Eeuwige MiddeleeuwenDe publiekspresentatie in kasteel radboud

februari 2015

Eric Duyvis, Taco Paukawww.museummakers.nl

Publieksaanbod met kwaliteitKasteel Radboud is meer dan een expositie. Door de bouwkundige ingreep is het kasteel zowel fysiek als visueel vrijwel overal toegankelijk. Het kasteel biedt de bezoeker ‘van nature’ al een ‘Middeleeuwen-belevenis’. De exposities geven aantrekkelijke en relevante achtergrondinformatie over de Middeleeuwen en het kasteel én over uiteenlopende thema`s die aan dat onderwerp kunnen worden verbonden.

De hedendaagse expositiebezoeker stelt hoge eisen aan publieksmusea. Informatievoorziening wordt steeds ‘sneller’, nieuwe technieken zijn al snel achterhaald en ook informatie veroudert snel. Het tempo waarmee exposities in musea niet meer up-to-date zijn, wordt daardoor steeds hoger. Herhalingsbezoek is voor Kasteel Radboud van levensbelang. De expositie mag daarom geen statisch onderdeel worden van de totaalprogrammering (horeca, evenementen educatief aanbod etc.).Elke zomer is er een wisseltentoonstelling in de kelder van het kasteel en bij het ontwerp van de ‘vaste’ expositie wordt rekening gehouden met latere bijstellingen en aanvullingen zonder dat dat dan opnieuw grote investeringen vergt.

Het aanbod van Kasteel Radboud is geschikt voor een brede doelgroep. Zowel bezoekers die al iets weten van de Middeleeuwen of het kasteel, als ‘beginners’ moeten iets van hun gading kunnen vinden. (Gezinnen met) kinderen zullen getalsmatig een belangrijke bezoekersgroep vormen. Kinderen moeten zich dan ook thuis voelen. Maar Kasteel Radboud is geen kindermuseum. Er is sprake van een zeker ‘cachet’ in de vormgeving en uitvoering en de aangeboden informatie bevat veel verdieping.

Doelgroepen, synergie, marketingKasteel Radboud maakt een duidelijke keuze voor het trekken van zowel regionaal, als (inter)nationaal publiek. Daar is niet alleen de (kwaliteit van) de expositie op afgestemd, maar ook het flankerend aanbod: website, educatieve producten, evenementen, publicaties etc. Op de nieuwe website is bijvoorbeeld veel meer te vinden dan alleen maar praktische bezoekersinformatie over het kasteel. De website en social media verlengen de kasteelbeleving. Hier vindt de bezoeker spannende historische verhalen, achtergrondinformatie, werkstukpakketten, een database over de Middeleeuwen, ervaringen van andere bezoekers, actualiteiten enzovoort enzovoort. De website en social media dienen als platform voor allerlei acties en activiteiten en dragen er aan bij dat bezoekers ook elkaar stimuleren.

Kasteel Radboud focust primair op (gezinnen met) kinderen en actieve ouderen. Omdat Medemblik als toeristische bestemming eveneens zeer aantrekkelijk is voor deze doelgroepen, zal er sprake zijn van wederzijdse versterking tussen Medemblik en Kasteel Radboud. Voor de expositie betekent dat bij de samenstelling specifiek rekening gehouden wordt met de geschiktheid van het aanbod voor de volgende bezoekersgroepen:

A individuele bezoekersDit betreft: Iedereen die in niet-georganiseerd verband –meestal als vrije tijdsbesteding- een bezoek brengt aan Kasteel Radboud. Hierbij valt o.a. te denken aan:+ gezinnen met (klein-)kinderen.Mbt kinderen onderscheiden we voor het te ontwikkelen aanbod de volgende leeftijdsgroepen:3-6 jaar, 7 – 10 jaar, 11-14 jaar, iedereen van 15 jaar en ouder.+ Actieve ouderen+ Inwoners van Medemblik en omgeving+ Dag-toeristen, verblijfsrecreanten, watersporters (bezoekers van de jachthavens, opvarenden van IJsselmeer-charters)+ Ouderen+ Bezoekers die aanvankelijk met een ander doel – bijvoorbeeld de horeca, of een evenement- op het terrein van Kasteel Radboud- zijn en ter plaatse besluiten om aansluitend de expositie te bezoeken.

+ Een speciale groep individuele bezoekers wordt gevormd door de mensen die geprikkeld worden door het mysterie van het verleden in het algemeen en de magie van kastelen in het bijzonder. Vele van hen bezoeken regelmatig thema-evenementen mbt de Middeleeuwen, zoals die ook door Kasteel Radboud worden georganiseerd.

B onderwijsgroepen Dit betreft groepen die in schoolverband een gereserveerd bezoek brengen aan Kasteel Radboud. Bij de ontwikkeling van de expositie (en het educatieve aanbod voor het onderwijs) zal de aandacht uitgaan naar het basisonderwijs, het VMBO, HAVO en het VWO. Gestreefd wordt naar het produceren van gedifferentieerd aanbod dat geschikt is voor alle (leeftijds-)groepen binnen deze onderwijsvormen.Een gereserveerd groepsbezoek aan Kasteel Radboud zal in beginsel altijd vergezeld gaan van een door Kasteel Radboud te ontwikkelen lessencyclus of werkpakket (uit te voeren onder begeleiding van de docent van de betreffende school) ter voorbereiding of naverwerking van het bezoek. C Overige speciale groepen in georganiseerd verband Dit betreft groepen die voor een bezoek hebben gereserveerd en waarvoor een speciaal programma wordt verzorgd. Gedacht kan worden aan: + Bedrijfsuitjes;+ Kinderfeestjes; + Door, of in samenwerking met derde partijen (zoals touroperators) georganiseerde recreatieve dagtochten.

Algemene uitgangspunten

1 Foyer begane grondBij binnenkomst ruikt de bezoeker direct de middeleeuwse gerechten, die geserveerd worden aan lange schraagtafels in het naastgelegen restaurant. Vanaf de andere kant, het auditorium klinkt muziek van luit en zang…Deze ruim opgezette centrale publieksingang vormt het kloppend hart van Kasteel Radboud. Hier bevinden zich de entreekassa, de museumwinkel en de lift. De ruimte sluit direct aan op de horeca, de toiletten, de trappartij en het auditorium.De garderobe vinden bezoekers in het entreeportaal van de kelder, waar (naast een kleine expositie over het kasteel, zie hieronder) kapstokken, kluisjes, en (zoals ook op de begane grond) toiletten zijn.

2 AuditoriumWie in de centrale entreeruimte met de rug naar de hoofdingang staat, heeft links via de in de verbouwing opengewerkte doorgang zicht op het auditorium. In het auditorium staat een tribunevormig expositiemeubel met 35 zitplaatsen. Er is een groot scherm waarop films kunnen worden vertoond. In de tribune zijn 40 hoofdtelefoons en 20 kleine monitoren met keuzeknop ingebouwd. Als er niet ‘centraal’ een film wordt vertoond (bijvoorbeeld aan een gereserveerde groep) of de ruimte kort wordt gebruikt voor een educatieve activiteit (waarvoor ook voorzieningen worden aangebracht), kunnen individuele bezoekers hier op elk gewenst moment een keuzeprogramma bedienen waarmee korte filmpjes kunnen worden bekeken.De technische infrastructuur is zodanig dat eenvoudig filmpjes kunnen worden toegevoegd of verwijderd. De inhoud in deze ruimte is in hoge mate afhankelijk van de inbreng van externe partners. Voorbeelden van onderwerpen {tussen accoladen zijn mogelijke co-producenten of financiers van de respectievelijke producties aangegeven}:= Het ontstaan van West-Friesland {Provinciale atlas NoordHolland};= De geschiedenis van de West-Friese Omringdijk {Provinciale atlas NoordHolland, Waterschap / Hoogheemraadschap / West Fries Museum};= Het ontstaan van de West Friese Omringdijk en het traditionele ‘poldermodel’ als bestuurscultuur. {Prodemos, Provincie Noord Holland, gemeente Medemblik};= De West-Friese Omringdijk nu: {partners Regionale samenwerking West-Friese Omringdijk}= De geschiedenis en waarde van het IJsselmeer {Zuiderzeemuseum, Vereniging tot Behoud van het IJsselmeer};= Over Medemblik {toeristische bedrijven, VVV, KvK, gemeente};= Te doen in de omgeving {Stoommachinemuseum, Bakkerijmuseum, Stoomtrein Hoorn-Medemblik, Molen de Herder};= Integraal waterbeheer in West Friesland {Waterschap};= Portretten van bekende en onbekende West-Friezen {Filmacademie, RTV-NH};= Grote werken met grote gevolgen: Wieringermeer / Afsluitdijk / dijk Enkhuizen-Lelystad {Rijkswaterstaat / Hoogheemraadschap / Waterschap / Provincie};

GelaagdheidMet het oog op de verschillende doelgroepen wordt er in de expositie rekening mee gehouden dat iedereen z`n eigen manier heeft om informatie tot zich te nemen. De bekende leerstijlentheorie van de Amerikaanse psycholoog David Kolb laat zien dat dat consequenties heeft voor de manier van exposeren in Kasteel Radboud. Sommige mensen zijn vooral visueel ingesteld, anderen vooral auditief. Sommige bezoekers zullen eerst de hele expositie ‘scannen’ voor ze ingaan op de details, terwijl anderen de tentoonstelling meteen op detailniveau tot zich nemen. De indeling van Kolb in vier leerstijlen, biedt voor de opzet van de expositie een goed handvat.+ De ‘Doener’ is volgens Kolb ingesteld op direct en actief experimenteren en concreet ervaren. ‘Trial and error’ maakt vaak deel uit van het leersysteem van doeners.+ De ‘Beslisser’ gaat –eveneens op basis van experimenteren- deductief en probleemoplossend te werk. Hij functioneert optimaal als hij eerst begrijpt om welk principe of vraagstuk het gaat, voor hij het in praktijk oefent.+ De ‘Dromer’ combineert concreet ervaren met reflectief observeren. Om zich met het onderwerp te identificeren, wil de dromer vooral graag ervaringsgewijs leren welke invalshoeken een onderwerp heeft.+ De ‘Denker’ combineert reflectie met abstract conceptualiseren. Voor hem werkt de expositie het best als de presentatie voldoende inhoudelijk is om abstract te kunnen conceptualiseren. De denker wil vooral graag ook individueel aan de slag.

Niemand is volledig in te delen in een van deze vier categorieën. Maar de indeling geeft wel een bruikbaar handvat voor de gevarieerde en gelaagde manier waarop de materie het beste kan worden aangeboden.

InteractiefDe bezoeker wordt uitgedaagd om zelf te gaan onderzoeken. De bezoeker kan materiaal testen, tekeningen en commentaar achterlaten via interactieve beeldschermen en de beelden, verhalen en informatie die de bezoeker verzamelt kunnen via een app of via e-mail rechtstreeks naar het eigen mailadres worden verzonden in de vorm van een zelf samengesteld informatiepakket voor thuis of op school. En bij elk thema is er de mogelijkheid om oppervlakkig, dan wel ‘dieper’ in het deelthema te duiken, afhankelijk van de belangstelling en de leeftijd van de bezoeker, de vraag of men individueel, in gezinsverband, met de klas of anderszins de expositie bezoekt.

Elektronische hulpmiddelen kunnen in hoge mate bijdragen aan interactiviteit, maar de beste (en meest beklijvende) interactie is die tussen de bezoeker en de museummedewerker. Met name in de vaste opstelling boven en in het auditorium op de begane grond, zijn voorzieningen die dat mogelijk maken. Op die plekken kan de expositie ‘zelfstandig’ functioneren, zonder interventie van medewerkers, maar kunnen medewerkers ook met activiteiten bezoekers interessante ervaringen bezorgen

Beschrijving per ruimte

van het kasteel. Voorbeelden van tijdelijke exposities: Lego-kunstwerken, De bruidsjurk van Koningin Maxima. Spectaculaire prehistorische vondsten, Het werk van bekende Nederlanders als (amateur-)beeldend kunstenaar, Een nieuwe game, Films en modellen van striphelden. Rekwisieten van bekende televisieseries of films, populaire figuratieve kunst.

5 Museum op zolder: Eeuwige Middeleeuwen

Het centrale thema:De vaste expositie gaat over de grote invloed die de Middeleeuwen hebben op het leven van vandaag. Voor wie de expositie ‘Eeuwige Middeleeuwen’ binnenkomt, is bij eerste aanblik niet steeds meteen duidelijk wat deze expositie met het kasteel, of de Middeleeuwen te maken heeft. Bij elk van de negen thema`s die gepresenteerd worden, is de hedendaagse manifestatie –al dan niet letterlijk de ‘voorkant’ van de presentatie: het is het eerste waar de bezoeker mee wordt geconfronteerd. In eerste instantie zien we dus beelden die heel hedendaags zijn. Gaandeweg ontdekt de bezoeker dat eigenlijk niks van wat in deze expositie wordt getoond écht modern is. In zekere zin leven we nog steeds in de Middeleeuwen, de Eeuwige Middeleeuwen.

Het vertrekpunt voor de verhalen is het beeld dat wij in de 21ste eeuw van de Middeleeuwen hebben. Dat beeld is in belangrijke mate ontstaan in de negentiende eeuw. Dat is de periode waarin Kasteel Radboud is ‘gereconstrueerd’ als replica van het kasteel dat in de Middeleeuwen op deze plek stond. In de hedendaagse (en negentiende eeuwse) perceptie waren de Middeleeuwen een donkere periode van duizend jaar primitief leven, ontstaan na de ineenstorting van het Romeinse Rijk. Ons beeld van de Middeleeuwen is ruw, wetteloos en vol met geweld, maar ook romantisch. Direct of indirect vormt dat beeld tegenwoordig nog steeds een eindeloze inspiratiebron voor kunststromingen, sociale en culturele bewegingen in de samenleving, mode, architectuur, muziek, literatuur, film en televisie. De tentoonstelling ‘Eeuwige Middeleeuwen’ is een exposé van de enorme verscheidenheid aan hedendaagse manifestaties van en relaties met de Middeleeuwen. De bezoeker ontdekt ook dat ‘Middeleeuwen’ vooral een containerbegrip is voor een periode van maar liefst duizend jaar (plm 500 tot 1500) in een zeer uitgestrekt deel van de wereld. Kasteel Radboud vertelt over de Middeleeuwen een veel gedifferentieerder verhaal, waarin de meest recente inzichten over deze periode voor het voetlicht worden gebracht. De nadruk ligt daarbij vooral op verhalen en voorbeelden uit het dagelijks leven.

De bezoeker wordt uitgedaagd om zelf te gaan onderzoeken. In elke afdeling van de expositie kan de bezoeker oppervlakkig, dan wel ‘dieper’ in het deelthema duiken, afhankelijk van de belangstelling en de leeftijd van de bezoeker, de vraag of men individueel, in gezinsverband, met de klas of anderszins de expositie bezoekt.De bezoeker kan materiaal testen, tekeningen en commentaar achterlaten via interactieve beeldschermen en de beelden, verhalen en informatie die de bezoeker verzamelt kunnen via een app of via e-mail rechtstreeks naar het eigen mailadres worden verzonden in de vorm van een zelf samengesteld informatiepakket voor thuis of op school.

= Een tijdlijn: historische gebeurtenissen in West-Friesland {West Fries Museum};= Een korte introductie op het kasteel. De nadruk ligt hier op de mogelijkheden van het kasteel voor de bezoeker. De geschiedenis komt in de kelderruimte en in de permanente expositie boven uitgebreid aan de orde. Dit filmpje is bedoeld als ‘teaser’ voor de informatie elders in het kasteel.

3 Foyer kelderHier wordt het verhaal verteld van Kasteel Radboud in acht nog nader te kaderen thema`s. Gedacht wordt aan (een keuze uit) de volgende thema`s:= De bouwgeschiedenis van Kasteel Radboud;= Militaire middeleeuwse geschiedenis;= Het dagelijkse leven in de Middeleeuwen (in relatie tot de geschiedenis van Kasteel Radboud);= De belegering van het kasteel in 1296;= De teloorgang, de wederopbouw in de 19de eeuw;= Het verhaal van de Nachtwacht tijdens de bezetting;= Floris V;= Dwangburchten;= De herbouw geschiedenis van het kasteel eind 19e eeuw Lokhorst, Cuypers Victor de Steurs;= Geschiedenis van Medemblik van prehistorie tot 19e eeuw;= Rechtspraak in kasteel Radboud het kantongerecht;= Hardwerkende West Friezen;= Man-tot-mangevechten.

4 Taveerne / multifuncitionele ruimteAls deze ruimte niet is afgesloten ivm gebruik door groepen (bijv. verhuur) kunnen bezoekers door deze ruimte lopen en worden zij aangesproken: bewegingsmelders die op de aanwezigheid van bezoekers reageren, sturen op acht verschillende plekken in de ruimte projecties met geluid aan, waarin acht historische figuren, zoals Floris V, zijn vader Willem II van Holland, zijn weduwe en architect Pierre Cuypers.

Deze ruimte kan –al dan niet inclusief de hoektoren-ruimte links achterin- worden verhuurd of anderszins ingezet worden voor bijeenkomsten. Uitgangspunt is dat voor het meubilair (stoelen, tafels e.d.) in deze ruimte voorzien wordt vanuit de horeca-onderneming. De ruimte wordt verder in sfeer aangekleed, door middel van objecten, afbeeldingen en projecties die betrekking hebben op (de geschiedenis van) Kasteel Radboud.

wisselexpositieIn het zomerseizoen is in deze ruimte een wisselexpositie te zien over een thema dat in beginsel sterk mag afwijken van de thematiek van Kasteel Radboud. Het hangt van de omvang en het thema van de wisselexpositie af of deze te combineren is met de projectie historische figuren. Als dat niet zo is, wordt deze afgedekt en wordt de tafel gebruikt als (een van de) drager(s) van de tijdelijke expositie. De tijdelijke expositie moet een eigenstandige publiekstrekker zijn. Het thema van de tijdelijke expositie hoeft daarom geen inhoudelijke relatie te hebben met de thematiek

Als de bezoeker het virtuele huis heeft gebouwd, verschijnt een korte film over ‘gated communities’ in Nederland. Wat direct opvalt, is de uiterlijke gelijkenis van deze moderne bouwwerken met Middeleeuwse burchten en kastelen. In spelvorm worden op het interactieve scherm de verschillen getoond tussen de (on)veiligheid van toen en nu. Is het nu veiliger of onveiliger dan in de Middeleeuwen? Hebben we net zoveel redenen om onszelf zo te beschermen als in de Middeleeuwen? Wat is er veranderd en wat is nog steeds het zelfde?

Naast het interactieve scherm hangt een grote foto van Britney Spears voor de deur van haar nieuwe huis. Op een beeldscherm zien we een korte nieuwsflits waarin verteld wordt dat Spears dit kasteelachtige huis voor 20 miljoen dollar heeft laten bouwen. In dezelfde opstelling staat een kleurrijke plastic maquette van een kasteel uit een van de Disney-pretparken, een kopie van kasteel Neu-Schwanstein, dat weer een afgeleide is van het hedendaagse romantische beeld van de Middeleeuwen. Een tweede maquette mag worden aangeraakt: Het is een stevige houten maquette van de middeleeuwse versie van Kasteel Radboud. Hier kunnen bezoekers met klaarliggende bouwelementen op schaal zelf verdedigingsmogelijkheden aanbrengen: een brug, een slotgracht etc.Rondom zien we foto`s van hedendaagse ‘kastelen’. Uitleg overbodig. Het zijn stuk voor stuk moderne bouwwerken die duidelijk geïnspireerd zijn door de middeleeuwse bouwkunst.

In het documentatiescherm informatie over o.a.:= De bouwwijze en verdediging van middeleeuwse kastelen;= Locaties en eventuele bezoekmogelijkheden van de bouwwerken op de foto`s;= De geschiedenis en het ontwerp van Neu Schwanstein;= Interieurfoto`s van het huis van Britney Spears;= Artikel over een mislukt kasteelproject in Almere;= Artikel over de oorsprong van en discussie over gated communities;= Meubels en materialen van een middeleeuws huis op het platteland;= Meubels en materialen van een middeleeuwse woning in de stad van ambachtslieden;= Meubels en materialen van een kasteel;= Ontwikkeling van wonen;= Gevaar en hoe mensen zich daar tegen beschermen.

Collectie: Historisch materiaal dat mag worden aangeraakt: leem, takken, doeken, een Middeleeuws bed waar je even op mag gaan liggen, etc. Modern materiaal mbt ‘huizen’: materiaal, meubilair, gebruiksvoorwerpen, indeling, inrichting, bed (‘futon’ / strozak), etc.

‘Het vege lijf’ (Kleding)Grote opstelling met kleding van verschillende periodes, sociale klassen, mannen vrouwen kinderen, etc.Als eerste zien we de persoonlijke uitrusting van een ME-politieman of –vrouw. Daarachter is op verschillende standaards functionele kleding uit de Middeleeuwen en het heden aangebracht:= Iemand van de explosieven opruimingsdienst;

Vaste elementenIn de negen thema-afdelingen komen als vast element steeds terug:+ Een documentatiescherm (touch screen) met verdiepende informatie over het thema van de betreffende afdeling. Binnen de expositie dienen deze schermen vooral als ‘verdieping’ waarin veel achtergrondinformatie kan worden gegeven door middel van films, foto`s en teksten. Er zal aan de redactie van deze schermen veel aandacht worden besteed. Deze verdiepende informatie zal op termijn worden gecombineerd in een steeds groeiende ‘Radboud-databank’, die ook buiten de expositie via internet kan worden geraadpleegd en waarover (bijvoorbeeld via social media) kan worden gecommuniceerd. Door deze databank te koppelen aan informatie over het kasteel en de omgeving kan deze een interessante bijdrage leveren aan de promotie van het kasteel, haar evenementen én van Medemblik en West Friesland.De bezoeker kan de informatie uit de documentatieschermen ter plekke tot zich nemen, maar kan deze ook rechtstreeks vanaf het scherm naar een ingegeven mailadres sturen.

+ Objecten uit de collectie van Kasteel Radboud en uit langdurige bruikleen van andere musea.+ Een (niet persé elektronische) interactieve opstelling.+ Een voorziening om educatieve activiteiten uit te voeren.+ Tekstpanelen/banieren in twee talen.+ Films (AV), afhankelijk van de afdeling binnen en buiten de documentatieschermen. Een van die films is een herhaling van of vervolg op een van de bewegende portretten uit de introductie.

Algemene introductieBij de ingang van de vaste expositie loopt de bezoeker langs een galerij van bewegende portretten (film) in lijsten van personen uit de 21ste eeuw. Elke personage vertelt iets over zijn of haar relatie tot een van de negen thema`s in de vaste opstelling. In elke thema-afdeling komt één van deze portretten terug, in elke afdeling afgewisseld door iemand uit de Middeleeuwen, die vanuit zijn of haar perspectief over het thema vertelt.

De beschrijvingen hieronder zijn indicatief. In het verdere productieproces zullen op basis van voortschrijdend inzicht nog onderdelen worden toegevoegd, samengevoegd of gewijzigd. Ook de volgorde waarin de onderdelen hieronder zijn beschreven is willekeurig.

My home is my castle’ (Wonen)Op een interactief scherm krijgt de bezoeker een kort animatiefilmpje voorgelegd: de bezoeker gaat een droomhuis voor zichzelf bouwen. Het moet mooi en comfortabel zijn, maar je wil ook dat het veilig is. Op het scherm krijgt de bezoeker daarvoor een aantal ‘tools’ aangereikt: sloten op de deur, een brandalarm, inbraakalarm, een hond… Nu is er nog een bijzondere mogelijkheid: samen met de eigenaren van andere huizen die in jouw nieuwe wijk worden gebouwd spreek je af om een gracht rond de wijk te graven met één brug. En op die brug staat een groot ijzeren hek met scherpe punten, dat na acht uur `s avonds op slot gaat. Alleen de bewoners hebben een elektronische sleutel. Het is ook mogelijk om bij het hek een bewaker neer te zetten en een bewakingsdienst dag en nachtrondes te laten lopen door de wijk. Maar dat kost allemaal wel geld. Veel geld. Hoe ver ga jij?

Onderwerpen o.a.: Invloed van de Romeinen, het Christendom, visie op ziekte als deugd, gezondheidszorg voor arm en rijk.

Verdiepende informatie op het documentatiescherm en op andere plekken:= Over bovenstaande onderwerpen;= De veranderde status van ‘de medische stand’;= Visie en beleving van lichaam en gezondheid vroeger en nu;= Gezondheidscultus;= Ontwikkeling van lichaamslengte en levensverwachting door de eeuwen heen en hoe het komt dat Nederlanders tot een van de grootste volkeren ter wereld behoren;= Oude ‘huismiddeltjes’. Een betere wereldZolang er samenlevingen bestaan is er onrechtvaardigheid en zijn er mensen die zich inzetten voor een betere wereld. Multimedia-show van ongeveer vijf minuten. In deze ruimte zien we op twee of meer schermen projecties van moderne en middeleeuwse strijders voor rechtvaardigheid. De beelden lopen door elkaar. De gelijkenis tussen de moderne en middeleeuwse personen is evident.Nelson Mandela, Majoor Bosshardt, Fre Meis, Moeder Theresa, Hannie Schaft, Aletta Jacobs, Mahatma Ghandi… Robin Hood, Tijl Uilenspiegel, Thierry la Fronde, Ivanhoe, Jeanne d`Arc …

Interactief: ‘held van het volk’Interactief beeldscherm (toetsenbord en muis of touch screen) met een daarboven geplaatste webcam. De bezoeker maakt een foto van zichzelf en toetst zijn of haar voornaam in. In het beeld verschijnt de foto met daarbij de tekst: {naam}… ridder van vandaag. Strijdt voor: …De bezoeker vult in welke veranderingen hij of zij als ideaal ziet. Dit wordt opgeslagen in een virtueel boek waarin ook reacties van andere bezoekers staan en waarin (virtueel) gebladerd kan worden. Vanzelfsprekend kan de bezoeker zijn eigen profiel desgewenst ook wissen en/of aanpassen.

In het documentatiescherm verdiepende informatie over= Historische en hedendaagse strijders voor rechtvaardigheid;= De ontwikkeling van rechtspraak ‘vóór de trias politica’;= Lijfstraffen: van de Middeleeuwen of van nu?;= Biografieën van strijders voor echtvaardigheid;= Middeleeuwse rechtspraak in verschillende periodes en plaatsen.

‘Bedverhalen’. Geboorte, dood, slaap, seksAls eerste zien we een hedendaagse slaapkamer. Als de bezoeker de ruimte binnengaat, klinkt er een stem. Die nodigt de bezoeker uit om op een schermpje in volgorde aan te geven welk ritueel hij of zij volgt bij het naar bed gaan. Boekje lezen, thee drinken, pyjama aan, tandenpoetsen, naar het toilet, in bed gaan liggen, nog even lezen, slapen. De computer nodigt de bezoeker vervolgens uit om op het bed plaats te nemen. Boven het bed is een monitor waar het door de bezoeker

= Een auto- of motorcoureur;= Een bosbouwer met een kettingzaag;= Een eenvoudige boer uit de dertiende eeuw;= Een hedendaagse postbode;= Een landheer;= Een baby in de dertiende eeuw;= Iemand van 12 uit de dertiende eeuw;= Iemand van 12 uit de 21ste eeuw;= Iemand in driedelig grijs (werktenue);= Een geestelijke uit de Middeleeuwen;= Een dertiende eeuwse ridder;= Een geestelijke.Bij elke standaard vertelt op een monitor de gebruiker van de kleding zijn of haar verhaal; 20 á 30 seconden per filmpje. De verteller geeft in het filmpje een demonstratie van de werking van de beschermende kleding en vertelt bij welke gelegenheid de kleding gedragen wordt. Te zien is o.a. hoe een dertiende eeuwse ridder zich (met gambison, malien, helm etc) aan- en uitkleedt. De historische figuren zijn uiteraard acteurs, maar de hedendaagse verhalen worden door ‘echte’ mensen verteld. Deze verhalen zijn dus authentiek. Op een centraal scherm met een grotere monitor is in een filmpje van maximaal 5 minuten legt een presentator de context uit. Een ontwerper of inkoper van beschermende kleding legt uit wat daarbij allemaal belangrijk is.

Op een tafel ligt kleding klaar. Deze mogen door bezoekers worden gepast en getest.Op een interactieve monitor kunnen bezoekers met tekenmodule zelf beschermende kleding ontwerpen.

In het documentatiescherm kan de bezoeker informatie vinden over o.a.:= Modetrends bij beschermende kleding; = Statistieken m.b.t. ongevallen bij beroepen waarbij beschermende kleding wordt gedragen;= De ontwikkeling van Middeleeuwse beschermende kleding;= Dress to impress; kleding en imago;= Een slide show met afbeeldingen van kleding in science fiction films en –(strip)boeken;= kleding onderverdeeld naar verschillende periodes in de Middeleeuwen;= kleding onderverdeeld naar verschillende sociale klassen en functies in de Middeleeuwen;= De ontwikkeling van middeleeuwse beschermende kleding.

GezondheidDeze afdeling bestaat uit een grote hoeveelheid hedendaagse en Middeleeuwse medische instrumenten, of replica`s daarvan, die bezoekers mogen aanraken. Sommige hedendaagse instrumenten vertonen grote gelijkenis met een Middeleeuwse. Tekstpanelen geven de datering en leggen in het kort de werking van de instrumenten uit.

In een filmpje wordt iets verteld over de ontwikkeling van de geneeskunde in de Middeleeuwen.

eetgerei, en ingrediënten landbouwwerktuigen. In en rond de vitrines zijn verhalen te lezen, horen en zien over hoe mensen het land bewerken/bewerkten, oogst(t)en, ko(o)k(t)en en eten/aten. Bij arme mensen en rijke, mensen in de stad en op het platteland, verschillende periodes. Dieren: tractie, vlees, melk, wol, botten voor gereedschap, (schoon) drinkwater, het vuur als centrale plek, honger(snood), industriële revolutie, mechanisatie schaalvergroting en landbouwoverschotten. Documentatiescherm: Verdiepende informatie over dit onderwerp. Dit scherm maakt mogelijk fysiek deel uit van dezelfde opstelling.

Recht en oorlogDeze ruimte is ingericht als een moderne rechtbank. Aan zijkanten van de rechtbank bevinden zich voorwerpen, afbeeldingen en teksten over ridders, oorlogen, ‘persoonlijke uitrustingen’ van strijders, wapens, replica-dertiende eeuwse zwaarden, paalwapens, kruisboog, longbow, malien e.d. die aangeraakt en geprobeerd mogen worden. De ruimte is dus ene mix van ‘oud’ en ‘nieuw’. In een filmpje wordt het hoe en waarom van toernooien in de late Middeleeuwen uitgelegd, wat het verschil is tussen ‘goede’ en ‘slechte’ ridders, en wordt iets uitgelegd over oorlog en oorlogsrecht.

Het midden van deze ruimte bestaat uit bankjes, waarop bezoekers kunnen plaatsnemen om naar een groot scherm te kijken. Gezamenlijk nemen de bezoekers deel aan een groot interactief spel: een rechtszaak. Een moderne rechter spreekt (vanaf het grote scherm) op twee manieren recht: volgens Middeleeuwse principes en hedendaagse. Bezoekers kunnen de rechtsgang beïnvloeden door tijdens het spel te stemmen. Meeste stemmen gelden. Aan de hand van het spel wordt duidelijk welke principes toen van toepassing waren en welke nu.

In het documentatiescherm verdiepende informatie over bovenstaande thema`s,= Recht(spraak), grote en kleine oorlogen en veroveringen;= De aanleiding voor de bouw van Kasteel Radboud.

6 HorecaOnderzocht wordt in hoeverre het mogelijk is om de horeca een Middeleeuwen identiteit te geven. Commercieel kan dit interessant zijn, omdat de horeca zich dan duidelijk onderscheidt. Het sluit ook aan bij de gedachte dat het hele kasteel een Middeleeuwen-ervaring moet zijn. Gedacht kan worden aan de inrichting en aankleding In de horeca, maar uiteraard ook aan het assortiment, waarbij aansluiting gezocht wordt tussen de informatie en activiteiten in de expositie en met het publiek en het menu van het restaurant.

ingegeven ritueel zich in de juiste volgorde voltrekt. In het filmpje is te zien dat dit op andere plaatsen in de wereld en vooral in andere historische periodes, zoals de Middeleeuwen heel anders, of juist hetzelfde gaat en ging. En passant wordt er kort ook iets verteld over hoe mensen vroeger sliepen, hoe er over seks en trouw werd gedacht, over het ontbreken van privacy, ‘onechte’ kinderen, de economische functie van het huwelijk (voor zover daar sprake van was), geboorte en dood.

In de ruimte zijn verschillende opstellingen waar deelaspecten van dit onderwerp met hedendaagse en historische objecten verder worden belicht. Deze deelthema`s worden verder verdiept in het documentatiescherm.

ReligieMultimedia show. De bezoeker neemt plaats in het midden van een donkere ruimte. Om zich heen voltrekt zich een spectakel van 7 tot 10 minuten met projectiebeelden, stemmen, muziek en andere geluiden. Er worden ook objecten aangelicht en het ruikt naar wierook. De schow geeft een sfeerbeeld, maar geeft ook feitelijke informatie over hoe men in Nedertalnd omgaat met levensoveertuiging, over de ivlioed van religie en kerken op de ontwuikkeling van de samenleving, de kerken en kloosters vroeger, de ontwikkeling van nieuwe technieken en ambachten door invloed van kloosters op hun omgeving in de Middeleeuwen; de ziekenzorg, het onderdak aan reizigers en daklozen, het onderwijs. Over het uitgebreide netwerk van kloosters in Europa en de uitwisseling van mensen, informatie en kennis die dat teweeg bracht. Over pelgrims en kruistochten en de rol van vrouwen. In het documentatiescherm verdiepende informatie over al deze onderwerpen.

Communicatie, reizen, handelVirtual Reality Experience. De bezoeker maakt een 3D-tijdreis, die begint bij de uitgang van Kasteel Radboud, dan door het moderne Medemblik, om uiteindelijk in de Middeleeuwen uit te komen. We zien levendige markten, struikrovers, bijzondere slaapplekken, venters, ruiters, steden, kastelen. Ondertussen vertelt een stem over de handel, kerkgang, gezondheidszorg, arbeid, oorlog, kruistochten, pelgrimage.

In het documentatiescherm informatie over= Interculturele beïnvloeding vroeger en nu: het veranderde wereldbeeld als gevolg van reizen en communicatie (de betekenis van een voetreis in de Middeleeuwen en van skypen nu);= De aarde was ook in de Middeleeuwen al rond (hedendaagse misvatting dat men in de Middeleeuwen dacht dat de aarde plat was);= Het beeld van (de fantasie over) onbekende werelden.

Eten en drinkenEen grote ontdektafel, met allerlei interactieve mogelijkheden. De bezoeker kan plaatsnemen aan een tafel waarop en in vitrines zijn gebouwd met hedendaags én Middeleeuws voedsel, kook-,

Ontvangstbalie / museumwinkel Auditorium

Entree

Restaurant & keuken

Foyer Begane grond

Ontmoetingen met historische figuren d.m.v. projektie- Vrouw van Graaf Willem II- Floris V- Pierre Cuypers

Maak je eigen middeleeuwse sound

Ontmoetingen met historische figuren

Wisselexposities

Presentatie geschiedenis Kasteel Radboud

Multimedia show

Middeleeuwse disco, Jukebox

Taveerne / Multifunctionele ruimte

Foyer Kelder

Kelder

Museum op zolder - Eeuwige Middeleeuwen

- Hands-on voorwerpen

- Historische objekten in vitrines

- Collectie

- Touchscreens

- Tekstpanelen

Thema: “Het vege lijf / kleding”Multimedia show

Middeleeuwen - Heden

Wapen

Relikwie

Kruisridder

9 thema eilanden - Eeuwige Middeleeuwen

Thema’s- My home is my castle (Wonen)- Het vege lijf (Kleding)- Gezondheid- Een betere wereld- Bedverhalen (Geboorte, dood, slaap, seks)- Religie- Communicatie, reizen, handel- Eten en drinken- Recht en oorlog

Hands-on

Grafische panelen

abcdefghijklmnopqrstuvwxyz

abcdefghijklmnopqrstuvwxyz

abcdefghijklmnopqrstuvwxyz

Touch screens

Typografie

Apps

Projectie

Audio

Presentatiemiddelen

De expositie blijft fysiek zoveel mogelijk los van het gebouw. Hierdoor, én door de materiaalkeuze wordt de de pure ‘kasteel-ervaring’ niet verstoord door de expositie.

Gelaserd metaal (RVS)

Hout

Glas

Kunstof plaatmateriaal (HPL)

Bladgoud

DierenvachtenVilt

Materialen

Geïnspireerd op pigmenten uit de Middelleeuwen.

Bladgoud

Malachiet Aardkleuren

Gele okerTerre Verte (groene aarde)

VermiljoenLapis Lazulli

Kleurenpalet