van Betlehem, Scherpenzeel
Tuilfotografie Gerard van Betlehem, Scherpenzeel
Heiloofotografie Gerard van Betlehem, Scherpenzeel
Oploofotografie Gerard van Betlehem, Scherpenzeel
2010061 kerk & leverancier.indd 53 30-08-2010 15:29:35
54 Kerk & Leverancier
tot een bijzondere ruimte?
Hoe komt het dat je in de ene kerk rustig wordt en in de andere kerk niet? Sommige ruimten hebben ‘het’, zijn meer dan de ruimte alleen. Kerkruimte creëren is een kunst.
Wat maakt een kerk
Sommige kerken maken een bijzonde-
re indruk doordat ze in een andere tijd
gebouwd zijn. Protestantse kerken zijn
anders dan Katholieke kerken, maar het
bijzondere vind je in elke denominatie.
Historische oude kerken zijn vaak ge-
oriënteerd op de as van west naar oost
omdat van oudsher met de zonsopgang
de perfecte tijdloze samenleving wordt
verwacht. De zoninval is elk seizoen an-
ders en elk moment beïnvloedt de zon
de sfeer en legt een bijzondere verbin-
ding tussen nu en straks, hier en daar,
tussen binnen en buiten.
Arnhem
2010061 kerk & leverancier.indd 54 30-08-2010 15:29:39
Kerk & Leverancier 55
de kerkruimte
Ook krijgt de kerkruimte een bijzondere
kwaliteit omdat het een ruimte is waar
men Gods zorg hoopt te beleven in de
zondagse eredienst of liturgie en op be-
langrijke levensmomenten. Daardoor
wordt de ruimte gevuld met herinne-
ringen, steeds opnieuw.
Vroeger werden kerken volgens een
vast patroon ingericht. Vele eeuwen is
daar weinig aan veranderd. Er verander-
de immers ook weinig in het vieren van
de liturgie. Onze wereld is echter com-
plexer geworden en de omgang met el-
kaar is minder hiërarchisch. De eredienst
is niet meer autoritair. Gelovigen vieren
nu samen liturgie. Een ruimte die goed is
ingericht heeft evenwichtige aandacht
voor spiritualiteit. Dan doet dat iets met
ons. Bij het bureau Pim van Dijk Designs
wordt niet alleen nagedacht over ge-
loofsbeleving en symboliek, maar ook
geadviseerd over het kleurpallet en de
afwerking van wanden, plafonds, raam-
bekleding en de verlichting in de kerk
en de nevenruimten. Met respect voor
deskundigheid en ervaring werkt het
bureau met architect en technische
adviseurs samen. Duidelijke digitale
presentaties en tekeningen zijn daarbij
uitstekende hulpmiddelen. Pas na de
ingebruikname wordt de opdracht vol-
ledig afgerond. Of het nu een historisch
en monumentaal kerkgebouw betreft of
een nieuwe kerkruimte, een goed func-
tionerende liturgische ruimte creëren
is een kunst. Het betekent voor bureau
Pim van Dijk Designs dat er ontworpen
wordt vanuit de liturgie en de betekenis
daarvan voor kerkgangers.
PlaatsDe doop, verkondiging en tafelgebed
hebben hun eigen ritueel, ze krijgen
daarom ook een eigen plek in de kerk.
Herinneringen, aan bijvoorbeeld de
doop, raken zo verbonden met de vont,
de plek en de ruimte. De betekenis van
een sacrament krijgt een plek en dat
geeft een duidelijk brandpunt voor aan-
dacht. De kerkruimte spreekt daardoor
voor zich.
Kunst In de unieke ontwerpen van Pim van
Dijk Designs voor het liturgisch meu-
bilair wordt de functionele symboliek
vorm gegeven. De zichtbaarheid van
water in de vont is daar een voorbeeld
van. In combinaties van natuursteen,
hout, metalen, kunststof en glas worden
deze uitgevoerd en in het eigen atelier
worden ook glasapplique’s gemaakt.
Inrichten op maat.Anders dan met een interieur dat alleen
voor de eredienst is ingericht, kan de
ruimte tevens multifunctioneel gebruikt
worden en dan vragen de liturgische
meubels een waardige opbergplaats.
Ook is het belangrijk goed te kijken naar
het aantal banken en stoelen in de kerk-
ruimte. Als er bijvoorbeeld net voldoen-
de zitplaatsen zijn begint de eredienst
anders, dan is de samenkomst com-
pleet. Bij te veel plaatsen lijkt de kerk
leeg en is het duidelijk dat veel mensen
niet gekomen zijn. Flexibiliteit geeft de
mogelijkheid de kerk steeds voor het
juiste aantal bezoekers in te richten.
Balans In historische kerkinterieurs zijn liturgi-
sche aanpassingen wenselijk. De ruimte
moet dan zorgvuldig ingedeeld worden
zodat rechtgedaan wordt aan verleden
en het heden. Vaak is bureau Pim van
Dijk Designs daarvoor mede verant-
woordelijk. Door eigentijdse liturgische
duidelijkheid kan iets toegevoegd wor-
den aan het bijzondere karakter van
kerkruimten. Dat is de hoofdlijn. Pim
van Dijk Designs is een bureau voor
de complete inrichting van kerken.
www.pimvandijkdesigns.nl Ω
Harlingen Hoogeveen Venlo
2010061 kerk & leverancier.indd 55 30-08-2010 15:29:43
‘Het woord van onze God houdt altijd stand’ ( JE S A J A 40:8) KATHOLIEKE
BIJBELSTICHTING
1961 1975 1983
Op 8 februari 1961 werd de Katholieke Bijbelstichting (KBS) opgericht. In vijftig jaar is veel tot stand gebracht. Er verschenen meerdere bijbelvertalingen: de (katholieke) Willibrordvertaling in samenwerking met de Vlaamse Bijbelstichting, en de Groot Nieuws Bijbel en De Nieuwe Bijbelvertaling in samenwerking met het Nederlands Bijbelgenootschap. Daarnaast heeft de KBS veel gedaan om de omgang van katholieken (en anderen) met de Bijbel te bevorderen, via publicaties en projecten voor uiteenlopende doelgroepen: bijbelcommentaren, monografieën over tal van bijbelse onderwerpen, jaarlijkse bijbelleesroosters, 15 jaargangen bijbelmagazine Jota, het interkerkelijke project Intercity Pasen, speciale uitgaven voor de Wereld Jongeren Dagen. De digitale revolutie biedt nieuwe uitdagingen om de bijbelse boodschap van hoop en troost bij de volgende generaties te brengen.
De geboorte van de Katholieke
Bijbelstichting (KBS) viel
samen met de verschijning van
het Nieuwe Testament in de
Willibrordvertaling, vrucht van
de moderne bijbelwetenschap.
Binnen een jaar werden er 100.000
exemplaren van verkocht.
In de jaren 1966-1970 verscheen
het Oude Testament in de Willi-
brordvertaling in vier afzonderlijke
delen. In 1975 werden deze samen-
gevoegd met het Nieuwe Testament
tot een complete Bijbel in één band.
De Willibrordvertaling 1975 geldt
ook als de officiële bijbelvertaling
van de rooms-katholieke liturgie.
Het vertaalwerk stond niet stil.
Er kwamen nieuwe katholieke
vertalingen van de Psalmen en
van de Evangeliën & Handelingen.
Zij vormden de opmaat voor de
herziene Willibrordvertaling die
in 1995 verscheen. De vertaling
oogstte alom waardering, ook
buiten katholieke kringen.
Al vanaf 1967 deden het NBG en
de KBS pogingen om te komen tot
een nieuwe gemeenschappelijke
bijbelvertaling voor alle kerken. Om
allerlei redenen kwam er steeds uitstel,
maar uiteindelijk verscheen
de vertaling toch, in 2004, onder de
naam De Nieuwe Bijbelvertaling.
Inmiddels hebben ruim een miljoen
exemplaren hun weg gevonden naar
mensen binnen en buiten de kerken.
HET BEGON MET LICHTBijbelverhalen voor groot en kleinNa lange tijd brengt de KBS weer een nieuwe
kinderbijbel op de markt van de hoogste kwaliteit.
Voor kinderen vanaf acht jaar vertelt theologe
en kinderboekenschrijfster Gerrie Huiberts in 52
hoofdstukken de mooiste verhalen uit de Bijbel na.
De bijbehorende illustraties van Anne Westerduin
zijn een feest voor het oog.
Gebonden, 192 blz., 25 x 24 cm
ISBN 978 90 6173 160 3, € 29,50
Verschijnt oktober 2010.
Introductieprijs tot 1 januari 2011 € 27,50
LEVEN VAN HET LANDStilstaan bij mens en aardeBijbelkenner Albert Kamp en fotograaf Peter Beemsterboer
laten ons met woord en beeld stilstaan bij onze natuurlijke
leefomgeving. De beelden bieden een unieke kijk op het
landleven in Nederland, op de relatie tussen stad en land en
de herkomst van ons voedsel. De begeleidende teksten uit
ondermeer de Bijbel verwoorden de relatie tussen God, mens
en aarde en doen ons verwonderen over de grond van ons
bestaan.
Gebonden, 144 blz., 23 x 28 cm
ISBN 978 90 6173 153 5, € 24,95
Verschijnt september 2010.
In 1983 kwam de Groot Nieuws
Bijbel tot stand, een bijbel in
omgangstaal, vooral bedoeld
voor mensen buiten de kerken.
In 1972 was van deze vertaling,
die samen met het Nederlands
Bijbelgenootschap (NBG) werd
gemaakt, het Nieuwe Testament
verschenen. In 1996 verscheen een
gehele herziene vertaling.
In de afgelopen tien jaar is de KBS haar uitgeefportefeuille gaan verbreden, maar steeds in relatie tot de bijbelse
geloofsschat. De materialenkoffers van Geloven Thuis voor kinderen van 1-12 jaar en hun ouders kwamen tot stand.
In de reeks Geloven Nu verschenen negen delen met materiaal voor geloofsgesprek in groepsverband.
Nieuwe vertalingen van middeleeuwse klassiekers als De geestelijke bruiloft en De navolging van Christus zagen het licht. En boeken voor pelgrims naar Lourdes. Maar ook titels op het gebied van geloofsopvoeding: Maar wie ís God?, God Adonai Allah, In vuur en vlam. Veel van deze uitgaven werden gerealiseerd in nauwe samenwerking met allerhande partnerorganisaties: bisdommen, CPS, NZV Kwintessens, VNB Bede-
vaarten e.a. Nieuwe titels en projecten staan op stapel. Kortom, de KBS is 50 jaar jong!
In de afgelopen tien jaar is de KBS haar uitgeefportefeuille gaan verbreden, maar steeds in relatie tot de bijbelse
geloofsschat. De materialenkoffers van kinderen van 1-12 jaar en hun ouders kwamen tot stand.
In de reeks materiaal voor geloofsgesprek in groepsverband.
De KBS heeft 50 jaar
Woord gehouden!
BIJBELSTICHTING
1983 1995 2004 2010 2010
UITGEVERIJ
UITGEVERIJ
Al onze uitgaven zijn te koop via internet: www.reliboek.eu
Levering binnen twee werkdagen.www.bijbel.net
2010061 kerk & leverancier.indd 56 30-08-2010 15:29:44
‘Het woord van onze God houdt altijd stand’ ( JE S A J A 40:8) KATHOLIEKE
BIJBELSTICHTING
1961 1975 1983
Op 8 februari 1961 werd de Katholieke Bijbelstichting (KBS) opgericht. In vijftig jaar is veel tot stand gebracht. Er verschenen meerdere bijbelvertalingen: de (katholieke) Willibrordvertaling in samenwerking met de Vlaamse Bijbelstichting, en de Groot Nieuws Bijbel en De Nieuwe Bijbelvertaling in samenwerking met het Nederlands Bijbelgenootschap. Daarnaast heeft de KBS veel gedaan om de omgang van katholieken (en anderen) met de Bijbel te bevorderen, via publicaties en projecten voor uiteenlopende doelgroepen: bijbelcommentaren, monografieën over tal van bijbelse onderwerpen, jaarlijkse bijbelleesroosters, 15 jaargangen bijbelmagazine Jota, het interkerkelijke project Intercity Pasen, speciale uitgaven voor de Wereld Jongeren Dagen. De digitale revolutie biedt nieuwe uitdagingen om de bijbelse boodschap van hoop en troost bij de volgende generaties te brengen.
De geboorte van de Katholieke
Bijbelstichting (KBS) viel
samen met de verschijning van
het Nieuwe Testament in de
Willibrordvertaling, vrucht van
de moderne bijbelwetenschap.
Binnen een jaar werden er 100.000
exemplaren van verkocht.
In de jaren 1966-1970 verscheen
het Oude Testament in de Willi-
brordvertaling in vier afzonderlijke
delen. In 1975 werden deze samen-
gevoegd met het Nieuwe Testament
tot een complete Bijbel in één band.
De Willibrordvertaling 1975 geldt
ook als de officiële bijbelvertaling
van de rooms-katholieke liturgie.
Het vertaalwerk stond niet stil.
Er kwamen nieuwe katholieke
vertalingen van de Psalmen en
van de Evangeliën & Handelingen.
Zij vormden de opmaat voor de
herziene Willibrordvertaling die
in 1995 verscheen. De vertaling
oogstte alom waardering, ook
buiten katholieke kringen.
Al vanaf 1967 deden het NBG en
de KBS pogingen om te komen tot
een nieuwe gemeenschappelijke
bijbelvertaling voor alle kerken. Om
allerlei redenen kwam er steeds uitstel,
maar uiteindelijk verscheen
de vertaling toch, in 2004, onder de
naam De Nieuwe Bijbelvertaling.
Inmiddels hebben ruim een miljoen
exemplaren hun weg gevonden naar
mensen binnen en buiten de kerken.
HET BEGON MET LICHTBijbelverhalen voor groot en kleinNa lange tijd brengt de KBS weer een nieuwe
kinderbijbel op de markt van de hoogste kwaliteit.
Voor kinderen vanaf acht jaar vertelt theologe
en kinderboekenschrijfster Gerrie Huiberts in 52
hoofdstukken de mooiste verhalen uit de Bijbel na.
De bijbehorende illustraties van Anne Westerduin
zijn een feest voor het oog.
Gebonden, 192 blz., 25 x 24 cm
ISBN 978 90 6173 160 3, € 29,50
Verschijnt oktober 2010.
Introductieprijs tot 1 januari 2011 € 27,50
LEVEN VAN HET LANDStilstaan bij mens en aardeBijbelkenner Albert Kamp en fotograaf Peter Beemsterboer
laten ons met woord en beeld stilstaan bij onze natuurlijke
leefomgeving. De beelden bieden een unieke kijk op het
landleven in Nederland, op de relatie tussen stad en land en
de herkomst van ons voedsel. De begeleidende teksten uit
ondermeer de Bijbel verwoorden de relatie tussen God, mens
en aarde en doen ons verwonderen over de grond van ons
bestaan.
Gebonden, 144 blz., 23 x 28 cm
ISBN 978 90 6173 153 5, € 24,95
Verschijnt september 2010.
In 1983 kwam de Groot Nieuws
Bijbel tot stand, een bijbel in
omgangstaal, vooral bedoeld
voor mensen buiten de kerken.
In 1972 was van deze vertaling,
die samen met het Nederlands
Bijbelgenootschap (NBG) werd
gemaakt, het Nieuwe Testament
verschenen. In 1996 verscheen een
gehele herziene vertaling.
In de afgelopen tien jaar is de KBS haar uitgeefportefeuille gaan verbreden, maar steeds in relatie tot de bijbelse
geloofsschat. De materialenkoffers van Geloven Thuis voor kinderen van 1-12 jaar en hun ouders kwamen tot stand.
In de reeks Geloven Nu verschenen negen delen met materiaal voor geloofsgesprek in groepsverband.
Nieuwe vertalingen van middeleeuwse klassiekers als De geestelijke bruiloft en De navolging van Christus zagen het licht. En boeken voor pelgrims naar Lourdes. Maar ook titels op het gebied van geloofsopvoeding: Maar wie ís God?, God Adonai Allah, In vuur en vlam. Veel van deze uitgaven werden gerealiseerd in nauwe samenwerking met allerhande partnerorganisaties: bisdommen, CPS, NZV Kwintessens, VNB Bede-
vaarten e.a. Nieuwe titels en projecten staan op stapel. Kortom, de KBS is 50 jaar jong!
In de afgelopen tien jaar is de KBS haar uitgeefportefeuille gaan verbreden, maar steeds in relatie tot de bijbelse
geloofsschat. De materialenkoffers van kinderen van 1-12 jaar en hun ouders kwamen tot stand.
In de reeks materiaal voor geloofsgesprek in groepsverband.
De KBS heeft 50 jaar
Woord gehouden!
BIJBELSTICHTING
1983 1995 2004 2010 2010
UITGEVERIJ
UITGEVERIJ
Al onze uitgaven zijn te koop via internet: www.reliboek.eu
Levering binnen twee werkdagen.www.bijbel.net
2010061 kerk & leverancier.indd 57 30-08-2010 15:29:45
58 Kerk & Leverancier
Al sinds 1883 25 jaar na de Mariaverschij-
ning in de grot van Lourdes – reizen Ne-
derlandse pelgrims georganiseerd naar
Lourdes met VNB. “Dat kon toen al met
de trein; later zijn daar vanzelfsprekend
andere vervoermiddelen bijgekomen.
Vanaf 1949 vliegen wij naar Lourdes
– eerst nog met Dakota’s en georga-
niseerde busreizen zijn een belangrijk
onderdeel van ons aanbod geworden.
Daarbij bezoeken wij onderweg soms
ook andere bedevaartsoorden als Lisi-
eux en Nevers. Met VNB Lance is het nu
ook mogelijk mensen in een rolstoel of
liggend te vervoeren en zo’n pelgrima-
ge aan te bieden.”
De behoefte aan collectieve geloofsbe-
leving is groot, zegt Van Bussel. “De ker-
ken lopen leeg, maar de belangstelling
VNB Nationale Bedevaarten is gespecialiseerd in pelgrimages naar Lourdes. Meer dan op de uitbreiding van het reisaanbod, concentreert VNB zich op het uitbouwen van kwalitatieve verzorging. “Sinds kort is het bijvoorbeeld mogelijk met een ambulancebus naar Lourdes te reizen, en in mei vertrok de eerste rechtstreekse tgv vanaf de Franse grens”, vertelt directeur Jos van Bussel.
voor gemeenschapsvorming en voor
het geloof in het algemeen groeit zelfs.
Het opdoen van kracht en ‘er eens uit
zijn’ is een belangrijke aanleiding voor
een pelgrimage, maar het is met na-
druk een sociale gebeurtenis die troost
biedt.
“Gedeelde smart is halve smart.” Aan de
georganiseerde reizen van VNB Natio-
nale Bedevaarten kan iedereen deelne-
Met de tgv naar Lourdes
2010061 kerk & leverancier.indd 58 30-08-2010 15:29:49
Kerk & Leverancier 59
met de tgv naar lourdes
men. “Ziek of gezond, jong of oud: wij
maken daarin geen onderscheid.”
VrijwilligersDe belangstelling voor georganiseerde
pelgrimages – naast Lourdes biedt VNB
ook reizen aan naar andere erkende be-
devaartsoorden – bouwt nog altijd op
de inbreng van parochiegroepen, koren
en verpleeghuizen. “Wij hebben 400 à
500 afdelingen die actief zijn in het land
en contacten leggen.” De invulling van
de reis is uiteraard op de doelgroep af-
gestemd.
“Wij werken altijd op basis van volpen-
sion met professionele reisbegeleiding
en bezoeken alle vieringen en proces-
sies. De hoogmis in de ondergrondse
basiliek van Lourdes is daar vanzelfspre-
kend ook bij.” Een combinatie van zieke
en gezonde pelgrims is geen obstakel.
“Er zijn twee verblijfsvormen in Lour-
des: reguliere hotels en ‘acceuils’, waar
een volledige 24-uurs-verzorging mo-
gelijk is.” Daartoe reizen familieleden en
vrijwillige verpleegkundigen en artsen
mee. “Wij regelen wat dat betreft ook
de organisatorische kant. Er is zelfs een
wachtlijst voor vrijwilligers. De collec-
tieve beleving is de kracht van de be-
devaart. Je kunt mensen ontmoeten die
betekenis geven aan je leven. Het soci-
ale aspect – de zorg voor elkaar – staat
altijd voorop.” Ω
2010061 kerk & leverancier.indd 59 30-08-2010 15:29:56
orgelbouwkunst, cultuur & ambacht in de 21ste eeuwnieuwbouw • restauratie • onderhoud
platinalaan 10 - 5234 gh ’s-hertogenbosch
[t] (073) 641 29 51 - bij geen gehoor [t] (073) 642 21 20 • [f] (073) 642 50 55[w] pelsenvanleeuwen.nl [e] [email protected]
1891 - l. van dam & zonen nhk eindhoven • 2009 - pels & van leeuwen nhk tuilrestauratie orgel en reconstructie lijst- en houtsnijwerken,
het orgel werd in ‘gestripte’ toestand overgenomen uit de o.l.v. ten hemelopneming te nijmegen
orgelbouwkunst, cultuur & ambacht in de 21ste eeuwnieuwbouw • restauratie • onderhoud
platinalaan 10 - 5234 gh ’s-hertogenbosch
[t] (073) 641 29 51 - bij geen gehoor [t] (073) 642 21 20 • [f] (073) 642 50 55[w] pelsenvanleeuwen.nl [e] [email protected]
1891 - l. van dam & zonen nhk eindhoven • 2009 - pels & van leeuwen nhk tuilrestauratie orgel en reconstructie lijst- en houtsnijwerken,
het orgel werd in ‘gestripte’ toestand overgenomen uit de o.l.v. ten hemelopneming te nijmegen
orgelbouwkunst, cultuur & ambacht in de 21ste eeuwnieuwbouw • restauratie • onderhoud
platinalaan 10 - 5234 gh ’s-hertogenbosch
[t] (073) 641 29 51 - bij geen gehoor [t] (073) 642 21 20 • [f] (073) 642 50 55[w] pelsenvanleeuwen.nl [e] [email protected]
1891 - l. van dam & zonen nhk eindhoven • 2009 - pels & van leeuwen nhk tuilrestauratie orgel en reconstructie lijst- en houtsnijwerken,
het orgel werd in ‘gestripte’ toestand overgenomen uit de o.l.v. ten hemelopneming te nijmegen
orgelbouwkunst, cultuur & ambacht in de 21ste eeuwnieuwbouw • restauratie • onderhoud
platinalaan 10 - 5234 gh ’s-hertogenbosch
[t] (073) 641 29 51 - bij geen gehoor [t] (073) 642 21 20 • [f] (073) 642 50 55[w] pelsenvanleeuwen.nl [e] [email protected]
1891 - l. van dam & zonen nhk eindhoven • 2009 - pels & van leeuwen nhk tuilrestauratie orgel en reconstructie lijst- en houtsnijwerken,
het orgel werd in ‘gestripte’ toestand overgenomen uit de o.l.v. ten hemelopneming te nijmegen
orgelbouwkunst, cultuur & ambacht in de 21ste eeuwnieuwbouw • restauratie • onderhoud
platinalaan 10 - 5234 gh ’s-hertogenbosch
[t] (073) 641 29 51 - bij geen gehoor [t] (073) 642 21 20 • [f] (073) 642 50 55[w] pelsenvanleeuwen.nl [e] [email protected]
h. matthiaskerk - oploo - 2 klavieren - 21 registers - reconstructie 2009
advertentiePenvanL2010.indd 1 05-04-10 11:20
orgelbouwkunst, cultuur & ambacht in de 21ste eeuwnieuwbouw • restauratie • onderhoud
platinalaan 10 - 5234 gh ’s-hertogenbosch
[t] (073) 641 29 51 - bij geen gehoor [t] (073) 642 21 20 • [f] (073) 642 50 55[w] pelsenvanleeuwen.nl [e] [email protected]
1891 - l. van dam & zonen nhk eindhoven • 2009 - pels & van leeuwen nhk tuilrestauratie orgel en reconstructie lijst- en houtsnijwerken,
het orgel werd in ‘gestripte’ toestand overgenomen uit de o.l.v. ten hemelopneming te nijmegen
1007008 Pels & van leeuwen.indd 1 18-08-2010 11:33:02
www.elektrovdberg.nl telefoon: 033-4941235
www.telefoon:
TotaalconceptDe kracht van de combinatie zorgtvoor bekroond licht. Licht moetfunctioneel, sfeerverhogend enlevend zijn. Dát is onze prestatie.Zowel de lichtarchitectuur als detechnische installatie zijn bij ons ingoede handen. De kroon op ons werkis bijzonder, letterlijk en figuurlijk.Letterlijk door de kroonluchters,figuurlijk met de kwaliteit van onzedienstverlening.
www.brinkenvankeulen.nl telefoon: 020-7370230
www.telefoon: 0315
Totaalconcept De kracht van de combinatie zorgt voor bekroond licht. Licht moet functioneel, sfeerverhogend en levend zijn. Dát is onze prestatie. Zowel de lichtarchitectuur als de technische installatie zijn bij ons in
handen. De kroon op ons werk is bijzonder, letterlijk en figuurlijk. Letterlijk door de kroonluchters, figuurlijk met de kwaliteit van onze dienstverlening.
www.lichtendekerk.nl telefoon: 0315-346164
2010061 kerk & leverancier.indd 60 30-08-2010 15:30:00
Kerk & Leverancier 61
blijven lezen met een beperking
Blijven lezenmet een leesbeperking!
De CBBDe CBB, Christelijke Bibliotheek voor Blin-
den en Slechtzienden, is een zelfstan-
dige en gespecialiseerde bibliotheek
die vanuit een protestants-christelijke
levensbeschouwing christelijke lectuur
in aangepaste leesvormen beschikbaar
stelt voor mensen met een leesbeper-
king. De CBB heeft een grote collectie
kranten en tijdschriften in gesproken
vorm, in grootletter en in braille. Ook di-
verse bijbelse (dag)boeken, liedbundels,
psalmboeken en de verschillende verta-
lingen van de Bijbel zijn in een aange-
paste leesvorm te verkrijgen bij de CBB.
Voor bedrijven, verenigingen, overhe-
den en andere organisaties biedt de CBB
maatwerk. Zij kunnen tegen gunstige
tarieven hun lectuur laten omzetten in
de verschillende leesvormen.
Wijs de wegKent u een familielid, buurman/vrouw,
kennis of gemeentelid die niet (meer)
op de gewone manier kan lezen? Maak
hen dan attent op de dienstverlening
van de CBB. Daarmee bewijst u hen een
enorme dienst en u biedt weer zicht op
een stuk levensvreugde dat weggeval-
len was.
Neem voor meer informatie contact op
met de CBB, telefoonnummer 0341 565
499, email [email protected] of kijk op onze
website www.cbb.nl. Ω
Pas wanneer gewoon lezen niet meer gaat, wordt duidelijk hoe belangrijk lezen is voor de kwaliteit van ons leven. Lezen is namelijk veel meer dan een hulpmiddel om informatie tot ons te nemen. Lezen biedt onder andere inspiratie, ontspanning, troost en humor. Kortom: lezen houdt ons in contact met de wereld om ons heen. Juist daarom is het zo’n groot gemis, wanneer gewoon lezen door blindheid, slechtziendheid, ouderdom of een chronische ziekte niet meer gaat. Gelukkig zijn er goede oplossingen! Met lectuur in aangepaste leesvormen kan iedereen blijven lezen. Door te luisteren naar lectuur in een gesproken vorm op cd-rom of door gebruik te maken van grootletter- of braille -uitgaven.
2010061 kerk & leverancier.indd 61 30-08-2010 15:30:02
62 Kerk & Leverancier
2010061 kerk & leverancier.indd 62 30-08-2010 15:30:08
Kerk & Leverancier 63
arab vision
Verandering in de Arabische wereld
Televisie als middelBijna elke Arabische familie heeft een
televisie thuis. In veel landen zijn de
daken en balkons bezaaid met satelliet-
schotels, waardoor men thuis naar pro-
gramma’s kan kijken die niet door de
Arabische regeringen kunnen worden
gecensureerd. Dit maakt het mogelijk
om via satelliettelevisie 75% van alle
Arabieren – en dus ook de miljoenen
christenen – met Arabischtalige christe-
lijke tv programma’s te bereiken.
Er zijn diverse christelijke organisaties
die via satelliettelevisie hun program-
ma’s uitzenden, maar hun grote pro-
bleem is, hoe ze aan die programma’s
komen. Zendtijd is goedkoop, maar
Onder de 300 miljoen Arabieren zijn miljoenen christenen. Die vormen een kleine minderheid die vaak discriminatie en soms regelrechte verdrukking ervaren van hun landgenoten. Deze christelijke broeders en zusters hebben behoefte aan bemoediging en steun, niet alleen om te overleven, maar ook om in hun omgeving een getuige van Jezus Christus te zijn.
programma’s maken is een heel ander
verhaal.
Arab Vision is in 1997 opgericht om in
de sterk groeiende vraag naar Arabische
christelijke TV programma’s te voorzien.
De organisatie produceert programma’s
in de spreektalen van Marokko, Algerije,
Tunesië, Egypte en Irak. >
Arab Vision:
2010061 kerk & leverancier.indd 63 30-08-2010 15:30:12
Gratis: Presentatie in uw kerkWe komen graag in uw kerk langs om meer over ons werk te vertellen. We passen ons graag aan uw wensen aan!
Arab Vision maakt christelijke TV programma’s voor de Arabische wereld• die de Arabische kerken bemoedigen en opbouwen• die het Evangelie aan moslims uitleggen• die pleiten voor een democratischer, zorgzamer samenleving
Email of bel ons voor uw gratis boekje en DVD, of om te bespreken wat een geschikt moment is voor een presentatie van ons werk in uw kerk. En u krijgt uiteraard onze nieuwsbrief.
Arab VisionPostbus 700579704 AB Groningen
Gratis: DVD met een film over het werk van Arab VisionDeze korte film laat u zien wat voor werk Arab Vision doet en hoe effectief dat is.
Arabieren zijn geweldige minnaars...en 19 andere mythen over de Arabieren
Arabieren zijn gew
eldige minnaars...
Door Abu Banaat
De medewerkers van Arab Vision wonen en werken bijna allemaalin de Arabische wereld. De organisatie maakt Arabischetelevisieprogramma’s waarin het Evangelie wordt verkondigd. Alsje de leeftijd van alle medewerkers in de Arabische wereld bij elkaaroptelt, kom je al snel aan 1500 jaar. Wat een ervaring hebben wesamen in de Arabische wereld! Van die ervaring laten we u in ditboekje een beetje meebeleven.
We nemen geen blad voor de mond, maar zeggen eerlijk wat we zienen denken over de Arabische wereld. Arabieren hebben nogal watmythen over zichzelf, maar ook in Nederland hebben we veel ideeënover Arabieren die maar half of minder waar zijn. Lees zelf, enoordeel. En uw bewonderende en boze brieven kunt u altijd naar onskantoor in Groningen sturen. Kijk wel uit, we hebben veel Arabierenin dienst...
Myth.indd 1
3/12/2009 2:35:13 PM
Gratis: Arabieren zijn geweldige minnaarsEen informatief en prettig leesbaar boekje over de Arabische wereld, de kerk daar, en de islam
Email: [email protected]: 050-8110031Website: www.arabvision.nl
2010061 kerk & leverancier.indd 64 30-08-2010 15:30:14
Kerk & Leverancier 65
arab vision
Arabische KijkersDagelijks zijn die programma’s minstens
de helft van de dag te ontvangen in
elke huiskamer in de Arabische wereld
en in Europa, omdat ze via de Europese
Hotbird- en Astra -satellleten worden
uitgezonden. Bovendien worden veel
programma’s ook via de populaire Egyp-
tische NileSat uitgezonden.
Omdat in de Arabische wereld nauwe-
lijks vrijheid voor serieus kijkeronderzoek
bestaat, is onduidelijk hoe groot het
publiek voor de programma’s van Arab
Vision is, maar dat dit groot is, lijkt wel
duidelijk. Maandelijks ontvangt de or-
ganisatie duizenden reacties van kijkers,
en ook de zenders die de uitzendingen
verzorgen, krijgen veel reacties.
Inhoud van programmasArab Vision wil christenen in de Arabische
wereld steunen in hun geloofsreis door
het leven. Dat is een zaak die het hart
raakt, maar ook de samenleving. Arab
Vision maakt dus geloofsopbouwende
programma’s, maar ook programma’s
met een christelijke maatschappijvisie.
Daarbij gaat het vaak over armoede en
mensenrechten, waarbij de beroerde si-
tuatie van gehandicapten, vrouwen en
kinderen vooral aandacht krijgt.
Arab Vision heeft een oecumenische
houding; de programma’s getuigen van
de ene Kerk van Jezus Christus. Daarbij
heeft de organisatie een evangelikale
inslag.
De meeste medewerkers van Arab Vi-
sion zijn Arabische christenen. In een
houding van dienstbaarheid willen ze
de Arabische kerken bijstaan. Het hart
van het Evangelie is een gekruisigde
Heer. Een kruisvaardersmentaliteit past
daar niet bij.
Uw betrokkenheidArab Vision heeft uw betrokkenheid no-
dig. De organisatie wil meer, en steeds
betere programma’s beschikbaar maken
voor de kerken van de Arabische wereld.
Daarom heeft Arab Vision uw voorbede
en uw financiële steun nodig. Daarom
vraagt Arab Vision u om persoonlijk, als
stichting, of met uw kerk, dit werk van
bemoediging voor de Arabische kerken
te steunen?
Stichting Arab Vision
Postbus 70057
Groningen
Tel 050-8110031
www.arabvision.nl
2010061 kerk & leverancier.indd 65 30-08-2010 15:30:20
Bondspenningmeester:
L.W. MatersTramlaan 108331 GL SteenwijkPostbank nr. 46871Telefoon 0521 - 519064
NederlandseChristelijkeBlinden- enSlechtziendenbondStatutair gevestigd te AmsterdamOpgericht in 1924
Grondslag:
De Bijbel als Gods onfeilbaar Woord.
Doel:
De Bond heeft ten doel de behartiging van de geestelijke en
stoffelijke belangen van zijn leden in het bijzonder en van
blinden en slechtzienden in het algemeen, zowel voor het
persoonlijke als voor het maatschappelijke leven.
Secretariaat:
Mevr. A. Kievitvan Leeuwenhoekstraat 258921 TZ Leeuwarden
LAATSTELIJK KONINKLIJK GOEDGEKEURD 27 NOVEMBER 1948
250126_NCB 26-10-2004 15:46 Pagina 1
2010061 kerk & leverancier.indd 66 30-08-2010 15:30:21
Priester worden in het Aartsbisdom Utrecht
Denk je erover om priester te worden? En woon je in het Aartsbisdom Utrecht?
Neem dan eens contact op met de rector van het Ariënsinstituut, drs. P. Kuipers!
Adres: Keistraat 9, 3512 HV Utrecht
Telefoon: 030 2310490
E-mail: [email protected]
Vanaf het studiejaar 2010-2011 zal het nieuwe Ariënsinstituut van het Aartsbisdom
Utrecht onder meer nauw samenwerken met De Tiltenberg, het seminarie van het
bisdom Haarlem-Amsterdam. Zie voor meer informatie over deze opleiding:
www.tiltenberg.org
2010061 kerk & leverancier.indd 67 30-08-2010 15:30:22
68 Kerk & Leverancier
2010061 kerk & leverancier.indd 68 30-08-2010 15:30:26
Kerk & Leverancier 69
Ichtus Gifts
Zo’n 5000 verschillende christelijke ar-
tikelen vinden hun weg naar 400 boek-
handels en cadeaushops voornamelijk
in Nederland maar ook in
België, waar het bedrijf een
eigen vertegenwoordiging
heeft. Ichtus Gifts heeft zelfs
een aparte tak voor wens-
kaarten en kalenders. “Wij
onderscheiden ons met een
zeer breed assortiment chris-
telijke geschenken”, zegt be-
drijfsleider Wim Fiole. “Wat
betreft het aanbod zijn wij
de grootste van Nederland; dat is en blijft
onze belangrijkste afzetmarkt.” Wat wordt
er op dit ogenblik het meest verkocht?
“Wandborden in kleur op formaat 24 x
30cm; die doen het sinds zij op de markt
zijn erg goed.” Maar ook de avondmaals-
stellen zijn erg populair. “In verband met
hygiëne worden die steeds vaker met in-
dividuele cups geleverd – zowel in plas-
tic als staal.” Moderne producten vinden
gretig aftrek, zegt Fiole. “Die ouderwetse
wandplaten met zoete taferelen uit de
Bijbel zie je in Nederland niet vaak meer,
zelfs niet in de zondagsscholen. In Ame-
rika vind je ze nog wel.”
WebsiteIchtus Gifts, dat veel materialen betrekt
uit de Verenigde Staten, Indonesië, Duits-
land en Israël, geeft een geheel eigen ca-
talogus uit en levert ook aan directe klan-
ten, veelal grotere kerkelijke organisaties.
“Die bestellen dan een of meerdere ma-
len per jaar grotere aantallen artikelen
ten behoeve van diensten en vieringen.
Voor kerken leveren wij de bekende col-
lectezakken en -schalen en offerkisten
en niet te vergeten een grote sortering
liturgische kaarsen. Ook voor scholen en
zondagsscholen hebben we een brede
sortering producten. De verkoop van
communie-artikelen is sta-
biel.” De website www.ich-
tusgifts.nl wordt vooral ge-
bruikt als aanvulling op de
traditionele handel. Sinds
2005 is CBC/Ichtus Gifts te
vinden op industrieterrein
De Meerpaal in Houten. Het
bedrijfsgebouw dient als
magazijn voor zowel groot-
handel als website van het
groeiende bedrijf. “Onze groei is vooral
toe te schrijven aan de toename van het
aantal christelijke boekhandels. Wij hou-
den zelf goed contact met fabrikanten
en afnemers over vragen van klanten. Zo
houden wij ons assortiment up-to-date.
Het gebruik van internet is trouwens al-
gemeen geaccepteerd in alle christelijke
gezindten. De website is natuurlijk een
prima uitkomst voor mensen die niet
in de buurt wonen van een christelijke
boekhandel.” Ω
groeit mee met boekhandel
Ichtus Gifts is een sterk groeiend bedrijfsonderdeel van CBC ‘t Gulden Boek, ook wel bekend als de Christelijke Boekencentrale. Bij Ichtus Gifts is een zeer grote verscheidenheid aan christelijke geschenkartikelen en wenskaarten verkrijgbaar. “Wij leveren zowel aan protestantse als aan rooms-katholieke klanten.”
Ichtus Gifts
2010061 kerk & leverancier.indd 69 30-08-2010 15:30:28
70 Kerk & Leverancier
Ons land staat bekend (met name ook bij de buitenlandse organisten en orgelliefhebbers) om de vele historische en belangwekkende orgels, klankmonumenten van de eerste orde. Zij vertegenwoordigen een orgelcultuur, misschien wel de oudste cultuur van ons land, die ruim zes eeuwen omspant.
De oudste bewaard gebleven orgel-
bouwcontracten dateren uit het midden
van de vijftiende eeuw, maar uit andere
archivalische stukken weten we dat al
in de veertiende eeuw orgels, vooral in
onze hoofdkerken en kloosterkerken,
aanwezig waren.Het is overigens zeer
moeilijk de ontwikkelingsgeschiedenis
van het Nederlandse orgel vóór 1500 te
schrijven, omdat gegevens uit de mid-
deleeuwen dienaangaande erg schaars
zijn. Wel is duidelijk dat het grote orgel
zich heeft ontwikkeld uit het zoge-
naamde ´positief´, een instrument dat,
zoals de naam al aangeeft, verplaats-
baar was. In de vijftiende en zestiende
eeuw verstond men onder het ´positief´
meestal het kleine orgel dat in de kerk
aanwezig was en dat dikwijls eigen-
dom was van het één of ander gilde.
Soms waren er meerdere ´positieven´
in een kerk aanwezig. Het is overigens
merkwaardig dat de gegevens hierover
uiterst zeldzaam zijn. We hebben meer-
Stichting tot behoud van het Nederlandse Orgel op de bres voor onze historische klankmonumenten
Middelburg Orgel uit 1692 in de Nieuwe Kerk, gebouwd door de orgelmaker Duyschot voor de Vrede Lutherse Kerk van Amsterdam. Na de oorlog werd dit orgel in Middelburg geplaatst en van een nieuw binnenwerk voorzien.
Schiedam Grote of St. JanskerkIn 1975 bouwde de orgelmaker Flentrop een nieuw orgel in de kassen van Hendrick Niehoff uit 1550.
Brouwershaven – Herv. KerkNiehoff Orgel uit 1557.Het orgel heeft vroeger luiken gehad.
dere historische orgelkassen overge-
houden uit de zestiende eeuw, waarvan
we er enkele willen noemen: Schiedam
Grote of St. Janskerk (ca 1550), Abcoude
R.K.Kerk (voormalig koororgel uit 1558
en afkomstig uit de Grote of St.Janskerk
van Gouda) en Brouwershaven, waar
in de Grote- of St. Nicolaaskerk een or-
gelkas uit 1557 ons is overgeleverd die
in het midden van de vorige eeuw van
een nieuw speelbaar binnenwerk werd
voorzien. En dan niet te vergeten het
2010061 kerk & leverancier.indd 70 30-08-2010 15:30:33
Kerk & Leverancier 71
historische klankmonumenten
prachtige Niehoff-orgel uit 1547 in de
Wester- of Gommaruskerk van Enkhui-
zen, waarvan de historische orgelkas
momenteel in oude glorie wordt her-
steld. Het oudst bespeelbare en enkele
jaren geleden geheel gerestaureerde
koororgel uit 1511 staat in de Grote- of
St. Laurenskerk van Alkmaar. Al deze his-
torische orgels moeten we onderhou-
den. Om de eigenaars (veelal de kerke-
lijke gemeenten) een handje te helpen
is in 1973 de Stichting tot behoud van
het Nederlandse Orgel opgericht.
BeeldenstormLangzamerhand ontwikkelde zich het
´positief´ tot een groter orgel en in de
zestiende eeuw was de orgelcultuur
zover gekomen dat de meeste grote
stadskerken vaak meerdere orgels had-
den, een groot orgel dat veelal tegen
de torenmuur was geplaatst en een
klein- of koororgel dat, zoals de naam
al aangeeft, in het koor van de kerk was
geplaatst.De grote orgels waren overi-
gens bijna altijd eigendom van de stad
terwijl het koororgel van de kerk zelf
was. Nadat na de Reformatie het kooror-
gel in ongebruik was geraakt of, zoals in
sommige gevallen, bij de Beeldenstorm
werd verwoest, bijvoorbeeld in het ge-
val van de Grote- of St.Nicolaaskerk van
Elburg, is vanaf de laatste decennia van
die eeuw het koororgel weer terug in de
stadskerken.
Waardevol historische cul-tuurbezitHet oudste orgel van ons land, deels
daterend uit 1479 en deels uit het mid-
den van de zestiende eeuw, bevindt zich
voor wat de kassen betreft thans nog
in de Koorkerk van Middelburg, terwijl
het kostbare pijpwerk ervan al jaren ligt
opgeslagen in een rijksbunker. Momen-
teel worden plannen uitgewerkt om het
instrument geheel te restaureren. Ge-
lukkig heeft de overheid een open oog
en oor voor het waardevolle historische
cultuurbezit dat orgel heet en verleent
zij in de meeste gevallen door middel
van subsidies een helpende hand bij de
restauraties van deze historische orgels.
De overblijvende kosten kunnen voor
een kerkelijke gemeente echter toch
nog een te grote last zijn, temeer daar
men ook al voor onderhoud aan het
historische kerkgebouw moet zorgen.
De Stichting tot behoud van het Neder-
landse Orgel wil een financiële helpende
hand bieden voor de restauratie van het
orgel. Deze Stichting nodigt iedereen die
de instandhouding van het historische
orgel ter harte gaat daarom uit om dit
daadwerkelijk te laten blijken door dona-
teur/donatrice te worden. In de loop der
jaren heeft de Stichting tot behoud van
het Nederlandse Orgel zo dankzij vele
particuliere bijdragen, de restauraties
van een groot aantal belangwekkende
orgels mede mogelijk gemaakt.
Adres van de Stichting: Postbus 105
8080 AC Elburg
Wie overigens eens wil kennismaken
met een aantal van deze historische or-
gels kan op zaterdag 30 oktober 2010
deelnemen aan de 30e, zogenaamde,
Hanzesteden-Orgeltocht die voert
langs de orgels van Zalk (Herv.St. Nico-
laaskerk), Genemuiden (Grote Kerk) en
Hasselt (Geref.- en Grote- of St. Stepha-
nuskerk). Ondergetekende verstrekt u
graag nadere informatie over het een
en ander.
Maarten Seijbel, voorzitter
Wildemaetstraat 43
8081 AH Elburg
tel.0525-681486
email: [email protected] Ω
Enkhuizen Wester- of St. GommaruskerkOrgel uit 1547. Oorspronkelijk bewaard gebleven orgelkassen van de orgelmaker Niehoff.
Leiden – Hooglandse KerkOrgel uit ca. 1565 gebouwd door Utrechtse or-gelmaker Peter Jansz. De Swart. Het frontschema vertoont overeenkomst met het werk van de orgel-maker Niehoff.
2010061 kerk & leverancier.indd 71 30-08-2010 15:30:35
“HET LOUIS BRAILLEFONDS”is gesticht door de N.C.B.
Visueel gehandicapten moeten
meestal van aangepaste leesvormen
gebruik maken, zoals grootletterdruk,
cassette of braille.
Dit fonds heeft ten doel lectuur
(b.v. Bijbels, woordenboeken)
tegen dezelfde prijs beschikbaar
te stellen als deze voor zienden
verkrijgbaar is.
Kent u blinden of slechtzienden in uw
omgeving? Vertel hen dan over de N.C.B.
Secretariaat:J. Spoelstra, Obrechtlaan 69402 TH Assen, Telefoon 0592 - 342579
Adres penningmeester:L.W. Maters, Tramlaan 10, 8331 GL SteenwijkTelefoon 0521 - 519064, Postbank nr. 809898
STICHTING “HET LOUIS BRAILLEFONDS”
240135_braillefonds 11-10-2004 15:20 Pagina 1
2010061 kerk & leverancier.indd 72 30-08-2010 15:30:35
2010061 kerk & leverancier.indd 73 30-08-2010 15:30:38
74 Kerk & Leverancier
Waarom niet, zo moeten Alphons van
der Voorn en Simon Kadijk hebben ge-
dacht toen ze op 1 januari 2009 als het
nieuwe directieteam van Donatus aan
de slag gingen. Met de intentie nadruk-
kelijk in te zetten op de toekomst, kwa-
men ze met een beleidsvisie voor de
jaren 2010 tot 2015. Met daarin dus de
suggestie om de activiteiten niet langer
te beperken tot religieuze gebouwen,
maar uit te breiden tot alle monumen-
ten. “Omdat we daarvoor al heel veel
kennis en ervaring in huis hebben”, zo
verklaart Van der Voorn het voorstel. “Ga
maar na, 41% van de kerken en kloosters
in onze portefeuille heeft een monu-
mentale status. Vanwege onze expertise
zijn we in de afgelopen jaren regelmatig
Vanwege de hoge prijs die ze moesten betalen voor het verzekeren van hun kerkgebouwen, besloot een aantal Rooms-katholieke priesters in 1852 een eigen waarborgfonds te creëren. Daarmee was de onderlinge waarborgmaatschappij Sint Donatus een feit. Het voorvoegsel ‘Sint’ verviel toen vanaf 1968 ook hervormde kerken van het fonds deel uit gingen maken. Waarmee Donatus misschien wel hét voorbeeld is van probleemloos oecumenisch samenwerken in Nederland, stellen directeur Simon Kadijk en directievoorzitter Alphons van der Voorn het. Later volgden andere stromingen uit het protestantisme, maar ook synagogen, moskeeën en orthodoxe kerken. Ruim anderhalve eeuw hield Donatus zich hoofdzakelijk bezig met het verzekeren van religieuze gebouwen. Sinds kort richt de verzekeraar zich echter ook op niet-religieuze monumenten.
door monumenteneigenaren benaderd
en we hebben dus al een aantal mo-
numenten in portefeuille. Ons voorstel
was om die markt nu heel gericht en
intensief te gaan benaderen.” Een voor-
stel dat zowel door de Raad van Com-
missarissen als de Ledenraad werd aan-
genomen. Als hoeder van het cultureel
erfgoed wil Donatus nu uitgroeien tot
dé kerken- en monumentenverzekeraar
van Nederland.
Grote database en de enorme kennisAls onderlinge waarborgmaatschap-
pij is Donatus een verzekeraar zonder
winstdoelstelling; de winst gaat naar de
leden, middels premierestitutie. Gemid-
deld is dat zo’n 40 procent, vorig jaar
zelfs 54 procent. Lange tijd waren de
verzekerde objecten alleen kerken en
kloosters. De religieuze oorsprong was
verder eveneens terug te zien in de lei-
“We hebben alle benodigde kennis al in huis”
Dé kerkenverzekeraar nu ook voor monumenten
2010061 kerk & leverancier.indd 74 30-08-2010 15:30:40
artikel
Kerk & Leverancier 75
ding: tot de jaren vijftig werd de directie
altijd gevormd door priesters. Daarna
konden ook leken tot de directie toe-
treden. Dagelijks zijn er negen gespe-
cialiseerde buitendienstmedewerkers,
bouwkundigen en registerdeskundigen
met een enorm brede kennis, op pad
om gebouwen te inspecteren, te taxe-
ren en om waardebepalingen te maken.
“Dat gebeurt tot in het detail, want elk
object vraagt om maatwerk”, legt Si-
mon Kadijk uit. “De rapporten bestaan
dan ook uit zorgvuldig uitgewerkte
plattegronden, inhoudsberekeningen,
beschrijvingen van materialen en inven-
tarisaties. Bijzondere stukken worden
bovendien apart beschreven. Dat alles
om de herbouwwaarde zo nauwkeurig
mogelijk te kunnen berekenen.” Op die
manier zijn al meer dan 4.500 kerken
en kloosters getaxeerd en vastgelegd;
die gegevens vormen de basis voor een
grote database en de enorme kennis die
bij Donatus aanwezig is. Kadijk geeft aan
dat de verzekering vrijwel altijd de her-
bouw- of vervangingswaarde betreft. De
kunsthistorische waarde, zegt hij, is bijna
niet te verzekeren. “Als die waarde al is
vast te stellen, dan staan daar een hoge
premie en zeer strikte veiligheidseisen
tegenover. Bovendien, wanneer een his-
torisch gebouw of kunstwerk door bij-
voorbeeld brand geheel verloren gaat,
krijg je het nooit meer in de oorspron-
kelijke staat terug.”
Speciale monumentenverze-keringenMaar wat gebeurt er als een kunstwerk
gestolen wordt? Dan, zo maken Van der
Voorn en Kadijk duidelijk, wordt er on-
middellijk contact gelegd met de Stich-
ting Kerkelijk Kunstbezit.
Die op haar beurt weer de
kunsthandel informeert. En
zo kan er, indien nodig, al-
tijd samenwerking gezocht
met partijen die heel spe-
cifieke kennis in huis heb-
ben, mocht daar behoefte
aan zijn, aanvullend op
de expertise die bij Dona-
tus aanwezig is. Expertise
over kerken en kloosters
die echter veelal ook op andersoortige
monumentale gebouwen toe te pas-
sen is. “Om vanuit die basis een zo goed
mogelijk product te realiseren zijn we
eerst als het ware in het hoofd van de
monumentenbezitter gekropen”, vertelt
Alphons van der Voorn. “Wat is voor hem
belangrijk, waar heeft hij behoefte aan?
Dat heeft geleid tot drie speciale monu-
mentenverzekeringen. Die alle drie re-
kening houden met de specifieke ken-
merken van een monument. Zoals een
uitkering die vaak boven de honderd
procent ligt. Het herstellen van schade
aan een monument kost namelijk bijna
altijd meer dan het verzekerde bedrag
dekt, bijvoorbeeld omdat er authentieke
materialen bij dat herstel moeten wor-
den gebruikt. Onderverzekering kennen
we dan ook niet.”
Eigen monumentenindexDaarnaast heeft Donatus een eigen mo-
numentenindex ontwikkeld, ook weer
afgestemd op de specifieke kenmerken
van een monument. Kenmerken die
vragen om een andere indexering dan
bij pakweg een gemiddelde woning.
Omdat arbeids- en materiaalkosten bij
schadeherstel aan een monument in
de regel nu eenmaal hoger liggen. Ka-
dijk en Van der Voorn noemen als voor-
beeld het repareren van een uit mergel
opgetrokken gebouw. De daarvoor be-
nodigde mergel – die uiteraard overeen
moet komen met die in de rest van het
gebouw – is niet zomaar bij de eerste
de beste leverancier te krijgen. Vaak
is er eerst een zoektocht nodig, dan is
nog maar de vraag of het product nog
wordt geproduceerd of dat er een spe-
ciale productie moet worden gestart
en uiteindelijk is er nog het transport.
Want voor hetzelfde geld ligt de mergel-
groeve ergens ver weg in Duitsland of
Frankrijk. Met die specifieke benadering
en alle aanwezige kennis richt Donatus
zich dus nu op alle monumenten in Ne-
derland. Het is, zo merkt Simon Kadijk
tot slot op, een markt met groeimoge-
lijkheden. “Onderzoek van het Nationaal
Restauratiefonds heeft uitgewezen dat
veel monumenteneigenaren slecht ver-
zekerd of onderverzekerd zijn. Omdat
ze denken goed verzekerd te zijn terwijl
dat niet zo is of omdat ze de mogelijk-
heden niet kennen. Aan ons om daar
verandering in te brengen en ze vanuit
onze kennis goed te adviseren en bege-
leiden.” Ω
2010061 kerk & leverancier.indd 75 30-08-2010 15:30:41
76 Kerk & Leverancier
vraagt om deskundig advies’
Een heldere, verstaanbare geluidsweer-
gave in een galmrijke ruimte wordt voor-
namelijk bereikt door de juiste keuze van
de verschillende onderdelen van het
geluidssysteem, stelt Dialoog Church
Sound. Dankzij 40 jaar praktijkervaring
heeft het Eindhovense familiebedrijf van
de inmiddels 74-jarige Henk Dul haar
specifiek op kerken gerichte producten-
pakket continu weten te moderniseren.
Daarbij spelen de eigenschappen van de
microfoons, het aantal geluidszuilen en
de technologische hulpmiddelen voor
galmreductie in de versterker een vitale
rol. “Doorslaggevend voor de uiteinde-
lijke geluidskwaliteit is de nauwkeurige
afstemming van de geluidsweergave op
de akoestische eigenschappen van de
kerkruimte. Het is niet alleen belangrijk
een duidelijk inzicht te hebben in het
voor ieder kerkgebouw weer andere
akoestische gedrag, maar ook over een
gedegen kennis te beschikken omtrent
de technische mogelijkheden en onmo-
gelijkheden van het geluidssysteem, als
ook de wijze waarop deze kunnen wor-
den ingezet om de soms weerbarstige
kerkakoestiek de baas te worden.”
KerkversterkerIn de keten van een kerkgeluidsinstalla-
tie zijn de microfoons, de versterker en
de geluidszuilen belangrijke schakels.
“Presteert één van deze onderdelen on-
der de maat, of zijn ze minder geschikt
voor gebruik in een kerkgebouw, dan
Een kerkgebouw is een ruimte met een natuurlijke akoestiek, waarin altijd een zekere mate van galmwerking aanwezig is. Wanneer een kerkbestuur denkt aan het opwaarderen of het in het geheel vervangen van de geluidsinstallatie in het kerkgebouw is deskundig advies vereist, zegt Henk Dul van Dialoog Church Sound.
heeft dat onherroepelijk nadelige ge-
volgen voor de weergavekwaliteit.” Dat
geldt in het bijzonder voor de versterker,
zegt Dul. “‘Gewone’ audioversterkers hoe
professioneel ook beschikken niet over
de kwaliteiten die ze geschikt maken
voor gebruik in kerken. Kerkversterkers
worden nauwkeurig afgestemd op de
akoestische eigenschappen van de kerk,
en zijn voorzien van elektronische hulp-
middelen die de galm reduceren. Bo-
vendien onderdrukt een kerkversterker
de tot rondzingen neigende geluidsfre-
quenties. Daardoor kunnen de overige
frequenties uit het klankspectrum met
een hogere geluidsdruk worden weer-
gegeven, wat de verstaanbaarheid ver-
der vergroot.”
‘Kerkgeluid
2010061 kerk & leverancier.indd 76 30-08-2010 15:30:50
artikel
Kerk & Leverancier 77
GoudaDialoog Church Sound maakt gebruik van
speciale lasermeetapparatuur om maat-
werk te kunnen bieden. De Grote of Sint-
Janskerk in Gouda werd recentelijk door
Dialoog Church Sound voorzien van een
volledig nieuw geluidssysteem. Met een
lengte van 123 meter is deze monumen-
tale laatgotische kruisbasiliek de langste
kerk van Nederland. Het door Theo Dul
ontworpen geluidsconcept gaat uit van
maar liefst drie geluidsinstallaties. “Die zijn
zo gemaakt dat het geluid te allen tijde in
de goede richting beluisterd kan worden,
ongeacht de plaatsing van de stoelen. Er
is gekozen voor service-vriendelijke digi-
tale versterkers die zijn voorzien van alle
kerkspecifieke gebruikersfuncties, zoals
automatische microfoonregie, sfeerscha-
keling, ruimtefilters met galmbeperking
en speciale microfoons van studiokwali-
teit, die ervoor zorgen dat de opname- en
weergavekwaliteit van diensten via inter-
net en kerkradio vergelijkbaar is met die
van radio-uitzendingen van de publieke
omroep.”
OpwaarderenHet komt voor dat een kerkgeluidsinstal-
latie die nog niet aan vervanging toe is
verbetering behoeft. “Vaak is het dan
mogelijk zo’n installatie met eenvoudige
middelen op te waarderen en de ge-
luidskwaliteit toch aanzienlijk te verbe-
teren. Zo kan vervanging van een stan-
daard audioversterker door een echte
kerkversterker al tot grote verbeteringen
leiden, zeker als hierbij ook nog eens
de speciaal voor kerken ontworpen mi-
crofoons worden gebruikt. Desgewenst
kunnen bestaande geluidszuilen wor-
den opgeknapt, waarbij de ingebouwde
luidsprekers en transformatoren worden
vervangen. Zeker wanneer de kerkge-
luidsinstallatie wordt uitgebreid voor
audiovisuele of multifunctionele toepas-
singen of voor de kerkradio, is een kos-
tenbesparende opwaardering van het
bestaande systeem de moeite van het
overwegen waard.”
AndijkEen voorbeeld van succesvolle vervan-
ging van een geluidsinstallatie is te vin-
den in Andijk. Bij de samenstelling van
de geluidsinstallatie voor de Gerefor-
meerde Kerk werd er een zogenoemde
‘controller’ in het systeem opgenomen.
Dit systeem met handbediening moest
de hoogwaardige hifi-luidsprekers de-
graderen tot spraakluidsprekers. “In pure
vorm was het geluid voor de kerk veel
te zwaar en absoluut onverstaanbaar.
Op maat gemaakte hoogrendement K1-
geluidszuilen zorgen er nu voor dat in
deze kerk het geluid als het ware ‘neer-
gelegd’ wordt op alle zitplaatsen. De pa-
rametrische equalizer zorgt ervoor dat
de geluidssterkte in de kerkzaal constant
blijft, ongeacht het stemvolume van de
voorganger.” In het kerkgebouw van de
Oud-gereformeerde Gemeente in Kin-
derdijk heeft Theo Dul een vergelijkbaar
concept toegepast”.
SchenkingDialoog Church Sound producent en
Nederlands verdeler van de Duitse Can-
tor- geluidssystemen -wil op non-profit-
basis met kerken aan de slag, en maakt
daarom geen gebruik van tussenleve-
ranciers. “Dialoog Church Sound levert
niet via installatiebedrijven; wij kunnen
met de kerkrentmeesters een groep vrij-
willigers samenstellen die de op- of in-
bouw van de geluidssystemen voor hun
rekening nemen. De bespaarde kosten
kan de kerk vervolgens in de geluids-
apparatuur steken. En wij bieden altijd
een kwaliteitsgarantie. Ook schenken wij
eens per jaar een geluidsinstallatie aan
een noodlijdende kerkgemeenschap,
zoals bijvoorbeeld na de vuurwerkramp
aan de Mariaparochie in Enschede. Wij
staan met beide voeten in kerkelijk Ne-
derland.” Ω
2010061 kerk & leverancier.indd 77 30-08-2010 15:30:58
2010061 kerk & leverancier.indd 78 30-08-2010 15:31:03
Oudeveen 63 3905WD Veenendaal 0318-522629 / 06-44028983 [email protected] www.autentiek.nl
Vakanties Logeren Lezingen Workshops Cursussen Begeleiding Ondersteuning Advies
Alle workshops en lezingen kunnen worden aangepast aan uw eigen wensen. Wij gaan daarover graag met u in gesprek. Wij hebben een standaard le-zing en workshop onder het thema “Autisme en geloof”, speciaal bedoeld voor predi-kanten, voorgangers, ouder-lingen, diakenen, cateche-ten, jeugdverenigingleiders en pastoraal werkers.
Mensen die bij ons werken zijn overtuigd christen, so-ciaal betrokken en crea-tief en hebben een passie voor mensen met autisme.
2010061 kerk & leverancier.indd 79 30-08-2010 15:31:08
80 Kerk & Leverancier
DrieTour Reizen is een non-profit reisorganisatie, die op interkerkelijke basis groeps- en privéreizen naar een groot aantal bestemmingen organiseert. Aanvankelijk betrof dat met name de Bijbelse landen. Het aanbod van DrieTour Reizen wordt echter nog steeds verbreed. “Er blijkt een grote behoefte te bestaan aan reizen met gelijkgestemden”, zegt directeur Lex Boer.
DrieTour Reizenslaat vleugels uit
2010061 kerk & leverancier.indd 80 30-08-2010 15:31:10
Kerk & Leverancier 81
Drie Tour Reizen
Met het begrip ‘interkerkelijk’ wordt be-
doeld dat het programma van DrieTour
Reizen bestemd is voor mensen uit alle
kerken en geloofsgemeenschappen.
“Maar ook voor al diegenen die de stijl
en het karakter van een DrieTour-reis
gewoonweg waarderen.” Boer houdt de
deur open: “Wij onderscheiden ons van
de andere spelers op de christelijke reis-
markt door ons interkerkelijke karakter.
Wij willen mensen in staat stellen met
een brede groep gelijkgestemden op
reis te gaan, houden altijd een dagslui-
ting en de zondag wordt in ere gehou-
den. Op die dag wordt bijvoorbeeld niet
gereisd. En wat het aanbod betreft is de
veiligheid van de bestemming eerder
een overweging dan de Bijbelse con-
nectie. Wij proberen de politiek zoveel
mogelijk buiten de deur te houden.
Maar voor het overige zijn wij een nor-
male, breed geörienteerde ANVR-reisor-
ganisatie. Wij bieden echter geen reizen
naar low-cost-bestemmingen aan, en
ons publiek bestaat voornamelijk uit se-
nioren. Qua portefeuille hebben wij een
wonderschoon jaar.”
IsraëlIn wezen is DrieTour Reizen dus een al-
gemene seniorenreisorganisatie op in-
terkerkelijke grondslag, maar reizen naar
Bijbelse bestemmingen blijven populair.
Boer: “Het gaat toch vaak om reizen die
je eens in je leven maakt. Wat dat betreft
is het dankbaar werk. Israël is weliswaar
moeilijker te bereizen dan twintig jaar
terug, maar reizen naar het Heilige Land
vormen nog steeds een belangrijk on-
derdeel van ons programma. Uiteraard
gebruiken wij daarbij Bijbelverhalen als
leidraad, maar wij laten onze klanten
ook kennis nemen van andere culturen.”
Verre bestemmingen als Vietnam en
Zuid-Afrika zijn ook erg populair, vertelt
Boer. “Senioren worden minder geraakt
door de recessie, zo blijkt. Zij reizen
steeds meer en verder en hebben vaak
ook een andere motivatie dan jongeren.
Wij bieden een breed, wereldwijd aan-
bod aan bestemmingen, altijd op basis
van complete verzorging en profes-
sionele begeleiding met oog voor alle
wensen. Wij willen de klant onderweg
niet verrassen met kosten.” De helft van
de reisactiviteiten van DrieTour is maat-
werk. “In samenwerking met christelijke
organisaties kunnen wij een eigen in-
vulling geven aan een reisprogramma.
Wij nemen dan het reis-technische deel
voor onze rekening.” Ω
2010061 kerk & leverancier.indd 81 30-08-2010 15:31:14
Giro 50 500www.lepras ch ng.nltelefoon (020) 59 50 500Gééf om lepra!
Leprastichting_adv230x297+3mm.indd 1 01-07-10 13:432010061 kerk & leverancier.indd 82 30-08-2010 15:31:15
Kerk & Leverancier 83
Levensloopbegeleiding voor mensen met autisme
Giro 50 500www.lepras ch ng.nltelefoon (020) 59 50 500Gééf om lepra!
Leprastichting_adv230x297+3mm.indd 1 01-07-10 13:43
Levensloopbegeleidingvoor mensen met autisme
Autentiek werd in 2009 opgestart door
Kees en Heleen van Dorsten uit Veenen-
daal. Zij hebben 4 autistische kinderen en
inmiddels 23 jaar ervaring met het bege-
leiden van autistische personen. Auten-
tiek vindt een zorgvuldige benadering
van autisme uitermate belangrijk, evenals
een goede plaats in de maatschappij voor
de mensen waar het om gaat. “Wij willen
zowel ruimte als begrip kweken voor het
anders zijn van mensen met een autisti-
sche stoornis.”
Onder autisme vallen de aandoeningen
PDD-NOS, Klassiek Autisme, Syndroom
van Asperger, Syndroom van Rett en Syn-
droom van Heller. “Autisme is een ernstige
stoornis, die het hele leven beïnvloedt. Als
gevolg van de anders ontwikkelde herse-
nen, zijn de individuele hersengebieden
goed tot zeer goed ontwikkeld, maar is
de samenwerking tussen de verschil-
lende hersengebieden verstoord en kun-
nen emoties, driften en impulsen slecht
gereguleerd en gekanaliseerd worden en
vormen leren en generaliseren een pro-
bleem.”
EducatiePersonen met autisme moeten geholpen
worden bij het overzichtelijk krijgen van
wat er om hen heen gebeurd, hoe dat met
elkaar is verbonden, wat hun rol daarbij is
en hoe ze daarop moeten reageren, zegt
Van Dorsten. “De hoeveelheid hulp die je
geeft, is afhankelijk van de ernst van de
autistische beperking en de mate van in-
telligentie van de betrokken persoon met
autisme. Maatwerk is het sleutelwoord.”
Autentiek wil autisme zichtbaar maken
en de autistische persoon en zijn omge-
ving helpen ontwikkelen. “Educatie aan
de niet-autistische wereld is heel belang-
rijk. Als autistische personen een bijdrage
moeten kunnen leveren aan de maat-
schappij, is het nodig dat de maatschap-
pij met hun beperkingen leert rekening
houden. Daarom geven wij workshops,
Autentiek is een kleine christelijke organisatie, die jongeren en volwassenen met een stoornis in het autistisch spectrum (ASS) wil helpen grip op hun leven te krijgen. “Wij geloven niet in pamperen, wel in ontwikkelen”, zegt oprichter Kees van Dorsten.
lezingen en cursussen.” De christelijke
grondslag van Autentiek is geen barrière,
maar wel een leidraad. “Als je betrokken
bent bij personen met autisme, moet je
ook op hen betrokken zijn. Dat is de basis
van waaruit wij werken en die vindt zijn
oorsprong in ons christelijk geloof. Deze
visie houdt in, dat we God boven alles
eerbiedigen, onze medemens even be-
langrijk vinden als onszelf en dat wij de
Bijbel als leidraad voor het leven hante-
ren. Wij richten ons in eerste instantie op
christenen, maar ook niet-christenen zijn
welkom.” De diensten van Autentiek kun-
nen met het persoonsgebonden budget
betaald worden. Ω
2010061 kerk & leverancier.indd 83 30-08-2010 15:31:17
270104_Artsen.indd 1 04-09-2006 16:23:55
2010061 kerk & leverancier.indd 84 30-08-2010 15:31:18
Stichting HVO-Querido Amsterdam
HVO-Querido helpt mensen die zich maatschappelijk of psychosociaal niet zelfstandig in de samenleving staande kunnen houden. Wij bieden hulp op de levensgebieden wonen, werken, leren en sociale contacten. Onze cliënten zijn dak- en thuislozen, (mishandelde) vrouwen en gezinnen, verslaafden en mensen met psychiatrische problemen. Jong en oud, mannen en vrouwen.
HVO-Querido biedt onderdak, opvang, begeleiding en ondersteuning. Respect voor de wensen en mogelijkheden van cliënten staat voorop. Het werk wordt grotendeels gesubsidieerd en getoetst door de overheid. Naast deze basiszorg probeert HVO-Querido mensen iets extra’s te bieden om hun leven zinvoller en aangenamer te maken. Ook worden nieuwe vormen van hulp ontwikkeld in antwoord op nieuwe vragen.Hiervoor is geld nodig. Meer weten? Kijk op www.hvoquerido.nl of bel (020) 561 90 90.
Giften en legaten zijn zeer welkom t.n.v. stichting HVO-Querido, Wibautstraat 133 D, 1097 DN te Amsterdam. ABN-AMRO: 46.77.85.783
Algemeen directeur: drs. J.M.L. Fransman contactpersoon: mr. C.W.M. Bruggeling
1007015_hvo 1-1.indd 1 18-08-2010 11:13:58
2010061 kerk & leverancier.indd 85 30-08-2010 15:31:18
86 Kerk & Leverancier
2010061 kerk & leverancier.indd 86 30-08-2010 15:31:24
Kerk & Leverancier 87
Groei wereldkerk
revitaliseert bisdom Roermond
Koningin Beatrix bezocht op 16 mei de
première van de 19de editie van de Pas-
siespelen in Tegelen – een van de meer
bekende in zijn soort in de rooms-katho-
lieke wereld. In de pauze van die spelen
ontmoette de koningin bisschop Frans
Wiertz en verschillende mensen die de
rooms-katholieke kerk in Limburg ver-
tegenwoordigen; bisschop Wiertz bood
haar tijdens die gelegenheid een exem-
Een bezoek van koningin Beatrix sloot zondag 16 mei het jubileumjaar van het bisdom Roermond af. Het 450-jarig bestaan ging gepaard met een groot aantal activiteiten, wat doet vermoeden dat de rooms-katholieke kerk in Limburg haar rol als brede volkskerk nog niet verloren is. “Ondanks het enthousiasme van de betrokkenen moeten wij constateren dat dit wel het geval is”, zegt perschef Stan Hoen. “Maar wij zien nieuwe uitdagingen en kansen op verdieping.”
plaar aan van het historisch boekwerk
‘Bisdom langs de Maas de geschiedenis
van de Kerk in Limburg’. En dat is een
rijke geschiedenis, zo laat het boek zien.
Het bisdom Roermond bestaat > sinds
Groei wereldkerk
2010061 kerk & leverancier.indd 87 30-08-2010 15:31:29
88 Kerk & Leverancier
1559, maar de kerk natuurlijk veel langer.
Limburg werd in de 3de en 4de eeuw
gekerstend vanuit het Rijn- en Maas-
land. De heilige Lambertus bisschop in
de 8e eeuw verplaatste de Maastrichtse
bisschopszetel naar Luik en het eerste
bisdom Roermond werd opgericht op
12 mei 1559, als onderdeel van de kerk-
provincie aartsbisdom Mechelen in de
Zuidelijke Nederlanden.
Na de Belgische onafhankelijkheid in
1839 ontstond een nieuwe politieke
situatie die uiteindelijk leidde tot het
huidige bisdom, waarvan de grenzen
samenvallen met die van Nederlands
Limburg.
Buitenlandse priestersTen behoeve van het jubileumjaar, dat
met de Pinkstertijd 2010 werd afgeslo-
ten, koos het bisdom Roermond het
thema ‘Al Licht’, een term met drie bete-
kenissen: het bisdom als organisatie die
het Licht verspreidt, het antwoord van
de katholiek op de vraag van het Evan-
gelie om beschikbaar te zijn, en de op-
vatting dat de kerk er gewoon bij hoort
en het normaal is dat er feest gevierd
wordt. “Net als in de rest van Nederland
heeft de rooms-katholieke kerk in Lim-
burg te maken met teruglopende le-
denaantallen, maar de traditie en vooral
de inhoudelijke boodschap wordt nog
steeds veel en graag gevierd”, zegt Stan
Hoen. “vijftig procent van de priesters-
in-opleiding op het bischoppelijk se-
minarie is inmiddels van buitenlandse
afkomst, maar al die nieuwe piesters ko-
men uit vitale geloofsgemeenschappen:
Latijns-Amerika, De Filipijnen, Polen, de
Verenigde Staten, Ierland; dat doet onze
kerk veel goeds; wij zetten het venster
open naar de wereldkerk.”
ClustervormingMet zo’n 350 parochies en 200 priesters
is de druk groot voor de toekomstige en
huidige voorgangers, die vaak meerde-
re erediensten per dag in verschillende
2010061 kerk & leverancier.indd 88 30-08-2010 15:31:34
Kerk & Leverancier 89
Groei wereldkerk
kerkgebouwen opdragen. Enig wel-
zijnswerk vanuit het bisdom is dan ook
vereist, zegt Hoen. “Er is sprake van clus-
tervorming. Het kan niet anders, en wij
proberen onze mensen zo veel mogelijk
te beschermen en te steunen – bijvoor-
beeld door hen aan te sporen eens in de
week een dag vrij te nemen. Maar het
adagium van een voormalige bisschop
uit de jaren zestig van de vorige eeuw
geldt nog steeds: je moet van de ene
kerk in het bisdom de andere kunnen
zien. En wat mooi is: ondanks de ver-
damping van de volkskerk – wij kunnen
het niet anders noemen – is er gelegen-
heid voor verdieping. De sociale druk
om bij de kerk te horen is weg; alle be-
trokkenen doen het nu uit overtuiging.
De buitenlandse priesters worden ook
graag geaccepteerd; de sacramenten
zijn tenslotte overal hetzelfde;. De Hei-
lige Servatius kwam bovendien uit Tur-
kije en de Heilige Willibrord uit Ierland.”
ProcessiesDe buitenlandse priesters in het bisdom
Roermond maken al in het land van
herkomst kennis met de Nederlandse
taal, krijgen daarin zo’n zeven jaar lang
uitgebreid les in het Grootseminarie
Rolduc en dragen de mis blijvend op in
het Nederlands. “Je moet de komst van
buitenlandse priesters zien als omge-
keerd missiewerk.” Wel moet het bisdom
waken voor het behoud van cultureel
erfgoed als de processies. “Het is waar:
cultuur dient gedragen te worden door
de gemeenschap en gelukkig kent het
bisdom nog tal van deze openlijke ge-
loofsuitingen.
Ook ons jubileum is een groot succes
geworden – mede dankzij de vrijwil-
ligers, en hiervoor zijn wij blij en dank-
baar. Elk van de vijftien decanaten had
zijn eigen dag, er waren verschillende
boekpresentaties en natuurlijk was daar
het bezoek van Hare Majesteit Koningin
Beatrix. Wij werken veelvuldig samen
met de omliggende bisdommen Has-
selt, Luik, Aken, Keulen en Münster en
blijven in dit bisdom het Licht van Chris-
tus doorgeven. De inhoudelijke geloofs-
boodschap is en blijft onze leidraad.” Ω
2010061 kerk & leverancier.indd 89 30-08-2010 15:31:40
90 Kerk & Leverancier
Licht in de kerk moet functioneel, sfeerverhogend en levend zijn; dat is de boodschap van een drietal ondernemers – bestaande uit een elektrotechnisch bedrijf, een lichtarchitect en een kopergieterij – die de speciale status van kerkgebouwen erkennen en zich collectief ‘kerkspecialist’ durven noemen. “Wat ons bindt is een passie voor kerkgebouwen, door alle gezindten heen”, zeggen Evert van de Beek van Elektrotechniek Van den Berg, Hendrik-Jan Vermeulen van Vermeulen Lichtarchitectuur en Sabine Brink van Brink & Van Keulen.
De drie lichtdeskundigen kwamen el-
kaar steeds vaker tegen bij renovatie- en
nieuwbouwprojecten van kerkgebou-
wen en ontdekten een gemeenschap-
pelijke basis in de zoektocht naar een
hoog kwaliteitsniveau op het gebied
van kerkelijk licht. En inmiddels werden
kerken in Vogelenzang, Warmond en
Hoogeveen gezamenlijk aangepakt. “De
neuzen staan dezelfde kant op. En als je
dan ook nog eens goed met elkaar kunt
opschieten is een verregaande samen-
werking zo gevonden”, vertelt Sabine
Brink telg uit een familiebedrijf dat door
de productie van kroonluchters de af-
gelopen eeuwen menig kerkgebouw
van binnen zag.
Bescherming van het goede ambacht
van het kopergieten – de kernactiviteit
van het vroegere Haarlemse en inmid-
dels Amsterdamse Brink & Van Keulen
– bracht Brink in contact met Hendrik-
Jan Vermeulen, een lichtarchitect die
zijn sporen verdiende in het hogere
“Kerken verdienen beter licht”Drietal bedrijven streeft door samenwerking naar kwaliteitsverhoging
segment van de hotelbranche alvorens
zich te verdiepen in de kerkelijke wereld
– inmiddels zijn core-business. “Uit pure
liefde voor het vak en voor kerken”, aldus
de bevlogen Achterhoeker. “Er is sprake
van veel achterstallig onderhoud op het
gebied van licht in de kerk – simpelweg
omdat het vervangen van verlichting
een opgave is die vaak pas bij grote re-
novaties aan de orde komt. Kerken ver-
dienen beter en mooier licht.”
SfeerVermeulen schuift beeldmateriaal van
enkele projecten over tafel en meteen
wordt duidelijk wat een metamorfose
op basis van lichtadvies kan bewerkstel-
ligen: duistere, dan wel industrieel aan-
gelichte kerkinterieurs veranderen door
middel van veelal onzichtbare ingrepen
in sfeervolle, sacrale ruimten. Vermeu-
len: “Het principe hierachter noemen
wij indirect licht. Men denkt vaak dat
je met een paar enorme bouwlampen
van 1000 Watt op grote hoogte een
Hoogstraat kerk te Hoogeveen samenwerking met Sabine Brink foto Hendrik Jan Vermeulen
St. Pieter en Pauwelkerk te Mol België foto Hendrik Jan Vermeulen
2010061 kerk & leverancier.indd 90 30-08-2010 15:31:43
Kerk & Leverancier 91
“Kerken verdienen beter licht”
vraag heb van een opdrachtgever of
zelf een speciale oplossing zoek weet
ik dat ik bij Van den Berg altijd terecht
kan. Wil de opdrachtgever met een in-
stallateur werken die onze visie niet kan
uitvoeren, dan geven wij de opdracht
gerust terug. Het is kwaliteit of niet; je
moet de passie voelen.”
FunctioneelDirecteur Evert van de Beek van Elektro-
techniek Van den Berg BV uit Leusden
mag uitleggen waarom. “Wij zijn niet
alleen afkomstig uit de Gelderse Val-
lei een gebied waar de kerk groeit en
bloeit, maar ook nog eens gespeciali-
seerd in licht. En onze afdeling verlich-
tingstechniek is in staat een compleet
lichtplan te ontwerpen en te realiseren
op basis van weggewerkte functionali-
teit: je ziet nergens een kabel. Je moet
ook niet denken dat wij gedrieën al-
tijd gezamenlijk worden ingeschakeld,
maar indien nodig zijn wij meteen in
staat spijkers met koppen te slaan.”
De gezamenlijke website www.be-
kroondlicht.nl is alvast in de lucht om
de kwaliteiten van de drie lichtspecialis-
ten aan te prijzen op het gebied van de
installatie van kroonluchters. “Maar wij
kunnen alles aan op lichtgebied”, zegt
Van de Beek. “De hiervoor genoemde
problematiek met bouwlampen, die je
toch in veel kerken nog ziet, is in ver-
band met de verdragen van Kyoto zelfs
onwettig geworden. 100 Watt en hoger:
het mag niet meer.
En het probleem dient zich al aan wan-
neer er een lamp moet worden vervan-
gen.” Vermeulen: “Onze lichtontwerpen
bieden naast een beter lichtplan ook
nog eens een besparing van tientallen
procenten op basis van metaal-halo-
geendamplampen.
Op het gebied van
licht kunnen wij turn-key-projecten aan
in heel Nederland en België; dat moet
kerkrentmeesters toch over de streep
trekken”, lacht Vermeulen. Ω
kerkgebouw zo hebt aangelicht, maar
de sfeer die je krijgt is dan nul. Verlich-
ting is reflectie.” Brink: “Wij verkopen
sfeer, een sacrale sfeer.” Kroonluchters
brengen die wel, maar kunnen op func-
tioneel gebied hun taak alleen niet aan.
“Zij moeten dus bijgelicht worden. In
samenwerking met Vermeulen Lichtar-
chitectuur en Elektrotechniek Van den
Berg zorgen wij ervoor dat kroonluch-
ters hun traditionele decoratieve functie
in kerken kunnen behouden.” Vermeu-
len: “In rooms-katholieke kerken komen
bijvoorbeeld bijna geen kroonluchters
voor, maar in protestantse des te meer.
Ik weet meteen wie ik moet bellen als
er ambachtelijk geproduceerde kroon-
luchters worden gevraagd.”
Evert van de Beek is de man die het vi-
sionaire werk van zijn collega’s mag uit-
voeren. Wat is de toegevoegde waarde
van Elektrotechniek Van den Berg in
deze? Opnieuw Vermeulen: “Zij staan
voor een rustig lichtbeeld. En als ik een
PKN Kruiskerk Kathedraal van Roermond foto Doortje Vermeulen
St. Pieter en Pauwelkerk
2010061 kerk & leverancier.indd 91 30-08-2010 15:31:48
92 Kerk & Leverancier
wie doet wat
WesotronicEbweg 10, 2991 LT BarendrechtT ....................................................................+31(0)180 621000F ....................................................................+31(0)180 [email protected]
Bedevaarten
VNB nationale bedevaartenPater van den Elsenstraat 10, 5213 CD Den BoschT ....................................................................+31(0)73 [email protected]
Beveiliging
Lagarde B.V.Dorpsstraat 102, 3881 BE PuttenT ....................................................................+31(0)341 375757F ....................................................................+31(0)341 [email protected]
Nedap Beveiligingstechniek B.V.Groenekanseweg 24a, 3737 AG GroenekanT ...................................................................+31 (0)346 570104F ...................................................................+31 (0)346 [email protected]
Bijbels
AntwoordPostbus 76, 1619 ZH AndijkT ....................................................................+31(0)228 [email protected]
KBS Katholieke BijbelstichtingPostbus 1274, 5200 BH Den BoschT ....................................................................+31(0)73 [email protected]
Nederlands BijbelgenootschapPostbus 620, 2003 RP HAARLEMT ....................................................................+31(0)23 5146146F ....................................................................+31(0)23 [email protected]
Architectenburo KlamerVerlengde Schrans 116, 8932 NS Leeuwarden
T ....................................................................+31(0)58 2134774
www.architektenburoklamer.nl
Presentation PartnerSignaalrood 63, 2718 SG Zoetermeer
T ....................................................................+31(0)79 3619011
De Steunbeer BVHavenpark 13-15, 4301 JG Zierikzee
T ....................................................................+31(0)111 450930
www.steunbeer.com
Beeld- en Geluidstechniek
A & C Presentations NederlandOhmweg 65-67, 2952 BB Alblasserdam
T ....................................................................+31(0)78 6995888
F ....................................................................+31(0)78 6930564
www.beamerplanet.nl
Audio ControlJan van Galenstraat 28, 3115 JG Schiedam
T ....................................................................+31(0)10 2460460
F ....................................................................+31(0)10 2469540
www.audiocontrol.nl
Dialoog Church SoundBolognalaan 6, 5232 RL Eindhoven
T ....................................................................+31(0)40 2420840
F ....................................................................+31(0)40 2426125
www.cantorsound.nl
Lagarde BV Dorpsstraat 102, 3881 BE Putten
T ...................................................................+31 (0)341 375757
F ...................................................................+31 (0)341 375758
www.lagarde.nl
Niehoff High Tech Sound & LightVenweg 13, 7591 NR Denekamp
T ....................................................................+31(0)541 351451
F ....................................................................+31(0)541 355399
Administratie
Kantoor Der Kerkelijke AdministratiesPostbus 675, 3800 AR AmersfoortT ....................................................................+31(0)33 4671010 F ....................................................................+31(0)33 4656786 [email protected]
Architect/Advies bureau
A&C Presentations NederlandOhmweg 65 67, 2952 BB AlblasserdamT ....................................................................+31(0)78 [email protected]. beamerplanet.nl
Ad Mars Architect bnaBelvederelaan 402, 8043 VD ZwolleT ....................................................................+31(0)38 4527584F ....................................................................+31(0)38 [email protected]
Brand BBA BVDam 67, 2950 AH AlblasserdamT ....................................................................+31(0)78 6919211 [email protected]
Conserf BV Monumenten AdviesbureauTelderskade 2M, 2321 TD LeidenT ....................................................................+31(0)71 5725328 F ....................................................................+31(0)71 [email protected] www.conserf.nl Beamers
GeleynseSchilderslaan 32, 9646 DA Veendam T ...................................................................+31(0)598 [email protected]
Archit.maatsch.Groeneweg & v.d.meijdenWijnstraat 112, 3311 BX DordrechtT ....................................................................+31(0)78 6141522 [email protected]
Huibers & Jarring Architecten BNAKerkewijk 65, 3901 EC VeenendaalT ...................................................................+31(0)318 522324F ...................................................................+31 (0)318 [email protected]. huibersjarring.nl
2010061 kerk & leverancier.indd 92 30-08-2010 15:31:53
Kerk & Leverancier 93
wie doet wat
Computers & Software
Matthat Software BVGebouw Gouwespoor Stationsplein 9G
2801 AK GOUDA
T ....................................................................+31(0)182 781636
www.matthat.nl
Conferentie Centra
Conferentiecentrum BovendonkHofstraat 8, 4741 AK Hoeven
T ....................................................................+31(0)165 507550
F ....................................................................+31(0)165 507560
www.bovendonk.nl
PagedalHoveniersweg 1, 9502 BW Stadskanaal
T ....................................................................+31(0)599 611000
www.pagedal.nl
Dakdekkers
EPDM Systems B.VHandelsweg 20, 8152 BN Lemelerveld
T ....................................................................+31(0)572 371027
www.epdmsystems.nl
Drukkerijen
INSITEMEDIAPostbus 209, 3770 AE Barneveld
Hermesweg 30, 3771 ND Barneveld
T ...................................................................+31 (0)342 421155
F ...................................................................+31 (0)84 2290082
www. insitemedia.nl
Van der PerkDrukkerij & OntwerpstudioVan Leeuwenhoekweg 3, 2964 LJ Groot-Ammers
T ....................................................................+31(0)184 688377
www.vanderperk.nl
Edelsmeden
Diart EdelsmidatelierBurg.Janssenstraat 10A, 6191 JC Beek
T ....................................................................+31(0)46 4377140
www.diartdesign.nl
Open DoorsPostbus 47, 3850 AA Ermelo
T ....................................................................+31(0)341 465000
F ....................................................................+31(0)341 412622
Boekbinderijen
Boekbinderij KokDorpsweg 46, 3738 CG MAARTENSDIJK
T ....................................................................+31(0)346 212672
www.boekbinderijkok.nl
Torendruk Grafische ProduktiesTouwslager 3, 3861 SP NIJKERK
T ....................................................................+31(0)33 2458375
F ....................................................................+31(0)33 2462649
Boekhandel/Antiquariaat Wever Van Wijnen bvPostbus 59, 8800 AB Franeker
T ....................................................................+31(0)517 393147
F ....................................................................+31(0)517 395450
www.wevervanwijnen.nl
Bouwbedrijven en Advies
Group MonumentOostrozebekestraat 54, 8770 Ingelmunster (België)
T ...................................................................... +32(0)51 316080
F ...................................................................... +32(0)51 302237
Lei Import B.V.Battenweg 12, 6051 AD Maasbracht
T ....................................................................+31(0)475 436439
F ....................................................................+31(0)475 436882
www.lei-import.nl
Christelijk onderwijs
Ellel Ministries NederlandWichmondseweg 19, 7223 LH Baak
T ...................................................................+31 (0)575 441452
www.ellel.nl
VU WindesheimDe Boelelaan 1105, 1081 HV Amsterdam
T ....................................................................+31(0)20 5985290
F ....................................................................+31(0)20 5985770
www.verenigingvuwindesheim.nl
Glas in lood
Atelier Flos B.V.Tuinstraat 7, 5935 BN SteylT ....................................................................+31(0)77 [email protected]
Atelier Tom van der SommenDe Heggewikke 16, 6021 LP BudelT ....................................................................+31(0)495 430415info@glasinloodvandersommen.comwww.glasinloodvandersommen.nl
GlasbewerkingsBedrijf Brabant “GBB”Kapitein Hatterasstraat 10, 5015 BB Tilburg T ....................................................................+31(0)13 5325110 [email protected] Goede
De Glas-in-lood wachtJules Verneweg 24, 5015 BM TilburgT ....................................................................+31(0)13 5325119F ....................................................................+31(0)13 5325113 [email protected]. glas-in-loodwacht.nl
Goede Doelen
ARTSEN ZONDER GRENZENPostbus 10014, 1001 EA AmsterdamT ....................................................................+31(0)20 5208700 [email protected]
AUTENTIEKOudeveen 63, 3905 WD VeenendaalT ....................................................................+31(0)6 44028983 [email protected]
Bisdom HaarlemPostbus 1053, 2001 BB HaarlemT ...................................................................+31 (0)23 5112600F ...................................................................+31 (0)23 [email protected]
2010061 kerk & leverancier.indd 93 30-08-2010 15:31:54
94 Kerk & Leverancier
wie doet wat
Kaarsen
Ver. Nederlandse Kaarsenfabrieken B.V.Postbus 40204, 8004 DE Zwolle
T ....................................................................+31(0)38 4657110
Hoogeland-KristenScheepvaartweg 17, 6041 TE Roermond
T ....................................................................+31(0)475 332051
F ....................................................................+31(0)475 334610
www.hoogeland-kristen.nl
Kerkelijke kunst
Art-DecorWoudsterweg 4, 8448 HA Heerenveen
T ....................................................................+31(0)513 689992
F ....................................................................+31(0)513 689761
www.art-decor.nl
Slingerland BeeldenKalmoes 3, 9411 CP Beilen
T ....................................................................+31(0)593 542664
www.slingerlandbeelden.nl
Kerkelijk textiel
Carien van Hedel Atelier voor kerkelijk textielHooidonk 15, 5275 HT Den Dungen
T ....................................................................+31(0)73 5940550
www.carienvanhedel.nl
Kerkklokken
Vellema HallumGrienedijk 48, 9074 AC Hallum
T ....................................................................+31(0)518 432299
F ....................................................................+31(0)518 432220
www.vellema.nl
Klokken
Rikkoert Schoonhovens SilverhuysHaven 5-7, 2871 CK Schoonhoven
T ....................................................................+31(0)182 382651
F ....................................................................+31(0)182 386371
www.rikkoert.nl
LEPRA STICHTINGPostbus 95005, 1090 HA Amsterdam
T ................................................................... +31(0)20-5950500
www.leprastichting.nl
Stichting LEPRAzending NederlandPostbus 902, 7301 BD [email protected]
www.leprazending.nl
MAF NederlandPostbus 65, 3840 AB Harderwijk
T ...................................................................+31 (0)341 564488
F ...................................................................+31 (0)341 560587info@ www.maf.nl
www.maf.nl
Mercy Ships HollandStrevelsweg 700/317, 3083 AS Rotterdam
T ....................................................................+31(0)10 4102877
F ....................................................................+31(0)10 4101380
www.mercyships.nl
NCBTramlaan 10, 8331 GL Steenwijk
T ....................................................................+31(0)521 519064
www.ncb-bond.nl
Nes Ammim NederlandLooiersdreef 805, 7328 HZ Apeldoorn
T ....................................................................+31(0)55 5349339
F ....................................................................+31(0)55 5331543
www.nesammim.nl
Stichting Oost Europa ZendingPostbus 81127, 3009 GC Rotterdam
T ......................................................................... 31(180) 521966
F ......................................................................... 31(180) 522524
www.oosteuropazending.com
Chr.Bibliotheekvoor Blinden en SlechtziendenPostbus 131, 3850 AC ErmeloT ....................................................................+31(0)341 565499F ....................................................................+31(0)341 [email protected]
St Christenen voor IsraelPostbus 1100, 3860 BC NijkerkT ...................................................................+31 (0)33 2458824F ...................................................................+31 (0)33 [email protected]
HVO QUERIDOWibautstraat 133 D, 1097 DN AmsterdamT ....................................................................+31(0)20 5619090F ....................................................................+31(0)20 [email protected]
Ikon PastoraatPostbus 10009, 1201 DA HilversumT ...................................................................+31 (0)35 [email protected]
Geloven in een bestemming EEN GESCHENK VOOR HET LEVEN
WWW.KERKINACTIE.NL
STEUN ONS WERK VRAAG DE BROCHURE AAN
Kerk in Actie Postbus 456 3500 AL Utrecht T: (030) 880 14 56 E: [email protected] R: ING 456 te Utrecht
Kerk in ActiePostbus 456, 3500 AL UtrechtT ....................................................................+31(0)30 8801456F ....................................................................+31(0)30 [email protected]
Leger des HeilsSpoordreef 10, 1300 EH AlmereT ....................................................................+31(0)36 5398111FW&[email protected]
Stichting Het Louis BraillefondsTramlaan 10, 8331 GL SteenwijkT ......................................................................... 31(521) [email protected]@hetnet.nl
2010061 kerk & leverancier.indd 94 30-08-2010 15:31:59
Kerk & Leverancier 95
wie doet wat
Hakvoort Professional EmmeloordPlatinaweg 21, 8304 BL Emmeloord Postbus 1080, 8300 BB Emmeloord T ....................................................................+31(0)527 635635 F ................................................................... +31(0)527 635680 www.hakpro.nl
De Heer GroepP.C. Hooftlaan 5, 3362 TV Sliedrecht T ....................................................................+31(0)184 491700F ....................................................................+31(0)184 [email protected]
Musea
Bijbels MuseumHerengracht 366-368, 1016 CH AMSTERDAMT ....................................................................+31(0)20 6242436F ....................................................................+31(0)20 [email protected]
Muziek/instrumenten
Bol & Bechstein Piano’s en VleugelsInductorstraat 32, 3903 KB VeenendaalT ...................................................................+31(0) 318 [email protected]
CONSULTARE ORGELBOUW & ADVIESBUREAUKortgraaf 3 C, 4174 GL HellouwT ....................................................................+31(0)6 [email protected]
Notariaat
Lines Broadcast bvLoodijk 24 D, ’s-GravenlandT ...................................................................+31(0)35 [email protected]
Orgels en Orgelbouwen
Content OrgelsMarienhoef 7, 3851 ST ErmeloT ...................................................................+31 (0)341 554876F ...................................................................+31 (0)341 [email protected]
Klop OrgelsPaleisweg 6, 3886 LC GarderenT .................................................................. +31 (0)577 461512F ...................................................................+31 (0)577 [email protected]
Klokkengieterij
Kon. Klokkengieterij Petit & FritsenPostbus 2, 5735 ZG Aarle-RixtelT ....................................................................+31(0)492 381287 [email protected]
Kluizen
Kluizen specialistPhoenixstraat 11A, 1812 PN AlkmaarT ....................................................................+31(0)72 5405060F ....................................................................+31(0)72 [email protected]
Liturgisch Design
Stadelmaier B.V.Dorpsstraat 112, 6544 AG NijmegenT ....................................................................+31(0)24 3791170F ....................................................................+31(0)24 [email protected]
Meubilair & Projectinrichting
De Arend ProjectmeubelenAdm. Helfrichweg 42901 AB Capelle a/d IJsselT ....................................................................+31(0)10 2844018 F ....................................................................+31(0)10 2844019 E-mail: [email protected]
BIJENHOF INTERIEURDe Voornekamp 28, 7251 VL VORDENT ....................................................................+31(0)575 551216F ....................................................................+31(0)575 [email protected]
De kantoorspecialistDe Smalle Zijde 22, 3903 LP VEENENDAALPostadres: De kantoorspecialistPostbus 859, 3900 AW VEENENDAALT ...................................................................+31 (0)318 551122F ...................................................................+31 (0)318 [email protected]. kantoorspecialist.nl
orgelbouwkunst, cultuur & ambacht in de 21ste eeuwnieuwbouw • restauratie • onderhoud
platinalaan 10 - 5234 gh ’s-hertogenbosch
[t] (073) 641 29 51 - bij geen gehoor [t] (073) 642 21 20 • [f] (073) 642 50 55[w] pelsenvanleeuwen.nl [e] [email protected]
1891 - l. van dam & zonen nhk eindhoven • 2009 - pels & van leeuwen nhk tuilrestauratie orgel en reconstructie lijst- en houtsnijwerken,
het orgel werd in ‘gestripte’ toestand overgenomen uit de o.l.v. ten hemelopneming te nijmegen
Pels & van Leeuwen Kerkorgel Bouw BVPostbus 3253, 5203 DG Den BoschT ......................................................................... 31(73) [email protected]
Stichting tot behoud van het Nederlands OrgelWildemaetstraat 43, 8081 AH ElburgT ......................................................................... 31(525) [email protected]
Verschueren OrgelbouwDorpstraat 100-102, 6093 ED HEYTHUYSENT ....................................................................+31(0)475 491882F ....................................................................+31(0)475 [email protected]
Opleidingen
ArienskonviktKeistraat 9, 3512 HV UtrechtT ....................................................................+31(0)30 2328190F ....................................................................+31(0)30 [email protected]
Evangelische HogeschoolDrentsestraat 1, AmersfoortPostbus 957, 3800 AZ AmersfoortT ....................................................................+31(0)33 4604000 F ....................................................................+31(0)33 4604009 [email protected] www.eh.nl
Gereformeerde HogeschoolGrasdorpstraat 2, 8012 EN Zwolle Postbus 10030, 8000 GA Zwolle T ....................................................................+31(0)38 4255542T ....................................................................+31(0)38 4230785 [email protected]
Landgoed HezenbergHezenberg 6, 8051 CB HattemT ...................................................................+31 (0)38 4445251 F ...................................................................+31 (0)38 [email protected]
2010061 kerk & leverancier.indd 95 30-08-2010 15:32:00
96 Kerk & Leverancier
wie doet wat
Exclusiva B.V.Schaafstraat 21, 1021 KD AmsterdamT ....................................................................+31(0)20 4357777F ....................................................................+31(0)20 [email protected]
Telecommunicatie
sIKNPostbus 264, 2740 AG WaddinxveenT ....................................................................+31(0)182 [email protected]
Verlichting
Brink & van KeulenGeneratorstraat 17, NL- 1014 AT AmsterdamT ....................................................................+31(0)20 7370230F ....................................................................+31(0)6 [email protected]
ELEKTROTECHNIEK VAN DEN BERG BVBedrijfsweg 16, 3831 KE LeusdenT ....................................................................+31(0)33 [email protected]
Vermeulen LichtarchitectuurGrotestraat 25, 7081 CA GendringenT ....................................................................+31(0)315 346164F ....................................................................+31(0)315 [email protected]
Verzekeringen
DonatusHoff van Hollantlaan 8, 5243 SR RosmalenT ....................................................................+31(0)73 5221700F ....................................................................+31(0)73 [email protected]
DVZPostbus 31800, 2200 GX NoordwijkT ....................................................................+31(0)71 3652802F ....................................................................+31(0)71 [email protected]
Rijksuniversiteit Groningen Postbus 72, 9700 AB Groningen
T ....................................................................+31(0)50 [email protected]
www.rug.nl
Universiteit van TilburgWarandelaan 2, 5037 AB Tilburg
T ....................................................................+31(0)13 4669111
www.uvt.nl
Reisorganisaties
Beter Uit ReizenKalkovenweg 16, 2401 LK Alphen aan de Rijn
T ....................................................................+31(0)172 484848
F ....................................................................+31(0)172 484849
www.alleleeftijden.beter-uit.nl
Camps4KidsPostbus 2050, 7301 DB ApeldoornT ................................................................... +31(0)55 3601310 [email protected]
Drie Tour ReizenPostbus 162, 3970 AD Driebergen
T ....................................................................+31(0)343 512844
Historizon Staringlaan 21 25, 2741 GC Waddinxveen
T ...................................................................+31 (0)182 636020
www. historizon.nl
Restaurateurs
GROUP MONUMENTOostrozebekestraat 54, 8770 Ingelmunster
T ....................................................................+32(0)51- [email protected]
Iconenatelier Jan VerdonkEerste Leliedwarsstraat 32, 1015 TA Amsterdam
T ...................................................................+31 (0)20 [email protected]
Koperslagerij WissinkMarmelhorstweg 9, 7084 BZ Breedenbroek
T ....................................................................+31(0)315 681144
IJzerman Antiek en RestauratieVlijtweg 1c, WapenveldT ....................................................................+31(0)38 [email protected]
Religieuze geschenken
ICHTUS GIFTSLoodsboot 14, 3991 CJ HoutenT ....................................................................+31(0)30 2526625 [email protected]
Rtv omroepen
EO MetterdaadPostbus 21000, 1202 BA HilversumT ....................................................................+31(0)35 6474747F ....................................................................+31(0)35 6474727www.eo.nl
IkonBergweg 16, 1217 SE HiversumT ....................................................................+31(0)35 [email protected]
Kerkdienstgemist.nlHunneperweg 2E, 7418 EH DeventerT ....................................................................+31(0)570 672716 [email protected]
BeeldmerkHet beeldmerk is het belangrijkste element van onze identiteit. Het logo namaken of aanpassen, doet daar afbreuk aan. Ga dus altijd uit van het originele artwork en de originele letters.
GebruikWees ook in het gebruik consequent. Dus houd het viertal vierkanten, met de NCRV typografie daarin geplaatst, bij elkaar. Gebruik in alle gevallen een exact vierkant en houd de typografie in de blokken. Op die manier blijft het beeldmerk sterk en eenduidig.
n cvr
9
NCRVs-Gravelandseweg 80, 1217 EW HILVERSUMT ....................................................................+31(0)35 6719911F ....................................................................+31(0)35 [email protected]
Schoonmaak
Alpha en OmegaArgonweg 7-11, 3812 RB AmersfoortT ....................................................................+31(0)33 4766541 F ....................................................................+31(0)33 4766081info@.alomschoonmaakbedrijf.nlwww.alomschoonmaakbedrijf.nl
2010061 kerk & leverancier.indd 96 30-08-2010 15:32:02
Kerk & Leverancier 97
wie doet wat
3 x MPostbus 643, 3800 AP AmersfoortT ....................................................................+31(0)33 2864103F ....................................................................+31(0)33 [email protected]
Welzijn en Cultuur
Amnesty InternationalPostbus 1968, 1000 BZ AmsterdamT ....................................................................+31(0)20 [email protected]
NLBBKoningin Emmakade 198, 2518 JP Den HaagT ....................................................................+31(0)70 2629294F ....................................................................+31(0)70 [email protected]
Vorming/zendingswerk
Zoa VluchtelingenzorgPostbus 4130, 7320 AC Apeldoorn
T ....................................................................+31(0)55 3663339
F ....................................................................+31(0)55 3668799
www.zoa.nlVorming/zendingswerk
Islamic Relief NederlandHudsonstraat 114-116, 1057 SR Amsterdam
T ....................................................................+31(0)20 6160022
F ....................................................................+31(0)20 4125411
www.islamic-relief.nl
Missiezusters van O.L. Vrouw van AfrikaAchterberghstraat 20, 5281 AB Boxtel
T ......................................................................... 31(411) 672258
F ......................................................................... 31(411) 677498
www.lavigerie.org
St. Nederland Batam
Hugo de Vriespark 12, 6741 CM Lunteren
T ....................................................................+31(0)318 487311
F ....................................................................+31(0)318 487466
www.neba.nl
Wijn
Noordman Wijnimport B.V.
Flevoweg 17, 2318 BZ Leiden
T ....................................................................+31(0)71 5221405
F ....................................................................+31(0)71 5218164
www.noordmanwijn.nl
startpagina over leveranciers aan de kerkstartpagina over leveranciers aan de kerkstartpagina over leveranciers aan de kerk
Het meest complete overzicht van leveranciersStaat u als leverancier nog niet op www.kerkenleverancier.nl ?Neem dan contact op met Bert van de Port: T +31 (0)495 450095 of mail naar:[email protected]
Kerk Leverancier &Kerk Leverancier &Kerk Leverancier
2010061 kerk & leverancier.indd 97 30-08-2010 15:32:09
2010061 kerk & leverancier.indd 98 30-08-2010 15:32:09
2010061 kerk & leverancier.indd 99 30-08-2010 15:32:09
2010061 kerk & leverancier.indd 100 30-08-2010 15:32:09