Een psychiatrisch centrum voor Kigoma

Caraes NGOBroeders van Liefde

Volgens de Wereldgezondheidsorganisa-tie WHO lijdt meer dan 15% van de we-reldbevolking aan één of andere vorm van geestesziekte.

Nu is iedereen wel eens somber of in de war. En wie heeft al niet eens een dipje? Maar pas wanneer deze gevoelens in he-vige mate voorkomen en je niet meer ge-woon kan functioneren in het dagelijkse leven, spreekt men van psychiatrische pro-blemen. De persoon die hiermee kampt, de geesteszieke, is beperkt in zijn mogelijk-heden, kan daarom minder goed functio-neren en verliest op die manier een deel van zijn vrijheid. Ook de omgeving wordt blootgesteld aan vaak onvoorspelbaar, bi-zar, depressief en zelfs agressief gedrag. Dit brengt natuurlijk heel wat spanningen met zich mee.Ook de vooroordelen van de buitenwereld zijn niet van de poes. Geesteszieken wor-den veelal blootgesteld aan pesterijen en verbaal geweld: “Idioot !, Gek !”. Boven-dien blijft de problematiek een taboe waar niemand graag over spreekt. Familieleden zijn vaak bang, kwaad, beschaamd of ge-raken zelfs in de put.

Deze problemen stellen zich nog scherper in ontwikkelingslanden. Daar is het de hoofd-taak van iedereen door te werken je eigen boterham te verdienen. Geesteszieken kun-nen dat vaak niet en bovendien zijn ze door hun ziekte lastige familieleden (letterlijk ten laste) en is er met hen vaak “geen huis te houden”. Geld voor een aangepaste therapie en begeleiding of de noodzakelijke medicijnen is er meestal niet voor handen. Bovendien heerst er een groot taboe op geesteszieken. Men denkt dat ze behekst zijn of door iemand vervloekt werden. Mensen zijn bang van hen en vrezen dat de zieken die in de buurt rond-lopen ook de boze geesten op hen kunnen afsturen.Door de armoede en door hun onwetend-heid en hulpeloosheid verstoten vele fami-lies dan ook hun geesteszieken naar de straat. Daar dolen ze haveloos rond zon-der veel contact met hun omgeving. Ze overleven van wat ze vinden in vuilnisbak-ken of toegeworpen krijgen van andere mensen. Geestelijke gezondheidszorg bestaat nagenoeg niet.

Volgens de Mental Health Association of Tanzania (MEHATA) zijn er op nationaal vlak naar schatting 85.000 schizofreniepatiënten, tussen 1.700.000 en 3.000.000 mensen die aan een depressie lij-den en zo’n 700.000 epileptici. MEHATA verwacht dat deze aantallen alleen maar zullen stijgen als gevolg van toenemende psycho-sociale proble-men in Tanzania zoals werkloosheid, lage ge-zinsinkomens, huishoudelijk geweld en HIV/Aids. Ondanks deze hoge cijfers zijn er in het hele land slechts 11 psychiaters actief, en dit voor een be-volking van 34.000.000 mensen. Dit is één psychi-ater per 3 miljoen inwoners, terwijl de verhouding in Europa ongeveer 1 op 50.000 is. In totaal zijn er 700 verplegers opgeleid in de psychiatrische verpleegkunde, maar deze worden meestal inge-zet in de algemene verpleegkunde en hebben te weinig tijd om zich specifiek toe te leggen op de psychiatrische patiënten. In de psychiatrische af-delingen van de regionale ziekenhuizen worden geesteszieken vaak aan hun lot overgelaten: op-sluiting, geen therapie, beperkte zorgverlening, weinig sociaal contact, ..., kortom, een menson-waardige situatie.

psychiaters / inwonersEuropa 1 / 50.000Tanzania 1 / 3.000.000

Geestelijke gezondheidszorg in

Tanzania

Soci

aal c

ontact

Soci

aal c

ontact

De Broeders van Liefde zijn van mening dat gees-teszieken beter verdienen. Een goede verzorging is een basisrecht voor iedereen: een voedzame maaltijd per dag, een dak boven het hoofd en wat hygiëne zijn mensenrechten. Bovendien kunnen geesteszieken tijdens een opname via therapie en aangepaste medicatie gestabiliseerd worden. Daar-na kan er geprobeerd worden de contacten met hun familie te herstellen en een oplossing te zoeken die de zieken opnieuw een taak en een plaats geeft in het gezin. Ook geesteszieken hebben recht op een menswaardig leven.

Wat vooraf ging

KigomaDe Broeders van Liefde zijn sinds 1994 actief in Tanzania. In 1998 werd beslist om een kleinschalig ini-tiatief op te starten voor de geestes-zieken in de regio. Voor de vele doel-loos rondzwervende geesteszieken in Kigoma was er immers geen enkel centrum of ziekenhuis waar ze opgevangen en behan-deld konden worden. In 1998 werden de eerste consultaties verricht in de gebouwen van het Maen-deleo Jeugdcentrum. Tevens werd er een therapeu-tische gemeenschap opgericht waar enkele chroni-sche patiënten konden verblijven.

MarumbaDe infrastructuur was echter ontoereikend, en daar-om werd in 2002 het startschot gegeven voor de bouw van een kleinschalig psychiatrisch centrum voor chronische patiënten en een consultatieafde-ling. Om de patiënten de kans te geven om in alle rust aan hun rehabilitatie te werken, werd besloten om het centrum buiten de stad te bouwen, in het plattelandsdorpje Marumba. Het bouwproject werd gefinancierd door de Provincie West-Vlaanderen. In februari 2004 werden de eerste patiënten er verwel-

komd. Het initiatief kreeg de naam Saint Dymphna Psychiatric Centre (SDPC). Jaarlijks verricht het centrum zo’n 10.000 consultaties. Een tiental patiënten kunnen voor een langere periode worden opgevangen en begeleid in het SDPC.

Nieuwe plannen

Bij de oprichting van het centrum in Marumba was het de bedoeling om vooral te focussen op chronische patiën-ten. Deze zouden door-verwezen worden vanuit de algemene ziekenhuizen in de Kigoma regio. Marumba, een klein en moeilijk bereikbaar plattelandsdorpje buiten Kigoma, is im-mers de ideale plaats om chronische patiënten in alle rust een gemeenschapsgeörienteerd rehabili-tatieprogramma te laten volgen. Daarom werd er slechts een kleine consultatieafdeling voorzien in Marumba.

Kort na de opening werd de consulta-tieafdeling van het centrum ech-

ter overspoeld door patiënten die in de algemene zieken-huizen niet konden worden behandeld omdat de ca-paciteit inzake geestelijke gezondheidszorg er te be-perkt is en ze niet aan de specifieke noden kunnen beantwoorden.

Noch de infrastructuur, noch de ligging van het centrum in

Marumba is echter geschikt om een groot aantal mensen op consultatie te laten komen en acute patiënten te behandelen. Ook de consultatieafdeling in Kigoma, die de gebouwen van het jeugdcentrum gebruikt, is te klein om een volwaardige psychiatrische consultatieafdeling uit te bouwen. Daarom werd het plan opgevat om een nieuw, toegankelijker psychiatrisch centrum te bou-wen voor acute patiënten in de stad Kigoma. Een plaatselijke weldoener stelde hiervoor reeds een stuk grond ter beschikking. De chronische pa-tiënten zullen dan vanuit dit nieuwe centrum worden doorverwezen naar het SDPC in Marumba, dat zich meer specifiek op de rehabilitatie van gestabi l iseerde patiënten zal kun-nen toeleggen.

het project geestelijke gezondheidszorg van de Broeders van Liefde

in Kigoma

kaart Tanzania

Soci

aal c

ontact

aang

epast

e medicatie

psychiatrisch centrum in Marumba

Soci

aal c

ontact

aang

epast

e medicatie

psychiatrisch centrum in Marumba

In een eerste fase zullen er 4 gebouwen en twee sanitaire blokken worden opgetrokken. Deze zullen ruimte bieden voor een consulta-tieafdeling, een dispensarium voor de mensen die in de omgeving wonen, en enkele kamers voor acute opvang van geesteszieken.

De kostprijs voor deze eerst fase bedraagt 239.462 euro. De Bel-gische overheid financiert € 75.000 via haar subsidies voor ontwik-kelingssamenwerking. Via weldoeners werd reeds een bedrag van € 111.781 ingezameld. Om de bouwwerken volledig te realiseren is er nog een bedrag van € 52.681 nodig.

Foto: het terrein in Kasaka, nabij Kigoma, waar het nieuwe centrum zal worden gebouwd.

Tanzania behoort nog steeds tot één van de armste landen ter wereld. Momenteel staat het in de Human Development Index van de VN op de 162ste plaats op 177 landen. 36 % van de bevolking leeft in extreme ar-moede. Als gevolg van de hoge schuldenlast beschikt de Tanzaniaanse overheid niet over de nodige mid-delen om voldoende te kunnen investeren in gezond-heidszorg. Projecten zoals de centra voor geestelijke gezondheidszorg van de Broeders van Liefde kunnen

daarom slechts op een heel beperkte steun van de over-heid rekenen. Enkel het salaris van de psychiatrisch verpleegkundige in Marumba wordt door de overheid gesubsidieerd. De Broeders van Liefde in Kigoma moe-ten bijgevolg een beroep doen op externe middelen om een nieuw psychiatrisch centrum te kunnen bouwen.

Financiering

Kostenraming

kosten

notariële kosten 16.315

architect 9.817

inspecteur 1.669

bouwwerken 178.661

waterput 25.000

verbinding elektriciteitsnet 5.000

verbinding hoofdweg 3.000

TOTALE KOSTPRIJS 239.462

SUBSIDIE BELGISCHE OVERHEID 75.000

ANDERE SPONSORS 111.781

TEKORT 52.681

Meer informatie:

Caraes NGOJozef Guislainstraat 439000 Gent

09/216 35 08caraes@fracarita.org

www.caraes.org

Indien u dit project mee wil helpen onder-steunen, kunt u een gift overmaken op het rekeningnummer van Caraes NGO:

Rek.nr.: 445-9628121-62IBAN: BE51 4459 6281 2162Mededeling: TA-KI-PSY

Voor giften vanaf € 40 ontvangt u een fiscaal attest.

28 ja

nuar

i 201

1, 1

3:42

- A

F-TA

-KI-

PSY

CEN

TRU

M -N

L