Juryrapport

Prijsvraag

Viva van Sijpesteijnkade

Het kan beter

Organisatie en initiator buurtnetwerk Ontwikkelgroep Lombok Centraal

12 september 2012, versie 2

2

Na afloop van de avond van de planbeoordeling concludeerde juryvoorzitter Ubbo Hylkema: Het is fantastisch om te zien dat met zoveel creativiteit deze plek weer op de kaart wordt gezet. En prachtige avond met veel liefde en positief gevoel. De van Sijpesteijnkade mag in de toekomst weer met trots Leidsekade heten. De ontwerpers zijn niet uitgegaan van conserveren in enige vorm maar van aanhechting op de Leidsche Rijn. De jury ziet in alle ontwerpen goede onderdelen. We zijn niet gecharmeerd van bebouwing zwevend boven het rijtje. We zijn wel enthousiast over een plan dat uitgaat van het principe van grote gebouwen langs lange lijnen van het plan van Moreelse, het uitbreidingsplan van Utrecht uit 1664. De inzending van BFAS i.s.m. Koek is het meest verrassend door licht en lucht te creëren aan weerszijden van de doorgetrokken Leidsche Rijn .

Kadeplan

- BFAS i.s.m. Koek Veelkleurig Sijpesteijnkade - Vellekoop

3

CONCLUSIE

De jury ziet grote mogelijkheden voor een goede ontwikkeling van het gebied als de eerste en tweede prijswinnaar samen gaan werken om het plan verder uit te werken. Het zou goed zijn als tenminste de gemeente maar liefst alle betrokkenen zo'n uitwerking ondersteunen. Daarmee zou heel concreet de wens van de gemeenteraad om 'onafhankelijk onderzoek' te doen een praktische invulling krijgen.

Het plan van BFAS maakt een verbinding met Lombok, iets wat de ontwikkelgroep Lombok Centraal ook graag wil. Het Lombokplein kan met bomen op het Lombokplein een groen woud krijgen. De winnaar wordt op de voet gevolgd door de inzending van architect Vellekoop. Vellekoop brengt de veelkleurigheid van de kleine bebouwing in een nieuwe rij achter de van Sijpesteijn terug en zet deze ook door langs de Leidsekade. Door een passage of straat te maken aansluitend op de Noordertunnel wil Vellekoop een achterkant voorkomen en een levendig gebied maken. Het plan van Van Dienst is derde geworden. De jury denkt dat de combinatie van het plan van BFAS en Vellekoop een perfecte symbiose kan geven. De twee ontwerpers zijn in principe bereid tot samenwerking en hebben grote waardering voor elementen uit elkaars plan.

De jury en de Ontwikkelgroep Lombok Centraal stellen voor dat NS en de gemeente Utrecht samen met de prijswinnaars en enkele juryleden in een workshop onderzoeken welke productieve en interessante suggesties de inzendingen opleveren die meegenomen kunnen worden in planontwikkeling en realisatie.

www.lombokcentraal.nl

vansijpesteijnkade@gmail.com

@vansijpesteijn

4

Inleiding

Ontwikkelgroep Lombok Centraal heeft juli 2012 een prijsvraag uitgeschreven voor het maken van een alternatief plan voor de van Sijpesteijnkade. NS heeft een (voorlopig) stedenbouwkundig plan gemaakt voor de Van Sijpesteijnkade in Utrecht vlak bij het Centraal Station. Volgens de Ontwikkelgroep Lombok Centraal en de stichting Bevaarbare Leidsche Rijn voldoet dit plan niet aan de motie Viva Van Sijpesteijn en de ontwikkelingsvisie Lombokplein en omgeving. Naast de prijsvraag heeft de ontwikkelgroep ook een petitie uitgeschreven om te voorkomen dat te snel tot sloop wordt overgegaan zonder dat er een goed plan. Daarom Viva van Sijpesteijnkade, het kan beter .

Huidige gevelbeeld van Sijpesteijnkade

De hoofdvraag van de prijsvraag was: welke stedenbouwkundige, architect, ontwikkelaar, specialist openbare ruimte helpt ons door te verbeelden dat het beter kan?

3d schetsbeeld GroupA iov NS Gevelbeeld schetsplan GroupA iov NS

De ontwikkelgroep Lombok Centraal is blij dat er creatieve oplossingen zijn die laten zien dat het plan van NS beter kan. NS heeft een voorlopig stedenbouwkundig plan laten maken door Group A. Dat plan gaat uit van een ambitieus stedelijk programma en sloop van de bebouwing aan de van Sijpesteijnkade met uitzondering van het monument nummer 25. Veel mensen willen niet dat hier een onherstelbare fout wordt gemaakt door rigoreus te slopen in het stationsgebied. Ook enkele raadsleden stelden kritische vragen over de zogenaamde dwangpunten . De noodzaak van de ontsluitingen voor hulp- en nooddiensten en de ingang van een nieuwe parkeergarage wordt in twijfel getrokken. Een aantal raadsleden is dan ook van mening dat de motie om serieus onderzoek te doen naar inpassing van de bestaande

5

bebouwing nog niet goed is uitgevoerd. Op donderdagavond 13 september om 19:45 uur worden de inzendingen met het juryrapport aangeboden aan wethouder Everhardt en de gemeenteraad. Dan wordt ook de petitie tegen de sloop met inmiddels 1000 steunbetuigingen overhandigd. De ontwikkelgroep doet een oproep om mensen die ook graag willen dat er niet zomaar gesloopt wordt en er een beter plan moet komen ook naar het stadhuis te komen.

De inzendingen zijn te zien op de website www.lombokcentraal.nl. De prijs voor de winnaar is een schilderij naar keuze uit de collectie van Marij Nielen, een schilder uit Lombok. De petitie is te vinden op http://www.petities.nl/petitie/stop-sloop-van-sijpesteijnkade.

Op dinsdagavond 28 augustus was in het stadhuis een raadsinformatieavond waarbij de ontwikkelgroep vertelde over de prijsvraag en petitie. Voor een terugblik op de raadsinformatieavond van 28 augustus leest u meer op bouwput Utrecht

en de website van de gemeente. De prijsvraag is een serieuze maar geen formele omdat er geen vervolgopdracht aan vast zit en de prijsvraag is uitgeschreven door een buurtnetwerk en niet door de eigenaar van de grond cq bebouwing.

Prijsvraag

Maak een ontwerp dat uitgaat van:

maximaal behoud van de historische bebouwing

een inspirerende inpassing van de bestaande historische bebouwing in nieuwe bebouwing en openbare ruimte

maak gebruik van de geschiedenis van de plek en de relatie van de plek in de omgeving; het historische lint langs de Leidsche rijn.

een openbare ruimte, bebouwing en programma die passen bij de functie van de Van Sijpesteijnkade als deel van de belangrijkste verbinding voor langzaam verkeer (fietsen, voetgangers, boten) tussen Utrecht West, het station en de oude binnenstad

een openbare ruimte, bebouwing en programma die passen binnen de ontwikkelvisie Lombokplein en omgeving.

er hoeft geen rekening gehouden te worden met het programma uit de bilaterale overeenkomst tussen de gemeente en NS maar het masterplan blijft wel het uitgangspunt dat uitgaat van toevoeging van programma in het gebied Westflank Noord.

maak gebruik van de beschikbare documentatie

het plan moet anders en beter dan dat van Group A

een alternatieve route voor nood- en hulpdiensten en inrit parkeergarage nieuwbouw Westflank Noord (ipv door bebouwing van Sijpesteijnkade).

maximaal 4 tekeningen en 2 pagina s tekst.

Sluitingstermijn was 3 september 2012, 12.00 uur.De deelnemers hebben in de zomer hard gewerkt om voor een complexe opgave een alternatief plan te maken voor het van Sijpesteijnkwartier, onderdeel van de stationsontwikkeling in Utrecht.

6

Jury

De jury bestaat uit leden van verschillende disciplines. Enkele leden hebben ook veel kennis van het gebied in Utrecht en de opgave. Voorzitter van de jury is Ubbo Hylkema (Economics of Heritage Preservation/ Hylkema consultants). De andere leden van de jury zijn Jan Sondervan (Projectontwikkelaar Synchroon), Rob Dettingmeijer (architectuurhistoricus en -criticus, ZZP r4D), Floor Dusseldorp (specialist openbare ruimte), Jan Hoogerland (vereniging Oud-Utrecht) en Jenny Rietbergen-Barendregt (Rabo Vastgoedgroep).

Voorzitter Hylkema

Verslag

Op maandag 3 september om 12 uur was de deadline voor de inzendingen. Vooraf waren er 15 aanmeldingen maar maandagmiddag bleek dat er uiteindelijk ook na enkele afmeldingen 7 inzendingen waren ingezonden. Vooraf hadden de juryleden al een eerste reactie gegeven en/of een scorekaart met de volgende categorieën; criteria prijsvraag, voldoende behouden, ontsluitingen in orde, creativiteit, aansluiting omgeving en kwaliteit.

De jury was te gast in het monumentale pand nummer 25, momenteel in gebruik door GIDS. De jury heeft onder voorzitter Hylkema de zeven inzendingen beoordeeld.Bij de beoordeling waren leden van de ontwikkelgroep lombok centraal aanwezig om te notuleren en eventuele vragen te beantwoorden. Omdat vooraf de inzendingen al op hoofdlijnen beoordeeld waren kon voorzitter Hylkema door middel van enkele ronden bij de juryleden navragen welke inzendingen in de top 3 zitten. Hieronder volgt de top 3 en ook de rest van de inzendingen met daarbij de overwegingen en onderdelen die laten zien dat het beter kan. Algemene conclusie is dat er goed gewerkt is om deze plek niet tot een achterkant van het stationsgebied te laten worden.

BFAS Amsterdam www.bf-as.nl

i.s.m. Koek (Winnaar)

Stefan Bodecker (stedenbouwkundige) i.s.m. Joost Koek (Landschapsarchitect)

Mooi dat het historisch lint wordt doorgezet en gebruik wordt gemaakt van de overkant van de Leidsche Rijn. Het plein aan de overkant en de halvemaanvormige bebouwing sluit aan op het bestaande hotel en zorgt voor realisatie programma en een mooie schakel met Lombok. Het plein biedt kantoormedewerkers de mogelijkheid om in de pauze even naar buiten te gaan. Naar mate dit plan langer werd besproken werd de jury alleen maar enthousiaster. Aandachtspunt is wel de leefbaarheid van het Lombokplein door het verkeer. De hoogbouw komt met dit plan over het water heen. Dit kan negatief worden gezien maar ook positief omdat historisch gezien grote gebouwen aan weerszijden van de Leidsche Rijn

7

aanwezig waren. Ook de achterkant van de van Sijpesteijnkade dreigt een desolate achterkant te krijgen. Het park plaza hotel zal blij zijn met zo n mooi plein voor de deur. Het Lombokplein zou anders moeten; geen gras maar meer bomen; west woud . Het wordt lastig om de HOV-baan ruimer te maken. De kwaliteit van de ingezonden stukken is goed door het concept in een aantal onderdelen uit te leggen. In verhouding is er wel wat teveel tekst gebruikt ten opzichte van de andere inzendingen. Slim om mee te nemen in de plannen van de NS: ontsluiting nood- en hulpdiensten via achterzijde van Sijpesteijnkade over gewapend gras en ingang parkeergarage door hap uit Leeuwenstein te halen.

Architectenbureau Cees Vellekoop Amsterdam www.architectvellekoop.nl

Cees Vellekoop (architect)

Kracht in dit plan is de oplossing van de achterzijde van de van Sijpesteijnkade door er een nieuwe passage van te maken. Daarnaast wordt de kleine korrel van bestaande en nieuwe bebouwing in verschillende kleuren opgevuld en aangevuld (flankerende kadebebouwing). Het plan is niet het meest elegant en integraal verweven met de omgeving maar wel kansrijk. De passage aan de achterzijde zou logischer moeten aansluiten met een zichtas op de ingang van de noordertunnel van de NS. Onzeker hoe de achterkant verder wordt ingevuld, maak liever een echte straat in plaats van een afgesloten wereld.

Van Dienst Stedenbouw Goes www.vandienst-stedenbouw.nl

Jordy van Dienst (stedenbouwkundig ontwerper)

Mooi dat ook de bomenrij wordt doorgezet en de ruimte rond het water goed wordt benut. De torens die een poort vormen ogen zwaar; liever niet met pootjes in het water. Dapper dat de opening in de bebouwing van de van Sijpesteijnkade wordt opgevuld. Er wordt goed voldaan aan de criteria uit de prijsvraag mbt behoud bebouwing en alternatieve ontsluitingen. Met een nieuw gesloten bouwblok wordt ook een desolate achterkant voorkomen en ontstaat een nieuwe straat. Dapper dat extra nieuwe bebouwing op de bestaande bebouwing wordt geplaatst zonder dat het er boven zweeft. De meerderheid van de jury is echter tegen bebouwing boven de bestaande bebouwing en ook tegen historiserende nieuwbouw. Lintbebouwing wordt niet doorgetrokken langs Leidsche Rijn. Goede benutting openbare ruimte en mooie schetsen.

De Stuurlui stedenbouw Amsterdam www.destuurlui.nl

Marijke Bruinsma (stedenbouwkundige & landschapsarchitect)

Het plan Binnenhof van Sijpesteijn gaat uit van volledig behoud en integratie in zijn omgeving. De lintbebouwing wordt vrij traditioneel landschappelijk ingepast in een hoogstedelijke gebied. De nieuwe groene ruimte aan de achterkant van de van Sijpesteijnkade kan ook worden gebruikt voor hulp- en nooddiensten. Het opgetilde maaiveld wordt terug gedrongen en het is onduidelijk hoe de nieuwe ingang van de parkeergarage wordt vormgegeven.

8

Roicle Utrecht (technicus)

Er worden wel een aantal panden behouden maar ook flink veel bebouwing toegevoegd zwevend boven het rijtje. Dapper om een nieuw pleintje te maken met kopieën uit de stad met ruimte voor terras. De ruimte zal echter weinig zonlicht krijgen. In dit plan wordt voorgesteld om haaks op het bestaande water ook een nieuwe waterloop in het plangebied te maken en eventueel zelfs als haven uit te voeren; de kruisvaart Noord . De jury geeft als overweging mee waar mogelijk op een orthogonaal raster in de openbare ruimte water in het plangebied toe te laten. Als dit een relatie krijgt met de Kruisvaart en de Leidsche Rijn dan zou een laag als herinnering aan het 17deeeuwse plan Moreels samenhang in het gebied. dat nu erg fragmentarisch dreigt te worden,kunnen brengen. Het verleggen van de HOV-baan lastig haalbaar.

Max Brobbel (student)

Aardige exercitie (architectonisch concept) om de kleine korrel op een heel andere manier te gebruiken om een overgang te creëren. Duidelijke tekeningen met heldere routes. Het is een complexe opgave. De gestapelde kleine korrels ter plaatse van de geplande hoogbouw is weinig realistisch. De jury geeft een extra plus voor het maken van een maquette.

Ashwin Karis (student)

Goede nieuwe ontsluiting van de parkeergarage onder het forum maar niet voor de nood- en hulpdiensten, deze moeten nog steeds langs de kade. Vele trappen ogen erg stenig. Achterkant van Sijpesteijnkade wordt geen dode plek. De jury is niet gecharmeerd van overhangende nieuwbouw, hierdoor wordt de waarde van de historische lintbebouwing te niet gedaan.

Alle stukken van de inzendingen zijn te vinden op www.lombokcentraal.nl