KENNISDAG AWV 2014 - Fietspaden - tips en tricks · Fietspaden: tips en tricks Inhoudsopgave •...

17-3-2014

1

Dries Keunen, verkeerskundige veiligheid

Expertise Verkeer en Telematica (EVT)

Fietspaden: tips en tricks

Inhoudsopgave

• Ontwerpuitgangspunten

• De fiets en de fietser

• Maatvoering en afscherming van fietspaden

• Materiaal en kleurgebruik van fietspaden

• Toepassingsgebied

• Aandachtspunten bij de aanleg van fietspaden

• Goede praktijkvoorbeelden

• Rapport fietspaden langs gewestwegen in Vlaanderen

Ontwerpuitgangspunten (1)

• Samenhangend

• Direct

• Aantrekkelijk

• Veilig

• Comfortabel

� Deze eisen zijn niet steeds eenvoudig verzoenbaar

17-3-2014

2


• Samenhangend

• Hoe goed verbinden de fietsvoorzieningen herkomst en bestemming van fietsers

• Vindbaarheid

• Bewegwijzering

• Plattegrond

• Compleetheid

• Hoeveel herkomst en bestemmingspunten zijn aangesloten


• Direct

• Aanvaardbare reistijdverhouding t.o.v. andere vervoerswijzen (voornamelijk de auto)

• Afwikkelingssnelheid (ontwerpsnelheid)

• Oponthoud (wachttijden)

• Omrijafstand (omrijfactor)

• Aantrekkelijk

• Ruimtelijke ‘beleving’ door de fietser

• Sociale veiligheid

• Zichtbaarheid voorzieningen

• Overzicht

• Verlichting


• Veilig

• Verkeersveiligheid (objectief / subjectief)

• Scheiden of mengen

• Oversteekvoorzieningen

• Afhankelijk van:

• Snelheidsverschillen

• Massaverschillen

• Potentiële conflictpunten

17-3-2014

3


• Comfort

• Vermijden van knelpunten en gebreken in de fietsinfrastructuur die leiden tot extra fysieke inspanningen

• Vlakheid

• Heuvelachtigheid

• Stopkans

• Weershinder


Functioneel fietsnetwerk

1. Veiligheid

2. Directheid

3. Samenhang

4. Comfort

5. Aantrekkelijkheid

Recreatief fietsnetwerk

1. Veiligheid

2. Aantrekkelijkheid

3. Samenhang

4. Comfort

5. Directheid

De fiets en de fietser (1)

• Is

• Instabiel

• Geen kreukelzone

• Nauwelijks vering

• Maar is ook

• Snel

• Wendbaar

• Zuinig (ruimtebeslag, verbruik)

• Geruisloos

• Kosten-baten efficiënt

17-3-2014

4

De fiets en de fietsers (2)

• Maatvoering – profiel van de vrije ruimte

De fiets en de fietser (3)

• Mogelijke evolutie van de fiets naar de toekomst!

Maatvoering en afscherming

van fietspaden (1)

• Uitgangspunt

• Voldoende ruimte om

• 2 fietsers comfortabel naast elkaar te laten rijden

&

• Passeer- en inhaalbewegingen op een veilige wijze

mogelijk te maken

• Breedte afhankelijk van ≠ kenmerken

• Wegcategorie, intensiteit en snelheid gemotoriseerd verkeer, mate van scheiding (aanliggend/vrijliggend) of menging, potentiële fietsintensiteit, hellingsgraad, gebruik voor één- of tweerichtingsverkeer, …

17-3-2014

5


van fietspaden (2)

• Maatvoering van fietspaden

Bron: Vademecum Fietsvoorzieningen


van fietspaden (3)

• Afscherming van fietspaden (1)

• Aanliggende fietspaden

• Veiligheidsmarge van minstens 25 cm

• Verhoogde boorstenen in verblijfsgebied bij

voorkeur: afgeschuinde boordstenen (o.w.v.

toegankelijkheid)

• Vrijliggende fietspaden

• Veiligheidsmarge van minstens 70 cm

• Bij voorkeur ondersteunen door verticale

elementen (haagje, …)

• Opgelet met het gebruik van ‘varkensruggen’ �

gevaar om achter te blijven hangen met de

pedalen


van fietspaden (4)

• Afscherming van fietspaden (2)

• Parkeerstrook

• Bij aanwezigheid van een parkeerstrook tussen de

rijbaan en het fietspad � bij voorkeur een

veiligheidsmarge tussen parkeerstrook en fietspad

(vb. 50 cm)

17-3-2014

6

Materiaal en kleurgebruik

van fietspaden (1)

• Uitgangspunten (1)

• Continuïteit van de fietsverbinding in het netwerk waarborgen: het aantal kwaliteitswissels op verbindingen van eenzelfde functieniveau is minimaal

• Verwachte verkeersbelasting kunnen dragen

• Vlotte afwikkeling toelaten

• Toestand van het wegdek werkt niet vertragend

• Effectieve breedte van de fietsverbinding wordt niet

verminderd door randschade

• Inpassen van de infrastructuur in de omgeving


van fietspaden (2)


• Verkeersveiligheid verzekeren, de toestand van het wegdek

• Vormt geen aanleiding om op de rijbaan te fietsen

• Leidt de aandacht van de fietser niet af van het

verkeer

• Is voldoende stroef om effectief te kunnen sturen

en remmen

• Geeft geen aanleiding tot valpartijen

• Verduidelijkt de positie van de fietser in het verkeer


van fietspaden (3)


• Bijdragen tot comfort van de gebruiker, de toestand van het fietspad

• Veroorzaakt geen trillingshinder, heeft een lage

rolweerstand en veroorzaakt geen schade aan de

fiets

• Vormt geen aanleiding tot snelheid verminderen of

stoppen

• Voorkomt het vormen van plassen

17-3-2014

7


van fiestpaden (4)

• Materialen (1)

• ASFALT (monolitisch)

• Voordelen

• Zeer lage rolweerstand

• Uitermate comfortabel

• Relatief goedkoop in onderhoud

• Nadelen

• Gevoelig voor blijvende vervormingen (vb. spoorvorming of ribbelvorming)

• Opdrukkende wortels van bomen kunnen vervorming veroorzaken � kan vermeden worden

door aanplanting van diepwortelende bomen


van fietspaden (5)

• Materialen (2)

• CEMENTBETON (monolitisch)

• Voordelen

• Grote stijfheid � spanningen in de grond zijn klein

• Mits de voegen zorgvuldig werden aangebracht,

is platenbeton een uitstekend verhardingstype

• Uitpuilende voegmassa’s vermijden door de

voegen uit te voeren als krimpvoegen zonder voegvulling

• Weinig gevoelig voor boomwortels

• Minder onderhoud en duurzamer dan asfalt

• Gladde en eenvoudige afwerking � goede

aanpassing aan ≠ omgevingen


van fietspaden (6)

• Materialen (3)

• CEMENTBETON (monolitisch)

• Nadelen

• Stijfheid � gevoelig voor ongelijkmatige zettingen

van de ondergrond

• Hogere rolweerstand dan asfalt � minder

comfortabel

• Hogere prijs is aanleg, in het bijzonder gekleurd beton

17-3-2014

8


van fietspaden (7)

• Materialen (4)

• BETONSTRAATSTENEN (kleinschalig)

• Minder comfortabel dan monolitische verharding

• Opsluitbanden aan de randen zijn zeer belangrijk

om randschade de voorkomen

• Voegen mogen niet de breed zijn en moeten goed

gevuld zijn

• Belang legpatronen

• http://www.febestral.be/openbaar/downloads/publicaties/fietsvoorzieningen.pdf


van fietspaden (8)

• Kleurgebruik

Bron: Vademecum Fietsvoorzieningen

Toepassingsgebied (1)

• In verkeersgebieden (70 – 90 km/u)

• Vrijliggende fietspaden, aan beide zijden van de weg, afgeschermd via obstakelvrije zone

• Verplicht gebruik voor fietsers en bromfietsers klasse A en B

• Aanliggende fietspaden enkel toelaatbaar bij plaatselijke versmallingen (vb. insprong huis), maar dan wel verhoogd

• Dubbelrichtingsfietspaden steeds vermijden, tenzij in volledig aparte bedding of aan weerszijden van de weg om oversteekgedrag bij drukke wegen te vermijden

17-3-2014

9


• In verblijfsgebieden (50 km/u)

• Snelheidsverschillen te groot om volledige menging van verkeerssoorten toe te laten, wel conflictpresentatie om fietser zichtbaar te maken in het straatbeeld

• In principe aanliggend verhoogde fietspaden, met obstakelvrije zone van 50 cm t.o.v. rijbaan of parkeerstrook indien deze aanwezig is

• Vrijliggende fietspaden kan ook, bijvoorbeeld bij bepaalde straattypes, zoals boulevards, maar dan wel aanliggend brengen bij kruispunten voor goed conflictpresentatie


• In verblijfsgebieden (< 50 km/u)

• Streven naar menging van verkeerssoorten, maximale conflictpresentatie

• Maar er zijn grenzen aan menging, wanneer mengen en wanneer niet?

1. Gemengd profiel, eventueel

fietsstroken of –paden2. Komt zeer weinig voor3. Vaak is een weg zonder fietsstroken of

–paden nog wel aanvaardbaar4. Fietsstrook of –pad is wenselijk5. Fietspad is wenselijk, maar gemengd

profiel soms nog aanvaardbaar6. Fietspad noodzakelijk

Bron: Tekenen voor de fiets - CROW

Aandachtspunten bij de

aanleg van fietspaden (1)

• Materiaalkeuze bepaalt fietscomfort

• Verkeersgebied: altijd monolithische verharding (vb. beton, asfalt)

• Verblijfsgebied: bij voorkeur monolithische verharding, alleen uitzonderlijk kleinschalige elementen (vb. betonstraatstenen, …)

RODE ASFALT BETONSTRAATSTENEN

17-3-2014

10



• Continuïteit van fietsvoorzieningen met het oog op fietscomfort (1)

• De continuïteit wordt bepaald door de volgende aspecten

• Het al dan niet doorlopen van het fietspad op

dezelfde hoogte

• Het al dan niet onderbroken worden van het

fietspad door stoepranden of regengoten

• Het al dan niet behouden van dezelfde breedte

• Het al dan niet behouden van dezelfde kleur over

de zijstraten heen

• Het al dan niet uitvoeren van het fietspad in

hetzelfde materiaal over de zijstraten heen



• Continuïteit van fietsvoorzieningen met het oog op fietscomfort (2)

Onderbroken fietspad = comfortverlies

Integraal verhoogd aanliggend = hoger-lager effect aan privé-

uitritten wordt vermeden



• Dubbelrichtingsfietspaden: enkel in uitzonderlijke situaties (1)

• Behoedzaam omspringen met dubbelrichtingsfietspaden langs één zijde van de weg

• Bijzonder knelpunt = beveiligen van fietspaden ter hoogte van op- en afritten van snelwegen, ringwegen, … Dit probleem stelt zich nog sterker bij dubbelrichtingsfietspaden

• In specifieke situaties kan een dubbelrichtingsfietspad worden aangelegd: indien er bv. aan één zijde van de weg zich minder zijwegen of opritten bevinden dan aan de andere zijde van de weg (=veiliger)

17-3-2014

11

Aandachtpunten bij de


• Dubbelrichtingsfietspaden: enkel in uitzonderlijke situaties (2)

�� Op- en afritten liggen aan dezelfde kant �� door het dubbelrichtingsfietspad aan de andere kant te voorzien, worden conflicten met het gemotoriseerd verkeer vermeden

Goede praktijkvoorbeelden

(1)

KOKSIJDE – N8

• Breedte fietspad: 1,60 m• Materiaal: rode asfalt• Afscheiding tussen fietspad en

rijbaan: een zone met een haagje van 1,50 m

Fietspad loopt comfortabeldoor over de zijstraten


(2)

Oostduinkerke – N330

• Breedte fietspad: 1,75 m• Materiaal: cementbeton,

zonder voegmassa• Afscheiding tussen fietspad

en rijbaan: een graszoneinclusief bomenrij van 2,5 meter tot 3,3 meter of meerBRECHT – N115

Fietspad aangelegd achter de bushalte �� veiliger

17-3-2014

12


(3)Tussen het fietspad en het schuilhuisje is een

veiligheidsstrook voorzien

Het vrijliggende fietspad wordt aanliggend ter

hoogte van de zijstraat,met behoud van een

veiligheidszone tussen fietspad en rijbaan


(4)

ZOERSEL – N12

• Breedte fietspad: 1,75 m

• Materiaal: cementbeton, zonder voegmassa

• Afscheiding tussen fietspad en rijbaan: een zone met haagje van 1,20 m


(5)

De afscheidingszone met haagje wordt

op geregelde afstanden

onderbroken om fietsers toe te

laten de overkant te bereiken

Aandachtspunt: de vegetatie moet op regelmatige basis verwijderd worden om te

voorkomen dat de beschikbare breedte van het fietspad stelselmatig kleiner

wordt

17-3-2014

13


(6)

ZWIJNDRECHT - HOEFIJZERSINGEL

• Dubbelrichtingsfietspad aan één zijde van de weg

• Breedte fietspad: 3 m• Materiaal: rode

cementbeton, zonder voegmassa

• Afscheiding tussen fietspad en rijbaan: groenzone, incl. bomenrij


(7)

De brede afscheiding tussen rijbaan en

fietspadmaakt het

dubbelrichtingsfietspad veilig in gebruik

Aandachtspunt: de oversteekplaats had comfortabeler en veiliger kunnen

aansluiten op het fietspad


(8)

• Breedte fietspad: 1,75 m• Materiaal: rode

cementbeton, zonder voegmassa

• Afscheiding tussen fietspad en rijbaan: 1,10 m tussenruimte inclusief gootNEERPELT – N748

17-3-2014

14


(9)

Een zicht op de infrastructuur uit het verleden (bovenaan de foto)en de veiligere infrastructuur in volle aanleg (onderaan de foto)


(10)

MEEUWEN-GRUITRODE – N730

• Breedte fietspad: 1,50 m tot 1,75 m

• Materiaal: rode en grijze cementbeton, zonder voegmassa

• Afscheiding tussen fietspad en rijbaan: scheiding door gracht en bomenrij van 3 m en meer


(11)

Overgang van verhoogd aanliggend naar vrijliggend fietspad.Het vrijliggend fietspad beschermt de fietsers uiteraard beter

Vrijliggende fietspaden hoeven geen extra kleuraccent te krijgen

17-3-2014

15

Rapport fietspaden langs

gewestwegen in Vlaanderen

(1)

• Rapport fietspaden, meetjaar 2007 & meetjaar 2009

• Staat van de fietspaden a.d.h.v. visuele inspecties door inspecteurs van de wegendistricten

• Rapport fietspaden, meetjaar 2011


• Inrichting van de fietspaden

• Vergelijking van de effectieve inrichting van de

fietspaden en de richtlijnen bepaald in het

Vademecum Fietsvoorzieningen



(2)

• Resultaten rapport fietspaden, meetjaar 2011

• Staat van de fietspaden



(3)


• Staat van de fietspaden

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Antwerpen

Limburg

Oost-Vlaanderen

Vlaams-Brabant

West-Vlaanderen

Uitstekend Goed Voldoende Slecht Zeer slecht

17-3-2014

16



(4)





(5)

• Rapport fietspaden, meetjaar 2013



• Inrichting van fietsvoorzieningen ter hoogte van rotondes en verkeerslichtengeregelde kruispunten

• Binnen 2 jaar zullen de resultaten van de staat van de fietspaden gebaseerd zijn op de meetfiets

KENNISDAG AWV 2014 - Fietspaden - tips en tricks · Fietspaden: tips en tricks Inhoudsopgave •...

Documents

Transcript of KENNISDAG AWV 2014 - Fietspaden - tips en tricks · Fietspaden: tips en tricks Inhoudsopgave •...