Kenmerk 18Het begin van de Europese overzeese expansieLes 18: Ontdekkingsreizen en hun gevolgen

Oriëntatie

500 1500

│_______│________ | _______________

Oudheid ME Vroeg Moderne Tijd

Renaissance

= wedergeboorte van de klassieke oudheid

15501500

14501400

13501300

12501200

11501100

15501500

14501400

13501300

12501200

11501100

15501500

14501400

13501300

12501200

11501100

18501800

17501700

16501600

15501500

14501400

5.1 Nieuw wereldbeeld

• In de Middeleeuwen: aarde is plat

• In de Renaissance: aarde is een bol

Deze kennis hadden de Grieken en Romeinen al, maar deze was in West- Europa verloren gegaan. Door contact met de Arabieren (handel, kruistochten) kwam deze kennis weer terug.

15501500

14501400

13501300

12501200

11501100

15501500

14501400

13501300

12501200

11501100

15501500

14501400

13501300

12501200

11501100

18501800

17501700

16501600

15501500

14501400

H4:§ 1:p112-115

Ptolemaeus (100-170 NC)

Ontdekkingsreizen en hun gevolgenEen grotere wereld

• Vanzelfsprekend leidde de reizen tot een vergroting van de kennis van de wereld

– Wereldkaarten werden steeds omvangrijker, nauwkeuriger

– Daarnaast trachtte men ook de sterrenhemel beter in kaart te brengen• Zo ontdekte men moest men op andere sterren navigeren

op het zuidelijk halfrond• Tevens was dit de tijd waarin de theorieën van

Ptolemaeus onder de loep werden genomen (eind 15e begin 16e eeuw)

• Copernicus toetste de berekeningen van de oude Griek aan de zijne

15501500

14501400

13501300

12501200

11501100

15501500

14501400

13501300

12501200

11501100

15501500

14501400

13501300

12501200

11501100

18501800

17501700

16501600

15501500

14501400

Copernicus niet goed snik

• Volgens de mensen met gezond verstand was Copernicus niet goed snik– In de bijbel stond wel wat anders!

• God had alles een vaste plaats gegeven, met de mens in het midden

– En je voelde de aarde toch niet bewegen?!– Zijn boek werd in 1616 uiteindelijk verboden (door de Kerken)

en pas in 1815 werd dit verbod opgeheven

• Dus niet ieders wereld(-beeld) werd vergroot door de ontdekkingsreizen, soms zelf in tegendeel

15501500

14501400

13501300

12501200

11501100

15501500

14501400

13501300

12501200

11501100

15501500

14501400

13501300

12501200

11501100

18501800

17501700

16501600

15501500

14501400

Nieuwe tijdsgeest*1550

15001450

14001350

13001250

12001150

11001550

15001450

14001350

13001250

12001150

11001550

15001450

14001350

13001250

12001150

11001850

18001750

17001650

16001550

15001450

1400

• In de Middeleeuwen: memento mori (Gedenk te sterven)

• In de Renaissance: carpe diem (Pluk de dag)

* Tijdsgeest is de kenmerkende manier van en doen door de mensen in een bepaalde periode

Nicholas Copernicus (1473-1543)

First published in 1543, Copernicus' On the revolutions of the heavenly spheres

Ontdekkingsreizen

Motieven• Expansie (uitbreiding)

– christendom (zie Hendrik de Zeevaarder, blz. 112)– Macht (van de koning)

• Rijkdom• Avontuur

Gevolgen• Ontstaan van wereldhandel• Contact met onbekende volken

– Racisme, slavernij, uitmoorden inheemse bevolking

• Kolonisatie• Verspreiding van ziekten (Niet intentioneel)

15501500

14501400

13501300

12501200

11501100

15501500

14501400

13501300

12501200

11501100

15501500

14501400

13501300

12501200

11501100

18501800

17501700

16501600

15501500

14501400

Belangrijke ontdekkingsreizigers- zie kaart blz. 113

• Columbus (1492)– Uit Genua, in Spaanse dienst

• Magelhaes– Portugees

• Vasco da Gama (1498)– Portugees

• Bartholomeus Diaz(1488)– Portugees

• Amerigo Vespucci– Uit Florence, in Spaanse- en

Portugeese dienst

Vasco da Gama’s – Carreira da India

15501500

14501400

13501300

12501200

11501100

15501500

14501400

13501300

12501200

11501100

15501500

14501400

13501300

12501200

11501100

18501800

17501700

16501600

15501500

14501400

Huiswerk• Lezen – blz. 110 t/m 115

• Maken/meenemen– Mapje voor je tijdvakkendossier meenemen – Indien nog niet kunnen doen: zoek op internet een bron op met een

stadsprivileges– Mooie afbeelding van een OT-wereldkaart meenemen als voorblad voor

Tijdvak 5!

Maakwerk in de klas

Van vorige les:• Tijdvak 4 afmaken

• o.a. stadsprivileges bron verwerken

Deze les:• Opdracht 1b & 3 p. 115 (waar: toetsvraag zonder bron

bij Tijdvak 5)