Kenniscentrum Phrenos Jaarverslag 2015
Transcript of Kenniscentrum Phrenos Jaarverslag 2015
Kenniscentrum PhrenosJaarverslag 2015
Kennis delen over herstel, behandeling en participatie bij ernstige psychische aandoeningen
Inhoudsopgave
Voorwoord 3
1 Missie en kerntaken 4
2 Organisatie 6
3 Ontwikkeling en implementatie 10
4 Beleidsbeïnvloeding 16
5 Onderzoek 18
6 Congressen en cursussen 23
7 Publicaties 26
8 Presentaties 28
Kenniscentrum Phrenos Jaarverslag 2015 3
Voorwoord
Vorig jaar sprak ik de wens uit om opgeleide ervaringsdeskundigen een betaalde plek te geven. In 2015 is de
realisatie van deze wens een stukje dichterbij gekomen vanwege de positieve voorlopige adviezen van NZa
en Netwerk Kwaliteitsontwikkeling GGz omtrent opname van het beroep ervaringsdeskundige GGz in de DBC
Beroepentabel.
In datzelfde voorwoord merkte ik op dat er nog een wereld te winnen valt als het gaat om volwaardig
burgerschap en meer herstel. Nu, een jaar verder is dat nog steeds zo en toch stemt het jaarverslag 2015 mij
optimistisch. Want een inclusieve samenleving komt dichterbij als wij stigma aanpakken. In 2015 verscheen
het eerste Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningen waarin principes, perspectieven en
praktijken worden beschreven.
Ook het vinden en houden van een baan draagt bij aan sociale inclusie en herstel. Het is verheugend dat in
2015 de interesse vanuit gemeenten en Regionale Instellingen voor Beschermd en Begeleid Wonen voor de
methode Individuele Plaatsing en Steun is gegroeid. De vele knelpunten in de praktijk omtrent de bekostiging
van IPS waren aanleiding voor de minister van Volksgezondheid Welzijn en Sport tot een verzoek aan het
Zorginstituut Nederland om inzicht te geven in de reikwijdte van de Zorgverzekeringswet op het gebied van
arbeid en participatie. Met belangstelling kijk ik uit naar het resultaat dat medio 2016 verwacht wordt.
2015 was een goed lustrumjaar. De uitgeloofde prijs voor het beste herstel-initiatief kwam, hoe kan het ook
anders, goed terecht bij Jaap van der Stel c.s. van GGz inGeest en de Hogeschool Leiden. In dit initiatief staat
centraal het bevorderen van herstel door het versterken van executieve functies en zelfregulatie. Van sprekers
als Graham Thornicroft over stigma en Gary Bond over IPS en F-ACT werden filmopnamen gemaakt, zodat hun
verhalen optimaal beschikbaar komen en velen kunnen inspireren.
In 2015 kreeg Phrenos ook te maken met een aantal nieuwe activiteiten zoals de ondersteuning en
ontwikkeling en borging van de zelfhulpcursus Herstellen doe je Zelf en het opstellen van generieke modules
voor destigmatisering en ernstige psychische aandoeningen. En binnen vertrouwde netwerken als de
Werkplaats Herstelondersteuning, het Netwerk Vroege Psychose of de Psychosecongrescommissie werd met
nieuw elan of met nieuwe partners kennis ontwikkeld en verspreid.
Veel van de activiteiten zijn uitgevoerd in samenwerking met de organisaties die aan het kenniscentrum
deelnemen. Dit jaar hebben we daaraan in het jaarverslag extra aandacht besteed. Ook dat stemt mij
optimistisch. Want een wereld winnen doe je samen!
Marry Mos,
voorzitter
Kenniscentrum Phrenos Jaarverslag 2015 4
1 Missie en kerntaken
In het najaar van 2015 kwam het meerjarenprogramma 2016-2020 van Kenniscentrum Phrenos gereed. De
ambitie van dit programma volgt het Plan van aanpak Over de brug (2014); in 2025 zal sprake zijn van ‘een
derde minder ernstige psychische aandoeningen’. Oftewel: een derde van de doelgroep bereikt herstel van
identiteit, gezondheid en participatie. Om hieraan bij te dragen heeft Phrenos voor de komende vijf jaar vijf
doelstellingen geformuleerd.
Phrenos wil door kennisontwikkeling, -verspreiding en -toepassing, alsmede via beleidsbeïnvloeding, eraan
bijdragen dat mensen met ernstige psychische aandoeningen:
a) met succes aan hun persoonlijk herstel kunnen werken;
b) ter bevordering van hun psychische én lichamelijke herstel de best mogelijke behandeling en zorg
ontvangen;
c) de gelegenheid krijgen om op de gebieden wonen, werken, leren en sociale contacten volop aan de
samenleving deel te nemen;
d) cliënten en hun naasten samenhang en continuïteit ervaren in alle behandel- en andere
herstelondersteunende activiteiten; de transities in de zorg en ondersteuning (van intramuraal naar
ambulant en eerste lijn, grotere rol van gemeenten) moeten daaraan bijdragen en uitmonden in goed
georganiseerde lokale zorgnetwerken;
e) er werk wordt gemaakt van het voorkómen van ernstige psychische aandoeningen.
In onze visie streven we naar een samenleving waarin mensen met een ernstige psychische aandoening
worden geaccepteerd, gelijkwaardig kunnen participeren en zorg krijgen die het herstel ondersteunt. Herstel
gaat over het opbouwen van een betekenisvol leven, gedefinieerd door de persoon zelf, al of niet met
doorlopende of terugkerende symptomen of problemen. Hierbij willen we de zorg voor en de ondersteuning
van deze groep verbeteren. Het vraagt om het best mogelijke en optimaal toegankelijke aanbod van
behandeling, rehabilitatie, andere vormen van herstelondersteuning en bevordering van maatschappelijke
acceptatie. Dit behelst het aanbod van professionals en activiteiten die uitgaan van (begeleide) zelfhulp en het
benutten van de eigen mogelijkheden, inzet en energie van patiënten.
Kenniscentrum Phrenos Jaarverslag 2015 5
2 Organisatie
Per 1 januari 2016 is op verzoek van Pro Persona helaas de deelname geëxpireerd. Per diezelfde datum
hebben Antes en Arkin zich aangesloten bij Phrenos. GGz Centraal sloot als nieuwkomer al eerder aan per
1 oktober 2015.
3535 instellingen nemen deel aan Phrenos
> Deelnemende instellingen
Kenniscentrum Phrenos Jaarverslag 2015 6
In 2015 werden werkbezoeken gebracht aan vijf deelnemende instellingen: RIBW Arnhem & Veluwevallei,
RIBW Heuvelland en Maasvallei (Levanto), GGZ Oost Brabant, Lentis en Parnassia.
De ledenservice bestond uit veelvuldig adviseren en voorlichten over implementatie en onderzoeks
vraagstukken aan individuele deelnemende instellingen.
De deelnemersraad, het inhoudelijk platform van vertegenwoordigers van de deelnemende instellingen en
adviesorgaan voor het bestuur, kwam in 2015 in april en oktober bijeen.
Anoiksis (vereniging voor en door mensen met psychosegevoeligheid) en Ypsilon (vereniging van familieleden
en naasten van mensen met een verhoogde kwetsbaarheid voor psychose) zijn als adviseur betrokken bij de
deelnemersraad.
Bestuur
Het bestuur van Kenniscentrum Phrenos was eind 2015 als volgt samengesteld:
• Marry Mos, voorzitter (ambtelijk secretaris van de Armoedecoalitie Utrecht. En projectleider Cliënt en
familieondersteuning bij het Landelijk Platform GGz)
• Ronald Luijk, penningmeester (senior beleidsadviseur zorg, Zorgverzekeraars Nederland)
• Irene van de Giessen, lid (ervaringsdeskundige bij het Admiraal de Ruyter Ziekenhuis te Vlissingen en
Molemann Mental Health en directeur van Herstel Talent)
• Lidy Zaat, lid (directeur Stichting Anton Constandse)
• Elsbeth de Ruijter, lid (voorzitter Raad van bestuur van GGZ inGeest)
• Niels Mulder, lid (hoogleraar Openbare Geestelijke Gezondheidszorg, psychiater en onderzoeker
BavoEuropoort)
• José Manshanden, lid (themadirecteur Sociaal Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling gemeente Utrecht,
kroonlid Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling)
Samenwerkingspartners en opdrachtgevers
Het aantal partijen waarmee werd samengewerkt is enorm. Veel van deze partijen zijn deelnemende
instellingen en worden verderop in dit jaarverslag genoemd. We volstaan hier met de partijen waarmee in
het kader van projectopdrachten werd samengewerkt: Dartmouth Psychiatric Center, Trimbosinstituut/HEE,
Movisie, Andersson Elffers Felix, Copeland Center, Samen Sterk zonder Stigma, Stichting Cognitie en Psychose,
Hogeschool Avans/Tranzo, Kenniscentrum Angst en Depressie, leden Werkplaats Herstelondersteuning,
Kenniscentrum Zelfhulp en Ervaringsdeskundigheid (in liquidatie).
In 2015 ontving Phrenos van verschillende partijen opdrachten. Opdrachten voor scholing of implementatie
van deelnemende instellingen kwamen van: GGz Breburg, RIBW Arnhem en Veluwevallei, GGz Noord Holland
Noord, GGz Eindhoven, GGz Centraal, Pro Persona, Parnassia, GGZ Drenthe, Anton Constandse, Kwintes, Altrecht
en GGZ inGeest,
Daarnaast ontving Phrenos grotere en kleine opdrachten van het ministerie van Sociale Zaken en
Werkgelegenheid, de gemeente Den Haag, het Trimbosinstituut (namens Fonds Psychische Gezondheid en
ZonMw), Vilans (namens Consortium GGZ Nederland, RIBW Alliantie en Federatie Opvang), GGZ Nederland,
Trajectum Zutphen, Netwerk Kwaliteitsontwikkeling GGz, Twomorrow, RIBW Alliantie (namens werkgroep
Transitie langdurige GGz), Lucertis, Victas, Arkin, Klaverblad Zeeland, Odibaan, gemeente Amsterdam,
Rivierduinen, Virenze en Molemann Tielens.
Kenniscentrum Phrenos Jaarverslag 2015 7
Bureau
Eind 2015 telde het bureau van Kenniscentrum Phrenos elf medewerkers (totaal 8 fte):
• Dienke Boertien, herstel, ervaringsdeskundigheid en participatie
• Chrisje Couwenbergh, beleid en onderzoek Ernstige Psychische Aandoeningen en Netwerk Vroege Psychose
(NVP tot augustus 2015)
• Daniëlle van Duin, implementatie en onderzoek Vroege Psychose
• Kristien Harmsen, communicatiemedewerker
• Hetty van Hemme, secretariaat / projectassistent
• Fons van de Kar, scholing en congressen
• Jeanne Nitsche, directie, portefeuille algemene zaken
• Ellen Otto, Individuele Plaatsing en Steun (IPS)
• Dorothé van Slooten, Innovatie en Netwerk Vroege Psychose (vanaf augustus 2015)
• Tinka Verweij, secretariaat / projectassistent
• Jaap van Weeghel, directie, portefeuille wetenschap
Tinka Verweij
Fons van de Kar
Chris
je C
ouw
enbe
rgh
Jean
ne N
itsch
eDaniëlle van Duin
Ellen Otto
Kristien Harmsen
Dienke Boertie
n
Jaap
van
Wee
ghel H
etty van Hem
me
Dorothé van Slooten
Kenniscentrum Phrenos Jaarverslag 2015 8
Op projectbasis werkten:
• Marianne van Bakel, Werkplaats Herstelondersteuning
• Nicole van Erp, generieke module Destigmatisering
• Sanne Gerrits, RCT Vroege Psychose, IPS en cognitieve remediatie
• Anne Louise de Goeij, digitaal platform Netwerk Vroege Psychose
• Toine Ketelaars, signaleringen onderzoek in buitenlandse publicaties
• Gerdie Kienhorst, Handboek destigmatisering en generieke module destigmatisering
• Jacqueline Smit, modeltrouwmeting IPS
• Bob Monter, website Werkplaats Herstelondersteuning
• Nadira Rambocus, IPS en Onderwijs
• Isis van Soest, stagiair RCT Vroege Psychose, IPS en cognitieve remediatie
Lustrum
Ter ere van het eerste lustrum heeft Kenniscentrum Phrenos een prijsvraag uitgezet onder zijn deelnemers. Zij
konden een voorstel indienen voor een project dat bij zou dragen aan de ambitie van een derde meer herstel
van mensen met ernstige psychische aandoeningen. De jury bestond uit vertegenwoordigers van Anoiksis,
Ypsilon, LPGGz, Irene van de Giessen (directeur Stichting Herstel Talent en winnaar VGZ-Herstel europrijs 2015)
en stigma-expert Gerdie Kienhorst.
Van de veertien inzendingen heeft de jury, onder leiding van voorzitter Piet Verbraak, gekozen voor het project
‘Perspectief op Potenties – herstel door versterken executieve functies en zelfregulatie’ van Jaap van der Stel,
GGZ inGeest & Hogeschool Leiden m.m.v. Barbara Stringer, GGZ inGeest (Academische Werkplaats Herstel &
Rehabilitatie) en Juul Koene, Hogeschool Leiden (Lectoraat GGZ). De prijs van € 25.000 euro is op 3 december
op het 11de Phrenos Psychosecongres uitgereikt door jurylid Mette Lansen.
> V.l.n.r Juul Koene, Jaap van der Stel en Barbara Stringer
Kenniscentrum Phrenos Jaarverslag 2015 9
Er werd een film gemaakt van de lezing van prof. dr. Graham Thornicroft,
King’s College, UK, op 9 januari 2015 tijdens de Masterclass Onderzoek
Antistigma-interventies bij Tranzo (Tilburg University). In zijn lezing vertelt
Thornicroft aan de hand van onderzoek dat stigma zich niet beperkt tot
psychische aandoeningen zoals psychoses, maar dat mensen met een
depressie evenzeer gediscrimineerd worden. Ook laat hij zien dat dit een
ondergeschoven thema is.
Ook werden er opnames gemaakt van twee korte interviews met Gary Bond,
Professor of Psychiatry en onderzoeker Dartmouth Psychiatric Research Center
over (F)ACT en Individuele Plaatsing en Steun.
De films zijn te zien op YouTube en de website van Kenniscentrum Phrenos.
Communicatie
Vanuit communicatieoogpunt wilden we in 2015 meer bekendheid geven aan de activiteiten van Phrenos en
de inbreng van de deelnemende instellingen zichtbaarder maken.
Nieuws. Er werden 57 nieuwsberichten op de website geplaatst.
Er werd een Phrenos Nieuwsbrief ontwikkeld, die 9 maal werd verzonden naar 1425 abonnees.
Website. Alle deelnemende instellingen hebben een eigen pagina op de website van Phrenos. Van een groot
aantal deelnemende instellingen is de communicatieafdeling benaderd om op deze pagina een mooi project
of werkwijze van de instelling te presenteren. Drie organisaties hebben hiervan inmiddels gebruikgemaakt: De
Waterheuvel, Lister en Pameijer.
De website had 39.585 bezoekers en 95.478 unieke paginaweergaven. Dit is een verdubbeling ten opzichte
van 2014. Meest bezochte pagina’s waren de pagina’s over het Phrenos Rehabilitatiecongres en Phrenos
Psychosecongres, gevolgd door de pagina Publicaties, in het bijzonder het Plan van aanpak Over de Brug, de
kennisthema’s EPA, Vroege psychose, werk en de implementatietrajecten WRAP en IPS.
Twitter. In 2015 werd het twitteraccount van Kenniscentrum Phrenos geactiveerd. Eind 2015 waren er 638
volgers.
Kenniscentrum Phrenos Jaarverslag 2015 10
3 Kennisontwikkeling en implementatie
Netwerk Vroege Psychose
Het Netwerk Vroege Psychose heeft als doel om teams en individuele
professionals handvatten voor de praktijk te geven op het gebied van Vroege
Psychosezorg. Het wil ondersteuning bieden om volgens de evidence- en
consensus-based aanbevelingen te werken. Vanuit dit oogpunt heeft het
NVP in 2015 een grote rol gespeeld in landelijke activiteiten zoals het
Doorbraakproject Vroege Psychose en de EBRO-module Vroege Psychose.
Tevens heeft de Commissie van het NVP een traject gestart, waarbij herziening van de Adviesnota
Rijgeschiktheid Psychose wordt nagestreefd.
Wat betreft de organisatie van het Netwerk is in 2015 het individueel lidmaatschap van het NVP
gedegen vormgegeven. Niet langer schrijven teams zich in, maar worden hulpverleners, onderzoekers of
ervaringsdeskundige cliënten en familieleden persoonlijk lid. Dit heeft ertoe geleid, dat het ledenbestand met
310% is gegroeid van 59 tot 184 leden. In 2015 is de onderlinge bereikbaarheid van de leden verbeterd als
gevolg van de ontwikkeling van een digitaal Platform. Een testperiode van twee maanden wees echter uit,
dat slechts een klein gedeelte van de leden actief gebruikmaakt van het Platform. Het NVP zal hier dan ook in
2016 een speerpunt van maken.
Zoals elk jaar heeft het NVP ook in 2015 een masterclass en een netwerkbijeenkomst georganiseerd, die als
thema’s respectievelijk ‘Maatschappelijk herstel’ en ‘Het sociale netwerk’ hadden. Tevens vonden er twee
contactpersonenoverleggen plaats. Alle bijeenkomsten werden redelijk bezocht en als zeer goed beoordeeld.
In totaal woonden 176 mensen van 46 instellingen de bijeenkomsten bij. Het ging hierbij om 20 lidinstellingen
van Phrenos en 114 leden van het NVP.
18 4Netwerk Vroege Psychose heeft
184 leden
> VerlichtingYair Aa (Collectie Beeldend Gesproken)
Kenniscentrum Phrenos Jaarverslag 2015 11
Ten slotte heeft de Commissie van het NVP in 2015 afscheid genomen van twee commissieleden en de
ondersteuner vanuit Phrenos. De commissie is aangevuld met een nieuw commissielid en een nieuwe
ondersteuner, deze laatste met een breder uren- en takenpakket. In 2016 zal de commissie met nog enkele
leden worden aangevuld, zodat alle plannen die het NVP heeft voor de komende jaren, een grotere kans van
slagen zullen hebben.
Programma ervaringsdeskundigheid en herstel
Op het gebied van ervaringsdeskundigheid en herstel zijn in 2015 grote sprongen voorwaarts genomen.
Belangrijke drijfveren zijn professionalisering en de ambitie om mensen met ernstig psychische aandoeningen
te ondersteunen in het bereiken van persoonlijk herstel.
Ervaringsdeskundigheid
In 2015 is veel bereikt op het gebied van professionalisering van ervaringsdeskundigheid. Samen met het
Trimbos-instituut is het Basiscurriculum ervaringsdeskundigheid, bouwstenen voor onderwijs en opleidingen
voor ervaringsdeskundigen geschreven. Bij de presentatie op een symposium op 13 april nam Jacobine van
Geel als voorzitter van GGZ Nederland een exemplaar in ontvangst, evenals Ben Roelands van het Fonds
Psychische Gezondheid dat dit project financieel mogelijk heeft gemaakt.
Werkplaats Herstelondersteuning
In de Werkplaats Herstelondersteuning werken samen: Altrecht, GGz Breburg, GGz Eindhoven en De Kempen,
GGZ Noord-Holland-Noord, Kwintes, Lister, MET ggz en Kenniscentrum Phrenos. In 2015 de Werkplaats
Herstelondersteuning zijn rondom drie thema’s werkgroepen van start gegaan.
De werkgroep Herstelacademies (thema 1) houdt zich bezig met kennisdeling en ontwikkeling van
herstelacademies zoals benoemd in het rapport Over de Brug en werkt samen met het project Herstel-
academies-zelfregienetwerken van LPGGz. De werkgroep is drie keer bij elkaar geweest.
De werkgroep Open Dialogue (thema 2) heeft zich in twee studiebijeenkomsten verdiept in deze methode en
een studiereis (feb 2016) naar het project van NHS — Peersupported Open Dialogue — is voorbereid.
De werkgroep Goede Praktijken (thema 3) heeft naar een werkwijze gezocht om de waardevolle elementen
en praktijken uit de eerste drie jaar Werkplaats te kunnen gaan verbreden en borgen. Het Werkplaats Journaal
is twee keer verschenen, op de website gaven interviews een inkijk in de praktijk. De Werkplaats verheugt
zich zeer in de aanmelding van RIBW Kennemerland Amstelland Meerkanten (KAM) als nieuw lid van de
werkplaats in 2016.
Tot slot, het bestuurdersinitiatief ‘Herstel voor iedereen’ en de Werkplaats Herstelondersteuning gaan in 2016
samenwerken om krachten te bundelen.
Wellness Recovery Action Plan
De belangstelling voor WRAP (Wellness Recovery Action Plan) is onverminderd
groot. De Advanced Level Facilitators (ALF) hebben in Nederland en
België 60 nieuwe Facilitators opgeleid in 2015. Een aantal Advanced Level
Facilitators (ALF) heeft een cursus over de inzet van WRAP bij trauma gevolgd
in Schotland. De nationale WRAP Facilitator dag, georganiseerd door het 6060 nieuwe WRAP
facilitators erbij!
Kenniscentrum Phrenos Jaarverslag 2015 12
coördinatiepunt WRAP (Kenniscentrum Phrenos/HEE-Trimbos-instituut) was goed bezocht en voor herhaling
vatbaar. Er is een begin gemaakt met de inrichting van een Nederlands Netwerk WRAP dat de ontwikkeling en
modelgetrouwe toepassing zal ondersteunen. Met het Copeland Center in de US zijn afspraken gemaakt voor
de verplichte nascholing van de ALF’s alsmede de opleiding van een klein aantal nieuwe ALF’s ter versterking
van het netwerk (uitvoering in 2016). In 2015 is WRAP door de commissie Erkende interventies langdurige
GGz erkend als goed onderbouwd (niveau 1) en opgenomen in de databank.
Jaap van Weeghel was in 2015 lid van de Erkenningscommissie interventies langdurige GGz.
Herstellen doe je Zelf
Het beheer van de cursus Herstellen doe je Zelf (HdjZ) is in 2015
ondergebracht bij Phrenos. Cursusmateriaal kan besteld worden via de
website. In 2015 werd het cursusmateriaal besteld door elf GGz-instellingen
(waaronder één Vlaamse), één instelling voor verslavingszorg, vier RIBW’s, vier
initiatieven van cliënten en ervaringsdeskundigen (waaronder twee Vlaamse),
twee herstelacademies en twee instellingen voor maatschappelijke opvang.
Samen met het veld wordt een netwerk ter ondersteuning van cursusleiders en van modelgetrouwe
implementatie ingericht. Hierin zitten ervaringsdeskundigen, GGz-professionals en onderzoekers.
Diverse platforms ervaringsdeskundigheid en herstel
Op verzoek van het Platform Familie Ervaringsdeskundigheid hebben twee studenten van de Fontys
Hogeschool een onderzoek gedaan naar de stand van zaken van familie-ervaringsdeskundigheid. De resultaten
zijn vastgelegd in twee zeer goed beoordeelde eindscripties (onderzoek Stephanie Blom en onderzoek Tom
Franken).
Binnen het F-ACT Platform Ervaringsdeskundigheid is een concept functiebeschrijving ontwikkeld die na
consultatie van de praktijk breder verspreid kan worden. Phrenos heeft deze functie inmiddels laten wegen.
Het Platform Rehabilitatie en Ouderen heeft zich verdiept in herstelondersteunende scholing voor werkers in
de ouderenzorg. Een pilot is in voorbereiding genomen.
Vanuit Kenniscentrum Phrenos is Dienke Boertien bestuurslid van F-ACT Nederland met de portefeuille
ervaringsdeskundigheid.
Zorgstandaarden en generieke modules
In opdracht van het Netwerk Kwaliteitsontwikkeling GGz is gewerkt aan de ontwikkeling van twee generieke
modules, te weten Destigmatisering en Ernstige Psychische Aandoeningen.
Daarnaast is Phrenos als lid van de werkgroep betrokken bij drie nadere modules en zorg standaarden.
Het betreft de generieke modules ‘Samenwerking en ondersteuning naasten van mensen met psychische
problematiek’ en ‘Herstelondersteuning’ en de zorgstandaard ‘Alcohol en Opiaatverslaving’.
Generieke module Destigmatisering
Doel van de generieke module Destigmatisering is handvatten te bieden om in de behandeling en begeleiding
van mensen met psychische aandoeningen publiek stigma, zelfstigma en stigmatisering door de hulpverlening
te bestrijden. De module wordt samengesteld onder de verantwoordelijkheid van een werkgroep waarin een
breed spectrum aan perspectieven vertegenwoordigd is.
471471 cursisten
Herstellen doe je Zelf
in 2015
Kenniscentrum Phrenos Jaarverslag 2015 13
Systematisch literatuuronderzoek en praktijkkennis onderbouwen de module. De verwijzingen naar thema’s als
herstelondersteuning, ernstige psychische aandoeningen en betrokkenheid van familie en naasten zal in de
praktijk bijdragen aan samenhangende visie op goede zorg.
De generieke module ‘Destigmatisering’ heeft de fase van de verzameling van wetenschappelijke kennis en
praktijkkennis afgerond.
Generieke module Ernstige Psychische Aandoeningen
De Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie ontwikkelt in samenwerking
met Kenniscentrum Phrenos en Trimbos-instituut een kwaliteitsstandaard
(Generieke Module) die de zorg bij Ernstige Psychische Aandoeningen
beschrijft. Binnen de werkgroep zijn vele verschillende perspectieven
vertegenwoordigd, wat leidt tot een levendige discussie.
Doelstelling die de groep verbindt, is om met de generieke module bij te
dragen aan de realisatie van een derde meer herstel, zoals deze ambitie is geformuleerd in Over de brug
(2014). Een landelijke kwaliteitsstandaard kan betrokken partijen een houvast geven, zodat een passende (op
de persoon afgewogen keuze kan worden gemaakt) in de aanbevolen interventies en werkwijzen.
Volgens de EBRO-systematiek zullen tien thema’s worden uitgewerkt, te weten: psychosociale interventies,
stoornisspecifieke addities, leefstijl en somatische screening, wonen en verblijf, herstelondersteuning,
destigmatisering, ondersteuning naasten, sociale contacten en sociaal netwerk, werk en dagbesteding, en
zorgorganisatie. Deze zijn aangevuld met de punten van de werkgroepleden in de eerste werkgroep. Voor de
meeste thema’s zal worden voortgebouwd op bestaande richtlijnen of aanbevelingen van andere generieke
modules.
Individuele plaatsing en steun (IPS)
Dartmouth
In 2015 heeft Phrenos deelgenomen aan de Annual Meeting van de Dartmouth Learning Community in
Berkeley, Californië (VS) op 27 en 28 mei 2015. Thema van de bijeenkomst was ‘Partners for working’. Tijdens
presentaties en discussiegroepen werd ruim aandacht besteed aan het belang van ervaringsdeskundigheid, de
rol van IPS binnen het herstelproces, implementatie en modeltrouw, maar werd ook een overzicht gegeven
van (lopende) onderzoeksresultaten.
Jaap van Weeghel heeft een presentatie gegeven over de ontwikkelingen van IPS in Europa. Een van deze
ontwikkelingen betreft de voorbereiding van een Europees IPS-netwerk, in samenwerking met IPS-sites in
Spanje en Italië.
Pilot Individuele Plaatsing en Steun Gemeente Den Haag
De pilot is een initiatief van de gemeente Den Haag waarin wordt samengewerkt met Parnassia, Housing First,
het Werkgevers Service Punt (WSP) en Phrenos. Aan de pilot is ook onderzoek gekoppeld, dit wordt uitgevoerd
door het Trimbos-instituut.
Tijdens de pilot worden mensen die vallen onder het Housing First team of in zorg zijn bij Parnassia, en een
WWB-uitkering ontvangen van de gemeente, ondersteund bij het vinden en behouden van een passende
baan. Hiervoor zijn vier medewerkers van Reakt (onderdeel Parnassia) opgeleid in de IPS-methodiek. Medio
2016 wordt de pilot afgerond en zullen de resultaten bekend zijn.
1/ 31/3 meer herstel
Kenniscentrum Phrenos Jaarverslag 2015 14
Individuele Plaatsing en Steun – modeltrouwschaal
In 2015 heeft Phrenos een aanpassing gedaan aan de IPS-modeltrouwschaal. In de praktijk bleek dat de
uitkomsten op het gebied van ‘Onderwijs’ niet goed gescoord konden worden in de oorspronkelijke schaal,
die voornamelijk op ‘Arbeid’ is gericht. In de geïntegreerde IPS-Arbeid en IPS-Onderwijs-schaal kunnen deze
verschillende uitkomsten beter gedocumenteerd worden.
Trainingen Individuele Plaatsing en Steun
Ook in 2015 hebben er weer diverse in-company IPS-trainingen
plaatsgevonden bij (deelnemende) instellingen van Phrenos en is ook
de eerste landelijke training afgerond waarin deelnemers vanuit diverse
instellingen in het land zijn opgeleid tot IPS-trajectbegeleider.
Deze trainingen zijn afgerond en in totaal hebben 50 deelnemers hun
certificaat behaald.
In 2015 zijn vijf trainingen gestart maar nog niet afgerond.
Modeltrouwmetingen Individuele Plaatsing en Steun
In 2015 heeft Phrenos heeft bij negen instellingen/teams IPS-
modeltrouwmetingen uitgevoerd, waarvan er zes hebben plaatsgevonden
bij de teams die deelnemen aan het Doorbraakproject Vroege Psychose. Het
is goed om te zien dat het merendeel van de teams/instellingen ook bij
een eerste meting al een ‘redelijk tot goede’ modeltrouw haalt. Aan de hand van een verbeterplan dat de
organisatie zelf opstelt, wordt gestreefd naar een verbetering van de score bij een volgende meting.
Innovatieprogramma Nieuwe wegen ggz en opvang
De RIBW Alliantie, de Federatie Opvang, GGZ Nederland en de LPGGz hebben in 2014 werkafspraken gemaakt
met de staatssecretaris van VWS, Zorgverzekeraars Nederland en de VNG om een programma voor Innovatie
Langdurende GGz op te stellen. Doel was de transformatie in de Wmo en Wlz vorm te geven. Afgesproken
werd dat het programma zich in grote lijnen op maatschappelijke ondersteuning van de burger met langdurige
(ernstige) psychische aandoeningen in diens eigen woonomgeving zou richten, waarbij samenwerking tussen
de verschillende formele en informele partners en de betrokken burgers zelf, als cruciaal werd gezien.
Een van de eerste acties die Kenniscentrum Phrenos in samenwerking met GGZ Nederland voor dit
programma heeft uitgevoerd, was een inventarisatie van innovaties en good practices in het buitenland. Deze
inventarisatie is voorjaar 2015 afgerond (zie pagina 21). De uitkomsten worden in het verdere programma
meegenomen.
Een volgende actie in 2016 bestond uit het formeren van een projectstructuur. Daarbij is door VWS gekozen
om Vilans als hoofduitvoerder aan te stellen, in intensieve samenwerking met de drie kenniscentra Trimbos-
instituut, Movisie en Kenniscentrum Phrenos. Medio 2015 is een programmaleider vanuit Vilans aangesteld en
een projectgroep samengesteld, waarin de kenniscentra zitting hebben.
De voorgenomen plannen zijn op 14 oktober 2015 in de deelnemersraad van Kenniscentrum Phrenos
gepresenteerd. Het Plan van Aanpak is begin januari 2016 vastgesteld, er is een communicatieplan opgesteld
8In 2015 werden 8 deelnemende
instellingen getraind in IPS 9
9 modeltrouw-
metingen
Kenniscentrum Phrenos Jaarverslag 2015 15
en een website ontwikkeld. In 2016 zullen 30 domeinoverstijgende samenwerkingsverbanden ondersteund
worden in hun innovatieve ambities op het gebied van de drie thema’s:
1) Zelfhulp, herstel, participatie en inclusie;
2) Wonen en opvang;
3) Informele zorg.
Screeningsinstrument ‘Wegwijzer Wmo-PSY’
De wegwijzer is een initiatief van de leden van de werkgroep Transitie langdurige GGz en opgesteld door
Kenniscentrum Phrenos en adviesbureau Andersson Elffers Felix. In de werkgroep zijn de volgende partijen
vertegenwoordigd: VNG, GGZ Nederland, Federatie Opvang, RIBW Alliantie, LPGGz, ZIN, CIZ, ZN, VWS.
De wegwijzer is ontwikkeld met hulp van deze partijen, twee expertsessies met deskundigen vanuit de GGz
en gemeenten en getoetst aan de praktijk bij vijf gemeenten.
De wegwijzer is gericht op professionals die cliënten met psychische problemen/ aandoeningen willen
toeleiden naar het juiste ondersteuningsaanbod binnen de Wmo.
Omdat gemeenten eigen methoden en instrumenten hanteren om informatie over de bestaande behoeften te
verzamelen is ervoor gekozen om deze wegwijzer modulair op te bouwen. Het is de eerste stap in een groter
geheel, waarbij (de afstemming met) andere wet- en regelgeving die relevant is voor deze doelgroep nog in
ontwikkeling is. Zo is een goede afstemming met behandeling (ZvW) een belangrijke basis voor het bieden
van passende Wmo-ondersteuning.
In de tweede helft van 2015 heeft het ontwikkelteam van Phrenos en AEF een vervolg opgezet met
als doel verspreiding van het gedachtegoed van de wegwijzer in de vorm van een train-de-trainer- c.q.
ambassadeursprogramma. In oktober zijn twee trainingssessies georganiseerd, waaraan 34 professionals
deelnamen, waaronder coördinatoren en leden van sociale wijkteams, beleidsmedewerkers, Wmo-
consulenten, instroomfunctionarissen beschermd wonen/centrale toegang. De training was enerzijds gericht
op bewustwording en kennisvergroting, anderzijds op de ontwikkeling van een meer divers gedragsrepertoire.
Aan het eind van elke sessie werden deelnemers benoemd tot ‘ambassadeur van de Wegwijzer Wmo-PSY’ en
hadden zij voor zichzelf een idee over hoe zij in de eigen werkpraktijk de Wegwijzer zouden kunnen inzetten
en/of verspreiden. De uitkomsten zijn in de notitie ‘Evaluatie train-de-trainerprogramma en vooruitblik’
(november 2015) beschreven en aan de opdrachtgevers aangeboden.
Onderzocht wordt nog of de wegwijzer via het train-de-trainerprogramma ertoe kan bijdragen om het advies
van de commissie Toekomst BW (VNG) regionaal in te vullen.
> Landschap zonder vader I^ Astrid Opheusden (Collectie Beeldend Gesproken)
Kenniscentrum Phrenos Jaarverslag 2015 16
4 Beleidsbeïnvloeding
Over de brug
De projectgroep die verantwoordelijk was voor Over de brug. Plan van aanpak voor de behandeling,
begeleiding en ondersteuning bij ernstige psychische aandoeningen heeft besloten zichzelf niet op te
heffen, maar actief te blijven om de implementatie van het plan van aanpak aan te jagen en relevante
ontwikkelingen te volgen. De multisectorale samenstelling is een sterk punt en levert informatie op die
anders niet snel uitgewisseld wordt. Ook is de groep uitgebreid met relevante experts en partijen, die nog niet
vertegenwoordigd waren.
De groep is in 2015 twee keer bij elkaar gekomen en is gestart met de voorbereidingen van een
werkconferentie in 2016.
Aan de projectgroep namen deel: De GGz-instellingen Mondriaan, Parnassia, GGZ inGeest, GGZ Noord-Holland-
Noord, GGz Breburg, Convalescent Talent, HVO-Querido, de Universitair Medische Centra van Utrecht en Leiden,
de familieledenvereniging Ypsilon en het Landelijk Platform GGz, Kenniscentrum Phrenos, Trimbos-instituut,
GGZ Nederland, Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie, ministerie van VWS, de zorgverzekeraars Achmea en
Coöperatieve VGZ en ten slotte de gemeente Enschede en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten.
Bevordering participatie van mensen met psychische problemen
Phrenos participeerde in het project van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en van het
ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport gericht op de bevordering van participatie van mensen met
psychische problemen.
In dit project staat participatie centraal, maar is de bijzondere focus gericht op arbeidsparticipatie. Phrenos was
lid van maar liefst de stuurgroep, werkgroep, klankbordgroep onderzoek en congrescommissie. In die periode
> Nieuwe wereld I Astrid Opheusden (Collectie Beeldend Gesproken)
Kenniscentrum Phrenos Jaarverslag 2015 17
is samen met alle deelnemende partijen een schat aan informatie opgehaald en zijn bijzondere initiatieven tot
stand gekomen. Op 9 februari zijn tijdens het druk bezochte congres ‘Mensenwerk’ deze initiatieven gedeeld.
Namens Phrenos werd daar ook een ‘pledge’ gedaan; een inspanningsbelofte voor de toekomst.
In 2015 continueerde Jaap van Weeghel zijn lidmaatschap van de Stuurgroep convenant UWV-GGZ Nederland.
Bekostiging individuele plaatsing en steun (IPS)
In 2015 is de bekostiging van IPS voortdurend een aandachtspunt geweest. Met vele partijen wordt nog
altijd gestreefd naar een uniforme, structurele bekostiging. Belangrijke ontwikkeling hierin is het verzoek in
december 2015 van de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport aan het Zorginstituut om de volgende
vragen te beantwoorden:
> Welke zorg en interventies ter bevordering van arbeid en participatie houden verband met geneeskundige
zorg die verzekerd is binnen de Zorgverzekeringswet?
> Welke activiteiten die zorgprofessionals plegen ter bevordering van arbeid of participatie vallen onder een
ander domein?
> Sluit de Zorgverzekeringswet goed aan op andere domeinen (Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo),
Participatiewet en de Wet Werk en Zekerheid?
Kenniscentrum Phrenos is begin 2016 geraadpleegd door het Zorginstituut Nederland. Het zorginstituut zal
voor 1 juli 2016 haar advies uitbrengen aan de minister.
Bekostiging ervaringsdeskundigheid
Samen met GGz Breburg heeft Phrenos de werkgroep bekostiging ervarings-
deskundigheid opgericht. De werkgroep bestaat verder uit vertegenwoordigers
van GGZ Nederland, GGZ Noord-Holland-Noord, GGzE, Altrecht, GGZ Oost
Brabant, het Trimbos-instituut en de Vakvereniging Voor Ervaringswerkers
om te zoeken naar een oplossing voor het probleem van bekostiging van
inzet van ervaringsdeskundigen in het kader van de ZVW. Een aanvraag tot
opname van ervaringsdeskundigheid in de NZa beroepentabel is vanuit de werkgroep inhoudelijk voorbereid
en onderbouwd. Het LPGGz heeft meegewerkt aan deze voorbereiding. Dit heeft geleid tot een positief advies
van het Netwerk Kwaliteitsontwikkeling GGz aan de NZa. Inmiddels heeft ook de Technische commissie van
de NZa het positieve advies overgenomen en enkele financieel-procedurele randvoorwaarden beschreven. De
werkgroep zal haar werkzaamheden in 2016 continueren.
Een brug tussen nieuwe initiatieven?
Het veld is in beweging en Phrenos beweegt mee. In 2015 waren er diverse belangwekkende initiatieven
zoals Active Recovery Triad (ART), High Intensive Care (HIC), Herstel voor iedereen, resource groups, de Nieuwe
GGZ en het consortium Transdiagnostisch Onderzoek Psychiatrie Nederland. Soms staat Phrenos mee aan de
wieg, soms aan de zijlijn, maar is in het belang van gezamenlijke kennisontwikkeling steeds verbindend en
dienstverlenend.
5Samen met 5 aangesloten
instellingen zoeken naar een
oplossing voor de bekostiging
van ervaringsdeskundigen
Kenniscentrum Phrenos Jaarverslag 2015 18
5 Onderzoek
Kenniscentrum Phrenos wil een belangrijke rol spelen in het ontwikkelen, bundelen en overdragen van
kennis binnen zijn werkgebied.. In 2015 heeft Phrenos op verzoek van enkele opstellers meegedacht over
de nationale Onderzoeksagenda GGz, ‘De juiste behandeling op het juiste moment’. Deze agenda is begin
maart 2016 aangereikt aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Kenniscentrum Phrenos voert
in bescheiden mate zelf onderzoek uit, veelal participerend in onderzoeken waarvan anderen hoofduitvoerder
zijn.
Innovatieproject participatie in werk en opleiding bij
vroege psychose
Het project bestaat uit twee belangrijke pijlers:
1. Implementatie van de evidence-based interventie Individuele Plaatsing en
Steun (IPS) in combinatie met ondersteuning van arbeidscompetentie (door
de anti-stigmamodule Coral en cognitieve vaardigheidstraining) binnen
gespecialiseerde behandelteams voor mensen met een vroege of eerste psychose (de zogenaamde
VIP- en/of F-ACT-teams). Hierbij wordt de ‘Doorbraakmethode’ gebruikt (ook wel Quality Improvement
Collaborative of QIC genoemd). Het Trimbos-instituut, tevens initiatiefnemer van het Doorbraakproject, is
eindverantwoordelijk voor deze implementatie.
2. Het onderzoek behelst een (Randomized Controlled Trial) naar de toegevoegde waarde van cognitieve
vaardigheidstraining (ook wel Cognitieve Remediatie Training of CRT genaamd) bij het inzetten van IPS.
Voor het onderzoek worden de cliënten in de deelnemende teams at random verdeeld over twee groepen:
groep één krijgt IPS in combinatie met CRT, groep twee krijgt IPS met een actieve controleconditie.
8Onderzoek doen
met 8 deelnemende
instellingen
> SpiegelingKristien Harmsen
Kenniscentrum Phrenos Jaarverslag 2015 19
Het doel van de studie is: onderzoeken wat de effecten zijn van een computerprogramma voor CRT
(Circuits genaamd) in combinatie met IPS op het aantal uren gewerkt in reguliere arbeid of opleiding.
Het onderzoek vindt plaats in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
Kenniscentrum Phrenos (waaronder het Netwerk Vroege Psychose) voert het onderzoek uit.
Aan het onderzoek doen de volgende instellingen mee: GGz Breburg, Dijk & Duin, GGZ Oost Brabant, GGNet,
Mondriaan, BAVO Europoort, GGZ Drenthe, Mentrum/Arkin en UMC Groningen.
Activiteiten voor dit project waren in 2015:
• Boostsessies Circuits training (inclusief training nieuwe Circuits begeleiders);
• Baselinemetingen op locatie bij 48 deelnemers (cliënten) aan het onderzoek;
• Follow-upmetingen (na 6 maanden) bij 36 cliënten;
• Projectleidersbijeenkomsten met projectleiders van deelnemende teams;
• Doorlopend contact projectleiders en helpdesk functie voor Circuits begeleiders;
• Modeltrouwmetingen bij alle deelnemende teams rond Circuits, IPS en SKM.
Werken met WRAP
In samenwerking met het Trimbos-instituut is het onderzoek gefinancierd door
ZonMw, naar duurzaam aan het werk met WRAP en Supported Employment in
2015 afgerond. De afronding is in april gemarkeerd met een zeer succesvolle
werkconferentie ‘Herstel met werk en WRAP’. De onderzoeksresultaten op
hoofdlijnen zijn samen met een aantal praktische aanbevelingen gepubliceerd
in de brochure Werken met WRAP, Duurzamer aan het werk?
Conferentie ‘Herstel met werk en WRAP’ 9-4-15
De resultaten werden gepresenteerd op 9 april 2015 tijdens een drukbezochte
conferentie met 80 deelnemers. De animo was zo groot dat in 2016 de
werkconferentie in drie regio’s herhaald wordt in samenwerking met GGZ
Noord-Holland-Noord, GGz Breburg en RIBW Nijmegen en Rivierenland.
Signaleringen Engelstalige publicaties
Op de website, in de Nieuwsbrief Vroege Psychose en in het Tijdschrift voor
Participatie en Herstel publiceerde Kenniscentrum Phrenos geregeld nieuwe
onderzoeksamenvattingen in de rubriek Signaleringen. Hierbij gaat het
hoofdzakelijk om publicaties over herstel, maatschappelijke participatie, vroege
psychose en psychotische aandoeningen uit gezaghebbende Engelstalige
tijdschriften. Deze publicaties worden door Kenniscentrum Phrenos geselecteerd, samengevat en vertaald naar
het Nederlands. In 2015 werden 86 signaleringen samengevat en vertaald.
Kennisconsortium destigmatisering en sociale inclusie
In 2015 is gestart met de voorbereidingen voor een nationaal kennisconsortium Destigmatisering en Sociale
Inclusie.
Dienke Boertien, Nicole van Erp, Harry Michon
Werken met WRAPDuurzamer aan het werk?
Brochure
86In 2015 werden 86 signaleringen
samengevat en vertaald
Kenniscentrum Phrenos Jaarverslag 2015 20
Een nationaal kennisconsortium is volgens Phrenos nodig omdat een grote achterstand moet worden
ingehaald met betrekking tot het systematisch ontwikkelen van evidence-based destigmatiseringsactiviteiten.
Het ontbreekt aan een infrastructuur om de gewenste brug te slaan tussen praktijkinitiatieven en
wetenschappelijke kennisontwikkeling.
Een nationaal kennisconsortium naar buitenlands voorbeeld zou hiervoor het draagvlak en de doorzettings-
macht kunnen genereren. In dit kennisconsortium moeten de belangrijkste betrokken partijen zich verenigen
om een kennisprogramma inzake destigmatisering op te zetten en daartoe nauwe verbindingen te leggen met
de praktijk van destigmatisering. Activiteiten van het beoogde kennisconsortium zijn onder andere interventie-
ontwikkeling, interventie-onderzoek, factsheets maken en ondersteuning van lokale implementaties en
evaluaties. Het kennisconsortium moet de activiteiten van enige over het land gespreide kenniscentra,
waaronder academische werkplaatsen en Wmo-werkplaatsen, bundelen en op elkaar afstemmen. Daartoe
zal binnen het kennisconsortium een gezamenlijke kennisagenda worden opgesteld, een taakverdeling
worden afgesproken en nauw worden samengewerkt in de gehele kennisontwikkeling en -verspreiding inzake
destigmatisering.
In april 2016 vindt de eerste bijeenkomst plaats van het consortium in oprichting.
Werkgroepen onderzoek
In 2015 is de werkgroep Phrenos-onderzoekers nieuwe stijl voorbereid
door de agendacommissie, die bestaat uit Charlotte de Heer-Wunderink
(Hanze Hogeschool en GGZ Friesland), Lisette van der Meer (Lentis), Diana
Roeg (Tranzo Tilburg), Neis Bitter (Tranzo Tilburg) en Jaap van Weeghel.
De werkgroep wil meer uitwisseling tussen jonge onderzoekers uit de
deelnemende instellingen op gang brengen. In 2015 is de Werkgroep
Stigmaonderzoekers eenmaal bij elkaar gekomen. Leden van de werkgroep hebben daarnaast hard gewerkt
aan het eerste Handboek destigmatisering in Nederland, dat eind 2015 verscheen. Het eerste exemplaar van
het handboek werd tijdens het Phrenos Psychosecongres uitgereikt aan Nanette Waterhout, ambassadeur van
Samen Sterk zonder Stigma. 11ste Handboek
destigmatisering bij psychische
aandoeningen verschenen
> Nanette Waterhout ontvangt eerste Handboek destigmatisering
Kenniscentrum Phrenos Jaarverslag 2015 21
Panel psychisch gezien
Landelijk panel Psychisch Gezien is een representatieve groep van ruim 800 mensen met ernstige psychische
aandoeningen. Doel van het panel is om gedegen kennis te verwerven over de leef- en zorgsituatie en
de participatie van deze groep in Nederland en over hun wensen, verwachtingen, mogelijkheden en
keuzepatronen hierin. In 2015 vonden peilingen plaats naar veranderingen in de zorg (Panelbericht Kijk op
Ambulante zorg), de nulmeting voor de monitor ambulantisering en hervorming van de langdurige zorg,
mensenrechten (Panelbericht Mensenrechten) en verscheen er een notitie over werk en stigma. Werving
(onder meer via Deelnemersraad) bij zeven instellingen en vrije werving resulteerden in uitbreiding van
het panel tot ongeveer 2000 leden (voorheen 700-800). Het Trimbos-instituut coördineert het panel.
Samenwerkingspartners zijn onder meer Phrenos, Landelijk Platform GGz en het Nederlands instituut
onderzoek van de gezondheidszorg (NIVEL). Jaap van Weeghel is voorzitter van de Programmacommissie van
het panel.
Landelijke expertgroep ROM — ernstige psychische aandoeningen
Kenniscentrum Phrenos is door de Stichting Benchmark GGZ en het Netwerk
Kwaliteitsontwikkeling GGz gevraagd een bijdrage te leveren aan de
expertgroep ernstige psychische aandoeningen, met name in de vorm van
het voorzitterschap. In deze expertraad zijn onder meer vertegenwoordigers
van acht deelnemende instellingen betrokken. De expertraad adviseert over
de doorontwikkeling van ROM en benchmarken in de GGz. De expertraad is
in 2015 vier keer bij elkaar gekomen, en heeft een nieuw ROM-instrument
ernstige psychische aandoeningen ontwikkeld, dat gebaseerd is op de drie
dimensies van het herstelconcept (persoonlijk-, klinisch- en maatschappelijk
herstel). Met behulp van dit instrument, dat in 2016 in een valideringsonderzoek zal worden uitgetest,
wordt het mogelijk om de doelstellingen van het plan van aanpak Over de brug – een derde minder ernstige
psychische aandoeningen, een derde meer herstel – te evalueren.
Inventarisatie buitenland
GGZ Nederland had in 2015 de opdracht van het ministerie van VWS om een programma voor Innovatie
Langdurende GGz op te stellen om de transformatie in de Wmo en Wlz vorm te geven. Een van de
bouwstenen voor dit programma is deze inventarisatie van ontwikkelingen/innovaties buitenland, die
Kenniscentrum Phrenos in samenwerking met GGZ Nederland heeft uitgevoerd.
In de inventarisatie buitenland is gezocht naar good practices in Zweden en Schotland op de thema’s waar
het innovatieprogramma zich op richt: herstelproces en zelfredzaamheid, participatie, (beschermd) wonen,
ondersteuning netwerk en informele zorg. Keuze voor Schotland en Zweden is gemaakt vanwege de
opbouw van hun zorgstelsels, waarbij financiering en organisatie op het lokale niveau uitgangspunt zijn, hun
koploperspositie in ambulantisering én de interessante inhoudelijke ontwikkelingen binnen de langdurige GGz
die experts in deze landen zagen. Leidend criterium voor de selectie van good practices was de vraag of de
inhoud van dergelijke innovaties in Nederland een toevoeging zouden zijn op de (vele) al bestaande goede
initiatieven.
8Phrenos is samen met 8
deelnemende instellingen
vertegenwoordigd in de
landelijke expertgroep
ROM – ernstige
psychische aandoeningen
Kenniscentrum Phrenos Jaarverslag 2015 22
Voor de thema’s zijn hierover conclusies geformuleerd. Uit de inventarisatie kwam ook een aantal algemene
factoren naar voren, die als rode draad door de verschillende good practices heen liepen en waarop algemene
aanbevelingen konden worden vastgesteld.
Diversen
Jaap van Weeghel nam namens Kenniscentrum Phrenos deel aan diverse landelijke commissies en
werkgroepen/externe representaties:
• Referent Tijdschrift voor Psychiatrie, Tijdschrift voor Geneeskunde, Psychiatric Services, Psychiatric
Rehabilitation Journal, Psychological Medicine
• Voorzitter begeleidingscommissie Landelijke Monitor Ambulantisering
• Vice-voorzitter ZonMW Programmacommissie Suïcidepreventie
• Lid scientific committee ENMESH congres 2017 in Groningen (Europees Netwerk van GGz-onderzoekers)
• Lid werkgroep Multidisciplinaire zorgstandaard psychotische stoornissen
• Lid adviesraad CCAF (certificering ACT en F-ACT)
• Lid Comité van aanbeveling van de Psyche Mediaprijs
• Lid redactie werkboek ART (vernieuwend model voor langdurige GGz-zorg)
• Phrenos was ook betrokken bij de introductie van het I-ROC-instrument in Nederland
• Ook is het kenniscentrum betrokken bij de introductie van het RACT-model (Resource group ACT) in
Nederland.
Kenniscentrum Phrenos Jaarverslag 2015 23
6 Congressen en cursussen
Congressen
Naast de jaarlijkse Masterclass Vroege Psychose en de Netwerk conferentie
van het Netwerk Vroege Psychose (zie pagina 10) vonden in 2015 vier
succesvolle congressen plaats. In totaal namen aan de zes congressen bijna
1100 personen deel.
Phrenos Rehabilitatiecongres ‘Herstel: de voortgang’
Tijdens het rehabilitatiecongres op 21 mei 2015 was er een keur aan presentaties van kennis en praktijk op
het gebied van herstel. Behandelaars en ervaringsdeskundigen van twaalf deelnemende instellingen van
Phrenos, cliëntenintiatieven, gemeenten en onderzoekers van verschillende universiteiten en hogescholen
verzorgden de presentaties. Tijdens dit congres werden meerdere prijzen uitgereikt. De Douglas Bennett
Award aan Tom van Wel, klinisch psycholoog werkzaam bij ABC-Altrecht. De posterprijzen in de categorieën
Wetenschap en Zorginnovatie aan resp. het Lectoraat Rehabilitatie van de Hanzehogeschool en aan het Enik
Recovery College. En de Ereprijs van het Fonds Psychische Gezondheid werd uitgereikt aan Wilma Boevink. Het
congres werd bezocht door 350 mensen waarvan 50% afkomstig was uit de aangesloten instellingen.
Uit recensie in Tijdschrift voor Participatie en Herstel nr. 3 2015:
‘ (…) Zo geeft dit congres een mooie blik op de voortgang van herstel, de actuele discussies, successen
en dilemma’s. Daarnaast wordt het steeds meer een fantastisch netwerkmoment voor al die verschillende
ervaringsdeskundigen die in grote getale bij het congres aanwezig zijn.’
Seminar ‘IPS / (F-)ACT’ met Gary Bond, Professor of Psychiatry, Dartmouth Psychiatric
Research Center
De belangstelling op 6 november 2015 voor het seminar was groot; 75 deelnemers in de ochtend en 60 in de
middag.
17 5175 medewerkers uit de deelnemende
instellingen bezochten het Rehabilitatiecongres
> Publiek bij Phrenos Psychosecongres 3 december 2015
Kenniscentrum Phrenos Jaarverslag 2015 24
In de ochtend werd gesproken over Individuele Plaatsing en Steun (IPS) door Gary Bond. Als internationaal
expert op het gebied van IPS liet hij in zijn lezing zien wat er wereldwijd gebeurt zowel op het gebied van
onderzoek als in de praktijk. Harry Michon, Trimbos-instituut en Jaap van Weeghel belichtten IPS in Nederland.
De middag ging over (F-)ACT. Naast Gary Bond spraken Hans Kroon, Trimbos-instituut en René Keet, Divisie
Maatschappelijke Psychiatrie, GGZ Noord-Holland-Noord over de ontwikkelingen in Nederland.
Phrenos Psychosecongres ‘Van progressieve hersenziekte naar progressief herstel’
Tijdens het congres op 3 december 2015 vonden vijf plenaire lezingen plaats, eenentwintig deelsessies
en drie parallelsymposia, verzorgd door behandelaren en ervaringsdeskundigen van vijftien deelnemende
instellingen van Phrenos, gemeenten, cliënten initiatieven en onderzoekers
van verschillende universiteiten en hogescholen. Ook was er een uitgebreide
informatiemarkt met postermarkt. Voor de posters werden prijzen uitgereikt: in
de categorie Zorginnovatie werd de prijs gewonnen door de Hanzehogeschool
& Lentis; in de categorie Wetenschappelijk door GGZ Friesland.
De Phrenos Lustrumprijs van € 25.000,- werd uitgereikt aan Jaap van der Stel
en collega’s voor het project ‘Perspectief op Potenties – herstel door versterken
executieve functies en zelfregulatie’.
Jaap van Weeghel overhandigde het eerste exemplaar van het Handboek
destigmatisering bij psychische aandoeningen aan Nanette Waterhout,
ambassadeur van Samen Sterk zonder Stigma.
Het congres werd bezocht door 400 mensen waaronder 70% afkomstig uit de
aangesloten instellingen.
1515 deelnemende instellingen werkten
mee aan het Phrenos Psychosecongres
> Gary Bond aan het woord over IPS, 6 november 2015
280280 medewerkers van
deelnemende instellingen
bezochten het congres
Kenniscentrum Phrenos Jaarverslag 2015 25
Bijeenkomsten
Phrenos organiseerde op 15 april 2015 voor de Deelnemersraad een debat over ‘Schizofrenie bestaat niet’,
onder leiding van journaliste en publiciste Malou van Hintum.
Cursussen
In vervolg op het scholings- en implementatieprogramma EDIE werd in 2015 de CAARMS-training aangeboden.
Daarnaast vond een Training PANSS-interview voor een GGz-instelling plaats. De cursussen werden gevolgd
door medewerkers van vier deelnemende instellingen van Phrenos.
> Deelnemersraad in debat, 15 april 2015
Kenniscentrum Phrenos Jaarverslag 2015 26
7 Publicaties
Internationale, Engelstalige publicatiesBeurden, K.M. van, Klink, J.J. van der, Brouwers, E.P., Joosen, M.C., Mathijssen, J.J., Terluin, & Weeghel, J. van
(2015). Effect of an intervention to enhance guideline adherence of occupational physicians on return-to-
work self-efficacy in workers sicklisted with common mental disorders. BMC Public Health. 15(1),796. Doi:
10.1186/s12889-015-2125-3. PMID: 26286039.
Bitter, N., Roeg, D. Nieuwenhuizen, Ch. van, & Weeghel, J. van (2015) Effectiveness of the comprehensive
approach to rehabilitation (CARe) Methodology: Design of a cluster randomized controlled trial. BMC
Psychiatry,15, 165. Doi: 10.1186/s12888-015-0564-0.
Boekel, L. van, Brouwers, E., Weeghel, J. van, & Garretsen, H. (2015). Experienced and anticipated
discrimination reported by individuals in treatment for substance use disorders. Health & Social Care in the
Community (Sept 28). Doi: 10.1111/hsc.12279.
Boekel, L.C. van, Brouwers, E.P.M., Weeghel, J. van, & Garretsen, H.F.L. (2015). Comparing stigmatising
attitudes towards people with substance use disorders between the general public, GPs, mental
health and addiction specialists and clients. International Journal of Social Psychiatry, 61(6), 539-549.
Doi:10.1177/0020764014562051.
Ellenkamp J., Brouwers, E.P., Embregts, P.J., Joosen, M.C., & Weeghel, J. van (2015). Work environment-related
factors in obtaining and maintaining work in competitive employment for employees with intellectual
disabilities: a systematic review. Journal of Occupational rehabilitation (Jun 26, Epub ahead of print). (print:
Journal of occupational rehabilitation, 26(1), (2016 Mar), 56-69.
Gras, L., Swart, M., Slooff, C., R., Castelein, S., Weeghel, J. van, Knegtering, H., & Castelein, S. (2015). Diffential
stigmatising attitudes of health care professionals: something to worry about? A pilot study. Social Psychiatry
& Psychiatric Epidemiology 50(2), 299-306. Doi 10.1007/s00127-014-0931-z. Epub 2014 Aug 15.
Hermens, M.L.M., Oud, M., Sinnema, H., Nauta, M.H., Stikkelbroek, Y.A.J., Duin, van D., & Wensing, M. (2015).
The multidisciplinair depression guideline for children and adolescents: an implementation study in the
Netherlands. European Child and Adolescent Psychiatry 24(10).
Joosen, M., Brouwers, E., Beurden, K. van, Terluin, B., Klink, J. van der, Ruotsalainen, Woo, J-W, Eguchi, H, Choi,
K-S, Moriguchi, J., & Weeghel, J. van (2015). An international comparison of occupational health guidelines
for the management of mental disorders and stress-related psychological symptoms. Occupational and
Environmental Medicine, 72, 313-322.
Joosen, M.C., Beurden, K.M. van, Brouwers, E.P., Terluin, B., Weeghel, J. van, & Klink, J.J. van der (2015).
Improving occupational physician’s adherence to a practice guideline: feasibility and impact of a tailored
implementation strategy. BMC Medical Education, 15, 82. Doi: 10.1186/s12909-015-0364-8.
Knaeps, J., Neyens, I., Weeghel, J. van, & Van Audenhove, Ch. (2015). Perspectives of hospitalized patients
with mental disorders and their clinicians on vocational goals, barriers and steps to overcome barriers.
Journal of Mental Health 24(4), 196-201. Doi: 10.3109/09638237.2015.1036972. Epub 2015 Jul 24. PMID:
26207510.
Knaeps, J., Neyens, I., Weeghel, J. van, & Van Audenhove, Ch. (2015). Counsellors’ focus on competitive
employment for people with severe mental illness: An application of the Theory of Planned
Behaviour in vocational rehabilitation programmes. British Journal of Guidance and Counselling Doi:
10.1080/03069885.2015.1007443.
Lasalvia, A., Bortel, T. van, Bonetto, C., Jayaram, G., Weeghel, J. van, Zoppei, S., Knifton, L., Quinn, N.,
Wahlbeck, K., Cristofalo,D., Lanfredi, M., Sartorius, N., Thornicroft, G. & the ASPEN/INDIGO Study Group
(2015). Cross-national variations in reported discrimination among people with major depression
worldwide: the ASPEN/INDIGO international study. British Journal of Psychiatry Doi: 10.1192/bjp.
bp.114.156992.
Kenniscentrum Phrenos Jaarverslag 2015 27
Sanches, S., Swildens, W., Busschbach, J. van, & Weeghel, J. van (2015). Cost effectiveness and budgetary
impact of the Boston University approach to Psychiatric Rehabilitation in people with severe menal illness:
a randomised controlled trial protocol. BMC Psychiatry, 15, 217. Doi: 10.1186/s12888-015-0593-8.
Stiekema, A., Meer, L. van der, Quee, P., Dethmers, M., Heuvel, E. van den, Redmeyer, J., Rietberg, K., Stant,
D., Swart, M., Weeghel, J. van, Aleman, A., Velligan, D., Schoevers, R., & Bruggeman, R. (2015). Cognitive
Adaptation Training (CAT) as a nursing intervention in long-term residential patients with severe mental
illness: study protocol for a multicenter cluster randomized controlled trial with cost-effectiveness and cost-
utility evaluation. Trials, 16 (49). Doi: 10.1186/s13063-015-0566-8.
Nederlandstalige publicaties Adviesbureau Andersson Elffers Felix (Pieterjan van Delden en Sophie van der Spek) en Kenniscentrum Phrenos
(Jaap van Weeghel en Chrisje Couwenbergh) (2015). Wegwijzer naar ondersteuning Wmo voor mensen
met psychische problemen/aandoeningen. Den Haag: RIBW Alliantie, Federatie Opvang en GGZ Nederland,
Vereniging van Nederlandse Gemeenten.
Boekel, J. van, Brouwers, E., Weeghel, J. van, & Garretsen, H. (2015). Stigma bij zorgverleners ten
opzichte van patiënten met een verslaving en gevolgen voor de zorgverlening: een systematisch
literatuuronderzoek. Tijdschrift voor Psychiatrie 57, 489-497.
Boertien, D., Erp N. van, & Michon, H. (2015). Werken met WRAP, duurzamer aan het werk? Utrecht: Trimbos-
instituut en Kenniscentrum Phrenos.
Couwenbergh, C., & Ngo D. (2015). Inventarisatie Buitenland voor Innovatieprogramma Langdurige GGz,
Amersfoort, Utrecht: GGZ Nederland en Kenniscentrum Phrenos.
Erp, N. van, Boertien, D., Rooijen, S. van, Bakel, M. van, & Smulders, R. (2015). Basiscurriculum
Ervaringsdeskundigheid, bouwstenen voor onderwijs en opleidingen voor ervaringsdeskundigen. Utrecht:
Trimbos-instituut en Kenniscentrum Phrenos.
Have, M. ten, Weeghel, J. van, Dorsselaer, S. van, Tuithof, M., & Graaf, R. de (2015). Houding van de algemene
bevolking ten opzichte van (ex-)psychiatrische patiënten; resultaten van de Netherlands Mental Health
Survey and Incidence Study-2. Tijdschrift voor Psychiatrie 2015, 11 (online voorpublicatie).
Keet, R., & Weeghel, J. van (2015). Ernstige psychiatrische aandoeningen (EPA) behandelen
conform multidisciplinaire richtlijnen. In: R. van Veldhuizen e.a. (red.), Handboek (Flexible) ACT.
Herstelondersteunende zorg en behandeling in de eigen omgeving voor mensen met ernstige psychische
aandoeningen. Utrecht: De Tijdstroom, pp. 143-152.
Kupka, R., Goossens, P., Bendegem, M. van, Daemen, P., Daggenvoorde, T.,
Daniels, M., Dols, A., Hillegers, M., Hoogelander, A., Kulve, ter E., Peetoom,
T., Schulte, R., Stevens, A., Duin, D. van (2015) Multidisciplinaire richtlijn
bipolaire stoornissen. Utrecht: De Tijdstroom.
Weeghel, J. van, & Nijssen, Y (2015). Herstelondersteuning en
rehabilitatie. In: R. van Veldhuizen e.a. (red.), Handboek (Flexible) ACT.
Herstelondersteunende zorg en behandeling in de eigen omgeving voor
mensen met ernstige psychische aandoeningen. Utrecht: De Tijdstroom, pp.
153-168.
Weeghel, J. van, Pijnenborg, M., Veer, J. van ‘t, Kienhorst, G. (red.) (2016).
Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningen. Principes,
perspectieven en praktijken. Bussum: Uitgeverij Coutinho.
Wiersma, D., Visser, E., Bahler, M., Bruggeman, R., Cahn, W., Delespaul, Ph.,
Faber G., Gaag, M. van der, Haan, L. de, Keet, R., Linszen, D., Nijssen, Y., Os, J. van, Pijnenborg, M., Slooff,
C., Swildens, W., Vliet, D. van, Vos, A. de, Weeghel, J. van, Wunderink, L., & Mulder, N. (2015). Functionele
remissie bij mensen met een ernstige psychiatrische aandoening; psychometrische eigenschappen van een
nieuw ROM-instrument. Nederlands Tijdschrift voor Psychiatrie 57 (6), 395-404.
Kenniscentrum Phrenos Jaarverslag 2015 28
8 Presentaties
Engelstalige presentatiesBoertien, D. (2015). Tranzo, bijeenkomst voor Noren: Peersupport and mental health care, Tilburg, 15 oktober.
Couwenbergh, C., Duin D. van, Slooff, C., Weeghel, J. van (2015) Quality Assessment of Regional Treatment
System for Schizophrenia (QUARTS), A study on the implementation of evidence based care in the
Netherlands, October 2015, Malaga, Spain.
Duin D. van (2015). Implementing guidelines on Schizophrenia and Early psychosis in Moldova, Ministry of
Health, Chisinau, Moldova, november.
Weeghel, J. van, Boekel, L. van, Brouwers, E., & Garretsen, H. (2015). Comparing stigmatizing attitudes
towards people with substance use disorders between the general public, GPs, health professionals and
clients. ENMESH congress, Malaga, Spanje, 1 oktober.
Weeghel, J. van (2015). IPS in Europe. New Concepts changing the Old Continent. IPS Conference Dartmouth
J&J Learning Community, Berkeley, V.S., 28 mei.
Weeghel, J. van (2015). Supported housing for people with severe and complex mental health problems in
the Netherlands. Royal College of Psychiatrists International Congress 2015, Birmingham, Engeland, 1 juli.
Weeghel, J. van (2015). Voorzitter symposium Multiple Perspectives and Interventions Addressing Stigma in
(Mental) Healthcare and Employment; Research Findings from the United Kingdom, The Netherlands and
other European Countries. ENMESH congress, Malaga, Spanje, 1 oktober.
Weeghel, J. van, Ende, P. van de, Busschbach, J. van, & Korevaar, L. (2015). Parenting and psychiatric
rehabilitation: Can parents with severe mental illness benefit from a new approach? ENMESH congress,
Malaga, Spanje, 2 oktober.
Weeghel, J. van (2015). Voorzitter symposium Recovery-oriented service provision for people with long term
mental health problems: current developments and challenges. ENMESH congress, Malaga, Spanje,
2 oktober.
Weeghel, J. van (2015). Recovery oriented care for people with severe and complex mental health problems
in the Netherlands. ENMESH congress, Malaga, Spanje, 3 oktober.
Weeghel, J. van (2015). Voorzitter Masterclass met o.a. professor Gary Bond over IPS en F-ACT. Phrenos,
Utrecht, 6 november.
Nederlandstalige presentatiesBoertien, D. (2015).; studiemiddag Windesheim: Over de Brug en Belang van een herstelacademie, Zwolle, 25
maart.
Boertien, D. (2015) Conferentie Herstel met Werk en WRAP: presentatie WRAP, Utrecht, 9 april.
Boertien, D. (2015) Symposium Basiscurriculum Ervaringsdeskundigheid: presentatie Basiscurriculum, Utrecht,
13 april.
Boertien, D. (2015) Rehabilitatiecongres: workshop WRAP en werk, Den Bosch, 20 mei.
Boertien, D. (2015) Deskundigheidsbevordering Herstellen doe je Zelf: inrichten netwerk en de rol van
Phrenos, Utrecht, 1 juni.
Boertien, D. (2015) Studieochtend WRAP cliëntenraad Arkin, 2 september.
Boertien, D. (2015) Nationale WRAP Facilitatordag, Utrecht, 2 oktober.
Boertien, D. (2015) Lezing symposium Psychiatrie en Filosofie: Neergeslagen in taal, Utrecht, 6 november.
Boertien, D. (2015) Phrenos Psychosecongres: workshop WRAP en werk, Zwolle, 3 december.
Duin, D. van (2015) Ontwikkeling Zorgstandaard Psychose. Agendaraad Netwerk Kwaliteitsontwikkeling GGz,
Utrecht, 14 oktober.
Kenniscentrum Phrenos Jaarverslag 2015 29
Duin, D. van (2015) CREW studie effectiviteit CRT in combinatie met IPS bij mensen met een vroege psychose.
Methodiekontwikkeling UMCG, Groningen, 12november.
Duin, D. van (2015) CREW studie effectiviteit CRT in combinatie met IPS bij mensen met een vroege psychose.
VIP Amsterdam, Mentrum, Amsterdam, oktober.
Duin, D. van (2015) Doorbraak Vroege psychose. Contactpersonenoverleg Netwerk Vroege Psychose, Utrecht,
23 september 2015.
Veling, W, Gaag, M. van der, Boonstra, N, Gijsman, H., Duin, D. van (2015) Ontwikkeling Module Vroege
psychose. Phrenos Psychosecongres, Zwolle, 3 december.
Duin, D. van (2015) Kwaliteit Regionaal Aanbod Schizofreniezorg (KRAS), meting met de KRAS quick-scan.
Bijeenkomst deelnemersraad Phrenos, Utrecht, 14 oktober.
Couwenbergh, C. (2015). Presentatie Wegwijzer WMO-Psy in de werkgroep Transitie langdurige GGz ism AEF,
Min VWS, Den Haag, 19 februari. 2015.
Couwenbergh, C. (2015). Workshop Wegwijzer WMO-Psy i.s.m. AEF tijdens Studiedag: Beschermd Wonen en
Maatschappelijke Opvang, Nieuwegein, 15 sept 2015
Couwenbergh, C. (2015). Presentatie landelijke resultaten KRAS Quickscan meting 2013-2014, ENMESH
Congres, Malaga, 3 okt 2015
Otto, E. (2015). Pro Persona start met IPS: presentatie tijdens de IPS kick-off op, Wolfheze, 27 januari.
Otto, E. (2015). Voorlichting IPS: presentatie tijdens de start van de pilot IPS van de gemeente Den Haag in
samenwerking met Parnassia en Housing First, Den Haag, 29 januari 2015.
Otto, E. (2015). Presentatie: IPS binnen Altrecht: als onderdeel van de kick-off, Utrecht, 20 april.
Weeghel, J. van (2015). Hoe verder met kennisontwikkeling voor stigmabestrijding bij psychische
aandoeningen. Masterclass met prof. Graham Thornicroft. Tranzo, Tilburg, 9 januari.
Weeghel, J. van (2015). State of the Art stigma onderzoek in Nederland. Presentatie tijdens masterclass
Onderzoek Antistigma Interventies, Tilburg University, Tilburg, 9 januari.
Weeghel, J. van (2015). Over de brug met nieuwe psychologische en psychosociale interventies.
Studiemiddag RIBW-K/AM, Haarlem, 12 januari.
Weeghel, J. van (2015). Deelname plenaire paneldiscussie op het congres van het SZW-project
Arbeidsparticipatie van mensen met psychische problemen, Nieuwegein, 9 februari.
> Jaap van Weeghel tijdens Phrenos Psychosecongres, 3 december 2015
Kenniscentrum Phrenos Jaarverslag 2015 30
Weeghel, J. van (2015). Over de brug: plan van aanpak bij ernstige psychische aandoeningen.
Wetenschappelijk Middagprogramma Dijk en Duin, Castricum, 22 januari.
Weeghel, J. van (2015). Zelfmanagement bij (ernstige) psychische aandoeningen. Noodzakelijk maar niet
voldoende voor herstel. Studiedag Zelfmanagement LPGGz, Utrecht, 27 januari.
Weeghel, J. van (2015). Herstelprocessen bij mensen met ernstige psychische aandoeningen.
Lunchbijeenkomst REAKT/Dijk en Duin, Zaandam, 29 januari.
Weeghel, J. van (2015). Individuele Plaatsing en Steun (IPS). Zó werkt het. Congres SZW-project
Arbeidsparticipatie van mensen met psychische problemen, Nieuwegein, 9 februari.
Weeghel, J. van (2015). Multidisciplinaire richtlijn Werk en ernstige psychische aandoeningen.
Voorjaarscongres NVvP, Maastricht, 2 april.
Weeghel, J. van (2015). Over de brug. Plan van aanpak ernstige psychische aandoeningen. Voorjaarscongres
NVvP, Maastricht, 2 april.
Weeghel, J. van (2015). Individual Placement & Support (IPS). Zó werkt het. Startsymposium AWAG Psychische
gezondheid, werk en duurzame inzetbaarheid, Tranzo, Tilburg, 17 april.
Weeghel, J. van (2015). Over de brug richting maatschappelijk herstel van mensen met ernstige psychische
aandoeningen. Afscheidsymposium voor Gerry Metz GGz inGeest, Amsterdam, 23 april.
Weeghel, J. van (2015). Voorzitter Rehabilitatiecongres Herstel: De voortgang. Den Bosch, 21 mei.
Weeghel, J. van (2015). Bipolaire stoornis: perspectief van een naastbetrokkene. Congres 50 jaar PAAZ in
Middelburg. Middelburg, 12 juni.
Weeghel, J. van (2015). Hoe meet je het herstelgehalte van GGz-teams? Overzicht van meetinstrumenten.
Bijeenkomst herstel in de Parnassiagroep, Den Haag, 3 september.
Weeghel, J. van (2015). Over de brug, plan van aanpak bij psychische aandoeningen. Congres Volwaardig
burgerschap en psychiatrie. Zeist, 4 september.
Weeghel, J. van (2015). Voorzitter Masterclass F-ACT en Over de brug. Amsterdam, 16 september.
Weeghel, J. van (2015). Hoe wordt rehabilitatie een feit in FACT? F-ACT-congres, Amsterdam, 17 september.
Weeghel, J. van (2015). Ben ik goed in beeld? Over het stigma bij psychische aandoeningen. Bijeenkomst
Landelijke UWV, Amsterdam, 29 september.
Weeghel, J. van (2015). Naar een handboek over destigmatisering bij psychische aandoeningen. Bijeenkomst
deelnemersraad Phrenos, Utrecht, 14 oktober.
Weeghel, J. van (2015). De betekenis van arbeid bij psychische aandoeningen. Najaarscongres Vlaamse
Vereniging van Psychiaters. Gent, België, 16 oktober.
Weeghel, J. van (2015). IPS in the Netherlands Current practices, future directions. Masterclass Gary Bond over
IPS en F-ACT. Phrenos, Utrecht, 6 november.
Weeghel, J. van (2015). Deelnemer paneldiscussie op het Geestdriftsymposium. Tilburg, 17 november.
Weeghel, J. van (2015). Een derde meer herstel: hoe bereiken we dat? ESPRi Symposium, Rotterdam, 26
november.
Weeghel, J. van (2015). Uitreiking eerste exemplaar van het Handboek Destigmatisering. Phrenos
Psychosecongres, Zwolle, 3 december.
Kenniscentrum Phrenos Jaarverslag 2015 31
COLOFON
Dit jaarverslag is een uitgave van Kenniscentrum Phrenos. Utrecht, april 2016.
TEKST
Jeanne Nitsche, Jaap van Weeghel en Kristien Harmsen
REDACTIE EN FOTOGRAFIE
Kristien Harmsen
OPMAAK
Studio aan de werf
KENNISCENTRUM PHRENOS
Da Costakade 45
3521 VS Utrecht
Postbus 1203
3500 BE Utrecht
T 030 293 16 26
www.kenniscentrumphrenos.nlKennis delen over herstel, behandeling en participatiebij ernstige psychische aandoeningen
Kennis delen over herstel, behandeling en participatie bij ernstige psychische aandoeningen