Krimpen met kansen Oplossingsrichtingen bij teruglopende leerlingaantallen met ICT

Teun Meijer (Onderwijsgroep FIER) & Sandra ter Horst (Stichting Kennisnet)

Programma

• Schets van de problematiek

• Oplossingsrichtingen:

Flexibilisering & betaalbaarheid en de rol van ICT

Keuzen van Onderwijsgroep FIER

• Andere ICT mogelijkheden bij krimp

Wie zijn wij en wie bent u?

Krimpregio’s en anticipeergebieden

Krimpcijfers

• Zeer manifest in het PO

Tot 2015: daling 67.000 kinderen

In 2020: totale afname 100.000 leerlingen (daling van 6,6% t.o.v.

2012)

Daling komende 3 jaar in 326 van de 415 gemeenten.

In 208 gemeenten zware krimp: tenminste 10%

• VO en MBO nog beperkt tot krimpgebieden

In de komende twintig jaar zal het voortgezet onderwijs echter in vrijwel

alle regio’s met matige tot sterke krimp te maken krijgen.

Gevolgen van krimp voor onderwijs

• Leerlingenaantallen lopen terug

• Minder inkomsten

• Exploitatieproblemen, een groter aandeel personele kosten

• Instroom jonge docenten vertraagt

• Kwaliteit van onderwijs staat onder druk

Initiatieven

Kansen met ICT

• Krimpvraagstuk: mogelijkheden

met ICT

• Trajecten: PO (Friesland en

Zeeuws-Vlaanderen), MBO

(Zeeland)

• Oplossingsrichting: integrale

benadering, gericht op

betaalbaar houden van het

onderwijs en op het introduceren

van meer flexibiliteit in het

onderwijs zelf.http://vastgoedpro.blogspot.nl/2010/11/krimp.html

Onderwijs in krimpregio’s

financieel

schaal

huisvestingpersoneel

Effe

cte

n v

oo

r sc

ho

len

Be

tro

kke

ne

n

Op

loss

ing

sric

htin

ge

n

Inric

hte

n v

an

pro

cess

en

On

de

rste

un

d m

et

ICT

Onderwijs in krimpregio’s

financieel

schaal

huisvestingpersoneel

Effe

cte

n v

oo

r sc

ho

len

Be

tro

kke

ne

n

Op

loss

ing

sric

htin

ge

n

Inric

hte

n v

an

pro

cess

en

On

de

rste

un

d m

et

ICT

• In noordwest Friesland sprake van krimpsituatie• Onderwijsgroep FIER: van 20 naar 12 scholen• Combinatiegroepen met soms meer dan 3 jaargroepen

(combinatiegroep 5 t/m 8 met 30 leerlingen)• Klassenmanagement wordt hierdoor steeds moeilijker (wens tot

groepsdoorbrekende instructies)• Samenwerken op groepsniveau is soms lastig omdat in bepaalde

groepen maar zeer weinig leerlingen zitten

Onderwijs in krimpregio’s

Betaalbaar organiserenFlexibeler onderwijs

Vergroten competentiesleerkrachten

Slimmer, flexibelerplannen en roosteren

Vergrotenschaal van organiseren

Variëteit en flexibiliteit in het onderwijs

Effe

cte

n v

oo

r sc

ho

len

Be

tro

kke

ne

n

Op

loss

ing

sric

htin

ge

n

Inric

hte

n v

an

pro

cess

en

On

de

rste

un

d m

et

ICT

Leerling Leerkracht Schooldirectie SchoolbestuurOuders

financieel

schaal

huisvestingpersoneel

Onderwijs in krimpregio’s

Betaalbaar organiserenFlexibeler onderwijs

Vergroten competentiesleerkrachten

Slimmer, flexibelerplannen en roosteren

Vergrotenschaal van organiseren

Variëteit en flexibiliteit in het onderwijs

Effe

cte

n v

oo

r sc

ho

len

Be

tro

kke

ne

n

Op

loss

ing

sric

htin

ge

n

Inric

hte

n v

an

pro

cess

en

On

de

rste

un

d m

et

ICT

Leerling Leerkracht Schooldirectie SchoolbestuurOuders

financieel

schaal

huisvestingpersoneel

Op groepsniveauDoor effectief klassenmanagement de leerlingen maatwerk bieden.Optimaal gebruik maken van de moderne ICT-mogelijkheden op het gebied van:• plannen (flexibele organisatie in relatie tot flexibel aanbod)• leren en begeleiden van leerlingen• communicatie

Onderwijs in krimpregio’s

Betaalbaar organiserenFlexibeler onderwijs

Vergroten competentiesleerkrachten

Slimmer, flexibelerplannen en roosteren

Vergrotenschaal van organiseren

Variëteit en flexibiliteit in het onderwijs

Effe

cte

n v

oo

r sc

ho

len

Be

tro

kke

ne

n

Op

loss

ing

sric

htin

ge

n

Inric

hte

n v

an

pro

cess

en

On

de

rste

un

d m

et

ICT

Leerling Leerkracht Schooldirectie SchoolbestuurOuders

financieel

schaal

huisvestingpersoneel

Op leerlingniveau:Krachtige ICT-omgeving die leidt tot:• Leerstofaanbod in leerlijnen (leermiddelenmagazijn)• Reflectie op leren en leerbehoeftes• Samenwerking op leerlingniveau• Digitale samenwerkingsstructuur op leerling niveau

Plannen

• Voorstel voor leerstofaanbod aan leerling

• Filters voor zoeken leermiddelen op basis van leerstijl

• Planning in de vorm van agenda, met aanvullende afspraken voor

leerling met leerkracht en andere belanghebbenden

• Divers type leeractiviteiten :

• Groep lln met zelfde activiteit / verschillende activiteit

• Per individuele lln

• Vooraf inschrijven (vragenuur)

• Formatieve toetsen

• Met aanvullende middelen (zorg, surveillance, etc)

Leren en begeleiden

• De leerkracht kan zien met welke leeractiviteit de leerling bezig is

(real time).

• De leerkracht krijgt automatisch een melding als de leerling een

geplande leeractiviteit niet of afwijkend uitvoert.

• De leeromgeving biedt betrokkenen ter ondersteuning van de

leeractiviteit gepaste communicatiemogelijkheden aan.

Communicatie

• Communicatie altijd mogelijk

• Actieve ouderbetrokkenheid t.a.v. het onderwijsproces is mogelijk

• Samenwerken aan en delen van bestanden

Foto: [Joan M. Mas]

Communicatie

Primair proces

Logistiek

Administratief

Website Communityvoor docenten

Elektronischeleeromgeving

Digitaal / adaptief leermateriaal

Leerling-volgsysteem

Planning enroostering

Leerlingadministratie

Onderwijscatalogus

Nieuwe media

Functionaliteiten - systeemgebieden

Koppeling Dotcomschool en Parnassys

Office 365

ICT kansen bij krimp

Flip de klasMeer tijd voor interactie in de klas

Adaptief leermateriaalInspelen op individuelebehoeftes van leerlingen

ICT kansen bij krimp

Afstandsleren MBOLeerprestaties vergelijkbaar met ‘reguliere’ wijze

WebinarVia web, op afstand instructie geven, vragen stellen

En bekijk ook: http://onderwijstijd.kennisnet.nl/

Tips voor aanpak

• Integrale aanpak vanwege complexiteit en urgentie

• Programma van Eisen helpt dit inzichtelijk maken en

scherpe vragen aan leverancier te stellen

• Inventariseer wat je al hebt en plot dit op het PvE

• Digitaal leermateriaal en leerling volgsysteem

uitermate belangrijk.

• Niet alles tegelijk maar wacht niet af!

Stappen voor vervolg

• Traject Leertij – Zeeuws-Vlaanderen. Inrichten gemeenschappen van

scholen en rol van ICT

• Webdossier: kansenbijkrimp.kennisnet.nl

• Vervolgactiviteiten:

Themasessies

Samenwerkingsverbanden,

expertisecentrum PO-Raad ondersteunen

Aanpak MBO en VO

Businesscasemethodiek

Cases verzamelen, oplossingsrichtingen

Bedankt voor uw aandacht!

Teun Meijer - Bovenschools ICT coördinatore-mail: tmeijer@onderwijsgroepfier.nltwitter: @Teun_Meijer

Sandra ter Horst- programmamanager e-mail: s.terhorst@kennisnet.nltwitter: @sandraterhorst

Kennisnet.nl

twitter: @kennisnet