JVS%2005%20NL%20NAVB

J A A R L I J K S

A C T I V I T E I T E N

- V E R S L A G

2 0 0 5

1© NAVB-CNAC 2006

Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

Voorstelling van het NAVB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

Arbeidsongevallen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

Ondernemingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

Onderzoek en ontwikkeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

Opleidingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79

Campagne “De bouw, ons werk, ons leven” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93

Speciale evenementen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99

Internationale samenwerking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105

Inhoud

2

Fig. 1: Structuur van het NAVB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9Fig. 2: Evolutie van de frequentiegraad (Fg) in de bouwnijverheid (NACE 45) . . . . . . . . . 16Fig. 3: Evolutie van de werkelijke ernstgraad (WEg) in de bouwnijverheid (NACE 45) . . . 17Fig. 4: Evolutie van de globale ernstgraad (GEg) in de bouwnijverheid (NACE 45) . . . . 17Fig. 5: Dodelijke arbeidsongevallen (PC 124) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18Fig. 6: Verdeling van de sectoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21Fig. 7: Mechanisme achter de preventieatlas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22Fig. 8: Inkomende post . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23Fig. 9: Uitgaande post . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24Fig. 10: Soorten meldingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25Fig. 11: Herkomst meldingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26Fig. 12: Evolutie van het aantal werkmeldingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27Fig. 13: Aantal meldingsformulieren per sector in 2005 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28Fig. 14: Verdeling van de gemelde bouwplaatsen volgens de aard van het bouwwerk . . 28Fig. 15: Verdeling van de gemelde bouwplaatsen volgens de duurtijd van de werken . . . 29Fig. 16: Verhouding van de meldingen volgens de grootte van het bouwbedrijf . . . . . . . . . 30Fig. 17: Verhouding van de meldingen volgens de aard van de opdrachtgever . . . . . . . . . . 30Fig. 18: Verdeling van de gemelde bouwplaatsen

volgens de bestemming van het bouwwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31Fig. 19: Evolutie van het aantal bezoeken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32Fig. 20: Verhouding van het aantal bezoeken aan eenzelfde bouwplaats . . . . . . . . . . . . . . . . 32Fig. 21: MUOP-systematiek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40Fig. 22 : Verhouding van de vaststellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41Fig. 23: Verhouding van de vaststellingen in verband

met de bouwbetrokkenen tijdens de ontwerpfase . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42Fig. 24: Verhouding van de vaststellingen in verband met de uitoefenaars

van een toezichthoudendefunctie tijdens de uitvoeringsfase . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43Fig. 25: Overzicht van de verhouding van de vaststellingen per beroep . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43Fig. 26: Verhouding van de vaststellingen voor uitrustingsmiddelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44Fig. 27: Verhouding van de vaststellingen voor persoonlijke beschermingsmiddelen . . . 45Fig. 28: Verhouding van de vaststellingen voor huisvestingsmiddelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45Fig. 29: Verhouding van de vaststellingen voor arbeidsmiddelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46Fig. 30: Verhouding van de vaststellingen voor bouwtoebehoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46Fig. 31: Verhouding van de vaststellingen voor het elektratoebehoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47Fig. 32: Verdeling van de vaststellingen voor arbeidsmiddelen

voor werken op hoogte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47Fig. 33: Verdeling van de vaststellingen over de verschillende types

vaste stellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49Fig. 34: Verdeling van de vaststellingen voor dienststellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49Fig. 35: Verhouding van de vaststellingen voor stellingen op schragen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49Fig. 36: Verhouding van de vaststellingen voor stellingen op ladderklampen . . . . . . . . . . . 50Fig. 37: Verhouding van de vaststellingen

voor de verschillende types van mobiele ladders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50Fig. 38: Verhouding van de vaststellingen voor enkele ladders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51Fig. 39: Verhouding van de vaststellingen voor enkele schuifladders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51

© NAVB-CNAC 2006

Overzicht van de figuren

Overzicht van de figuren

3

Fig. 40: Verhouding van de vaststellingen voor multiform- en reformladders . . . . . . . . . . . . 52Fig. 41: Verhouding van de vaststellingen voor dubbele ladders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52Fig. 42: Verhouding van de vaststellingen voor bouwtrappen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52Fig. 43: Verhouding van de vaststellingen voor vaste ladders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53Fig. 44: Verhouding van de vaststellingen voor loopbruggen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53Fig. 45: Verhouding van de vaststellingen voor rolstellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53Fig. 46: Verhouding van de vaststellingen per type vliegende stelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54Fig. 47: Verhouding van de vaststellingen voor consolestellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54Fig. 48: Verhouding van de vaststellingen voor onthaalplatformen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54Fig. 49: Verhouding van de vaststellingen voor hangstellingen

van het lichte type . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55Fig. 50: Verhouding van de vaststellingen voor beweegbare werkplatformen . . . . . . . . . . . . 55Fig. 51: Verhouding van de vaststellingen in verband

met de omgevingsfactoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56Fig. 52: Verhouding van de vaststellingen voor producten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57Fig. 53: Verhouding tussen de MUOP-vaststellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58Fig. 54: Verhouding van de vaststellingen in verband met de mens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58Fig. 55: Verhouding van de vaststellingen voor uitrustingsmiddelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59Fig. 56: Verhouding van de vaststellingen in verband

met de omgevingsfactoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59Fig. 57: Verhouding van de vaststellingen voor producten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60Fig. 58: Verhouding van de vaststellingen voor de arbeidsmiddelen

voor werken op hoogte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60Fig. 59: Verhouding van de vaststellingen i.v.m. valbeveiligingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61Fig. 60: Behaalde graad Niveau II . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80Fig. 61: Verdeling van de sessies over het jaar 'Basisveiligheid VCA/BeSaCC' . . . . . . . . . . . . 82Fig. 62: Verdeling van de sessies over de taalgroepen 'Basisveiligheid VCA/BeSaCC' . . . . 82Fig. 63: Aantal geslaagden per maand 'Basisveiligheid VCA/BeSaCC' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83Fig. 64: Percentage geslaagden 'Basisveiligheid VCA/BeSaCC' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83Fig. 65: Slaagpercentage per maand 'Basisveiligheid VCA/BeSaCC' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84Fig. 66: Percentage geslaagde werknemers 'Basisveiligheid VCA/BeSaCC' . . . . . . . . . . . . . . . . 84Fig. 67: Percentage geslaagde leerlingen 'Basisveiligheid VCA/BeSaCC' . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84Fig. 68: Marktaandeel van het NAVB 'Basisveiligheid VCA/BeSaCC' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85Fig. 69: Verdeling van de sessies over het jaar

'Operationeel leidinggevenden VCA/BeSacc' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86Fig. 70: Verdeling van de sessies over de taalgroepen

'Operationeel leidinggevenden VCA/BeSacc' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87Fig. 71: Aantal geslaagden per maand 'Operationeel leidinggevenden VCA/BeSacc' . . . . . 87Fig. 72: Percentage geslaagden 'Operationeel leidinggevenden VCA/BeSacc' . . . . . . . . . . . . 88Fig. 73: Slaagpercentage per maand 'Operationeel leidinggevenden VCA/BeSacc' . . . . . . . 88Fig. 74: Marktaandeel van het NAVB 'Operationeel leidinggevenden VCA/BeSacc' . . . . . . . 89Fig. 75: Verdeling van de sessies over de taalgroepen 'VIL-VCU' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89

© NAVB-CNAC 2006

5© NAVB-CNAC 2006

Het Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en hygiëne in het Bouwbedrijf (NAVB) stelt u met genoegen zijn activiteitenverslag over het werkingsjaar 2005 voor. En zo-als ook de afgelopen jaren het geval was, willen we met dit document een instrument ter beschikking stellen dat nuttig kan zijn voor al wie begaan is met de preventie van arbeidsongevallen en beroepsziekten in de Belgische bouwnijverheid.

En dat het met de arbeidsongevallen de goede richting uitgaat, bewijzen de recent-ste beschikbare cijfers: in 2004 bereikte het aantal arbeidsongevallen per miljoen gepresteerde uren het laagste cijfer ooit. Maar het kan en moet nog beter.

Daarom werd in 2005 een nieuw strategisch plan uitgewerkt dat erop gericht is om de acties van het NAVB nog beter te laten bijdragen tot de verdere en versnelde ver-mindering van het aantal arbeidsongevallen en beroepsziekten in de bouwnijverheid. Hiertoe werd door de sociale partners van de sector beslist om vanaf de tweede helft van 2006 te starten met doelgroepgerichte acties. Om deze acties te voeren, zal er zoveel mogelijk worden samengewerkt met andere organisaties die een rol spelen bij de preventie in de bouw (arbeidsongevallenverzekeraars, Externe diensten voor Preventie en Bescherming op het Werk, verenigingen van coördinatoren, architecten- en ingenieursverenigingen, de overheid…). We zijn ervan overtuigd dat we, door sa-men met alle betrokkenen prioritaire en intensieve acties te voeren voor deelsectoren met verhoogde risico’s, in een korte tijdspanne goede resultaten kunnen boeken.

De eerste doelgroep zullen de dakdekkers zijn. Ter voorbereiding van de acties werd een analyse gemaakt van de vaststellingen die onze adviseurs hebben gedaan tijdens hun bouwplaatsbezoeken. U vindt deze resultaten verder in dit document.

Ook nog in 2005 is de regionale verankering van het NAVB een feit geworden. Daardoor beschikken we nu over lokale netwerken in heel België. Deze netwerken zijn van kapitaal belang: ze zorgen ervoor dat de acties van het NAVB overal en door iedereen gedragen en uitgedragen worden. Reeds in 2005 hebben deze regionale verankeringen tal van initiatieven genomen en concrete acties opgezet. Ook deze regionale verankeringen zullen van kapitaal belang zijn bij de nieuwe doelgroepge-richte aanpak van het NAVB vanaf 2006.

Het gaat de goede richting uit met de preventie in de bouw. De inzet van de sector en van het NAVB in dit verband wordt zowel in binnen- als buitenland naar waarde ge-schat. Als blijk hiervan besliste de Sectie Bouw van de International Social Security Association (ISSA) in 2005 om de organisatie van haar driejaarlijks symposium over arbeidsveiligheid en –gezondheid in de bouw in 2009 toe te vertrouwen aan het NAVB.

De organisatie van dit symposium is een hele opgave. Maar dat is niet alles. Tegen 2009 willen we ook van België een toonaangevend land maken inzake preventie van arbeidsongevallen en beroepsziekten in de bouw. Dat kunnen we evenwel niet alleen en daarom rekenen we ook op u.

Carl Heyrman Directeur-generaal NAVB

Inleiding

7© NAVB-CNAC 2006

Oprichting, opdracht en toepassingsgebiedHet Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en hygiëne in het Bouwbedrijf (NAVB) werd in 1965 opgericht door de sociale partners binnen het Paritair Comité van het Bouwbedrijf. Twaalf jaar lang werd het beheerd als afdeling van het Fonds voor Bestaanszekerheid van de Werklieden uit het Bouwbedrijf (FBZ). Op 20 maart 1977 werd het autonoom en ging het functioneren als paritair orgaan in dienst van de werkgevers en de werknemers van de bouw.

De hoofdopdracht van het NAVB bestaat erin het welzijn van de werknemers op de werkplek te bevorderen. Zijn beleid rust op de volgende drie pijlers:• Advies geven aan de ondernemingen en aan de werknemers in de bouw• Onderzoek en ontwikkeling• Opleidingen

Zijn acties:

• praktische aanwijzigingen geven en adviezen uitbrengen;• de gevaren en leemten opsporen in de maatregelen ter voorkoming van ar-

beidsongevallen, in de veiligheid, de bescherming, de hygiëne en het comfort; andere diensten en personen informeren omtrent bepaalde toestanden en des-gevallend om hun tussenkomst vragen;

• de organisatie en het verloop van de coördinatie van de veiligheid op de bouwplaatsen ondersteunen en begeleiden;

• informatie- en vormingszittingen organiseren;• inlichtingen inwinnen omtrent het bestaan en de doeltreffendheid van de

voorkomingsmiddelen en deze kenbaar maken;• alle gepaste middelen en propaganda verzamelen en verspreiden met het oog

op het bevorderen van de veiligheid en de hygiëne;• alle initiatieven nemen die het verwezenlijken van zijn doelstellingen mogelijk

maken, onder meer door samen te werken met officiële en andere instanties, organen, personen en organisaties die de bevordering van de veiligheid en de hygiëne tot doel hebben.

Zijn werkterrein strekt zich uit over alle bedrijven in ons land die onder het Paritair Comité voor het Bouwbedrijf vallen (P.C. 124), over de werknemers die tewerkgesteld zijn in die bedrijven en, in het algemeen, over iedereen die betrokken is bij de uit-voering van bouwwerkzaamheden (bv. architecten, bouwheren, studiebureaus…).

Om tot een volledig verantwoord en autonoom beheer te komen, beschikt het Fonds over een dotatie die berekend wordt op basis van de lonen en die het bedrag van zijn inkomsten bepaalt; dit bedrag is een onderdeel van de bijdrage aan het Fonds voor Bestaanszekerheid van de Werklieden uit het Bouwbedrijf.

Voorstelling van het NAVB

8

Beheer van het NAVBHet NAVB wordt paritair beheerd en voor een periode van drie jaar afwisselend voor-gezeten door een vertegenwoordiger van de werkgevers of een vertegenwoordiger van de werknemers.

Een Dagelijks Bureau, samengesteld uit een Voorzitter en drie Ondervoorzitters, verzekert het permanent beheer. De heer H. RAES, vertegenwoordiger van de werk-nemers, is voorzitter van het NAVB sinds 1 januari 2003.

De Raad van Beheer is samengesteld uit 12 beheerders, namelijk 6 vertegenwoor-digers van de werkgevers en 6 vertegenwoordigers van de werknemers. De duur van hun mandaat bedraagt vier jaar.

De volgende organisaties zijn vertegenwoordigd binnen het NAVB:

• Confederatie Bouw• Bouwunie• Algemene Centrale ABVV• ACV Bouw en Industrie

In 2005 is de Raad van Beheer samengesteld als volgt:• vertegenwoordigers van de werkgevers:

Mevr. Masschelein, de heren Lanove, Lefebvre, Louage, Pelegrin, Marion.In oktober volgt de heer Delporte de heer Lanove op.

• vertegenwoordigers van de werknemers: De heren Bachely, Franceus, Raes, Van Cauwenberghe, Van Dessel, Van Steen.In november volgt de heer Daerden de heer Van Dessel op.

Het NAVB wordt bestuurd door de heer C. HEYRMAN, directeur-generaal.

WerkingOm het welzijn van de werknemers en de preventie van arbeidsongevallen en be-roepsziekten in de bouw te bevorderen, beschikt het NAVB over een team van in totaal 48 medewerkers (op 31 december 2005), die sinds september 2003 verdeeld zijn over 4 afdelingen.

De bedoeling van deze nieuwe structuur is meer bepaald om de acties te versterken en de planmatige aanpak ervan te waarborgen, de interne en externe communicatie te optimaliseren, de afdelingen binnen de grenzen van hun bevoegdheden een zo groot mogelijke autonomie te verlenen en het kennisbeheer te optimaliseren.

© NAVB-CNAC 2006


9

Een sleutelrol is weggelegd voor de afdeling “Ondernemingen”, die dankzij de be-zoeken van de adviseurs op de bouwplaatsen en in de werkplaatsen ervoor zorgen dat het NAVB permanent in contact staat met de werkplek. De 20 adviseurs zijn elk actief binnen hun eigen sector. Ze bezoeken allerlei soorten bouwplaatsen: waterwerken, bruggen- en wegenbouw, afwerking en speciale technieken, appartementsgebouwen tijdens de ruwbouwfase enz.

Tijdens deze bezoeken proberen ze praktische aanwijzingen en adviezen te geven, zowel aan de bedrijfsleider als aan de werfleider, de preventieadviseur, de leden van het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk en de uitvoerders op de bouwplaatsen.

De vaststellingen die ze doen op de bouwplaatsen vormen de basis voor de onder-nemingsgerichte aanpak.

© NAVB-CNAC 2006

Paritair Comité 124

Raad van Beheer

Dagelijks Bureau

Algemene directie

OndernemingenOnderzoek en Ontwikkeling

Opleidingen Administratie

Fig. 1: Structuur van het NAVB

10

De aanpak van de adviseurs is niet repressief. Indien nodig doet het NAVB een beroep op de bevoegde overheidsinstanties en vraagt hen om tussenbeide te komen op de werkplek.

Om raadgevende acties op te zetten, beschikt het NAVB over een belangrijk instru-ment: de melding van de werken. Dankzij deze melding wordt het NAVB tijdig op de hoogte gebracht wanneer er nieuwe bouwplaatsen opgestart worden. Door deze pro-cedure kan er op een efficiënte en vooral preventieve manier raad worden gegeven.

Behalve rechtstreekse acties op de bouwplaatsen wordt er ook raad en informatie gegeven over veiligheid en gezondheid op het werk via publicaties en informatie. Daarnaast is er de organisatie van of de deelname aan studiedagen, campagnes en in-formatiesessies, beurzen en tentoonstellingen. Tenslotte worden er interne en externe opleidingsprogramma’s en nationale en internationale studieprogramma’s opgezet.

De afdeling “Onderzoek en Ontwikkeling” is multidisciplinair van aard. Ze staat ener-zijds in voor het beheer van de kennis i.v.m. de arbeidsomstandigheden in de bouw en gebruikt deze kennis anderzijds om producten en diensten te ontwikkelen.

Vanuit deze ‘gegevensbank’ wordt er informatie verstrekt aan zowel interne als ex-terne gebruikers.

De ‘producten’ zijn o.a. de publicaties, de pedagogische hulpmiddelen, de cd-roms, de “Preventieatlas”, een systeem dat bij uitstek geschikt is om de arbeidsomstan-digheden in de bouw te monitoren enz.

De ‘diensten’ bestaan dan weer hoofdzakelijk uit raadgevingen aan interne en externe medewerkers.

Wat betreft “Opleidingen” is het NAVB reeds vele jaren erkend voor de cursussen “Aanvullende vorming van niveau II” voor preventieadviseurs en hun adjuncten. Behalve de opleiding voor preventieadviseurs, worden er ook steeds meer opleidin-gen georganiseerd voor bouwvakkers en voor de leden van de hiërarchische lijn van de bouwondernemingen. Ook bouwheren en ontwerpers richten zich overigens steeds meer tot het NAVB om specifieke opleidingen op maat uit te werken.

Een groeiend aantal ondernemingen doet ook een beroep op het NAVB voor bege-leiding bij het opzetten van een systeem voor preventiebeheer. Het NAVB is in deze materie goed geplaatst, aangezien het nauw betrokken is bij VCA en BeSaCC.

Controle van de jaarrekeningenDe jaarrekening van het NAVB over het boekjaar 2005 werd zonder voorbehoud ge-certificeerd door de commissaris-revisor.

De balans en resultatenrekening, afgesloten op 31 december 2005, werden gecontro-leerd door de commissaris-revisor, overeenkomstig de normen van het Instituut der Bedrijfsrevisoren, die hierover een verklaring zonder voorbehoud heeft afgeleverd.

© NAVB-CNAC 2006


11

Project van de elektronische betalingsopdrachtHet is onder meer de bedoeling te komen tot een geautomatiseerde en efficiënte controle van de betalingsopdrachten.Het geplande systeem ISABEL zal in 2006 een concrete vorm aannemen.

Externe mandaten van het NAVB

Op nationaal vlak

Vzw Besacc-VCAHet NAVB is van dichtbij betrokken bij de werking van de vzw Besacc-VCA en bekleedt verschillende mandaten in de respectievelijke organen van de vzw:• Algemene vergadering• Raad van bestuur• Uitvoerend comité van deskundigen VCA• Technische commissie kwalificaties VCA• Cel van deskundigen BeSaCC• Conformiteitsbeoordelingscommissie BeSaCC• Internationaal VCA-platform

Werkgroep Bouw van PrebesIn 2005 is de werkgroep vier maal samengekomen. Er werden infodagen georgani-seerd in samenwerking met andere diensten over de volgende thema’s:• De nieuwe wetgeving m.b.t. tijdelijke of mobiele bouwplaatsen• KB Tijdelijke Werkzaamheden op Hoogte• Problematiek van de nieuwe Europese onderdanen op de bouwplaats• De FARAO-regelgeving: wat is er nieuw?• Werken in de nabijheid van ondergrondse kabels en leidingen

WodcaWODCA staat voor Werkgroep Overleg Diensthoofden PB&M Coöpererende Aannemers (hoofdzakelijk Antwerpse Aannemers). De werkgroep telt momenteel 26 leden. Het NAVB is er vertegenwoordigd als adviseur-specialist. Om de twee maanden komt de werkgroep samen om informatie uit te wisselen. Regelmatig worden externen uit-genodigd om over een bepaald onderwerp bijkomende informatie te verschaffen. Zo kwamen in 2005 de volgende onderwerpen aan bod:• Wijzigingen KB Tijdelijke of Mobiele Bouwplaatsen• Veiligheidscoördinatie ONTWERP• Bouwplaatsreglement• Alcohol en drugs op het werk• Toepassing KB Bescherming van de werknemers tegen tabaksrook• KB Gebruik van Persoonlijke Beschermingsmiddelen + bezoek aan 3M (gebruik van

ademhalingsbescherming, dragen van signalisatiekledij)• KB Voorkomen van Ernstige Arbeidsongevallen• KB Werken op Hoogte

© NAVB-CNAC 2006

12

• Bezoek aan de firma High & Deep in Roeselare: Werken op hoogte – gebruik van antivalbeveiliging - info door de heer Louwet

• Bezoek aan de permanente tentoonstelling van het PVI-Antwerpen• Contact met de heer Marc Heselmans – Algemene Directie Toezicht op het Welzijn

op het Werk• Inspectie-index van de FOD WASO TWW• Werken met EU-onderdanen• Werkzaamheden met een betonbak met werkplatform• Reclameborden op torenkranen• ...

Vaste Commissie Bouw (voorheen Bedrijfscomité Bouw)De werkgroep is verschillende malen samengekomen in het kantoor van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg onder het voorzitterschap van de heer André PELEGRIN.• Vastleggen van de werkzaamheden van de Vaste Commissie en van een werkpro-

gramma;• Vergelijking van de opleidingsprogramma’s van de VDAB, de BGDA en FOREM op

basis van een nota van de secretaris van de Vaste Commissie Bouw;• Analyse van de arbeidsongevallen in de bouw op basis van cijfers van het Fonds

voor Arbeidsongevallen; formulering van voorstellen om in de toekomst bij de opmaak van de statistieken niet enkel rekening te houden met de NACE-code maar ook met het bevoegde Paritair Comité;

• Toelichting door de heer Gijbels van het FVB over de problematiek van de opleiding van kraanbestuurders;

• Er werden vragen gesteld over de toepassing van het KB Tijdelijke of Mobiele Bouwplaatsen;

• Analyse van het voorontwerp van Advies van 25 februari 2005 over een ontwerp van KB betreffende de bescherming van de werknemers tegen de risico’s van blootstel-ling aan asbest;

• Formulering van voorstellen voor de Europese Week 2006 “Start veilig!”.• Voorstel van punten die dringend behandeld moeten worden om voor te leggen

aan het Uitvoerend Bureau van de Hoge Raad.

BINAangezien de Europese wetgeving vooral gericht is op algemene doelstellingen waar-van de praktische modaliteiten teruggevonden kunnen worden in de normalisatie, worden de EN- en ISO-normen een steeds belangrijkere bron van informatie om technische vragen te beantwoorden die aan onze afdeling worden gesteld. Het op-volgen en vroegtijdig ontvangen van de projecten ontwerpnormen geeft dan ook de mogelijkheid om andere organisaties, comités e.d. tijdig in te lichten over nieu-wigheden en wijzigingen.

Centre de la promotion du travailHet NAVB heeft meegewerkt aan verscheidene infodagen, georganiseerd door het Centre de la promotion du travail en dit via de provinciale comités.

© NAVB-CNAC 2006


13

FVB-Regio'sZie ook regionale verankeringen.

Kwaliteitswaarborgcommissies van verschillende erkende opleidingscentra voor de opleiding van coördinatoren op tijdelijke of mobiele bouwplaatsen

Werkgroep ter voorbereiding van het Wegencongres in samenwerking met de Vlaamse Gemeenschap en de Federatie van wegenbouwers

Nationaal opleidingscentrumHet Nationaal Opleidingscentrum ressorteert onder de Algemene directie Humanisering van de Arbeid van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid,Arbeid en Sociaal Overleg. Verlenen hun medewerking: de Vlaamse provinciale comités voor de bevordering van de Arbeid, de werkgevers- en de werknemersorganisaties, instellingen, beroepsver-enigingen en deskundigen.Het NAVB verleent haar medewerking als deskundige.Het NOC organiseert per jaar een aantal seminaries en een aantal gedecentraliseerde studiedagen in Vlaanderen.Zie ook regionale verankeringen.

Op internationaal vlak

ISSA Construction section

International Round Table

Eurogip

Diverse bilaterale contacten met buitenlandse preventie-instituten

Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk, via het Belgisch “focal point”

IAO

© NAVB-CNAC 2006

15© NAVB-CNAC 2006

Bronnen

Om de resultaten van het NAVB te kunnen beoordelen, is het van belang om te be-schikken over een aantal objectieve maatstaven.

Het uiteindelijke doel van de organisatie bestaat erin onder meer het aantal arbeids-ongevallen op de bouwplaatsen terug te dringen bij bouwvakkers die deel uitmaken van een onderneming die ressorteert onder het Paritair Comité 124 (Bouw).

Objectieve maatstaven kunnen gevonden worden in de arbeidsongevallencijfers die verzameld worden door verschillende instanties:

1. Het Fonds voor Bestaanszekerheid van de werklieden uit het bouwbedrijf (FBZ) dat de gegevens verzamelt in verband met dodelijke arbeidsongevallen met arbeiders die ressorteren onder het P.C. 124 (bouw). Het FBZ verzamelt deze gegevens in-gevolge de CAO van 22.06.1978 betreffende de tegemoetkomingen van het Fonds voor Bestaanszekerheid van de werklieden uit het bouwbedrijf in geval van ar-beidsongevallen met ernstige of dodelijke afloop, beroepsziekte, gewone ziekte of ongeval van gemeen recht.

2. Het Fonds voor Arbeidsongevallen (FAO), dat als openbare instantie de arbeidsonge-vallencijfers verzamelt en analyseert van alle Belgische bedrijven met werknemers. Die cijfers worden hen overgemaakt door de arbeidsongevallenverzekeraars.

3. De Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, die als officiële instantie gegevens verzamelt in verband met arbeidsongevallen op basis van de hen toegestuurde jaarverslagen van de diensten Preventie en Bescherming van de Belgische ondernemingen met meer dan 20 werknemers. Die laatste zijn verplicht hen deze gegevens over te maken.

De indicatoren

Om objectieve vergelijkingen te maken en evoluties i.v.m. arbeidsongevallen in kaart te kunnen brengen, is het van belang om het aantal arbeidsongevallen te relateren aan de economische activiteit van de sector. Dat kan door het aantal arbeidsongeval-len in verband te brengen met het aantal arbeiders dat actief is in de bouw of, beter nog, met het aantal uren dat ze presteren.

Een dergelijke verhouding wordt uitgedrukt door de frequentiegraad, die het aantal arbeidsongevallen per miljoen gepresteerde uren meet.

Daarnaast dient ook rekening gehouden te worden met de ernst van een ongeval. Die wordt afgeleid van het aantal dagen arbeidsongeschiktheid dat het ongeval tot gevolg heeft. Het werkelijke aantal verloren kalenderdagen door arbeidsongevallen per 1000 gewerkte uren levert de werkelijke ernstgraad op.

Jammer genoeg leiden sommige arbeidsongevallen ook tot blijvende letsels. De om-vang van het letsel wordt uitgedrukt als een forfaitair vastgelegde arbeidsonge-schiktheidsduur.

Arbeidsongevallen in de bouw

16

Deze forfaitaire arbeidsongeschiktheidsduur, verhoogd met het werkelijke aantal ver-loren kalenderdagen ten gevolge van het arbeidsongeval, per 1000 gewerkte uren, levert de globale ernstgraad op.

Ten slotte vallen er ook dodelijke ongevallen te betreuren.

In de figuren hieronder die de evolutie van de frequentiegraad, de werkelijke en de globale ernstgraad weergeven, zijn de cijfers vanaf 2000 gebaseerd op het aantal werknemers uitgedrukt in voltijds equivalenten; de cijfers t.e.m. 1999 houden reke-ning met het absolute aantal werknemers.

Evolutie van het relatief aantal arbeidsongevallen

Fig. 2: Evolutie van de frequentiegraad (Fg) in de bouwnijverheid (NACE 45)

Bron: FAO

© NAVB-CNAC 2006

20

30

40

50

60

70

80

1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004

76,3179,26

74,69

70,29

66,55 65,7066,51

70,96

64,06

54,1552,93

Frequentiegraad (Fg)

De frequentiegraad, die de verhouding meet tussen het aantal arbeidsongevallen en de totale blootstellingsduur, neemt verder af.

Arbeidsongevallen

17

Evolutie van de ernst van de arbeidsongevallen

Fig. 3: Evolutie van de werkelijke ernstgraad (WEg) in de bouwnijverheid (NACE 45)

Bron: FAO

© NAVB-CNAC 2006

1,4

1,5

1,6

1,7

1,8

1,9

2,0

2,1

2,2

2,3

2,4

2,5

1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004

1,73

1,93

2,40

1,76

1,60

1,69

1,82

1,95

1,75

1,51 1,53

Werkelijke ernstgraad (WEg)

5,5

6,0

6,5

7,0

7,5

8,0

8,5

1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004

6,88

7,31

7,03

7,327,2

8,04

7,6

6,64

5,73

6,286,25

Globale ernstgraad (GEg)

In vergelijking met andere sectoren blijft de ernst van de arbeidsongevallen hoog in de bouwnijverheid.

Fig. 4: Evolutie van de globale ernstgraad (GEg) in de bouwnijverheid (NACE 45)

Bron: FAO

18

Evolutie van het aantal dodelijke arbeidsongevallen bij bouwvakkers

© NAVB-CNAC 2006

ConclusieHet voornaamste streefdoel van het NAVB is en blijft het aantal en de ernst van de arbeidsongevallen op de werven drastisch verminderen via een adequaat preventie-beleid.

Een enkel initiatief, zoals de veiligheidscoördinatie, volstaat niet om de arbeidson-gevallen tot een minimum te herleiden. Daarom heeft het NAVB een onbedwingbare drang om o.a. van opleidingen een echt wapen tegen arbeidsongevallen te maken.

Een ander noemenswaardig initiatief is de veiligheidscampagne “De bouw, ons werk, ons leven”.

Dé uitdaging voor de sector voor de volgende jaren is om op hetzelfde niveau te komen als de andere industrieën. Dat dit mogelijk is, tonen de ongevallenindicatoren van verschillende goed georganiseerde bouwbedrijven aan.

0

4

8

12

16

20

24

28

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 20052004

65

6

45

3

5

2

5

7

2

17

1517 16

22

2828

13

10

18

15

Fig. 5: Dodelijke arbeidsongevallen (PC 124)

Bron: FBZ

Ongevallen op

de bouwplaats

Ongevallen op de weg

1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005Ongevallen opde bouwplaats 22 17 15 17 16 22 28 28 13 10 18 15

Ongevallen opde weg 3 6 5 6 4 5 3 5 2 5 7 2

TOTAAL 25 23 20 23 20 27 31 33 15 15 25 17

19© NAVB-CNAC 2006

21© NAVB-CNAC 2006 21© NAVB-CNAC 2006

ActiviteitenDe afdeling Ondernemingen staat, in eerste instantie, in voor de bouwplaatsge-bonden adviesverlening aan werkgevers en werknemers van de bouwnijverheid. Op basis van vaststellingen op de bouwplaatsen, verricht door de adviseurs van de afdeling, worden raadgevingen gegeven aan onder meer de vertegenwoordigers van de aannemers, met het oog op het uitschakelen van gevaren voor het welzijn van de werknemers. Om de activiteiten van de adviseurs te verdelen, werd het Belgisch grondgebied opgesplitst in 20 sectoren.

Ondernemingen

Fig. 6: Verdeling van de sectoren

• 23.840

bouwplaa

ts-

meldinge

n

• 51.577

adviezen

22 © NAVB-CNAC 200622

PreventieatlasOm de acties van de adviseurs beter te ondersteunen, werd een informaticatoepas-sing uitgewerkt onder de naam “Preventieatlas”.

Dat instrument stelt het NAVB enerzijds in staat om een gedegen verslaggeving te verrichten m.b.t. de bouwplaatsen en anderzijds om een databank aan te leggen over de problematiek inzake preventie en bescherming op de Belgische bouwplaatsen.

Op basis van deze databank is het mogelijk om zeer gedetailleerde analyses te maken voor een bouwplaats, een bouwonderneming, een bouwberoep…

Deze analyses vormen dan op hun beurt de basis om acties op te zetten, door of met het NAVB.

© NAVB-CNAC 2006

Fig. 7: Mechanisme achter de preventieatlas

Knelpuntendetecie

• Op de bouwplaats

• In de ateliers

Actie

• Per bouwberoep• Per bouwplaats• Per bouwonderneming• Per deelsector• Sectoraal

• Per bouwberoep• Per bouwplaats/atelier• Per bouwonderneming• Per deelsector• Sectoraal

• Advies op de bouwplaats

• Bezoek bedrijfs-verantwoordelijke

• Informeren van derden• Procedure

weerspannige ondernemingen

• Begeleiding• Publicatie• Opleiding• Campagne• Specifieke acties

• Jaarverslag NAVB• Bezoeksverslag• Rapport onderneming• Rapport deelsector• Rapport per

bouwberoep

Analyse

Controle

Actieplan

Producten en diensten

Rapport

Dataverzameling

23© NAVB-CNAC 2006 23

Administratieve ondersteuningSinds de reorganisatie in 2003 zijn er in de afdeling Ondernemingen extra admini-stratieve medewerkers aangeworven om de adviseurs te ondersteunen bij het vervul-len van hun administratieve taken. Deze medewerkers zorgen voor de verwerking en verdeling van de meldingsformulieren, de inkomende post en de administratieve opvolging n.a.v. de werfbezoeken en/of kantoorbezoeken door de adviseurs.

Inkomende postDe afdeling Ondernemingen ontving in 2005, naast de meldingsformulieren, 5456 poststukken. Alle briefwisseling die betrekking heeft op een onderneming uit de bouwsector wordt elektronisch toegewezen aan het dossier van de onderneming. De betrokken adviseur ontvangt eveneens alle briefwisseling voor bouwplaatsen en/of ondernemingen uit zijn sector.De inkomende mails, 63% van de inkomende post, worden dagelijks overgemaakt aan de adviseurs.De faxen en brieven, 37% van de inkomende post, worden als PDF-document over-gemaakt als ze dringend zijn; in het andere geval ontvangen de adviseurs hun brief-wisseling tijdens de maandelijkse zonevergaderingen. De zonevergaderingen worden georganiseerd in de regio’s van de betrokken adviseurs en meestal in het kantoor van één van de sociale partners uit de bouwsector.

Fig. 8: Inkomende post

37 %

63 %

Faxen/brieven

Mails

Uitgaande postOm de impact van de acties van onze adviseurs te verhogen, is overleg en communi-catie heel erg belangrijk. Zo worden de bouwplaatsverslagen die werden opgemaakt door de adviseur n.a.v. een bouwplaatsbezoek, opgestuurd naar de betrokken onder-nemingen. Deze verslagen worden gegenereerd in de Preventieatlas. In 2005 werden 2427 verslagen met een begeleidingsbrief (memo) overgemaakt aan de betrokken ondernemingen.

© NAVB-CNAC 2006

Ondernemingen

24 © NAVB-CNAC 200624 © NAVB-CNAC 2006

Hoewel het NAVB een groot aantal meldingen ontvangt, worden nog steeds meldin-gen laattijdig of niet aan onze diensten overgemaakt.Wanneer een adviseur tijdens een bouwplaatsbezoek vaststelt dat de onderneming niet voldaan heeft aan de meldingsplicht, zal hij dit vermelden in zijn bouwplaats-verslag. Naderhand bevestigt de afdeling Ondernemingen zijn verzoek in de vorm van een herinneringsbrief, waaraan blanco meldingsformulieren worden toegevoegd. In 2005 werden 1020 herinneringsbrieven m.b.t. de meldingsplicht verstuurd naar bouwondernemingen. 514 ondernemingen die een herinneringsbrief hadden ontvan-gen, hebben naderhand de melding overgemaakt aan het NAVB.

In het kader van de wetgeving i.v.m. Tijdelijke of Mobiele Bouwplaatsen (KB van 25.01.2001) worden steeds vaker kopieën van verslagen van bouwplaatsbezoeken overgemaakt aan derden (opdrachtgevers, architecten, coördinatoren…). 436 bouw-plaatsverslagen werden ter informatie overgemaakt aan diverse intervenanten op de bouwplaats. Dit steeds op vraag van de betrokken adviseur.Bevestigingsbrieven: dit zijn brieven of faxen die opgemaakt worden door de dienst-verantwoordelijken van de afdeling Ondernemingen om:• dringende tussenkomsten te vragen bij gevaarlijke vaststellingen op bouwplaatsen.• alle intervenanten op een bouwplaats uit te nodigen voor een vergadering, coör-

dinatiestructuur en/of werfrondgang.• aan een onderneming analyses mee te delen m.b.t. al haar werven tijdens een

welbepaalde periode. Deze analyses dienen als handleiding voor het preventiebeleid in de onderneming.

• …

In 2005 werden 166 brieven of faxen overgemaakt aan bouwondernemingen of an-dere intervenanten.Aan 198 ondernemingen werden op hun verzoek meldingsformulieren overgemaakt. In de begeleidingsbrief moedigen wij de ondernemingen aan de werkmeldingen te doen via het portaal van de Sociale Zekerheid.

Fig. 9: Uitgaande post

Memo

Memo/Meldingsplicht

Meldingsplicht

Meldingsformulieren

Brieven aan derden

Bevestigingsbrieven

Varia51 %6 %

4 % 6 %10 %18 % 5 %

25© NAVB-CNAC 2006 25

WerkmeldingenAdviseurs bezoeken een bouwplaats meestal omdat ze voor die bouwplaats een mel-dingsformulier ontvangen hebben. In dat geval spreekt men van een melding van het type W (de aannemer heeft de bouwplaats gemeld aan het NAVB).De adviseurs bezoeken echter ook niet-gemelde bouwplaatsen, dit zijn meldingen van het type G (de aannemer was verplicht om de aanvang van de werken te melden, maar heeft dit niet gedaan).In 2005 zijn er 21.993 meldingen aangemaakt van het type W en 1230 meldingen van het type G.Daarnaast bezoeken de adviseurs sporadisch bouwplaatsen van het type B, 57 bouw-plaatsen in 2005. De onderneming heeft in dat geval voldaan aan de meldingsplicht maar door de beperkte duur en/of aard van de werken was de onderneming niet verplicht om te voldoen aan de meldingsplicht.Naast de bouwplaatsbezoeken hebben de adviseurs steeds meer afspraken op de zetel van een onderneming om de veiligheidsproblematiek te bespreken met de verant-woordelijken van de ondernemingen. Om de opvolging van deze bezoeken te verze-keren, worden hiervoor ook meldingen aangemaakt van het type B. Kantoorbezoeken bij onze sociale partners (werkgevers- en werknemersorganisaties) worden ook aan-gemaakt als een melding van het type B.In 2005 werden 541 meldingen (= kantoorbezoeken) van het type B aangemaakt. Voor iedere bezochte bouwonderneming of andere organisatie wordt eenmalig een melding aangemaakt van het type B. Let wel, één melding kan voor een adviseur meerdere kantoorbezoeken betekenen.Het laatste item is een melding van het type A, dit zijn bezoeken aan werkplaat-sen (bv. schrijnwerkerijen). In 2005 hadden we slechts 19 van deze bezoeken. Werkplaatsen worden meestal bezocht tijdens de winterperiode.

Fig. 10: Soorten meldingen

5,2 %2,5 %

0,1 % 92,3 %

Meldingen type W

Meldingen type G

Meldingen type B

Meldingen type A

Met de ondertekening van de collectieve arbeidsovereenkomsten van 14.04.1978 en 23.03.1984 heeft het Paritair Comité voor het Bouwbedrijf de werkmelding inzake veiligheid en gezondheid ingevoerd. Deze werkmelding moet vóór de opening van de bouwplaats gebeuren.

© NAVB-CNAC 2006

Ondernemingen

26 © NAVB-CNAC 200626

Met het verschijnen van het KB Tijdelijke of Mobiele Bouwplaatsen van 25.01.2001 in het BS van 07.02.2001 werd eveneens een werkmelding opgelegd, namelijk een werkmelding die de bouwdirectie belast met de uitvoering (de aannemer) moet over-maken aan de Administratie van de Arbeidsveiligheid. Enerzijds pleiten de beleidsin-stanties én in Europa én in België voor een vermindering van de administratieve for-maliteiten, anderzijds is het melden van de start van de werkzaamheden een must om de bouwondernemingen beter te kunnen begeleiden bij een georganiseerd preven-tiebeleid, om zodoende de veiligheid, de gezondheid en het welzijn te bevorderen. Daarom hebben de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid, de Algemene Directie Toezicht op het Welzijn op het Werk van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (FOD WASO) en het NAVB een initiatief genomen dat geleid heeft tot een gecentraliseerde, uniforme en digitale werkmelding.De initiële aangifte kan dan aangevuld worden met bijkomende luiken, rekening houdend met de evolutie van de bouwplaats.De werkmeldingen worden bewaard in een gegevensbank die via een beveiligd toegangs-systeem ter beschikking staat van de instellingen die de gegevens nodig hebben.

Sinds mei 2002 kunnen de ondernemingen elektronisch een unieke werkmelding doen waarin de respectieve aangiften geïntegreerd zijn. Deze gecentraliseerde pro-cedure heeft tot doel de meervoudige mededeling van gegevens af te schaffen en de administratieve taken voor de aannemers te verlichten.De aangifte omvat, naast de identiteit van de aangever, diverse luiken met gege-vens die gemeenschappelijk zijn voor alle aangiften en gegevens die specifiek zijn voor elke instelling waarop een type aangifte betrekking heeft. Het aantal unieke meldingen via het portaal van de Sociale Zekerheid stijgt jaarlijks: in 2004 werden 8030 unieke werkmeldingen elektronisch overgemaakt aan het NAVB, in 2005 waren dat er reeds 11.059. Er werden 12.781 werkmeldingen manueel ingebracht door de interne dienst Administratie.

Fig. 11: Herkomst meldingen

Meldingen NAVB

Meldingen RSZ

46,4 %

53,6 %

© NAVB-CNAC 2006

27© NAVB-CNAC 2006 27

Het ondernemingsnummerSinds 1 juli 2003 vervangt het ondernemingsnummer het handelsregisternummer, het rechtspersonennummer en het BTW-nummer. Het RSZ-werkgeversnummer blijft voorlopig behouden. Het ondernemingsnummer is een uniek identificatienummer (bestaande uit 10 unieke numerieke posities) dat door de Federale Overheidsdiensten wordt toegekend aan de ondernemingen. Vroeger kende elke administratie haar eigen identificatienummer toe; vanaf nu is er nog maar één nummer.De overheid heeft het uniek ondernemingsnummer ingevoerd om te voorzien in een unieke identificatiesleutel voor ondernemingen.Sinds 1 januari 2005 is elke onderneming verplicht om het ondernemingsnummer te gebruiken.

Aantal werkmeldingenSinds 1 september 1980, de datum waarop de collectieve arbeidsovereenkomst van kracht werd, heeft het NAVB 197.030 werkmeldingen ontvangen. Zoals blijkt uit de onderstaande grafiek, is dit aantal van jaar tot jaar blijven stijgen.

Fig. 12: Evolutie van het aantal werkmeldingen

Aantal

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 200520042003

•

In 2005 werden 23.840 bouwplaatsen gemeld aan het NAVB. Door het invoeren van de werkmeldingen voor Tijdelijke of Mobiele Bouwplaatsen worden nu ook kleine bouwplaatsen van zeer korte duur gemeld, die vroeger niet gemeld zouden geweest zijn.

© NAVB-CNAC 2006

Ondernemingen


Fig. 13: Aantal meldingsformulieren per sector in 2005

Indeling van de werkmeldingen per categorie

Aard van het bouwprojectBouwprojecten worden ingedeeld in 6 categorieën, volgens hun aard, nl. nieuwbouw, vernieuwbouw, instandhoudingswerken, sloop zonder heropbouw, bodemsanering en andere werken dan vermeld hierboven.

Fig. 14: Verdeling van de gemelde bouwplaatsen volgens de aard van het bouwwerk

Nieuwbouw

Vernieuwbouw

Instandhoudingswerken

Sloop zonder heropbouw

Bodemsanering

Andere

61,0 % 0,5 % 4,7 %

25,2 %7,9 % 0,7 %

29© NAVB-CNAC 2006 29

De werken die het meest gemeld worden zijn nieuwbouwprojecten (61%) en ver-nieuwbouwprojecten (25,2%).

Duur van de werkenWerken die minder dan 30 werkdagen in beslag nemen, moesten in het verleden niet gemeld worden aan het NAVB, behalve wanneer het werken betrof uit de ca-tegorie van speciale, ongezonde of hinderlijke werken. Door de toepassing van het KB Tijdelijke of Mobiele Bouwplaatsen (25.01.2001) dat stelt dat, indien er meer-dere aannemers zijn maar geen hoofdaannemer, allen voldoen aan de definitie van “bouwdirectie belast met de uitvoering”, moet de aangifte gebeuren door de eerste aannemer die activiteiten uitvoert op de bouwplaats. Gezien de aard van de werken (grondwerken, afbraakwerken, funderingswerken…), die dikwijls worden uitgevoerd door kleine ondernemingen, kent deze eerste aannemer vaak de totale duur van de bouwplaats niet.11,55% van de werken die worden gemeld aan het NAVB nemen minder dan 30 werk-dagen in beslag.Bouwwerken die tussen 30 en 59 werkdagen in beslag nemen, worden, net als in 2004, het meest gemeld. Ze vertegenwoordigen 22,12% van de gemelde bouwplaatsen.

Fig. 15: Verdeling van de gemelde bouwplaatsen volgens de duurtijd van de werken

% aantal bouwplaatsen

0

5

10

15

20

25

<30 30tot59

60tot89

90tot119

120tot149

150tot179

180tot209

210tot239

240tot269

270tot299

300tot329

330tot359

>359

aantal werkdagen

Grootte van de onderneming26% van het aantal werkmeldingen wordt overgemaakt door ondernemingen met 20 tot 49 werknemers.Ondernemingen met 0 tot 4 werknemers melden 18,2% van de werken. Dit is even-eens te verklaren door het KB Tijdelijke of Mobiele Bouwplaatsen (25.01.2001). De eerste aannemer die activiteiten uitvoert op de werf, doet aangifte van de werken. Dikwijls zijn dit kleine ondernemingen die grondwerken, afbraakwerken of funde-ringswerken uitvoeren. Ondernemingen met 100 tot 199 werknemers melden 13,4% van de werken. Hier gaat het in hoofdzaak om grote ondernemingen actief in de sector woningbouw, die systematisch iedere werf melden aan het NAVB.

© NAVB-CNAC 2006

Ondernemingen

30 © NAVB-CNAC 200630

Fig. 16: Verhouding van de meldingen volgens de grootte van het bouwbedrijf

0 - 4 werknemers

5 - 9 werknemers

10 -19 werknemers

20 - 49 werknemers

50 - 99 werknemers

100 - 199 werknemers



>= 1000 werknemers

11,7 % 9,4 % 18,2 %

0,1 %

13,4 % 8,2 % 1,5 %26 % 11,6 %

De opdrachtgeverWat de aard van de bouwheer betreft, kunnen we vermelden dat het grootste per-centage werkmeldingen van privé-opdrachtgevers komt (55,7%). Hier noteren we nochtans voor de tweede keer een stijging van het aantal werkmeldingen van over-heidsopdrachten. In 2005 waren er 1,8% meer meldingen van overheidsopdrachten, in 2004 was er een stijging van 3,5% t.o.v. 2003.

Fig. 17: Verhouding van de meldingen volgens de aard van de opdrachtgever

Privé-opdracht

Overheidsopdracht

55,7 %

44,3 %

© NAVB-CNAC 2006

31© NAVB-CNAC 2006 31

Bestemming van het bouwwerkWat de bestemming van het bouwwerk betreft, zijn er 26 categorieën. Eengezinswoningen worden het meest gemeld, gevolgd door “andere bouwwerken”. Ze vertegenwoordigen 11,6% van de gemelde bouwplaatsen. Bij nazicht gaat het hier bijna uitsluitend over meldingen via het portaal van de Sociale Zekerheid.Bij de “verschillende kleinere categorieën” vinden we bouwwerken voor energievoor-ziening, spoorvervoer, sociale recreatie, vervoer over water, spektakels en ontspan-ning, restaurants & drankhuizen, vervoer via de lucht, religieuze doeleinden, sport, beveiligingsdiensten, gemeenschappelijke doeleinden (hotels, motels…), tentoon-stellingen & musea en dierenverzorging.

Fig. 18: Verdeling van de gemelde bouwplaatsen volgens de bestemming van het bouwwerk

41 % 1,8 % 2,4 % 4,2 % 7 % 5,7 %

11,6 %7,1 % 1,7 % 2,1 % 7,1 %8,5 %

Individuele woning

Gebouw met appartementen, met studio’s, met flats

Bouwwerk voor wegvervoer

Ander bouwwerk

Bouwwerk voor industrie

Bouwwerk voor administratie, kantoren

Winkelgebouw

Bouwwerk voor waterverdeling en voor afvoer van water

Gebouw voor onderwijs, wetenschap

Telecommunicatie

Gebouw voor gezondheidszorg

Verschillende kleinere categorieën

Bezoeken door de adviseursDit deel bevat gegevens over de activiteiten van de adviseurs, namelijk cijfers met betrekking tot de bouwplaatsbezoeken en de bezoeken aan de zetel van een onder-neming, statistieken op basis van verslagen van bezoeken en op basis van admini-stratieve verslagen over de andere activiteiten van de adviseurs.Opmerking: in 2005 kon het personeelsbestand van 20 adviseurs niet volledig worden ingezet. De oorzaak daarvan ligt bij de wijzigingen die gebeurd zijn in de sectoren Brussel en Antwerpen ten gevolge van het vertrek van twee adviseurs, de pensione-ring van de adviseur van Vlaams-Brabant en de overname van zijn sector door zijn collega uit Antwerpen. Er werden bijgevolg drie adviseurs aangeworven waarvan er een in dienst is gekomen op 01.01.2005 en twee anderen op 01.09.2005. Het is evident dat er een overgangsperiode nodig was om de nieuwelingen te begeleiden en op te leiden binnen het team.

© NAVB-CNAC 2006

Ondernemingen


Fig. 19: Evolutie van het aantal bezoeken

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005

In cijfers geeft dat 11.876 bezoeken voor het jaar 2005, verdeeld over:• 9470 bezoeken waarvan 13.744 verslagen met MUOP1-vaststellingen werden gemaakt

(één bezoek aan eenzelfde bouwplaats kan meerdere verslagen inhouden)• 354 bezoeken zonder MUOP-vaststellingen• 539 bezoeken waarvan één verslag werd gemaakt van een coördinatievergadering

(te onderscheiden van de bouwplaatsverslagen met MUOP-vaststellingen)• 1155 bezoeken aan de zetel van een onderneming• 358 bezoeken met vermelding “geen activiteit”

In vergelijking met vorig jaar is het globale aantal bezoeken licht gestegen (11.876 tegenover 11.773 in 2004) niettegenstaande de opmerking i.v.m. het personeels-bestand.Het aantal bouwplaatsbezoeken daarentegen is logischerwijze gedaald (9470 te-genover 9905 in 2004) aangezien de ‘nieuwe’ adviseurs meestal na 1 of 2 maand inzetbaar zijn op de bouwplaatsen.

Fig. 20: Verhouding van het aantal bezoeken aan eenzelfde bouwplaats

herhaalde bezoeken

1e bezoek

49,7 %

50,3 %

1 Mens – Uitrusting – Omgeving – Product (zie uitleg MUOP-systematiek op pagina 38)


Er is een duidelijke verhoging van het aantal bezoeken aan de zetel van een onder-neming (1155 tegenover 694 in 2004). Dat drukt uit dat de adviseurs de aannemers (of eventueel de hiërarchische lijn) meer en meer rechtstreeks willen ontmoeten, hetzij na een bouwplaatsbezoek of op vraag van de aannemer, om hem te helpen een preventiebeleid in zijn onderneming op touw te zetten of voort te zetten en te verbeteren.In de loop van dit jaar werd tijdens een aanzienlijk aantal bezoeken aan de onder-neming het veiligheidscharter van de campagne “De bouw, ons werk, ons leven” ondertekend (details van de campagne vindt u op pagina 91). We stippen hier toch even aan dat 443 aannemers het charter hebben ondertekend in 2005 (in 2004 waren dat er 236).Behalve van de bezoeken werd van 3062 andere activiteiten van de adviseurs een administratief verslag opgemaakt (tegenover 2810 in 2004).Deze administratieve verslagen hebben onder andere betrekking op de actieve deel-name van de adviseurs aan werkgroepen (10%), vergaderingen van het NAVB (interne en zonevergaderingen, 26,50%) en administratief werk (11,50%).De andere activiteiten (52%) betreffen:• de deelname aan NAVB-infostands;• contacten met de beroepsorganisaties van werkgevers of met de vakcentrales

(opleiding van afgevaardigden en militanten op nationaal en regionaal vlak), infoavonden, opleidingen voor aannemers (lokale confederaties, beroepsfederaties, Bouwunie);

• preventiecontacten met de diensten van de Algemene Directie Toezicht op het Welzijn op het Werk (cel Bouw);

• tussenkomst bij openbare opdrachtgevers;• preventiecontacten met de politiediensten (probleem van de signalisatie van de

bouwplaatsen);• infosessies in het kader van middenstandsopleidingen (IFPME – UNIZO) en de alter-

natieve circuits (deeltijds leren, sociale reïntegratie, risicogroepen), opleidingen van VDAB, FOREM en ORBEM;

• medewerking met de provinciale comités voor de bevordering van de arbeid;• deelname aan studiedagen of vergaderingen die georganiseerd zijn door het NAVB

of door andere organisaties die te maken hebben met veiligheid of gezondheid op het werk (Prevent, PreBes, ARCoP, VC–CS, Bibco, Externe Diensten P&B);

• tussenkomsten inzake preventie bij (industriële) privé-opdrachtgevers, studiebu-reaus en architectenbureaus;

• contacten met leveranciers, fabrikanten, verdelers van veiligheidsmateriaal en uitrustingen.

In 2005 was er bij deze contacten speciaal aandacht voor alles wat betrekking heeft op arbeidsmiddelen voor werken op hoogte. 2005 was ook het jaar waarin de regi-onale verankering van het NAVB - zoals vastgelegd in de bijlage bij het sectoraal akkoord 2003-2004, de zogenoemde nota “Ter Elst” - officieel van start ging.Deze regionale (lokale) verankering voor het NAVB en meer specifiek voor de advi-seurs, heeft vorm gekregen binnen de bestaande regionale structuren van het Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid (FVB).Het NAVB wordt vertegenwoordigd door zijn adviseur en door de regioverantwoorde-lijke van de afdeling Ondernemingen. Samen werken zij lokale initiatieven uit binnen het kader van het jaarlijks actieplan.

Ondernemingen


De FVB-Regio’s werken paritair. Behalve vertegenwoordigers uit de sector zitten er ook vertegenwoordigers in van de opleidingsinstituten. Het is immers even belang-rijk dat de toekomstige werknemers die door de opleidingsinstituten voorbereid zijn om te gaan werken in de bouw, het juiste gedrag aanleren inzake welzijn.De lokale netwerken vormen ook de ideale gelegenheid om werkgevers te ontmoeten, los van de problemen binnen hun onderneming. Om duurzame relaties op te bouwen met de partners uit de sector zijn ook de deelname en de bijdrage van de adviseurs aan lokale initiatieven, zoals o.a. bouwsalons, studiedagen en infoavonden van belang.Dit zijn de doelstellingen van de regionale verankering:• Verankeren, uitdragen en versterken van de acties van het NAVB in de regio’s• Optimaliseren van de inbreng van lokale partners bij de uitwerking van de acties

op lokaal niveau• Opstellen van regionale actieplannen over welzijn in de bouw, geïnspireerd door

het globaal jaarlijks actieplan van het NAVB• Promotie van de actiemiddelen uitgewerkt door het NAVB op lokaal niveau• Versterking van de banden tussen het NAVB en de lokale partners• Stroomlijnen en versterken van de communicatie over welzijn in de bouw• Stimuleren van gemeenschappelijke initiatieven op lokaal niveau• Verwezenlijken van permanent overleg omtrent preventie in de bouw op lokaal

niveau• Creatie van een lokaal netwerk van betrokken partners bij preventie in de bouw• Detectie van de lokale, sectorale noden inzake preventie van arbeidsongevallen en

beroepsziekten in de bouw

De vertegenwoordiging van het NAVB is als volgt geregeld:

Regio Regioverantwoordelijke NAVB Adviseurs NAVB Plaatsvervangend

adviseurs

FVB West-Vlaanderen Roland Delarue Piet Dekocker Herman De Rudder of Patrick Maenhout

FVB Oost-Vlaanderen Roland Delarue Herman De Rudder Danny Van OvermeireFVB Antwerpen Roland Delarue Marc Schevelenbos Julien De MeyerFVB Limburg Roland Delarue Robert Van Hove Rony PluFVB Vlaams-Brabant Roland Delarue Rony Plu Marc Cockmartin

FFC Hainaut Christian Helas Guy Leriche Blaise Bertrand of Guy Laidoum

FFC Namur Christian Helas Pascal Wéry Jean-Claude DesortFFC Luxembourg Christian Helas Vincent JonetFFC Liège Christian Helas Lino Scenna Edgar KringsFFC Brabant Wallon Christian Helas Blaise Bertrand Jean-Claude DesortFFC Brussel/Bruxelles

Christian Helas/Roland Delarue Marc Cockmartin Geert Vander Eeckt of

Stephan De Maeyer


Enkele voorbeelden van acties in het kader van de regionale verankering van het NAVB:

Actie over het thema “Vallen van hoogte” in de WEX in Marche-en-Famenne in het kader van de beurs BATIMOI op 15 en 16 april

Infoavond over het KB Tijdelijke of Mobiele Bouwplaatsen op 15 april.

90 personen hebben de infoavond over de veranderingen uit het KB van 19 januari 2005 tot wijziging van het KB Tijdelijke of Mobiele Bouwplaatsen bijgewoond. Aan die infoavond werkten ook de sociale partners en de verenigingen van coördinatoren mee.

Opleiding “Vallen van hoogte” van werkgevers en werknemers op 15 en 16 april.

60 werknemers en werkgevers van KMO’s uit de provincie Luxemburg en omgeving hebben deelgenomen aan een theoretische en praktische opleiding van 4 uur door adviseurs van het NAVB, in samenwerking met de partners die leverancier zijn van materieel.

Ondernemingen


Uitreiking van de VCA-certificaten aan jongeren die hun bouwopleiding beëindigen.

Het FVB heeft op 8 maart 2005 in samenwerking met het NAVB voor de sector een veiligheidsexamen (VCA) georganiseerd. In de provincie Luxemburg waren 140 leer-lingen ingeschreven. Op zaterdag 16 april in de WEX hebben 80 leerlingen dit VCA-certificaat ontvangen uit de handen van de sociale partners.

Regionale actie Henegouwen met de KMO’s van 13 april tot 10 oktober 2005Een van de sterke momenten van deze actie vond plaats op 13 april 2005 gedurende de hele voormiddag, respectievelijk in Bergen, La Louvière en Doornik.

Het was van in het begin voorzien om de ondernemingen te bedanken die als voor-beeld gediend hadden, maar ook diegene die zich vervolgens met deze actie geënga-geerd hadden om hun bouwplaatsen veiliger te maken. En tot onze grote voldoening hebben een aantal ondernemingen zich geëngageerd.

Eerder dan om de nadruk te leggen op de slechte ondernemingen of op de moei-lijkheden om zaken te veranderen, was de bedoeling van de werkgroep om de on-dernemingen te belichten die erin geslaagd zijn een echt welzijnsbeleid voor hun werknemers op touw te zetten.

Als het mogelijk is voor sommige ondernemingen, waarom zouden anderen er dan niet in slagen?

Infodag over coördinatie in Morlanwelz op 20 april 2005: “Opdrachten en verplichtingen van de verschillende intervenanten”Deze dag werd georganiseerd door het provinciaal veiligheidscomité van Henegouwen, in samenwerking met het NAVB en de Algemene Directie Toezicht op het Welzijn op het Werk.

Vele partners hebben zich bij deze actie aangesloten: de FVB-Regio, een verte-genwoordiger van de bouwheren, vertegenwoordigers van de ondernemingen, de coördinatoren, een architect en de vertegenwoordigers van de werknemers en de aannemers.


Aan deze infodag namen 90 personen deel. Na de talrijke uiteenzettingen van de sprekers volgde een hevig debat.Tijdens de pauzes waren er ontmoetingen tussen het NAVB en de deelnemers aan de NAVB-infostand.

Actie over het thema KMO’s in Namen van 23 mei tot 4 december 2005

Ondertekening van het charter van het NAVB door 62 ondernemingen uit de provincie Namen in aanwezigheid van de gouverneur.Uitreiking van de certificaten en de trofeeën aan de aannemers die erin slaagden de frequentie- en de ernstgraad van de ongevallen in hun ondernemingen te doen dalen (42 ondernemingen slaagden in deze uitdaging).Gezamenlijk engagement van de Naamse ondernemingen uit de bouwsector in het ka-der van de veiligheidscampagne van het NAVB, met als doel het aantal arbeidsongeval-len in de KMO’s te doen dalen met de medewerking van de lokale Confederatie Bouw, van de Federale Verzekeringen en van het Provinciaal Comité voor de Bevordering van de Arbeid.Doel van de actie:• Vermindering van het aantal en van de ernst van de arbeidsongevallen.• De oprichting en werking van de Interne Dienst voor Preventie en Bescherming op

het werk in de KMO’s.

Ondernemingen


Actie over het thema “Vallen van hoogte” op 13 en 14 oktober 2005 te SeraingOndertekening van het charter van het NAVB op onze stand door een werkgever uit de streek.

Jongeren in de bouwOp 18 october werd een uiteenzetting gehouden in de BEMPT te Geel omtrent het thema « Jongeren in de Bouw » in samenspraak met FVB –Kempen (Turnhout). Hetzelfde gebeurde op de Confederatie Bouw in Antwerpen de volgende dag.De voorbereiding van dit thema had o.a. te maken met het K.B. van 21 september 2004 (gewijzigd door de K.B. van 30 september 2005) waarin specifieke bepalingen inzake de bescherming van stagiairs zijn opgenomen. Items zoals risicoanalyse en gezondheidstoezicht werden ontwikkeld, de bedoeling was voorafgaand van de stage en voor de activiteit die de stagiair zal uitoefenen een risicoanalyse beschikbaar te stellen. Deze analyse moet toelaten om alle mogelijke risico’s voor de veiligheid en de fysische en psychische gezondheid van de stagiair in kaart te brengen.Het nakomen van de welzijnsverplichtingen ligt in eerste instantie bij de stage-gever; het is de stagegever en niet de onderwijsinstelling die de aanzet vormt om de welzijnsverplichtingen te vervullen. Toch worden ook de onderwijsinstellingen zelf, betrokken bij de bescherming van stagiairs. Enerzijds moeten zij een aantal administratieve taken op zich nemen, anderzijds kunnen zij betrokken worden bij de uitoefening van het gezondheidstoezicht.Hoe dan ook zijn de onderwijsinstellingen zelf in het bijzonder verantwoordelijk om erop toe te zien dat alle welzijnsverplichtingen inzake risicoanalyse en gezondheids-toezicht zijn vervuld vooraleer de stage effectief een aanvang neemt.In deze optiek werd een document uitgewerkt in opdracht van de adviesgroepen FVB West-Vlaanderen.De werkgroep “stagiairs” was samengesteld met vertegenwoordigers van het onder-wijs, de sociale partners bouw West-Vlaanderen, het FVB en het NAVB verzorgden tevens het concept en de redaktie. Het document is verschenen op 9 oktober 2005 met als titel “ Schooljaar 2005-2006, Welzijn, Preventie en Bescherming bij het te-werkstellen van stagiairs in de bouw; afspraken, onthaal en algemene risicoanalyse, polyvalent ruwbouwarbeider”.

39© NAVB-CNAC 2006

Opleiding ondiepe sleuvenOp 17 november is een opleiding gestart in Herentals over ondiepe sleuven.Deze opleiding is het resultaat van de samenwerking op lokaal vlak tussen FVB, VDAB en het NAVB.Het vertrekpunt is een vraag voor opleiding voor het personeel van één onderneming uit de activiteitssector van de wegeniswerken en het plaatsen van kabels. Men is erin geslaagd om er een zeer aantrekkelijke cursus van te maken met een theoreti-sche module, ontwikkeld door de afdeling Onderzoek en Ontwikkeling van het NAVB en een praktische module, waaraan de adviseurs van het NAVB actief hebben aan deelgenomen met de instructeurs op de terreinen van de VDAB.Het geheel werd opgenomen en staat op een DVD.Zodoende is zo’n initiatief voor herhaling vatbaar en dit volgens de behoefte van de bedoelde activiteitstak.

VCA-examens voor leerligen bouwIn het kader van de VCA examens voor leerlingen uit het bouwonderwijs hebben verschillende FVB-regio’s het initiatief genomen om de uitreiking van de attesten te koppelen aan een feestelijk evenement. De regionale verankering van het NAVB heeft hieraan in verschillende provincies haar medewerking verleend in samenwerking met de plaatselijke adviseur.

Dag van de jongeren28 april 2005 – Dag van de jongeren FVB Brussel. Stand op de Spanjeplein met ont-haal en demo van de beroepen, met als thema “de bouw, vroeger en nu”.

Opleiding stellingbouwer30 november 2005 – cursus stellingbouwer (erkend door het FVB) op de Confederatie Bouw Leuven.

Jobbeurs12 december 2005 – jobbeurs/ FVB stand met activiteiten met o.a. aandoen van veiligheidsharnas.

Voorbereiding studiedag - AntwerpenIn 2005 zijn er ook een aantal besprekingen gevoerd om in 2006 een studiedag rond veiligheid-opleiding te houden in Antwerpen. Het evenement zou als een beurs worden opgezet naar een welbepaald aantal doelpublieken toe (preventieadviseurs, leden comité P.P., hiërarchische lijn werkgevers, opdrachtgevers en scholen). Betrokkenheid: werkgevers- en werknemersorganisatie.Opzet van deze dag: het NAVB en het FVB promoten in Antwerpen.

Ondernemingen

40 © NAVB-CNAC 2006

Overzicht van de vaststellingenDe MUOP-methode is het systeem dat het NAVB gebruikt om risico’s te detecteren die eigen zijn aan bepaalde werksituaties. Ze gaat uit van de analyse van de gevaren die verbonden zijn aan 4 factoren, namelijk de mens, de uitrusting, de omgeving en het product evenals van de gevaren verbonden aan de interferentie tussen deze 4 factoren.

Fig. 21: MUOP-systematiek

Mens Uitrusting

Omgeving Product

De keuze van de bouwberoepen gebeurde op basis van de lijst met beroepsprofielen van de bouwsector.De combinatie van de twee elementen biedt interessante perspectieven voor diep-gaande analyses om de bouwberoepen echt door te lichten volgens de beroeps-risico’s. Zo kunnen op basis van een knelpuntinventaris gerichte preventie-acties worden gevoerd.Voor wat het overbrengen van gegevens betreft: dit is enerzijds gebaseerd op de tweerichtingsreplicatie tussen de server van het NAVB en de laptops van de adviseurs via een nieuwe ADSL-lijn en anderzijds op de raadpleging van gegevens.Op basis van een aantal gerichte vragen omtrent deze vier factoren werden de sta-tistieken, grafieken en percentages verder in deze tekst opgemaakt. Het gaat om 13.744 verslagen van bouwplaatsbezoeken met MUOP-vaststellingen.De statistieken, uitgedrukt in percentages, omvatten alle categorieën van risico’s en situaties op de bouwplaats, gegroepeerd in rubrieken en subrubrieken.Voor enkele ervan werd tot op het laagste niveau in detail gegaan.


Evolutie van de vaststellingenDe analyse van de ingebrachte vaststellingen (94.998) tijdens verschillende bezoe-ken aan eenzelfde bouwplaats, stelt ons in staat om de evolutie van het preventie-beleid vast te stellen.In 2005 werden 94.998 vaststellingen gedaan, verdeeld als volgt:• 35.414 vaststellingen tijdens eerste bezoeken• 58.583 vaststellingen tijdens herhaalde bezoeken, waarvan 16.163 nieuwe vaststel-

lingen.

Ondernemingen

Fig. 22 : Verhouding van de vaststellingen

38 %

62 %

Eerste bezoek

Herhaald bezoek

In 2005 werden m.a.w. 51.577 adviezen gegeven op de bouwplaatsen (35.414 + 16.163).Van de 35.414 vaststellingen tijdens eerste bezoeken werden er 1200 ter plaatse opgelost.19.591 vaststellingen tijdens herhaalde bezoeken waren blijvend.1243 nieuwe vaststellingen tijdens herhaalde bezoeken werden ter plaatse opgelost.13.188 vaststellingen werden opgelost na een herhaald bezoek.8398 vaststellingen tijdens een vorig bezoek waren niet meer van toepassing tijdens een herhaald bezoek.


Verhouding tussen de vaststellingenIn 2005 werden 94.998 MUOP-vaststellingen genoteerd, gaande van vaststellingen tijdens een eerste bezoek tot blijvende vaststellingen, opgeloste vaststellingen en vaststellingen die niet meer van toepassing zijn. De verhouding was als volgt:• Mens 5,9%• Uitrusting 75,5%• Omgeving 17,7%• Product 0,9%

Factor MENSBij de bouwbetrokkenen onderscheiden we de personen die betrokken zijn bij de ontwerpfase, zij die als toezichthouder betrokken zijn bij de verwezenlijkingsfase en de uitvoerders.

Fig. 23: Verhouding van de vaststellingen in verband met de bouwbetrokkenen tijdens de ontwerpfase

Coördinator-ontwerp

Studiebureau

Projectontwikkelaar

Bouwheer

Architect

9,1 % 3,4 %2,9 %

2 % 82,6 %

In de ontwerpfase hebben 82,6% van de vaststellingen betrekking op de coördinator-ontwerp tegenover 88,6% in 2004.De vaststellingen bij de projectontwikkelaars zijn gestegen van 3,1% naar 9,1%. Deze stijging is te wijten aan het feit dat er meer adviezen werden gegeven over de integratie van de veiligheidsvoorzieningen tijdens de opbouw en voor de latere onderhouds- of herstellingswerken.De integratie van veiligheidsvoorzieningen tijdens de ontwerpfase was tevens een actiepunt in het kader van het thema TMB tijdens onze campagne van 2005 (zie NAVB dossier nr. 104).


Fig. 24: Verhouding van de vaststellingen in verband met de uitoefenaars van een toezichthoudende

functie tijdens de uitvoeringsfase

48,6 %

51 % 0,4 %Werkgever

Coördinator-verwezenlijking

Preventieadviseur

De bevoorrechte gesprekspartners blijven het ondernemingshoofd en zijn hiërarchi-sche lijn. De vaststellingen gelinkt aan de coördinator blijven eveneens zeer om-vangrijk, namelijk 48,6% (een daling van 3% t.o.v. 2004). Die kunnen net zo goed betrekking hebben op de afwezigheid van de coördinator op de bouwplaats als op de manier waarop hij functioneert.

Fig. 25: Overzicht van de verhouding van de vaststellingen per beroep

2 %2 % 18 % 10 %

8 %

7 % 3 % 5 % 10 %21 % 14 %

Bekister

Bouwplaatsmachinist

Dakafdichter - hellend

Grondwerker

Handlanger

Ijzervlechter

Kraanbestuurder

Metselaar

Monteerder

Schrijnwerker

Overige beroepen

Opmerking: wanneer een bepaalde vaststelling wordt toegekend aan een beroep, dan is het geenszins de bedoeling daaraan een bepaalde ‘verantwoordelijkheid’ te kop-pelen. Het gaat er in feite om per beroep de risico’s aan te wijzen die uitvoerders lopen op de bouwplaats.

Er moet ook rekening worden gehouden met de collectieve risico’s op bouwplaatsen, risico’s die niet slechts betrekking hebben op een of meerdere beroepen, maar op alle intervenanten op de bouwplaats.

Ondernemingen


Toch valt het op dat het hoogste percentage vaststellingen wordt toegekend aan de metselaar, de bekister en de handlanger, gevolgd door de kraanbestuurder en de ijzervlechter. Daarna komen de bouwplaatsmachinist, de grondwerker en de dakaf-dichter op hellende daken. Aan de monteerder (2,1%) en de schrijnwerker (1,7%) worden het minst vaststellingen toegekend. Alle andere beroepen, 36 in totaal, vertegenwoordigen minder dan 1,5% van de toegekende vaststellingen.

Factor UITRUSTINGDe factor uitrusting omvat huisvestingsmaterieel (werfkeet, sanitair, douches, opslagplaatsen, drankvoorzieningen en EHBO), arbeidsmiddelen (gereedschap op mankracht, transportmiddelen, machines zonder specifieke ARAB-keuring, machines met specifieke ARAB-keuring en installaties), bouwtoebehoren (arbeidsmiddelen voor werken op hoogte, beschoeiingen, bekistingsmaterieel, elektratoebehoren, werfsignalisatie, gasflessen, valbeveiligingsmiddelen…), persoonlijke uitrusting (werkkledij, persoonlijke beschermingsmiddelen).In totaal werden 61.896 vaststellingen gemaakt, verdeeld als volgt:

Fig. 26: Verhouding van de vaststellingen voor uitrustingsmiddelen

Huisvestingsmiddelen

Arbeidsmiddelen

Bouwtoebehoren

Persoonlijke uitrusting

16,9 % 19,3 %

50,8 % 13,1 %

• De sociale voorzieningen, met name de werfkeet, het sanitair en de douches, de dran-ken en het EHBO-materiaal, maken 19,3% uit van de vaststellingen in deze rubriek.

• De arbeidsmiddelen, met name het gereedschap, de transportmiddelen, de machi-nes zonder specifieke ARAB-keuring (grondverzetmachines bv.), de machines mét specifieke ARAB-keuring (heftoestellen bv.) en de installaties (betoncentrales bv.) maken 16,9% uit van de vaststellingen in deze rubriek.

• Het bouwtoebehoren maakt 50,8% uit van de vaststellingen in deze rubriek, ver-deeld over arbeidsmiddelen voor werken op hoogte, beschoeiingen, bekistingsmate-rieel, elektratoebehoren, werfsignalisatie, gasflessen, valbeveiligingsmiddelen…)


• Persoonlijke uitrusting maakt 13,1% uit van de vaststellingen in deze rubriek. De persoonlijke beschermingsmiddelen zijn als volgt verdeeld, van hoog naar laag: hoofdbescherming (65,1%) voetbescherming (8%), gezichtsbescherming (7,6%), lichaamsbescherming (5,4%), persoonlijke valbescherming (5%), ademhalingsbe-scherming (3,4%), gehoorbescherming (2,9%), werkpositionering (1,5%), veilig-heidshandschoenen (0,9%) en PBM tegen verdrinking (0,2%).

Fig. 27: Verhouding van de vaststellingen voor persoonlijke beschermingsmiddelen

65,1 % 2,9 % 5,4 % 3,4 % 7,6 % 8 %

0,9 %5 % 1,5 % 0,2 %

Hoofdbescherming/helm

Veiligheidshandschoenen

Voetbescherming

Gezichtsbescherming

Ademhalingsbescherming

Lichaamsbescherming

Gehoorbescherming

PBM tegen verdrinking

Werkpositionering

Persoonlijke valbeveiliging

Fig. 28: Verhouding van de vaststellingen voor huisvestingsmiddelen

38,3 % 36,1 %

2,9 %1,8 % 20,9 %

Werfkeet

Sanitair - douches

Opslagplaatsen

EHBO-uitrusting

Drankvoorziening

De meeste vaststellingen (74,4%) hebben te maken met het ontbreken van de voor-geschreven sociale voorzieningen.

Ondernemingen


In de rubriek arbeidsmiddelen heeft 77% van het aantal vaststellingen betrekking op de machines met specifieke ARAB-keuring. Het gaat vooral over hef- en hijswerk-tuigen, behandelingstoestellen gebruikt als hefwerktuig, generatoren…

Fig. 29: Verhouding van de vaststellingen voor arbeidsmiddelen

Machines zonder specifieke ARAB-keuring

Machines met specifieke ARAB-keuring

Installaties

Transportmiddelen

77 % 21,6 %

1,2 % 0,2 %

In de rubriek bouwtoebehoren heeft 38,3% van het aantal vaststellingen betrekking op arbeidsmiddelen voor werken op hoogte, 37,2% gaat over valbeveiligingsmid-delen (leuningsystemen, veiligheidsnetten, opvangvloeren…) en 16,6% over elek-tratoebehoren (kabelhaspels, verlengkabels, verdeelkasten…). Samen 92,1% van de vaststellingen.

Fig. 30: Verhouding van de vaststellingen voor bouwtoebehoren

Arbeidsmiddelen voor werken op hoogte

Beschoeiingen

Bekistingsmaterieel

Elektratoebehoren

Gasflessen

Valbeveiligingsmiddelen

Brandblusmiddelen

3,0 % 37,2 % 2,4 %

0,8 % 1,7 % 16,6 %38,3 %


Arbeidsmiddelen – elektratoebehorenFig. 31: Verhouding van de vaststellingen voor het elektratoebehoren

12,7 % 20,9 %

18,8 %45 % 2,6 %

Kabelhaspels

Verdeeldozen

Verlengkabels

Verdeelkasten

Hoofdkast

In deze rubriek werden 2038 vaststellingen gedaan. De meeste vaststellingen gaan over het gebruik van niet-conform elektrisch materieel, het slecht aansluiten van elektrische kabels, de staat (beschadiging), de beschermingsgraad (IP) en het niet ophangen en/of afschermen van elektrische kabels.

Detail van de rubriek “Arbeidsmiddelen voor werken op hoogte”In deze rubriek werden 13.000 vaststellingen gedaan, volgens de volgende verdeling:

Fig. 32: Verdeling van de vaststellingen voor arbeidsmiddelen voor werken op hoogte

61,8 % 4,7 % 9,5 %23,4 %

0,3 %0,2 %

Loopbrug

Rolstelling

Ladders en bouwtrappen

Vaste stellingen

Beweegbaar werkplatform

Vliegende stellingen

Hierna volgt een gedetailleerde analyse van de vaststellingen voor de volgende ar-beidsmiddelen voor werken op hoogte.

Ondernemingen


Detailanalyse voor arbeidsmiddelenvoor werken op hoogte

Vaste stellingen

Dienststelling

Stelling op schragen

Stelling op ladderklampen


Mobiele ladders Enkele ladders

Schuifladders

Multiformladders

Dubbele ladders

Reformladders

Bouwtrappen

Vaste ladders

Loopbruggen

Rolstellingen

Vliegende stellingen

Consolestelling

Onthaalplatform

Hangstelling van het lichte type

Beweegbare werkplatformen


Vaste stellingenFig. 33: Verdeling van de vaststellingen over de verschillende types vaste stellingen

11 %11 %

78 %

Dienststelling

Stelling op ladderklampen

Schragen

Fig. 34: Verdeling van de vaststellingen voor dienststellingen

21,1 % 30,9 % 0,2 %

9,2 % 1,9 %0,6 % 36,1 %

Constructie

Stabiliteit-opstelling

Breedte werkvloer

Afscherming (leuningen, plinten)

Toegang, belemmering

Controle door een bevoegd persoon

Gebruik

Fig. 35: Verhouding van de vaststellingen voor stellingen op schragen

23,8 %6,9 %6,8 %0,4 %

16,7 %45,2 % 0,2 %

Constructie-conformiteit

Stabiliteit

Aaneensluiten werkvloeren

Afscherming

Toegang

Gebruik

Nazicht bevoegd persoon

Ondernemingen


Fig. 36: Verhouding van de vaststellingen voor stellingen op ladderklampen

Constructie

Stabiliteit-opstelling

Breedte werkvloer

Afscherming(leuningen, plint)

Gebruik

16,8 % 20,8 % 21,2 %

34,3 %6,8 %

Ladders en bouwtrappenFig. 37: Verhouding van de vaststellingen voor de verschillende types van mobiele ladders

Enkele ladders

Multiform- en reformladders

Dubbele ladders

Schuifladders

3,3 %8,8 %

42,5 % 45,5 %


Fig. 38: Verhouding van de vaststellingen voor enkele ladders

21,7 % 5,9 %7,1 %0,4 %15,1 %

2,4 % 47,3 %

Aantal

Opstelling

Constructie

Staat

Sporten

Lengte

Gebruik

45,5% van de vaststellingen hebben betrekking op enkele ladders. Deze slaan vooral op de opstelling (o.a. 1 meter uitsteek boven het werkoppervlak), de staat, de stabi-liteit (bovenaan vastgemaakt, aanwezigheid van ladderschoenen), het gebruik (korte werkzaamheden, herstellingen of éénmalige toegang tot daken, werkplatformen).

Fig. 39: Verhouding van de vaststellingen voor enkele schuifladders

40,7 % 0,3 %16,8 %

13,8 % 27,7 %0,4 % 0,4 %

Opstelling

Stabliliteit

Constructie

Staat

Sporten

Lengte

Gebruik

Aangaande de schuifladders (42,47%) hebben de vaststellingen betrekking op de lengte (uitsteek van 1 meter boven het werkoppervlak en bovenaan vastgemaakt), de staat (o.a. beschadigde schuifladders) en het gebruik (16,8% tegenover 4,67% in 2004). Deze stijging heeft vooral te maken met het KB Tijdelijke Werkzaamheden op Hoogte van 31.08.2005.

Ondernemingen


Fig. 40: Verhouding van de vaststellingen voor multiform- en reformladders

Opstelling

Constructie

Staat

Gebruik

32,7 % 18,4 %

33,7 % 15,3 %

Fig. 41: Verhouding van de vaststellingen voor dubbele ladders

Opstelling

Constructie

Staat

Gebruik

14,4 % 56,3 %

11,3 % 18 %

Fig. 42: Verhouding van de vaststellingen voor bouwtrappen

Opstelling

Constructie

Staat

Gebruik

36,7 % 2,0 %

57,6 % 3,7 %


Fig. 43: Verhouding van de vaststellingen voor vaste ladders

72,2 %

27,8 %

Aantal

Lengte

LoopbruggenFig. 44: Verhouding van de vaststellingen voor loopbruggen

50,3 %

20,1 % 29,6 %

Constructie

Breedte

Afscherming(leuningen, plint)

RolstellingenFig. 45: Verhouding van de vaststellingen voor rolstellingen

41,9 %5,7 %

28,7 % 11 % 11,4 % 1,3 %

Constructie

Stabiliteit - opstelling

Breedte werkvloer

Afscherming (leuningen, plint)

Controle bevoegd persoon

Gebruik

Ondernemingen


Vliegende stellingenFig. 46: Verhouding van de vaststellingen per type vliegende stelling

Hangstelling van het lichte type

Onthaalplatform

Console

43,6 %

49,0 % 7,4 %

Fig. 47: Verhouding van de vaststellingen voor consolestellingen

Constructie


Breedte werkvloer


Gebruik

66,8 %3,3 %23,4 %

2,7 % 3,8 %

Fig. 48: Verhouding van de vaststellingen voor onthaalplatformen

Constructie

Breedte werkvloer

Toegang, belemmering

46,2 %4,7 %

49,1 %


Fig. 49: Verhouding van de vaststellingen voor hangstellingen van het lichte type

53,3 %10,0 %

36,7 %



Gebruik

Beweegbare werkplatformenFig. 50: Verhouding van de vaststellingen voor beweegbare werkplatformen

8,9 %20,0 %

71,1 %

Constructie


Gebruik

Ondernemingen


Factor OMGEVINGIn dit deel van de MUOP vinden we de elementen terug die vroeger in de rubriek ‘bouwplaatsinstallatie’ stonden en waarvan de meest gebruikte subrubriek betrekking had op orde en netheid op de bouwplaats.

We stellen vandaag vast dat dit item nog steeds bijna 65,6% (50,31% in 2004) uit-maakt van het totaal van de vaststellingen voor het item ‘Omgeving’.

Daarna komen de vaststellingen m.b.t. risico’s i.v.m. de nabijheid van verkeer (15,2%) en verlichting (9,3%).

De andere vaststellingen zijn verdeeld over de volgende items: bodemgesteldheid (7,1%), modder en stof (1,7%), klimatologische omstandigheden (0,9%) en andere (0,2%).

Fig. 51: Verhouding van de vaststellingen in verband met de omgevingsfactoren

Klimatologische omstandigheden

In de nabijheid van verkeer en/of andere werken

Bodemgesteldheid

Orde en netheid

Verlichting

Modder en stoffen

Andere15,2 % 9,3 %1,7 %0,9 %

65,6 % 0,2 %7,1 %

Factor PRODUCTIn dit laatste MUOP-item werden het meest opmerkingen gemaakt over brandstoffen (50,6%), namelijk benzine, stookolie en gas. De aanbevelingen die geformuleerd worden, gaan voornamelijk over etikettering, opslag, tanks, reservoirs en houders en verluchting van de lokalen.

Daarna komen de vaststellingen i.v.m. het gebruik van lijmen en oplosmiddelen (21%), isolatiemateriaal (8,9%, cf. asbest, glaswol, rotswol), cement en mortel (6,3%), plaatmaterialen (5,4%, cf. platen in asbestcement), verven (3,7%), prefab elementen (2,3%) en dakmaterialen (1,9%).


Fig. 52: Verhouding van de vaststellingen voor producten

3,7 % 1,9 %5,4 %8,9 %

21,0 % 2,3 % 6,3 %50,6 %

Cement, mortel

Dakmaterialen

Verfproducten

Platen

Isolatiematerialen

Kitten, lijmen en oplosmiddelen

Brandstoffen

Prefab elementen

Ondernemingen

Detailanalyse werken op hellende daken

Met de campagne “Dakwerken” in het vooruitzicht hebben de adviseurs van 10 no-vember 2005 tot het einde van dat jaar werven bezocht waar werken op hellende daken werden uitgevoerd door ondernemingen met NACE-code 45.220.

Het is de bedoeling om door deze speciale actie een nulmeting te bekomen van de situatie vóór de start van de eerste campagne in het kader van de nieuwe strategie van het NAVB.

De dakwerkers werden gekozen als eerste doelgroep omwille van de beheersbaarheid van de doelgroep, de visibiliteit, het grote aantal binnenkomende klachten over dakwerken en de beschikbare cijfers i.v.m. de arbeidsongevallenstatistieken van de ondernemingen met NACE-code 45.220.

Er werden 347 werven bezocht met “dakwerken op hellende daken”. Tijdens deze bezoeken werden 2757 vaststellingen genoteerd. Hieronder geven wij een volledig overzicht betreffende de vastgestelde toestanden en/of tekortkomingen.


Fig. 53: Verhouding tussen de MUOP-vaststellingen

Mens

Uitrusting

Omgeving

Product

4,9 %16,2 %

78,5 % 0,5 %

78,49% van de vaststellingen hebben betrekking op de uitrusting. In deze rubriek zijn de meeste vaststellingen voor rekening van het bouwtoebehoren, gevolgd door arbeidsmiddelen, individuele uitrustingen en sociale voorzieningen.

Factor MensFig. 54: Verhouding van de vaststellingen in verband met de mens

Ontwerpfase

Toezicht

Menselijke factoren

Uitvoerders

6,5 %2,8 %

2,3 % 88,3 %

Het item toezichthoudende functie vertegenwoordigt 88,3% van de vaststellingen. Het gaat vooral over opdrachten die moeten uitgevoerd worden door de hiërarchische lijn, o.a. de werkgever (de bouwplaats melden, risicoanalyses opstellen, werforgani-satie…) en door de coördinator-verwezenlijking (het V&G-plan dat werd opgesteld door de coördinator-ontwerp vervolledigen, het dagboek bijhouden en het postin-terventiedossier vervolledigen).Als we spreken over menselijke factoren, bedoelen we opleidingen, gezondheidstoe-zicht, ergonomie…

59© NAVB-CNAC 2006

Factor UitrustingFig. 55: Verhouding van de vaststellingen voor uitrustingsmiddelen

36,3 %22,8 % 6,1 %

0,5 % 8,6 % 0,4 % 11,5 % 11,5 %2,2 %

Elektratoebehoren

Valbeveiliging

Werkkledij

PBM

Andere

Huisvestingsmateriaal

Machines zonder ARAB-keuring

Machines met ARAB-keuring

Werken op hoogte

De vaststellingen bij werken op hoogte vertegenwoordigen 36,32%. In deze rubriek gaat het vooral om de opstelling van ladders, het onveilig gebruik van steigers en schragen en consoles en stellingen op ladderklampen. 22,85% van de vaststellingen hebben betrekking op de valbeveiliging, meer bepaald het ontbreken van leuning-systemen. 11,5% van de vaststellingen hebben betrekking op machines met ARAB-keuring (o.a. ladderliften die niet gekeurd werden).

Factor OmgevingFig. 56: Verhouding van de vaststellingen in verband met de omgevingsfactoren

76,0 %7,8 %

9,3 %0,8 %6,2 %

Klimatologische omstandigheden

Nabijheid van verkeer

Verlichting

Werfligging

Nabijheid van leidingen

75,97% van de vaststellingen vallen onder de rubriek werkzaamheden in de nabijheid van verkeer (het ontbreken van signalisatie van de arbeidsmiddelen, o.a. ladderlift, afvalcontainer…). De klimatologische omstandigheden vertegenwoordigen 9,30% van de vaststellingen: geen aangepaste werkkledij dragen bij warm of koud weer.

Ondernemingen


Factor ProductenFig. 57: Verhouding van de vaststellingen voor producten

Dakmaterialen

Plaatmaterialen

Lijmen

Brandstoffen

15,4 %7,7 %

38,5 %38,5 %

De meest opgemerkte vaststelling vinden we terug in de rubriek plaatmaterialen. Vooral bij het verwijderen van asbestcementhoudende producten worden de veilig-heidsvoorschriften niet altijd nageleefd.

Fig. 58: Verhouding van de vaststellingen voor de arbeidsmiddelen voor werken op hoogte

Toegang

Loopbrug

Rolstelling


Vaste steigers

Vliegende steigers

1,2 % 9,9 %18,9 %

4,8 %1,1 %64,1 %

De vaststellingen bij vaste steigers (64,04%) hebben vooral betrekking op de op-bouw en afbouw van steigers en het correct gebruik van vaste steigers tijdens de uitvoering van de werkzaamheden. Verder gaan ze ook over stellingen op ladderklam-pen die slecht opgebouwd werden of gebruikt werden als opvangvloer, wat verboden is. Als we spreken over toegang hebben we het alleen over het ontbreken van een veilige toegang tot het dak.

61© NAVB-CNAC 2006

Fig. 59: Verhouding van de vaststellingen i.v.m. valbeveiligingen

0,65 % 32,26 %0,65 %

65,81 %0,22 %0,43 %Algemeen

Leuningsystemen

Veiligheidsnetten

Vangvloeren

Luifels

Afbakening

De vaststellingen onder “Algemeen” gaan vooral over het volledig of gedeeltelijk ontbreken van collectieve beschermingsmiddelen. Onder leuningsystemen vallen slecht of maar gedeeltelijk opgebouwde leuningsystemen of leuningsystemen die niet voldoen aan de Europese norm.

Conclusie

Dit zijn de voornaamste vaststellingen die gemaakt werden tijdens de actie “Dakwerken”:• Het ontbreken van collectieve valbeveiliging

• Het ontbreken van degelijke toegangen

• Het slecht gebruik van de dakdekkerslift

• Het ontbreken van signalisatie bij inname van wegen en/of voetpaden

• Het ontbreken van bescherming voor derden

• Het niet naleven van de veiligheidsvoorschriften tijdens het verwijderen van asbestcementhoudende producten

• Het verkeerd gebruik van stellingen op ladderklampen

• Orde en netheid

In verband met de fysieke belasting van de werknemers zijn er weinig of geen opmer-kingen. Over het gebruik van aangepast gereedschap, ergonomie… evenmin.

Ondernemingen

• Dossie

r «Ontha

al»

• 10.000

referent

ies

63© NAVB-CNAC 2006

ActiviteitenDe afdeling Onderzoek en ontwikkeling heeft een tweeledig doel: ze staat in voor het beheer van alle ‘kennis’ inzake arbeidsomstandigheden in de bouw enerzijds en verwerkt deze kennis in producten en diensten anderzijds.

De bundeling van alle kennis die aanwezig is binnen de organisatie en de perma-nente actualisering ervan zijn essentieel om een efficiënte dienstverlening mogelijk te maken.

Vanuit deze ‘kennisbank’ wordt informatie aangeleverd aan zowel interne als externe gebruikers, via het intranet, de website of de bibliotheek.

Een volgende schakel in het proces is de omzetting van deze kennis in producten en diensten.

Producten zijn onder meer publicaties, opleidingspakketten, cd-roms…

Een ander belangrijk product dat hieruit voortvloeit is de zeer gedetailleerde check-list inzake arbeidsomstandigheden in de bouw en de bijbehorende preventietips die de basis vormen voor de adviesverlening door de adviseurs van de afdeling Ondernemingen. Op zijn beurt vormt dit het monitoringsysteem voor arbeidsomstan-digheden in de bouw of kortweg de Preventieatlas, waaruit acties voor de organisatie kunnen worden afgeleid.

Onder “diensten” valt hoofdzakelijk consulting van zowel interne medewerkers als der-den (bouwbedrijven, syndicaal afgevaardigden bouw, preventieadviseurs bouw…)

Producten en diensten komen tot stand op een planmatige manier, zoals vastgelegd in het jaarlijks actieplan.

Onderzoek en ontwikkeling

64

Producten en diensten ten behoeve van interne gebruikers

Preventieatlas BouwDe afdeling is verantwoordelijk voor het verder uitwerken en beheren van de MUOP-vragenlijst en de systematiek van de adviezen, de reglementaire referenties, het opvolgen, uitwerken en verfijnen van het computerprogramma en dit ten behoeve van de afdeling Ondernemingen.

De MUOP kreeg een update in het kader van de campagne dakwerken. De dienst Onderzoek en ontwikkeling verzorgt ook infosessies voor de adviseurs om hen ver-trouwd te maken met de nieuwe werkwijze.

Voorbeeld van een scherm uit de Preventieatlas

© NAVB-CNAC 2006


65

Didactische kitsDe afdeling Onderzoek en ontwikkeling heeft verscheidene didactische kits samen-gesteld en uitgewerkt:• Preventie van rugklachten in de bouwnijverheid met o.a. een PowerPoint-presen-

tatie die ook geïllustreerd is met videofragmenten en een beknopte ‘hands-on’ brochure voor operationelen.

• De problematiek van werkdruk in de bouwnijverheid met o.a. een PowerPoint-pre-sentatie en een brochure voor werkgevers enerzijds en werknemers anderzijds met praktische tips voor het herkennen van stress en mogelijke remedies.

Informatieve nota’sTer ondersteuning van de medewerkers van de afdeling Ondernemingen werden ver-schillende informatieve nota’s opgesteld in verband met actuele thema’s.

Interne opleiding voor de medewerkers van de afdeling OndernemingenDe medewerkers van de afdeling Ondernemingen werden op regelmatige tijdstippen geïnformeerd over de nieuwe wettelijke en normatieve bepalingen die van toepas-sing zijn in de bouwsector, evenals over de meest recente technische ontwikkelingen inzake preventie in de bouw.

© NAVB-CNAC 2006

66

Producten en diensten ten behoeve van externe gebruikers

AdviesverleningDe afdeling werkte actief mee aan het beantwoorden van schriftelijke en telefonische vragen van aannemers, architecten en andere belanghebbenden over de algemene of specifieke punten uit het KB van 25.01.01 betreffende de tijdelijke of mobiele bouwplaatsen.

Opstellen van risicoanalysesOp vraag van verschillende federaties van aannemers werden voorbeelden opgesteld van risicoanalyses die toegepast kunnen worden bij het opstellen en het uitwerken van een specifiek veiligheids- en gezondheidsplan.

Opstellen van een “Globaal preventieplan bouw”De afdeling Onderzoek en ontwikkeling heeft meerdere uiteenzettingen gegeven over het globaal preventieplan voor de sectoren ruwbouw, baggerwerken, wegenwerken en schrijnwerkerijen, waarvoor uitgebreid voorafgaandelijk studiewerk werd verricht.

Onderzoek “Manueel hanteren van lasten”Er werd voorbereidend werk verricht, in samenwerking met de Algemene Directie Toezicht op het Welzijn op het Werk, met de bedoeling een cd-rom uit te werken inzake het aangepast manueel hanteren van lasten.

Medewerking aan opleidingenVerscheidene medewerkers van de afdeling treden op als deskundige lesgever bij op-leidingen inzake welzijn, georganiseerd door het NAVB of door andere organisaties.

© NAVB-CNAC 2006


67© NAVB-CNAC 2006

Een opleiding “Werken in ondiepe sleuven” in samenwerking met FVB en VDABOp vraag van een firma werd een opleiding op maat uitgewerkt inzake werken in ondiepe sleuven, toegespitst op de theorie en de praktijk.Daarvan werd een try-out gehouden. De evaluatie van de deelnemers was overwegend positief: het was afwisselend en vooral de jongeren hebben er iets van opgestoken.Bij de evaluatie werd voorgesteld om de cursus te spreiden over twee dagen. Zo kan er op de tweede dag aandacht gaan naar de fouten die gemaakt werden in het prak-tisch gedeelte op de eerste dag en kan er ingegaan worden op specifieke thema’s in de theorie zoals medische problemen, vervuilde grond, werken in besloten ruimten, specifieke zaken voor kabelleggers enzovoort. In de praktijk zou er ook een gedeelte moeten ingelast worden over het werken in de omgeving van een graafmachine, zeker in een opleiding voor jongeren.Er werd ook voorgesteld om de cursus op te splitsen in een cursus voor starters en een voor gevorderden.

Andere opleidingen

Organisatie Plaats Datum Opleiding Item als lesgeverCONFEDERATIE BOUW Brugge 21/03 Informatieavond KB TMB

NAVB Brussel 12/04 Prev.adviseur niv. II Oefening informatie i.v.m. opsporing risico’s

CRESEPT Brussel 21/04 Prev.adviseur niv. II KB TMB

NAVB Brussel 10/05 Prev.adviseur niv. II Oefeningen risico-opsporing

NAVB Brussel 17/05 Prev.adviseur niv. II Trillingen, straling

OVO Antwerpen 18/10 Toezichthouders VLAREM Geluidsleer

OVO Lier 8/11 Toezichthouders VLAREM Praktische oefeningen geluidsmetingen

OVO Herentals 25/11 Toezichthouders VLAREM Praktische oefeningen geluidsmetingen

Syntra St.-Niklaas 27/10 Prev.adviseur niv. II Geluidsleer

Syntra St.-Niklaas 24/10 Prev.adviseur niv. III Omgevingsfactoren

EHSAL Brussel 16/11 Prev.adviseur niv. II Omgevingsfactoren

NAVB-VDAB-FVB Herentals 17/11 Ondiepe sleuven (opleiding op maat voor de ond. VERWATER)

Veilig werken in ondiepe sleuven

68

Medewerking aan studiedagenVerscheidene medewerkers van de afdeling hebben hun medewerking verleend aan verschillende studiedagen georganiseerd door het NAVB, door andere organisaties of in samenwerking tussen beide.

Organisatie Plaats Datum Thema Item als sprekerNAVB Montil Affligem 15/02 Tijdelijke of mobiele bouw-

plaatsenIntegratie van preventie-maatregelen bij het ontwerp

CSC métal - Liège Maillen 1/02 Werken op hoogte Werken op steigers

Provinciaal Comité Leuven 10/03 Drugsbeleid

CSC métal - Liège Maillen 14/03 Tijdelijke of mobiele bouw-plaatsen

Overzicht van het KB TMB

VCB Brussel 15/04 Werken in de omgeving van leidingen

FOD WASO Brussel 20/04 Europees jaar: lawaaibestrij-ding op het werk

TCHN Zwijnaarde 25/04 Risico’s m.b.t. stofexplosie

PreBes Elewijt 16/06 Werken op hoogte – Werkzaamheden in besloten ruimtes

PVL Hasselt 12/09 Rol van het Comité bij het ongevallenonderzoek

FOD WASO Brussel 29/09 Pesten op het werk

NVVK Eindhoven 29/10 Risico-inventarisatie en -evaluatie

Sobane-techniek

PVL Hasselt 12/10 Veiligheidsconstructies wegen

Confederatie Bouw schilders

Diest 18/10 Veiligheids- en gezondheids-aspecten bij schilderwerken

Nieuwe regelgeving over werken op hoogte


Gent 20/10 Veiligheids- en gezondheids-aspecten bij schilderwerken



Zemst 24/10 Veiligheids- en gezondheids-aspecten bij schilderwerken


Bouwunie Hasselt 25/10 Veiligheid in een KMO Nieuwe regelgeving over werken op hoogte

Bouwunie Gent 27/10 Veiligheid in een KMO Nieuwe regelgeving over werken op hoogte

E-learningpakkettenIn samenwerking met andere organisaties werden de volgende e-learningpakketten ontwikkeld:

Begeleid Individueel Studeren (BIS)Het Ministerie van Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap heeft eind 2003 het ini-tiatief genomen om een onlinecursus “Preventieadviseur niveau III” aan te bieden. Het Ministerie schreef daarom een offerteaanvraag uit voor het ontwikkelen van een e-learningpakket voor deze opleiding. Samen met Prevent en het Provinciaal Veiligheidsinstituut Antwerpen stelde het NAVB een cursus samen die momenteel online ter beschikking is.

© NAVB-CNAC 2006


69

Het vernieuwende aan dit project is de constructieve aanpak. Dat houdt in dat in deze cursus geen theorie als dusdanig wordt aangeboden. Wel krijgt de cursist onmid-dellijk oefeningen voorgeschoteld. Door het oplossen van deze oefeningen, waarbij telkens verscheidene gegevens moeten worden opgezocht in de online beschikbare bronnen, leert de cursist een aantal zaken over het behandelde onderwerp.

De cursus omvat twaalf modules:1. Risicoanalyse en ongevallenonderzoek2. Werken met derden3. Producten met gevaarlijke eigenschappen4. Brandpreventie en –bestrijding5. Omgevingsfactoren6. Elektriciteit7. Intern transport8. Psychosociale belasting9. Arbeidsmiddelen10. Speeltoestellen en productveiligheid11. Risicovolle activiteiten12. Persoonlijke beschermingsmiddelen

Elk van deze modules werd onderverdeeld in submodules. Zo bevat module 11 o.a. werken met ladders en stellingen, laswerken en werken in besloten ruimten.

Om het geheel zo realistisch mogelijk te maken, wordt de problematiek in de oefe-ningen bekeken vanuit het standpunt van de preventieadviseur van een bouwbedrijf, een industrieel bedrijf (drukkerij) en een kantooromgeving.

Het NAVB stelde de volgende modules samen:• Werken met derden• Elektriciteit• Arbeidsmiddelen• Risicovolle activiteiten

Voorbeeld van een scherm uit deze cursus

© NAVB-CNAC 2006


Basiscursus veiligheid voor operationelenDit e-learningpakket, dat de naam ‘BESAFE’ meekreeg, wordt ontwikkeld in het kader van een Europees project (Leonardo), samen met partners uit verschillende Europese lidstaten. Deze onlinecursus moet cursisten toelaten om het attest ‘Veiligheid voor operationelen’ te bekomen, zoals dit voorzien is in het certificatiesysteem ‘Veiligheidschecklist voor aannemers’.

Het NAVB staat samen met Preventie & Interim in voor de inhoudelijke samenstelling van de cursus.

De cursus omvat veertien modules:1. Basiskennis van relevante onderwerpen uit de veiligheids- en gezondheidswet-

geving2. Kennis en begrip van de termen risico, preventie en beheersmaatregelen3. Kennis en begrip van de oorzaken van een ongeval en methoden van ongeval-

lenpreventie4. Kennis over het gebruik van werkvergunningen5. Basiskennis van de risico’s van gevaarlijke stoffen6. Kennis van risico’s en beheersmaatregelen m.b.t. brand en explosies7. Kennis van risico’s en beheersmaatregelen m.b.t. besloten ruimten8. Kennis van risico’s en beheersmaatregelen m.b.t. gereedschappen

en machines9. Kennis van risico’s en beheersmaatregelen m.b.t. hijsen, tillen en dragen van

lasten10. Kennis van risico’s en beheersmaatregelen m.b.t. werken in de hoogte11. Kennis van risico’s en beheersmaatregelen m.b.t. struikelen en vallen op de

begane grond12. Kennis van risico’s en beheersmaatregelen m.b.t. elektriciteit13. Kennis van persoonlijke beschermingsmiddelen14. Veiligheids- en gezondheidssignalering

De modules 4, 7, 8, 9, 10, 11 en 12 worden ontwikkeld door het NAVB.

Prior-projectDe afdelingen Opleidingen en Onderzoek en ontwikkeling van het NAVB werken sinds 2004 samen met CIFFUL, IFAPME, het FVB, CCW en FOREM Formation aan het Prior-project. Dit project wordt medegefinancierd door het Europees Sociaal Fonds.

De bedoeling van het Prior-project is om een vernieuwende opleiding op touw te zet-ten voor jongeren die een opleiding volgen in de bouwsector. Dankzij deze opleiding zullen veiligheid en gezondheid geïntegreerd kunnen worden in de beroepsuitoefe-ning, door zich rechtstreeks te baseren op de bouwplaatsdynamiek en de ervaringen van de werknemers.

De opleiding die we voor ogen hebben is zowel bedoeld voor jongeren als voor lei-dinggevenden en personeel van ondernemingen (KMO/ZKO) die een plaats geven aan een jongere in opleiding.

71© NAVB-CNAC 2006

DVD-filmsVoor de volgende DVD-films werden de scenario’s samengesteld en zijn de opnamen reeds gebeurd:• Veiligheid in schrijnwerkerijen. In deze films worden niet alleen de aspecten i.v.m.

machinebeveiliging behandeld, maar ook de omgevingsgebonden risico’s en de milieurisico’s worden besproken

• Signalisatie bij wegenwerken. Deze film geeft op een overzichtelijke wijze de reglementering en de preventiemaatregelen bij wegwerkzaamheden weer

Deze DVD’s zijn beschikbaar vanaf maart 2006.

NAVB expertIn de loop van 2005 werd in samenwerking met de Federatie voor Stortklaar Beton een NAVB expert (de vroegere NAVB monografie) ontwikkeld over de veiligheidsas-pecten voor de betonmixerchauffeur. Deze uitgave wordt ter beschikking gesteld op de website van het NAVB.

Bovendien wordt deze tekst ook gebruikt in de opleiding “Betonmixerchauffeur” die het Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid aanbiedt.

NAVB vademecumIn 2005 werd gewerkt aan de volledige herwerking van het “Handboek voor de inter-venanten op tijdelijke of mobiele bouwplaatsen”.

Deze vernieuwde uitgave zal twee delen bevatten. Het eerste deel behandelt de reglementaire bepalingen. In het tweede deel worden drie projecten in detail be-handeld, namelijk:• De bouw van een appartementsgebouw met 6 appartementen en 2 handelsruim-

ten• De inrichting van een handelsruimte in dit appartementsgebouw• De bouw van een eengezinswoning

OpleidingenTijdens deze verslagperiode werden verschillende informatiesessies georganiseerd, o.a. over de aangepaste regelgeving i.v.m. trillingen en de nieuwe reglementering met betrekking tot het gebruik van arbeidsmiddelen bij tijdelijke werkzaamheden op hoogte.

Tevens werden opleidingssessies georganiseerd voor de recent aangeworven advi-seurs, o.a. over het certificatiesysteem “Veiligheidschecklist voor aannemers” en een praktijkcursus “Basisveiligheid”.


72

WebsiteIn 2005 werd de website verder uitgewerkt. Het nieuwe Content Management System (CMS) laat toe om de homepage van de website snel en op een gestructureerde wijze aan te passen.

Deze website geeft up-to-date informatie over de opleidingen die het NAVB orga-niseert, de gegevens van de adviseurs voor de verschillende regio’s en de recente wijzigingen in de wetgeving. Bovendien wordt de praktische toepassing van enkele wettelijke bepalingen gedetailleerd besproken.

Tevens bevat de website een lijst met antwoorden op veel gestelde vragen in verband met welzijn op het werk.

Diverse links naar andere interessante websites (o.a. naar de campagnewebsite) vervolledigen het geheel.

Terecht kan dus gesteld worden dat deze website een onmisbaar werkinstrument is, zowel voor werknemers als werkgevers en iedereen die betrokken is bij het aspect veiligheid en gezondheid in de bouwsector.

Deze website is consulteerbaar op de url www.cnacnavb.be

De homepage van de website

In het kader van de campagne “De bouw, ons werk, ons leven” die van start ging in september 2004, werd een andere website, www.cnacnavb.be, geregeld bijgewerkt (zie hoofdstuk “campagne”).

© NAVB-CNAC 2006


73

Publicaties

VerdelingEén gratis exemplaar van NAVB info en de NAVB dossiers wordt opgestuurd naar alle bouwbedrijven ter attentie van de preventieadviseur en naar de vakbondsaf-gevaardigden en de bouwvakkers die erom vragen aan hun vakbond. Bijkomende exemplaren kunnen worden bekomen op aanvraag en tegen betaling, zolang de voorraad strekt.Geïnteresseerden kunnen ook een globaal abonnement nemen op beide publicaties.

UitgavenHieronder vindt u de uitgaven in 2005.

Periodieke publicatiesNAVB dossiersDe NAVB dossiers gaan gedetailleerd in op een technisch of een reglementair onder-werp.Deel 105: De tijdelijke of mobiele bouwplaatsen – Gewijzigd koninklijk besluitDeel 106: Signalisatie van werken en verkeersbelemmeringen op de openbare wegDeel 107: Preventie van rugklachten in de bouwsectorDeel 108 A: Preventie van stress in de bouwsector – WerkgeversbrochureDeel 108 B: Preventie van stress in de bouwsector – WerknemersbrochureHet voorbije jaar werden verschillende delen herdrukt en indien nodig aangepast.

NAVB infoNAVB info is een driemaandelijks infoblad voor welzijn en milieu in de bouw.

In 2005 werden de volgende thema’s behandeld in NAVB info:• Nr. 34: - Naar een vereenvoudiging van de veiligheidscoördinatie? - De naakte waarheid - Bescherming van stagiairs - De campagnethema’s voor de volgende maanden - Nieuw: NAVB vademecum voor KMO’s - Participatieve risico-inventarisatie op maat van kleine ondernemingen - Een nieuwe opleiding voor betonmixerchauffeurs - Tijdelijke randbeveiligingen - Opleidingsagenda - De pneumatische schiethamer: een toestel met onderschatte risico’s• Nr. 35: - De strijd tegen ernstige arbeidsongevallen en de vereenvoudiging van

de arbeidsongevallenaangifte - Profiel van de veiligheidscoördinator - Werelddag Veiligheid in het Atomium - Preventie van rugklachten in de bouwsector - Veiliger werken: de bouwbedrijven gaan ervoor - 500 m2

© NAVB-CNAC 2006

74

• Nr. 36: - Minder LAWAAI op het werk - Case: Aanstelling van een coördinator voor een gezamenlijk bouwproject - Stress en pesten op het werk: actueel in de bouw - Een nieuwe publicatie voor betonmixerchauffeurs - Veiligheid in schrijnwerkerijen - NAVB vademecum: de veiligheidscoördinatie van tijdelijke of mobiele

bouwprojecten - Buitengewone werken: het Atomium - Technische tip: Pallethaak voor moeilijk te bereiken plaatsen - De kraanbestuurder• Nr. 37: - Het KB betreffende het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen

in een nieuw kleedje - De bouwdirectie uitvoering als veiligheidscoördinator – Opname op de

publieke lijst van de FOD WASO - Geslaagd Wereldcongres Veiligheid en Gezondheid - Trillingen in de werkomgeving: een nieuwe regelgeving - Technische tip: Graafmachine gebruikt als heftoestel - Welkom op het werk! - Werken op hoogte: we zijn nog niet uitgepraat! - “Meer welzijn is goed voor werknemers én bedrijf” - Ergonomie: de menselijke factor in de bouwonderneming - SensibiliseringscampagneDe 4 nummers van NAVB info werden voor de helft ingenomen door de campagne-krant “De bouw, ons werk, ons leven”.

Niet-periodieke publicatiesNAVB expert (voorheen Beroepsmonografieën)In deze studies worden de producten, de bouwmaterialen, het materieel, het ge-bruikte gereedschap en de verschillende werksituaties toegelicht per bouwberoep, rekening houdend met de mogelijke veiligheids- en gezondheidsrisico’s voor de uit-voerders.Deze publicaties kunnen zowel worden gebruikt als preventiemiddel in de onderne-ming als in het technisch en beroepsonderwijs of bij de opleiding van toekomstige bedrijfsleiders.Op 31 december 2005 waren de volgende NAVB experts beschikbaar:• De schilder• De metselaar• De dakafdichter• De bekister• De installateur centrale verwarming• De kraanbestuurder• De betonstaalvlechter• De loodgieter-zinkbewerker• De stukadoor• De schrijnwerker• De glaszetter• De natuursteenbewerker (2 delen)• De polyvalente bouwvakker• De dakdekker• De betonmixerchauffeur (enkel in het Nederlands)

© NAVB-CNAC 2006


75

P-bladen BouwIn het kader van de samenwerking inzake preventie tussen het NAVB en de Algemene Directie Humanisering van de Arbeid worden er verklarende of technische informa-tieve nota’s gepubliceerd die toelichting verschaffen bij reglementaire voorschriften of codes van goede praktijk voorstellen.De verdere planning wordt opgemaakt samen met de Algemene Directie Humanisering van de Arbeid.

Beschikbaar op 31 december 2005:• Afbraakwerken met behulp van containers• Steigers op ladderklampen• Verplaatsbare wisselstroomaggregaten• Werkplatformen met tandheugelaandrijving

Preventie- en beschermingsfichesDeze fiches kunnen gebruikt worden in het kader van een risicoanalyse of om een veiligheidsplan op te stellen.

De signalisatie van de bouwplaatsenDit document werd gepubliceerd n.a.v. de verschijning van het MB van 7 mei 1999 over de signalisatie van de bouwplaatsen.

NAVB vademecumGids voor de preventieadviseur van een KMO in de bouwsectorDe bedoeling van dit document is om de KMO’s te helpen bij hun dagelijks welzijnsbeleid.In een eerste deel wordt een overzicht gegeven van de regelgeving, waarna de pre-ventie-organen aan bod komen (Interne Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk, Externe Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk, Externe Dienst voor Technische Controles op de werkplaats).In deze gids is er ook aandacht voor risicobeheer, meer bepaald voor het dynamisch risicobeheersingssysteem, de verplichtingen van de werkgever, van de hiërarchische lijn en van de werknemers.Daarna volgt een brede waaier van inlichtingen, o.a. i.v.m. de gezondheid van de werknemers, de veiligheidscoördinatie, sociale voorzieningen, EHBO, arbeidsmidde-len, persoonlijke beschermingsmiddelen, de bestelprocedure, de CE-markering, jonge werknemers en afgezonderd tewerkgestelde werknemers.

© NAVB-CNAC 2006

76

OnthaalbrochuresGeïllustreerde brochures met veelvuldig voorkomende gevaarlijke situaties op de bouwplaats, voor verschillende activiteiten. Er bestaan vier brochures: ruwbouw, afbouw, wegenbouw en waterwerken.

Cd-roms en DVD’sSinds 2003 maakt het NAVB cd-roms per beroep met gedetailleerde risicoanalyses, coördinatie-instrumenten en ook typeformulieren voor het veiligheidsbeleid binnen een onderneming.

Op 31 december 2005 waren de volgende cd-roms beschikbaar:• De tegelzetter• De dakafdichter• De daken gevelbekleder• De schrijnwerker

Op 31 december 2005 waren de volgende DVD’s beschikbaar:• De betonmixerchauffeur• De dakafdichter

© NAVB-CNAC 2006


77© NAVB-CNAC 2006

Bibliotheek

De bibliotheek is toegankelijk voor alle afdelingen van het NAVB en voor iedereen die begaan is met veiligheid en gezondheid in de bouw: bouwbedrijven, preventie-adviseurs, kandidaat-preventieadviseurs die de aanvullende vorming van niveau II volgen, preventieadviseurs-arbeidsgeneesheren, studenten…

De collectie van de bibliotheek telt ongeveer 10.000 documenten: verhandelingen, artikels uit tijdschriften, publicaties uit verschillende landen, verslagen van col-loquia, seminaries of studiedagen, eindwerken, brochures, normen, Europese richt-lijnen…

Het NAVB heeft een abonnement op 58 tijdschriften en 11 werken die periodiek geüpdatet worden.

Er is toegang tot het internet; daarmee kunnen niet enkel opzoekingen gebeuren, maar kan men ook in contact treden met andere organisaties.

• Nog me

er

opleidin

gen

• Belang

rijkste

examence

ntrum

‘BeSaCC-

VCA’

79© NAVB-CNAC 2006

“Een gewaarschuwd man telt voor twee”“Opleiding: een wapen tegen ongevallen”

“Investeren in opleidingen is voor mensen en voor resultaten zorgen, niet alleen vandaag maar ook morgen”

De afdeling Opleidingen heeft van deze uitspraken zijn devies gemaakt, in de overtui-ging dat enkel kennis de nodige instrumenten kan bieden voor welzijn op het werk. Maar deze instrumenten kunnen slechts werkelijkheid worden wanneer werkgevers en werknemers zich verenigen.Luidt de Belgische wapenspreuk niet “Eendracht maakt Macht”? En als we daarvan nu eens ons devies maakten tegen ongevallen?

Steunend op zijn ervaring biedt het NAVB, alleen of in samenwerking met partners, een uitgebreid gamma van opleidingen aan.

De belangrijkste opleiding die het NAVB organiseert, sinds 1979 – moet ze nog voorgesteld worden – is de “Aanvullende vorming voor preventieadviseurs van niveau II”. In 2005 heeft het NAVB voor een zusje gezorgd met de “Opleiding voor preven-tieadviseurs van niveau III” voor ondernemingen van klasse C en D.

Het NAVB organiseert eveneens de volgende opleidingen:In het kader van het VCA/BeSaCC-systeem:• Sinds september 1996: een opleiding van drie dagen voor operationeel leiding-

gevenden.• Sinds september 1997: een tweedaagse opleiding “Basisveiligheid”. Deze opleiding

wordt gefinancierd door de sector via het opleidingskrediet, op voorwaarde dat de deelnemende bouwvakkers over een geldig opleidingsvisum beschikken.

• De opleiding “Basisveiligheid” wordt ook aangeboden aan bouwvakkers buiten het kader van het VCA/BeSaCC-systeem. Ook deze opleiding wordt gefinancierd door de sector via het opleidingskrediet.

• De opleiding “Basisveiligheid” wordt nu eveneens aangeboden aan uitzendkrachten. Ze wordt vooral verstrekt door FOREM en VDAB.

Op het gebied van veiligheidscoördinatie:• Sinds september 2001: een opleiding voor veiligheidscoördinatoren van niveau

C, gespreid over drie avonden. In 2005 werd deze opleiding, tengevolge van de wijziging van het KB van 25.01.2001 (KB van 19.01.2005) vervangen door de opleidingen voor coördinatoren-aannemers van niveau D (24u) en E (12u).

• Sinds september 2001: een opleiding van tien dagen voor veiligheidscoördinatoren van niveau B. In 2005 werd de duur van deze opleiding opgetrokken tot twaalf dagen.

• Sinds september 2002: een opleiding van 150 uur voor veiligheidscoördinatoren van niveau A.

Daarnaast zijn nog een aantal andere opleidings- en informatiedomeinen, waarin het NAVB in de loop der jaren een ruime ervaring heeft opgebouwd, het vermelden waard.

Opleidingen

80

Aanvullende vorming voor preventieadviseurs van niveau IISinds 1979 organiseert het NAVB cursussen aanvullende vorming voor preventiead-viseurs en hun adjuncten. Overeenkomstig het KB van 10 augustus 1978, zijn deze cursussen polyvalent van aard.

De eindbeoordeling van de kandidaten wordt toevertrouwd aan twee jury’s. Eén jury, samengesteld uit lesgevers, beoordeelt de kennis van de deelnemers. Een tweede, pa-ritair samengestelde jury, evalueert de inhoud en de verdediging van het eindwerk.

Sinds 1979 hebben in totaal 1.193 preventieadviseurs met succes de cursus “Aanvullende vorming niveau II” gevolgd en 65 het “Overgangsniveau”.

De sessie die begonnen in 2004, liep af in 2005 en was succesvol voor 14 laureaten.

© NAVB-CNAC 2006

43 %

43 %14 %

Fig. 60: Behaalde graad Niveau II

Grote onderscheiding

Onderscheiding

Voldoening

In 2005 werden twee sessies opgestart:Een sessie voor Franstaligen begon op 25 mei 2005 en zal eindigen op 22 maart 2006. Er zijn 7 personen ingeschreven.Een sessie voor Nederlandstaligen begon op 25 januari 2005 en eindigde op 6 de-cember 2005. Er waren 15 personen ingeschreven, waaronder 1 personeelslid van het NAVB (een adviseur).

De examens voor deze sessies vinden plaats in 2006.

Opleidingen

81

Opleiding voor preventieadviseurs van niveau IIIIn 2005 is het NAVB begonnen met een opleiding “Preventieadviseur van niveau III”. Deze opleiding is bedoeld voor werkgevers en technische bedrijfseenheden van groep C en die, in overeenstemming met de Codex over het welzijn op het werk, een preventie-adviseur moeten aanstellen die moet beschikken over basiskennis inzake veiligheid.Ook werkgevers uit groep D (minder dan 20 werknemers) waarvoor geen enkele specifieke opleiding verplicht is, kunnen dankzij deze opleiding basiskennis over veiligheid verwerven.

In 2005 hebben 3 preventieadviseurs met succes de lessen van de opleiding van niveau III gevolgd.

Opleidingen in het kader van VCA-VCU/BeSaCCHoewel de petrochemie de aanzet gaf voor de VCA-BeSaCC-certificatie, geven steeds meer ondernemingen, uit allerlei sectoren, een opleiding aan hun personeel binnen het VCA-BeSaCC-kader, al dan niet met een certificatie in het vooruitzicht.

Net als 2004 werd 2005 gekenmerkt door de intensieve opleiding van uitzendkrach-ten in de bouw en van lesgevers van technische en beroepsscholen en door de examens van laatstejaarsstudenten.

Opleidingssessies en examens Basisveiligheid VCA/BeSaCCSinds eind 1997 is het NAVB officieel erkend om deze opleiding te geven en examens af te nemen. In november 2003 werd de erkenning van het NAVB vernieuwd voor een periode van 3 jaar. Bijgevolg hebben veel ondernemingen een beroep gedaan op het NAVB om deze opleiding te verzorgen.

Dankzij de CAO’s in de bouw kunnen de ondernemingen gebruik maken van het op-leidingskredietstelsel of van het stelsel van het globaal opleidingsplan om de kosten die aan deze opleidingen verbonden zijn, grotendeels te dekken.

Als het ingediende dossier aanvaard wordt, betaalt het Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid (FVB) de opleiding en draagt het ook bij aan de loonkost. De examenkosten worden niet terugbetaald via het opleidingskrediet of het globaal opleidingsplan en vallen volledig ten laste van de onderneming. Overeenkomstig de CAO is het NAVB belast met de organisatie van de veiligheidsopleidingen.

In het kader van de sectorakkoorden heeft het FVB in 2005 dus bijgedragen in de kosten voor de opleiding van de leraars en voor de examens van de laatstejaarsstudenten.

Er zijn verschillende opleidingsformules mogelijk:• Een opleiding in de onderneming die verzorgd wordt door het NAVB• Een opleiding in een lokaal opleidingscentrum van VDAB of FOREM waarbij het

examen wordt georganiseerd door het NAVB• Een opleiding door een uitzendbureau waarbij het examen wordt georganiseerd

door het NAVB

© NAVB-CNAC 2006

82

• Een opleiding door de onderneming waarbij het examen wordt georganiseerd door het NAVB.

Dit jaar totaliseerde het NAVB 688 sessies, als volgt verdeeld over het jaar:

© NAVB-CNAC 2006

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Jan Feb Maa April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec

53

7173

71

59

65

19

44

61 61

5457

Fig. 61: Verdeling van de sessies over het jaar 'Basisveiligheid VCA/BeSaCC'

Daarvan werden er 20 volledig georganiseerd door het NAVB (opleiding en examen), 255 door een externe organisatie erkend door het NAVB (VDAB, FOREM…). Er wer-den er 195 georganiseerd voor werkzoekenden (VDAB en FOREM), 19 door derden (zelfstudie, bedrijfsintern, privé-opleidingsinstellingen…), 196 voor uitzendkrach-ten (via uitzendbureaus en via FOREM) en 3 in Frankrijk, waarbij het NAVB enkel de examens organiseerde.

In de loop van 2005 werden de uitzendkrachten die in Wallonië opgeleid werden via FOREM gelijkgesteld met werkzoekenden.

De sessies waren als volgt verdeeld over de taalgroepen:

0

100

200

300

400

500

600

700

800

Duits Frans Nederlands Totaal

11

271

406

688

Fig. 62: Verdeling van de sessies over de taalgroepen 'Basisveiligheid VCA/BeSaCC'

Aantal sessies

Aantal sessies

Opleidingen

83

In deze sessies werden 10.869 deelnemers opgeleid. Daarvan kregen er 7.925 een erkend certificaat van het NAVB, als volgt verdeeld over het jaar:

© NAVB-CNAC 2006

73 %

27 %

Geslaagden

Niet-geslaagden

Fig. 63: Aantal geslaagden per maand 'Basisveiligheid VCA/BeSaCC'

Jan Feb Maa Apr Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec

Deelnemers 587 792 4187 834 622 79 93 435 592 678 603 667

Geslaagden 450 618 2605 669 502 621 86 309 484 533 503 545

Fig. 64: Percentage geslaagden 'Basisveiligheid VCA/BeSaCC'

De maand maart springt eruit doordat de laatstejaarsstudenten van de technische en beroepsscholen uit de bouw dan hun examen hebben afgelegd (ongeveer 3.200 deelnemers).

Dat brengt het globaal slaagpercentage op 73%.

Aantal personen

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

4500


Deelnemers

Geslaagden

84

Het slaagpercentage is als volgt verdeeld over het jaar:

© NAVB-CNAC 2006

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

%


77 78

62

71

82 82 73%837980 8081

92

Fig. 65: Slaagpercentage per maand 'Basisveiligheid VCA/BeSaCC'

Fig. 66: Percentage geslaagde werknemers 'Basisveiligheid VCA/BeSaCC'

Fig. 67: Percentage geslaagde leerlingen 'Basisveiligheid VCA/BeSaCC'

81 %

19 %

Geslaagden

Niet-geslaagden

57 %

43 %

Geslaagden

Niet-geslaagden

Opleidingen

85© NAVB-CNAC 2006

2001 2002 2003 2004 2005

0

20 %

40 %

60 %

80 %

100 %

8071 9235 12837 148415715

793610723

9416

7925

9163

Fig. 68: Marktaandeel van het NAVB 'Basisveiligheid VCA/BeSaCC'

Anderen

NAVB

Sinds het NAVB deelnemers aan de opleiding “Basisveiligheid VCA” opleidt en exami-neert, kregen er zo al 68.341 van de 83.922 deelnemers een certificaat, wat neerkomt op een slaagpercentage van bijna 81%.

Als hulpmiddel bij deze opleiding heeft het NAVB een handboek “Basisveiligheid” opgesteld. Het is een algemene, erg praktische brochure over veiligheid in de bouw.

Wat betreft het examen “Basisveiligheid VCA” blijft het NAVB het belangrijkste exa-mencentrum met een marktaandeel van 35%. Daarbij werd rekening gehouden met de oprichting van twee nieuwe examencentra.

Aantal attesten

86

Opleidingssessies en examens veiligheid voor operationeel leidinggevenden VCA-BeSaCCEen van de voorwaarden om een VCA-BeSaCC-certificaat te bekomen, is dat alle ope-rationeel leidinggevenden, zoals de bouwdirectie, de projectleiders en de werfleiders, dus iedereen die een leidinggevende functie heeft op de bouwplaats, slaagt voor het verplichte VCA-BeSaCC-examen.

Sinds november 1996 is het NAVB erkend om deze specifieke opleiding van drie dagen te geven en examens af te nemen.

Ook hier gelden de verschillende opleidingsformules die werden vermeld voor de opleiding “Basisveiligheid”.

Dit jaar kwam het NAVB aan een totaal van 71 sessies, als volgt verdeeld over het jaar:

© NAVB-CNAC 2006

0

2

4

6

8

10

12

14


5 5

11

13

4

3

2

5

8

9

6

0

Fig. 69: Verdeling van de sessies over het jaar 'Operationeel leidinggevenden VCA/BeSacc'

Aantal sessies

Daarvan werden er 12 volledig georganiseerd door het NAVB (opleiding en examen), 26 door een externe organisatie erkend door het NAVB (VDAB, FOREM…) en 27 door derden (zelfstudie, bedrijfsintern, privé-opleidingsinstellingen…). Er werden er 2 georganiseerd voor uitzendkrachten en 4 in Frankrijk, waarbij het NAVB enkel de examens organiseerde.

Opleidingen

87

0

50

100

150

200


Fig. 71: Aantal geslaagden per maand 'Operationeel leidinggevenden VCA/BeSacc'

Deelnemers

Geslaagden

Aantal personen

49 %

51 %

Nederlands

Frans

Fig. 70: Verdeling van de sessies over de taalgroepen 'Operationeel leidinggevenden VCA/BeSacc'

De sessies waren als volgt verdeeld over de taalgroepen:

In deze sessies legden 658 deelnemers het examen af. Daarvan kregen er 581 een erkend certificaat van het NAVB, als volgt verdeeld over het jaar:

© NAVB-CNAC 2006


Het is als volgt verdeeld over het jaar:

Fig. 73: Slaagpercentage per maand 'Operationeel leidinggevenden VCA/BeSacc'

88%

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100


%

75 76

8288 90 91 92

97

89

100 100

88 %

12 %

Geslaagden

Niet-geslaagden

Fig. 72: Percentage geslaagden 'Operationeel leidinggevenden VCA/BeSacc'

Het globaal slaagpercentage bedraagt 88%.

Sinds het NAVB operationeel leidinggevenden VCA opleidt en examineert, kregen er al 11.268 van de 12.972 opgeleide deelnemers een certificaat.

Het marktaandeel van het NAVB voor het examen “VCA operationeel leidinggeven-den” is opvallend teruggelopen, maar bedraagt nog altijd bijna 12%. Deze terugloop is toe te schrijven aan een verregaande reorganisatie van de cursus “VCA voor ope-rationeel leidinggevenden” op het NAVB en aan de nabijheidspolitiek van de lokale Confederaties Bouw, vooral in Vlaanderen.

Opleidingen

89© NAVB-CNAC 2006

Opleidingssessies en examens veiligheid voor intercedenten en leidinggevenden van een uitzendbureau VIL-VCUEen belangrijke voorwaarde voor uitzendbureaus om een VIL (VCU)-certificaat te bekomen, is dat de consultants en de leidinggevenden van het uitzendbureau slagen in het VIL-examen.

Dit jaar organiseerde het NAVB 6 sessies. De sessies waren als volgt verdeeld over de taalgroepen:

Fig. 75: Verdeling van de sessies over de taalgroepen 'VIL-VCU'

2001 2002 2003 2004 2005

0 %

20 %

40 %

60 %

80 %

100 %

16151633 1620

1193

581

1414 1714 1969 3525 4428

Fig. 74: Marktaandeel van het NAVB 'Operationeel leidinggevenden VCA/BeSacc'

Anderen

NAVB

Aantal attesten

33 %

67 %

Nederlands

Frans

49 deelnemers aan deze sessies legden het examen af. Daarvan kregen er 48 een erkend certificaat van het NAVB.

90

Bouwwereld Vakopleiding (FVB-Regio’s)Net als vorige jaren namen er adviseurs van het NAVB deel aan regionale paritaire contactgroepen "Bouwwereld Vakopleiding" (BVO). Deze paritaire groepen bestaan in de verschillende regio’s van het land en zijn een initiatief van het Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid (FVB).

De NAVB-adviseurs maken er deel van uit en waren in die hoedanigheid het hele jaar door aanwezig op vergaderingen, onder andere in Aalst, Antwerpen, Brussel, Brugge, Charleroi, Gent, Hasselt, Kortrijk, La Louvière, Libramont, Liège, Mons, Mouscron, Namur-Brabant wallon, Oostende, Roeselare, Sint-Niklaas, Verviers…

Ze hebben ook meegewerkt aan programma’s die door deze regionale groepen wer-den uitgewerkt in het kader van beurzen of tentoonstellingen in scholen of door beroepsverenigingen.

Bij wijze van voorbeeld worden hieronder een aantal activiteiten opgesomd uit het programma van 2005:• Voorbereidende bouwplaatsbezoeken samen met groepen leerlingen en stage-eva-

luaties• Zetelen als jurylid bij metselwerkwedstrijden• Uiteenzettingen in technische scholen• Algemene risicoanalyse voor de bouw tijdens infosessies

© NAVB-CNAC 2006

Tijdelijke of mobiele bouwplaatsenHet geconsolideerde KB van 25 januari 2001 betreffende de tijdelijke of mobiele bouwplaatsen regelt de toepassing van nieuwe concepten en verplichtingen inzake veiligheid en gezondheid op de bouwplaats.

Met dit KB werd de Europese richtlijn 92/57 van 24 juni 1992 betreffende de mini-mumvoorschriften inzake veiligheid en gezondheid voor tijdelijke of mobiele bouw-plaatsen omgezet naar Belgisch recht, op basis van hoofdstuk V van de Welzijnswet van 4 augustus 1996.

Het NAVB heeft – net als vorig jaar – meegewerkt aan opleidingen voor coördina-toren van niveau B, zowel in het Nederlands als in het Frans.

Opleiding veiligheidscoördinator van niveau BIn 2005:

• vond voor het NAVB 1 sessie plaats in het Frans;• begon voor het NAVB 1 sessie van niveau B (CB) in het Nederlands die afloopt in

2006.

In 2005 heeft het NAVB in totaal een certificaat uitgereikt aan:

• 12 coördinatoren van niveau B, waarvan 1 na een specifiek examen.

Opleidingen

91

Syndicale vormingDit jaar werd er opnieuw, net als de voorbije jaren, een beroep gedaan op de ad-viseurs van het NAVB om op opleidingsdagen te spreken over de veiligheids- en gezondheidsaspecten van het werk op de bouwplaats. Deze opleidingsdagen zijn bedoeld voor vakbondsafgevaardigden en -militanten.

Dergelijke opleidingsprogramma’s werden geregeld georganiseerd door de grote vak-bonden in de bouw: ACV Bouw en Industrie, de Algemene Centrale ABVV en het ACLVB (hoofdzetel in Gent).

Interne opleiding voor de adviseursDe opkomst van nieuwe, moderne technologische hulpmiddelen, gekoppeld aan struc-turele wijzigingen op organisatorisch vlak, heeft ertoe geleid dat de gezondheids- en ongevallenrisico’s in de bouw vaak een stuk complexer zijn geworden. Om ervoor te zorgen dat de NAVB-adviseurs gemakkelijk het hoofd kunnen bieden aan dit nieuwe gegeven, werd er enkele jaren geleden beslist om een interne veiligheidsopleiding op te zetten voor de adviseurs.

Deze opleiding of ondersteuning bestaat erin de adviseurs op een gerichte manier kennis te laten maken met nieuwe uitvoeringstechnieken, materialen, materieel enz. Ze worden ook geïnformeerd over eventuele wijzigingen of aanpassingen van de arbeidsreglementering.

© NAVB-CNAC 2006


IntroDe tweede golf van de veiligheidscampagne “De bouw, ons werk, ons leven” liep eind december 2005 af. Er werd gewerkt rond de thema’s vallen en struikelen, KMO’s in de bouw, coördinatie op tijdelijke of mobiele bouwplaatsen, wegenwerken, stortklaar beton, manueel hanteren van lasten, stress en pesten op het werk.

CampagnemiddelenHet belangrijkste campagnemiddel bleef het veiligheidscharter, een engagement voor meer veiligheid in de bouw dat ondertekend kan worden door iedereen die betrokken is bij de bouwsector. In 2005 tekenden 3264 personen en organisaties het charter, wat het voorlopige totaal voor de campagne 2004-2005 op 4500 bracht: 3421 bouwvakkers, 669 aannemers, 47 architecten, 22 bouwheren en 341 anderen (o.a. veiligheidscoördinatoren, leraars, bedienden…).De 8 themaposters uit 2004 werden behouden, net als het veiligheidszakboekje, het zakspiegeltje en de stickers. Als bijlage bij de driemaandelijkse publicatie NAVB info verscheen de Campagnekrant, die de buitenwereld op de hoogte hield van het reilen en zeilen in de campagne: de thema’s werden er aangekondigd en er werd verslag gedaan van voorbije veiligheids-initiatieven. Er was ook plaats voor de publicatie van posters.Qua technische producten werd er een NAVB expert voor de betonmixerchauffeur op-gesteld (thema stortklaar beton), NAVB dossiers over het gewijzigde KB Tijdelijke of Mobiele Bouwplaatsen (coördinatie), de signalisatie van werken en verkeersbelem-meringen op de openbare weg (wegenwerken), de preventie van rugklachten (manueel hanteren van lasten) en de preventie van werkdruk (stress en pesten op het werk).Daarnaast was de campagnewebsite www.navbcnac.be opnieuw een bron van in-formatie, met een campagne-agenda, veiligheidstips, nieuws en informatie over campagne-activiteiten. De charteronderschrijvers werden ook geregistreerd via de website en konden er opgezocht worden.

Campagne “De bouw, ons werk, ons leven”


CommunicatiecampagneIn maart vond er een nieuwe communicatiecampagne plaats, opgezet door het com-municatiebureau Spitz. Onder het motto “Veiligheid maakt je onweerstaanbaar” werd er een TV-spot uitgezonden en drie radiospots, gericht op de bouwvakkers, de aan-nemers en de architecten. Er waren ook advertenties in verschillende vakbladen.

De TV-spot “Veiligheid maakt je onweerstaanbaar”

Evenementen en actiesHet NAVB organiseerde dit jaar een druk bijgewoonde studiedag over de coördinatie van tijdelijke of mobiele bouwprojecten en een groots evenement in het Atomium n.a.v. de Werelddag voor Veiligheid en Gezondheid op het Werk, maar daarover leest u meer in het hoofdstuk “Evenementen”.Daarnaast waren er tal van regionale acties en bedrijfsacties. Een greep uit het aanbod.

NamenOp 23 mei hebben meer dan 60 bedrijven uit het Naamse tijdens de algemene verga-dering van de lokale Confederatie Bouw het veiligheidscharter van het NAVB onder-tekend en zich geëngageerd om initiatieven te nemen om de veiligheid te bevorderen en zo het aantal arbeidsongevallen terug te dringen. De boodschap was duidelijk: veiligheid is een zaak van iedereen.

De drie advertenties: bouw-vakker, aannemer en architect

95© NAVB-CNAC 2006 95

De provinciegouverneur van Namen sprak zijn interesse uit voor de veiligheid van de werknemers en wees erop dat hij zelf 30 jaar lang bouwondernemer is geweest. Van 1 juni tot 30 november hebben de NAVB-adviseurs en de Federale Verzekeringen actie gevoerd in de ondernemingen die het charter ondertekend hebben, waarbij ook de fre-quentiegraad en de ernstgraad bij alle ondertekenaars berekend werden voor dezelfde periode in 2004. Op 5 december ten slotte vond er een slotceremonie plaats met procla-matie van de resultaten en uitreiking van de trofeeën door de Federale Verzekeringen.

HenegouwenIn Morlanwelz was er op 20 april een studiedag over tijdelijke of mobiele bouwplaatsen in samenwerking met het Provinciaal Comité voor de Bevordering van de Arbeid.

Charter ‘Bouwvakker’Op 17 november 2005, hebben de vertegenwoordigers van de werknemers van het ACV Bouw en Industrie Namen-Waals Brabant de charter ‘Bouwvakker’ getekend in aanwezigheid van de heer Heyrman (Directeur-generaal NAVB) en de heer Van Steen (gewestelijke secretaris AVC Bouw en Industrie).De afgevaardigden hebben zodoende hun steun aan de campagne van het NAVB wil-len aantonen alsmede hun inzet om veiligheid en welzijn in hun ondernemingen te bevorderen.

© NAVB-CNAC 2006



BedrijfsactiesHeel wat bedrijven hebben de campagne en het ondertekenen van het charter aan-gegrepen om een heus veiligheidsevenement te organiseren.De onderneming Koeckelberg uit Gilly (Henegouwen) betrok zijn hiërarchische lijn en zijn werknemers erbij en verkreeg van hen het engagement om hun houding ten aanzien van risico’s te wijzigen. Van zijn kant had het bedrijf recent heel wat inves-teringen gedaan om het welzijn van de werknemers te bevorderen.

Ook Galère, met 861 werknemers het grootste Waalse bouwbedrijf, ondertekende het charter. Gewapend met opleidingen en instructies voor de werknemers timmert Galère al een hele tijd aan de weg, wat ervoor heeft gezorgd dat de frequentiegraad op 4 jaar tijd gedaald is met 30% en de werkelijke ernstgraad zelfs met 45%.De internationale groep Heijmans organiseerde een dag over arbeidsomstandigheden en veiligheid voor alle leden van de ondernemingsraad van zijn Belgische afdeling. Zo kan het preventiebeleid nog beter uitgedragen worden op de werkvloer. Heijmans heeft in België de ondernemingen Heijmans Infra, Vandenberg NV, De Coene Construct NV, Scheldekant NV en Heijmans Bouw onder zijn vleugels.

Op 21 september 2005 organiseerde de NV Villabouw Francis Bostoen de sensibilise-ringscampagne “Veiligheid en Welzijnsbeleid”. Belangrijkste doelstelling was om alle partijen in het bouwproces te betrekken bij het vooropgestelde veiligheidsbeleid van de onderneming. De directie maakte duidelijk dat de tolerantiegrens voor onveilig werken tot nul werd herleid en de arbeiders werden gewezen op hun verantwoor-delijkheden betreffende de naleving van de veiligheidsmaatregelen, zowel de col-lectieve als de persoonlijke.Bij Inter-Beton werd er dit jaar met het veiligheidsproject “Snake” gefocust op de daling van de frequentie- en de ernstgraad. Daarom werden er verschillende acties ondernomen, te beginnen met de ondertekening van het veiligheidscharter van de NAVB-campagne door het bedrijf en door alle werknemers. Daarnaast werd er o.a. een affichecampagne op het getouw gezet over de grootste risico’s voor betonmixerchauffeurs en werden er veiligheidsinstructiefiches opgehan-gen voor de verschillende werkposten, handelingen en materialen. Alle betonmixer-chauffeurs krijgen ook een “Handboek voor de betonmixerchauffeur”, opgesteld door het bedrijf zelf en zullen in de nabije toekomst een zesdaagse opleiding volgen.

97© NAVB-CNAC 2006

Andere ondernemingen die een bedrijfsactie georganiseerd hebben rond de onder-tekening van het charter, zijn de NV Depret, Baijot, Cobelba, Graniou, Danheux et Maroye en Louis Dewaele.


Buitenlandse interesseDe campagne werd ook opgemerkt in het bui-tenland. Zo liet de Zwitserse arbeidsinspectie er haar oog op vallen tijdens een veiligheidsbeurs in Zürich, waar een bouwonderneming de affi-ches gebruikte op een stand.De campagne werd ook voorgesteld tijdens het Wereldcongres voor Veiligheid en Gezondheid op het Werk aan de hand van een grote poster.De Nederlandse Stichting Milieunet plaatste de affiche “25 kg draag je, 50 kg kraakt je” in haar Toolkit voor de Nederlandse overheden.Zelfs de Japanse patroonsorganisatie voor vei-ligheid in de bouw, het JCSHA, kwam kijken hoe er bij ons campagne wordt gevoerd tegen ar-beidsongevallen.


Speciale evenementen

Studienamiddag “Tijdelijke of mobiele bouwprojecten”In het voorjaar van 2004 besliste de Ministerraad dat er een aangepaste reglemen-tering inzake veiligheids- en gezondheidscoördinatie uitgewerkt diende te worden omdat de reglementering niet meer correct en consequent werd toegepast, vooral op zogenaamde ‘kleine bouwplaatsen’. Op 27 januari 2005 verscheen in het Belgisch Staatsblad dan ook het nieuwe KB van 19 januari 2005 tot wijziging van het KB van 25 januari 2001 betreffende de tijdelijke of mobiele bouwplaatsen.De wijzigingen in dit nieuwe besluit werden op dinsdag 15 februari 2005 voorgesteld tijdens een studienamiddag in het congrescentrum De Montil in Affligem. Dit eve-nement kwam tot stand in samenwerking met de werkgroep bouw van Prebes, met ARCoP, de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg en de Federale Verzekeringen.Na een uitgebreide voorstelling en analyse van de beoogde doelstellingen en de inhoud van de gewijzigde regelgeving van het KB door de heer Raekelboom (FOD WASO) en een aantal juridische beschouwingen door meester de Cocquéau (ELEGIS) volgde een panelgesprek met vertegenwoordigers van alle partijen die betrokken zijn bij de coördinatie op tijdelijke of mobiele bouwplaatsen: afgevaardigden van de FOD WASO, werkgevers, werknemers, architecten, preventieadviseurs, coördinatoren en opdrachtgevers.Tijdens deze studienamiddag kwamen o.m. de volgende vragen aan bod:• Is de veiligheidscoördinatie inderdaad ‘afgeschaft’ op kleine bouwplaatsen?• Wat verandert er nu concreet?• Betekenen de veranderingen ook een verbetering en een administratieve vereen-

voudiging?• Wordt veiligheidscoördinatie minder duur voor de bouwheer?Ten slotte werden aan de 500 aanwezigen de producten en diensten voorgesteld die het NAVB aanbiedt om de coördinatie in de praktijk eenvoudiger te maken.


Werelddag Veiligheid in het AtomiumOp 28 april 2005 organiseerde de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) opnieuw de Werelddag voor Veiligheid en Gezondheid op het Werk. Verschillende betrokkenen uit de bouwsector ondertekenden diezelfde dag het veiligheidscharter van de NAVB-campagne “De bouw, ons werk, ons leven” tijdens een evenement in het Atomium, dat momenteel volop in renovatie is. Meer dan vijftig aanwezigen hadden een luisterend oor voor de verschillende sprekers. De Brusselse brandweer zorgde voor de kers op de taart met een spectaculaire demonstratieoefening waarbij een “slachtoffer van een arbeidsongeval” werd geëvacueerd uit een van de bollen.Even stil staan bij veiligheid en gezondheid op het werk is zeker geen overbodige luxe: volgens Eddy Laurijssen, de directeur van IAO België, sterven er in de wereld elke dag 5.000 mensen door een arbeidsongeval of een beroepsziekte. Honderdduizenden anderen raken op hun arbeidsplaats gewond of lopen er een ziekte op. Dit jaar lag de focus tijdens de Werelddag op welzijn in de bouw, en daar is ook reden toe: de IAO schat dat er op wereldvlak jaarlijks minstens 60.000 dodelijke ongevallen gebeuren in de bouw, of één dodelijk ongeval om de 10 minuten…In België was het aantal dodelijke arbeidsongevallen in de bouw in 2004 opnieuw sterk gestegen, na een forse daling de twee jaar daarvoor, toonde de voorzitter van het NAVB, Hans Raes aan. De implementatie van het FARAO-plan voor het terugdringen van het aantal arbeidsongevallen moet een stap in de goede richting vormen, zei Luc Vanneste, de directeur van de Cel Werk op het kabinet van Minister Freya Van den Bossche.Tijdens de Europese Week voor Veiligheid en Gezondheid op het Werk, eind oktober 2005, zal er speciaal aandacht uitgaan naar het probleem van lawaai, een niet te onderschat-ten fenomeen dat ook in de bouw aan de oorsprong ligt van heel wat beroepsziekten, beklemtoonde Willy Imbrechts, de Manager van het Belgisch Focal Point van het Europees Agentschap voor Veiligheid en Gezondheid op het Werk.

De Belgische bouwsector blijft niet achterwege bij al die veiligheidsplannen. Terwijl buiten het reuzenspandoek “Veiligheid maakt je onweerstaanbaar” wapperde, tekenden de werk-gevers- en de werknemersdelegaties van het bouwbedrijf Besix en zijn dochterondernemin-gen Entreprises Jacques Delens, Vanhout en Wust het veiligheidscharter van de campagne. De vzw Atomium, het farmabedrijf Janssen Farmaceutica en het spoorwegbedrijf Tuc Rail engageerden zich als bouwheer om de veiligheid en de gezondheid op hun bouwplaatsen mee te bevorderen.Daar hadden ze elk hun eigen beweegredenen voor. Gaëtan Peeters van de Besix Group wil als grootste bouwaannemer van België ook toonaangevend zijn op het vlak van veiligheid

101© NAVB-CNAC 2006

en gezondheid: “Met dit charter willen we het signaal geven dat welzijn op het werk door Besix en zijn dochterondernemingen heel serieus wordt aangepakt. Daarnaast wensen we op welzijnsvlak een voortrekkersrol te spelen voor de ganse bouwsector.” Urbain Pollet, werknemersafgevaardigde bij de Besix Group sloot zich daarbij aan: “Op de werkvloer wordt er tijd uitgetrokken voor de veiligheid en als arbeiders staan we daar volledig achter. Het charter is een duwtje in de rug om er te blijven aan werken.”Henri Simons van de vzw Atomium trok de vergelijking met 50 jaar geleden. “Op de film van de bouw van het Atomium in ‘58 zie je werknemers die amper vasthangen met een touw. Als je dat vergelijkt met de renovatie van het gebouw vandaag, besef je dat de vei-ligheidsnormen enorm geëvolueerd zijn, en dat ze ook beter nageleefd worden, zeker bij openbare bouwwerken. Toch gebeuren er nog te veel arbeidsongevallen in de bouw, en om daar iets aan te doen zijn initiatieven zoals de campagne en het veiligheidscharter van het NAVB absoluut noodzakelijk.”Voor Dirk Demuynck van Tuc Rail is veiligheid geen thema dat pas om de hoek komt kijken: sinds zijn oprichting in 1992 is Tuc Rail daarin altijd zeer actief geweest: “We hebben het meegekregen door de ‘spoorwegcultuur’, waarin veiligheid altijd al een belangrijke rol speelde. Met de grote HST-werken hadden wij een structuur op poten gezet die vooruitliep op de veiligheidscoördinatie, vandaag een verplichting. Mede daardoor zitten onze ar-beidsongevallencijfers systematisch onder het sectorgemiddelde, ondanks de complexiteit van de werken. Met de ondertekening van het charter engageren we ons om die inspan-ningen voort te zetten.”Voor Jo Leen van Janssen Pharmaceutica is het duidelijk dat de bouwheer de omstandig-heden creëert voor een veilig project. “Wij werken vaak in partnerschap met aannemers, studiebureaus en architecten, vanuit een langetermijnvisie. Het volstaat voor ons niet om een aannemer met een VCA-certificaat te kiezen; kwaliteit en veiligheid staan bij ons hoog in het vaandel.”

Johan Achten van de Federale Verzekeringen verwees naar de specifieke structuur en doelstelling van zijn organisatie: “Als gemeenschappelijke kas voor de verzekering tegen arbeidsongevallen, opgericht door aannemers uit de bouw, staan wij achter alle nuttige initiatieven die het aantal arbeidsongevallen kunnen doen dalen. Zo hebben we ook de campagne “De bouw, ons werk, ons leven” van het NAVB gesteund, want die ligt volledig in de lijn van wat we zelf beogen. En dat engagement voor meer veiligheid bevestigen we graag door ook zelf het campagnecharter te ondertekenen.”

Speciale evenementen


Het NAVB-personeelsevenement – 2 en 3 decemberDe bossen rond Vielsalm in de donkere decembermaand vormden het decor voor een verkwikkende ochtendwandeling en een reis rond de wereld in 80… minuten (of iets meer). In vier groepen werden we de wereld in gestuurd. Australië, Zwitserland, Mexico, Rusland… in een tiental landen legden we proeven af, zoals met een buggy rijden, een Ardens trekpaard geleiden, hout zagen… De ploeg die de bijbehorende vragen het best oploste, kreeg de wereldtrofee. (Proficiat, Geert en ploeg!)

’s Avonds in de Floreal in La Roche-en-Ardenne genoten we van een voortreffelijk banket waarbij het afscheid van voorzitter Hans Raes werd gevierd. Het personeels-evenement werd waardig afgesloten met een fuif.



Arbeidsongevallen en beroepsziekten in de bouwnijverheid doen zich niet enkel voor in België. Ook andere landen in en buiten Europa worden geteisterd door vaak dezelfde problemen als deze die we terugvinden op de Belgische bouwplaatsen.

Of België goed of minder goed scoort op het vlak van preventie, is een vraag die moeilijk te beantwoorden is. Cijfers van arbeidsongevallen en beroepsziekten verge-lijken over de grenzen heen, is vaak zoals appelen met peren vergelijken. Wat wel met zekerheid gezegd kan worden, is dat de daling van het aantal arbeidsongevallen in ons land zich de laatste jaren versneld doorzet. En dat is niet in alle landen het geval. Vanuit dat oogpunt gezien doen we het hier dus zeker niet slecht. Maar beter kan natuurlijk altijd en een arbeidsongevallenvrije sector moet voor ons allen de ultieme doelstelling blijven.

Meer en meer bedrijven van buiten België worden actief op ons grondgebied. Van een mondialisering van de Belgische bouwsector is voorlopig nog geen sprake, maar een Europeanisering is dichterbij dan op het eerste zicht lijkt en de maatschappij evolueert ontzettend snel: ook de eerste Braziliaanse werkkrachten zijn reeds gesig-naleerd op onze bouwplaatsen.

Onder meer daarom is het van het grootste belang dat een organisatie als het NAVB ook over de grenzen heen kijkt en kennis vergaart over de manier waarop andere landen de preventie van arbeidsongevallen en beroepsziekten aanpakken. Wereldwijd zijn immers ook succesvolle strategieën, acties en producten ontwikkeld die geleid hebben tot significante resultaten. Deze kunnen als inspiratiebron dienen voor de Belgische bouwsector bij het uitwerken en voeren van eigen acties. Maar andersom wordt ook de expertise van het NAVB meer en meer gesmaakt in het buitenland.

Om deze informatie-uitwisseling te bewerkstelligen is het van belang om ook deel uit te maken van internationale netwerken.

Daartoe maakt het NAVB actief deel uit van:• De sectie Bouw van ISSA (International Social Security Association)• De International Roundtable• Het Belgische Focalpoint van het Europees Agentschap te Bilbao• Samenwerkingen met ILO• Het internationaal VCA-platform

Gezien de faam van het NAVB werd de organisatie van het XXIXe Symposium over arbeidsveiligheid en –gezondheid in de bouw in 2009 toevertrouwd aan het NAVB. De organisatie van dit symposium is niet alleen een uithangbord voor de Belgische bouwen preventiewereld, maar moet tevens een mijlpaal worden waar we naar toe moeten groeien. In 2009 wil de Belgische bouwnijverheid immers de beste leerling van de klas zijn op het vlak van preventie.

Daarnaast onderhoudt het NAVB ook verscheidene bilaterale contacten met diverse organisaties binnen en buiten Europa. Het ultieme doel van deze contacten is om op termijn te komen tot de gemeenschappelijke uitwerking van strategieën, actieplan-nen en producten.Ten slotte werd de expertise van het NAVB ook aangewend in een aantal internatio-nale Europese dossiers.

Internationale samenwerking

Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en Hygiëne in het Bouwbedrijf

Sint-Jansstraat 41000 Brussel

Tel.: 02/552 05 00Fax: 02/552 05 05

E-mail: [email protected]: www.navb.be

JVS%2005%20NL%20NAVB

Documents

Transcript of JVS%2005%20NL%20NAVB