Kalibratie – herkalibratieIjking van meet- en regelapparatuur

n ABB Instrumentation 2014 Gert van Bergen

n Measurement Products - Business Development Manager

Pressure

FLOW

Bij het kalibreren van meettoestellen wordt de afwijking (bias) vanhet meettoestel vastgesteld. Dit kan door te vergelijken met eenreferentie of met een berekend model.De afwijkingen worden vastgelegd in een zogenaamdecorrectietabel.Bij digitale verwerking van meetwaarden kunnen decorrectiewaarden met de gemeten waarden verrekend wordenzodat een nauwkeurig resultaat wordt verkregen.Indien het meetinstrument wordt bij geregeld, dus de meetafwijkingwordt gecorrigeerd, spreekt men van justering.Op basis van de kalibratie kan worden bepaald of het meettoestelnog aan zijn specificaties voldoet. Bij het gebruik van referentiesmoeten deze van een bepaalde kwaliteit zijn zodat de afregelingenjuist verlopen.Bij een wettelijk verplichte kalibratie spreekt men van ijking.

Kalibreren van meettoestellenPressure

FLOW

IJken valt echter onder de Metrologiewet (voorheen IJkwet) enmag alleen worden uitgevoerd door instellingen die daartoedoor de overheid zijn aangewezen.Kalibreren is, in tegenstelling tot ijken, niet wettelijk verplicht.Dit betreft in beginsel alle metingen waarbij het meetresultaatmaatgevend is voor een te betalen bedrag.Voorbeelden zijn metingen in het handelsverkeer, maar ookmetingen ten behoeve van boetebetalingen, zoalssnelheidscontroleapparatuur in het wegverkeer, meetapparauurvoor allerlei vormen van milieuhinder (chemische uitstoot, maarook lawaaihinder).

Pressure

FLOW

Bij kalibratie is het van belang dat zoveel mogelijk (naar ISO) herleidbarewaarden worden verkregen. Een aantoonbaar herleidbare kalibratie wordtverkregen bij geaccrediteerde kalibratie-instellingen.Ook een kalibratie is een meting. Omdat iedere meting principieel een zekereonnauwkeurigheid heeft, wordt bij de resultaten altijd demeetonnauwkeurigheid vermeld.

Van Dale definieert kalibreren onder meer als "een schaalverdelingaanbrengen op meetinstrumenten" en als "(de doorsnee van buizen)controleren". IJken wordt gedefinieerd als 'het voldoen aan de gesteldeeisen', hierop kunnen alleen de antwoorden 'wel' of 'niet' worden verkregen.Kalibreren wordt vaak ten onrechte ijken genoemd, terwijl dit absoluut eenandere betekenis heeft. De term 'ijklijn' mag nooit worden gebruikt indien hetde betekenis heeft van kalibratielijn. Verder is er de term 'justeren' (VanDale:"(een instrument) juist stellen") die in het verlengde ligt van kalibratie.

Kalibreren van meettoestellenPressure

FLOWPressure

FLOW

IJking is het relateren van een meetmethode aan een wettelijk erkende standaard.Door een ijking wordt een meetinstrument officieel geschikt verklaard voormetingen waaraan wettelijke nauwkeurigheidseisen worden gesteld, zoalsmetingen waarvan het resultaat wordt gebruikt om een kostprijs te bepalen.

Alle meetapparatuur die commercieel gebruikt wordt, moet regelmatig geijktworden om er zeker van te zijn dat de metingen nog aan de wettelijk gestelde eisen(specificaties) voldoen.

Professionele meetinstrumenten kunnen een ingebouwde referentie hebben; dezeverricht automatisch controles en geeft een melding wanneer de meetapparatuurniet meer voldoet.

Zo worden snelheidsmeters voor verkeersovertredingen voor en na elke meet-sessie geijkt, om de vastgestelde overtreding meer rechtszekerheid te geven.

Vooral als de meetapparatuur gebruikt wordt voor de overdracht van eigendommoet de ijking gebeuren door een officiële instantie zoals het FOD EconomieMetrologie (het vroegere IJkwezen).

IJkingPressure

FLOW Meetonzekerheid

Meetonzekerheid is de Nederlandse vertaling van het begrip measurementuncertainty zoals dat wordt toegepast in internationale normen van de ISO.Als men een gemeten waarde opvat als een continue stochastische variabele dan iseen veel gebruikte maat voor de meetonzekerheid de standaardafwijking van dievariabele.Anders dan bij de term nauwkeurigheid betekent een groot getal een grotemeetonzekerheid, waardoor verwarring wordt voorkomen.De meetonzekerheid geeft de onzekerheid van een bepaalde gemeten waarde vaneen fysische grootheid aan. Geen enkele meting is 100% accuraat, er is altijd eenbepaalde mate van onzekerheid. Bij elke meting wordt getracht de echte waarde tebepalen. De gemeten waarde is echter altijd een benadering van deze echte waarde.Zodoende bestaat het resultaat van elke meting uit de gemeten waarde en deonzekerheid van deze gemeten waarde.De norm ISO 17025 eist dat een erkend (geaccrediteerd) laboratorium naast demeetwaarde ook de meetonzekerheid publiceert. Deze kan langs vele wegen wordenverkregen, waaronder een wiskundige analyse van foutoorzaken (bijdragen) inverschillende fasen van het meetproces, een externe validatie of deelname aan eenringonderzoek.

Pressure

FLOW

NotatieEen notatie 1,23(4) voor een numerieke waarde betekent dat de besteafgeronde waarde 1,23 is en de meetonzekerheid 0,04. Ook de notatie1,23 ± 0,04 wordt wel gebruikt. Bij een waarde van een grootheid staathier eventueel nog een macht van 10 achter, en vervolgens staat er deeenheid.

Een algemeen bekend voorbeeld van de toepassing vanmeetzonderkerheid is dat een snelheidsovertreder een boete krijgt voorde hoogte van de snelheidsoverteding na aftrek van de wettelijkecorrectie wegens de meetonzekerheid. (Deze correctie is overigensgroter dan de meetonzekerheid, teneinde ook de kans op juridischegeschillen te beperken.)

MeetonzekerheidPressure

FLOW

Drift is een kleine continue verandering in de weergegeven meetwaarden vaneen meetinstrument of meetsysteem in een bepaald tijdsverloop waarbij de te metenwaarden constant blijven.Dit wordt ook wel aangeduid als het verloop van het meetsysteem. Oorzaken kunnen

onder andere zijn:üVerandering van de temperatuur van onderdelen van het meetinstrument,üveranderingen in de voedingsspanning van het meetinstrument (niet-stabielevoeding of lege batterij),üslijtage of ouderdom van het meetinstrument enzovoort.

De betrouwbaarheid van een meetinstrument hangt in belangrijke mate af van dewaarden van de drift in de tijd.

Elk systeem ervaart een bepaalde invloed door thermische invloeden. Bijnauwkeurige meetinstrumenten dient in de specificaties ook vermeld te zijn binnenwelke temperatuurgrenzen het instrument gebruikt mag worden.

Drift (meetonnauwkeurigheid)Pressure

FLOW

In de statistiek is een benaderingsfout een fout die wordt veroorzaaktdoordat een meting (een geschatte waarde van een grootheid) afwijkt vande werkelijkheid.

Men onderscheidt:Øde absolute fout: het absolute verschil tussen eengemeten waarde b en de werkelijke waarde a.Øde relatieve fout: het relatieve verschil tussen eengemeten waarde b en de werkelijk waarde a.

Fouten bij statistische data worden onder andere veroorzaaktdoor afrondingsfouten (bijvoorbeeld ), meetfouten (niet-precieze meetapparatuur) en een zuiverheid van een schatter ineen steekproef.Een grote fout kan een teken zijn van een slecht opgezette steekproef.

BenaderingsfoutPressure

FLOW Oorzaken van afwijkingenn Veroudering van electronica

n Mechanische slijtage

n Vormverandering diafragma P - DP

n Materiaalvermoeidheid

n Beschadiging scheidingsmembranen

n Vervuiling – corrosie – erosie

n Hysteresis verschijnselen

n Oudere versies

n Overdrukte meetcellen

Pressure

FLOW

C1 C2

Sensor Technologies from others -Capacitive

n The ceramic sensor works as aresult of variation in distance

n The capacitive sensor is generallycharacterized by a ceramicdiaphragm

n Ceramic diaphragm deflection isproportional to pressure.

n Diaphragm bulges and the distancebetween diaphragm and referenceplates changes.

n Distance has to be converted into astandardized output

The ceramic sensor

Feedthroughs

Diaphragm

Ceramicbodies,gold plated

P2P1

Pressure

FLOW Opvolging

n Documenteer:n Origineel kalibratiecertificaat

n Herkallibratiecertificaten

n Corrigerende acties

n Vervangingsonderdelen

n Uitwisselingen gedeelte(n)

n Wie – wanneer - waarom

Pressure

FLOW Kalibratie en/of ijkhulpmiddelen.Pressure

FLOW Kalibratie en/of ijkhulpmiddelen.Pressure

FLOW Kalibratie en/of ijkhulpmiddelen.Pressure

FLOW

Je kan alles kalibreren,maar je kan niet alles ijken!

De realiteit...Pressure

FLOW

VIK 2012 Go with the Flow

New 266Plugged Impulse Line Diagnostics

DIAGNOSTICSn The diagnostic functions are very useful, as solids

or frozen fluid can plug impulse lines, making themeasurement unreliable.

n 266 DP transmitters have built-in advanceddiagnostic functions to detect blockages inimpulse lines.

n The transmitter will register an alarm on the localdigital display and send a digital message oranalogue alert when a preset blockage level isreached.

n Available with HART as well as FOUNDATIONFieldbus communication protocols.

Pressure

FLOWNew 266

Plugged Impulse Line Diagnostics

DCS

Δp

Primary Element

DIAGNOSTICS

DP transmitter

control

Pump

Based on the analysis of the variation of the natural and uniquepressure noise signal of the plant

Pressure

FLOWNew 266

Plugged Impulse Line Diagnostics

DIAGNOSTICSNormal conditions Both lines plugged

One line plugged One line plugged

Pressure

FLOW

http://www.abb.com/measurementproducts