K Aandacht voor de eigen taal in de klas · 2018. 12. 11. · Nederlands ‘beter’ is dan de...
3
KWALITEITSKAART Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteitskaart Opbrengstgericht Werken zijn te vinden op www.schoolaanzet.nl. Deze website bevat alle informatie en handreikingen die in het kader van School aan Zet worden ontwikkeld om het onderwijs (in de basisvaardigheden) te verbeteren. Aandacht voor eigen taal in de klas Leerkrachten hebben de opdracht kinderen met een niet-Nederlandse achtergrond zo goed mogelijk de Nederlandse taal te leren. Tegelijk is het voor de persoonlijkheidsontwikkeling van de kinderen heel belangrijk om aandacht te krijgen voor een belangrijk deel van hun autonomie, namelijk hun moedertaal. De taal die je als kind hebt leren spreken is een onlosmakelijk deel van jezelf. Een volledige ontkenning hiervan is ook een beetje de ontkenning van de persoon. Boos reageren als kinderen in hun eigen taal spreken is een vorm van autolinguïsme, de opvatting dat het Nederlands ‘beter’ is dan de eigen taal. De leerkracht kan ook op andere manieren aangeven dat op school Nederlands gesproken wordt, bijvoorbeeld door te zeggen dat het Turks zo prachtig klinkt maar dat je het jammer genoeg niet verstaat en dat het de afspraak is om met elkaar op school Nederlands te spreken. Een kind groeit als er aandacht is voor de eigen taal. Dat is gemakkelijk te begrijpen als we denken aan een vakantie in Frankrijk. Wanneer de Franse campinghouder in het Nederlands “goedemorgen” zegt, of aanbeveelt “lekker” als hij de menukaart uitlegt, vinden we het attent dat hij moeite doet een paar woordjes Nederlands te leren. Aandacht voor de moedertaal van het kind wordt erg gewaardeerd en deze aandacht zal de relatie met de kinderen versterken. Het is niet de bedoeling dat de leerkracht de zes, zeven of soms zelfs veertien talen die in zijn of haar lokaal gesproken worden uitgebreid gaat bestuderen of leren. Er zijn wel een aantal manieren die niet veel tijd kosten maar wel veel rendement hebben. Belangrijk is natuurlijk om hier ook de ouders bij te betrekken. Ook zij vinden het fantastisch als hun taal zo nu en dan het centrum van aandacht is. Ter inspiratie volgen hierna een aantal ideeën. Aandacht voor eigen taal in de klas Taal- en leesbevordering PO 1
Transcript of K Aandacht voor de eigen taal in de klas · 2018. 12. 11. · Nederlands ‘beter’ is dan de...
KWALITEITSKAART
Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteitskaart Opbrengstgericht Werken zijn te vinden op www.schoolaanzet.nl. Deze website bevat alle informatie en handreikingen die in het kader van School aan Zet worden ontwikkeld om het onderwijs (in de basisvaardigheden) te verbeteren.
Aandacht voor eigen taal in de klasLeerkrachten hebben de opdracht kinderen met een niet-Nederlandse achtergrond zo goed mogelijk de Nederlandse taal te leren. Tegelijk is het voor de persoonlijkheidsontwikkeling van de kinderen heel belangrijk om aandacht te krijgen voor een belangrijk deel van hun autonomie, namelijk hun moedertaal. De taal die je als kind hebt leren spreken is een onlosmakelijk deel van jezelf. Een volledige ontkenning hiervan is ook een beetje de ontkenning van de persoon. Boos reageren als kinderen in hun eigen taal spreken is een vorm van autolinguïsme, de opvatting dat het Nederlands ‘beter’ is dan de eigen taal. De leerkracht kan ook op andere manieren aangeven dat op school Nederlands gesproken wordt, bijvoorbeeld door te zeggen dat het Turks zo prachtig klinkt maar dat je het jammer genoeg niet verstaat en dat het de afspraak is om met elkaar op school Nederlands te spreken.
Een kind groeit als er aandacht is voor de eigen taal. Dat is gemakkelijk te begrijpen als we denken aan een vakantie in Frankrijk. Wanneer de Franse campinghouder in het Nederlands “goedemorgen” zegt, of aanbeveelt “lekker” als hij de menukaart uitlegt, vinden we het attent dat hij moeite doet een paar woordjes Nederlands te leren. Aandacht voor de moedertaal van het kind wordt erg gewaardeerd en deze aandacht zal de relatie met de kinderen versterken.
Het is niet de bedoeling dat de leerkracht de zes, zeven of soms zelfs veertien talen die in zijn of haar lokaal gesproken worden uitgebreid gaat bestuderen of leren. Er zijn wel een aantal manieren die niet veel tijd kosten maar wel veel rendement hebben. Belangrijk is natuurlijk om hier ook de ouders bij te betrekken. Ook zij vinden het fantastisch als hun taal zo nu en dan het centrum van aandacht is.
Ter inspiratie volgen hierna een aantal ideeën.
Aandacht voor eigen taal in de klas
Taal- en leesbevordering
KW
ALIT
EIT
SK
AA
RT
TAALLEESONDERWIJS -
Aandacht voor eigen taal in de klas
Aandacht voor eigen taal in de klas
Leerkrachten hebben de opdracht kinderen met een niet-Nederlandse achtergrond zo goed mogelijk de
Nederlandse taal te leren. Tegelijk is het voor de persoonlijkheidsontwikkeling van de kinderen heel
belangrijk om aandacht te krijgen voor een belangrijk deel van hun autonomie, namelijk hun moedertaal.
De taal die je als kind hebt leren spreken is een onlosmakelijk deel van jezelf. Een volledige ontkenning
hiervan is ook een beetje de ontkenning van de persoon.
Boos reageren als kinderen in hun eigen taal spreken is een vorm van autolinguïsme, de opvatting dat het
Nederlands ‘beter’ is dan de eigen taal. De leerkracht kan ook op andere manieren aangeven dat op school
Nederlands gesproken wordt, bijvoorbeeld door te zeggen dat het Turks zo prachtig klinkt maar dat je het
jammer genoeg niet verstaat en dat het de afspraak is om met elkaar op school Nederlands te spreken.
Een kind groeit als er aandacht is voor de eigen taal. Dat is gemakkelijk te begrijpen als we denken aan een
vakantie in Frankrijk. Wanneer de Franse campinghouder in het Nederlands “goedemorgen” zegt, of
aanbeveelt “lekker” als hij de menukaart uitlegt, vinden we het attent dat hij moeite doet een paar woordjes
Nederlands te leren. Aandacht voor de moedertaal van het kind wordt erg gewaardeerd en deze aandacht
zal de relatie met de kinderen versterken.
Het is niet de bedoeling dat de leerkracht de zes, zeven of soms zelfs veertien talen die in zijn of haar lokaal
gesproken worden uitgebreid gaat bestuderen of leren. Er zijn wel een aantal manieren die niet veel tijd
kosten maar wel veel rendement hebben.
Belangrijk is natuurlijk om hier ook de ouders bij te betrekken. Ook zij vinden het fantastisch als hun taal
zo nu en dan het centrum van aandacht is.
Ter inspiratie volgen hierna een aantal ideeën.
1
Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze kwaliteitskaart zijn tevinden op www.taalpilots.nl en www.rekenpilots.nl.De rubriek ‘implementatiekoffer’ bevat alle informatie en handreikingen die in het kader vande Kwaliteitsagenda Primair Onderwijs worden ontwikkeld om het onderwijs in de basis-vaardigheden te verbeteren.
PO
1
KWkaart
Groep Doel Beschrijving
5/8 Inventariseren Laat de kinderen inventariseren hoeveel talen er in de groep gesproken
worden door middel van een werkblad waarop de landen, de talen en de
kinderen die de taal spreken worden ingevuld. Op een prikbord worden de
namen van de landen naast elkaar opgehangen en iets kleiner eronder de
taal of talen die er gesproken worden. Daaronder de namen van de kinderen
of eventueel fotootjes.
Nog mooier is het om een wereldkaart op te hangen waarin geprikt mag
worden en met behulp van prikkers en touwtjes te laten zien waar iedereen
vandaan komt.
Begroeten Hoe zeg je goedemorgen in je eigen taal en hoe zeg je tot morgen?
Laat de kinderen woordkaartjes maken en hang deze onder de landen.
De hele week worden de kinderen in hun eigen taal begroet. De leerkracht
zegt het voor en de hele klas zegt het na: “Isajik, Gardenia en Fabia”.
De leerkracht hoeft het niet uit zijn of haar hoofd te leren, maar leest het
van het prikbord. Het is natuurlijk wel leuk als het wel geleerd is bijvoorbeeld
bij een huisbezoek.
Tellen Hetzelfde als boven. We tellen vandaag tot 10 in het Sudanees. Gebruik het
niet in de rekenlessen. Begin de dag ermee of sluit de dag ermee af.
Laat duidelijk zijn dat dit een afzonderlijk stukje taalbeschouwing is.
Pappa, mamma, Meestal is begroeten en tellen wel leuk genoeg. Een stapje verder is de
broer en zus benamingen voor familieleden benoemen. Het is interessant om te laten zien
dat er in verschillende talen overeenkomsten zijn.
7/8 Taalbeschouwing Kinderen uit verschillende landen maken als zij Nederlands spreken vaak
syntaxis dezelfde fouten. Dat komt door de invloed van hun eigen taal op het
Nederlands. Dit heet interferentie. Bijvoorbeeld in het Turks kent men geen
onderscheid tussen hij en zij. Ook de volgorde waarin zinsdelen ten opzichte
van elkaar geplaatst worden kan verschillend zijn.
Het kan verhelderend werken, ook voor de leerkracht om een zin te laten
vertalen in de verschillende talen en vervolgens onder ieder woord de
letterlijke betekenis te schrijven.
Het is voor kinderen uit groep 7 en 8 heel goed mogelijk om afstand te nemen
van de betekenis en de taal als object te bestuderen. Hierdoor worden zij
zich meer bewust van het verschil tussen de moedertaal en het Nederlands
en zijn zo in staat om zichzelf door middel van de kennis over taal te
corrigeren.
De leerkracht leert hier ook van en begrijpt waarom vormfouten gemaakt
worden. Hij/zij kan hierdoor beter feedback geven op mondelinge taal-
uitingen.
2
Taalleesonderwijs - Aandacht voor de eigen taal in de klas
Taal- en leesbevordering
2
ColofonDe kwaliteitskaart Aandacht voor eigen taal in de klas is ontwikkeld door Betty van Dam, directeur OBS De Taaltuin in Schiedam in opdracht van School aan Zet van de PO-Raad. De kwaliteitskaarten die School aan Zet publiceert zijn bedoeld om binnen het lerarenteam het gesprek te ondersteunen over de betekenis van goed taal/leesonderwijs. School aan Zet draagt zorg voor de uitvoering van onderdelen van de Kwaliteitsagenda PO Scholen voor morgen. Dit gebeurt onder verantwoordelijkheid van de PO-Raad (zie ook www.schoolaanzet.nl). Meer informatie: Gea Spaans, [email protected].
KWALITEITSKAART
KKTLA148
© Buiten het downloaden zijn alle rechten op dit product voorbehouden aan:
Postbus 556, 2501 CN Den Haage-mail: [email protected] www.schoolaanzet.nl
Taalleesonderwijs - Aandacht voor de eigen taal in de klas
Taal- en leesbevordering
Groep Doel Beschrijving
4/6 Taalbeschouwing Qua klank verschillen de talen nogal. Toch herkennen we, zonder te
fonetiek begrijpen, een aantal talen met een specifiek klanksysteem gemakkelijk. Zo
onderscheiden we het Duits heel gemakkelijk van het Engels omdat we deze
talen goed kennen. Het is al wat moeilijker om het Zweeds van het Deens te
onderscheiden als je beide talen niet spreekt en voor velen is het verschil
tussen Spaans en Italiaans ook wel lastig.
Voor de meesten zal het verschil tussen Chinees en Japans niet te horen zijn,
maar we horen wel dat het een taal is uit het oosten. Tsjechisch en Sloveens
zijn ook niet te onderscheiden.
Het is een leuke uitdaging om de talen die in de klas gesproken worden op
klank te herkennen.
Vraag aan ouders een stukje tekst in hun eigen taal in te spreken op een
bandje. Laat het de kinderen in de klas horen.
Vervolgens moeten zij proberen om de verschillende talen te benoemen.
Dit is natuurlijk alleen leuk als er minmaal 5 of 6 verschillende talen in de
groep gesproken worden.
3/4/5 Verjaardags- Vraag hierbij de medewerking van de ouders. Leer met de groep een
liedjes uit de verjaardagsliedje (of een stukje hiervan) in de eigen taal. Het is heel leuk om
eigen taal in je eigen taal toegezongen te worden, ook al klinkt het niet helemaal goed.
3
KWkaart
Colofon
De kwaliteitskaart Aandacht voor eigen taal in de klas is ontwikkeld door Betty van Dam, directeur OBS De Taaltuin in Schiedam in
opdracht van Projectbureau Kwaliteit van de PO-Raad. De kwaliteitskaart is te vinden in de implementatiekoffer op www.taalpilots.nl.
De kwaliteitskaarten die Projectbureau Kwaliteit publiceert zijn bedoeld om binnen het lerarenteam het gesprek te ondersteunen over
de betekenis van goed taal/leesonderwijs. De school kan de kwaliteitskaart gebruiken om de eigen situatie aan te spiegelen, verbeter-
punten te formuleren en daarop aansluitend gerichte initiatieven te ondernemen.
Projectbureau Kwaliteit draagt zorg voor de uitvoering van onderdelen van de Kwaliteitsagenda PO Scholen voor morgen. Dit gebeurt
onder verantwoordelijkheid van de PO-Raad (zie ook www.schoolaanzet.nl).
Meer informatie: Gea Spaans, e-mail [email protected].
© Buiten het downloaden zijn alle rechten op dit product voorbehouden aan:
Postbus 85246 - 3508 AE Utrecht
e-mail: [email protected]
www.schoolaanzet.nl
3
![mandeguod - Mantgum...het antwoord: ’’Het onderscheid [taal vs. dialect] is taalkundig onzinnig. Want een dialect is al een taal. Het Nederlands is het Hollands dialect met Vlaamse](https://static.fdocuments.nl/doc/165x107/5f17a3323f0c5617b06bd783/mandeguod-het-antwoord-aahet-onderscheid-taal-vs-dialect-is-taalkundig.jpg)
