Jubileumverslag Cultuurpad

1 1

CULTUURPADviert feest

2

INHOUDSOPGAVE

inleiding 3cultuurpad en de scholen 4portretten 9panningen-zuid 10panningen-noord 12de pas 20de merwijck 24de regenboog 26de wissel 34dr.poels 37de horizon 38de fontein 40de kemp 42de springplank 45st. josephschool 48de liaan 50den doelhof 52de vossener 56de toermalijn 59maasveld 60de triolier 64de omnibus 66de samensprong 70de krullevaar 76de koperwiek 82harlekijn 84de springweide 94mariaschool 96de wouter 100onder de linde 102de kroevert 105weisterbeek 106de doolgaard 109de driehoek 116

st. anna 118st. willibrordus 121de bottel 122't reuvelt 124de peddepoel 128megelsheim 130meuleveld 134de brink 135de peelhorst 136onder de wieken 140de schakel 142de dobbelsteen 144de horizon 147de klimboom 149

logboek 6-33-69-104-126-131proficiat 7-16-28-32-46-68-98 103-123-145-156-162inspiratie 12-18-22-30-39-54-62 63-74-78-93-108-114 117-119-125-133overzicht 23-29-41-54-65-73-75 88-110-120-138-139kunstmenu 92-101-107-111-132

cultuurpad in de provincie 150cultuurpad in de gemeente(n) 152cultuurpad in het land 155cultuurpad en dagarrangementen 158cultuurpad en samenwerking 162

3 3

Voor meer informatie

CultuurPAD

Postbus 7192

5980 AD Panningen

T. 06-41248432 (Ankie)

T. 06-38310773 (Chantal)

E. [email protected]

W. www.cultuurpad.nl

CultuurPAD viert feest! Vijf jaar geleden, op 1 december 2005 begon onze ontdekkings-reis... Een reis met als doel te komen tot het inbedden van cultuureducatie in het primair onderwijs met als ultieme doel: ‘samen met partners werken aan het inrichten van een krachtige leer- en leefomgeving voor het schoolgaande kind in Noord-Limburg’. We wil-len realiseren dat elk schoolgaand kind in het primair onderwijs optimale ontwikkelings-kansen geboden wordt. Door middel van cultuureducatie op maat van de school.

CultuurPAD is een samenwerkingsverband van Stichting Prisma, Akkoord!-po, Dyna-miek Scholengroep en Stichting Katholiek Basisonderwijs Meijel. 46 scholen werken samen aan cultuureducatie ondersteund door ons: twee duizendpoten. Een groot deel van deze ontdekkingsreis zit erop. Ongelofelijk hoe de tijd vliegt en de ontwikkelingen door razen. … Maar er is altijd tijd voor bezinning. In dit jubileumboek nemen we de tijd om terug te blikken, te bezinnen en met jullie, als lezers, onze ervaringen te delen. We beschrijven de belangrijkste ontwikkelingen van en met CultuurPAD, in de scholen, in de provincie, met de gemeenten, in het land, op het terrein van dagarrangementen en samenwerking. Tussen de hoofdstukken duiken portret-ten van scholen, ‘toppers van de scholen’, inspirerende voorbeelden, projecten, logboek-pagina’s en activiteitenoverzichten op. Op de speciale jubileumpagina’s beschrijven direct betrokkenen en partners de vijf jaar (samen) werken met cultuurPAD.

De kern van cultuurPAD is en blijft onze gedeelte opvatting over cultuureducatie dat ‘cultuureducatie geen vak is, maar een manier van zijn en een middel om andere doelen te bereiken’. Cultuureducatie dient op die manier een plek in het onderwijs te krijgen. Deze visie leidt tot de volgende missie: Scholen verschillen… dat leidt tot creatieve spanning/ ontspanning met kansen en mogelijkhe-den. Cultuurpad is geen uitgestippelde route. Scholen bepalen waar het pad naar voert… een spannende verkenningstocht. Elke school heeft een impliciete opvatting/ visie op cultuurbeleid. Deze ‘ontwikkelen’, de wikkels eraf halen en de vraag tot uitdrukking brengen is wezenlijk om cultuureducatie te verankeren in het werken van alle dag in school, waarbij van onderaf en van binnen uit het motto is.

Dit jubileumboek is bedoeld om geïnspireerd te raken, van elkaar te ontdekken wat leeft en te leren van en met elkaar! Laat je inspireren!

Ankie Rutten en Chantal Geenen

INLEIDING

4

proj-

In dit hoofdstuk beschrijven we in het kort de algemene ontwikkeling van CultuurPAD gevolgd door de ontwikkelingen op schoolniveau. Vormgegeven in een portret per school.

Van onderaf en binnen uit

Zoals eerder gememoreerd: de kenmerken en wensen van een school staan centraal. Maar er spelen ook andere factoren een be-langrijke rol bij de vertaling van cultuureducatie in het onderwijs-programma: de ontwikkeling van het kind, het geven van kaders om cultuur te leren (kennen), waarderen en begrijpen, het aanzet-ten tot cultuurparticipatie, kennis nemen van en ontdekken van cultuur, cultuur beleven, bewust worden van cultuur, de verbin-ding met de omgeving en cultuureducatie als doel of middel.Het ‘pad’ begon bij visieontwikkeling op schoolniveau. Daar start namelijk beleid voor cultuureducatie en de uitwerking ervan. Bij visieontwikkeling hoort positiebepaling en keuzes maken. Maar ook ‘opvoeden’, scholen leren “te durven dromen”. Niet alleen prak-tisch denken, ‘ja maar … kunnen culturele instellingen ons dat wel bieden? En hoe moet dat dan?’ Een intern proces van visie-ontwikkeling, beeldvorming en uitvoering volgde. Een proces dat in voortduurt en ook niet in een jaar is afgerond. In de afgelopen twee schooljaren hebben we dit proces op diverse scholen herhaald en bijgesteld. De visies van ‘het eerste uur’ bleken niet altijd goed vertaald te zijn naar een bruikbaar activiteitenplan. Hier is voort-durend bijsturing en aandacht voor nodig. In nauwe samenwerking met directies en teams wordt gewerkt aan een zelfsturende invulling van cultuureducatie, zoals gezegd van onderaf en van binnen uit. CultuurPAD geeft nu al bijna vijf jaar vorm aan eigen regievoering. De uitkomsten van vijf jaar samenwerken zijn boven verwachting, gewoonweg fantastisch. Het ontwikkelen van de vraag lukt steeds beter; de vragen worden concreter en passen steeds meer binnen het onderwijs.

Geen icc-ers. Waarom?

Een veelgestelde vraag is ‘waarom geen ICC’ers binnen Cul-tuurPAD? We zijn ervan overtuigt dat draagvlak in het team

essentieel is voor de ontwikkeling van cultuureducatie. Rouleren van werkgroepleden maakt dat je hele teams bereikt, en niet alleen een bevlogen leerkracht die al over de streep is en vaak zonder ge-zamenlijk gedragen visie opereert. Verantwoordelijkheid betekent meer dan een ICC-er aanstellen. Daarom hebben we gekozen voor wisselende werkgroepen en contactpersonen op schoolniveau en denktanks op stichtingsniveau.

Een denktank bestaat uit een aantal leerkrachten die meedenken over programma’s, inhoud, vormgeving, organisatie en hoe cultuureducatie te integreren in het onderwijs. Een tweede denktank binnen Cultuur-PAD bestaat uit aantal cultuurliefhebbers die ook meedenken over de programma’s, scouten en -niet onbelangrijk- optreden als gastvrouwen bij de activiteiten.

De directeuren van de scholen zijn mede-verantwoordelijk voor het beleid en de financiën. Zo speelt iedereen een rol in de realisatie van onze gezamenlijke missie!

Van binnenschools naar buitenschools

De taakgebieden van cultuurPAD zijn verbreed in de richting van ontwikkelingen rondom het brede scholen concept en cultuur-educatie, naschoolse activiteiten en dagarrangementen. Voor Akkoord!-po heeft cultuurPAD in 2007 een start gemaakt met kunst en cultuur in de dagarrangementen. Een breed scala aan culturele activiteiten voor alle leerlingen op school na schooltijd. Leerlingen die op school enthousiast geworden zijn over een bepaalde discipline of activiteit kunnen zo gemakkelijk verder hun weg vinden in het culturele veld. De school als vindplaats van/voor talent!

Bij Dynamiek Scholengroep werken we samen met Dynamiek Samenspel en andere partners aan het opzetten en realiseren van een naschools programma in Horst aan de Maas.

Voor stichting Prisma heeft CultuurPAD in samenwerking met lokale partners een gezamenlijke visie op dagarrangementen ontwikkeld. Uitwerking op schoolniveau staat op de planning.

CULTUURPAD EN DE SCHOLEN

cultuurpad en de scholen

5 5

Belangrijke aspecten bij alle drie de stichtingen van CultuurPAD is de integratie van de lokale omgeving in de naschoolse activitei-ten en de afstemming tussen binnen- en buitenschoolse cultuur-educatie.

De resultaten van eigen regievoering

Veranderingen in het onderwijs

Cultuureducatie is opgenomen in schoolplannen, er is en wordt hard gewerkt aan verankering. Er heeft een enorme ontwikke-ling en groei van bewustzijn in het onderwijs plaatsgevonden. Op het terrein van vraagontwikkeling maar ook in groei van deze vraag. Cultuureducatie heeft een plek gekregen in het basison-derwijs. Meer actieve houdingen van stichtingen en teams door meer eigen verantwoordelijkheid en zelfsturing. De aandacht is uitgebreid naar de leefomgeving; ontwikkeling dagarrangemen-ten, school in de wijk, naschoolse activiteiten.

Veranderende rol gemeente

We voldoen aan gemeentelijke en provinciale doelstellingen voor cultuurparticipatie en werken op die manier samen. We zijn part-ners in de ‘op maat naar integraal cultuurbeleid in de regio.’

Veranderende rol culturele veld

Er ontstaan culturele allianties en bijzondere samenwerkingsver-banden tussen culturele aanbieders en onderwijs

Veranderingen provinciaal

Eigen regie van het onderwijs is ook elders in de provincie opgepakt. Onze aanpak heeft andere onderwijsstichtingen geïnspireerd. De provincie Limburg telt op dit moment 3 boven-schools cultuurcoördinatoren. Het ontstaan van het platform cultuureducatie po op provinciaal niveau en nog recenter het ontstaan van cultuurPACT getuigt van een gedegen samenwerk-ing van provincie en onderwijs.

Versterking van partnerschap: samen met partners werken we aan

Wat doet CultuurPAD?

cultuureducatieve programma’s, activiteiten en •projecten realiseren – binnen en buitenschools

schaalvergroting van vraag op maat en beantwoord •ing van die vraag

stimuleren van visieontwikkeling op schoolniveau•

intermediair/makelaar tussen scholen en culturele •omgeving

in beeld brengen culturele infrastructuur (culturele •kaart)

afstemming van activiteiten en gezamenlijke inkoop•

samenwerkingsverbanden ontwikkelen (partnership)•

denktanks ondersteunen•

teams inspireren•

cultuureducatief aanbod scannen•

signaleren van hiaten tussen vraag en aanbod•

bundelen van beleidsvoornemens op stichtings- •niveau en afstemmen van activiteitenplannen

evaluatie en bijstelling•

samenwerking gemeenten, culturele veld en provincie •

* netwerken opzetten en mede vormgeven

deskundigheidsbevordering onderwijs•

cultuurpad en de scholen

6

LOGBOEK5 jaar cultuurpad…

Het lijkt als de dag van gisteren dat ik in 2004 de opdracht kreeg om cultuureducatie te gaan verankeren binnen 46 basisscholen van stichting Prisma, Akkoord!-po, Dynamiek Scholengroep en Stichting Katholiek Basisonderwijs Meijel. Veel scholen waren me niet onbek-end en de missie om cultuureducatie niet als vak, maar als middel in te voeren sprak me erg aan! Maar hoe geven we dat vorm? En hoe gaan we dat doen? Die vragen hebben ons minstens een jaar bezig houden.

CultuurPAD werd niet in 1 dag gecreëerd. Het voorwerk was gedegen en met de hulp van de drie algemeen directeuren van de betrokken stichtingen – Thijs Rutten, Joep Derkx en Jan Jenniskens- kwam de startnotitie tot stand. Een kort document met onze missie, visie en een plan van aanpak. Niet te veel schrijven maar gewoon beginnen was het motto! Er werd een datum geprikt om cultuurPAD officieel te lanceren; 1 december 2005.

Ik zie ons nog staan in de Locht in Melderslo; gehuld in een paar koeienlaarzen en met veel energie en enthousiasme vertelde ik het aan-wezige publiek het wie, wat en waarom van CultuurPAD. De laarzen waren symbolisch – en ja een schoenentic helpt daar ook bijvoor de plek en de missie. Stevig in de schoenen beginnen aan de uitdaging van de eeuw!

En het werd een uitdaging. Inmiddels zijn we vijf jaar verder. Heel vaak moet ik mensen uitleggen wat CultuurPAD is, wat ons werk nu precies inhoudt en wat Chantal en ik de hele dag doen. Daarom speciaal voor deze jubileumuitgave een logboek van een paar willekeurige werkdagen. We hopen hiermee inzicht te geven in wat we allemaal doen en jullie mee te nemen in de belevenissen van CultuurPAD.

Ankie Rutten

logboek

Cultuurpad en ik...

Vaak vragen mensen mij welke vooropleiding ik heb gehad. Een hele andere dan de meeste mensen verwachten. Na mijn opleiding Office management ben ik bij Stichting Prisma gaan werken. Via Stichting Prisma ben ik in aanraking gekomen met Cultuurpad en raakte ik steeds enthousiaster. Het begon met het meehelpen tijdens projecten als Elemijn en het Sjerfkesproject. Ik hielp mee bij vormgeving en organisatorische zaken. Langzaam maar zeker heb ik steeds meer taken gekregen bij Cultuurpad. Een van mijn eerste grotere projecten die ik samen met Ankie heb opgezet is het project ‘Kennismaking met het gemeentebestuur’. En het moment dat me tot nu toe het meest is bijgebleven is het bezoek van het Russisch poppentheater. Zoals je ziet: twee zeer uiteenlopende projecten. Dat vind ik ook het leuke aan dit werk: ik kan mijn creativiteit en inspiratie helemaal kwijt, het is zeer gevarieerd en geen dag is hetzelfde! Het ene moment ben je bussen aan het regelen voor vervoer naar een voorstelling, een ander moment ben je aan het vormgeven en de volgende dag sta je tussen een volle zaal enthousiaste kinderen, die helemaal bezeten zijn van een project, of ja in dit geval de haan Sjaan. Sjaan de Haan: een zeer geslaagd project. Het begon, net als bij de meeste projecten, als een klein project met grootse ideeën. En ja als wij aan het brainstormen zijn, dan komen de gekste en wildste ideeën naar boven, soms niet helemaal uitvoerbaar, maar dan worden ze wat ingeperkt.

Van Office Management naar cultuureducatie... voor mij geen onge-wone zet. Creativiteit en een open mind zijn de basis van ons werk en dat zit in je als mens, niet in de opleiding.

Chantal Geenen

7 7 proficiat

Ik heb een beetje een tic . Ik trek namelijk graag parallellen tussen de ontwikkeling van een organisatie en de ontwikkeling van een kind. Hoewel dit wetenschappelijk natuurlijk onzin is, is die metafoor vaak wel erg geschikt om processen goed te verwoorden. Op 1 december 2005 werd cultuurpad “geboren”. Op 1 december wordt de boreling 5 jaar en is naar analogie van de ontwikkeling van een mens uitgegroeid tot een kleuter , die parmantig rondloopt en zelfbewust in de wereld staat en een aantal opvallende kenmerken heeft, die, hoe kan het ook anders, een gezonde ontwikkeling als resultaat heeft.

Ontwikkelingsdrang: interactie met het onderwijsveld door stimuleren, aanmoedigen en 1. verbeteringen voor te stellen.Bewegingsdrang: staat open voor mogelijkheden en indrukken die de omgeving biedt. Die 2. ontwikkeling is gesitueerd “in de naaste zone van ontwikkeling" (Vygotski).Uithoudingsvermogen.: Na een flinke inspanning , is cultuurpad weer snel op volle toeren. 3. Er wordt echter zeer veel energie verbruikt. De accu wordt opgeladen door het enthousi-asme van de kinderen.Focus: In de loop van de tijd heeft cultuurpad zich van ‘in zichzelf ’, via ‘naast anderen’ naar 4. 'met anderen’ ontwikkeld.

Cultuurpad staat nu aan de vooravond van een ontwikkelingssprong. De vleugels worden provinciebreed uitgeslagen. Een geweldige uitdaging, die met veel energie en vertrouwen in eigen kracht aangegaan wordt. De komende jaren zal de ‘ jong volwassene ‘ door toename van verantwoordelijkheid en het richting geven aan de ontwikkeling van de culturele loopbaan van alle kinderen in de provincie Limburg in samenwerking met het culturele en maatschappelijk veld voor complexe opgaven komen te staan. Op mijn steun kunnen ze rekenen.

Thijs RuttenCollege van Bestuur Stichting PrismaRaad van Toezicht CultuurPAD

8

Vijf jaar CultuurPad……. van plan naar nieuwe koers

Bij een rijke en brede ontwikkeling van kinderen denken we natuurlijk niet alleen aan taal, rekenen en lezen. Daarbij gaat het ook om de dingen om ons heen en die van de grote wereld. Kinderen in aanraking brengen met allerlei vormen van cultuur was onze gedachte toen we vijf jaar geleden van start gingen met CultuurPad. We waren heel wat van plan en een groep enthousiaste mensen ging nadenken over het aanbod voor kinderen in onze regio. De ‘denktank’ werd een onmisbare pijler bin-nen CultuurPad en gaf samen met onze coördinator Ankie de juiste input om een programma aan te bieden dat meteen raak was. Scholen werden op vraag of met een aanbod bediend en op heel veel plekken in Noord Limburg von-den allerlei culturele activiteiten plaats. Resultaat: kinderen die genoten, in vervoering en betovering werden gebracht, maar ook in andere werelden werden meegenomen. Basis voor gesprekken, spel en tal van andere activiteiten op onze scholen. Het leren van kinderen is al lang niet meer uitsluitend in de school tussen half negen en half vier. Een kind leert en ervaart de hele dag door. Vijf jaar lang heeft CultuurPad daaraan iets toegevoegd, het leven en leren van alle kinderen rijker gemaakt en dat is een prestatie waarop we trots mogen zijn. Natuurlijk gaat dat niet vanzelf en is daar veel energie ingestopt, het feit dat alle scholen nog steeds en graag gebruik maken van CultuurPad is het bewijs dat de gezamenlijke aanpak en ook de verbin-dende rol van Ankie Rutten daarin de juiste is.

Proficiat CultuurPad, laten we samen ook de volgende stappen in een rijk cultuuraanbod voor kin-deren gaan zetten. We nodigen wat mij betreft daarin andere organisaties en scholen uit om mee te doen en stimuleren ook onze kinderen om mee te denken en hun wensen en vragen ook bij Cul-tuurPad neer te leggen. Ik wens CultuurPad voor de komende vijf jaar veel wind in de zeilen en een uitdagende reis. Dé koers die zoeken we samen en blijft een voortdurende uitdaging!

Jan JenneskensVoorzitter College van Bestuur Dynamiek ScholengroepRaad van Toezicht CultuurPAD

proficiat

9 9 portretten

Hoe is de ontwikkeling van cultuureducatie op de scholen verlopen? Wat gebeurt er op de scholen aan cultuureducatie? Wat gaat goed en wat is lastig? Hoe is het de scholen vergaan de afgelopen jaren met werken aan integreren van cultuureducatie in het onderwijs? De stand van zaken rondom cultuureduca-tie op schoolniveau is weergegeven in de vorm van een portret per school. Met in deze editie extra aandacht voor de visie op cultuureducatie, de werkwijze, integratie van cultuureducatie en visie versus activiteiten, Elke school is gevraagd haar ‘topper’ aan te leveren ter inspiratie voor anderen. Deze toppers komen her en der tussen de portretten te voorschijn. Behalve toppers verschijnen ook good practices, foto’s van activiteiten om ideeen op te doen en inspirerende projecten.

Achtereenvolgens verschijnen portretten van scholen van Prisma, Akkoord-po en Dynamiek Scholengroep.

Uitgebreide informatie per school als aanvulling op deze school-portretten is in 2011 op de vernieuwde website van cultuurPAD terug te vinden.

PORTRETTEN

10

Visie op cultuureducatie

Op onze school wordt voornamelijk thematisch en ontwikkel-ingsgericht gewerkt. Daarom is cultuureducatie zoveel mogelijk gekoppeld aan de thema’s uit het programma. Binnen OGO wordt leren beschouwd als een proces dat berust op deelname aan (voor leerling en leerkracht) betekenisvolle activiteiten. Het cultuuraanbod functioneert dan hoofdzakelijk als een middel dat de eigen activiteit, de deelname mogelijkheden en de persoonlijk-culturele identiteit van de leerling versterkt c.q. uitbreidt. Het overkoepelende onderwijsdoel is leerlingen de kennis, vaar-digheden en houding te helpen ontwikkelen om mee te gaan in de definiëring van wat kunst en cultuur is. Het gaat dus niet alleen om het deelnemen aan kunstzinnige activiteiten, maar vooral om de ontwikkeling van het esthetisch denken en beleven bij de leerling. Geïntegreerde cultuureducatie, waarin beeldende vorming, muziek, literatuur (inclusief poëzie), drama, dans, film in samenhang worden beleefd en gespeeld.

Werkwijze

Elk jaar stellen we een discipline centraal. Na een schooljaar ‘drama’ (2006-2007) hebben we in schooljaar 2007-2008 de discipline ‘dans en theater’ als uitgangspunt genomen: de ‘PZ-Stardance show’! Na brainstormen in de onder-, midden- en bo-venbouw kwamen we tot een projectmatige opzet waarbij de hele school in het teken van dans kwam te staan. Gestart werd met een workshopdag met als doel leerlingen allerlei vormen van dans te laten zien en beleven, een soort oriëntatie op dans in al zijn facet-ten. Het werd een brede kennismaking met dans, vervolgd door een verdieping. Nadat de keuzes gemaakt zijn, is elke groep aan de slag gegaan een eigen dans te maken. Onder begeleiding van lokale docenten, experts uit het netwerk van de school, aangevuld met externe dansexperts, hebben de leerlingen een dans gemaakt, compleet met outfit (theater maken). Uiteindelijk zijn alle dansen door twee grappige vertellers (interne deskundigheid want dit waren twee leerkrachten) aan elkaar verbonden en gepresenteerd

BS PANNINGEN ZUID

in twee spectaculaire voorstellingen. In een echt theater - Dok 6- voor kinderen van een collegaschool, ouders, familie en belang-stellenden. Leerlingen hebben echt ervaren hoe het is om op een podium te staan voor publiek (theater doen). Voorafgaand aan de eindpresentatie zijn de leerlingen een kijkje achter de schermen in het theater gaan nemen. Om kennis te maken met de techniek en alle facetten die van belang zijn in een theater (theater ontdek-ken). Ook zijn we naar de voorstelling van de kinderen van de collegaschool geweest (theater kijken). Een werkgroep bestaande uit leerkrachten, ouders en cultuurPAD heeft het project geleid. Een zware klus die meer tijd in beslag nam dan vooraf was ingeschat. Maar de resultaten deden niet onder voor het vele werk. De leerlingen hebben de ervaring van hun leven gehad. Het team heeft de handen in elkaar geslagen om dit project samen neer te zetten en de ouders hebben kunnen genieten van hun talentvolle kinderen die trots op de planken stonden. Het draaiboek van dit project is beschikbaar voor andere scholen.

In 2008-2009 stond ‘beeldende kunst’ als discipline centraal. Met de ervaringen van het voorgaande schooljaar en evaluatie van het team ging een nieuwe werkgroep aan de slag om dit thema vorm te geven. Doel van dit schooljaar was leerlingen kennis te laten maken met beeldende kunst; door kunst te kijken en kunst te creëren. Dit hebben we gedaan door: een kunstroute, inspiratie op school, bij de Oet de verf, in de klas, tentoonstelling mozaïek op school, zelf ontwerpen en zelf maken van twee kunstwerken, een gepimpt graffiti schuurtje en een uniek mozaiekkunstwerk, onder leiding van kunstenaars en oma Nel en haar kunstbende. Het eindresultaat is schitterend. De weg ernaar toe verliep echter met hobbels. Het project was weer te groots opgezet met als gevolg dat er een te grote druk op de school (lees: het team) en het les-programma staat. In deze opzet komt cultuureducatie er extra bij en is het niet geïntegreerd.

In schooljaar 2009-2010 staan de podiumkunsten centraal. Elke groep is naar een theater-, muziek- of dansvoorstelling in een theater geweest. We vinden het belangrijk dat onze leerlingen ook

portret

11 11

kennismaken met de wereld van het theater, de etiquette van een bezoek aan een theater en samen bespreken van wat ze gezien hebben. Afgelopen schooljaar hebben we aan dit doel voldaan.

Toekomst

Cultuureducatie voor groep 1 t/m 8 ‘tailor-made’ maken binnen onze manier van werken met betekenisvolle thema’s is ‘a hell of a job’ gebleken, maar voelt wel fantastisch!

Naast de aandacht voor de aanpak van een discipline schoolbreed (als bijvoorbeeld de thema’s) wil de school ook per groep ruimte creëren voor themagebonden activiteiten gedurende het school-jaar, dit omdat groepen meestal niet tegelijkertijd met eenzelfde thema bezig zijn. Uitdaging voor de komende jaren is te zoeken naar een invulling die aansluit bij de thema’s in de klas. Op weg naar een meer integrale aanpak dus!

Rekening houdende met deze integrale aanpak, ligt het in de bedoeling om voor het schooljaar 2010-2011 te gaan voor de discipline muziek. Schoolbreed zal aandacht gegeven worden aan muziekbeleving, schrijven van teksten, prozaïsch of poëtisch, en muziek componeren.

Afstemming van onze keuzes met Cultuurpad is daarin van bijzondere meerwaarde.

PZ Star dance show

PZ Star dance show

portret

12 inspiratie

13 13

BIjZONDERE GASTEN

In schooljaar 2008-2009 is een wens van een bijzondere leer-kracht in vervulling gegaan. Juffrouw Anny nam afscheid van haar loopbaan als kleuterjuf op basisschool de Klimboom te Swolgen. Haar langgekoesterde wens om Grodno Puppet Theatre uit Wit Rusland naar Nederland te halen om voor de kinderen hier op te treden is uitgekomen. Een dergelijke onderneming is niet te doen voor een school en om ook andere leerlingen in de regio de kans te bieden kennis te maken met poppentheater van hoog niveau uit Wit-Rusland werd CultuurPAD ingeschakeld om te helpen deze wens te realiseren. Vooral dankzij de hulp van Cardius, de zoon van juffrouw Annie, die in Wit-Rusland woont, is het gelukt om Grodno Puppet Theatre uit Wit-Rusland naar Nederland te halen. Een unieke belevenis voor de leerlingen van de midden- en bovenbouw in het basisonderwijs in de regio. Een kennismaking met dit Wit-Russische poppentheater is een ervaring die ze niet snel zullen vergeten.

De veertien leden van Grodno Puppet Theatre zijn een week te gast geweest in Swolgen. Het gezelschap verzorgde een 7-tal voorstellingen voor ruim 1600 leerlingen uit het basisonderwijs voor de scholen van CultuurPAD en Zienenzo.

Het Grodno Poppentheater heeft in 28 jaar een repertoire ontwikkeld met meer dan 35 verschillende voorstellingen. Niet alleen voor kinderen, maar ook voor jongeren en volwassenen. In de laatst vijf jaar heeft het poppentheater opgetreden in Polen, Rusland, Oekraïne, Kroatië, Servië, Litouwen, Tsjechië, Hongarije, Frankrijk en Roemenië.

De voorstelling ‘The Incredible Illusion’ is speciaal ontwikkeld voor kinderen. Het theater heeft deze voorstelling gespeeld in Duitsland, Polen, Litouwen, Oekraïne en Rusland en nu dus ook in Nederland. In deze klassieke circusvoorstelling zijn alle personages omgetoverd tot fraaie, leuke dieren. De voorstelling werd gespeeld zonder te praten, de techniek en muziek van o.a. Thaikovsky zorgden ervoor dat het een bijzondere en vrolijke

INSPIRATIE grodno poppentheater

voorstelling was. Twee clowns ontmoetten elkaar in een theater en leidden de kinderen spelenderwijs door de voorstelling. Een stoet aan dieren kwam voorbij. Muizen werden uit een hoge hoed getoverd, een krachtpatser jongleerde met halters een gracieuze struisvogel danste de sterren van de hemel, zwaaide met haar benen, goochelde met haar eieren en kreeg daarvoor een daverend applaus van het publiek. De spelers redden zich prima zonder taal want veel geluiden en gebaren zijn universeel. Bij het slotapplaus ging het licht in de immense ‘poppenkast’ aan en werd de illusie duidelijk. De monden van de kinderen vielen open van verbazing bij het zien van de zeven mensen achter de poppen. Een onge-lofelijke ervaring voor de leerlingen was een feit! Met dank aan Grodno Puppet Theatre en iedereen die deze week mede mogelijk heeft gemaakt.

inspiratie

14

BS PANNINGEN-NOORD

Voorstelling Sylvia Wardenaar Aan de slag met beeldende kunst

Voorstelling Ik was jij Theater B’zar Thema ‘oorlog en vrede’ voor bovenbouw

portret

15 15

BS PANNINGEN-NOORD


We zijn ervan overtuigd dat cultuureducatie geïntegreerd in het onderwijs meerwaarde heeft, daarom zoeken we aansluiting bij thema’s, bij crea, bij wereldoriëntatie of bij vieringen. Betrok-kenheid van de leerlingen (voor- en achteraf ) speelt hierin een belangrijke rol, De gekozen aanpak werkt, cultuureducatie is ge-integreerd in de manier van werken op school. Het integreren van de activiteiten binnen de ateliers is soms nog wel een zoektocht.

Werkwijze

Basisschool Panningen-Noord werkt binnen ateliers: er is een taalpaleis, een rekenkasteel, het koekeloeratelier, de knutselaca-demie of de werkplaats. Het werken in ateliers is een onderdeel van teamonderwijs op maat. De school geeft een impuls aan de creativiteit van leerlingen en leerkrachten door workshops voor leerlingen en handreikingen voor leerkrachten te bieden. Uit-gangspunt is het verdiepen van de creatieve vakken en expertise in de school halen. Binnen het creatieve lokaal wordt geen werkme-thode gebruikt, de school wil dit ook niet. Het actief bezig zijn van leerlingen is belangrijk. Leerlingen bepalen zelf naar welk atelier ze gaan. Jaarlijks stelt het team een atelier of onderwerp centraal dat een impuls nodig heeft. De coördinator op school stemt de vraag af met cultuurPAD, waarna de vraag vertaalt wordt naar het culturele veld en we samen op zoek gaan naar een pas-send antwoord.

In schooljaar 2007-2008 stonden drie disciplines en een school-breed project centraal:

•Animatievoordebovenbouw:eenfilmmaken

•Dramavoordeonderbouw-voorallegroepeneenbasisles‘watisdrama’, met als vervolg voor de leerlingen die echt geïnteresseerd zijn de mogelijkheid tot verdieping in de vorm van ‘een verhaal bedenken en zelf spelen’.

•Beeldendekunst-impulsindewerkplaats

•Afrikaprojectvoorallegroepen-kennismakingmetdeAfri-kaanse cultuur

In schooljaar 2008-2009 hebben met alle leerlingen van groep 1 tot en met 4 een muziekvoorstelling – Het Dierenbal- in Dok 6 bezocht. Een kennismaking met muziek, het theater en een rondleiding in Dok 6 om een kijkje achter de schermen van een theater mee te maken. Daarna zijn de leerlingen in het atelier Koekeloere zelf aan de slag gegaan met het maken van theater. Onder leiding van een leerkracht en ondersteund door een musi-caldocent van het Kunstencentrum Venlo heeft deze groep in een paar weken alles ontdekt over de wereld van theater en musical en in praktijk gebracht. De musical Kikker was een plaatje en een wereldse ervaring voor deze leerlingen.

De groepen 5 tot en met 8 hebben cultuureducatie gekoppeld aan atelier De Reis en diverse activiteiten in dit kader ontwikkeld.

In schooljaar 2009-2010 heeft de onderbouw het thema sprookjes beeldend aangepakt en zijn de leerlingen naar het theater geweest, in de bovenbouw stond het thema reclame centraal en hebben de leerlingen diverse voorstellingen bezocht. In het voorjaar van 2010 hebben we schoolbreed het thema ‘kunst’ in alle ateliers behan-deld. Met eigen invulling, versterkt door externen (kunstenaars, dichters en artiesten) hebben we de school tot een waar kunstpa-leis omgetoverd.

Toekomst

Het belangrijkste aspect van cultuureducatie vorm geven binnen de ateliers is goede, gedreven en inspirerende mensen de school binnenhalen. Op die manier krijgt cultuureducatie een vaste plek binnen de school, krijgen leerkrachten handvaten aangereikt om zelf de draad op te pakken en leerlingen brede ontwikkelingskan-sen geboden. Hier willen we dan ook de komende schooljaren nog aan doorwerken in samenwerking met veel kunstenaars.

Thema ‘oorlog en vrede’ voor bovenbouw

portret

16

PAD op het menu

Wat lange tijd in Horst bekend stond als het ‘Kunstmenu’ kwam in 2005 onder de hoede van

CultuurPAD. Daarmee begon de PADdentrek door de regio; een eigen route, vraaggestuurd, voor

en door het onderwijs. En nu is (de) CultuurPAD al 5 jaar onderweg! In die jaren is haar bolle oog

steeds op de toekomst gericht geweest. Verbeteren en vernieuwen, verbanden leggen en krachten

bundelen, ontwikkelen en evalueren. De CultuurPAD leeft om cultuureducatie steeds beter in te

bedden in het onderwijs en de kwaliteit ervan te verhogen. En ondanks het feit dat ze een eigen

willetje heeft, blijft ze die focus houden. Niet in de laatste plaats doordat (de) CultuurPAD wordt

aangestuurd door een ondernemende coördinator; de spil tussen scholen, culturele sector en over-

heden. Ik hoop (de) CultuurPAD nog lang in Horst aan de Maas tegen te komen. Gefeliciteerd

met het lustrum en (h)op naar de volgende 5 jaar!

Elke Ebbers

(voormalig) ambtenaar cultuur Gemeente Horst aan de Maas

proficiat

17 17 foto's

GRAFFITI BIj PANNINGEN-ZUID

18

GROEP 1-3

Workshop 1: THEATER Door Manon van GilsWorkshop theater: terug in de tijd van Ot en Sien. Onder leiding van Manon van Gils ga je op speelse wijze terug in de tijd, door theaterspelletjes en diverse oefeningen, werken aan de vele as-pecten van het toneelspelen, met de nadruk op SPELEN. Beleef spelenderwijs de belevenissen van Ot en Sien.

Workshop 2: TERUG NAAR DE RIDDERTIJD Door Krista Burger Ridders hebben hun eigen wapen. Niet een wapen om mee te vechten, maar een schildering om aan te geven wie ze zijn. Aan zo’n wapen kun je een heleboel dingen aflezen, en er waren zelfs bepaalde regels voor het ontwerpen van een wapen. Tijdens de workshop maak je een eigen wapenschild van karton! Speciaal voor de meisjes maken we ook prinsessenschilden.

Workshop 3: SCHILDEREN OP DOEK Door SuzanneBAM atelierIn deze workshop gaan we schilderen zoals de mensen dat heel erg lang geleden deden met een heel bijzondere verf. Niet met verf uit een tube of een pot, geen verf uit de winkel. Wij maken zelf de verf! We maken verf van ei en pigment. Aan de hand van een verhaal ga je aan de slag op doek met de zelfgemaakte verf.

INHOUD

Thema tijdreizen op Mariaschool in Tienray.

De vraag:

Binnen het thema diverse workshops, een dag volledig vullen met het thema en cultuureducatie. Geen muziek en dans dit jaar, is de voorgaande jaren voldoende aan bod gekomen. Nadruk op:

- Beeldende kunst

- Theater

- Mode en kleding

De dag moet iets tastbaars opleveren voor de school of voor de leerlingen zelf. Een circuit doorlopen, op niveau aanpassen, per groep of in twee groepen.

We kunnen gebruik maken van het parochiehuis, hier is een podium. Afsluiten met een tentoonstelling voor elkaar en voor ouders.

Met deze opdracht gingen we op zoek naar passende aanbieders binnen ons netwerk. Dit heeft geresulteerd in 3 workshops voor de groepen 1 t/m 3 en 4 workshops voor de groepen 5 t/m 8. Een veelzijdige mix van workshops en aanbieders. Het resultaat was een schitterende invulling van het thema Tijdreizen.

inspiratie

19 19

GROEP 4-8

Workshop 1: THEATER Door Pitboeltheater Workshop theater: terug in de tijd. Onder leiding van een theaterdocent van Pitboeltheater ga je op ‘speelse’ wijze terug in de tijd, door theaterspelletjes en di-verse oefeningen ga je werken aan de vele aspecten van het toneelspelen. Ontdek de wereld van het theater!

Workshop 2: STRIPTEKENEN Door Sanne VerheyHet stripverhaal (ook beeldverhaal, comic of strip genoemd) is een van de oudste vormen van literatuur. Een stripverhaal wordt gevormd door een serie van afbeeldingen die een verhaal vormen. Een stripverhaal wordt gemaakt door een striptekenaar en een scenarist. Soms schrijft de tekenaar tevens het scenario, soms werken er meerdere ersonen aan het tekenwerk (schetsen, inkten, letteren) of aan het verhaal. Wil je ontdekken hoe leuk striptekenen is? Wil je leren hoe je een strip kan te-kenen? Tijdens deze workshop ontdek je alles over de geschiedenis van strips. Er wordt een eigen strip gemaakt en er worden veel tips en trucs gegeven.

Workshop 3: SCHILDEREN OP DOEK Door Claudia RitterWe gaan schilderijen maken.Je kunt in het heden en verleden gaan reizen en hier een schilderij van maken. De 1e workshop gaat in het verleden, 2e in het heden en de 3e is nu of een voorstel-ling van hoe een tijdmachine eruit ziet. op lijstjes van 20x20. Je kunt dan alle schilderijtjes door de gehele school hangen en koppelen door heden, verleden en nu/tijdmachine.. Je kunt het ook allemaal bij elkaar hangen als in een soort verhaallijn.

Workshop 4: TERUG NAAR DE RIDDERTIJD Door de Veldschuur, Dorien en WillySchilden maken

Ridders hadden een eigen wapen. Niet een wapen om mee te vechten, maar om te laten zien wie ze waren. Dit zag je terug op hun schild. Jullie mogen je eigen wapen op een houten schild maken. Met verschillende materialen, vormen en kleuren ga je aan de slag. Maak de blitz met je eigen schild!!

INSPIRATIETHEMA TIjDREIZEN

inspiratie

20


We willen leerlingen de ruimte bieden zich te ontwikkelen op het terrein van kunst en cultuur. Ze leren zich open te stellen en te ui-ten met aan cultuureducatie ontleende middelen. Cultuureducatie is bij ons op school gekoppeld aan het thema van de Kinderboe-kenweek. Binnen dit thema worden leerlingen in contact gebracht met culturele activiteiten in actieve, receptieve dan wel reflectieve vorm. We zoeken hierin ook naar samenhang met andere leer-gebieden. Onze leerlingen komen tijdens hun schoolloopbaan in aanraking met zoveel mogelijk verschillende culturele activiteiten (in de school en in de omgeving) en gaan actief aan de slag.

Werkwijze

Een werkgroep van leerkrachten (elk jaar een wisselende samen-stelling) gaat, na afstemming over de opzet en de bijbehorende doelen met het team, aan de slag. In samenwerking met cultuur-PAD wordt een programma samengesteld dat voldoet aan de vraag. Na afloop volgt een evaluatie op doelstellingen, effecten en resultaten. De leerpunten uit de evaluatie worden meegenomen door de volgende werkgroep.

In de praktijkThema van Kinderboekenweek 2007 was ‘geheimen’, de Pas heeft een eigen draai aan dit thema gegeven met ‘de geheimen van de muziek’. Een thema als rode draad waarbij de volgende doelstel-lingen werden geformuleerd;

- leerlingen maken kennis met (klassieke) muziek

- leerlingen krijgen inzicht in hoe muziek ontstaat

- leerlingen krijgen inzicht in de geschiedenis van de muziek

- leerlingen leren zelf muziek schrijven

- leerlingen leren zelf muziek maken

BS DE PAS

Op dinsdag 2 oktober 2007 was de opening van het Kinder-boekenbal in de hal van de school. De dresscode was ‘sjiek’, het team was het toppunt van sjiek, bruidsjurken kregen een nieuwe bestemming, de mannen strak in het pak. Ook de kinderen had-den de dresscode zeer serieus genomen en verschenen op hun paasbest. De school was omgetoverd in een adembenemende ambiance, op het toneel speelde een salonorkest prachtige klas-sieke muziek en de gastheer bleek van Franse afkomst en toverde allerlei boeken uit een stoffige kist. Een mysterieuze dwerg stoorde het bal en een operazangeres verloor langzaam haar stem. Wat was er aan de hand? De hulp van de kinderen werd ingeroe-pen en de start van ‘de geheimen van de muziek’ was een feit. De groepen 1 tot en met 4 gingen op een muzikale ontdekkingsreis onder leiding van Peter Freijsen en ontdekten de geheimen van de muziek. Ze bezochten de voorstelling ‘Wie niet weg is, is gezien’ in gemeenschapshuis de Wieksjlaag om met eigen ogen te zien en te beleven hoe een muziekvoorstelling tot stand komt.

Drie groepen 5 tot en met 8 hebben onderzocht hoe een muziek-stuk ontstaat en hebben een carnavalslied gecomponeerd onder leiding van Ad Gijzels en de eigen leerkracht. Een groepje leer-lingen heeft het lied daadwerkelijk opgenomen in een studio. De rest heeft een stukje muziekgeschiedenis behandeld en ontdekt hoe Bach componeerde. De andere drie groepen 5 tot en met 8 hebben kennis gemaakt met het Limburgs Symfonie Orkest en hebben een repetitie van het orkest bijgewoond. Ze hebben de muziek, het orkest met de instrumenten en de musici van dichtbij beleefd. De opdracht die de kinderen tijdens het kinderboekenbal hadden meegekregen stond twee weken centraal in de lessen. De antwoorden en ontdekkingen die ze hebben gedaan zijn verwerkt in presentaties die in gezamenlijke afsluiting aan elkaar zijn getoond. Het werd een groot project - ‘ dat kost tijd maar je krijgt er ook veel voor terug (van de kinderen) --> het leeft meteen door de hele school’ - met veel betrokkenheid en de vooraf geformu-leerde doelstellingen werden behaald. Een knelpunt was het feit dat de ‘boeken’ werden ondergesneeuwd door de cultuur; een aandachtspunt voor volgend jaar.

portret

21 21

In schooljaar 2008-2009 was het thema van de Kinderboeken-week poëzie. Ruim twee weken stond de school in het teken van poezie; met een centrale opening door de Rijmelaar en voor iedere bouw een lespakket en workshops op school of in de buurt in het thema. Een greep uit de activiteiten:

- groep 1-2 is aan de slag gegaan met elfjes maken- groep 3-4 heeft naar aanleiding van een gedicht tegels en poster in Plint-stijl gemaakt- groep 5-6 is gaan ‘dichten in het groen’ - groep 7-8 maakte een poëtische rap Alle resultaten van de poëzieweken zijn samengevoegd in een unieke gedichtenbundel. In schooljaar 2009-2010 stond ‘eten en drinken in kinderboeken’ centraal. Met de uitkomsten van de evaluatie van vorig school-jaar in gedachten is de werkgroep aan de slag gegaan met een programma op maat. Meer aandacht voor de boeken was het belangrijkste uitgangspunt bij de invulling.

Toekomst

De Pas gaat door op de ingeslagen weg. Cultuureducatie als structureel onderdeel van de kinderboekenweek is een succesvolle aanpak. Maar is er nog ruimte voor verbetering. Voor komend schooljaar zijn een brede blik, aandacht voor lokale cultuur en identiteit van de school aandachtspunten. De school is op dit moment bezig met het formuleren van een nieuwe missie en visie. We vormen een nieuw ‘beeld’ op de school en het onderwijs dat we bieden. In dit kader willen we komend schooljaar cultuuredu-catie als middel inzetten. Een middel om onze nieuwe missie en visie te vertalen naar beelden.

Een poëtische rapRappers zijn moderne dichters, net als in een gedicht vertellen rappers ritmisch hun verhaal. Samen met een echte rapper ga je op zoek naar het verhaal dat je wilt vertellen. Je leert hoe je dit om kan zetten in een pakkende rap, een hoe je als een echte rap-ster op het podium jouw verhaal verteld.

Doel is een eigen rap leren maken en de relatie met poëzie en rap duidelijk kunnen maken.

portret

22

In het kader een kunstproject ging Nicole Abbenhuis, kunstenaar, de uitdaging aan om aan de hand van ontwerp en inspiratie van de leerlingen een mozaïek kunstwerk voor buiten te realiseren. Bedacht door en gemaakt door kinderen. Deze kindertekeningen zijn verwerkt in mozaïek toren van 3 kubussen van 80 x 80 cm.

De 105 leerlingen kregen tijdens een in-troductieles de vraag om in een tekening te verwerken wat hun doet denken aan school en waar zij vrolijk van worden. In het onderste blok zitten tekeningen van groep 1 en 2, het middelste blok tekeningen van groep 4,6 en de bovenste kubus zijn ontwerpen groep 8.

Het echte werk kon beginnen na uitleg over de techniek van het mozaieken. Met hulp van oma Nel en 4 vriendinnen hebben de leerlin-gen van groep 2,4,6 en 8 hard meegewerkt. Zo droeg elke leerling letterlijk zijn/ haar steentje bij aan het totale kunstobject.

Het plaatsen was nog even spannend. Een enorme heftruck reed het schoolplein op om blok voor blok op de paal te zetten. Ik heb ge-noten van dit project en vooral van het feit dat veel anderen zo enorm enthousiast hebben meegeholpen om het tot een succes te maken.

Nicole Abbenhuis - NNN

INSPIRATIEMOZAIEKKUNST

inspiratie

23 23

01-09-2009 Dans- en muzieklessen Kunstencentrum Venlo De Toermalijn

10-09-2009 Wereld van reclame- Kunst uit het vuistje Q4 Panningen Noord

24-09-2009 Voorstelling Kinderboekenweek Sylvia Wardenaar De Doolgaard

01-10-2009 Voorstelling De Zee Virga Lipman Maasveld

01-10-2009 Workshop animatie- Joep Jansen De Springweide

05-10-2009 Kinderboekenweek De Pas

09-10-2009 Snoepgoed- Sylvia Wardenaar op school De Omnibus

13-10-2009 Snoepgoed - Sylvia Wardenaar in Dok 6 div. scholen

13-10-2009 Kennismaking bibliotheek Maasveld

13-10-2009 Workshop Drama setheater - actief bezig zijn naar aanleiding van het boek De Pas

14-10-2009 Beeldende kunst - drie dimensionaal werken met Nicole Abbenhuis De Pas

14-10-2009 Workshops Drama De Pas

14-10-2009 Beeldende kunst - drie dimensionaal door Nicole Abbenhuis De Pas

16-10-2009 Workshop Muzikale verhalen - Kunstenventrum Venlo De Pas

21-10-2009 Workshop Cursus taartentenbakken De Pas

21-10-2009 Snoepgoed - Sylvia Wardenaar op school De Springplank

22-10-2009 Bezoek Kröller-Müller Museum en de Hoge Veluwe St. Josephschool

23-10-2009 Workshop animatie- Animation Kitchen St. Willibrordus

SEPT/ OKT 2009

overzicht

24


De Merwijck hanteert een brede opvatting van het begrip cultuureducatie: alle activiteiten op het terrein van de kunsten, erfgoed, omgeving en natuur. De school wil leerlingen kennis laten maken met diverse vormen van kunst en cultuur, passend bij de school, de omgeving en binnen de belevingswereld van de leer-lingen. We gaan cultuureducatie verankeren door verbindingen met het lesprogramma te zoeken en door activiteiten te koppelen aan thema’s per groep of bouw.

Werkwijze

Het zoeken naar een goede aanpak voor cultuureducatie op onze school heeft de kenmerken van een ontdekkingstocht. We begon-nen met een programma waar we uitgingen van een kant-en-klaar antwoord op onze vraag. Een coördinator op school inventari-seerde de wensen van het team en formuleerde in overleg met de directeur een overzicht van vragen c.q. wensen op. Er werd een concept voor drie jaar opgesteld: het eerste jaar aandacht voor musea, het tweede jaar aandacht voor literatuur, erfgoed en theater, het derde jaar impuls aan drama op school. In schooljaar 2007-2008 stond literatuur, erfgoed en theater op het programma. Met de keuze voor dit kader voor cultuureducatie aan de hand van de opgestelde visie bleek na enige tijd dat sommige activ-iteiten (bijvoorbeeld aandacht voor kennismaking met theater) en voorgenomen acties (vertalen van de visie naar een activiteit-enprogramma en integratie in het lesprogramma) niet voldoende uit de verf kwamen. Gezien het feit dat de school kennismaking met theater wezenlijk vind voor de ontwikkeling van kinderen is in schooljaar 2008-2009 extra aandacht voor deze discipline ingeruimd. Met een bezoek van alle groepen aan een theater en een serie dramalessen op school. Na een evaluatiemoment kwamen we tot de conclusie dat mooie woorden op papier niet altijd werkelijkheid worden. Daarom zijn we teruggekeerd naar de kernvraag; ‘ wat wil de school met cultuureducatie’ en ‘wat kunnen we bijdragen aan de ontwikke-ling van onze leerlingen’. Een nieuw geformeerde werkgroep is

BS DE MERWIjCK

in 2009 aan de slag gegaan met als doel te komen tot een nieuwe aanpak die beter past bij de school en meer bijdraagt aan de cultu-rele ontwikkeling van de leerlingen.

Visie en vertaling naar de praktijk

De Merwijck ziet cultuureducatie als meer dan alleen de kunsten. We hanteren een brede opvatting van het begrip: alle activiteiten op het terrein van de kunsten, erfgoed, omgeving en natuur. Het cultuureducatieve programma van de Merwijck is passend bij de school en haar omgeving en past binnen de belevingswereld van kinderen. Door middel van cultuureducatie maken de leerlingen kennis met diverse vormen van kunst en cultuur. Dit kan op school plaatsvinden maar ook buiten de school, in bijvoorbeeld een theater, museum of erfgoedlocatie. We gaan cultuureducatie verankeren door verbindingen met het lesprogramma te zoeken, bijvoorbeeld een schrijver uitnodigen in de kinderboekenweek, door activiteiten te koppelen aan thema’s per groep of bouw, etc. Betrokkenheid van de leerlingen (voor- en achteraf ) speelt hierin een belangrijke rol. Het programma is een verbinding van de behoefte van de school in samenhang met andere leergebieden en het aanbod. Cultuureducatie is dan een, binnen het team, afgewo-gen mix van binnen- en buitenschoolse activiteiten. Van interactie met de buitenwereld en daadwerkelijke ‘ confrontaties’ met kunst en cultuur tot actieve kunsten cultuurbeleving in de klas.

De invulling

Uitgangspunt is een activiteitenprogramma bestaande uit:Kennismaking/confrontatie met en in aanraking komen •met niet voor de hand liggende cultuuruitingen, bij voorkeur aansluitend bij thema’s binnen school Actieve en/of receptieve kunstbeleving aan de hand van •thema’s en/of vaardigheden. Ruimte voor maatschappelijke en actuele thema’s. •Vrije ruimte om in te kunnen spelen op actualiteiten en tus-•sentijdse interessante projecten.

portret

25 25

Het kader

Dit activiteitenprogramma wordt jaarlijks ingevuld vanuit het volgende kader:Een breed programma cultuureducatie met een onderverdeling in kunst en erfgoed. Alle groepen doen volgens een vastgesteld kader twee activiteiten per schooljaar, gekoppeld aan wereldoriën-tatie (thema’s) of onderwerpen, thema’s, technieken die gevraagd worden.Groep 1: Muziek – naar aanleiding van een thema of vraag Erfgoed – kinderboerderij; onderwerp naar keuze Groep 2: Beeldende kunst - n.a.v. een thema of vraag Erfgoed – thema Sinterklaas: pakhuis van Sinterklaas, kasteel in Helmond, etc.

Groep 3: Theater - n.a.v. een thema, onderwerp of vraag Erfgoed – kinderboerderij; onderwerp naar keuze

Groep 4: Dans- n.a.v. een thema, onderwerp of vraag Erfgoed- thema Andere culturen, in kader communie

Groep 5: Beeldende kunst- n.a.v. een thema, onderwerp of vraag Erfgoed- thema kastelen, plaatselijke geschiedenis van Kessel en omgeving

Groep 6: Dans - n.a.v. een thema, onderwerp of vraag Erfgoed – thema Romeinen

Groep 7: Muziek -n.a.v. een thema, onderwerp of vraag Erfgoed – thema de Boerderij of actueel thema

Groep 8: Theater/drama - n.a.v. een thema, onderwerp of vraag Erfgoed- thema Oorlog en Vrede

Theaterbezoek is niet structureel opgenomen in het jaarpro-gramma cultuureducatie. Kinderen gaan al vaak naar theater of bioscoop en de beleving/impact van een eenmalig theaterbezoek is te minimaal en sluit te weinig aan bij een integrale aanpak van cultuureducatie passend bij het lesprogramma. De beleving van leerlingen is veel beter en indrukwekkender als ze zelf actief zijn en is meer zinvol als de activiteiten nauw aansluiten bij de thema’s en onderwerpen in de dagelijkse praktijk.

Bij de invulling en inhoud van het programma wordt rekening gehouden met de kerndoelen ‘Oriëntatie op jezelf en de wereld’ en ‘Kunstzinnige Oriëntatie’.

Toekomst

Na experimenteren volgt implementeren. We hebben de weg ge-vonden om cultuureducatie een plek te geven binnen de school en ons onderwijs. Dit willen we de komende jaren verder uitwerken en vasthouden.

portret

26


Cultuureducatie neemt een belangrijke plaats in op Openbare Basisschool De Regenboog. Niet al onze leerlingen groeien op met kunst en cultuur of komen er thuis mee in aanraking, daarom zien we hierin een taak voor de school. Zowel actief als in de ken-nismakende sfeer. Zo bezoeken de leerlingen 1 keer per jaar een voorstelling in een theater. Een keer in de twee jaar zijn de leer-lingen betrokken bij het maken van een voorstelling voor de eigen ouders en de andere leerlingen van de school. Deze voorstelling kan een dansvoorstelling zijn, een toneelvoorstelling, etc. Cultuur-educatie wordt tevens ingezet bij het ontwikkelen van de taligheid van de leerlingen. We streven ernaar om tweejaarlijks een schrijver op school te laten vertellen over zijn werk. Ook wordt ieder jaar deelgenomen aan een landelijke poëziewedstrijd voor kinderen. Heel belangrijk voor De Regenboog is dat leerlingen begrip en waardering ontwikkelen voor het eigenen van alle mensen die in de samenleving voorkomen, zowel nu als vroeger. Hiervoor heb-ben de leerlingen een bepaalde attitude nodig. Deze ontwikkelen de leerlingen onder andere bij cultuureducatie.

Niet Apart maar Samen staat zodoende ook bij de cultuureduca-tieve activiteiten voorop.

Werkwijze

Het team besloot een aantal jaren geleden om, naast een jaarlijks theaterbezoek voor alle leerlingen, vanuit het thema Andere Culturen één keer per jaar een kunstdiscipline centraal te stellen. Dit heeft geresulteerd in een schoolbrede aanpak van bijvoorbeeld dans of muziek binnen Andere Culturen.

In schooljaar 2007-2008 stond ‘Muziek in Andere Culturen’ cen-traal. Er werden binnen dit kader twee doelen geformuleerd:1. Leerlingen actief en receptief kennis laten maken met muziek binnen Andere Culturen. 2. Leerlingen kennis laten maken met muziek in het theater en op school.

OBS DE REGENBOOG

Het Intercultureel Muzisch Instituut (IMI) werd ingehuurd om een projectdag met workshops binnen het thema en als afsluiting een intercultureel meespeelconcert met alle leerlingen vorm te geven. De leerlingen gingen vooral actief aan de slag, met ram-melaars maken, percussieworkshops, multiculturele spellen, liedjes, volksdans en schudkokkers maken.

Groep 1, 2 en 3 zijn naar een muziekvoorstelling van Mak Tak in Theater de Maaspoort in Venlo geweest, groep 4, 5 en 6 hebben kennis gemaakt met de schooleditie van Klassiek op Locatie en groep 4 tot en met 8 zijn naar een interactieve muziekvoorstelling van Theater van Santen in Dok 6 geweest.

Het daaropvolgende schooljaar zijn we gaan werken aan een nieuwe koers met aandacht voor wat er al is, meer integratie, aanpak van muziekonderwijs op school, inspiratie en handvaten voor leerkrachten, nieuwe invulling van het Zomerfeest, minder incidenteel en leerkracht afhankelijk. We hebben een duidelijk doel gesteld en dat was inzetten op externe expertise (drama) in het kader van het Zomerfeest. Deze vraag hebben we bij cultuur-PAD gelegd en zij hebben ons in contact gebracht met Setheater, een theatergezelschap uit het Zuiden. Na overleg over de inhoud en koers hebben we succesvol gewerkt aan de theatrale kwaliteiten van onze leerlingen, ouders en leerkrachten. Het geleerde hebben we direct kunnen toepassen in ons Zomerfeest met een dubbele opbrengst tot gevolg; leerlingen ‘stonden stevig op de planken’, de leerkrachten hebben geobserveerd, meegewerkt en iets opgestoken en het Zomerfeest heeft een theatrale impuls gehad. Een win-win situatie dus.

Afgelopen schooljaar (2009-2010) staat behalve het theaterbe-zoek Andere culturen binnen de discipline Beeldende kunst op het programma. Bij de uitwerking van het programma hebben we bewust gekozen voor integratie van onze vraag binnen het project Sjaan de Haan.

portret

Toekomst

De opzet is goed in relatie tot de visie die de school heeft gefor-muleerd; aandacht voor Andere Culturen staat structureel op het programma. Maar cultuureducatie komt nog beter tot zijn recht als het meer verweven is in de dagelijkse dingen op school. We vragen ons af of het effect op kinderen voldoende is met eenmalige kortdurende maar heftige activiteiten. Meer kleine activiteiten, dichtbij school en meer integratie zijn wensen voor de toekomst. De ontwikkeling van de taligheid op school met Kansrijke Taal is bijvoorbeeld meer geïntegreerd in het lesprogramma en komt daardoor beter tot uiting. Kortom: er is nog werk aan de winkel en winst te behalen in de aanpak van cultuureducatie bij ons op school!

portret 27

Ik heb een beetje een tic., in die zin, dat ik graag parallellen trek tussen de ontwikkeling van een organisatie en de ontwikkeling van een kind . Hoewel dit wetenschappelijk natuurlijk onzin is, is die metafoor vaak wel erg geschikt om processen goed te verwoorden. Vandaar.Op 1 december 2005 werd cultuurpad “geboren”. Op 1 december wordt de boreling 5 jaar en is naar analogie van de ontwikkeling van een mens uitgegroeid tot een kleuter , die parmantig rondloopt en zelfbewust in de wereld staat en een aantal opvallende kenmerken heeft, die , hoe kan het ook anders, een gezonde ontwikkeling als resultaat heeft.

1. Ontwikkelingsdrang: interactie met het onderwijsveld door stimuleren, aanmoedigen en verbe-teringen voor te stellen.2. Bewegingsdrang: staat open voor mogelijkheden en indrukken die de omgeving biedt. Die ontwikkeling is gesitueerd “in de naaste zone van ontwikkeling “( Vygotski).3. Uithoudingsvermogen.: na een flinke inspanning , is cultuurpad weer snel op volle toeren. Er wordt echter zeer veel energie verbruikt. De accu wordt opgeladen door het enthousiasme van de kinderen.4. Focus : in de loop van de tijd heeft cultuurpad zich van ‘in zichzelf ’, via ‘naast anderen’ naar “met anderen’ ontwikkeld.

Cultuurpad staat nu aan de vooravond van een ontwikkelingssprong. De vleugels worden provinciebreed uitgeslagen. Een geweldige uitdaging, die met veel energie en vertrouwen in eigen kracht aangegaan wordt. De komende jaren zal de ‘ jong volwassene ‘ door toename van verantwoordelijkheid en het richting geven aan de ontwikkeling van de culturele loopbaan van alle kinderen in de provincie Limburg in samenwerking met het culturele en maatschappelijk veld voor complexe opgaven komen te staan.Op mijn steun kunnen ze rekenen.

Thijs RuttenRaad van Toezicht CultuurPAD

proficiat28

29 29

19-11-2009 Zeemanstraat - improvisatietheater diverse scholen

12-11-2009 Limburgs Museum De Merwijck

13-11-2009 Thema FEEST Omnibus

17-11-2010 Pakhuis van Sinterklaas Omnibus

18-11-2010 Pakhuis van Sinterklaas De Toermalijn

18-11-2009 Inspiratiedag Noord-Limburg diverse scholen

23-11-2009 De pepernotendief - Max Verstappen diverse scholen

24-11-2009 De pepernotendief - Max Verstappen diverse scholen

25-11-2009 Voorleeswedstrijd Helden-Kessel Prisma-scholen

25-11-2009 Erfgoed Limburgs Museum Den Doelhof



27-11-2009 Thema: Sinterklaas - workshop klei De Toermalijn

30-11-2009 Pakhuis van Sinterklaas De Springweide

NOVEMBER 2009

overzicht

30

cultuurweek OBS DE KOPERWIEK

OPZET

In schooljaar 2009-2010 hebben we ge-kozen voor een schoolbrede aanpak. Ruim 1,5 week roostervrij en onderdompelen in kunst en cultuur rondom een centraal thema.Centrale thema was Terug in de tijd. Elke unit heeft binnen dit thema een eigenthema gekozen. Alle units hebben aan het thema gewerkt, er waren themahoeken,werd geknutseld, stelopdrachten gemaakt en de klas versierd. Daarnaast voor elkeunit een passende workshop bij het thema. Als afsluiting was er een Open Klaswaarbij alle resultaten werden tentoon-gesteld en gepresenteerd. De opzet is als zeer positief ervaren. Hier een weergave van de diverse activiteiten binnen het thema.

Unit 0 en 1Ot en Sien MUZIEK De fanfare speelt voor de gehele groep (in de speelzaal) een aantal oudHollandse kinderliedjes. Daarna in kleinere groepen om de beurt een korte workshop waarin de fanfare iets over het instrument vertelt, muziek gemaakt wordt en mogen de kinderen natuurlijk ook een keer blazen. Als afsluiting krijgen de leerlingen een kleinigheidje aangeboden van de Fanfare Venlo. ERFGOEDTerug naar de tijd van Ot en Sien in museum de Locht in Melderslo.

Unit 2jonkvrouwen en riddersBEELDEND EN ERFGOEDOnder leiding van een kunstenaar (Lotte Verdellen) maken de leerlingen houten schilden in een echte omgeving voor jonk-vrouwen en ridders: de Kasteelboerderij in Horst aan de Maas.

Unit 3SteentijdTHEATER EN BEELDENDWe gaan op berenjacht….o.l.v. Manon van Gils en Ghislaine Lebens- dramalessen en een workshop beeldende kunst. We gaan een hele grote vangen! Wateen prachtige dag! We zijn niet bang!Onderweg komen we allerlei gevarentegen, waar we dwars doorheen moetenof zelfs onderdoor! Met behulp van een eigen bestempelde (aardappel) plunjezak, gaan we op pad. De leerlingen doen mee met dit verhaal en beelden dit uit. In de plunjezak verzamelen we tijdens deze jacht allerlei materialen uit de natuur.(stenen, kastanjes, takjes enz.)Uiteindelijk vinden we de grote beer,…maar dan gaan we weer vlug terug..Terug in de klas gaan we met behulp van onze verzamelde dingen uit de natuur, eenfantasiedier maken. Met behulp van touw, lijm en natuurlijke materialen ontstaat ereen prachtig fantasie dier, dat zo uit de natuur weggelopen kan zijn.

Unit 4RomeinenDANSOnder leiding van dansers van Dance Project gaan we een heuse Romeinse dans maken en uitvoeren. De Romeinen her-leven in deze veroveringsdans.Het team van Dance Project bestaat uitenthousiaste en gespecialiseerde dansers, spelers, kunstenaars en kunst karakters.Zij verzorgen bijvoorbeeld een speciaal -interactief- voorstellingsproject, eenspetterende dansdag, een inspirerende korte cursus, een speciale choreografie, eendanstheatermoment, een warm en hartelijk welkom of een project op maat!Dance-project verzorgt een mooie romeinse sfeer dansworkshop voor deze groep.

Unit 5Oude EgypteMUZIEKIn het Oude Egypte speelden muziek en dans een belangrijke rol. Daarom binnen dit thema een muziekworkshop met Peter Freijsen: Ik ga met de kinderen een orkest vormen met dansers en zangers erbij. Ik beschik over de erbij passende instrumenten, die ik op een bepaalde manier zal stemmen. Daar omheen kan dan het verhaal over de oude Egyptische muziek worden verteld. Ik laat ze eventueel ook in een paar minuten een “snaarinstrument”bouwen van eenoude doos.

inspiratie

31 31

Unit 6Carnaval – vroeger en nuTHEATER EN ERFGOED

Project Jocus: lesmateriaal, kletstaot en workshop Maak een buut! Gevolgd door een workshop Carnavalskleding maken. . Tijdens de bijeenkomst maken ze een ontwerp van hun feestkleding. Over hetalgemeen is het maken van een carnavalskostuum veel werk, daarom geef ik de voorkeur aan het verande-ren van bestaande kleding. Het is dan ook belangrijk dat de kinderen oude kledingstukken, hoedjes, sieraden, sjaals ed. meebrengen en die omtoveren naar hun feestkleding. Ook maskers, stofjes, bandjes, kant, knopen, kralen ed.

INSPIRATIE TERUG IN DE TIjD

Unit 7Franse RevolutieDIVERSE DISCIPLINES

Beeldende workshop ‘zelfportret Franse Revolutie’ en tover jezelf om in iemand uit de tijd van de Franse Revolutie. Trefwoorden: zelfportret maken, dat gie-ten in een ander jasje, thema FranseRevolutie, hoe zagen mensen er toen uit, wat is typerend, hoe kun je dat naar jezelfportret vertalen, etc.Werken op doek (niet te klein formaat), met acrylverf, stof, behang, veren, wat-ten, etc. Onder leiding van Nicole Ab-benhuis ondergaan de leerlingen eenoptimale transformatie naar de tijd van de Franse Revolutie.

Unit 8Tweede wereldoorlogBEELDEND

Herdenkingskunst

Inspiratiebron de film: “Bombardemen-ten op de Venlose Maasbruggen”. In de filmzaal van het gemeentearchief in Venlo. Na het bekijken van de film ver-telde de maker van de film nog kort en was er tijd voor vragen van de leerlingen. Een echte aanrader! Dan zelf aan de slag om herdenkings-kunst te maken. Met speksteen eigen herdenkingskunstwerk beeldhouwen met als thema Venlo in de oorlog. Door Dorien van Rensen en Willy Verbeek.De leerlingen maken allemaaleen eigen kunstwerkje van speksteen op een sokkel.

inspiratie

32

Cultuurpad, kunst in ’s hemels naam !

Ach, wat een tijd van strik- business,de grote instituut- kermis,de suikerspin van directeurgesponnen niets, met zoete geur.

Dat spint niet voor het spelend kind,voor diens natuur, cultuurgezind,draait niet om spel met wezens kunst, die leven maakt tot gulle gunst.

Maar 5 jaar terug kwam er vrij baanvoor een cultuurpad, zeer begaanmet kind en kunst. Zie hoe het kanzonder het poespaspakkie-an !

Verbindingsnetwerk, enthousiast,niet met de grote waan belast,maar ongekende mogelijkheid,eenvoudig zoekend toegewijd.

Gevonden is de mens, die voeltdat men als schepper is bedoeld.Mijn hulde aan die meiden saâm !Cultuurpad, kunst in ’s hemels naam !

Peter Freijsen opgedragen aan Cultuurpad

proficiat

33 33

Maandag 6 september 2010

Eerste schooldag na de zomervakantie. Vorige week rustig opgestart. Even alles weer op een rij krijgen. Welke scholen heb-ben nog openstaande vragen, welke programma’s zijn wel en niet klaar? Samen met Chantal een lijst gemaakt wat er nog allemaal geregeld moet worden. De eerste mails druppelen binnen. Inschrijvingen voor het podiumprogramma, keuzes voor het Dynamiek-kunstmenu en losse vragen. Het begin van een rustige week….of toch niet? Om 13 uur een afspraak met Pieter Mols over CultuurPACT, de kennisgemeenschap cultuureducatie in oprichting. Een grote uitdaging op provinciaal niveau. We gaan vandaag de missie van het onderwijs in Limburg toelichten aan Pieter en kijken of hij onze missie deelt en als expert ingezet kan worden. In twee uur schetsen we de contouren van de kennisgemeenschap, de missie van het onderwijs en vliegen de ideeen over tafel. Een guerilla-actie, op expeditie langs de scholen… Ik geef Pieter de plannen van cultuurPACT mee en we sluiten af met de afspraak om eind volgende week een concreet voorstel te doen dat ik kan inbrengen in de regiegroep van CultuurPACT. Ben benieuwd!

Soms helpen overleggen ook mee aan de beeldvorming in mijn ei-gen hoofd; ik weet weer wat ons te doen staat voor CultuurPACT. Tja, zijn m’n hersenen toch stoffig geworden in de vakantie.

Terug achter het bureau zie ik dat ik morgen een afspraak heb om de website van de canon van Limburg door te lichten. Handig om dit even voor te bereiden dus verdiep ik me in de vraag of de website bruikbaar is voor leerkrachten in het basisonderwijs. Ik schrijf mijn bevindingen op en ga over op de orde (of waan) van de dag; de emails!

Om 17 uur pak ik mijn spullen en ga huiswaarts. Even snel eten en dan fris aan de slag met het schrijven en corrigeren van de jubileumuitgave. Nog een keer de portretten van alle scholen nagelopen en dan kan ik aan de opmaak beginnen. Om 22 uur ben ik redelijk tevreden met het voorlopige eindresultaat en sluit ik de werkdag af!

Dinsdag 7 september 2010

Om 9 uur brainstormen met Goosje over aanmelden project Sjaan de haan voor de Appeltjes van Oranje. Naar aanleiding daarvan de teksten voor het Sjaan de haan kinderfonds toegelicht en uitgewerkt. Om 10 uur richting gemeentehuis voor een overleg over Sjaan de haan; terugblik op het project en de parade en nieuwe ideeen voor een Sjaan de haanlied besproken. Nog wat aanvullingen over de werking van het kinderfonds toegevoegd en toen snel in de auto richting Heerlen, voor de bespreking met de provincie, cultuurscout Heerlen en de webmaster over de canon van Limburg. Hoe kan de canon gebruikt worden in het primair onderwijs en wat moet er aan de website gebeuren om deze aantrekkelijk te maken voor leerkrachten? Een twee uur durende brainstorm heeft hier hopelijk aan bij gedragen. Kijk eens op www.canonvanlimburg.nl voor de eerste resultaten. Snel door want na afloop in hetzelfde gebouw nog een afspraak. Dit keer de langverwachte maar steeds uitgestelde kennismaking met de cultuurscouts van Parkstad. Een leuk gesprek met collega’s! Een uitwisseling van ervaringen en ideeen. Stuiterend van alle overleggen stap ik weer in de auto richting Panningen. Het is 18 uur als ik thuis ben, even inloggen in het systeem om de mails van vandaag te beantwoorden. Om 20 uur is dit gelukt en hou ik voor het gezien voor vandaag.

LOGBOEK

logboek

34


Cultuureducatie is een heel breed begrip, waarbij we het res-pectvol omgaan met maatschappelijke zaken als basis hanteren. Cultuureducatie is een middel om dit te leren. Cultuureducatie is kennismaking, beleving en confrontatie. We gaan uit van een cultuureducatief programma waarin onze leerlingen kunstuitin-gen, cultureel erfgoed en de omgeving leren kennen, ervaren en beleven in een zinvolle en betekenisvolle context. De culturele bagage van de leerlingen bestaat uit een pakket kennismaking en een dosis beleven en ervaren. We vullen cultuureducatie, burger-schap en cultureel erfgoed in vanuit thematisch werken; thema’s in de klas of schoolbrede thema’s en zoeken aansluiting bij de kerndoelen ‘kunstzinnige oriëntatie’ en ‘oriëntatie op jezelf en de wereld’.

Cultuureducatie op de Wissel is een mix van activiteiten rondom kunst, cultuur. en erfgoed. Uitgangspunt bij de uitvoering is een activiteiten gerichte aanpak waarbij activiteiten aan moeten slui-ten bij de thema’s en bij de ontwikkeling en belevingswereld van onze leerlingen.

Werkwijze

Cultuureducatie is breder dan alleen de schoolvakken daarom kozen we voor een verbinding met de thema’s. We wilden cul-tuureducatie en thematisch werken verbinden. Het komen tot een goede vertaling van de visie naar activiteiten met aandacht voor integratie bleek lastig en kostte tijd.

In schooljaar 2007-2008 hebben we schoolbreed een thema centraal gesteld ‘Weet wat je eet’ en rondom dit thema cultuur-educatieve activiteiten opgezet. Een brainstorm van een aantal leerkrachten en CultuurPAD heeft geleid tot een actief workshop programma met aandacht voor meerdere disciplines, aansluitend bij de belevingswereld en het niveau van de leerlingen. Het kop-pelen van het thema ‘eten’ en cultuureducatie leverde een interes-sante invulling op; dansen blijkt gezond, je kan groente, fruit en zuivel een kunstzinnige uitstraling geven, de aankleding van de ta-

BS DE WISSEL

fel is ook een vorm van kunst en wist je dat je kleding kan maken van oude verpakkingen? De kunstenaars die hebben meegewerkt aan het project hebben ervoor gezorgd dat cultuureducatie en eten samenvloeiden in een totaalproject met een afsluitende lunch waar het gemaakte eten en kunst gepresenteerd werd. Maar dat er ook van alles mis kan gaan bij het formuleren van en invullen van de vraag is een les die we hebben geleerd. Het idee was goed, de vragen scherp geformuleerd, alleen de antwoorden bleven soms uit. Met als gevolg dat last minute een workshop door een leer-kracht geïmproviseerd moest worden. Maar dat leerkrachten ook creatief zijn met kunst en servies hebben we laten zien.

Met de conclusies van het schoolbrede project hebben we beslo-ten in het schooljaar 2008-2009 en 2009-2010 onze krachten te bundelen aan het einde van het schooljaar met PuntUIT.

PuntUIT is onze theatrale afsluiting van het schooljaar. Een avondvullend programma waar weken naar toe wordt gewerkt; leerlingen en leerkrachten tonen hun talenten op het podium van Dok 6. Onder deskundige leiding van Sjluuk en Co werd het een waar cultuureducatief feest!

PuntUIT!

We zijn een aantal weken op school bezig geweest met het thema: op reis! Een aantal klassen zijn op reis geweest door de tijd en kwamen uit bij de middeleeuwen, prehistorie etc. Ook is een groep op reis geweest naar het dinoland en anderen weer naar de camping. Deze avond laat elke groep een optreden zien met betrekking tot dit thema. Ook de leerkrachten verzorgen een optreden.

Toekomst Komend schooljaar bezinnen we ons op de toekomst. We gaan inventariseren wat we doen aan cultuureducatie, erfgoed en burg-erschap en onderzoeken waar nog kansen liggen en wat daarvoor nodig is. Wordt vervolgd dus.

portret

35 35

Pimp mijn school - Panningen Zuid Pimp mijn school - Panningen Zuid

Pimp mijn school - Panningen Zuid Egchelse glorie - kunst op de Kemp

foto’s

36

Voorstelling Theater Ziezo op school Totempalen maken bij de Vossener

Dansworkshop bij de Liaan Kabouter Pierelier alias Peter Freijsen

foto’s

37 37

BS DR.POELS


Cultuureducatie op Dr. Poels bestaat uit de creatieve vakken en cultuureducatieve activiteiten als verrijking op het dagelijkse lesprogramma. Onder cultuureducatieve activiteiten verstaan we een kennismaking, confrontatie of beleving van allerlei vormen van kunst en cultuur. We zien cultuureducatie niet (alleen) als leuk voor de leerlingen, maar ook een van de manieren om leerlingen te laten ervaren dat wat je leert, je iets doet en je raakt. Om dit te ontdekken is kennismaking met kunst en cultuur noodzakelijk, maar is het ook belangrijk om aan te sluiten bij de dagelijkse praktijk op school, bij thema’s of onderwerpen waar de klas mee bezig is. Niet al onze leerlingen groeien op met kunst en cultuur of komen er thuis mee in aanraking, daarom zien we hierin een taak voor de school.

Werkwijze

We besteden in de samenstelling van ons activiteitenprogramma aandacht aan:•demogelijkhedenvandeomgevingvandeschool•debelevingswereldvandeleerlingen•verbindingleggentussendeactiviteitenhetlesprogramma•ruimtevoor‘parels’uithetexterneaanbod

Cultuureducatie is geen apart leergebied binnen onze school, maar is opgenomen in een totaal onderwijsconcept. Dit doen we door culturele activiteiten in te bedden in het onderwijs; meer aan te sluiten bij de lessen en thema’s waarmee gewerkt wordt. Door activiteiten aan te laten sluiten bij onze vraag en door ze te integreren in de dagelijkse praktijk. Cultuureducatie is dan ook een middel om andere (kern) doelen te behalen. Jaarlijks kiezen we op school een thema waarbinnen cultuureducatie centraal staat. In 2007-2008 was dit ‘horen, zien en zwijgen’. Na een brainstorm in het team en binnen de groepen hebben we ons woordveld doorgesproken met CultuurPAD en hebben we samen onze vraag geformuleerd. Met die vragen is CultuurPAD op zoek gegaan. Het resultaat was een opening door Peter Freijsen die met de hele school een interactief spel heeft gedaan met klank,

muziek (horen) en gebaren (zien), waarbij geen woord gesproken is (zwijgen). Daarna zijn alle groepen zelf met het thema aan de slag gegaan. Op 24 april is het project afgesloten met een work-shopdag en presentatie van het eindresultaat. De onderbouw had een workshop dans (zwijgen, lichaamstaal, uitdrukken met dans) en een theatrale workshop met stokpopjes en een poppenkast (horen en zien). De bovenbouw volgde een rapworkshop en een theaterworkshop waarbij ‘horen’ en ‘zwijgen’ centraal stonden. In 2008-2009 was ons schoolthema ‘Mijn ontdekkingstocht’. Binnen dit thema hebben we een keuze-ochtend gehad met workshops binnen het thema en een afsluiting in de vorm van een ouder-avond met tentoonstelling. WORKSHOP De ruimte is eindeloosHet heelal is zo groot dat wij mensen nog lang niet weten welke planeten er bestaan, wat er allemaal leeft en hoe het eruit ziet. Stel dat jij jou ideale planeet mocht creëren hoe zou deze er dan uit zien, zouden er wezens leven, hoe zien die er dan uit? Hoe zijn de kleuren? Wat is er allemaal te doen? In deze graffitiworkshop creëer je op een kartonnen plaat met diverse graffiti technieken je eigen ideale wereld.

WORKSHOPEen ontdekkingsreis door de wereld van het textiel Deze workshop wordt een grote ontdekkingstocht door de won-dere wereld van textiel, knopen en kralen. Je gaat dan op ontdekkingstocht tussen al het textiel om de aller mooiste stofjes, knopen en ander materiaal bij elkaar te zoeken. Op een ondergrond appliceer je de materialen met lijm/naald en draad. Het resultaat een kennismaking met allerlei verschillende soorten stoffen en een mooi zelfgemaakt schilderij van textiel.

Door het formuleren van een heldere visie, het kiezen van een passende vorm (integreren in een thema) en nadenken over de vraag ontstaat een structurele inbedding van cultuureducatie bin-nen de school. De activiteiten sluiten aan bij het thema en passen binnen het lesprogramma. Cultuureducatie heeft daarmee een plek binnen de school en de omgeving.

portret

38


Cultuur is een kennismaking met allerlei vormen van kunst en cultuur, van dichtbij( uit eigen omgeving) tot veraf ( een bezoek aan theater of museum). We zien cultuureducatie niet als extraatje voor de leerlingen maar dat leerlingen gaan ervaren dat wat je leert, je wat doet en je raakt.. Om deze verwondering en bewon-dering te ontdekken is kunst en cultuur noodzakelijk Niet al onze leerlingen groeien op met kunst en cultuur of komen er thuis mee in aanraking, daarom zien we hierin een taak voor school. We zijn ervan overtuigd dat cultuureducatie werkt als het wordt verankerd in het schoolprogramma en gedragen door alle leerkrachten. Niet leerkracht afhankelijk en binnen een steeds terugkerend stramien ( doorlopende lijn).

Cultuureducatie heeft zin:Als er aansluiting is bij de thema’s of onderwerpen binnen •het onderwijs.Als er samenhang gezocht wordt met de andere leergebie-•den.Voortzetten en uitbreiden van de creatieve middagen. Deze •beperken zich nu tot tekenen en handenarbeid ,maar zul-len in de toekomst uitgebreid worden met dans, drama en muziek.We gebruik maken van het aanbod dat vanuit diverse •organisaties worden aangeboden en we ons oriënteren op de mogelijkheden die geboden worden vanuit DOK6. Bijvoor-beeld: filmen theaterbezoek.

Werkwijze

We streven naar een cyclus van activiteiten verankerd in een doorlopende leerlijn waarbij aansluiting wordt gezocht bij het thematisch werken en onderwerpen uit de dagelijkse onderwijs-praktijk. Ook in samenhang met andere leergebieden. We willen

BS DE HORIZON

verder in de ontwikkeling hiervan en leren de weg te vinden in vraag en aanbod. We doen veel maar de relatie met onze visie is nog niet uitgewerkt in een passende aanpak en de invulling van cultuureducatie is te incidenteel en leerkracht afhankelijk.

Toekomst

We willen een andere koers kiezen om cultuureducatie een vaste plek binnen ons onderwijs te geven. Hiervoor gaan we uit van de volgende aspecten:

versterken van de creatieve middagen door de inzet van •externe expertise en nieuwe techniekenaandacht voor de vormgeving van de musical•cultuureducatie binnen de thema’s•museumbezoeken op het programma •

Komend schooljaar gaan we werken aan deze nieuwe aanpak.

portret

39 39

VOLKSCULTUUR EN ERFGOEDKINjER OLS 2010

Basisschool Meuleveld uit Horst heeft in 2010 de zesde editie van het Kinjer-OLS in Grubbenvorst gewonnen en is daarmee voor een jaar houder van ‘ut Ummeke’. De winnaar wordt bepaald aan de hand van de score van alle wedstrijdonderdelen bij elkaar opgeteld. Daar-in kwam de school uit Horst dus als beste uit de bus. Zij kregen ‘ut Ummeke’ uitgereikt uit handen van de gedeputeerde Odille Wolfs.Eerder op de dag trokken de 22 basisscholen in een optocht door het centrum van Grubbenvorst. Duizenden belangstellenden waren op deze optocht afgekomen en zagen de jonge schutters in hun zelfgemaakte kleding voorbij trekken.

inspiratie

40


ERVAREN DOOR DOENCultuureducatie is kennismaking met alle vormen van kunst, cul-tuur en erfgoed op een toegankelijke manier. Binnen die kennis-making speelt het actief en praktisch bezig zijn van de leerlingen een belangrijke rol. Leerlingen ontdekken en ervaren kunst, cultuur en erfgoed door ‘te doen’. Daarom heeft de Fontein het volgende speerpunt voor cultuureducatie geformuleerd: ervaren door doen. Dit speerpunt past bij onze leerlingen en hier leggen we dan ook de verbinding tussen het onderwijs op onze school en cultuureducatie. We streven naar kleinschalige activiteiten, dicht bij de leerlingen en de school. Leerlingen maken op deze manier kennis met kunst, cultuur en erfgoed van dichtbij. Het ontdek-ken gebeurt door te doen, te voelen, te proeven en te ruiken aan cultuur. Hierdoor ervaren leerlingen dat wat je leert, je wat doet, je raakt. Cultuureducatie werkt als het wordt verankerd in het schoolprogramma, daarom leggen we een relatie met het werken binnen de ateliers op school en de thema’s die we behandelen. De populatie kinderen op de SBO school maakt vanuit hun gezin en omgeving niet of nauwelijks contact met theaterbezoek. De SBO school wil hierin graag een bijdrage leveren. Daarom streven we ernaar leerlingen tijdens hun schoolcarrière minimaal 1 maal kennis te laten maken met het theater.

Werkwijze

In overleg tussen de coördinator op school, het team en Cultuur-PAD is gekozen voor twee accenten:

kennismaking met een theater•thematisch werken per groep met aandacht voor vertaling •van de visie naar de praktijk

SBO DE FONTEIN

Toekomst

We waren voornemens in alle groepen aan de slag te gaan met thematisch werken en cultuureducatie. Echter door andere priori-teiten waren we genoodzaakt deze missie uit te stellen. Door een wijziging in het onderwijsconcept werken we niet meer in ateliers en zijn we zoekende naar een nieuwe invulling voor cultuuredu-catie. Een eerste gedachte is in het middagprogramma wereld-oriëntatie integraal aan te bieden en cultuureducatie hierin te verwerken. De visie op cultuureducatie is ongewijzigd, we werken komend schooljaar verder aan de vertaling van de visie naar een activiteitenprogramma passend binnen ons onderwijs en bij de leerlingen.

Sjaan de haan in de maak

portret

41 41

1-12-2009 Pakhuis van Sinterklaas De Koperwiek

1-12-2009 Thema communicatie: serie dramalessen Maasveld

15-12-2009 Thema kerst: postzegels maken De Toermalijn

Winterfeest De Samensprong

Workshop Iglo’s bouwen

Workshop Beeldhouwen met piepschuim

Workshop Winterschilderij

Workshop Winterrap

sept-dec 2009 Code rood: kunstproject Sevenum omgeving

DECEMBER 2009

overzicht

42


Cultuureducatie is een kennismaking met allerlei vormen van kunst en cultuur, van dichtbij (uit de eigen omgeving) tot veraf (een bezoek aan een theater of museum). We zien cultuuredu-catie niet (alleen) als extraatje voor de leerlingen, maar ook als overdracht van normen en waarden, dat leerlingen gaan ervaren dat wat je leert, je wat doet en je raakt. Om dit te ontdekken is kennismaking met kunst en cultuur noodzakelijk. Niet al onze leerlingen groeien op met kunst en cultuur of komen er thuis mee in aanraking, daarom zien we hierin een taak voor de school, waarbij we ook duidelijk wijzen op de verantwoordelijkheid die ook bij de ouders ligt om cultuureducatie een plek te geven bin-nen de opvoeding van hun kinderen.

De Kemp ziet cultuureducatie als meer dan alleen de kunsten. Wij willen kinderen vanuit de praktijk actief en receptief in aan-raking brengen met allerlei aspecten die o.i. tot cultuureducatie behoren: dans, drama, muziek, literatuur, film, theater, beeldende kunst, musea, cultureel erfgoed, etc. Daarbij vinden wij het belangrijk om een eigen cultuurbeleid te voeren, passend bij de school, de leerlingen, het team en de omgeving van de school.

Werkwijze

Cultuureducatie is geen apart leergebied binnen ons onderwijs, maar is opgenomen in het onderwijsconcept van de school. Dit doen we door culturele activiteiten in te bedden in het onderwijs, en waar mogelijk aan te sluiten bij de lessen en thema’s waarmee gewerkt wordt. Door activiteiten af te stemmen op onze vraag en door ze te integreren in de dagelijkse praktijk. Uitgangspunt bij de uitvoering van ons cultuurbeleid is een activiteiten gerichte aanpak waarbij activiteiten aan moeten sluiten bij de ontwikke-ling en belevingswereld van onze leerlingen. Via CultuurPAD of vanuit eigen initiatief maakt onze school gebruik van diverse mo-gelijkheden tot kennismaking met kunst en cultuur. Het betreft dan incidentele bezoeken aan musea (bijv. Limburgs Museum, De

BS DE KEMP

Moennik) of het theater in de directe omgeving (DOK6 en The-ater de Maaspoort) in het kader van een thema, een aanbieding of een festiviteit. Maar ook wordt waar nodig ondernemerschap getoond om culturele aspecten de school binnen te halen (bijv. harmonie, circus, poppenkast, dans, goochelaar).

Cultuureducatie moet aansluiten bij het onderwijs. We hebben lang gezocht naar een juiste invulling van cultuureducatie op de Kemp. Dit heeft geresulteerd in een aantal keuzes:

actieve beleving staat centraal•jaarlijks een kunstdiscipline op het programma •aandacht voor erfgoed met hulp van lokale experts ingebed •in wereldoriëntatie

In schooljaar 2007-2008 stond de school daarom in het teken van dans. Een uniek project met kijken naar dans, actief bezig zijn en presenteren. Met workshops dans op school waar de leerlingen konden ervaren welke dansvormen er zijn en waar ze affiniteit mee hebben, met een keuze voor een danscombinatie per groep. Repetities onder leiding van dansende leerkrachten, lokaal talent en externe dansdocenten volgden. Het project eindigde met een tweetal volgeboekte spetterende dansvoorstellingen in Dok 6, met presentatie richting elkaar, ouders, familie en belangstellenden

De weg naar verankering van cultuureducatie in onze school leek gevonden. We wilden in 2008-2009 gaan werken aan verbin-ding van cultuureducatie met het lesprogramma en daarbij de discipline ‘ nieuwe media’ centraal stellen met aandacht voor fotografie, film en animatie. Goede voornemens leiden niet altijd tot concrete acties. Door een wisseling in de directie en andere prioriteiten is van het voornemen te werken aan integratie van cultuureducatie weinig terecht gekomen. We hebben gekozen voor enkele losstaande culturele activiteiten en tijd voor bezinning ingeruimd. Dit heeft aan het einde van dat schooljaar geleid tot een nieuwe aanpak:

gedurende het schooljaar binnen de lessen aandacht •voor cultuureducatie, inzetten als middelaandacht voor erfgoed met hulp van lokale experts •

portret

43 43

ingebed in wereldoriëntatieaandacht voor theaterbezoek door keuzes uit podium •programma schoolbreed project rondom cultuureducatie gekoppeld • aan het Kempfeest

Toekomst

De basis is goed, maar we zien nog kansen in het integreren van cultuureducatie binnen thematisch werken. Het onderwijsaanbod bij ons op school bestaat uit cursustijd en thematijd. Op jaar-niveau zijn er drie thema’s van ongeveer zes weken. Binnen de thema’s wordt cultuureducatie geïmplementeerd. Het aanbod is afgestemd op de kerndoelen t.a.v. cultuureducatie. Voor schooljaar 2010-2011 gaan we werken aan het per jaarlaag zicht hebben op de (kern)doelen t.a.v. cultuureducatie en schematisch volgen welk aanbod aan de orde is geweest en in welk aanbod we binnen het thematiseren nog aandacht moeten schenken. Dierenkunst gemaakt tijdens het Kempfeest

Workshop dans tijdens het Kempfeest

portret

44

Het Kempfeest 2009 staat in hetteken van Egchelse glorie met:* workshops/ rondleidingen voor alle leerlingen op diverse plekken in Egchel (’s morgens) * kunst: de leerlingen schilderenkunstvormen die het Egchelse boerenleven symboliseren* een gezellige vrijmarkt met muziek, kraampjes, spelletjes en een frietkraam en ijs voor de leerlingen.

Een dag voor kinderen, ouders, grootouders en alle Egchelse mensen die zin hebben om te slenteren over onze vrijmarkt en de koopwaar van de leerlingen te bewonderen!Iedereen is van harte welkom vanaf 14.00 uur op het school-plein van basisschool De Kemp.

Voor het Kempfeest zoeken we Egchelse mensen die op 14 juli een of twee workshops/rondleidingen willen verzorgen voor onze leerlingen. De dag staat in het teken van Egchelse glorie. Dit houdt in dat we talent uit Egchel centraal stellen. Iedereen die iets kan; borduren, origami, lassen, koken of een ander creatief talent heeft, wordt uitgedaagd zich op te geven om mee te werken aan deze morgen!

De workshops/rondleidingen zijn van 9.30 tot10.30 uur en van 10.45 tot 11.45 uur.

Wil je meewerken aan deze morgen en je huis of bedrijf open stellen voor onze leerlingen?

Meld je dan voor 1 juli aan bij de school (telefonisch: 077-3073636 ofper mail: [email protected]).

portret

45 45


Cultuureducatie op De Springplank is meer dan een kennisma-king met kunst en cultuur. De school ziet het als haar taak een bijdrage te leveren aan de culturele bagage van de leerlingen. Koningslust is een plattelandsgemeente waar leerlingen niet of nauwelijks in aanraking komen met andere culturen. We zijn ervan overtuigd dat cultuureducatie niet alleen bijdraagt aan een culturele basis, maar ook dat leerlingen ervaren dat wat je leert, je wat doet, je raakt. Cultuureducatie kan dan een middel zijn om de leerlingen kennis bij te brengen over eigen en andere culturen en ze zo meer bagage voor de toekomst mee te geven. Doelen:- actieve kennismaking met diverse vormen van kunst en cultuur binnen en buiten de school- bijdragen aan sociaal-emotionele ontwikkeling, aan de waardering van leerlingen voor kunst en cultuur in hun leefomgeving en opdoen van kennis over kunst en cultuur- kennismaking met andere culturen- persoonlijkheidsvorming

Werkwijze

Cultuureducatie heeft sinds jaren al een plek binnen de Spring-plank. Zowel in de kennismakende sfeer van het bezoeken van voorstellingen in het theater als in actieve zin tijdens de expres-sievakken. We vinden het belangrijk dat onze activiteiten beter aan sluiten bij het onderwijs en de omgeving. Bij de invulling van de activiteiten gaan we uit van de overtuiging dat leerlingen ervaren door te doen, niet alleen door te kijken. Een combinatie van actief en receptief is dan ook het streven. We zijn gestart met een basisprogramma voor alle groepen. Een basisprogramma met theateraanbod is een goede basis om verder te werken aan het implementeren van cultuureducatie in ons onderwijs. Vanuit die basis werken we verder aan het realiseren van de doelstellingen.

BS DE SPRINGPLANK

Toekomst

De basis is er; de leerlingen maken kennis met diverse vormen van kunst en cultuur, komen in een theater in de omgeving om receptief en soms actief cultuur te beleven. De afgelopen twee schooljaren hebben we het basisprogramma uitgebouwd naar een invulling dichter bij school; met een impuls aan de creadag en aan de kinderboekenweek. We willen de komend jaren nog een impuls geven aan onze schoolmusical, aandacht voor de multiculturele samenleving en het thema pesten. De inzet van cultuureducatie binnen de school bestaat idealiter uit een basis- en uitgebreid programma met aandacht voor het behalen van de voorgenomen doelstellingen met als nieuwe missie voor de toekomst ‘trots zijn op de school en jezelf ’.

portret

46 proficiat

47 47

5 jaar samenwerken met CultuurPAD

Ik herinner het me als de dag van gisteren. De ontmoeting met CultuurPAD in de persoon van Ankie Rutten is bepalend geweest voor mijn verdere weg binnen cultuureducatie.In mei 2005 werd het faillissement van de toenmalige Stichting Kunstzinnige Vorming uitgesproken. Haar opvolger Kun-stencentrum Venlo heeft mij toentertijd gevraagd of ik cultuureducatie op de kaart wilde zetten. Omdat ik altijd te porren ben voor iets nieuws heb ik deze uitdaging aangenomen; voor mij een sprong in het diepe!Als snel kwam ik er achter dat de ideeën van CultuurPAD over cultuureducatie lijnrecht stonden tegenover de heersende orde waarin ik me op dat moment bevond.Wát verfrissend en inspirerend! Voor mij als “cultuuraanbieder” ging een wereld open.Wat mij ook duidelijk werd is dat cultuureducatie thuishoort binnen het onderwijs. Waarom dan ?Het onderwijs verstaat onder cultuureducatie alle educatieve activiteiten en vormen waarbij cultuur als middel of als doel wordt ingezet. De leerlijnen die de scholen hanteren zijn daarbij leidend. Kinderen van de basisschool met cultuureducatie in aanmerking laten komen betekent in letterlijke zin: kinderen opvoeden binnen de cultuur van onze samenleving. Dat gebeurt eigenlijk elke dag, vaak bewust maar ook vaak onbewust en niet gepland. Het gevolg van deze zienswijze was het ontstaan van “Zienenzo” in 2007, een loket van de onderwijsstichtingen Fortior en Kerobei naar het voorbeeld van CultuurPAD.

Ik heb veel geleerd van de werkwijze van CultuurPAD. Het heeft Zienenzo geholpen om te zijn wat het nu is.We hebben samen al heel wat hobbels genomen en nog te gaan!

Wat is er zo toch zo leuk aan samenwerken met CultuurPAD ?

Samenwerken met CultuurPAD is inspirerend en uitdagend. Samen werken we aan de inrichting van een krachtige leeromgeving waarin cultuureducatie structureel verankerd is.Samen ontwikkelen we nieuwe doelen en operationaliseren deze. Samen hebben we aandacht voor kwaliteit.Samen lachen en samen huilen we.Samen staan we dus sterker en versterken elkaar.

CultuurPAD in de persoon van Ankie is in de afgelopen 5 jaar mijn maatje geworden in “culturecrime” en ik hoop dat dat nog lang zo blijft.

Hanneke SuilenBovenschool coördinator cultuureducatie Zienenzo.

proficiat

48

ST. jOSEPHSCHOOL


Onze school vindt het van groot belang dat kinderen niet alleen kennis maken met kunst en cultuur elementen in hun eigen om-geving maar dat ze ook naar kunst en cultuurevenementen gaan. Kunst en cultuur zijn van alle tijden en dit heeft een plek ver-worven in onze school. Wij denken nmelijk dat dit gegeven niet alleen de kennis en de vaardigheden van kinderen verrijkt maar ook het algemene schoolklimaat verbetert. Kinderen ontwikkelen eigenschappen die ze bij andere vakken kunnen gebruiken zoals oog hebben voor mooie dingen, kunnen samenwerken en creatief kunnen denken. Het maakt niet uit of nu gaat om beeldende kunst, podiumkunsten, literatuur of cultureel erfgoed. Kinderen moeten samen activiteiten regelen, afspraken nakomen en het functioneel gezellig met elkaar hebben. Belangrijk daarbij is dat kinderen hun eigen talenten ontdekken.

Cultuureducatie is geen vak, maar kan gezien worden als een vorm van leren en middel om te leren. Cultuureducatie is dan een voertuig voor nieuw denken, een vorm van leren. We stappen hiermee af van de gedachte dat cultuur ‘moet’. Dit betekent dat het cultuureducatieve aanbod moet passen binnen het leerplan van een school, aansluit bij het schoolbeleid en de inhoud van het onderwijs c.q. de lessen. Cultuureducatie heeft meer potentie als zij beter wordt ingebed in het ontwikkelingsproces van kinderen en jongeren.

Onder cultuureducatie verstaan we alle educatieve activiteiten en vormen waarbij cultuur als doel of middel wordt ingezet. Vormen van educatie die beogen de leerlingen in contact te brengen met kunst, cultuur, erfgoed en media in actieve, receptieve dan wel reflectieve vorm. Activiteiten gericht op vergroting van deskun-digheid van leraren of het onderwijsteam vallen ook onder het begrip cultuureducatie

Werkwijze en toekomst

De school is aan de slag gegaan met cultuureducatie en heeft al doende een doorlopende lijn c.q. structuur aangebracht in de veel-heid van culturele activiteiten die de school rijk is. De verbinding tussen de school en het dorp is belangrijk en komt tot uiting in veel lokale burgerschapsactiviteiten in samenwerking met de kern. Dit heeft geresulteerd in een kader dat bestaat uit:

actief beleven van theater, dans, muziek en beeldende kunst •in alle groepenom het jaar impuls aan kunstbeschouwing in groep 7-8•het andere jaar extra aandacht voor erfgoed in groep 7-8•culturele groepsactiviteiten in kader van een thema in alle •groepenreceptieve kennismaking met kunst en cultuur in de vorm •van theaterbezoek.burgerschapsactiviteiten in het dorp •

Het team bespreekt haar wensen en zet deze op papier voor CultuurPAD. In overleg wordt het programma per jaar verder vormgegeven. Aan de hand van de evaluatie of actualiteiten wordt het plan jaarlijks bijgesteld.

Integratie van cultuureducatie in het lesprogramma gebeurt niet altijd. De school ziet cultuureducatie als een verrijking van het programma en is van mening dat niet alle activiteiten verbonden hoeven te worden met andere leergebieden. Ontwikkeling van de leerlingen staat voorop en cultuureducatie is hiervoor een belang-rijk instrument.

portret

49 49

Klompen schilderen in kader 5 x Beringe Klompen schilderen in kader 5 x Beringe

Sjaan de haan was ook in Zwitserland Winnaar KinjerOLS 2009

portret

50


Cultuureducatie is een kennismaking met alle aspecten uit de samenleving. Op De Liaan bestaat cultuureducatie o.a. uit expres-sie (muziek, tekenen, handvaardigheid) en kennismaking met kunst en cultuur. Cultuureducatie draagt op die manier bij aan het inrichten van een rijke leeromgeving en schoolklimaat, maar ook aan de persoonlijke ontwikkeling van leerlingen door het stimule-ren en ontwikkelen van fantasie, creativiteit en nieuwsgierigheid. Door leerlingen kennis te laten met diverse vormen van kunst en cultuur prikkelen we leerlingen, tonen we het onbekende en krijgen leerlingen de kans te leren ontdekken voor welke vormen van kunst zij het meest gevoelig zijn of voor welke juist niet.

Werkwijze

Voor elk jaar kiezen we een aantal disciplines die centraal staan, daarnaast worden thema’s of onderwerpen aangedragen waar cultuureducatie een rol zou kunnen spelen. In het programma blijft ruimte voor aanbod van het moment; zodat we in kunnen spelen op actualiteiten. Een werkgroep werkt in samenwerking met CultuurPAD het programma uit. Literatuur is verweven in het curriculum van de school. Lekker le-zen, voorleeswedstrijd, voorleesontbijt, projecten in het kader van leesbevordering en –promotie, kinderboekenweek en de samen-werking met de bibliotheek zijn voorbeelden van literatuur in het programma van de Liaan.Erfgoed is als ‘woord’ vaak onbekend in het onderwijs, dit wil niet zeggen dat er weinig aandacht is voor erfgoed in het programma van school. Alle groepen besteden aandacht aan erfgoed binnen de thema’s van wereldoriëntatie. In schooljaar 2007-2008 hebben we een impuls gegeven aan de creadag op school door een uitgebreid programma met workshops beeldende kunst voor alle leerlingen op te zetten, de buitenmuur van school is getransformeerd tot een kunstwerk van de kinderen, klassiek op locatie heeft op het schoolplein een speciaal concert gegeven en alle leerlingen hebben kennis gemaakt met theater in

BS DE LIAAN

Dok 6. We hadden veel goede voornemens, maar achteraf gezien zijn alleen goede plannen niet genoeg.

TerugblikIn de samenstelling van het activiteitenprogramma de laat-ste tweeschooljaren zijn we uitgegaan van een combinatie van kant-en-klaar-aanbod en maatwerk. Ideaal gezien wilden we cultuureducatieve activiteiten ophangen aan een breed schoolpro-gramma, maar om onze leerlingen ook kennis te laten maken met onbekende kunsten cultuuruitingen kozen we voor een soort kunstmenu a la carte.

Met ingrediënten van kennismaking en confrontaties met kunst en cultuur tot actieve kunstbeleving/expressie in de klas. Voor elk jaar kozen we een aantal disciplines die centraal stonden in een bouw en daarnaast werden thema’s of onderwerpen aangedragen waar cultuureducatie een rol zou kunnen spelen. In het pro-gramma bleef ruimte voor aanbod van het moment; zodat we in konden spelen op actualiteiten.

De gekozen opzet bleek niet de gewenste resultaten op te leveren. Het kader bood te veel ruimte voor leemtes in het programma en in de ontwikkeling van de leerlingen. We zijn daarom op zoek gegaan naar een nieuwe invulling voor cultuureducatie. Belangrijk voor de nieuwe manier van werken is dat het doel van cultuureducatie bekend is en voorop staat. Werken vanuit een doel biedt meer houvast en door doelen te formuleren komt de ontwikkeling van de kinderen voorop te staan. Uit de diverse manieren van werken van de afgelopen twee jaar heeft het Afrikaproject het meeste indruk achtergelaten. Dit project, in het kader van de vastenactie, was schoolbreed opgezet met presentaties en een duidelijke start en einde. De sfeer in school en de ervaringen in het project heeft indruk achter gelaten bij de leerlingen en leerkrachten. Vanaf schooljaar 08-09 kozen we dus voor een nieuwe aanpak; een schoolbreed project aan de hand van een discipline of thema. We zijn gestart met een inventarisatie in het team met als doel te

portret

51 51

achterhalen wat ‘leerkrachten willen leren over/van cultuuredu-catie’ en wat ‘ze willen dat leerlingen leren’ en welke discipline aandacht of voorkeur behoeft. Met de uitkomsten van deze inventarisatie was de keuze om in schooljaar 2008-2009 de disci-pline DANS centraal te stellen snel gemaakt.

De opzet van het project werd een mix van kennismaken met en verdieping, met aandacht voor actieve, receptieve en reflectieve cultuurparticipatie. Het doel van dit schoolbrede project was: kennismaking met dans, via dans andere culturen leren kennen, dansbeleving, genieten van bewegen, presenteren en trots kunnen zijn op het resultaat. In een dansvoorstelling door Dance Project voor de hele school in Dok 6 hebben de leerlingen kennisgemaakt met de veelzijdigheid van dans. Daarna zijn alle groepen onder deskundige leiding van diverse dansdocenten aan de slag gegaan met als eindresultaat drie prachtige dansvoorstellingen door alle leerlingen van de school in een uitverkocht theater.

In schooljaar 2009-2010 staat de discipline BEELDENDE KUNST centraal in het project Sjaan de Haan, een bijzonder pro-ject in de gemeente Peel en Maas over identiteit en burgerschap. In dit project kunnen leerlingen creatief, expressief en verbaal aan de slag.

Toekomst

Komend schooljaar werken we onze visie op cultuureducatie verder uit met een plan van aanpak en heldere doelen en gaan we werken aan een structurele inbedding van cultuureducatie (alle disciplines) in ons onderwijsprogramma. Inhoudelijk staat in het schooljaar 2010/2011 de discipline theater centraal.

portret

52


Cultuureducatie op basisschool Den Doelhof is meer dan een kennismaking met kunst en cultuur. De school ziet het als haar taak een bijdrage te leveren aan de culturele bagage van de leerlin-gen. Cultuureducatie draagt niet alleen bij aan een culturele basis voor leerlingen, maar maakt dat leerlingen ervaren dat wat je leert, je wat doet, je raakt. Culturele activiteiten zijn niet alleen leuk, ze verbreden ook de horizon van kinderen (en volwassenen) voor het niet alledaagse, de andere mening, de verwondering over nieuwe dingen, de waardering voor andere culturen. Een opvoedkundige meerwaarde die we als school aan álle Meijelse leerlingen kunnen en in onze ogen ook móeten meegeven.

Werkwijze

We bieden alle leerlingen een kunstmenu a la carte met ruimte voor beeldende kunst, theater, muziek, dans, literatuur, erfgoed en nieuwe media. De structuur van het kunstmenu is zo opgebouwd dat elk schooljaar de disciplines verschuiven, zodat een leerling aan het einde van zijn of haar schooltijd alle disciplines en daartoe behorende werkvormen heeft meegemaakt. Cultuureducatieve activiteiten moeten, waar mogelijk, aansluiten bij de thema’s in de onderbouw of bij wereld oriëntatie of methode geschiedenis in de bovenbouw. Bij de onderbouw heeft actieve deelname de voorkeur, bij bovenbouw kan het een mix van actief, receptief en reflectief zijn. We werken aan de hand van een vooraf vastgesteld kader waarmee een werkgroep, bestaande uit teamleden, samen met de coördinator van CultuurPAD, aan de slag gaat. Alle groepen heb-ben structureel erfgoed op het programma staan, aangevuld met muziek, dans, theater, beeldend of literatuur. Integratie van cultuureducatie gebeurt door zoveel mogelijk aansluiting bij de thema’s te zoeken en door het meedenken van leerkrachten over de invulling van het programma.

ToekomstWe gaan door met ons kunstmenu a la carte. Het komende jaar willen we aandacht besteden aan het vastleggen van de meerjaren cyclus, een werkplan voor vier jaar.

BS DEN DOELHOF

Programma 2008-2009

GROEP 1-2Erfgoed Pakhuis van Sinterklaas Limburgs MuseumBeeldende kunst Kunst aan de muurprojectMuziek en theater Het Dierenbal – voorstelling in Dok 6GROEP 3Erfgoed Kasteel van Sinterklaas in HelmondBeeldende kunst Kunst aan de muurprojectMuziek Workshops kabouter Pierelier in kader kinderboekenweekGROEP 4Erfgoed Kasteel van Sinterklaas in Helmond en Museumles Feesten in jouw leven Limburgs MuseumBeeldende kunst Kunst aan de muurprojectMuziek Workshops kabouter Pierelier in kader kinderboekenweekGROEP 5Erfgoed-natuur Atelier de Stal- Insectenhotel Beeldende kunst Kunst aan de muurprojectTheater Poppentheater uit Wit-Rusland in theater GROEP 6Erfgoed Museumles Ridders Limburgs Museum Spion op de hei -Fliegerhorst Beeldende kunst Kunst aan de muurprojectTheater Poppentheater uit Wit-Rusland in theater GROEP 7Erfgoed Kasteel Hoensbroek Beeldende kunst Kunst aan de muurprojectMusea Bezoek Rotterdam; museum en kunstroute GROEP 8Erfgoed Historisch openlucht museum Oorlog- en verzetsmuseum Overloon Theater en erfgoed Theatervoorstelling over oorlog in Dok 6Beeldende kunst Kunst aan de muurproject Grafittiproject met kunstenaar

portret

53 53

Programma 2009-2010

GROEP 1-2Erfgoed Pakhuis van Sinterklaas Limburgs MuseumBeeldende kunst Kunst aan de muurprojectMuziek Kruis en Mol- De Ziezazoe Voorstelling op school

GROEP 3Volkscultuur De Pepernotendief, voorstelling Max Verstappen in theaterBeeldende kunst Kunst aan de muurproject Schilderen in museum v. Bommel v. Dam

GROEP 4Volkscultuur De Pepernotendief, voorstelling Max Verstappen in theaterBeeldende kunst Kunst aan de muurproject Schilderen in museum v. Bommel v. Dam

GROEP 5Beeldende kunst Kunst aan de muurprojectErfgoed Passiespelen Tegelen- TiendschuurDans Voorstelling Luchtkastelen in Dok 6.

GROEP 6Beeldende kunst Kunst aan de muurprojectErfgoed Verhalentocht thema kastelen Openluchtmuseum eijnderhoofMuziek Percussie op school

GROEP 7Beeldende kunst Kunst aan de muurprojectErfgoed Kasteel Hoensbroek Dans Dansdag met Dance Project

GROEP 8Beeldende kunst Kunst aan de muurprojectErfgoed Historisch openlucht museum Oorlog- en verzetsmuseum OverloonTheater en erfgoed Theatervoorstelling over oorlog in Dok 6

Passiespelen 2010 Speciaal scholenproject in het kader van de Passiespelen. Maak kennis met de Passiespelen met een rondleiding in ke-ramiekmuseum De Tiendschuur Tegelen waar Sjer Jacobs een speciale expositie over kruisbeelden en herinneringstegels heeft ingericht, route door Tegelen van de Tiendschuur naar de Dool-gaard, bezoek openluchttheater de Doolgaarden kijkje achter de schermen van de Passiespelen en evt. een meet en greet met Jezus. Afsluiten met een workshop in de Tiendschuur.

InhoudEr zal aandacht worden besteed aan drie invalshoeken: Religie: wat is het passie verhaal, het katholieke geloof, aan de hand van werk in het museum.Tradities/ cultureel erfgoed: de geschiedenis en de rol, van de Passiespelen in Tegelen, beroemde acteurs en kunstzinnig talent uit Tegelen. Kunst: De bekende Tegelse kunstenaar Sjer Jacobs exposeert op drie locaties tijdens de Passiespelen 2010. Speciaal voor deze gelegenheid heeft hij schilderijen, keramische beelden en metalen reliëfs gemaakt rondom de Passiespelen en het pas-sieverhaal. Zoals herinneringstegel.

Doel van een bezoek aan Tiendschuur: leerlingen iets meegeven m.b.t. tot traditie en cultureel erfgoed en/of bevorderen creativiteit

portret

54

15-1-2010 Workshop dans in circuitvorm Den Doelhof

18-1-2010 Dans - Plankenkoorts div. scholen

18-1-2010 Indiase dans op school De Toermalijn

19-1-2010 Hoorspel- Peter Freysen Panningen Noord

19-1-2010 Thema Carnavalsmuziek: dansworkshops Maasveld

21-1-2010 Muziekactiviteit Ot en Sien- Fanfare Venlo De Koperwiek

21-1-2010 Bezoek museum de Locht De Koperwiek

21-1-2010 Schilden maken in kasteelboerderij Horst De Koperwiek

21-1-2010 Dramalessen terug in de tijd De Koperwiek

22-1-2010 Op berenjacht met Ghislaine Lebens De Koperwiek

22-1-2010 Film Venlo in de Oorlog Gemeentearchief De Koperwiek

22-1-2010 Workshop 3d Oorlogskunst de Veldschuur De Koperwiek

22-1-2010 Theater Eyewash produkties Theaterdans.De Merwijck

25-1-2010 Thema Carnaval: workshop Feestkleding De Toermalijn

25-1-2010 Romeinse dans door Dance Project De Koperwiek

25-1-2010 Thema: Oude Egypte- muziekworkshops Peter De Koperwiek

26-1-2010 Muziek - Percussie op school Den Doelhof

26-1-2010 Project Jocus De Koperwiek

26-1-2010 Thema Franse Revolutie: workshops De Koperwiek

28-1-2010 thema Sprookjes- workshop schilderen Panningen Noord

28-1-2010 Thema Tegelen: route erfgoed culturele raad Maasveld

jANUARI 2010

overzicht

55 55

Om de nieuwe winkelstraat op te vrolijken, wilde de gemeente Venlo een duurzaam kunstwerk plaatsen, waar de Tegelse kinderen bij betrokken werden. Als coördinator werd Ankie Rutten aangesteld. De keuze voor een mozaiekbank was snel gemaakt, aangezien zij ervaring heeft met een soortgelijk kunstwerk in Beringe en wat past er beter bij Tegelen dan mozaïek? Ankie Rutten is een bekende op de Tegelse scholen, omdat zij als coördinator cultuureducatie binnen CultuurPAD op de openbare scholen in de regio kunstprojecten begeleidt en opzet. Samen met een drietal kunstenaars uit de regio, Annemarie Verheijen, Ingrid Sonnemans en Annick Clement en vele Tegelse schoolkinderen is zij aan de slag gegaan.

De afgelopen tijd is er hard gewerkt om de mozaïekbanken te realiseren. Alle kinderen van de groepen 5, 6, 7 en 8 van de Tegelse basis-scholen en De Lings zijn bij het ontwerp betrokken. Ter voorbereiding hebben de leerlingen de Tegelse geschiedenis bestudeerd, monu-menten bekeken en bezocht én brachten ze een bezoek aan De Tiendschuur. De kunstenaars hebben daarna de kinderen in hun klassen bezocht. Op papier of met klei zijn toen ontwerpen gemaakt voor de mozaïekfiguren op de banken. De kunstenaars hebben van deze ontwerpen een compositie gemaakt en deze op de banken getekend. Na de meivakantie zijn de kinderen aan de slag gegaan in de ge-meenteloods aan de Kerkhoflaan. Daar zijn zij onder leiding van de kunstenaars gaan mozaïeken. De kinderen waren erg enthousiast. Er kwamen zelfs opa’s met de kinderen mee om hulp te bieden! Tenslotte zijn de banken door bouwbedrijf Geurts afgewerkt en geplaatst.

De mozaïekbanken hebben alledrie een eigen thema. De bank die op de Kerkstraat geplaatst wordt, heeft als thema “de droombank”. De andere mozaïekbanken hebben als thema “Tegelen vroeger” en “Tegelen nu”.

Bron: nieuwsblad Tegelen

INSPIRATIE MOZAIEKBANKEN

inspiratie

56


Kunst en cultuur zijn belangrijke onderdelen voor jonge men-sen om in de toekomst adequaat te kunnen participeren in de samenleving. We willen daarom onze leerlingen betekenisvol en inzichtelijk over andere culturen leren. Hierbij leggen we verbanden tussen de leefwereld en ervaring van de leerlingen en de kennis van verschillende vakgebieden. Leerlingen leren hoe interessant het kan zijn te leven in een multiculturele omgeving en op een multiculturele school. Dit doen we door elk jaar een thema schoolbreed voor cultuureducatie centraal te stellen. Bij de invulling van het activiteitenplan rondom het thema gaan we uit van de volgende doelen:

we brengen leerlingen in de gelegenheid om scheppend •bezig te zijn we passen mengvormen van individueel en gemeenschap-•pelijk leren toewe doen een beroep op meerdere intelligenties•we proberen leerlingen ruimte voor eigen initiatief te bieden •en inspiratie aan te reiken uit andere culturen.

Dit alles is behulpzaam bij het bereiken van de kerndoelen kunst-zinnige vorming en die van andere leergebieden.

Werkwijze

Een werkgroep bestaande uit twee leerkrachten en cultuurPAD formuleert per groep een kapstok waaraan alle activiteiten worden opgehangen. Daarbij formuleren we een vraag passend bij de doe-len, het thema en het niveau en de leefwereld van de leerlingen, waarna we met dat verlanglijstje gaan ‘shoppen’ en, indien nodig, gaan bijstellen. Ieder thema eindigt met een feest, voorstelling c.q. tentoonstelling waarbij kinderen zich aan elkaar en ouders presenteren.

Integratie

We nemen de thema’s uit de methode “De Grote Reis” als basis.

OBS DE VOSSENER

Daar halen we overkoepelende thematieken uit waar de leerstof van de eigen groep gekoppeld wordt aan het aanbod via Cultuur-pad. In het integreren van deze zaken zijn we nog lerende. Hoe koppel je een centraal thema aan je methode, hoe kun je onderde-len uit de Grote Reis inpassen of aan laten sluiten bij cultuuredu-catie? Hoe zorg je voor transfer naar de meer reguliere leerstof als rekenen en taal?

De uitwerking

Het centrale thema voor schooljaar 2008-2009 ‘Europa’ is opge-hangen aan de thema’s uit de Grote Reis. Elke groep heeft een thema uit de methode gekozen waar cultuureducatie als middel zal worden ingezet, vanuit een totaalplaatje passend bij de visie op cultuureducatie. Deze vertaling is door een werkgroep vormgege-ven en zal in een teamvergadering worden toegelicht. Van brain-storm naar concept, van concept naar uitvoering en integratie.

Toekomst

Het werd een succesvol en doordacht programma. Tevreden blikten we terug op de integrale aanpak en de verrijking voor het schoolprogramma en de leerlingen. Vol goede moed aan de slag met het volgende werelddeel ‘Zuid-Amerika’. Al snel bleek de kapstok voor integratie onvindbaar en waren we als werkgroep genoodzaakt de insteek voor de invulling weer te veranderen. Het werd een wervelende culturele maand met diverse activiteiten in het thema ‘Zuid Amerika’ en een echte cultuurbelevenis voor leerlingen en leerkrachten. Echter de aansluiting en integratie in het dagelijkse programma was weer niet verwezenlijkt. De werelddelen zitten ons dwars! Als gevolg hiervan is besloten het kader van de werelddelen los te laten en echt helemaal opnieuw te beginnen, met de successen en valkuilen die we in de laatste jaren hebben meegemaakt. Op dit moment zijn de ontwikkelingen naar een nieuwe opzet in volle gang.

portret

57 57

We hinken op twee gedachten:1. de Grote Reis centraal stellen; in de Grote Reis kijken waar de meeste kansen voor cultuureducatie liggen en daar activiteiten op inzetten. Integreren van activiteiten waar nodig en zinnig. Centraal in 1 maand of gedurende het hele schooljaar. Bijvoorbeeld: Romeinen en Grieken centraal in alle groepen. Iedere leerkracht kijkt waar dit onderwerp in de Grote Reis in te passen is; godsdienst, wo, politiek, begin beschaving, mythologie, etc.2. Centraal thema in de cultuurmaand maart: passend bij actuele ontwikkelingen of thema’s en als rode draad door de hele school. Bijvoorbeeld: Boomfeestdag als centraal thema. Venlo is volgend jaar gastheer voor de boomfeestdag i.v.m. de Floriade. Een actueel thema waar we alle kanten mee op kunnen: kunst maken met kosteloos materiaal, zoals flesjes, blikjes etc. Van alles rondom hout, bomen, houtproductie, meubels etc. Milieu, luchtvervuiling, schoner milieu etc., link met natuureducatie en erfgoed. Een rode draad die loopt van groep 1 tot en met groep 8.In de loop van het schooljaar werken we één van bovenstaande ideeën uit in een nieuw plan van aanpak. Na afloop evalueren we kritisch en formuleren we een meerjarenplan voor de aanpak van cultuureducatie in onze school.

portret

58

Danslessen de Toermalijn Pakhuis van Sint in het Limburgs Museum

Samba Salad in ‘t Gasthoes in Horst Straatkunst De Samensprong

foto’s

59 59


Cultuureducatie is geen apart leergebied binnen ons onderwijs, maar is opgenomen in het totale onderwijsconcept. Cultuur-educatie is een onderdeel van wereldoriëntatie. We maken deze verbinding omdat cultuureducatie past binnen WO en mede kan bijdragen aan de doelen van WO. We gaan voor een aanpak waarbij leerlingen leren over cultuureducatie door te denken en te doen, te ervaren en te voelen. We zien cultuureducatie tevens als een instrument om kinderen gevoelig te maken voor o.a.: goed en fout, mooi en lelijk, waar en onwaar. Het ‘waarom’ is voor ons heel belangrijk. Leerlingen leren hun mening ergens op te baseren, waarom is iets goed of fout, mooi of lelijk, waar of onwaar, en vooral ‘waarom’ vinden leerlingen dat. Op deze manier heeft cul-tuureducatie invloed op andere ontwikkelingsgebieden.

We werken vanuit een pedagogisch en didactisch programma aanbod, met aandacht voor het kind in zijn totaliteit. Vanuit de gedachte van een leefwerkgemeenschap die de leerlingen zoveel mogelijk kansen op ontplooiing moet bieden. Er wordt uitgegaan van ieders competenties; iedereen krijgt de kans zich zowel cogni-tief als sociaal-emotioneel te ontwikkelen, hetgeen actief gestimu-leerd wordt. Zelfsturing is een belangrijk doel en iedereen wordt een zo groot mogelijke autonomie geboden, Veel zelfstandigheid, interactieve instructie, eigen verantwoordelijkheid, aangepaste leerlijnen en een specifiek afgestemd klassenmanagement zijn daarbij kernbegrippen.

Werkwijze

Toen we starten met de ontwikkeling en verankering van cultuur-educatie in ons onderwijs zijn we uitgegaan van de missie ‘cultu-rele activiteiten in te bedden in het onderwijs; meer aan te sluiten bij de lessen en thema’s waarmee gewerkt wordt.’ Door activiteiten aan te laten sluiten bij onze vraag en door ze te integreren in de dagelijkse praktijk en de actualiteit van de stamgroepen. Cul-tuureducatie werd dan ook een middel om andere (kern) doelen te behalen. De werkwijze was een zoektocht. Waar in eerdere schooljaren aansluiting bij de kampthema’s leidend was, werd voor 2007-2008 gekozen voor twee centrale doelstellingen bij de invul-ling van cultuureducatie:

Het upgraden van beeldende vorming•Een nieuwe invulling voor de traditionele kerstmusical•

Deze musical werd een project van formaat waardoor het upgra-den van het beeldend vormen c.q. het handvaardigheidlokaal op de lange baan werd geschoven. We wilden met een nieuwe invul-ling voor de traditionele schoolmusical laten zien hoe zo’n musical ook anders kan. Met inzet van experts op diverse terreinen, met de leerkracht als overdrager voor de leerlingen en binnen het team elkaars kwaliteiten inzetten, met aandacht voor alle aspecten van het theater (van script tot uitvoering) en passend bij het onderwijs op de Toermalijn. Het werd totaaltheater met als titel ‘Goed fout, komt goed’. Een enorme productie geheel gemaakt door de leer-lingen zelf, ondersteunt door de leerkrachten in ateliers, geleidt door een regisseur die het totaalproduct bewaakte. Een span-nende tocht volgde... de finale was de voorstelling die het publiek kippenvel bezorgde en het allermooiste; de leerlingen stonden samen op het toneel om het applaus van het publiek in ontvangst te nemen en ze klapten zelf het hardst! Hoe maak je leerlingen trots op zichzelf? Geef ze de kans een dergelijke ervaring mee te maken en ruimte voor ontplooiing.

In 2008-2009 keerden we terug naar onze missie ‘culturele activiteiten in te bedden in het onderwijs; meer aan te sluiten bij de lessen en thema’s waarmee gewerkt wordt. Door activiteiten aan te laten sluiten bij onze vraag en door ze te integreren in de dagelijkse praktijk en de actualiteit van de stamgroepen. Dit heeft geleid tot een werkwijze die past bij de Toermalijn en nu nog leidend is. Elke stamgroep of bouw formuleert een vraag passend bij de thema’s en de actualiteit. Met die vraag gaat CultuurPAD in overleg met de stamgroepen aan de slag; op zoek naar een pas-send antwoord.

Toekomst

We zijn tevreden met onze werkwijze en gaan door op de inge-slagen weg. Dit schooljaar nog zal er een operationeel handvaar-digheid/techniek lokaal opgeleverd worden. Hier zijn materialen verzameld om ons cultuuronderwijs nog meer vorm te kunnen geven. De integratie van cultuuronderwijs binnen wereldoriëntatie zal een vervolg krijgen.

OjBS DE TOERMALIjN

portret

60

Het begin

Van consument naar integrale aanpak; van inkopen van aanbod naar integratie in het onderwijs; dat is de weg die de school de laatste jaren heeft afgelegd. De integratie in het onderwijs gebeurd door cultuureducatie te koppelen aan wereldoriëntatie en/of thematisch werken. In onze school is cultuureducatie geen apart vak, maar een middel om te leren. Alle leerlingen krijgen structureel culturele projecten en/of creatieve lessen. In de school zijn altijd creatieve uitingen of culturele producten van leerlingen te zien of te horen. Door actief en intensief met cultuureducatie bezig te zijn ziet onze school en daarmee de leeromgeving van onze leerlingen er bijzonder uit. Die bijzondere omgeving draagt bij aan een verrijking van de leeromgeving (fysiek en onderwijs-kundig). Bij de samenstelling van ons cultuureducatief program-ma letten we op de balans tussen actief, receptief en reflectief, of wel: zelf doen, zien of leren en cultuureducatie als hulpmiddel (aanvulling op de lessen om andere doelen te bereiken). Kinderen komen bij ons op school in contact met verschillende cultuurui-tingen, wij zien het in aanraking brengen met diverse vormen van kunst en cultuur dan ook als een taak van de school. Echter de rol van de ouders, de samenleving en de schoolomgeving is hierin ook van belang.

Werkwijze

Cultuureducatie op OJBS Maasveld is geïntegreerd in de WO-thema’s. Aan de hand van een vooraf bepaald stramien van thema’s per bouw worden passende cultuureducatieve activitei-ten gezocht. Cultuureducatie is opgenomen in het jaarplan. We hebben in 2009 onze visie op cultuureducatie verder uitgewerkt waarbij we met het team vooral hebben gewerkt aan het bewust-zijn dat onze school een centrum in de wijk is. Onze visie op cul-tuureducatie is verder ontwikkeld vanuit de vraag ‘ wat willen we onze leerlingen aanbieden gedurende hun tijd op het Maasveld?’ en ‘wat is de plaats c.q. functie van de school in de wijk?’

OjBS MAASVELD

Wat is cultuureducatie?

Cultuureducatie is een breed begrip. Uitgangspunt voor cultuur-educatie op OJBS Maasveld is dat leerlingen in aanraking komen met de leefwereld om hen heen, maar ook de leefwereld van andere culturen. Hierbij staan kennis en vaardigheden opdoen, beleven, het zelf ontdekken en ervaren van de verschillende aspecten van kunst en cultuur centraal. We willen kinderen een brede kennismaking met kunst en cultuur bieden zodat ze kennis nemen van de grote variëteit aan kunst en cultuur. Hierdoor ont-dekken leerlingen waar hun interesse of talenten liggen. Ze ont-dekken wat kunst en cultuur inhoudt en leren ervan genieten. We willen kinderen kennis laten maken met allerlei kunstuitingen, in de directe omgeving en de wereld erom heen. Door dit contact gaan ze het mooie van de cultuuraspecten zien , waarderen en zich meer inzetten voor het behoud ervan.

Met cultuureducatie worden kinderen uitgenodigd om zich te verwon-deren en zo hun onderzoekende en lerende houding te ontwikkelen, waarmee ze de wereld verkennen.

Cultuureducatie bieden we aan op zoveel mogelijk manieren en geïntegreerd in diverse (vak)gebieden; wereldoriëntatie, expres-sie, taal. Op deze manier proberen we de horizon van kinderen te verbreden en ze anders naar dingen te laten kijken. Dit kan de directe omgeving zijn, maar ook een ander deel van de wereld.

Kennismaking met kunst en cultuur behelst meer dan alleen proe-ven aan, met de manier waarop we cultuureducatie integreren in ons onderwijs zorgen we voor verbreding en verdieping. Door de integratie in andere vakgebieden maken kinderen op een speelse manier kennis met kunsten cultuuruitingen en verdiepen hierbij tevens hun inzicht. Daarmee is cultuureducatie op OJBS Maas-veld geen apart vak, maar een middel tot leren.

Onder cultuureducatie verstaan we: andere culturen, muzikale vorming, expressie, erfgoed en tradities, beeldende kunst, theater, dans en museumbezoek.

Met de verkregen informatie gaan de leerlingen vervolgens zelf

portret

61 61

actief aan de slag. We zijn ervan overtuigd dat cultuureducatie werkt als kinderen zelf aan de slag gaan. Ervaren door doen!

De meerwaarde van cultuureducatie schuilt in meer dan het organiseren van uitdagende cultuureducatieve ervaringen alleen. Cultuureducatie kan ook bijdragen aan integrale persoonlijkheids-ontwikkeling via een beroep op meervoudige leer- en ontwik-kelingsstijlen. Cultuureducatie prikkelt niet alleen het kind in zijn ontwikkeling door een beroep te doen op meer dan alleen de cognitieve vaardigheden, maar geeft ook de school beter zicht op het ontwikkelingspotentieel van het kind. Cultuureducatie is daarmee geen vak, maar een middel om te leren. Het kan helpen om kerndoelen van andere leergebieden te bereiken en een brug vormen tussen de verschillende leerbieden.

De culturele loopbaan en bagage van

onze leerlingen

Een leerling die OJBS Maasveld verlaat heeft een enorme varië-teit aan ervaringen in zijn of haar culturele bagage. Een gevarieerd aanbod aan activiteiten/excursies op het terrein van cultuur-, erfgoed en media-educatie geïntegreerd binnen de thema’s van wereldoriëntatie, het ritmisch weekplan en de dagelijkse praktijk op school. Door een doorgaande ontwikkelingslijn voor cultuur-educatie op te zetten binnen de school bieden we een structurele basis met veel mogelijkheden voor de culturele loopbaan van de leerlingen op onze school. Oplopend in moeilijkheid en niveau (van onderbouw naar bovenbouw). Binnen de culturele loop-baan is ruimte voor een grote diversiteit van cultuuruitingen, met gebruikmaking van de instrumenten in de directe omgeving en samenhangend met de WO thema`s op school .

Werkwijze

Om te zorgen dat de culturele loopbaan van onze leerlingen wordt gewaarborgd hebben we gewerkt aan een doorgaande ontwikkelingslijn voor cultuureducatie. Vanuit de visie op cultuur-educatie en de doelen stellen we een programma op dat past bij

de school, het onderwijs en de omgeving. Aansluiting bij WO is een voor de hand liggende keuze want wereldoriëntatie is het hart van ons Jenaplanonderwijs. Bij de invulling van kunstzinnige vorming gebruiken we ‘Dat is Andere Taal’. We gaan werken aan cultuureducatie op maat, aansluitend bij ons onderwijs, de thema’s en de projecten.

Bij de samenstelling van het programma is ruimte voor de inbreng van leerlingen, ouders en de directe omgeving van de school. Door cultuureducatieve activiteiten te evalueren op hun effect op de leerlingen bewaken we de ontwikkeling van leerlingen op dit terrein.

Een werkgroep met een vertegenwoordiging uit elke bouw draagt zorg voor de afstemming op doelen, aansluiting bij het onderwijs en de afstemming tussen vraag en aanbod. De werkgroep wordt ondersteund door de bovenschoolse coördinator cultuureducatie, werkzaam binnen CultuurPAD.

Meer informatie over het meerjarenkader en de geformuleerde doelen voor cultuureducatie zijn terug te vinden in het cultuur-educatieve beleid van onze school.

Toekomst

We hebben de laatste jaren hard gewerkt aan het inbedden van cultuureducatie in ons onderwijs. Een weg met hobbels, veel denkwerk en veel proberen. Toch zijn we er van overtuigd dat deze weg ons nu geleid heeft naar een meer integrale aanpak, een heldere visie op cultuureducatie, met doelstellingen die het onderwijs versterken en onze leerlingen een stevige basis voor de toekomst geeft. Voor het team is er een duidelijk kader ontwik-keld waardoor we ook een doorgaande ontwikkeling bij onze leerlingen kunnen garanderen; een mooie culturele loopbaan op OJBS Maasveld dus. We gaan verder op pad!

portret

62

InspIRATIEMIjN GEZICHT IS EEN GEDICHT

Een beeldend project van jan & Co

inspiratie

63 63

InspIRATIEMIjN GEZICHT IS EEN GEDICHT

Het meerjarenkader van OJBS Maasveld. Een voorbeeld van een kader voor cultuureducatie.

Het programma wordt elk jaar vastgesteld aan de hand van het kader en de thema’s uit WO.

ONDERBOUWJaar 1

natuur/erfgoed: bezoek kinderboerderij•cultureel erfgoed: activiteit•dans, muziek, beeldend, theater: workshop a.d.h.v. kamp, •thema of project

Jaar 2natuur/erfgoed: bezoek kinderboerderij•cultureel erfgoed: activiteit•dans, muziek, beeldend, theater: workshop•

MIDDENBOUWJaar 1

theater: bezoek aan een theater of op school•literatuur/lezen: kennismaking bibliotheek •dans, muziek, beeldend, theater: workshop a.d.h.v. kamp, •thema of project

Jaar 2theater: bezoek aan een theater of op school•dans, muziek, beeldend, theater: workshop a.d.h.v. kamp, •thema of projectfilm/nieuwe media: activiteit•

Jaar 3theater: bezoek aan een theater of op school•literatuur/lezen: workshop/bezoek/activiteit•dans, muziek, beeldend, theater: workshop a.d.h.v. kamp, •thema of project

BOVENBOUWJaar 1

theater: verdieping theater, actief, in kader van sociaal emoti-•onele ontwikkeling, presenteren, etc.dans, muziek, beeldend, theater: workshop a.d.h.v. kamp, •thema of projecterfgoed en kunst: in de omgeving- Tegelen•

Jaar 2theater: verdieping theater, actief, in kader van sociaal emoti-•onele ontwikkeling, presenteren, etcdans, muziek, beeldend, theater: workshop a.d.h.v. kamp, •thema of projectkunst: museumbezoek, kennismaking kunst en musea•

Jaar 3theater: verdieping theater, actief, in kader van sociaal emoti-•onele ontwikkeling, presenteren, etc.dans, muziek, beeldend, theater: workshop a.d.h.v. kamp, •thema of projecterfgoed: bezoek erfgoedmuseum•

VOORBEELDKADER VOOR CULTUUREDUCATIE

voorbeeld

64


Leerlingen komen bij ons op school in aanraking met verschil-lende cultuuruitingen, ze ontdekken de diverse vormen van kunst, maar ervaren ook het erfgoed van onze omgeving en de volkscul-tuur die ook in Beesel nog steeds ‘leeft’. We zien het in aanra-king brengen met kunst en cultuur als een taak van de school, in samenwerking met ouders en samenleving. Maar we gaan verder. Cultuureducatie kan nadrukkelijk ook in rol spelen in het onder-wijsconcept; een rijke leeromgeving. Om die reden moet cultuur-educatie ook bijdragen aan de dagelijkse praktijk; als middel in de lessen, thema’s en andere leergebieden. Door de integratie in andere leergebieden maken kinderen op een speelse manier kennis met kunst en cultuur en verdiepen hierbij hun inzicht en het kan helpen bij het ‘leren’. Kennis en vaardigheden opdoen, beleven, het zelf ontdekken en ervaren staan centraal. In de school zijn altijd creatieve uitingen van leerlingen te zien of horen.

Werkwijze

Wat begon met kennismaking met diverse vormen van kunst en cultuur in de vorm van het lokale kunstmenu is uitgegroeid tot een meer passende cultuureducatief jasje voor OJBS de Triolier. Op weg naar maatwerk, naar een eigen activiteitenprogramma passend bij school en haar omgeving. We gingen voor meer diversiteit in disciplines, waarbij actief bezig zijn en vooral zelf doen centraal stond. Gebundeld in een programma waarin we kunstenaars en artiesten inzetten op de inhoud en ter inspiratie voor onze leerkrachten. De weg van consument naar een integrale aanpak is niet uit te stippelen en is meer te zien als een experi-ment, een groeiproces

Schooljaar 2007-2008 was daarom een overgangsjaar; van kun-stmenu naar maatwerk. Gestart vanuit de vraag van de diverse groepen en al doende gaan experimenteren en leren. Dit heeft geleid tot diverse programma’s en activiteiten op school. Dit hebben we voortgezet in schooljaar 2008-2009 waarbij we zijn blijven experimenteren met de vorm waarin we cultuureducatie

OjBS DE TRIOLIER

willen gieten. We zijn een openbare Jenaplan basisschool waarin presentaties, weekopeningen en -sluitingen, etc. van groot belang zijn en structureel op het programma staan. Dat is de basis voor cultuureducatie; aansluiten bij ons onderwijs.

Daarom zoeken we op dit moment vooral aansluiting bij de thema’s waarmee we werken en hebben we in schooljaar 2009-2010 extra ingezet op twee onderdelen:

1. Methode ‘ Moet je doen’ nieuwe stijl aangeschaft om actieve cultuureducatie te bevorderen in alle groepen.

2. Schoolbreed kunstproject waarbij de school bol stond van kunst, kunstenaars en inspiratie.

Toekomst

We gaan verder met onze zoektocht naar de invulling van cultuureducatie met een duidelijk doel; aansluiting en integratie in het onderwijs op onze school. Deze doelen zijn inhoudelijk, creatief, educatief, ontwikkelingsgericht en ervaringsgericht. Op dit moment willen we behouden wat goed gaat en zien we kansen voor cultuureducatie binnen wereldoriëntatie, thematisch werken, presentaties en weeksluitingen en schoolbrede projecten.

portret

65 65

15-2-2010 Gastles Veteraneninstituut De Toermalijn

22-2-2010 Thema IK: Mijn gezicht is een gedicht, Jan en co Maasveld

25-2-2010 Beeldend: is dat kunst? Workshop fotografie De Merwijck

FE

BR

UA

RI

20

10

overzicht

66


Wat is cultuureducatie?Cultuureducatie is beleving, is doen, is voelen.Cultuureducatie is de wereld om ons heen.Cultuureducatie is de wereld om ons heen op een leuke manier leren kennen!Cultuureducatie is verwondering, ontdekken en onderzoeken.Cultuureducatie is uitstapjes. Breng de kinderen naar ….de die-ren, de film, het bos, etc.Cultuureducatie is kunst en theater, maar ook het leren kennen van allerlei uitingsvormen van cultuur.Cultuureducatie is heel breed, o.a. film, theater, kinderboerderij, expressie, etc.Cultuureducatie is samen ontdekken, ervaren en leren van de directe leefomgeving.Cultuureducatie is expressie, dans, drama, muziek, geschiedenis en vandaag de dag.Cultuureducatie is de wereld om je heen leren kennen op een bijzondere manier.

In onze school is cultuureducatie geen apart vak, maar een middel om te leren. Alle kinderen van De Omnibus krijgen structureel culturele projecten en/of creatieve lessen aangeboden. Zelf doen en reflecteren op eigen en elkaars werk vinden we belangrijker dan bijvoorbeeld een bezoek aan een theater of museum. In de school zijn altijd creatieve uitingen of culturele producten van leerlingen te zien of te horen. Door actief en intensief met cultuureducatie bezig te zijn ziet onze school en daarmee de leeromgeving van onze kinderen er bijzonder uit. Die bijzondere omgeving draagt bij aan een verrijking van de leeromgeving (fysiek en onderwijs-kundig). Bij de samenstelling van ons cultuureducatief program-ma letten we op de balans tussen actief, receptief en reflectief, of wel: zelf doen, zien of leren en cultuureducatie als hulpmiddel (aanvulling op de lessen om andere doelen te bereiken). Kinderen komen bij ons op school in contact met verschillende cultuurui-tingen, wij zien het in aanraking brengen met diverse vormen van

OjBS DE OMNIBUS

kunst en cultuur dan ook als een taak van de school. Echter de rol van de ouders, de samenleving en de schoolomgeving is hierin ook van belang.

Werkwijze

We bieden onze kinderen een breed scala aan culturele activi-teiten. In 2007 hebben we een inventarisatie van onze ‘culturele schatten’ gedaan en kwamen we tot de conclusie dat onze school rijk is aan culturele schatten. We hebben een veelzijdig team met expertise op diverse terreinen, we leven in een rijke culturele om-geving en qua faciliteiten voor kunst en cultuur op school hebben we een goede basis om mee te werken.

In de onderbouw is expressie geïntegreerd in de thema’s en acti-viteiten rondom wereldoriëntatie. Dans, drama en muziek staat structureel op het rooster en is een onderdeel van de weeksluiting. Daarnaast doen we incidenteel een aantal keuzes uit het aanbod van het culturele veld, passend bij het thema of onderwerp waar de groep mee bezig is.

In de middenbouw staat elke week expressie en muziek op het programma en om toerbeurt dans of drama. In de weeksluitingen wordt aandacht besteed aan cultuureducatie en er is raakvlak met wereldoriëntatie. Ook in de middenbouw worden incidenteel door de groepsleid(st)er keuzes uit het aanbod van het culturele veld gemaakt.

In de bovenbouw is cultuureducatie verweven in wereldoriëntatie, in de keuzecursus en in de expressie-, dans-, drama- en muzie-klessen. Er vinden meerdere excursies plaats op het terrein van cultuur-, natuur- en erfgoededucatie.

Integratie

Als team zoeken we (eventueel met hulp) bewust naar een invul-ling voor cultuureducatie met een duidelijk doel. Deze doelen zijn o.a. inhoudelijk, educatief, ontwikkelingsgericht, ervaringsgericht, etc. We onderzoeken ook hoe cultuureducatie gebruikt kan wor-

portret

67 67

den bij andere leergebieden, bijvoorbeeld in combinatie met WO. We zien kansen voor cultuureducatie binnen wereldoriëntatie en thematisch werken. We vinden dat cultuureducatie kan bijdragen aan de persoonlijke ontwikkeling van kinderen. Het maakt niet uit om iets nieuws of onbekends te proberen, zolang het maar iets oplevert voor de kinderen. Daarom is de invulling van ons cultuureducatieve programma veelzijdig, onverwacht of komt het soms vanuit een wens of vraag van de kinderen.

Toekomst

Er gebeurt ontzettend veel op het terrein van cultuureducatie op de Omnibus. Het besef dat de school rijk is aan cultuur en dat wat al is versterken zijn aandachtspunten voor de komende jaren. We willen werken aan het bewustzijn van groepsleid(st)ers dat cul-tuureducatie bedoeld is om een extra dimensie aan ons onderwijs te geven, een verdieping van het programma.

In de komende jaren willen we een doorlopende ervaringslijn (geen leerlijn) voor cultuur- en erfgoededucatie ontwikkelen. Een meerjarenprogramma dat is afgeleid van onze visie op cultuuredu-catie en de culturele schatten die we boven water hebben gehaald. Doel hierbij is dat cultuureducatie uiteindelijk nog meer geïnte-greerd is met de rest van het jaarprogramma. Belangrijk daarbij is aandacht voor evalueren van activiteiten op hun effect op de kinderen en het behalen van geformuleerde doelen voor cultuur-educatie.

Door het inzetten van creatieve experts (kunstenaars, artiesten, etc.), methodes en eigen vakkundigheid leren onze kinderen vaardigheden en kennis over kunst en cultuur. De beschikbare middelen (geld, tijd, mankracht, faciliteiten, etc.) voor cultuur-educatieve activiteiten kunnen meer gestructureerd en doelbewust worden ingezet. We streven voor de komende jaren naar meer kwaliteit binnen onze culturele projecten en/of creatieve lessen. Hiervoor maken we gebruik van wat de school, de omgeving, de mensen en de culturele wereld ons te bieden heeft. We zijn dan ook voornemens ons cultureel programma en de creatieve lessen nog meer structureel in het jaarprogramma op te nemen.

Kwartetspel over normen en waarden;

project i.s.m. Giotta Tajiri

portret

68

Een felicitatie voor cultuureducatie

CultuurPAD bestaat 5 jaar.

Drie keer hoera!

Hoera voor de creativiteit.

Hoera voor de combinatie.

Hoera voor de visie.

Cultuureducatie is geen vak, maar een manier van zijn.

Dat is de visie van CultuurPAD en dat is het vertrekpunt van de activiteiten die CultuurPAD de af-gelopen vijf jaar aan de dag heeft gelegd. Dat is een dikke HOERA waard. Cultuureducatie is ervaren hoe je in het leven kunt staan: het vanzelfsprekende vanuit een andere hoek bekijken en daardoor nieuwe perspectieven ontdekken.

CultuurPAD is een kei in het onverwachte, het verrassende. Dat verdient ook een dikke HOERA. Als individu, als groep, als dorp, als land en als wereld staan we voor grote uitdagingen. Hoe pakken we die op? Met oud denken en doen lopen we vaak vast. Cultuureducatie traint ons in het andersom denken en doen. Dat is een kunst en een kunde die van groot belang zijn voor een goed en leuk leven, voor onszelf en voor allen mensen, nu en in de toekomst.

En vooral in die toekomst zit de derde dikke HOERA. CultuurPAD slaagt erin een werkzame combinatie te maken tussen onderwijs en cultuur. Niet door zomaar een paar lessen cultuur in het onderwijsplan te krijgen, maar door het onderwijs helemaal te doortrekken met een vernieuwingsim-puls. CultuurPAD heeft het in zich om op creatieve en boeiende wijze samenhang te brengen in het onderwijs en samengang met de wereld buiten de school. CultuurPAD heeft bewezen onze jongeren te stimuleren om ongekende kwaliteiten te ontdekken en te durven ontwikkelen.

Dus drie keer HOERA voor CultuurPAD en succes met jullie creatieve wijze van zijn.

Raf Janssen

Wethouder Cultuur in de gemeente Peel en Maas

proficiat

69 69

Woensdag 8 september 2010

Ik begin de morgen fris, vandaag maar 1 afspraak dus ik kan bergen werk verzetten op kantoor. Korte bespreking met Chantal wat er gisteren nog allemaal gebeurt is in mijn afwezigheid. Eerste prior-iteit is het kunstmenu voor groep 1-2 af te ronden, het lesmateriaal behorende bij het Dierenabc even helemaal gecontroleerd. Wat is dat toch een gaaf project, constateren we tevreden! Het podiumprogramma van cultuurPAD en Zienenzo ingedeeld, bussen aangevraagd en op de website gezet en de morgen is weer om. Op naar Panningen-Zuid voor een overleg met de werkgroep over het carnavalsproject. Na een uur constructief vergaderen over de inhoud van het project, de inzet van experts en de afsluiting (het Panningen-Zuid Vasteloavend Leedjesfes-tival) ga ik even snel iets eten. Onderweg alle voicemails afgeluisterd en na een half uur weer terug achter het bureau. Ik moet dringend gaan werken aan het gastcollege dat ik morgenvroeg geef bij Pabo de Kem-pel in Helmond. Een gastcollege over cultuureducatie in de praktijk, voor een groep studenten. Hoe ga ik die leerlingen prikkelen, inter-esseren voor onze missie? Begin bij de passie, zeggen we altijd. Kijken of ik dat in de praktijk uit kan voeren… Ik start met de herinnering van de studenten; denk terug aan je eigen schooltijd en vertel me je beste/mooiste/spannendste herinnering aan cultuur in je basisschooltijd. Wat kunnen we dan concluderen? Wie en wat is belangrijk? Om daarna te praten over cultuureducatie als vak of als middel en hoe je als beginnende leerkracht cultuureducatie zou vormgeven in je eerste baan. Ik maak nog een informatiemap voor de studenten en precies om vijf uur (met wat hulp van collega’s op kantoor) is het gastcollege voorbereid. (het gastcollege was super boeiend, ik vond het een inspirerende groep studenten en heb uitgesproken ze hopelijk ooit in een van de scholen weer tegen te komen als leerkracht!).

Thuis nog even gekeken naar de opzet van het programma van de Horizon dit jaar. Het thema circus staat centraal, in alle groepen een eigen circusact maken en opvoeren met hulp van experts. Kijken of we die waslijst aan vragen kunnen invullen!

LOGBOEK

overzicht

70


Cultuureducatie is een onderdeel van beleidsontwikkeling en kwaliteitszorg van de school als geheel. Passend bij onze visie zal cultuureducatie steeds meer een onderdeel worden van activiteiten en inhouden. De kinderen van onze school komen over het alge-meen uit thuismilieu’s waarin bepaalde vormen van cultuureduca-tie een rol spelen. Toch vinden we het een taak van school om alle leerlingen met zoveel mogelijk vormen van cultuureducatie kennis te laten maken en afhankelijk van interesse en affiniteit of wel-licht zelfs talent bepaalde vormen van cultuureducatie uit te laten diepen. Kennismaking met een voorstelling in een theater is een structureel onderdeel van ons cultuureducatieve programma. We vinden het belangrijk dat leerlingen leren over cultuureducatie, maar vooral ook cultuureducatie beleven en meemaken.

We willen groeien naar een school die cultuureducatie invult van-uit zelfsturing. Een school waar cultuureducatief onderwijs wordt geboden aan alle kinderen, passend bij het ontwikkelingsgericht onderwijs. Uitgangspunt daarbij is dat we op een interactieve manier communiceren over onze school en partnerschappen met het culturele veld aangaan. Vanuit de visie op cultuureducatie wordt een pakket van activiteiten samengesteld en geïntegreerd afgestemd op de eigen ontwikkeling.

Werkwijze

Met de weeksluitingen in mixvorm of toneelweeksluitingen en de kring in de klas aan het begin van de dag wordt cultuureducatie verweven met de dagelijkse praktijk op school. We werken in de groepen 1 en 2 volgens de ideeën van het ontwikkelingsgericht onderwijs (OGO). Ook in de groepen 3 tot en met 8 worden re-gelmatig ontwikkelingsgerichte activiteiten gedaan. Uitgangspun-ten daarbij zijn dan steeds thema’s en eigen initiatieven van kinde-ren die, door een gerichte inbreng van leerkracht en kind samen, uitgroeien tot waardevolle ontwikkelingkansen. Bij deze manier van onderwijs past geen kunstmenu, daarom zijn we op zoek gegaan naar een nieuwe invulling voor cultuureducatie in onze

OBS DE SAMENSPRONG

school. We zijn op zoek naar een doorgaande lijn en/of kader om kwaliteit en inhoud van cultuureducatie binnen ons onderwijs te waarborgen. Aandacht voor integratie van cultuureducatie heeft daarbij prioriteit.

In het schooljaar 2007-2008 zijn alle groepen naar het theater geweest en hebben hier een voorstelling bezocht. Deze bezoeken zijn niet losstaand maar krijgen altijd een plek binnen ons onder-wijs van deze periode. De kinderen worden in de groep voorbereid op het thema van de voorstelling maar ook op het bezoek zelf aan een theater. Ook zijn twee groepen naar een museum ( Limburgs Museum en Liberty Park) geweest. Deze bezoeken waren verweven met thema’s in de groep. Naast deze bezoeken proberen wij cultuur zoveel mogelijk in onze dagelijkse praktijk en OGO thema’s te verwerken.Mooie voorbeelden hiervan waren:Het thema wereldrestaurant in groep 4-5. Dit OGO thema be-stond o.a. uit: gerechten , dansen, kleding , gewoontes uit andere landen.Het thema circus in groep 2-3. Dit OGO thema bestond o.a. uit het bouwen van een circus in de klas, circusacts verzinnen en uitvoeren, kleding maken voor de artiesten.Het thema film in groep 6-7. Dit OGO thema bestond o.a. uit het schrijven van een script, het filmen op locatie, het maken van een bioscoop en vertonen van de film.We hebben de afgelopen jaren gewerkt aan de missie om kwaliteit en inhoud van cultuureducatie binnen ons onderwijs te waarbor-gen. Wat ontbrak was de integratie van cultuur in onze dagelijkse praktijk en OGO thema’s. Naast de theaterbezoeken willen we meer en meer cultuur binnen ons onderwijs een plek geven passend bij de kinderen van onze school. We willen ook meer diversiteit in het cultuuraanbod bij ons op school. In 2009 hebben we daarom de huidige aanpak geëvalueerd en met het team een nieuwe visie en invulling voor cultuureducatie in de toekomst geformuleerd.

portret

71 71

Nieuwe visie

Wat is cultuureducatie?Cultuureducatie op OBS de Samensprong is een breed begrip. Cultuureducatie is kennis over, eigen ervaringen, delen van erva-ringenCultuureducatie is kunst en cultuur ervaren door zelf te doen (zien, horen, voelen)Cultuureducatie is creativiteit, dans, theater, muziek, voorstellin-gen, zang, drama, toneel, expressie, museum, maar ook eigen stad, land, buitenland en vroeger en nu (erfgoed) Cultuureducatie is drama, dans, poppenspel, verhalen schrijven, fotografie, film, schilderen, weven, beeldhouwen, zang, vertel-len, dichten en andere landen (= gericht op discipline, vorm en technieken)Cultuureducatie is kinderen kennis laten maken met veel vormen van cultuur. Wat bij mensen past, uit eigen omgeving, dans, drama en kunstvormen (beeldhouwkunst, schilderkunst, etc.) en verder. Beeld van geschiedenis daar in. Cultuureducatie is kinderen laten deelnemen aan kunst en cultuur. Cultuureducatie is kinderen laten ervaren en bepalen wat mooi en niet mooi is.Cultuureducatie is kinderen nieuwsgierig maken naar, waardering bijbrengen over en in aanraking laten komen metCultuureducatie is gebruiken en tradities bekijken (religie, ge-woonten, cultuur)Cultuureducatie is de geschiedenis van Nederland Cultuureducatie is vieringen – waarom – hoe- waarCultuureducatie is evenementen – kunst als ontspanningCultuureducatie laat de verschillen in de wereld zien: in uiterlijk, gewoontes, voeding en geloofCultuureducatie is emoties, muziek, dans, musical Cultuureducatie is voorlichting over kunststromingenCultuureducatie is bezoeken van musea en theatersCultuureducatie is cultuur in de eigen omgeving, dorpCultuureducatie is andere culturen, is de multiculturele samenle-ving

Wat doen we aan cultuureducatie?

Groep 1-2Muziek, dans , oorsprong bekijken (geschiedenis), drama, knut-selen (schilderen, klei en papier), kringgesprekken waarbij de kinderen nieuwsgierig gemaakt worden voor culturele aspecten, verschillen in thema’s terug laten komen.Nederlands vieringen, katholieke feesten, gezamenlijk toneel in de mix (toelichten wat de mix is), dans, drama, muziek, hand-vaardigheid, tekenen, textiele werkvormen, bij een thema ‘andere culturen’, theaterbezoek, eigen ervaringen, dichtbij de kinderen, thematisch werken.

Groep 3Bezig zijn met andere culturen bij thema’s, verhalen schrijven (taal), toneelweeksluiting, mix van groep 0-8, hoeken ontwerpen en maken (hierin verdieping van thema), gedichtjes schrijven (poëzie), verhalen vertellen, knutselen, handvaardigheid, dans, muziek, theaterbezoek en museumbezoek.

Groep 4-5Toneel, standaard vieringen (zoals Sinterklaas, carnaval, kerst, Pasen, etc.- geen waarom en waardoor!), muziek (maar beperkt), handvaardigheid (knutselen, klei en verf- zeer beperkt).

Groep 6-7-8Mix (leerlingen presenteren dans, drama, kunst en het creatieve aan elkaar), toneelweeksluiting, musical, muziek (zingen, muziek maken, luisteren, voelen, ondergaan), vieringen, theaterbezoeken, schoolreis, toneel door leerkrachten (jaarafsluiting), tekenen, schil-deren en handvaardigheid, nieuwe media (incidenteel), workshops rondom thema.

De kerndoelen Kunstzinnige Oriëntatie, Mens en Samenleving en Tijd zijn leidend op het terrein van cultuureducatie.

portret

72

WAAROM

Wat willen we met cultuureducatie?We willen leerlingen op OBS de Samensprong een brede kijk/blik op cultuur meegeven gebaseerd op achtergrondinformatie, kennis en veel ervaringen. Om een brede blik te ontwikkelen heb je immers een flinke portie ervaringen nodig. Deze ervaringen willen we de leerlingen meegeven. Kinderen ervaren door te doen, door het zelf te beleven. Door enthousiasme over te brengen, ze nieuwsgierig te maken en waardering bij te brengen voor cultuur in de brede zin. Een leerling die OBS de Samensprong verlaat heeft een bepaalde bagage op het terrein van cultuureducatie en andere culturen. Door een breed scala aan mogelijkheden te bieden kunnen leerlingen ook ontdekken waar hun talenten en/of interesses liggen. De houding van leerlingen vinden we belang-rijk; we willen inspireren.Meest kenmerkend: kijken naar ‘eigenaardigheden’ (religie, uiterlijke kenmerken) van andere mensen, het waarom erachter, beelden daarbij. Met die beelden ‘iets doen’ , verwerking, beleving.Waardering bijbrengen voor elkaars werk

Wat is belangrijk? Een doorlopende lijn in de ontwikkeling ontbreekt nog. Die wil-len we invullen voor onderbouw, middenbouw en bovenbouw. We missen verdieping en bagage aan vaardigheden op het terrein van de kunsten en willen de identiteit van de school in en door vierin-gen sterker neerzetten. Onze leerlingen komen zelden in aanra-king met theater bezoek en kunst, daarom vinden we dit een taak voor de school en nemen we kennismaking met theater en musea op in ons nog te ontwikkelen meerjarenplan cultuureducatie.

Toekomst

Vanaf schooljaar 2009-2010 werken we aan de vervolgstap; na visie ontwikkelen volgt uitvoering en het ontwikkelen van een meerjarenplan dat aansluit bij onze visie op cultuureducatie, past

bij de openbare identiteit van de school en de (kern)doelen voor cultuureducatie. Kort samengevat moet cultuureducatie aan de volgende punten voldoen:

aansluiten bij het onderwijs en identiteit van de school•relatie met andere vakken; integrale aanpak•relatie met vieringen•doorgaande ontwikkeling aansluiten bij het niveau van •het kind (ontwikkelingslijn, geen leerlijn)thematisch werken, OGO, etc•niet losstaand, maar opnemen in jaarprogramma (meer •jarenplan maken)kennismaking met theater en musea structureel opnemen in •meerjarenplan

Het meerjarenplan voor cultuureducatie krijgt vorm in schooljaar 2010-2011 en wordt jaarlijks aangevuld en bijgesteld naar aanlei-ding van de opgedane ervaring met cultuureducatie.

Workshop beeldhouwen met piepschuim

portret

73 73

1-3-2010 Keiharde Kunst - beeldend project in Venlo div. scholen

2-3-2010 Suske en Wiske- Limburgs MuseumMaasveld

2-3-2010 Erfgoed Kasteel Hoensbroek De Merwijck

4-3-2010 Beeldende Kunst is dat kunst? Fotografie De Merwijck

4-3-2010 Beeldende Kunst Van Bommel van Dam Den Doelhof

4-3-2010 Zuid-Amerika: diverse dansworkshops Vossener

9-3-2010 Sura - theater ziezo De Regenboog

9-3-2010 Sura - theater ziezo Panningen zuid


11-3-2010 Ik was, Jij was- Theater B’zar div. scholen

11-3-2010 Beeldende Kunst De Merwijck

11-3-2010 Ik was, Jij was- Theater B’zar De Springplank

11-3-2010 Ik was, Jij was- Theater B’zar De Regenboog

11-3-2010 Beeldende Kunst is dat kunst? Fotografie De Merwijck


12-3-2010 Zuid-Amerika: totempalen maken Vossener



15-3-2010 Voorstelling Ik was, Jij was div. scholen

15-3-2010 Maart: thema Kunst De Triolier

16-3-2010 Herrie in huis - Huis van Geluid div scholen

16-3-2010 Sura - theater ziezo div. scholen

16-3-2010 Van Hier en Daar - Samba Salad div. scholen

ma

ar

t 2

01

0

overzicht

74

Een kennismaking met kunst in de openbare ruimte1.

Een kunstroute door het centrum van Venlo om inspiratie op 2. te doen

Meet en greet met de kunstenaar in museum van Bommel 3. van Dam op 25 of 26 februari

Zelf KEIHARDE KUNST maken tussen 1 en 15 maart4.

Afsluiting in Museum van Bommel van Dam met prijsuit-5. reiking op 25 maart

KEIHARDE KUNST is een beeldend project voor leerlingen van groep 5 en 6 van de basisscholen in de gemeente Venlo. Een kunstroute langs een 12-tal kunstwerken (van Adri Verhoeven) in de openbare ruimte was het uitgangspunt en/of inspiratiebron voor het maken van eigen beeldend werk, keiharde kunst.

Doel van het project was leerlingen te leren hun omgeving en met name de kunstwerken in hun omgeving meer te waarderen, maar ze ook kunstwerken te beschouwen en te waarnemen. Vooraf-gaand aan de kunstroute hebben de scholen een aantal lessen over kunst in de openbare ruimte gegeven . Daarna op pad door de gemeente om de kunstwerken van Adri Verhoeven te bewon-deren. Aansluitend was er een meet en greet met de kunstenaar. Hij werd bestookt met vragen over zijn werk, over het waarom en natuurlijk ook ruimte voor persoonlijke vragen. Tot slot hebben de leerlingen zelf kunst gemaakt. Uit de gemaakte kunstwerken heeft elke school meest originele ontwerp gekozen om mee te dingen naar de prijs: een kunstwerk van Adri Verhoeven voor op het schoolplein.

Het was een KEI toffe ervaring.

INSPIRATIEKEIHARDE KUNST

inspiratie

75 75

16-3-2010 Voorstelling van Hier & Daar naar Ergens & Terug div. scholen

17-3-2010 Herrie in huis - Huis van Geluid div. scholen

17-3-2010 Voorstelling van Hier & Daar naar Ergens & Terug div. scholen

18-3-2010 Zuid-Amerika: workshop hout bewerken Vossener

18-3-2010 Zuid-Amerika: workshop hout bewerken Vossener

18-3-2010 Zuid-Amerika: workshop wandkleed maken Vossener

20-3-2010 Zuid-Amerika: workshops beeldend Vossener

22-3-2010 Workshop Optie 3 Dans rond de Wereld De Brink

22-3-2010 week van de lentekriebels; theatervoorstelling De Toermalijn


25-3-2010 Zuid Amerikaanse parade Vossener

26-3-2010 Workshop Optie 1 Geen Kinderspel de Bottel

Workshop Optie 1 Geen Kinderspel De Wouter


29-3-2010 Workshop Optie 3 Dans rond de Wereld De Wouter

29-3-2010 Workshop Optie 3 Dans rond de Wereld De Wouter

30-3-2010 Workshop Optie 3 Dans rond de Wereld Megelsheim

30-3-2010 Workshop Optie 3 Dans rond de Wereld Megelsheim

31-3-2010 Verhalentocht & vertelling Kasteel Ter Horst div. scholen

ver

vo

lg

ma

ar

t ‘1

0

overzicht

76


In onze school is cultuureducatie geen apart ‘vak’ . Cultuur- en erfgoededucatie zijn – waar mogelijk & gewenst- geïntegreerd in andere leergebieden.

Wij zetten cultuureducatie en creatieve werkvormen doelbewust in om een ‘krachtige leeromgeving’ te creëren. We onderscheiden inhoudelijke, educatieve, ontwikkelingsgerichte en ervaringsge-richte doelen. Afhankelijk van de activiteit of vorm van cultuur-educatie worden doelen benoemd en geëvalueerd. Uitgangspunt is dat onze leerlingen structureel culturele projecten en/of creatieve lessen krijgen aangeboden. In de creatieve lessen leren de kinderen ook echt wat qua vaardigheden en kennis (door de inzet van crea-tieve experts, methodes, eigen vakkundigheid, etc.). In de overige culturele activiteiten staat kennismaking met en gevoel ontwikke-len voor kunst en cultuur centraal. Cultuureducatieve activiteiten mogen enerzijds ‘leuk’ zijn (leerlingen moeten er plezier aan beleven) en anderzijds hebben onze culturele of creatieve lessen/projecten bewust een duidelijk doel (b.v. inhoudelijk, educatief, ontwikkelingsgericht, ervaringsgericht, e.d.). Kunstzinnige, cul-turele of creatieve vorming loopt door ons hele programma heen. Doordat er in ons onderwijs actief en intensief met cultuuredu-catie wordt gewerkt ziet de school er ‘bijzonder’ uit, in de gangen hangt kunst van onze leerlingen, de ruimtes worden multifunctio-neel gebruikt, kortom er is een creatieve leeromgeving. Onze crea-tieve lessen of culturele projecten zijn duidelijk zicht- of hoorbaar in delen van het jaarprogramma (b.v. feestvieringen, optredens, tentoonstellingen). We zoeken, eventueel met hulp, hoe creatieve werkvormen en culturele inhouden gebruikt kunnen worden bij andere leergebieden. Dit is een ontwikkeling die, vooral in de bovenbouw, voortdurend aandacht nodig heeft want integreren en combineren gaat niet vanzelf.

Werkwijze

Na een teambijeenkomst rondom onze visie op cultuureducatie en evaluatie van de voorgaande jaren hebben we in 2006-2007 beslo-

OjBS DE KRULLEVAAR

ten te gaan voor maatwerk. Werken aan cultuureducatie gekop-peld aan wereldoriëntatie, thema’s of vieringen met aandacht voor de doelen en werkwijze zoals hieronder beschreven:

alles hangt met alles samen, combinatie van structuur en •flexibiliteitzowel planning en overzicht van culturele en creatieve •onderwijsactiviteiten, als ruimte voor spontane activiteiten: echter wel bewust gekozen, onderbouwt, doelgericht aan-sluitend bij actuele ‘leersituaties’cultuureducatie wordt meer ‘verweven’ in de rest van het •onderwijshet loopt overal doorheen, en is (naar behoefte) verbonden •met andere leergebieden de vormgeving en/of invulling is dynamisch: •wordt voortdurend aangepast aan interne behoeftes /ontwik-•kelingenwordt bepaald door het team, de leerkrachten•we willen een krachtige cultuurrijke leeromgeving creëren•mogelijke samenhang met de ontwikkeling van andere /•nieuwe vormen van leren (OGO, EGO, MI, coöperatief leren, adaptief leren, vakintegrerend onderwijs, e.d.)

jubileumjaar

In 2007-2008 bestond de school 20 jaar, dit hebben we gevierd met diverse activiteiten rondom Afrika. Een thematische aanpak van cultuureducatie in alle bouwen die heeft geleid tot een ver-rassend Afrikaans jaar op school. Met diverse workshops en een eindmanifestatie hebben we onze leerlingen inzicht geboden in alle facetten van de Afrikaanse cultuur.

Toekomst

In de komende jaren willen we extra aandacht besteden aan het verbinden van wereldoriëntatie en cultureel erfgoed met be-hulp van omgevingsonderwijs. Op dit moment bepalen vooral leerkrachten zelf of ze iets creatief of cultureels doen in de klas, los van het schoolplan. Dit willen we anders gaan aanpakken, echter met behoud van autonomie en ruimte voor spontaniteit.

portret

77 77

We willen meer gebruik maken van de aanwezige expertise in het team. Ook het ontwikkelen van een doorlopende leerlijn/ontwik-kelingslijn verdient nog aandacht. Geen uitgestippeld programma maar een combinatie van erfgoed, cultuureducatie, zaakvakken en de dagelijkse praktijk op school. Met aandacht voor verbinding/afstemming van binnen- en buitenschoolse culturele activiteiten, brede ontwikkelingskansen voor onze leerlingen op een niveau dat bij hun past en vervlechting van erfgoed- en cultuureducatie met de zaakvakken. Resultaat moet zijn meer verbinding met het schoolplan en meer samenhang op schoolniveau.

jubileumjaar Krullevaar 2007- 2008

In 2007-2008 hebben we een echt jubileumjaar gehad. Onze school bestond 20 jaar en als thema van dit feestjaar hebben we gekozen voor Afrika / Ghana. Wij hebben namelijk als school al heel wat jaren contact met een school in Sirigu, Ghana. Wij wilden kinderen bewust maken van een andere cultuur, en de verschillen en overeenkomsten met onze Nederlandse cultuur.

Als rode draad door het jaar liepen twee zaken: 1. keuzecursussen2. jubileumweken

Op onze school werken we met keuzecursussen (dit jaar 3 x per jaar in een cyclus van 2 weken) waarin kinderen in verti-cale groepen (4 tot en met 12 jarigen bij elkaar) samen met van te voren gekozen activiteiten bezig zijn. Dit jaar stonden deze keuzecursussen in het teken van Afrika. Zo zijn er allerlei zaken gemaakt en gedaan: maskers, aangezichten van opzij, regenko-kers, schilderijen gemaakt van stof en (nep)bont, tasjes, hoedjes, kleiwerkjes van hutten en Afrikaanse dieren, Afrikaanse spel-letjes met eierdozen en kleiballetjes, Andere soorten schilderijen met strakke lijnen en figuren, zoals deze bijvoorbeeld op hutten in Afrika geschilderd worden en nog veel meer. Er is Afrikaans gekookt en djembé gespeeld en gedanst.Daarnaast hadden we vier jubileumweken ingepland. Tijdens deze weken stond steeds een van de basisactiviteiten (gesprek, werk,

spel en viering) van het Jenaplanonderwijs centraal. Zo zijn er in de week van het gesprek heel veel interviews gevoerd met allerlei interessante mensen. We hebben nog veel meer leuke en leerzame dingen gedaan, teveel om hier allemaal op te noemen.

Uiteindelijk was zondag 22 juni jl. de grote dag! Onze jubileum-manifestatie! Al heel vroeg werden er voorbereidingen getroffen. Het was prachtig, heet weer die dag. Het leek wel Afrika. Overal stonden marktkraampjes met daarop de spullen van de kinderen uitgestald. Verder was er een stand van de wereldwinkel en een stand waar originele Afrikaanse spullen verkocht werden. Je kon Afrikaanse hapjes proeven en koele drankjes drinken en genie-ten van meerdere Afrikaanse dansen van de zang en dansgroep Hakuna Matata. Ook hebben veel kinderen samen met Kanté prachtig djembé gespeeld. Er waren waterspelletjes, je kon je haren in laten vlechten en een prachtig kunstwerk maken met bamboestokjes. We hadden van de bieb een prachtige collectie boeken te leen en in een leeshoek onder een parasol kon je hierin lezen en snuffelen. Er was een fototentoonstelling waarbij we foto’s van school en kinderen in Sirigu gecombineerd hadden met foto’s van onze school. Ook was er een prachtige overzichtsfoto met daarop alle schoolgebouwen in Sevenum van vroeger en nu. De stichting ‘vrienden van Christopher’ verzorgden een presen-tatie over hun laatste reis naar Ghana. En er was tot slot nog een tombola. Het plein was versierd met stoffen vlaggetjes aan lijnen en grote bamboestokken. In de zinderende zon leek ons school-plein op een Afrikaans dorpsplein! En: ook niet onbelangrijk – we hadden een geweldige opbrengst waarvan het grootste deel voor onze collegaschool in Afrika is!

Al met al was het een intensief, leerzaam jaar waar we trots op kunnen zijn. De geweldige afsluiting benadrukte dit nog eens extra en maakte het helemaal compleet. Maar: ons contact met de school in Sirigu gaat verder! Mart, een van onze stamgroepleiders, is op bezoek geweest bij de school in Sirigu. Hij is van plan een multimediaal contact te leggen zodat we in de toekomst via de webcam en de computer met elkaar kunnen praten!

portret

78

SjAAN DE HAAN

Sjaan is een hele grote haan van 2 meter 20. Een kunstenaar uit Duitsland heeft Sjaan gemaakt, alleen in Duitsland heet ze Schantall. Die van ons heet dus Sjaan! Sjaan kwam helemaal wit aan op school, er stond nog niks op. Wij mochten met alle kinderen Sjaan een jasje geven. Eerst hebben we ge-dacht en gepraat over hoe Sjaan er uit moest gaan zien. Welke culturen er allemaal op school zijn, of er andere culturen in het dorp wonen. Wat die doen en vinden. Maar vooral wat wij zelf vonden hoe Sjaan er uit moest komen te zien. Wat is typisch voor ons dorp? En wat vinden wij belangrijk? Alle kinderen hebben tekeningen gemaakt hoe Sjaan er uit moest komen te zien. Een kunstenares heeft ons daarna geholpen om Sjaan te kunnen schilderen. Zij had lijnen op Sjaan getekend en wij konden samen aan de slag. Toen we Sjaan af hadden, zijn we met maffe voertuigen in een parade naar Dok 6 gegaan. Sommigen hadden echte kippen op een kar bij Sjaan, of een Amerikaanse slee en één Sjaan was met de tuk tuk geko-men. Dit was kei gaaf! Er waren heel veel kinderen en natuurlijk de veertien geschilderde hanen. Langs de kant stonden allemaal mensen die keken en klapten en juichten. In Dok 6 mochten we over de rode loper naar binnen, het was er heel druk, er waren ongeveer 800 mensen binnen. Op een catwalk van 15 meter hebben we Sjaan laten zien en verteld over onze Sjaan! Er bleek ook een beste vriend van Sjaan te zijn- de Kiwanis Club Peel en Maas, die gaat zorgen dat er een Sjaan de haan kinderfonds komt en we nog heel veel meer zo’n dingen kunnen gaan doen. Er zijn ook grote mensen die een Sjaan hebben gemaakt, in onze parade liepen mensen van de gemeente mee, die hadden er ook een gemaakt. Was best mooi. En bedrijven en clubs kunnen ook een Sjaan maken, dan moeten ze wel eerst vriend worden. Hoe dat kan, staat op www.sjaan de haan.nl.

Aangenaam. De naam is Sjaan!

Het project Sjaan de haan is bedoeld om kinderen kennis te laten maken met de veelkleurige identiteit van de samenleving en het feit dat we allemaal actief, creatief, sociaal en gelijk zijn.

Sjaan brengt kinderen en culturen samen. Kinderen identificeren zichzelf met Sjaan, ze laten zien wat er in hun hoofd omgaat, hoe zij onze samenleving zien. Ze zijn enthousiast, gaan naar huis en gaan thuis de dialoog over identiteit aan met hun ouders, opa’s en oma’s en vriendjes. Er ontstaan boeiende gesprekken over wie we zijn, waar we vandaan komen en dat je trots op je Sjaan maar zeker ook op jezelf mag zijn!

3000 kinderen zijn geraakt door Sjaan. Sommigen actief door het werken aan Sjaan, anderen door de aanwezigheid van Sjaan op school, door broertjes of zusjes of in het winkelcentrum waar de hanen in de zomervakantie tentoongesteld zijn. Het enthou-siasme van de kinderen heeft voor een sneeuwbaleffect gezorgd. Volwassenen kennen Sjaan nu ook. Sjaan is een begrip worden en praten over je identiteit werd de normaalste zaak van de wereld. Je mag weer trots zijn op jezelf, waar je vandaan komt of op ande-ren! Met die boodschap reist Sjaan verder…

Sjaan trekt verder de wereld in, naar andere scholen maar ook naar welzijnsinstellingen, ateliers gehandicapten, bedrijven en verenigingen. Mensen kunnen ‘vriend’ van Sjaan worden. Een vriend van Sjaan de Haan is actief, creatief, sociaal betrokken, trots, denkt na over zijn identiteit en deelt dit met anderen. Verschillen ontstaan door het benadrukken van de verschillen. In dit project hebben we gemerkt dat praten over identiteit en het bewust worden van je eigen identiteit een positief effect heeft op mensen en hun gedrag. We zijn allemaal graag actief, creatief en sociaal betrokken!

inspiratie

79 79

INSPIRATIE

inspiratie

80 inspiratie

81 81

Sjaan blijft bestaan. Met de oprichting van het Sjaan de Haan Kinder-fonds waarborgen we het succes van Sjaan de haan en kunnen mensen actief een bijdrage leveren. Het ontwikkelen van je eigen creativiteit en het laten horen of zien wie je bent en wat er in je leeft, heeft grote effecten Wie aan kunst doet, krijgt meer zelfvertrouwen, het concentratievermogen neemt toe en het vergroot de sociale vaardigheden. Het Sjaan de haan kinderfonds gaat daarom blijvend aandacht vragen voor het stimuleren en ontwik-kelen van creatieve en vernieuwende projecten en activiteiten voor kinderen en in het verlengde daarvan ook de maatschappij. Kinderen krijgen een stem in dit fonds, ze mogen zelf meedenken en stemmen over projecten.

Andere scholen of besturen die interesse hebben om dit project in hun regio uit te voeren kunnen contact opnemen met CultuurPAD. Nieuwsgierig naar alle Sjanen? Kijk dan op www.sjaandehaan.nl

inspiratie

82

Jarenlang was onze school, OBS de Koperwiek, veelal een consu-ment van cultuureducatief aanbod. In schooljaar 2006-2007 vond een drastische overgang van consument naar producent plaats met de productie van een theatervoorstelling voor en door leerlingen en leerkrachten van de school. Daarop volgde een schooljaar waarin we tijd hebben genomen om te bezinnen en te zoeken naar een goede balans tussen kijken, doen en beleven van cultuur. In september is een cultuurcommis-sie gevormd die zich over dit vraagstuk heeft gebogen. Om naast het ontwikkelen van een visie op cultuureducatie, toch aandacht te besteden aan cultuureducatie is- uit het regionale aanbod- een programma voor 2007-2008 samengesteld voor alle groepen. In diverse sessies heeft de cultuurcommissie, na afstemming met de diverse clusters, een visie op cultuureducatie geformuleerd en een kader voor de toekomst vastgesteld.


Cultuureducatie op OBS De Koperwiek is meer dan een ken-

nismaking met kunst en cultuur. De school ziet het als haar taak een bijdrage te leveren aan de culturele bagage van de leerlingen. We zijn ervan overtuigd dat cultuureducatie niet alleen bij-draagt aan een culturele basis, maar ook dat cultuureducatie kan bijdragen aan de sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen, aan de waardering voor kunsten cultuur in hun leefomgeving en opdoen van kennis over kunst en cultuur. We willen de leerlingen een brede kennismaking met kunst, cul-tuur, erfgoed en media bieden waarbij beleven en ervaren centraal staat. Niet al onze leerlingen groeien op met kunst en cultuur of komen er thuis mee in aanraking, daarom zien we hierin een taak voor de school. Zowel in actieve als in de kennismakende sfeer. Daarom bezoeken de leerlingen minimaal twee keer in hun schoolloop-baan (in unit 3 en 6) een voorstelling in een theater. Een keer in de twee of drie jaar doen we een groot schoolbreed project, ken-merkend voor de school en de kwaliteiten die we in huis hebben. Een project rondom een viering of speciaal moment waarbij alle

OBS DE koperwiek

leerlingen en leerlingen actief worden betrokken bij het maken van een productie voor de eigen ouders en de andere leerlingen van de school. Dit project kan een voorstelling zijn of een ander soort cultureel project.

Met culturele activiteiten en de expressielessen op school leren kinderen vaardigheden en doen ze kennis op. Hun fantasie wordt geprikkeld en ontwikkeld, ze leren creatief te zijn en nieuwsgie-rig te worden. Met kunstbeschouwing en nagesprekken leren ze reflecteren op elkaar en elkaars werk. Een eigenschap die in hun latere leven zeker van pas kan komen. Het gaat dus niet alleen om deelname aan cultuur te bevorderen, maar vooral om de leerlingen brede ontwikkelingskansen op het terrein van cultuur, kunst, erfgoed en media te bieden. Dit resul-teert in een nieuwe aanpak voor cultuureducatie op school. Het losstaande karakter met weinig tot geen aansluiting bij het lesprogramma, willen we veranderen. We zijn er namelijk van overtuigd dat cultuureducatie werkt als het wordt verweven in het schoolprogramma en gedragen door alle leerkrachten. Cultuur-educatie heeft meerwaarde als er aansluiting is bij de thema’s en of onderwerpen binnen het onderwijs. Tevens wordt er gezocht naar een samenhang met de andere leergebieden. Hierbij kan gedacht worden aan activiteiten zowel binnen als buiten de school. Het onderwijs wordt hierdoor meer samenhangend en mede daardoor betekenisvoller voor leerlingen.

Vanaf schooljaar 2008-2009 zijn we gaan werken aan een actief programma voor cultuureducatie waarbij de activiteiten wor-den geïntegreerd in het lesprogramma. Werkend volgens een doorlopende programmalijn die zorgt dat elke leerling in zijn of haar schoolloopbaan tenminste twee keer kennis maakt met de disciplines muziek, theater, dans en beeldende kunst. Literatuur en cultureel erfgoed komen jaarlijks aan bod. Leerlingen komen minimaal één, maar liefst twee keer tijdens hun schoolloopbaan in het theater. Het programma wordt samengesteld aan de hand van de programmalijn, uitgaande van de vraag van leerkrachten en/of leerlingen en aansluitend bij de thema’s of onderwerpen die op

portret

83 83

het programma staan. De verslaglegging van deze activiteiten wordt opgenomen in het verslagboek van de leerlingen door middel van bijvoorbeeld verhalen of foto’s.

Werkwijze

De disciplines zijn als volgt over de groepen verdeeld:Groep 1; muziek, groep 2; beeldend, groep 3; theater, groep 4; dans, groep 5; muziek, groep 6; theater, groep 7; dans, groep 8; beeldend, alle groepen; literatuur en cultureel erfgoed.

Leerkrachten geven zelf aan bij welke onderwerpen en/of thema’s uit het lesprogramma wordt aangesloten. Met de discipline en het onderwerp of thema gaat cultuurPAD aan de slag om een pas-sende invulling op de vraag te vinden. In afstemming met de unit of de betreffende leerkracht wordt de activiteit vastgelegd.

In schooljaar 2008-2009 zijn we gestart met deze nieuwe werkwijze om al doende te gaan leren en ervaren hoe de visie op cultuureducatie in de praktijk werkt. Het werd een goed en veelzijdig programma met actieve, receptieve en reflectieve acti-viteiten, zoveel mogelijk aangesloten bij de vraag van de unit of de thema’s uit het lesprogramma. Maar een dergelijke aanpak gaf ook versnippering, toch incidenten en geen schoolbreed gedragen cultuurgevoel! Met die conclusies hebben we in 2009-2010 gekozen voor een schoolbrede aanpak en concentratie van activiteiten in een kort tijdsbestek van 10 dagen. Een werkgroep werd geformeerd en het thema ‘Terug in de tijd’ werd de kapstok voor alle cultuureduca-tieve activiteiten in deze 10 dagen. Het vastgestelde kader werd zoveel mogelijk gehanteerd om een doorgaande lijn te behouden. Het dagelijkse lesrooster werd losgelaten om cultuur op school helemaal tot leven te laten komen; de Koperwiek ging ‘Terug in de tijd’… Elke unit heeft binnen dit thema een eigen thema gekozen. Alle units hebben aan het thema gewerkt, er waren the-mahoeken, werd geknutseld, stelopdrachten gemaakt en de klas versierd. Daarnaast voor elke unit een passende workshop bij het

thema. Als afsluiting was er een Open Klas waarbij alle resulta-ten werden tentoongesteld en gepresenteerd. De opzet is als zeer positief ervaren.Enkele reacties:

Niet alleen leuk, maar zinvol. We hebben echt iets geleerd!•De kinderen leerden op deze manier mooi het een en ander •over een andere cultuur/tijd. Het was leerzaam.Schoolbreed werken aan een thema is positief•De cultuurweek mag blijven! Een geweldige manier om met •WO, kunst en cultuur bezig te zijn.Leuk/ Fijn dat iedereen een eigen thema mocht kiezen•Leuk dat er een workshop was verzorgd•De open klas was iets extra’s voor ouders om te zien•Leuk om met de bus naar een locatie te gaan•Ontzettende leuk project en onderwerp•Leerlingen waren echt enthousiast en betrokken•Leuke gastlessen en prima begeleiding•Heel goed georganiseerd, lof gaat uit naar de werkgroep•De collagewand was een goed idee•Open klas een succes, volgende keer misschien ook een •presentatie/open klas richting elkaar zodat het thema nog meer gaat leven.

Conclusie en toekomst

Deze aanpak en opzet is voor herhaling vatbaar. Een schoolbreed thema voor cultuureducatie en een eigen deelthema per unit passend binnen het kader voor cultuureducatie zoals vastgesteld in de visie. In 2010-2011 is het thema De Koperwiek de wereld rond. Extra aandachtspunt voor komend schooljaar is de invulling van erfgoed- en natuureducatie binnen de units. Er zijn talloze alternatieven voor de invulling van het erfgoedprogramma; een boswandeling, IVN-gidsen, landen tuinbouw, herders, jagers,. etc.

portret

84


Cultuureducatie betekent ‘onderwijs in cultuur’. Maar cultuur is wel erg breed en het is goed vast te stellen wat en in welke zin cultuur wordt onderwezen. Cultuur omvat officieel alle uitingen van menselijke activiteit, van leefstijl, van geestelijke waarden en cognitieve verworvenheden. Cultuur is eigenlijk alles wat door menselijk handelen is gemaakt, ofwel alles behalve de ‘ongerepte’ natuur.

Cultuureducatie op OBS Harlekijn is breed. We willen dat kinderen een brede blik op de samenleving krijgen en dat hun begrip voor alles wat er bestaat wordt vergroot. Kin-deren leren respect voor de medemens te krijgen én voor andere opvattingen en omgangsvormen. Door middel van cultuureduca-tie krijgen kinderen inzicht in wie ze zijn en welke rol ze kunnen gaan spelen in de omgeving waarin ze leven.We willen bereiken dat de kinderen op de Harlekijn

zich betrokken voelen bij dat wat we cultuur noemen•dat ze leren genieten van wat anderen maken (muziek, dans, •beelden, poëzie)en dat ze gestimuleerd worden om op eigen niveau actief •deel te nemen.we willen kinderen verrassen•we willen ze informatie aanreiken•we willen ze uitlokken om deel te nemen met al hun zintui-•genwe willen ze ook datgene aanbieden wat thuis niet of onvol-•doende gebeurt.

Cultuur – en vooral het kunstenaandeel daarvan - omvat aspecten van het verleden, van het heden en van de toekomst, die zonder uitzondering deel uitmaken van ons bestaan. Het verbinden van onderwijs met de cultuur waarin de kinderen leven is van groot belang. We willen daarom cultuureducatie verankeren in het gehele onderwijsaanbod. Het zou daarmee ook mede uitgangs-punt moeten zijn van waaruit we onze lessen willen ontwikkelen en geven. Het komt in feite erop neer dat bij alle vormen van onderwijs de cultuur als doel of als middel wordt ingezet. Dit kunnen aspecten zijn van beeldende vorming, audiovisuele kunst, media, letteren, dans, toneel, drama, muziek en van ons cultu-reel erfgoed. De diverse vormen van onderwijs (lessen, taken,

OBS HARLEKIjN

zelfstudie, opdrachten, e.d.) laten in feite toe dat er iets gaat ontstaan. Het leren kijken wordt leren met al je zintuigen en met al je intelligenties.

Bij cultuureducatie zijn drie samenhangende leerstrategieën te onderscheiden: actief, receptief en reflectief:Actief of productief: Je kunt een culturele activiteit ondernemen of iets maken. Je danst, tekent, musiceert, speelt toneel, e.d. Je leert je kunstzinnig uit te drukken.Receptief: Je kunt cultuur ervaren, door ernaar te kijken, te luiste-ren, te voelen of te proeven. Je gaat naar een museum, je bezoekt kunstgalerij, je luistert (bewust of begeleid) naar muziek.Reflectief: Je leert op cultuur te reflecteren door je mening erover te vormen, door er iets mee te doen. Je beschouwt of analyseert je eigen handelen en denken in relatie met je omringende cultuur.De combinatie van actieve, receptieve en reflectieve elementen levert de meest waardevolle vorm op van cultuureducatie.Vanuit de notitie Hart(d) 2003 voor cultuur zijn 3 scenario’s ontwikkeld.1. komen & gaan De school kiest uit een divers aanbod van verschillende cultuurinstellingen. Projecten zijn kortdurend, wisselen elkaar steeds af.2. vragen & aanbieden De school bepaalt zijn vraag en legt die voor aan de cultuurinstellingen, die op basis daarvan hun aanbod ontwikkelen.3. leren & ervaren Grenzen tussen school, cultuurinstellingen en andere instituten vervagen. De school bevindt zich daar waar de leerlingen leren en dat is niet langer onlosmakelijk verbonden aan het stenen gebouw dat ‘school’ heet.Al het leren moet nieuwsgierigheid en verwondering blijven bevatten, daar gaat het om!Bij de cultuureducatie gaat het dan ook steeds over:

verbindingen van de binnenwereld en de buitenwereld•deuren openen naar andere manieren van leren•verscheidenheid als bron van inspiratie•van consumeren naar participeren en produceren•het ontdekken van waarden, betekenissen en overtuigingen•om de schoonheid (en soms ontroering) als vervoermiddel •

portret

85 85

bij het leren.Cultuureducatie op OBS Harlekijn is dan ook én komen en gaan én vragen en aanbieden én leren en ervaren! Zo maken we volop gebruik van de genoemde voordelen van ieder van de scenario’s:

enthousiasme en volop activiteit•school ontwikkelt eigen visie op cultuureducatie.•rijke en realistische leeromgeving en samenwerking met •ander organisaties.

Om met Leonardo da Vinci te spreken:Bestudeer de wetenschappen én de kunst, ontwikkel al je zintuigen,in het bijzonder: het leren zien!Realiseer je dat niets op zichzelf bestaaten dat alles met elkaar in verbinding staat.

Werkwijze

Cultuureducatie werd steeds vormgegeven vanuit een aantal basis ingrediënten:1. Kennismaking met kunst en cultuur, naar het theaterDe activiteiten zijn vaak gericht op een extern bezoek aan een culturele plek of activiteit. De school kiest uit het aanbod van diverse culturele instellingen in de regio.2. Schoolbreed project met cultuur als onderlegger; Feesten doe je samen!Elk jaar doen we een schoolproject rondom 1 of 2 disciplines van cultuureducatie (dans, theater, beeldende kunst en nieuwe media, muziek). Op deze manier hebben leerlingen in acht jaar alle disciplines twee maal in een schoolproject meegemaakt. Extra speerpunt bij alle schoolprojecten is aandacht voor interculturele aspecten. 3. Schoolproject literatuur; Lees je Knetter.De werkgroep “Lees je knetter” organiseert gedurende het gehele schooljaar diverse activiteiten rondom leesbeleving.4. Aandacht voor erfgoed door koppeling met wereldoriëntatie. 5. Methode voor invulling creativiteit in weekplanning6. Actieve componenten: weeksluitingen, groepspresentaties, slotpresentatie en musical7. Cultureel erfgoed: adoptieproject Dit is een project waarbij een stuk natuur van de gemeente door de school wordt geadopteerd.

De kinderen leren allerlei dingen over dit stuk natuur en zijn er zelf actief bezig. Dit gaat in samenwerking met mensen van de Kinderboerderij Hagerhof uit Venlo. De kinderen hebben dan een herfst- , winter- en een lenteproject.

Gedurende het schooljaar 2007-2008 hebben zich een aantal veranderingen aangediend die de invulling van cultuureducatie wijzigde. De voornaamste is ‘weer durven dromen’.Als team werken we samen in het BAS-project. BAS betekent: Bouwen aan een Adaptieve School. Onder externe begeleiding Ginny Vlieks van het seminarium voor Orthopedagogiek hebben we gedroomd en is de top 10 van onze droomschool ontstaan.

Kind POP (persoonlijk ontwikkelings plan)/individuele 1. leerlijnenBewust Ontdekkend Leren (BOL): ruimte voor ontdekken/2. onderzoeken/ creativiteit/ muziek/planetarium/techniek/hoeken voor kleuters/ poëzie-taal/kokenDe wereld ontdekken/ de wereld in en buiten de school/ 3. excursies/ de natuur inVak geïntegreerd/ themagericht/ praktische onderwijsvor-4. men Zich verantwoordelijk voelen én zijn / openheid collega’s/5. elkaar inspirerenMeervoudige intelligentie6. Computers/smartborden in de klas7. Groepsoverstijgend/klassendoorbrekend8. Samen plezier hebben, zowel leerkrachten en leerlingen9. Workshops/creamiddagen/projecten/presentaties10.

Deze top 10 werd uitgangspunt voor alle ontwikkelingen binnen schooljaar 2008 – 2009, dus ook voor cultuureducatie.•Vanuitdedroomschool(BASenBOL)zijnwegestartomonzevisie te concretiseren. We bedoelen hiermee o.a. vergroten van de betrokkenheid van de leerlingen, gebruik maken van een diversi-teit van leerbronnen, een grote variatie van werkvormen. Het team is tot op heden niet tevreden over de wereldoriëntatiemethode ‘De grote reis’. We wilden hier techniek in gaan betrekken en waar mogelijk gaan experimenteren in samenhang met overige vak- en vormingsgebieden. Vanuit de werkgroep BOL (bewust ontdekkend leren) zijn er schoolbreed 2 projecten georganiseerd. Dit waren de thema’s ‘Tijd’ en ‘Techniek’. Hierbij hebben we

portret

86

gewerkt met de werkwijze van ‘de fiets van Janssen’. De nadruk lag op het integreren van de diverse vakken, gekoppeld aan de leerlijnen/doelen. •Inelkebouwzijndecrea-middagenofochtendenweerinerehersteld. De bedoeling was om de kinderen bij de inhoud van de activiteiten te betrekken. Ook de initiatieven en hulp van de ouders hebben gezorgd voor afwisselende momenten.•Allegroepenhebbendiverseuitstapjesgemaaktophetgebiedvan cultuur, cultureel erfgoed, sportiviteit, natuur, techniek, actief burgerschap. Denk hierbij aan Dok 6, het Limburgs Museum, Het Raodhoes, de Kinderboerderij, techniekmanifestaties, het Provinciehuis, de schaatsbaan, Streetwise, het Industrion, sport-dag, beachdag, schoolverlatersdagen.•Allekinderenhebbenhunpresentatieophetpodiumopgevoerd.Voor het eerst zijn de ouders getuige geweest van het toneelspel, zang en dans.•Bijaldezeactiviteitenhebbenweooggehadvoorhetklas-sendoorbrekende, het groepsoverstijgende, de meervoudige intelligenties. We hebben getracht – daar waar mogelijk - de diverse vakken te integreren. Heel bewust zijn de coöperatieve werkvormen en het directe instructiemodel ingezet en uitgebreid. Bovendien hebben we met elkaar veel plezier gehad en hebben we ons samen verantwoordelijk gevoeld.•DeOuderraadsteltjaarlijks1buspergroepterbeschikking.Wordt er meer dan 1 culturele activiteit elders georganiseerd, dan worden ouders ingezet voor het vervoer.•BijveleactiviteiteniseenberichtgestuurdnaardeBlericksekrant….alle artikelen zijn geplaatst.Meer informatie over het uitgebreide cultuureducatieve program-ma van de Harlekijn is te vinden op www.cultuurpad.nl

jubileumjaar

Afgelopen schooljaar was heel bijzonder …OBS Harlekijn bestond 25 jaar!! Vrijwel al onze activiteiten zijn in het kader van dit jubileum ontwikkeld. Ons uitgangspunten zijn de top 10 van de Droomschool en het motto van het Openbaar Onderwijs “Niet apart, maar samen”. Een werkgroep van leerkrachten en ouders hebben de ideeën voor het feestjaar bedacht en voorgelegd aan het team. Er is niet geko-zen voor 1 feestweek, maar voor elke maand iets speciaals. En dat was een hele uitdaging! Het heeft van een ieder veel creativiteit, flexibiliteit, enthousiasme en doorzettingsvermogen gevraagd. De 2 hoogtepunten vormden de kunstweek en de schoolmusical.

De toekomst…..

Wederom is de top 10 van de Droomschool uitgangspunt. Maar wat is er al veel gerealiseerd.

Groepen 1-2De groepen 1 en 2 gebruiken de “Leessleutel”. Ook hier wordt vanuit thema’s gewerkt en zal gezocht worden naar passende excursies, voorstellingen of uitstapjes. Wat in elk geval vast staat is het bezoek aan het Pakhuis van Sinterklaas en de Kinderboerderij.

Groep 3Naast de ontwikkelingen in midden- en bovenbouw zal groep 3 overgaan op de methode “Veilig leren lezen” met 12 kernen. Rondom deze kernen wordt ook “Veilig de wereld in’ als we-reldoriëntatiemethode gehanteerd. We willen graag dat ook bij deze kernen de beeldende vakken, muziek en drama geïntegreerd wordt. Willebrord de Winter, auteur van de methode Tekenvaar-dig, is bereid gevonden om rondom de kernen van Veilig Leren Lezen een kerndoeldekkend programma samen te stellen vanuit de lessen van tekenvaardig, handvaardig, textielvaardig. Zo zal ook het onderwijs in groep 3 een soort “Alles-in-1” worden. Bij deze kernen zal ook cultuureducatie een plaats krijgen. Denk hierbij aan de kern rondom ‘vroeger’…..hierbij past een bezoek naar het museum “terug in de tijd”. Ook de klassen en voorruim-tes zullen bij de inrichting van de kernen betrokken worden.

Groep 4Wat betreft groep 4….hier ligt nóg een aandachtspunt. “Alles-in-1” gaat starten met het uitwerken van lesmateriaal voor groep 4. Deze ontwikkeling zullen we afwachten. Daarna besluiten we of we dit ook met deze groep zullen gaan doen of dat we een andere keuze gaan maken.

Groepen 5-8Het belangrijkste is dat het team besloten heeft om met de werk-wijze/methode “Alles-in-1” en “Alles Apart” het onderwijs in te vullen voor de groepen 5 – 8.

We zullen trachten om vanuit de thema’s van “Alles-in-1” de cultuureducatie vorm te geven met diverse activiteiten, gastles-sen, musea, galeriebezoek etc.. Dat betekent dat cultuureducatie niet uitsluitend afhankelijk zal zijn van één individuele leer-kracht, maar dat bijvoorbeeld een museumbezoek ingebed is in een thema. Zo wordt tijdens het thema ‘Prehistorie, Grieken

portret

87 87

en Romeinen’ een bezoek gebracht aan het Limburgs Museum. M.b.t. het thema ‘Voeding’ zal contact gelegd kunnen worden met de Floriade. Inmiddels zijn er ook al contacten gelegd met Scelta, de kidsuniversity. Het reptielenbezoek in groep 5 wordt natuurlijk geïntegreerd in het thema ‘Dieren’.

Structureel Groepspresentaties, adoptieproject, activiteiten van ‘Lees je knetter’, e.d zijn jaarlijks terugkerende activiteiten die inmiddels gepland zijn.

Cultureel aanbod van de diverse instellingenEr zal gekeken worden welke voorstellingen goed passen binnen het onderwijsaanbod. Op dit moment is dat nog niet duidelijk.

Tot slot

Onze visie op onderwijs en op cultuureducatie gaat uit van aan-trekkelijke vormen van leren want leren lukt alleen als het bete-kenisvol is. Dat houdt tevens in dat al het leren plaatsvindt in een sociale context. Er worden verbanden gelegd tussen de leefwereld met de ervaringen van de kinderen en de kennis van de vakgebie-den. Het leren wordt zoveel mogelijk een actief ontdekken. Mensen zijn - eenmaal volwassen - meer gemotiveerd om te blijven leren wanneer ze als kind het leren ervaren hebben als prettig, als ze onderwijs ‘genoten’ hebben, kortom als ze hebben ‘leren leren’.

Cultuureducatie gaat over verleden, heden en toekomst tegelijk.

Het verleden: onze kinderen maken kennis met de vele prachtige, indrukwekkende, fascinerende, ontroerende voorbeelden van cul-tuur.

Het heden: onze kinderen ontdekken, beleven en ervaren de dingen van nu. Ze worden gestimuleerd om dergelijke ervaringen op te zoeken en erop te reflecteren.

De toekomst: cultuureducatie is een pleidooi voor ander onder-wijs. Met het besluit om te gaan werken met de methode “Alles-in-1” krijgt cultuureducatie een bewuster plek in ons onderwijs.

portret

88

1-4-2010 Thema Ruimtevaart en sterrenkunde De Omnibus

1-4-2010 Bezoek Afrikamuseum Berg en Dal De Koperwiek



1-4-2010 Diverse soorten dans - verschillende culturen De Merwijck


6-4-2010 Dansworkshop ‘Op naar het prinselijke bal’ De Wouter

6-4-2010 Voorstelling Ik was, Jij was De Dobbelsteen


7-4-2010 Verhalentocht & vertelling Kasteel Ter Horst Den Doelhof

7-4-2010 Workshop Een Muzikale Ontdekkingsreis Onder de Linde

7-4-2010 Workshop Museum oorlog in de Peel De Klimboom

7-4-2010 Workshop Oorlogkunst collages Onder de Linde

8-4-2010 Workshop Schilden maken div. scholen


9-4-2010 Workshop Museum oorlog in de Peel De Dobbelsteen, De Driehoek

9-4-2010 Workshop Muziek in de oorlog. De Peddepoel

9-4-2010 Workshop Geen Kinderspel Meuleveld, t Reuvelt


9-4-2010 Workshop Een Muzikale Ontdekkingsreis De Bottel

9-4-2010 bezoek provinciehuis De Toermalijn

9-4-2010 Workshop Een Muzikale Ontdekkingsreis De Bottel

april 2010

overzicht

89 89

Kunstproject Harlekijn

portret

90

12-4-2010 Workshop Muziek in de oorlog Onder de Linde, Megelsheim

12-4-2010 Workshop Dans rond de Wereld De Driehoek

12-4-2010 Workshop Dans rond de Wereld De Kroevert

13-4-2010 Erfgoed Middeleeuwse stad De Merwijck

13-4-2010 Workshop Muziek in de oorlog Meuleveld

13-4-2010 Workshop Een Muzikale Ontdekkingsreis De Dobbelsteen

14-4-2010 Workshop Oorlogkunst collages div. scholen

14-4-2010 Workshop Schilden maken De Schakel

15-4-2010 Taalpaleis: workshop Quirien van Halen Panningen Noord

15-4-2010 Knutselacademie: droomhuis bouwen Panningen Noord

1-4-2010 Muurschildering school Panningen Noord

15-4-2010 bezoek atelier Oet de Verf Daelzicht Panningen Noord

1-4-2010 Introductie thema kunst: kunstroute door Panningen Panningen Noord

15-4-2010 Workshop Schilden maken De Dobbelsteen, De Kroevert


16-4-2010 Museum oorlog in de Peel De Kroevert, Peelhorst, De Wouter

16-4-2010 Workshop Geen Kinderspel t Reuvelt, Megelsheim


19-4-2010 Workshop Schilden maken div scholen

19-4-2010 Om 8 uur bij de Ark- Het Laagland div. scholen

19-4-2010 Workshop Een Muzikale Ontdekkingsreis Meuleveld

20-4-2010 Ruimtelijk werken met karton Panningen Noord

vervolg april 2010

overzicht

91 91

20-4-2010 Insectenhotel Atelier de Stal Maasveld

20-4-2010 Dansworkshop ‘Op naar het prinselijke bal’ De Peddepoel

21-4-2010 Workshop Oorlogkunst collages De Schakel

22-4-2010 Workshop Schilden maken De Bottel, Onder de Linde


23-4-2010 Workshop Museum oorlog in de Peel Weisterbeek

23-4-2010 Workshop Joep Janssen spreekwoorden verbeelden met film Panningen Noord

23-4-2010 Workshop Geen Kinderspel Onder de Wieken, Onder de Linde


26-4-2010 Workshop Juweelontwerp De Kroevert

26-4-2010 Workshop Juweelontwerp De Wouter

26-4-2010 Verhalentocht & vertelling Kasteel Ter Horst De Kroevert

26-4-2010 Workshop Schilden maken de Brink, de Peelhorst

26-4-2010 Kunst en Techniek- diverse workshops Dr. Poels

26-4-2010 Workshop Dans rond de Wereld Weisterbeek

27-4-2010 Workshop Dans rond de Wereld de Klimboom

27-4-2010 Workshop Juweelontwerp Onder de Linde

28-4-2010 Workshop Oorlogkunst collages De Brink

28-4-2010 Workshop Juweelontwerp Meuleveld

29-4-2010 Afsluiting thema Kunst- Talentendag Panningen-Noord

29-4-2010 Workshop Schilden maken div scholen

overzicht

92

KUNSTMENU thema reizenIn schooljaar 2009-2010 heeft het kunstmenu een metamorfose ondergaan. We hebben gekozen voor een thematische aanpak. Per groep staat één thema centraal. Voor groep 1-2 is dit het thema Reizen.

We zijn centraal gestart met een voorstelling van Samba Salad in ‘t Gasthoes voor alle scholen in het teken van reizen. Vervolgens kon elke groep een keuze maken uit de drie opties in het hoofdmenu. Als extra hebben we nog enkele (gratis) lessuggesties bijgevoegd, uiter-aard ook aangepast aan het thema.

Starter Voor iedereenVoorstelling Van Hier & Daar naar Ergens & TerugEen speels concert over de ongelofelijke reis van Merel.Data: 16, 17 maart 2010 - Plaats: Gasthoes, Horst.

HoofdgerechtKeuze uit 3 opties:

Optie 1 - Een muzikale ontdekkingsreis...Een workshop percussie op school.

Optie 2 - Een ontdekkingsreis door de wereld van het textielWorkshop in de kantfabriek.Geen aanmeldingen.

Optie 3 - Dans de wereld rondEen workshop waarin dansen uit verschillende landen naar voren komen.

Extra’s

Vrijblijvende lessuggesties (gratis)Lessuggestie - Reisbureau in de klasIn de klas wordt een hoek ingericht als reisbureau.Lessuggestie - Dramales kofferIk ga vandaag op reis! Moet je eens kijken waar ik al mijn spullen in heb gestopt...Lessuggestie - Een kijkdoosLaat de leerlingen een kijkdoos maken rondom het thema Op reis.Lessuggestie - Memorie Op ReisEen memoriespel dat de leerlingen zelf gaan maken.

kunstmenu

93 93

INSPIRATIETHEMA EUROPA

In schooljaar 2008-2009 stond het thema Europa centraal. Uitdaging voor dat schooljaar was om de activiteiten en het thema te integreren binnen wereldoriëntatie/de grote reis. We kwamen tot de volgende kapstok voor de invulling van het thema in de verschillende groepen:1. gedrag: dagelijkse bezigheden in die tijd2. uiterlijk; hoe zag men eruit3. ontspanning; wat deden mensen in die tijd ter ontspanning /vermaak

DOEL: een beeld vormen van de cultuur in die tijd

De vertaling naar activiteiten:

GROEP 1-2

PREHISTORIE

1. workshop professioneel werken met klei, schaaltjes boetseren. In deze schaaltjes (van rode/ terracotta klei) (prehistorische) afbeeldingen krassen.

2. kleding/knapzak, Op beren-jacht met Ghislaine Lebens

3. Prehistoriedans met Aukje Delnooz

Afsluiting met een optreden in prehistorische kleding

GROEP 3-4

OPA’S EN OMA’S TIjD

1. Limburgs museum; een kruiwagen vol voorwerpen. Educatief project in kader tentoonstelling ‘dit dorp, ik weet nog hoe het was’.

2. een middag beeldend wer-ken aan het thema

3.een middag drama rondom het thema

Afsluiten met een presentatie /optreden: aan de hand van het thema en geleerde onder leiding van leerkracht

GROEP 5-6

STEENTIjD IN EUROPA

1. Rotstekeningen op prehis-torische manier maken, zelf kwasten maken etc.

2. muziekinstrumenten maken met weinig middelen (als in de steentijd)

3. muziekstuk maken in sa-menwerking met muzikant

Afsluiten met een presentatie/ optreden: muziek maken in een prehistorisch decor onder leiding van leerkracht.

GROEP 7-8

FRANSE REVOLUTIE

1. Beeldende workshop ‘zelf-portret Franse Revolutie’Trefwoorden: zelfportret maken, dat gieten in een ander jasje, thema Franse Revolutie, hoe zagen mensen er toen uit, wat is typerend, hoe kun je dat naar je zelfportret vertalen, etc.

2-3. Workshop ‘wordt iemand uit de Franse Revolutie’Leerlingen transformeren zichzelf tot een typetje uit de tijd van de Franse Revolutie. Ze verzamelen of maken kled-ing en bedenken welk typetje ze gaan verbeelden. Oefenen aan houding, lopen, gedrag, etc

Afsluiten met een presentatie/ optreden.

inspiratie

94

BS DE SPRINGWEIDE


Cultuureducatie neemt al sinds geruime tijd een plaats in bin-nen het onderwijs op de Springweide. De Springweide begon een aantal jaren geleden met een eigen opgezet programma ( Maaspoort en Filmfan, museumbezoek e.d.), daarna volgde samenwerking met het kunstmenu via C.C. ’t Gasthoes en sinds augustus 2005 met Cultuurpad. We deden dat in een kennis-makende, receptieve en actieve sfeer. De actieve sfeer is meestal gericht op de expressievakken, muziek, dans en drama, maar ook op activiteiten passende binnen een bepaald thema. Te denken valt daarbij aan de kinderboekenweek, een geschiedenisproject of een thema gericht op cultureel erfgoed.

De school kwam tot een eigen kunstmenu a la carte vanuit de wens in de onderbouw een meer geïntegreerde aanpak en in de bovenbouw nadruk op kennismaking met kunst en cultuur. De omgeving in de school halen en zelf ‘op stap’ gaan. Met als doel: een brede ontwikkeling van leerlingen. Kennismaking met een theater of museum is daarbij een vereiste. De wens om samen met het team een visie op cultuureducatie te formuleren en mogelijk-heden te gaan ontdekken om cultuureducatie te integreren werd uitgesproken en gerealiseerd. Een visie op schoolniveau werd geformuleerd en hieruit kwam naar voren dat een eigen cultuur-educatief programma beter bij de school, de visie op cultuuredu-catie en de geformuleerde doelen paste.

Wat is cultuureducatie voor de Springweide ?Cultuureducatie is kennismaken met alle vormen van kunst, cul-tuur en erfgoed op een voor onze leerlingen toegankelijke manier. Binnen die kennismaking speelt het actief en praktisch bezig zijn van de leerlingen een belangrijke rol. Leerlingen ontdekken en ervaren kunst, cultuur en erfgoed door interactieve werkvormen. Het is meer dan alleen maar ontvangen of ontmoeten. Het is een confrontatie en beleving, actief en reflectief betrokken zijn. We zijn er van overtuigd dat cultuureducatie niet alleen bijdraagt aan een culturele basis, maar ook dat leerlingen ervaren dat wat je leert, je wat doet , je raakt.De Springweide ziet het als haar taak een bijdrage te leveren aan

de culturele bagage van de leerlingen. Deze draagt bij aan een brede ontwikkeling.

De Springweide is niet alleen maar afnemer van cultuureducatie, maar legt vooraf de kaders vast waarmee “Cultuurpad” aan het werk kan om de kaders, afhankelijk van het besteedbare budget, inhoudelijk te vullen. Bij dat kader gaan we uit van een vooraf vastgesteld programma van disciplines en eventuele werkvormen. Incidenteel voegen we zelf activiteiten toe. Vanaf schooljaar 2009-2010 zijn we in de groepen 4-5 met Muziek in de Klas gestart. Cultuureducatie vindt niet alleen in de school plaats. We halen de omgeving in de school en treden zelf naar buiten. Denk aan museumbezoeken en theatervoorstellingen.

Wat verstaan we onder cultureel erfgoed?Hieronder verstaan wij lessen over de historie van de eigen omgeving, verhalen, gebouwen, materialen, gebruiksvoorwerpen, leefgewoonten van vroeger, tradities enz..Vanuit de katholieke identiteit aandacht voor Allerheiligen en Allerzielen, St. Maarten en St.Nicolaas, Kerst, Carnaval,Vasten en het Paasfeest. Aandacht voor het dialect en dialectmuziek. Het bezoeken van plaatselijke musea “De Locht, en Het Limburgs museum. Contacten leggen met een historische kring behoort ook tot de mogelijkheden.

Het algemene doel van cultuureducatieActieve kennismaking met diverse vormen van kunst en cultuur binnen en buiten de school en daarmee ook tegemoet komen aan de kerndoelen voor kunstzinnige oriëntatie te weten:

De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging •te gebruiken, om er gevoelens en ervaringen mee uit te druk-ken en om er mee te communiceren.De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te •reflecteren.De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waar-•dering voor aspecten van cultureel erfgoed.

Een bijdrage leveren aan de sociaal-emotionele ontwikkeling,

portret

95 95

tieve vakken en wereldoriëntatie.Disciplines: In de bovenbouw ( groep 5 t/m 8) komen de leerlin-gen in aanraking met de volgende disciplines: beeldende kunst. dans, theater, muziek, cultureel erfgoed, film en literatuur Een combinatie van disciplines kan tot de mogelijkheden behoren. Verder kan er, om in te kunnen spelen op de actualiteit en tussen-tijdse interessante projecten, met disciplines geschoven worden.

Voor alle groepen is het belangrijk dat er een voorbereiding in de groep vooraf gaat aan een bezoek en ook verwerking en nabespre-king mogen niet ontbreken. De werkwijze moet receptief, actief en reflectief zijn. De leerlingen moeten enthousiast gemaakt en geprikkeld worden.Op school is een contactpersoon cultuureducatie aangesteld, deze is in samenwerking met cultuurPAD verantwoordelijk voor het opstellen van een conceptprogramma naar aanleiding van de visie, de doelen en de evaluaties. Het conceptprogramma wordt voorgelegd aan het team waarna het programma definitief wordt ingevuld en vastgesteld. De contactpersoon wisselt om alle team-leden de gelegenheid te bieden inzicht in het brede werkveld van cultuureducatie te krijgen en de mogelijkheden te ontdekken.

Toekomst

Basisschool De Springweide en basisschool ’t Reuvelt gaan met ingang van schooljaar 2010-2011 samen werken als basisschool de Kameleon. Afgelopen schooljaar is de onderwijskundige visie afgestemd en uitgewerkt. Dit schooljaar staat de operationele afstemming en de uitwerking van de onderwijsvisie op de agenda. De nieuwe visie biedt in ieder geval ruimte voor eigentijds onder-wijs en dat betekent dat er ook ruimte is voor andere onderwijs-vormen en voor vernieuwing. Mogelijk kan cultuureducatie hier integraal in worden opgenomen. Het belangrijkste aandachtspunt voor beide scholen is komend schooljaar de gezamenlijke afstemming op de inrichting van het onderwijs en, als onderdeel daarvan, cultuureducatie.

aan de waardering van leerlingen voor kunst en cultuur in hun leefomgeving en het opdoen van kennis over kunst en cultuur.Hiermee werken we aan de persoonlijkheidsvorming van de leerlingen.

Werkwijze en integratie

OnderbouwKennismaken met diverse vormen van kunst en cultuur binnen en buiten de school.

Bijdragen aan de sociaal-emotionele ontwikkeling, aan de •waardering van leerlingen voor kunst en cultuur in hun leef-omgeving en het opdoen van kennis over kunst en cultuur.Aansluiten bij de belevingswereld van de leerlingen.•

Disciplines: In de onderbouw ( groep 1 t/m 4) komen de leerlin-gen in aanraking met de volgende disciplines: theater ( voorstel-ling + interactief ), dans ( meespeelvoorstelling of workshop), muziek (meespeelvoorstelling of workshop), beeldende kunst ( bezoek kunstenaar, galerie, museum + workshop) en cultureel erfgoed, literatuur.

Een combinatie van disciplines kan tot de mogelijkheden behoren. Verder kan er, om in te kunnen spelen op de actualiteit en tussentijdse interessante projecten, met disciplines geschoven worden. Vanaf groep 3 zijn er mogelijkheden om deel te nemen aan een filmproject.

BovenbouwKennismaken met cultuur binnen en buiten de school. Aan •bod komen de kunstdisciplines, maar ook cultureel erfgoed en volkscultuur. We willen meer aandacht voor de omgeving van de school, aansluiten bij de belevingswereld van leerlin-gen maar ook confrontatie met het onbekende. Bijdragen aan de sociaal-emotionele ontwikkeling, aan de •waardering van leerlingen voor kunst en cultuur in hun leef-omgeving en het opdoen van kennis over kunst en cultuur. Verwevenheid binnen de lessen is waar mogelijk wenselijk, maar niet noodzakelijk. We zoeken aansluiting bij de crea-

portret

96

MARIASCHOOL


Cultuuronderwijs op de basisschool wordt met de dag belang-rijker. Het is belangrijk om kinderen de kans te geven om zowel op kunst- als cultuurgebied kinderen kennis te laten maken met diverse uitingen. Vanaf schooljaar 2006-2007 heeft de Maria-school een structurele aanpak op het terrein van culturele vorming op de basisschool.

Doelstellingen en invulling

1. Wij willen kinderen bij ons op school kennis laten maken met een kunstuitvoering op lokatie (schouwburg, bioscoop e.d), omdat wij het belangrijk vinden dat kinderen hier met betrekking tot hun algemene ontwikkeling kennis mee maken.In samenwerking met CultuurPAD maken we jaarlijks een programma op maat met aandacht voor bovenstaande doelstelling.

2. Wij willen kinderen kwalitatief goed muziekonderwijs bieden. Hierdoor krijgen alle kinderen de kans om zich op muzikaal gebied te ontwikkelen en eventuele interesses/kwaliteiten te ontwikkelen.Vanuit het kunstencentrum Jeruzalem krijgen de kinderen in de groepen 4 en 5 wekelijks een muziekles door een professionele vakleerkracht muziek in het kader van Muziek in de Klas. Kinde-ren leren hier noten lezen, xylofoon te spelen en om te gaan met ritmes en liedjes.Nieuw is de samenwerking met een lokale muziekvereniging. Aan de hand van een thema (dit jaar bijvoorbeeld muziek en dans uit Zuid-Amerika) wordt in de groep aandacht besteed aan het thema, ook in kader wereldoriëntatie), geeft de muziekvereniging workshops en is er een gezamenlijke afsluiting voor alle mensen uit Tienray.

3. Wij willen kinderen een gevarieerd aanbod van diverse kunstui-tingen aan bieden.Wij werken met de methode “Moet je doen”. Kinderen krij-gen uit deze methode structureel muziek-, teken-, drama- en

handvaardigheidslessen. Ook worden andere methodes gebruikt om kinderen uitdagende lessen te kunnen aanbieden. Daarnaast organiseren wij jaarlijks een creamiddag waar kinderen samen en met alle leeftijden door elkaar aan de slag gaan met handvaardig-heid, muziek en drama.

4. Wij willen kinderen kennis laten maken met andere culturen en gebruiken. Middels onze contacten met SOS Meerlo-Wanssum besteden we aandacht aan andere landen, culturen en gebruiken. Wij nemen deel aan hun project en nodigen medewerkers van SOS uit om voorlichting te geven. Ook methodisch besteden we aandacht aan andere culturen, recent hebben we hiervoor de me-thode ‘Wat geloof jij?’ aangeschaft. Jaarlijks besteden we aandacht aan andere culturen middels een projectweek waarin aandacht aan een land of cultuur wordt besteed. Verder is de kring een geschikt middel om de actualiteit aan de orde te stellen.

Wat geloof jij? is een overzicht van de wereldreligies door de ogen van kinderen. De leerlingen kennis met de godsdienst van andere kinderen. Kinderen uit de verschillende wereldgodsdiensten vertellen over hun geloof, over de feesten die ze vieren, de rituelen en de heilige boeken. Het boek bevat veel korte informatie die is aangevuld met prachtige en verhelderende foto’s. Een aantrekke-lijke kennismaking met de godsdiensten van de wereld.

Verder doen we…

Jaarlijks voert groep 8 een musical op. In deze musical komen diverse uitingen van kunst integraal terug. Denk aan muziek, dans en drama.

De kinderen van groep 8 gaan jaarlijks op kamp naar het Duitse Herungen. Hier vindt meestal ook een uitwisseling met Duitse leeftijdsgenoten plaats.

Werkwijze

Bij de start van de samenwerking binnen CultuurPAD heeft de Mariaschool een aantal speerpunten en wensen voor cultuuredu-

portret

97 97

catie geformuleerd. We wilden leerlingen jaarlijkse kennis laten maken met kunst en cultuur, goed en kwalitatief muziekonderwijs en een gevarieerd aanbod van diverse kunstuitingen bieden. Bin-nen deze doelstellingen willen we aandacht besteden aan andere culturen en samenwerking met diverse partners (sos m/w, muziek-school, etc.). Doel van een eigen programma was cultuureducatie meer integreren binnen het onderwijs en de school door doelen vast te leggen in de visie en jaarlijks uit te werken in een activi-teitenprogramma. Een voornemen dat inmiddels werkelijkheid is geworden. We hebben een visie op cultuureducatie opgesteld en in het schoolplan opgenomen. Aan de hand van de visie stellen we jaarlijks een activiteitenprogramma op dat voldoet aan de speer-punten van beleid. Jaarlijks wordt een werkgroep brede school samengesteld die ondersteund door cultuurPAD (neerzetten denkkader, meedenken over invulling speerpunten en mogelijkhe-den en als vraagbaak) het programma opstellen. Als leidraad voor het programma hebben we een driejarenplan opgesteld:

Deze meerjaren cyclus ziet er als volgt uit:Jaar 1:Een groepsoverstijgend, multidisciplinair project op school rondom een thema. In 2006-2007 stond het thema FEEST centraal op school. In een projectweek bruiste de school van de activiteiten op het terrein van de kunsten. In 2009-2010 staat het thema Tijdreizen centraal. Jaar 2:Rondom één van de disciplines van cultuur organiseren we per groep een of meerdere activiteiten.In 2007-2008 hebben we een culturele week rondom het thema Afrika georganiseerd in samenwerking met SOS Meerlo-Wans-sum. Jaar 3:Excursie, museumbezoek of een bezoek aan een theatervoorstel-ling in de regio.In 2008-2009 hebben alle groepen een voorstelling bezocht in een theater. Daarnaast hebben we een projectweek rondom muziek en dans uit Zuid-Amerika gedaan in samenwerking met de mu-

ziekvereniging. Bovenstaand plan wordt jaarlijks geëvalueerd en bijgesteld en is het kader voor onze meerjarencyclus.

Integratie

Door te kiezen voor een eigen programma dat meer aansluit bij de doelstellingen van de school en het onderwijs op de Mariaschool is cultuureducatie geïntegreerd in de school. Alle projecten en activiteiten worden, waar mogelijk, voorbereid en gekoppeld aan thema’s of andere leergebieden.

Toekomst

We willen onze aanpak behouden en voortzetten. Met blijvend aandacht voor de multiculturele samenleving.

portret

98

Het lijkt alweer zo lang geleden, de eerste keer dat Cultuurpad contact met ons zocht. Onder de naam ‘de Buurtsuper’ hadden we een supermarkt voor kunst en design waar jong talent zijn werk kon presenteren aan het winkelpubliek. In de ruimtes achter deze winkel was ‘Drukkerij de Snor’ gehuisvest. Een zeefdrukkerij tot nut van het algemeen. Iedereen die kon zeefdrukken mocht gebruik maken van de werkplaats en wie de techniek nog niet beheerste, leerden wij dit met plezier.

De vraag van Cultuurpad was of er misschien een paar klassen een workshop Popart bij ons konden volgen. De link tussen zeefdruk-ken en popart was snel gelegd. Het werden twee dagen vol work-shops waarbij tussen de middag met alle leerlingen geluncht werd op het stadsstrand van Venlo.

Het was een groot succes en de basis voor wat vandaag stichting Kunst uit het Vuistje heet. Wat ooit begon met een workshop voor Cultuurpad is uitgegroeid tot een stichting die haar cultuuredu-catieve diensten aanbied aan het onderwijs, overheden, instellin-gen, festivals en musea.

We ontwikkelen lespakketten, projecten en workshops, waarbij leerlingen leren over allerhande onderwerpen door het inzetten van kunstbeschouwing en creatieve vaardigheden.

Thema’s als ‘duurzaamheid’, ‘erfgoed’ en ‘voeding’ komen tot leven door leerlingen ruimte te geven voor hun eigen creatieve inter-pretatie en uitvoering. We zijn van mening dat op deze manier cultuureducatie een grote bijdrage kan leveren aan het leervermo-gen van kinderen.

Onze Buurtsuper is inmiddels uitgegroeid tot Stichting Kunst uit het Vuistje, een erg mooie ontwikkeling die mede in gang is gezet door dat eerste telefoontje van Cultuurpad.

Bart Plantinga en Mieke UmmelsKunst uit het Vuistje

proficiat

99 99

Vijf jaar samenwerking met Cultuurpad,Heeft al heel wat kilometers en positieve energie opgeleverd!Van hip hop projecten tot multiculturele dansworkshops van een feestvoor alle docenten tot de ballenboogie voorstelling, van vroeg totlaat. Van een dansfeest door de tijd tot meerdaagse lessenseries, wehave been there and done That!En nu, volop in ontwikkeling, de ruimtelijke reis van de kleine prins.Naar aanleiding van de vraag van mijn kant aan Cultuurpad of ze nogwat misten in het aanbod. In januari gaan we beginnen, we hebben erheel veel zin in!In de vijf jaar heeft mijn bedrijf Dance Project ook een enorme groeidoorgemaakt, we werken nu onder de naam Something Extra! Dans- en theaterprojecten voor alle doelgroepen en alle situaties. Ik werk met een team van vijftig freelancers, enthousiaste specialisten enstagiaires die van alle markten thuis zijn. Ik stel voor elk projecthet juiste team samen.De overeenkomst tussen Cultuurpad en Something Extra:Bevlogen en betrouwbaar, met af en toe een tikje chaos!

Creativiteit is broodnodig. Geef ons dagelijks een portie verwondering!

Barbara van GelderSomething Extra

proficiat

100

BS DE WOUTER


Cultuureducatie moet passen binnen ons onderwijs en bij voor-keur aansluiten bij onderwijsdoelen. Daarom hebben we geen aparte visie op cultuureducatie ontwikkeld maar een kader voor het cultuurprogramma op school vastgesteld. Een kader dat leidt tot een jaarlijks cultuurprogramma voor groep 1 tot en met 8 met aandacht voor cultuur- en erfgoededucatie en aansluiting bij onderwijsdoelen. De bestaande activiteiten (kunstmenu op stich-tingsniveau) zijn opgenomen in ons lesprogramma om zo onze leerlingen een zo volledig mogelijk programma op het terrein van cultuur en erfgoed te bieden. Behalve de jaarlijkse dans-, muziek-, theater en beeldende kunstactiviteiten van het kunstmenu hebben we expressielessen op het rooster, doen we twee creamiddagen in samenwerking met ouders, gaan we jaarlijks naar streekmuseum De Locht, besteden we veel aandacht aan de school in haar om-geving en kiezen we uit het lokale en regionale cultuureducatieve aanbod projecten en bezoeken. We bieden de leerlingen in groep 4 Muziek in de Klas en aandacht voor taal/literatuur en boek-promotie komt tot uiting in samenwerking met de bibliotheek, deelname aan de voorleeswedstrijd, schrijvers op school en het uitnodigen van gastsprekers bij diverse onderwerpen op school. America is het dorp van Rowwen Heze, een deel van de streekge-schiedenis waar we op school ruimschoots aandacht aan besteden. We vinden het belangrijk onze leerlingen kennis van de streek mee te geven en trots te zijn op hun afkomst.


Het kunstmenu wordt op stichtingsniveau verzorgt door een denktank bestaande uit leerkrachten van diverse scholen en de coördinator van CultuurPAD. De ervaring van de denktank samen met hun kennis van het onderwijs draagt bij aan een evenwichtig en afwisselde culturele basis voor onze leerlingen. Leerlingen maken kennis met diverse vormen van kunst en cul-tuur op een veelzijdige manier. Ze komen in gemeenschapshuizen, diverse theaters en in lokale en regionale musea. Op schoolniveau

worden activiteiten op het terrein van erfgoed (streekgeschiede-nis, volkscultuur), muziek, literatuur en expressie ingepast in het programma. In groep 1-2 wordt ontwikkelingsgericht gewerkt en komt beeldende vorming, dans en drama in thema’s aan bod. In de overige groepen wordt gewerkt met de methode Moet je doen. In de acht maandvieringen op school leren de leerlingen zich op diverse culturele manieren te uiten voor publiek.

Toekomst

We beschouwen het programma op stichtingsniveau als winst voor onze leerlingen. De professionele insteek en positieve impuls van de denktank en cultuurPAD maakt dat onze leerlingen een brede blik op cultuureducatie ontwikkelen. En dat is al heel wat!

De komend jaren willen we dit programma behouden en extra aandacht besteden aan kunst uit de regio en in het land door bijvoorbeeld in het kader van vrije toegang voor kinderen tot 12 jaar in musea het land in te trekken om de sfeer van grotere musea te proeven of ‘bizarre’ of ‘aparte’ kunstenaars uit de regio in hun atelier te bezoeken.

portret

101 101

Wat is het Kunstmenu?

Het kunstmenu is een multidisciplinaire aanpak voor cultuureducatie in het primair onderwijs. Via het kunstmenu maken de leerlingen kennis met allerlei kunstvormen, actief en receptief. Van beeldende kunst tot cultureel erfgoed, van film tot dans. De structuur van het menu is zo opgebouwd dat elk schooljaar de disciplines verschuiven zodat een leerling aan het einde van zijn of haar schoolloopbaan met alle disciplines heeft kennisgemaakt. In die jaren maken de leerlingen actief en/of receptief kennis met vier kunstdisciplines:

1. theater2. beeldende kunst en/of literatuur3. muziek4. dansDaarnaast aandacht voor erfgoededucatie en literatuur gekoppeld aan een van de bovengenoemde disciplines.Een kind doorloopt 8 groepen op de basisschool. Alle vier disciplines komen in een jaar in verschillende groepen aan bod. In principe maken de kinderen ieder jaar kennis met één discipline. Dus in de acht jaar basisschool heeft ieder kind tweemaal aan een discipline deel-genomen.

In Horst aan de Maas, Meerlo-Wanssum en Sevenum is een denktank actief die sparringpartner is van de coördinator, die mede verant-woordelijk is voor een kunstmenu op maat. De denktank en de coördinator evalueren jaarlijks het kunstmenu, de organisatie etc. met de scholen. Ook worden dan tips en wensen ten aanzien van de organisatie en het programma geïnventariseerd. Met al deze gegevens wordt een programma op maat vastgesteld, zover financieel en organisatorisch mogelijk. Na afloop van elke activiteit vindt een schriftelijke evaluatie plaats waarin tevens aandacht wordt geschonken aan de ervaringen van de leerlingen.

GROEP 1-2

reizen

GROEP 3-4

kunst

GROEP 5-6

kastelen

GROEP 7-8

oorlog en vrede

kunstmenu

102

BS ONDER DE LINDE


Kennismaking met, in aanraking komen met kunst en cultuur, proeven aan... dat is de kern van cultuureducatie bij ons op school. Het kunstmenu is een structurele basis voor cultuureducatie in onze school. Hierbij gebruik maken van de omgeving is heel belangrijk. We willen cultuureducatie binnen onze school op een integrale manier aanpakken zonder tijdsdruk op de cognitieve vakken met als doel cultuureducatie als middel, als verrijking van het onderwijs in te zetten. Cultuureducatie draagt bij aan een brede basisontwikkeling van kinderen. Cultuureducatie binnen het lesprogramma is nog te vaak afhankelijk van de creativiteit van de leerkrachten. Hier willen we de komende jaren veran-dering in brengen. Dit gaan we doen door een cultuureducatief programma op te stellen volgens een meerjarenplanning. Een aanbod voor onze leerlingen met aandacht voor kennismaking, aanraking en confrontatie, met als uitgangspunt dat leerlingen in hun schooltijd in aanraking komen met diverse vormen van kunst en cultuur. Trefwoorden als: doen, kijken, interesse opwekken, waardering bijbrengen voor, en kennismaking met zijn bepalend voor de keuzes die we maken.

Werkwijze

Cultuureducatie bestaat bij ons op school uit een aantal elemen-ten;

het kunstmenu als structurele basis •keuze uit aanbod in de omgeving dat past en aansluit bij het •lesprogramma museumbezoek in kader van omgevingsgeschiedenis (De •Locht, de Grote Peel) expressievakken / beeldende vorming en drama op school•muziek in de klas •

Toekomst

We willen onze structurele basis in de vorm van het kunstmenu behouden en op schoolniveau uitbreiden met aanbod uit de omgeving. Op het terrein van beeldende vorming gaan we werken aan een doorgaande lijn en het stroomlijnen van beeldende vor-ming in de groepen. Muziek in de klas zien we als een aanvulling op ons programma; kinderen krijgen twee jaar muzikale vorming, ontdekken muziek al in haar vormen en het is een stimulans om actief te participeren in de muziekverenigingen.

schilden maken met groep 5-6

portret

5 jaar Cultuurpad

Onze dochter studeerde in Nijmegen en had iemand nodig die te pas en te onpas mee wou gaan naar allerlei verschillende voorstellingen, van bizar tot zwaar klassiek, dans, ballet, toneel, een compleet stoned Herman Brood met zijn companen, werkelijk van alles. Ik wou graag meegaan, gezellig met mijn dochter op stap, ergens lekker eten en wat bijkletsen, daarvoor wou ik dan wel meegaan naar die voorstellingen, voor mij was dat bijzaak.

Ik ben niet opgegroeid met cultuur, bij ons thuis lazen we wel veel, keken we met kerst samen naar het circus en verder ging ik als puber naar de film en dansen. Dat was mijn “culturele”opvoeding. Tijdens het meegaan met mijn dochter is de basis gelegd voor mijn werk als vrijwilliger bij cul-tuurpad.

Ik ben eerst met Ankie bij de Gallerij begonnen als vrijwilliger, vervolgens bij C6 toentertijd de SBK en dan nu cultuurpad. Uiteraard ben ik als moeder bevooroordeeld maar ik vind het allemaal geweldig, als je ziet waar onze kinderen mee in aanraking kunnen komen en je vergelijkt dat met waar wij mee zijn opgegroeid dan is dat helemaal te gek.

Als vrijwilliger zie je ook de verschillen tussen de scholen, hoe de kinderen op dingen reageren en vervolgens hoe de leerkrachten daarmee omgaan.

Een keer was ik bij een voorstelling voor kleuters over Sinterklaas, volgens mij een poppenspel.De artiesten vroegen aan ons of we de ouders wilden vragen om de zaal te verlaten en ergens een kop koffie gaan te drinken, ik dat gedaan, werd een moeder heel kwaad en begon te roepen: no way, ik laat mijn kind niet alleen. Nou ik natuurlijk vragen wat het probleem was, bleek dat kind net een open hartoperatie achter de rug te hebben.Natuurlijk had ik HEEL graag dat die moeder in de buurt bleef.Ze kon dus met een andere moeder ergens aan de zijkant gaan zitten, waar ze de hele voorstell-ing samen hebben zitten kletsen, bijzonder storend, maar ik was nog zo onder de indruk van de operatie bij zo`n kleuter dat ik het allemaal heb laten gebeuren.

Zo maak je nog eens wat mee bij de denktank van CultuurPAD.

Ik hoop dat ik dit nog veel jaren mag doen.

Thea Backusdenktank Peel en Maas

proficiat 103

LOGBOEK

Donderdag 16 september 2010

Om 9 uur zijn Chantal en ik paraat bij PJPstudio’s in Kessel voor een afspraak met Peter Joosten. We gaan een project rondom media-educatie starten voor alle scholen in Limburg. Een speciale mediaworkshop voor leerkrachten en de mogelijkheid om een film-kit (met camera en mac) te lenen voor op school. Het Kinderkroam Nuuts! De bedoeling is dat we de workshops uitzetten in Noord-, Midden-, en Zuid-Limburg. Het plan krijgt langzaam vorm en tevreden rijden we terug naar Panningen. Onderweg in de auto het volgende overleg voorbereid; een afspraak met een mediabureau over de website voor naschoolse activiteiten; de PadXpress. Met een techneut en een vormgever gaan we de opzet en vormgeving van deze website bespreken. De site wordt een instrument voor in eerste instantie de scholen van Prisma met als optie in de toekomst ook voor anderen beschikbaar te stellen. De technische mogelijk-heden en termen vliegen over de tafel, ik word gebeld dus ik neem even de kans waar om de rest te laten doen waar ze goed in zijn en de telefoon op te nemen. Het is Jos Stalmeijer, al vele jaren een klankbord voor cultuurpad en mede-ondersteuner en vormgever van alle ideeen rondom cultuureducatie in onze provincie. Jos en ik kun-nen nooit kort bellen dus na een kwartier ben ik genoodzaakt het gesprek af te ronden en Chantal te gaan versterken bij het overleg. Maar de zaken zijn al perfect afgerond dus we nemen afscheid van onze gasten. Even snel overleggen met Hans die bezig is met de plaatsing van Sjaan de haan op alle scholen. Terug naar de orde van de dag; zijn er nog dringende mails die direct afgehandeld kunnen worden? Hoe gaat het met de kunstwerken die bij de Weisterbeek worden gemaakt onder leiding van vier kunstenaars? Even een tele-foontje naar de kunstenaars en we zijn weer helemaal op de hoogte.

Morgen hebben we de opening van het schooljaar met de denktank in Horst, we lopen het programma nog eens door. Een avond met een cultureel tintje om de leerkrachten te bedanken voor al het meedenken en tevens een werkavond waarin we het programma door nemen en terug blikken op het afgelopen jaar.

Dit jaar nemen we een voorproefje op een programma-onderdeel van groep 7-8; een wandeling in de Peel. Denktanker Hay heeft een oud-collega bereid gevonden ons op avontuurlijke wijze door de Peel te loodsen. We zijn benieuwd! Kijken of we inspiratie op kun-nen doen voor het programma van de groepen 7 en 8.

S’ avonds nog een vergadering met ondernemers, winkeliers en C6 over Menu 2010 in Panningen. Een reizende kunstmanifestatie over de identiteit van Noord-Limburg. Een festival waar onze hanen perfect bij passen en daarom in een Sjaan de Haan-laan opgenomen worden.

logboek104

BS DE KROEVERT


De Kroevert zet in op de versterking van cultuureducatie binnen het onderwijs met als uitgangspunt een eigen programma /kunstmenu met ruimte voor beeldende kunst, theater/drama, muziek, dans, literatuur en erfgoed. Het kunstmenu is een multidisciplinair project voor het basisonderwijs. Via het Kunstmenu maken de leerlingen kennis met allerlei kunstvormen, actief en receptief. Van beeldende kunst en muziek tot film en dans, met hernieuwde aandacht voor cultureel erfgoed. De structuur van het kunstmenu is zo opgebouwd dat elk schooljaar de disciplines verschuiven, zodat een leerling aan het einde van zijn of haar schoolloopbaan met alle kunstdisciplines heeft kennisgemaakt.

Cultuureducatie heeft een belangrijke plek binnen de Kroevert. In het kader van basisontwikkeling en thematisch werken zien we kansen voor cultuureducatie. Met het kunstmenu willen we onze leerlingen kennis laten maken met kunst en cultuur, waardering bijbrengen voor kunst en cultuur en interesse opwekken in de diverse kunstvormen. In de dagelijkse lespraktijk draagt cultuureducatie bij aan een rijker leerklimaat. Binnen de thema’s op school zetten we cultuureducatie als middel in en in de lessen tekenen, handvaardigheid en muziek gaan de leerlingen actief aan de slag met cultuuredu-catie.

Werkwijze

Cultuureducatie bestaat bij ons op school uit een aantal elementen; het kunstmenu •keuze uit aanbod in de omgeving dat past en aansluit bij het lesprogramma •cultuureducatie binnen basisontwikkeling en thematisch werken•museumbezoek in kader van omgevingsgeschiedenis (De Locht, de Grote Peel) •expressievakken / beeldende vorming op school•muziek in de klas •

Toekomst

We gaan door op de ingeslagen weg…. behouden het kunstmenu en werken verder aan het benutten van cultuureducatie in ons onderwijs.

portret 105

106

OBS WEISTERBEEK


Cultuureducatie is kennismaken met alle vormen van kunst, cul-tuur en erfgoed op een voor onze leerlingen toegankelijke manier. Binnen die kennismaking speelt het actief en praktisch bezig zijn van de leerlingen een belangrijke rol. Leerlingen ontdekken en ervaren kunst, cultuur en erfgoed door interactieve werkvormen. Het is meer dan alleen maar ontvangen of ontmoeten. Het is een confrontatie en beleving, actief en reflectief betrokken zijn. We zijn er van overtuigd dat cultuureducatie niet alleen bijdraagt aan een culturele basis, maar ook dat leerlingen ervaren dat wat je leert, je wat doet, je raakt.

Het algemene doel

Actieve kennismaking met diverse vormen van kunst en cultuur binnen en buiten de school en daarmee ook tegemoet komen aan de kerndoelen voor kunstzinnige oriëntatie te weten:

De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging •te gebruiken, om er gevoelens en ervaringen mee uit te druk-ken en om er mee te communiceren.

De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te •reflecteren.

De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waar-•dering voor aspecten van cultureel erfgoed.

We willen een bijdrage leveren aan de sociaal- emotionele ont-wikkeling, aan de waardering van leerlingen voor kunst en cultuur in hun leefomgeving en het opdoen van kennis over kunst en cultuur. Hiermee werken we aan de persoonlijkheidsvorming van de leerlingen.

Het kunstmenu is de jus, is de slagroom op de culturele taart van OBS de Weisterbeek. Culturele educatie speelt een belangrijke rol in het onderwijs op OBS de Weisterbeek. Het is voor de ontwikkeling van de leerlingen van belang niet alleen cognitieve vakken aan te bieden, maar ook ruimte voor creatieve ontwikke-ling te bieden. Op een structurele manier en niet te oppervlakkig.

Frans van de Pas vertelt over ridders....

de toren van ruïne Ter Horst

portret

107 107

Dit doen we o.a. door creamiddagen, Moet je Doen en Muziek in de klas vanaf schooljaar 2008-2009. Bij de invulling van cultuureducatie willen we de omgeving van de school betrekken, de samenleving binnen de school brengen en plaatselijke verenigingen betrekken in het cultuureducatieve pro-gramma. Het structurele karakter van het kunstmenu ervaart de school als belangrijk. Methodes worden niet ‘uitgebreid’ toegepast, maar benut waar mogelijk en passend bij het lesprogramma. Aandacht voor verbetering van het muziekonderwijs doen we door in te zetten op een structurele leerlijn muziek ingevuld door een vakleerkracht en vanaf 2008-2009 door de invoering van Muziek in de Klas.

Ook aandacht voor andere culturen speelt een rol bij de keuzes die we maken en we zetten externe expertise in waar nodig.

Werkwijze

Elke leerling verlaat OBS de Weisterbeek met in zijn of haar culturele bagage een kennismakingspakket met diverse kunstdisci-plines en een verdiepingspakket door de expressievakken muziek, dramatische expressie, dans en tekenen, handvaardigheid. Het kennismakingspakket wordt ingevuld door het stichtingsbrede kunstmenu aangevuld met eigen keuzes op schoolniveau. Verdie-ping vindt plaats door de expressievakken, projecten, samenwer-king met lokale partners en extra activiteiten als de schoolmusical, etc..

Een greep uit de activiteiten:

Erfgoed: bezoek Xanten, Maastricht, oorlogskerkhof in Margra-ten, De Locht en eigen omgeving.

Literatuur: bibliotheek, voorleeswedstrijd, boekpromotie.

Beeldende vorming: 4 creamiddagen per schooljaar met aandacht voor alle disciplines en 1 keer jaar aandacht voor techniek.

Vieringen: cultuureducatie speelt een belangrijke rol in onze vieringen; dans, drama en muziek in de maandsluitingen, in ‘vrij

rooster’ wekelijks kunstzinnige orientatie.

Muziek: zangkoor op school, muziek in de klas in groep 4 en 5

Methode Moet je doen als bronnenboek in alle groepen.

Andere culturen: aandacht voor andere culturen door implemen-tatie in lesprogramma.

Overige: feesten, andere culturen, moskeebezoek, modeshow met muziek, kleding, religie en hun cultuuruitingen.

Toekomst

We doen veel aan cultuureducatie op OBS de Weisterbeek. Het kunstmenu was de aanzet voor een breed cultuureducatief programma op schoolniveau. We willen het kunstmenu behouden als basis, het werkt als een katalysator voor cultuureducatie bij ons op school. Een soort olievlekwerking. De toekomst bestaat dus uit continueren en uitbreiden. Multicultureel onderwijs is de toekomst van OBS de Weisterbeek, dat wordt de kapstok waar we alles aan ophangen.

portret

108

KUNSTMENuthema KUNSTWe hebben gekozen voor een thematische aanpak. Per groep staat één thema centraal. Voor groep 3-4 was dit het thema Kunst.Geïnspireerd door het verhaal en boekje over de Peelkabouters in Horst heeft de denktank dit thema vormgegeven. We starten centraal met een vertelling over de Peelkabouters en een kijkje bij de Peelkabouters in het centrum van Horst.Vervolgens gaat elke groep in de klas aan de slag met het thema in de vorm van een workshop. Als extra hebben we nogenkele (gratis) lessuggesties bijgevoegd, uiteraard ook aangepast aan het thema.

Starter Voor iedereenPeelkabouters in de bibliotheekEen vertelling door Kabouter Pierelier over de Peelkabouters in het centrum van Horst. Wie zijn de Peelkabouters en wat doen ze in Horst? Als uitgangspunt en/of inspiratiebron voor het maken van eigen beeldend werk.Datum: april, mei 2010.

HoofdgerechtOnder leiding van een kunstenaar ga je je eigen Peelkabouter maken.Optie 1 - Peelkabouters op doekSchilder je eigen Peelkabouter op doek onder leiding van kun-stenares Claudia.

Optie 2 - Workshop Een bos vol PeelkaboutersMaak met de klas een eigen Peelkabouterbos van zelf gemaakte gipsen beelden.

Optie 3 - Workshop De grote PeelkabouterMaak je eigen levensgrote Wijsneus o.l.v. een kunstenaar.Welke beelden mis je nog als je het sprookje van de Peelkabouter leest? Ga aan de slag met een kunstenaar en vul de collectie aan.

Extra’sVrijblijvende lessuggesties (gratis)Lessuggestie - Expositie op schoolLessuggestie - Bezoek aan een museum in de regioLessuggestie - Een atelier in de klasLessuggestie - Katern Vincent van GoghLessuggestie - Kleuren mengenLessuggestie - Kijker en de blindeLessuggestie - Zing het wijsneuzenlied(mp3 te downloaden via www.peelkabouters.nl)

kunstmenu

109 109

INSPIRATIEDANSWEEK DE HORIZON

Cultuurweek BS de Horizon Sevenum

Periode: week 23 Data: 7 t/m 11 juni 2010Aantal: 340 leerlingen - 15 groepen

Gedachten: - Geen incidentele benadering, meer structurele aanpak vanaf nu. Van een kunstmenu naar maatwerk. Voor schooljaar 2009-2010 kiezen we voor een cultuurweek waarin 1 discipline of thema centraal staat. - De school werkt aan lezen, taal, rekenen, erfgoed en samenwer-king. Ook aandacht voor meervoudige intelligentie in relatie tot muziek, techniek en handvaardigheid en cultuureducatie.

Doel:Het team wordt enthousiast over het gebodene, worden ge-inspireerd en ondersteund door externen. De externen helpen het team op weg, het succes van de cultuurweek mag niet van anderen afhankelijk zijn. Cultuureducatie gaat hiermee leven op school. Extra doel is de samenwerking met elkaar, in het dorp en de omgeving en met aanbieders versterken. Het ‘samen gevoel’ van team en leerlingen staat centraal, is zeer belangrijk. De school bruist van leven, er wordt gepraat over, we ontdekken en beleven!

Inhoud:Binnen de cultuurweek staat de beleving van leerlingen en •leerkrachten centraal. Voor alle groepen•Het moet een echte schoolbeleving worden, dus prikkelend, •bruisend, groepsdoorbrekend, samenwerkend, inspirerend, etcAlle groepen zijn dagelijks bezig met cultuur; in de gymles, •muziekles of binnen WO. De cultuurweek wordt afgesloten met een presentatie aan •elkaar en ouders. In de sporthal of buiten op de speelplaats.In schooljaar 2009-2010 gaan we voor de discipline DANS! •

PROGRAMMADans centraal Alle vormen van dans op een actieve manier bele-ven! Elke dag minstens 1 uur per groep bezig zijn met activitei-ten rondom dans. Thema/rode draad: dansen uit andere culturenEen dans uit een land, werelddeel of cultuur staat centraal. Bij-voorbeeld Afrikaanse dans; informatie over de dans en afkomst, een workshop en eigen invulling in de week door de leerkracht zelf, herhalende workshop later in de week om de groepen samen te voegen en de puntjes op de i te zetten onder leiding van de dansdocent. In de eigen groepen wordt verder gewerkt/gedacht over de presentatie (denk aan kleding in 1 kleur, accessoires, etc).

Dans per groep:

Groep 1-2 Discodans - Amerika Germaine TuwanakottaGroep 3 Afrikaanse dans - Afrika Janine WiehagerGroep 4 showdans - Amerika Dance Project Groep 5 Rock & roll- Amerika Dance ProjectGroep 6 Salsa- Puerto Rico en Cuba Dance ProjectGroep 7 Breakdance / Hip Hop- New York Dance ProjectGroep 8 Capoeira – Brazilië Tiago de Camargo

AFSLUITING vrijdag 11 juni van 10.30-12.00 uur Afsluiten met een presentatie of voorstelling op vrijdagochtend door alle groepen in de sporthal.

inspiratie

110

BS DE DOOLGAARD


De Doolgaard hanteert een brede opvatting van het begrip ‘cultuureducatie’: alle activiteiten op het terrein van de kunsten, erfgoed, omgeving en natuur. Kennismaking met alle vormen van kunst, cultuur, erfgoed en media is een belangrijk onderdeel van onze visie op cultuureducatie. Door leerlingen kennis te laten met een breed scala aan cultuureducatieve activiteiten kunnen ze een mening ontwikkelen over wat ze wel en niet mooi vinden, ont-dekken ze waar hun passie ligt of niet, leren ze een gezonde hou-ding ten opzichte van kunst en cultuur aan te nemen en doen ze ervaringen op die in hun latere leven van belang kan zijn. Kortom; cultuureducatie hoort bij de algemene ontwikkeling van leerlin-gen en hoort daarom thuis in het basisonderwijs. De beleving, receptief en actief, staat daarbij centraal. In de kerndoelen staat omschreven wat het primair onderwijs aan cultuureducatie doen, dat is de basis voor cultuureducatie. Aanvullend is cultuureducatie een middel om het onderwijs en de omgeving ‘rijker’ te maken. De school wil leerlingen kennis laten maken met diverse vormen van kunst en cultuur, passend bij het programma van de school en de belevingswereld van de leerlingen. We gaan cultuureducatie verankeren door verbindingen met het lesprogramma te zoeken en door activiteiten te koppelen aan thema’s per groep of bouw.

Werkwijze

Bij ‘kunstzinnige oriëntatie’ staat de ontwikkeling van de eigen creativiteit centraal. Maar ook bij de andere vormingsgebieden is aandacht voor cultuureducatie. Wij leren de kinderen met behulp van de methode “Moet je doen” een aantal basistechnieken, op-klimmend in moeilijkheidsgraad, op het gebied van: . tekenen, . muziek, . handvaardigheid,. drama en . dans. Vanaf schooljaar 2008-2009 krijgen de kinderen in de groepen 4 muziek in de klas aangeboden; vanaf 2009-2010 is dit ook in

de groepen 5. In groep 6 krijgen de kinderen blokfluitles. In het kader van leespromotie werken we samen met de bibliotheek. Schoolbreed aandacht voor dans, drama en muziek in de Kerst- inn en de Eindmusical van groep 8.

KERNDOEL KUNSTZINNIGE ORIËNTATIE

Kerndoel 54 De leerlingen leren beelden, muziek, taal, spel en beweging te gebruiken om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren.

kerndoel 55 De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecte-ren.

kerndoel 56De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed

Toekomst

Al geruime tijd werken we op onze school volgens een thematisch aanpak. Dit heeft geleid tot een andere kijk op lopende zaken, waaronder cultuureducatie. Bij deze manier van onderwijs past namelijk geen kunstmenu; derhalve zijn we op zoek gegaan naar een nieuwe invulling voor cultuureducatie in onze school. We zijn op zoek naar een doorgaande lijn en/of kader om kwaliteit en inhoud van cultuureducatie binnen ons onderwijs te waarbor-gen. Aandacht voor integratie van cultuureducatie heeft daarbij prioriteit. Om cultuureducatie beter in te bedden in ons onder-wijs willen we activiteiten opnemen in de thema’s. We gaan voor een thematische aanpak. In schooljaar 2009-2010 hebben we het thema Gezonde Voeding als centraal schoolthema aangepakt met een theatervoorstelling voor alle leerlingen en diverse activiteiten en workshops in de groepen. We werken toe naar een passend aanbod bij de vraag van de individuele groepen. Zo komt in het najaar van 2010 Jacques Vriens naar onze school.

portret

111 111

4-5-2010 4 mei herdenking Panningen Prisma

17-5-2010 De peelkabouters van Horst div. scholen

17-5-2010 Ganzenbord- Beumer en Drost div. scholen

17-5-2010 De peelkabouters van Horst div scholen

18-5-2010 Erfgoed/Natuur Atelier de Stal De Merwijck


19-5-2010 Workshop Een bos vol Peelkabouters Weisterbeek


19-5-2010 Musical Harlekijn

20-5-2010 Theater/Drama op school en Atelier de Stal De Merwijck

21-5-2010 De peelkabouters van Horst De Kroevert

21-5-2010 Theater in de klas De Krullevaar

25-5-2010 Workshop hoorspel maken door Peter Freijsen De Merwijck

25-5-2010 Workshop Een bos vol Peelkabouters div scholen


27-5-2010 Theater/Drama De Merwijck

27-5-2010 Workshop Peelkabouters op doek De Peelhorst

27-5-2010 Workshop Een Muzikale Ontdekkingsreis div scholen



28-5-2010 Theater in de klas- Setheater De Springweide



31-5-2010 Workshop Peelkabouters op doek De Peelhorst

ME

I 2

01

0

overzicht

112

KUNSTMENUTHEMA KASTELENKASTELEN is een multidisciplinair project voor groep 5-6 en bestaat uit vier delen:A. vertelling in het kasteel Ter HorstB. kastelen in de buurt verkennen onder leiding van dorpsdeskundigeC. themakatern voor de leerkrachtD. workshop ter afsluiting- keuze uit drie optiesKASTELEN is tot stand gekomen door een nauwe samenwerking tussen CultuurPAD, de denktank van Dynamiek Scholengroep, HEP Horst en stichting de Tiendschuur in Horst.

Starter Voor iedereen

Het project KASTELEN start met een bezoek aan Huys ter Horst, de ruïne en kasteelboerderij in Horst aan de Maas. Datum: april, mei 2010.

Hoofdgerecht

Onder leiding van een kunstenaar ga je in de klas aan de slag met het themaOptie 1 - Schilden maken Tijdens de workshop gaan we in gedachten terug naar deriddertijd. Hoe maak je zelf zo’n echt heraldisch schild? Welke plaatjes komen erop? En welke kleuren kun je het beste gebrui-ken? Ontdek de spelregels van de heraldiek en maak met de klas een eigen wapen!

Optie 2 - Dansworkshop ‘Op naar het prinselijk bal’ Na vele beproevingen door moerassige wouden bereiken we eindelijk het kasteel van de prins. Van verre weerklinkt de muziek van het bal, waar de prins en de prinses de mooiste dansertjes uit-kiezen om hun huwelijksfeest te openen. Voor het grote moment aanbreekt oefenen we nog even onze middeleeuwse dansen.Welkom op het prinselijk dansbal!

Optie 3 - workshop Juweelontwerp door Ine van de BerckenJuwelen ontwerpen met recyclagemateriaal. Maak van jezelf een juweeltje! Met het juiste materiaal en een beetje geduld ben jij het pronkstuk uit je eigen collectie! Diamant, goud, ... neen, het kan ook met goedkoper materiaal. Maak je keuze en je siert je als een echte jonkvrouw of ridder!

Extra’sThemakatern kastelen met lesmateriaal voor de leerkracht en een leerlingenwerkboek.

De Ondergang van Huys ter Horst

Een verhalentocht door de kasteelruïne van Horst. Door Bart, een meesterlijke verteller van stichting De Tiend-schuur.

Eens stond er in Horst een prachtig kasteel, met stoere torens en wapperende banieren. Nu rest er alleen een ruïne - woonplaats van ratten en vleermuizen. Ergens ging het fout met Huys ter Horst. Maar waar? En hoe? En waarom? Op zoek naar een ant-woord neemt de verteller je mee terug in de tijd, naar de dramati-sche laatste jaren van het kasteel. Beleef wraak en liefde, wanhoop en heldenmoed... En dwaal door de zalen, kelders en torens van deze eens zo trotse burcht…

Vertelling in de kasteelboerderij

In aangepaste kleding ontvangt verteller Frans van de Pas zijn publiek in de kasteelboerderij bij de ruïne van Huys ter Horst. Hij verplaatst zich met de kinderen terug in de tijd; hij maaktde kinderen attent op de aanwezige overblijfselen uit de rijke historie van het kasteel en zijn bewoners. Zaken uit het verle-den worden aan de hand van concrete voorwerpen verduidelijkt: wat is een kasteel, waar werden ze voor gebruikt, hoe waren ze gebouwd en hoe leefde men daar vroeger. De leerlingen worden op een speelse en interactieve manier geïnformeerd over het leven op kastelen. Het verleden wordt voor de kinderen verder tastbaar gemaakt met behulp van wandplaten en allerlei attributen zoals een schandpaal, een maliënkolder, een schild, diverse wapens en andere historische voorwerpen.

kunstmenu

113 113 kunstmenu

114

BAS-PROjECT DE SCHAKEL

Dit schooljaar hebben we het, in het kader van ons BAS+ project, gehad over hoe we op de Schakel op een positieve manier omgaan met elkaar, met onze omgeving en met materiaal. Daarvoor heb-ben we drie schoolregels opgesteld. Om deze regels te delen met de kinderen, hun ouders en andere betrokkenen van de Schakel zijn we maandag 3 maart begonnen met een project met als titel: UIT DE KUNST! In samenwerking met Cultuurpad en onder begeleiding van kun-stenaars uit onze omgeving hebben de kinderen in klasoverstij-gende groepen op een creatieve wijze één van de regels uitgewerkt. Dit gebeurde door muziek, drama, dans en beeldende vorming. We wilden zo op een concrete en begrijpelijke manier uitdragen wat wij op de Schakel belangrijk vinden en waar we voor staan. Maandag 3 maart werd de projectweek geopend met een heus toneelspel door enkele leerkrachten... Het toneelstuk ging over de familie Schakelaar. De familie Schakelaar ruziede heel wat af met elkaar: Opa wilde de hele dag televisie kijken, Manon ruimde nooit wat op, Oma wist altijd alles beter, Vader las vooral de krant en vond de nagellak erg stinken. Madelon lakte daarom vooral veel haar nagels. Ze maakte bovendien veel ruzie met haar familieleden. Moeder probeerde steeds alles te sussen. Zij zorgde er voor dat alles toch nog een beetje liep in Huize Schakelaar. Ten einde raad werd de hulp van super Nanny gevraagd... Zij bedacht voor elk probleem een goede oplossing op basis van drie hoofdregels:

De Schakel een fijne plek en voor ieder een veilige stekWe zullen goed voor elkaars spullen zorgen, nu, vandaag en morgenVoor groot en klein zullen we aardig zijn.

Madelon kreeg een mooie nieuwe kamer op de zolder. Bij het opruimen ontdekte de familie tussen de rommel een “oude troon”. De familie vroeg aan de kinderen van De Schakel of zij deze stoel wilden “pimpen”. Daarna mochten we hem dan in de hal zetten.

We zouden hem kunnen gebruiken voor belangrijke gasten of als voorleesstoel! De kinderen vonden dit een prima idee!Na het uitdelen van de “troon onderdelen”, gingen een paar groepen al meteen ‘s middags aan de slag, om hun creatieve gaven te uiten. Sommige onderdelen mochten aan één kant geschilderd worden, de andere kant was voor een andere groep. Binnen een week lukte het iedere groep om iets te maken. Het prachtige resultaat werd op 11 maart onthuld door Niek Jonkers en Laura Reijntjes. De troon staat inmiddels in de hal te pronken!

Bij de organisatie van de workshops hebben we in onze dorpen een aantal bekende/ beroemde creatieve inwoners kunnen overha-len, om ons mee te helpen met hun eigen inbreng! Dit maakte de workshops toch nét even anders!Andere kunstenaars werden in school gehaald via Cultuurpad. Op 6 maart was de eerste workshopmiddag : alle groepen werden in drieën gedeeld en in een boven - midden en onderbouw inge-deeld. Zo ontstonden groepsoverstijgende groepen: een gemê-leerd gezelschap! De kinderen konden genieten van de volgende workshops:

Samen met Wim Hendrix ( bekend van duo Um en Um ) •een leuke tekst bedenken voor een nieuw schoollied. Dansen in het Koetshuis op indianen-cowboymuziek. Dan-•sen in de gymzaal en zo’n grote dans oefenen, dat’ie helaas niet op het podium uitgevoerd kon worden! Deze dans is gelukkig opgenomen op film en wordt t.z.t. getoond, als onze filmbewerkers, meester Jan en enkele kinderen van groep 8, alles op de juiste volgorde hebben gezet. Deze kinderen uit groep 8 zijn de hele week bezig geweest, om een mooie impressie te maken van het project! We zijn benieuwd!Handjes kleien : want als je elkaar aardig vindt, kun je elkaar •een hand geven! En wat zit er eigenlijk veel aan een hand : een ring, kootjes, nagels, aders, noem maar op!Rap en percussie : met elkaar mooie teksten bedenken met •een “echte rapper”, Nappie en die ook nog eens rappend kunnen overbrengen! Nou, dat is de kinderen prima gelukt!

inspiratie

115 115

INSPIRATIE

Verhalen uit je hart: ( aardig of niet?). Luisteren naar muziek •( een bewerking van Bach door Lobos) met je ogen dicht. Daarna nog een keer de muziek beluisteren en ondertussen mag je tekenen wat je voelt en/of denkt! Sommige kinderen tekenen ritmisch mee op de muziek, terwijl anderen zich laten beïnvloeden door de muziek en hele verhalen tekenen!

In de groepen is natuurlijk aandacht besteed aan de schoolregels/afspraken. Ieder op zijn eigen manier: zo doen kinderen van groep 1 en 2 dit via verhaaltjes uit Jip en Janneke, want ook thuis is het nodig om met elkaar afspraakjes te maken, nietwaar vaders en moeders?!

Op 11 maart is de tweede workshopmiddag. De meeste groepjes krijgen een andere creatieve activiteit. Een paar groepjes gaan ver-der met het werk van de vorige keer. Bijvoorbeeld het groepje van het schoollied. Vorige keer werd de tekst geschreven, nu moest er nog een melodie bij komen en moest dit ook nog ingestudeerd worden. Ron van de Beuken had al een heel stuk gearrangeerd en kwam ons helpen. Anderen gingen van wol, bloemen vilten. Deze kwamen in een mooie lentetak te hangen en vormen nu zo samen één geheel bij entree van de onderbouw.

Een groep bouwde van karton de school helemaal na. Er werden buiten spelende kinderen van klei bij gemaakt. ( De Schakel, een veilige plek). Het schoollogo hoorde er volgens de kinderen ook bij!

Een groep ging naar het koetshuis om daar drama activiteiten te doen die bij de regels hoorden. Een andere groep maakte siera-den: armbanden en kettingen van kralen en ijzerdraad om jezelf mooi te maken of iemand anders een plezier te doen! In de hal werd een poetslied bedacht met allerlei hulpmiddelen, zoals be-zems, stoffer en blik, spons en emmer, stofdoeken én plumeaus…..

Het is nog nooit zo schoon geweest!! Houden zo!!!

De rappers zetten nog hun laatste puntjes op de i, om zo s’ avonds tijdens de inloopavond goed voor de dag te komen!

Op 11 maart ‘s avonds hebben we alle resultaten gepresenteerd aan kinderen en ouders. ‘s Ochtends werd het project in school afgesloten. De rappers én het spetterende schoollied werden deze ochtend nog eens herhaald!

Rest ons nog iedereen te bedanken, die op welke manier dan ook een steentje/berkentakje/panlatje of wat dan ook heeft bijgedra-gen!!

Het was GEWELDIG!

Leerkrachten en leerlingen BS de Schakel

inspiratie

116

BS DE DRIEHOEK


De Driehoek is een kleine dorpsschool in Griendtsveen waar een kunstmenu er voor zorgt dat elke leerling de school verlaat met in zijn of haar culturele bagage een kennismakingspakket met theater, dans, muziek, beeldende kunst, literatuur en erfgoed. Het kunstmenu biedt de school een structurele vorm om de leerlingen kennis te laten maken met diverse vormen van cultuureducatie. Griendtsveen is een kleine en geïsoleerde gemeenschap met een bruisend kunsthistorisch klimaat. Leerlingen van de Driehoek groeien op in een rijke cultuurhistorische omgeving. Met de combinatie van de cultuurhistorische opvoeding in het dorp en de brede culturele bagage die het kunstmenu biedt groeien leerlingen van de Driehoek op met een brede blik op cultuur.


Bij de invulling van het programma vertrouwen we op de exper-tise van de denktank op stichtingsniveau, aangestuurd door de coördinator cultuureducatie. Naast het kunstmenu is er op school ook ruimte voor cultuureducatieve activiteiten met een incidenteel karakter, bijvoorbeeld theater in school, circus of een voorstelling in kader van feest of jubileum. In Griendtsveen wonen en werken veel lokale kunstenaars, waar mogelijk worden hier verbindingen gelegd. We besteden veel aandacht aan oude ambachten; zelf brood bakken, oogsten, eigen schooltuin. Terug in de tijd is een belangrijk thema binnen het dorp en de school. Vier keer per jaar komen bijzondere technieken, zoals bijvoorbeeld lassen, aan bod in de handvaardigheidscyclus waar lokale kunstenaars hun kennis en ervaringen delen met de leerlingen.

Toekomst

In Griendtsveen hebben onze leerlingen een dagelijkse confron-tatie met cultuur. Een aandachtspunt voor de toekomst is het zorg dragen voor een brede blik op de wereld om ons heen. We willen breed maatschappelijk gericht bezig zijn om te zorgen dat de leerlingen ook buiten het dorp kennis maken met kunst en cultuur en de streek.

portret

117 117

INSPIRATIE

Multiculturele muziekdag op obs De

Regenboog

Dit jaar was muziek het centrale thema van al onze activiteiten op het gebied van cultuureducatie. Het hoogtepunt vormde de Mul-ticulturele muziekdag. Het Intercultureel & Muzisch Instituut (IMI) uit Nijmegen gaf vorm aan deze dag. We zijn op deze dag, onder begeleiding van docenten van IMI of met de hulp van een aantal hulpouders en natuurlijk de juffen en meesters, heel intensief bezig geweest met muziek en muziekin-strumenten uit alle delen van de wereld. We hebben gedanst, zelf instrumenten gemaakt, liedjes gezongen, spelletjes en ons heerlijk uitgeleefd in het trommeluurtje. De kinderen hebben zichtbaar genoten en dat was ook merkbaar bij de grote presentatie ’s middags. Het was een drukke boel. Veel ouders, opa’s en oma’s, broertjes en zusjes waren aanwezig bij de grote voorstelling. Alle kinderen hebben laten zien waartoe ze in staat zijn en dat is heel wat. Onze gasten konden niet zomaar stil blijven zitten, maar hebben ook enthousiast meegedaan, waar dit kon.

Het was een prachtig ritmisch intercultureel feest.

Animatieworkshop St. Willibrordus

We hebben vandaag het dvdtje van de animatieworkshop binnen gekregen (van Maik van Animation Kitchen) en meteen gekeken.De kinderen waren razend enthousiast bij het zien van het eindresultaat na een ochtend gewerkt te hebben aan de anima-tieworkshop. Deze ochtend zelf was zeer geslaagd omdat Maik de kinderen op de juiste momenten de juiste hulp heeft geboden maar hij heeft de kinderen vooral zelf na laten denken en hun ideeën gebruikt voor het filmpje. Hierdoor was de betrokkenheid erg groot en dat is dan ook weer terug te zien in het uiteindelijke filmpje! Wij kijken terug op een zeer geslaagde ochtend. Enkele reacties van de kinderen van groep 7/8: Jari: “Leuk!”

Jana: “Het duurt lang voordat je een animatiefilmpje kunt maken, maar het was heel leuk om te doen”.

Claudia: “Ik weet nu hoe animatiefilms worden gemaakt”.

Maud: “Leuk en interessant!”

Daan:”Ik vond het véél leuker dan leren. Het was gewoon leuk!”

inspiratie

118

BS ST. ANNA


Een aantal jaren geleden is basisschool St. Anna afgestapt van het kunstmenu op stichtingsniveau om te gaan werken aan het ontwikkelen van een doorgaande (ontwikkelings-)lijn op het gebied van cultuureducatie met aandacht voor kennismaking met alle aspecten van kunst en cultuur en Algemene Muzikale Vorming. Belangrijk bij het inzetten van deze ontwikkeling waren de volgende uitgangspunten:

We willen leerlingen een brede culturele ontwikkeling bieden•Een ontwikkeling waarbinnen kennismaking met diverse •aspecten van kunst en cultuur centraal staat, maar ook verdieping plaatsvindt en afwisseling in vorm, discipline en inhoud. Op het terrein van muzikale vorming willen we de ontwikke-•ling van leerlingen stimuleren in groep 4 en 5 door Alge-mene Muzikale Vorming in te voeren Interactie en de omgeving van de school zijn belangrijke •speerpunten bij de invulling van het programma

We gingen voor een aanpak die meer aansluit bij het onderwijs op onze school, bij de onderwerpen in de lessen en de omgeving. We hebben geen aparte visie voor cultuureducatie ontwikkeld, ook niet voor andere terreinen zoals bijvoorbeeld lezen. Belangrijkste is dat cultuureducatie aansluit bij de onderwijsvisie van de school; dat is de leidraad voor onze school.

Werkwijze

We bieden de leerlingen expressieactiviteiten, deze zijn er op ge-richt dat kinderen leren om waarnemingen, ervaringen, gevoelens en verbeelding te uiten op een spelende en experimentele wijze. Dit gebeurt in de lessen:

handenarbeid •tekenen•muziek•taalexpressie (drama)•spel en beweging (dans)•

Voor deze expressieactiviteiten gebruiken we de methode “Moet je doen”. Deze methode heeft een doorlopende lijn van groep 1 t/m 8. Daarnaast bieden we alle groepen van de school een cultuurprogramma in samenwerking met cultuurPAD en zal Kunstencentrum Venray wekelijks muzieklessen verzorgen voor de kinderen van groep 4 en 5 op onze school in het kader van Muziek in de Klas.

Een aantal keren per jaar organiseren we een creamiddag. Dan gaan de kinderen van groep 1- 8 met elkaar allerlei creatieve activiteiten ondernemen. Leerkrachten en ouders organiseren en begeleiden dit. De werkgroep zoekt voor de invulling van de creamiddagen nadrukkelijk naar talenten in de omgeving van de school. Zo komen bijzondere talenten en ambachten aan bod; bijvoorbeeld kaarsen maken, beeldhouwen, hout bewerken met een motorzaag, etc.

Twee keer per schooljaar doen we een schoolbreed project (inclu-sief de peuters) rondom een thema. De uitwerking is altijd verras-send en divers. Met een hoge inzet van de creativiteit uit het team en de ouders vullen we deze schoolbrede projecten in. Incidenteel maken we gebruik van aanbod uit de omgeving of werken we mee aan lokale projecten (kunst in Blitterswijck, geschiedkundige wan-deling, themadagen oudervereniging, etc.).

Integratie en toekomst

Komend schooljaar gaan we onderzoeken of we cultuureducatie nog meer kunnen integreren in de onderwijspraktijk door cultuur-educatie te integreren in de thema’s uit de Grote Reis. Dit zou een structurele basis voor de toekomst kunnen zijn, uitgebreid met de expressievakken, omgevingsgerelateerde activiteiten, muziek in de klas en de schoolbrede projecten komen we dan tot een totaal pakket.

portret

VOORLEESWEDSTRIjD 2009

inspiratie 119

120

1-6-2010 Workshop Een bos vol Peelkabouters div. scholen -div. data

1-6-2010 Thema verkeer: diverse workshops Maasveld


2-6-2010 Muziekvoorstelling Kruis en Mol De Merwijck

2-6-2010 Workshop Peelkabouters op Doek t Reuvelt


3-6-2010 Workshop Peelkabouters op Doek div. scholen

3-6-2010 Workshop De Grote Peelkabouter De Brink

7-6-2010 Workshop Peelkabouters op Doek Meuleveld

6-6-2010 Djembe Dans- Janine Wiehanger De Merwijck

8-6-2010 Workshop Een bos vol Peelkabouters De Klimboom

9-6-2010 Decu- Nochem en van Luijn div.scholen

9-6-2010 Workshop Peelkabouters op Doek Meuleveld

9-6-2010 Workshop Een bos vol Peelkabouters De Peddepoel


10-6-2010 Dans Djembe Dans- Janine Wiehanger De Merwijck

10-6-2010 Workshop De Grote Peelkabouter div. scholen

10-6-2010 Workshop Een bos vol Peelkabouters De Peddepoel

10-6-2010 Thema tijdreizen-div. workshops Mariaschool Tienray

11-6-2010 Bezoek Missiemuseum de Omnibus

14-6-2010 Workshop Peelkabouters op Doek div. scholen

17-6-2010 Thema Milieu: workshop kunst van afval De Toermalijn

23-6-2010 KinjerOLS Grubbenvorst div. scholen

25-06-2010 Sante fe- event scholen Horst aan de Maas

29-6-2010 Museumles Suske en Wiske Limburgs Museum Omnibus

jun

I 2

01

0

overzicht

121 121

BS ST. WILLIBRORDUS


St. Willibrordus is een ondernemende school op het terrein van cultuureducatie. Er is geen aparte visie voor cultuureducatie ont-wikkeld. We werken vanuit de visie van de school op ontwikke-lingsgericht onderwijs. Cultuureducatie is daarmee een onderdeel van betekenisvol onderwijs voor kinderen en draagt bij aan de ontwikkeling van kinderen van 0-12 jaar.

De uitgangspunten voor cultuureducatie op BS St. Willibrordus:

Brede ontwikkeling van leerlingen; meer dan het kunstmenuWerkwijze: iedere groep krijgt een cultuureducatief programma. Dit stemmen wij af naar de wens van de groepsleerkracht met Cultuurpad. In dit programma aandacht voor:

Kennismaking met diverse aspecten van kunst en cultuur

Verdieping en afwisseling in vorm, discipline en inhoud

Omgeving van de school benutten

Vaardigheden ontwikkelen; invoeren Algemeen Muzikale Vorming (AMV)Werkwijze: de kinderen van groep 4 en 5 krijgen in dit kader AMV-lessen (muzieklessen). Het kunstencentrum Venray biedt deze wekelijks aan. Dit jaar wordt er, zoals twee jaar geleden, in de groepen 4 en 5 gestart met AMV in de klas (Algemene Muzikale Vorming). Er zal wekelijks muziekles worden gegeven door een docente van het Kunstencentrum Jerusalem. Deze lessen vinden plaats binnen het project AMV in de Klas waarbij alle kinderen van de gemeente Meerlo-Wanssum op de basisschool in groep 4, 5 (en 6), actief kennis maken met muziek en muziekinstrumenten.

Creatieve vorming m.b.v. methode Moet je doenWerkwijze: onder creatieve vorming verstaan we met name de vakken: handvaardigheid,tekenen, muziek en drama. Voor deze onderdelen gebruiken we de methode: “Moet je doen”. In deze methode zit een duidelijke lijn voor alle groepen, zodat alle

techniekenaan bod kunnen komen en we aan de vastgestelde kerndoelen kunnen voldoen.Daarnaast organiseren we enkele malen per jaar creamiddagen in samenwerking met ouders. Tijdens deze middagen gaan kinderen groepsdoorbrekend aan de slag met allerlei creatieve activiteiten. De werkgroepen zoeken voor de invulling van de creamiddagen nadrukkelijk naar talenten in de omgeving van de school. Zo komen bijzondere talenten en ambachten aan bod; bijvoorbeeld kaarsen maken, beeldhouwen, hout bewerken met een motorzaag, etc. Ook is er enkele keren per jaar Podiumpret. Kinderen, ouders en leerkrachten kunnen dan optreden in de speelzaal voor de gehele school.

We werken niet met een methode voor wereldoriëntatie maar gaan uit van thematisch werken. Binnen de thema’s is veel aan-dacht voor activiteiten op het terrein van kunst en cultuur, natuur en sport.


Basisschool St. Willebrordus kiest dus voor een eigen activiteiten-programma kunst en cultuur dat aansluit bij de werkwijze van de school, bij de onderwerpen in de lessen en bij de brede ontwik-kelingen die ze leerlingen willen bieden. Leidraad hierbij zijn de kerndoelen voor PO, waaronder ook ‘kunstzinnige orientatie’. We integreren cultuureducatie door aan te sluiten bij de thema’s die leven, door aansluiting te zoeken bij de thema’s op school of bij projecten. We hopen nog jaren een ondernemende school te blijven!

portret

122

BS DE BOTTEL

Inleiding

Cultuureducatie neemt al langere tijd een plek in binnen het on-derwijsaanbod van de Bottel. Nu ook het Rijk de laatste jaren hier meer aandacht aan besteedt en er ook financiën voor beschikbaar stelt, is het van belang om de visie van de Bottel op cultuuredu-catie wat nader te omschrijven. Leidend zijn de kerndoelen zoals deze beschreven zijn in april 2006 :Kerndoel 54 De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren.Kerndoel 55 De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren.Kerndoel 56 De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed.Vroeger was er sprake van een eigen invulling van activiteiten door de Bottel. Later nam Dynamiek Scholengroep de regie deels over door te gaan samenwerken in CultuurPAD.Van CultuurPAD betrekt de Bottel bijv. het huidige Kunstmenu. Maar daarnaast zijn er natuurlijk nog heel veel andere activiteiten die onder de vlag van cultuureducatie vallen. De Bottel heeft niet de ambitie om een cultuureducatieve school te zijn. Wat wil ze wel?


De Bottel vindt het belangrijk dat kinderen de gelegenheid krij-gen om zich op creatief gebied te ontwikkelen. Deze ontwikkeling is tweeledig. In de eerste plaats organiseren we voor de leerlingen activiteiten, waar ze hun creatieve talenten kunnen ontwikkelen.Daartoe biedt de Bottel een scala aan activiteiten binnen de creatieve vak- en vormingsgebieden tekenen, handvaardigheid, muziek, drama en dans en het leesonderwijs. Hierbij is niet alleen het resultaat van belang maar ook het proces ernaar toe.In de tweede plaats maken de leerlingen kennis met uitingen op kunsten cultureel gebied. Dit gebeurt vaak in samenwerking met externe partners zoals bibliotheek, museum enz.

Deze kennismaking kan plaatsvinden op school. Maar even zo vaak trekken we er met de kinderen op uit om ze op locatie te laten “proeven”. Het bovenstaande sluit ook prima aan bij de visie die we uitspreken in ons huidige schoolplan. Namelijk het ver-groten van de intrinsieke motivatie van kinderen o.a. door eigen keuzes en invullingen te stimuleren, de leefwereld van kinderen in de school te brengen maar ook er op uit te trekken, werk expose-ren, meer werken vanuit de praktijk

PRAKTISCHE INVULLING OP DE BOTTEL

Tekenen en handvaardigheidBinnen deze vakgebieden krijgen kinderen opdrachten om met diverse materialen en in opklimmende moeilijkheid een aantal basistechnieken te leren en daarbij hun creativiteit te laten gelden. Daartoe wordt bij de groepen 3 t/m 8 gebruik gemaakt van een cyclus. De groepen 1-2 verwerken de opdrachten in hun thema’s.Ter verrijking zijn er zes maal per jaar creamiddagen, 3 voor groep 1-4 en 3 voor groep 5-8. Op deze middagen wordt een gevarieerd aanbod van creatieve, sportieve en informatieve activi-teiten aangeboden.

MuziekElke groep heeft ongeveer 2 keer per week muziek, deels van een vakleerkracht, deels van de eigen leerkracht. Met ingang van 2009-2010 worden de kinderen van groep 4 middels het project Muziek in de Klas van Kunstencentrum Jeru-salem voorbereid op het leren bespelen van een instrument. Het gaat hier om een wekelijkse les van 45 minuten. Met ingang van 2010-2011 sluit ook groep 5 aan bij dit project.Daarnaast maken sommige groepen kennis met de plaatselijke harmonie en Drums and Roses middels presentatie of workshops.

Drama en dansElke groep besteedt maandelijks 1 keer per week tijdens een spelles aandacht aan dans. Hiertoe is de methode Dansspetters ingevoerd. Ook vindt minimaal 2 keer per maand drama plaats. Een geschikte methode is hiervoor nog niet gevonden. Er wordt

portret

123 123

dan ook veelal gebruik gemaakt van lessen uit de taalmethode, Energizers en/of het aanbod op het internet.In groep 8 wordt jaarlijks een afscheidsmusical opgevoerd en de kleutergroepen hebben tweejaarlijks een kerstspel en een carna-valszitting.

LeesonderwijsHier wordt nauw samengewerkt met de bibliotheek.Er worden regelmatig door de kinderen boeken geleend en er worden leskisten geleend over een bepaald thema.In de onderbouw worden prentenboeken bekeken en zelfs ge-maakt; de leerkrachten spelen regelmatig poppenkast. Structureel aandacht is er voor de kinderboekenweek in oktober en wordt deelgenomen aan de jaarlijkse voorleeswedstrijd in groep 8.

KunstmenuSamen met andere scholen worden middels “kunstmenu” diverse vormen van kunst aan de kinderen geboden. Het doel hiervan is kinderen in contact te brengen met de hoofdvormen van kunst te weten dans, muziek, beeldende kunst en theater. Een denktank o.l.v. CultuurPAD stelt jaarlijks een gevarieerd programma op voor alle groepen. Alle leerlingen maken zo in hun schoolloop-baan twee maal kennis met de diverse kunstvormen.

Cultureel erfgoed zoals museumbezoek

en excursiesDeze vinden in de loop van een schooljaar plaats in de diverse groepen. Bezoeken aan kinderboerderij, de bakker en de molen, bezoeken en projecten van streekmuseum de Locht, het provin-ciehuis en het Amerikaans kerkhof te Margraten.Daarnaast wordt er aandacht besteed aan kerkelijke en regionale zaken als Kerst, Pasen, St.Maarten, Sinterklaas, Carnaval, Ratelen.

Toekomst

Vooralsnog zijn we redelijk tevreden over de huidige invulling. Voorlopig houden we dan ook vast aan het aanbod van kunst-

menu Daarnaast zijn er enkele verbeterpunten die kunnen zorgen voor optimalisering van de huidige werkwijze.- We willen zoveel mogelijk mogelijkheden benutten om cultuur-educatie geïntegreerd aan te bieden binnen andere vakgebieden als taal en wereldoriënterende vakken.- In onze directe omgeving zoeken we actief naar mogelijkhe-den om het cultuureducatieve aanbod te verbreden vooral op het gebied van cultureel erfgoed.- Wellicht dat ook in de toekomstige dagarrangementen een aan-bod opgenomen wordt dat raakvlakken heeft met cultuureducatie.- We blijven op zoek naar verbeteringen en afstemming op het gebied van drama. Binnen 3 jaar zal er een nieuwe taalmethode worden ingevoerd. Wellicht kan bij het maken van de keuze ook gekeken worden naar de aanwezigheid van drama binnen het aangeboden curriculum.- Het aanbodgerichte van het huidige kunstmenu staat ter discus-sie. Aansluiting met projecten en lesaanbod van de groepen wordt gemist. Het komende schooljaar willen we nadenken over cultu-rele activiteiten vanuit de eigen behoefte ( vraaggestuurd).

portret

124

Mens, durf te falen

Ze kwamen toevallig achter elkaar. Twee mailtjes op mijn werkcomputer afgelopen donderdag en het stuk in de krant gisteren, zaterdag.

Het eerste mailtje van Ankie: Cultuurpad bestaat alweer vijf jaar. Ze vraagt of we misschien een anekdote kunnen schrijven voor hun jubileumuitgave. De eerste anekdote, die me (met een lach!) te binnen schiet gaat over twee workshops die ik vorig jaar n.a.v. de studiedag van Cultuurpad ‘Voorbij de kaders’ in Venlo gaf. Bij mijn eerste workshop had ik in plaats van twintig minuten de tijd in de praktijk maar tien minuten de tijd. En de tweede workshop startte in plaats van om vier uur pas om half zes. De meeste leerkrachten waren al vertrokken….

Binnen de vijf minuten kreeg ik weer een mailtje van Ankie. Deze keer met het verzoek of we in het najaar weer een workshop in Heythuysen willen verzorgen. Over toeval gesproken. Ik bekijk het programma en wat zie ik? Alle logistieke en organisatorische knelpunten van de vorige keer zijn eruit!

Twee dagen later, lekker thuis krantje aan het lezen. Ook het stuk over Paul Iske van het Insti-tuut voor Briljante Mislukkingen. Met als pakkende titel: ‘Mens, durf te falen’. En als ondertitel: Hartstochtelijk pleidooi voor accepteren en leren van briljante mislukkingen op netwerkconferentie Heerlen. Het motto van Iske is, vrij vertaald: “Beloon mensen die het proberen! Want wie geen fouten durft te maken, durft vaak te weinig.” Durven falen heeft ook te maken met creativiteit, zegt Iske.

Meteen denk ik terug aan mijn deels ‘mislukte’ workshops. Maar ook hoor ik in mijn hoofd weer de enthousiaste reacties van de leerkrachten. En beleef ik weer, dat tot mijn verbazing enkele leer-krachten tóch nog om half zes de late workshop volgen. Ik voel zelfs weer hoe mijn twijfels door de mensen uit het onderwijs smelten als sneeuw voor de zon. Twijfels of de creatieve werkvormen die ik ontwikkeld heb bij de nieuwe tentoonstelling ‘Suske en Wiske’ de leerkrachten aanspreken. Het heerlijke gevoel om samen van gedachten te kunnen wisselen. Verder zie ik ook weer de vermoeide en enigszins ontgoochelde Ankie zitten bij de uitgang van het zalencomplex…

Mensen van Cultuurpad, ik gaf jullie toen een geweldig compliment, want ik wist hoeveel energie jullie in het organiseren van deze studiedag gestoken hadden. Maar jullie geloofden me maar half. Wij waarderen het zeer, dat we door jullie inzet contacten leggen met bevlogen leerkrachten en waardevolle inzichten krijgen in het hedendaagse onderwijs. Dank daarvoor en ga zo door!

Wij, mensen uit de cultuurbranche, willen jullie van harte feliciteren met jullie vijfjarig jubileum.

Annelies Kuijpers, namens het educatief team Limburgs Museum Venlo

proficiat

125 125

BS ‘ T REUVELT


Het doel van cultuureducatie was en is kennismaking met kunst en cultuur in de brede zin. We vinden het belangrijk dat leer-lingen op onze school meer leren dan alleen lezen, schrijven, rekenen, etc. Culturele- en sociaal-emotionele vorming is, naast de cognitieve vakken, ook belangrijk. Cultuureducatie helpt leerlingen zich creatief uit te drukken, leert leerlingen waar ze vandaan komen; wat hun culturele achtergrond is, hoe rijk de cul-turele omgeving is en leert ze omgaan met de creatieve uitingen van anderen. Cultuureducatie kan bijdragen aan de ontwikkeling van kinderen nodig om te kunnen functioneren in een voortdu-rend veranderende maatschappij

Werkwijze

Cultuureducatie omvat kennismaking met alle vormen van kunst, cultuur en erfgoed op een voor de leerlingen toegankelijke manier Bij het leergebied ‘kunstzinnige vorming’ komen aan bod:Tekenen, handvaardigheid, muziek, spel en bevordering van taalgebruik. Hierbij gebruiken we de methode Moet je doen. Met ingang van schooljaar 2009-2010 krijgen de leerlingen van groep 5 Muziek in de Klas aangeboden. Vanaf 2010-2011 geldt dit aan-bod voor de kinderen van de groepen 4 en 5. Deze lessen worden gegeven door een vakdocent van de muziekschool. De volgende activiteiten vinden structureel plaats:

kunstmenu •creamiddagen •opa en omadag; opa’s en oma’s komen in de kleuter •groepen knutselen erfgoed/ relatie met omgeving •

groep 1-2-3 bezoek kinderboerderij groep 4 molenbezoek in kader van kunstmenu groep 5 bezoek de Locht groep 6 bezoek kunstenaar in Velden

groep 7-8 bezoek oorlogskerkhof in Margraten en gouvernement Maastricht groep 1-4 herfstwandelingen, ivn-activiteiten

overige: Reuveltspektakel, optredens met dans, muziek •en drama, voor publiek, toneelvoorstelling groep 2, musical groep 8, sinterklaasactiviteiten en kerstviering.

Toekomst

Basisschool ’t Reuvelt en basisschool De Springweide gaan met ingang van schooljaar 2010-2011 samen verder als basisschool de Kameleon. Afgelopen schooljaar is de onderwijskundige visie afgestemd en uitgewerkt. Dit schooljaar staat de operationele afstemming en de uitwerking van de onderwijsvisie op de agenda. De nieuwe visie biedt in ieder geval ruimte voor eigentijds onder-wijs en dat betekent dat er ook ruimte is voor andere onderwijs-vormen en voor vernieuwing. Mogelijk kan cultuureducatie hier integraal in worden opgenomen. Het belangrijkste aandachtspunt voor beide scholen is op dit moment de gezamenlijke afstemming op de inrichting van het onderwijs en, als onderdeel daarvan, cultuureducatie.

portret

126

INSPIRATIE

We gaan naar het odaparkHet is dinsdag. vanmiddag om 1 uur gaan we naar het odapark. dur waren 4 groepen. de kleuren zijn blauw en groen en geel en rood. we zaagen allemaal kunst. en we gingen door 4 kamers. en bij kamer 4 was tanjas droomwereld we moesten een puzzel maken. en we mogten teken. toen hadden we alles gehat. toen kreegen we een snoepje. Van Cas

het odapark het odapark was heel leuk. we kwamen eerst een golf en daarna een toneel en daarna kabouterplop in de boom. en toen kwa-men we binnen. we gingen naar 4 kamers. en toen en toen was er een mooie kamer zo mooi je kan het niet geloven. er waren 4 groepen een gele en een groenen en een rode en een blauwen groep. toen mochten de helpers Bente en ricky. Bente kreeg een gouden jurk aan. en ricky kreeg een hesje aan. toen werd er een foto’s gemaakt einden van Bente

wat een pret je moet er echt naar toe . je kan er kunst maken en kunst bekijken . maar je kan ook spelen doen . en een rond leiding krijgen . maar je kan er ook met een kinderfeest naar toe . ga er eens naar toe want het is echt kikken . veel plezier in het odapark . groetjes Dominiqueleerling de Peddepoel

inspiratie

127 127

De rest van de dag werken we aan de programma’s van Den Doelhof en de Merwijck. Beide scholen hebben een eigen programma. Het bezoek aan Kasteel Hoensbroek, de kunst-dag op de Veluwe en de dansworkshop ‘door te dansen leer je rekenen’ worden besproken met de aanbieders, ingepland en in het programma voor de leerkrachten beschreven. Nog een actielijst gemaakt met de laatste details van beide programma’s die nog geregeld moeten worden en klaar. Later op de dag heb ik de oude visie op cultuureducatie van Panningen-Noord opgedoken uit de archieven en een concept visie opgesteld om morgen met de coördinator en directrice van Panningen-Noord te bespreken.

Woensdag 13 oktober 2010

Ik begin de dag met een afspraak bij een collega-stichting in Venlo. We stemmen onze beleidsplannen op het terrein van cultuureducatie en naschoolse activiteiten zoveel mogelijk af om krachten te bundelen en samen te werken. Op de agenda staat de samenwerking en de toekomst van cultuureducatie in de gemeente Venlo. Om half 11 rijd ik zo hard als de snel-heidslimiet toestaat terug naar Panningen voor de volgende afspraak. We hebben een afspraak met een docent van het Bouwens van der Boye-college vanuit de werkgroep 4 mei waar Chantal en ik lid van zijn. We vinden het belangrijk om het verleden levend te houden, leerlingen te leren over de tradities van herdenken en vrijheid vieren en omdat ‘oorlog en vrede’ een onderdeel van de geschiedenisprogramma’s in PO en VO zijn besteden we hier extra aandacht aan. Vandaag bespreken we met Natasja hoe we de programma’s van basisscholen en BBC in Peel en Maas op elkaar af kunnen stemmen en of het BBC een actieve(re) rol in de werkgroep 4 mei zou kunnen en willen spelen. Dit overleg is ter voorbereiding op het overleg morge-navond met de rest van de werkgroep 4 mei. Morgen bespreken we het programma, het bezoek van het BBC aan Liberty Park in Overloon en de inzet van de basisschoolleerlingen voor de komende herdenking.

In de pauze even de mails met vragen rondom het podium-programma en de programma’s op maat van diverse scholen beantwoord.

Om 13.30 uur bespreken we met Pieter, de coördinator van Mooiland (natuureducatie) de rol die Mooiland kan spelen in het thema ‘kunst in de Peel’ van het kunstmenu. De leerlingen van groep 7-8 in Horst aan de Maas gaan de Peel op kunstzin-nige wijze ontdekken. We gaan samenwerken met Mooiland in de invulling van dit programma. Pieter komt met inspirerende ideeen en oplossingen voor de invulling van de wandeling in de

LOGBOEK

logboek

128

BS DE PEDDEPOEL


Cultuureducatie neemt al geruime tijd een plaats in op de Ped-depoel. Er is een nauwe samenwerking met Cultuurpad. Een afvaardiging van het team neemt deel aan de bovenschoolse denk-tank van cultuurpad. Zo blijft er een uitwisseling van ervaringen en denkwijzen. De lijntjes blijven kort.Het doel van cultuureducatie is een brede ontwikkeling van onze leerlingen. Kennismaken met alle vormen van kunst en cultuur. De omgeving in de school halen en/of zelf op stap gaan. Binnen die kennismaking speelt het actief en praktisch bezig zijn van de leerlingen een belangrijke rol. Leerlingen ervaren en ontdekken kunst, cultuur en erfgoed door interactieve vormen. Het is meer dan alleen ontvangen of ontmoeten. Het is een confrontatie en beleving, actief en reflectief betrokken zijn.

TekenenOnze leerkrachten maken voor het geven van tekenopdrachten gebruik van de methode “Tekenvaardig”. De methode bestaat uit een aantal boeken die ruimte, compositie, kleur, licht, vorm en contrast voor iedere leeftijdsgroep op een andere manier aan bod laten komen.HandvaardigheidNaast de lessen die onze leerkrachten zelf hebben gemaakt, putten we ideeën uit de methode “Handvaardig”. Vooral in de onder-bouw sluiten de gemaakte werkstukjes vaak aan gebeurtenissen en feesten uit het dagelijks leven, zoals Kerstmis, Pasen, Nieuwjaar, moederdag enz. De kinderen maken individueel werkstukjes, maar werken ook in groepjes aan een onderwerp. We werken veel met papier en karton, maar ook met “kosteloos materiaal”, klei en hout.. Zagen, kleien en verven zijn immers geen activiteiten die gemakkelijk georganiseerd kunnen worden in een lokaal met vloerbedekking. De lokalen van groep 1 en 2 hebben voor deze activiteiten een aparte “natte” hoek ingericht.MuziekNaast het leren van nieuwe liedjes werken de kinderen met instru-menten en krijgen ze diverse luisteropdrachten. De lessen worden gehaald uit de methode “Moet je doen, Muziek”. In de groepen

4 en 5 worden vanuit het kunstencentrum “ Jerusalem “ muzie-klessen gegeven door Anjo Jacobs. Deze lessen vinden plaats op dinsdagochtend. Het streven is om leerlingen 2 jaar muziekonder-wijs te laten volgen vanuit het kunstencentrum. Vandaar dat dit schooljaar groep 6 ook nog aan bod komt.ActiviteitenEnkele malen per jaar worden activiteiten georganiseerd die buiten de normale schooltijden vallen en waarbij het jaarklassen-systeem doorbroken wordt. Hierbij denken we aan:

aankomst Sinterklaas: •tentoonstelling project: de kinderen laten zien wat ze ge-•maakt hebben rond een onderwerpgezinsvieringen•kerstviering•carnavalsmiddag: deze middag wordt in samenwerking met •de carnavalsvereniging verzorgd door groep 6 t/m 8paasviering: paasontbijt voor groep 1 t/m 8•koninginnedag: een werkgroep verzorgt activiteiten voor alle •kinderen uit Wanssumsport- en spellendag: de laatste schooldag organiseren we •meestal een sportief evenementcreamiddagen: de kinderen werken rond een gekozen thema.•kinderboekenweek: een voorleescircuit in groep 1 t/m 4, met •gemengde groepen en een voorleeswedstrijd in groep 4 t/m 8kikkertheater: ongeveer 5 keer per jaar presenteren de groe-•pen 1 t/m 4 een voordracht aan elkaar. In de schoolkalender en beneden staat vermeld wanneer het is en de ouders van welke groep mogen komen kijken. De presentatie bestaat uit een dansje, een liedje, een toneelstukje etc.kikkerfestival: ongeveer 4 keer per jaar werken groep 5 t/m 8 •op een gezellige, creatieve manier met elkaar.musical groep 8: jaarlijks voert groep 8 een musical op. In •deze musical komen diverse uitingen van kunst integraal terug. Denk aan muziek, dans en drama

portret

129 129

Wat leren de kinderen van het kikkertheater?• Naarelkaarluisterenenkijken.• Respecthebbenvoorelkaar.• Waarderenvanelkaar.• Voorbereidingophetvrijerbewegenenuiteninhet openbaar.• Ervarenhoehetisalsanderennaarjekijken.• Lerenhoejejetijdenseenvoorstellinggedraagt.• Genieten.

Waarom willen we de ouders bij het kikkertheater betrekken?• Ouderstonenbelangstelling.Hierdoorwordtdekind- ouder-relatie versterkt.• Debetrokkenheidvandeoudersvergroten.• Hetwerktdrempelverlagend.• Nietalleenrespectvoorjeeigenkind,maarookvoor andere kinderen.Behalve de hierboven genoemde activiteiten organiseren we nog schoolreisjes, bezoekjes aan de kinderboerderij, excursies enz.Cultuurpad en het kunstmenuCultuurpad organiseert in samenwerking met een denktank van leerkrachten een kunsteducatieproject dat telkens een cyclus van 4 schooljaren beslaat. In die jaren maken de kinderen van onze school actief en/ of receptief kennis met vier kunstdisciplines: dans, muziek, beeldende kunst en theater. In de loop van 4 jaren komen de kinderen in contact met deze vier kunstdisciplines.De structuur van de organisatie is zo opgebouwd dat elk schooljaar de onderdelen verschuiven zodat een leerling aan het einde van zijn of haar schoolloopbaan met alle facetten heeft kennisgemaakt.De 4 disciplines nader omschreven:1. Dans O.a. moderne dansvoorstelling, ballet, bewegingstheater, meespeelvoorstelling, klassieke dansvoorstelling, traditionele dans.2. Muziek O.a. klassieke muziek, van abstract tot modern en he-dendaagse muziekstijlen, popconcert, muziektheater met de nadruk op muziek, musical en opera.3. Beeldende kunst. O.a. expositie kunstprojecten, kunstenaar in de klas, workshops, bezoek musea en galerieën , fotografie en of

audiovisuele projecten of activiteiten.4. Theater. O.a. theatervoorstellingen, toneel, drama, cabaret, pop-pentheater, muziektheater met de nadruk op theater.CultuurPAD is een krachtenbundeling van 3 stichtingen ( PAD staat voor Prisma, Akkoord, Dynamiek). Ankie Rutten is de coör-dinator van CultuurPAD.Vertegenwoordigers van scholen nemen plaats in een werkgroep. Zij geven samen met de coördinator van Cultuurpad inhoud aan bovenvermelde kunstdisciplines. Paulien Zanders is namens de Peddepoel lid van deze werkgroep.

Integratie

Een combinatie van de vier disciplines kan tot de mogelijkhe-den behoren. Verder kan er om in te spelen op de actualiteit en tussentijdse interessante projecten, met disciplines geschoven worden of toegevoegd worden. Denk aan uitstapjes naar waterlei-dingsmaatschappij, de boer, de Locht en de kerk. Rond carnaval komt de carnavalsvereniging in iedere groep een les geven over de achtergronden en het ontstaan van carnaval. Zo zoeken we naar integratie tussen geschiedenis, cultuur, vrije tijd en dergelijke.Voor alle groepen is het belangrijk dat er een voorbereiding in de groep vooraf gaat aan een bezoek en ook verwerking en nabespre-king mogen niet ontbreken. De werkwijze moet receptief, actief en reflectief zijn. De leerlingen moeten enthousiast gemaakt en geprikkeld worden.

Toekomst

De Peddepoel gaat in de toekomst verder zoals het nu loopt. De school is erg actief in cultuureducatie en wil de link naar actief burgerschap nog verder uitwerken.

portret


Bij het onderwijs op basisschool Megelsheim gaan we uit van een brede ontwikkeling, naast cogni-tieve ontwikkeling ook aandacht voor muzikale, creatieve en motorische ontwikkeling. Vanuit die overtuiging willen we de komende jaren gaan werken aan de integratie van cultuureducatie in ons onderwijs. In de toekomst willen we ons beleid met betrekking tot cultuureducatie verder ontwikke-len aan de hand van onze missie; ‘samen het beste uit jezelf halen’.Cultuureducatie is leren over, door en met cultuur. Inclusief het leren beoordelen, genieten en zelf beoefenen van kunst en cultuur. Onder schooltijd en in de vrije tijd. We gaan voor een aanpak waarbij leerlingen leren over cultuureducatie door te denken en te doen, te ervaren en te voelen. We zien cultuureducatie tevens als een instrument om kinderen gevoelig te maken voor o.a.: goed en fout, mooi en lelijk, waar en onwaar. Het ‘waarom’ is belangrijk. Leerlingen leren hun mening ergens op te baseren, waarom is iets goed of fout, mooi of lelijk, waar of onwaar, en vooral ‘waarom’ vinden leerlingen dat. Op deze manier heeft cultuureducatie invloed op andere ontwikkelingsgebieden.

Werkwijze

Samen met de andere Dynamiekscholen bieden we onze leerlingen jaarlijks een kunstmenu aan. Een breed programma met cultuureducatieve activiteiten voor alle groepen. Aansluitend bij de thema’s waarin we werken en met verrassende invullingen. Bij uitstek de manier om onze leerlingen in aanra-king te brengen met alle disciplines en vormen van kunst en cultuur die er zijn. Het kunstmenu is een goede basis, maar we doen meer. We stimuleren de brede ontwikkeling van leerlingen door een breed scala aan activiteiten aan te bieden, door creatieve projecten, door muziek in de klas, door expressievakken, door incidentele activiteiten. Onze school bruist van energie en er zijn creatieve uitspattingen van de leerlingen te zien en te horen.

Toekomst

Ontwikkeling en vernieuwing door te inventariseren en ontdekken wat we al doen. Aan de hand van de resultaten en mogelijkheden gaan we cultuureducatie bij ons op school verder ontwikkelen. Met aandacht voor een kennismaking met cultuur, erfgoed en volkscultuur, muzikale vorming en expressie, talentontwikkeling, dagarrangementen en een breed programma voor cultuureducatie geïntegreerd in het onderwijs.

BS MEGELSHEIM

portret130

131 131

LOGBOEK

Woensdag 20 oktober 2010

Vandaag naar De Vossener voor een brainstorm over het thema van dit schooljaar. We gaan dit jaar voor een combinatie van natuur en cultuur. Uitgangspunt is het thema van de Boomfeest-dag: 'bomen smaken naar meer'. Ik heb met Thea afsproken om -zoals altijd- de eerste contouren van de cultuurmaand neer te zetten. Het is een vruchtbare brainstorm, na jaren samenwerken verloopt dit gesmeerd. De ideeen vliegen over tafel: Groep 1-2 gaat naar het bos (daar komen ze te weinig) op Kabouterpad. Groep 3 gaat 'wat er aan bomen groeit' verwerken; hoe creatief kan je zijn met vruchten van bomen? Groep 4 begint met de aanleg van de schooltuin. Groep 5 heeft bomen als subthema; misschien kunnen ze op pad met een boomchirurg en dan in het kader van ontmoeten een boombank maken voor op het school-plein. Groep 6 heeft aangegeven iets met 'overleven' te willen doen, dus hoe overleef je op een eiland met behulp van natuur en techniek? Groep 7 willen we koppelen aan de plantsoenendient van de gemeente Venlo en ontwerpt/maakt een creatieve boomhut voor bij de school. Groep 8 maakt kennis met de nieuwste rage: Yarn Bombing en start een brei-guarilla.

We maken nog een wandeling door de omgeving om inspiratie op te doen en met een waslijst vol vragen voor aanbieders rij ik terug naar kantoor.

Op naar de uitwerking van de volgende vragen.

Er is mail van de werkgroep van de Koperwiek. Het thema is bepaald (de Koperwiek de wereld rond...), dus ik kan voorwerk verrichten voor onze eerste afspraak in december. Op de vraag van Marloes ' Ankie, aan jou de vraag of je hier iets mee kunt' reageer ik enthousiast! Dit thema biedt mogelijkheden, dus dat wordt wel wat! Even een bus aangevraagd voor basisschool Den Doelhof naar het Huis van Nicolaas in Weert en de laatste data en inhoud

van het programma van de Merwijck verwerkt en op naar de vol-gende afspraak. De dag bestaat vandaag uit talloze brainstorms... even schakelen dus. We gaan op kantoor van Prisma de jaarlijkse feestavond voor het personeel bespreken. Het thema is 'geluk'. Kijken of we dat in een aantrekkelijk feest met een cultureel tintje kunnen gieten...

logboek

132

KUNSTMENUoorlog en vrede We hebben gekozen voor een thematische aanpak. Per groep staat één thema centraal. Voor groep 7-8 is dit het thema Oorlog en Vrede. Opening van het thema voor alle scholen was de voorstelling ‘Ik was, jij was' van Theater B’zar. Een indrukwekkende theatervoorstelling over de tweede wereldoorlog. Vervolgens kon elke groep een keuze maken uit een aantal opties in het hoofdmenu. Als extra hebben we nog enkele (gratis) lessuggesties bijgevoegd, uiteraard ook aangepast aan het thema.

Starter Voor iedereenVoorstelling - Ik was jij wasEen centrale aftrap met de voorstelling Ik was jij was, door Theater B’zar in ‘t Gasthoes in Horst. Data: 25, 26 maart, 1 en 2 april 2010

HoofdgerechtKeuze voor elke groep uit vier opties:

Optie 1 - Workshop Geen KinderspelWorkshop beeldend - het maken van speelgoed van kostenloos materiaal.

Optie 2 - Workshop Muziek in de oorlogOorlog en muziek zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.

Optie 3 - Bezoek aan museum Oorlog in de PeelBezoek het museum Oorlog in de Peel. Bijna elk voorwerp in het museum heeft zijn eigen verhaal en is afkomstig van inwoners uit de Peel.

Optie 4 - Workshop OorlogskunstDe leerlingen maken schilderijen, tekeningen en collages vanuit de vraag: ‘hoe zag je dorp eruit na de oorlog?’

Extra’sVrijblijvende lessuggesties (gratis)Lessuggestie - Lesbrief De geschiedenis van de minderheidLessuggestie - Bombardementen op de Venlose MaasbruggenLessuggestie - Onderwijsprogramma de BunkerLessuggestie - Liberty park OverloonLessuggestie - Getuigenissen van ‘de kinderen van toen’ aan‘de kinderen van nu’Lessuggestie - Lespakket Joodse kinderen in kamp VughtLessuggestie - Bezoek aan Biblio.nu - vergeten oorlogLessuggestie - Vereniging Santa FeLessuggestie - Week van de geschiedenis Oorlog en Vrede

kunstmenu

133 133

INSPIRATIEDE GEHEIMEN VAN DE MUZIEK

Op dinsdag 2 oktober houdt Baron Solf ègedanslapoubelle samen met zijn baronnen, freules en ander deftig gepeupel het jaarlijkse boekenbal!De laatste jaren hebben vele beroemdheden, grote zangers en beken-de voetballers uit binnen- en buitenland dit feest bezocht. Zelfs onze koningin heeft een keertje om het hoekje van de deur gekeken…!Dit jaar is de keuze van de Baron gevallen op alle kinderen van Kombischool ‘de Pas’. Jullie mogen naar dit geweldige, muzikale boekenbal komen!

Deze uitnodiging was het begin van een prachtig boekenbal, de start van de Kinderboekenweek van 2007-2008. Een heleboel kinderen waren prachtig en deftig verkleed, dronken met de pink omhoog een glaasje ranja en applaudisseerden in plaats van klappen…! Tijdens het muzikale boekenbal waren er een aantal optredens, maar……… er ging overal wat mis! De echte opera-zangeres raakte op het einde van het optreden haar stem kwijt, het strijkorkest kon nog wel strijken maar gaf geen geluid meer en zelfs de instrumenten van Peter werden helemaal stil…! De muziek was en bleef weg…! Van de baron kregen de kinderen de opdracht om de komende weken te gebruiken om de muziek weer te vinden en om (als die gevonden werd) deze aan elkaar te laten horen tijdens de afsluiting van de Kinderboekenweek!En alle kinderen in alle groepen gingen aan de slag…De kinderen van groep 1 t/m 4 gingen met meester Peter (van de voorstelling) op zoek naar hoe je zelf muziek kunt maken… en mochten naar de voorstelling van ‘Meneer Kruis en Meneer Mol’!De kinderen van groep 5 en 6 gingen zelf muziek componeren en dat eindigde in een echte opname!De kinderen van groep 7 en 8 gingen op bezoek bij het LSO!(Bijna) alle groepen hadden iets in school en iets buiten school!

In de afsluiting werd al gauw duidelijk dat de muziek weer gevonden was en kon er muzikaal en feestelijk afgesloten worden! Uiteindelijk was Baron Solfègedanslapoubelle zeer tevreden met het behaalde resultaat! Hij had niet gedacht dat kindergepeupel voor zoveel mooie muziek kon zorgen…! Natuurlijk met dank aan alle muzikanten die ons begeleid hebben op onze ontdek-kingsreis door de muziek, op zoek naar muziek!

inspiratie

134

BS MEULEVELD


Cultuureducatie past perfect in onze visie op onderwijs. Uitgangspunt voor cultuureducatie op Meuleveld is de verbinding tussen cultuureducatie en onderwijs. Leidend hierin is dat we competenties van leerlingen willen aanboren, hun de helpende hand bieden bij het ontwikkelen van talenten en leerlingen leren dat ze onderdeel zijn van cultuur. We willen een brede school zijn met (ook) ruimte voor cultuureducatie in kader van voor- en naschoolse opvang. De omgeving is van groot belang voor onze school, daarom halen we partners in de school halen en benutten we de omgeving. We willen onze leerlingen een breed cultuureducatief programma bieden dat aansluit bij onze doelstellingen, de kerndoelen PO en het onderwijs -de adaptieve school , thematisch leren, coöperatief leren, ervaringsgericht leren- dat we bieden.

Werkwijze

Dit doen we op twee manieren: 1. cultuureducatieve activiteiten gerelateerd aan de thema’s Een brede invulling van cultuureducatie binnen de thema’s met als doel: leren kennen, herkennen van kunst en cultuur. Leidend bij de invulling is de verrijking van het thema.Op thema-niveau werken leerkrachten samen en worden ervarin-gen en ideeën uitgewisseld en activiteiten gezamenlijk opgepakt. 2. thema’s ontlenen aan cultuureducatieAan de hand van het kunstmenu en het aanbod van het culturele veld komen thema’s tot leven en worden verder uitgewerkt. Soms per bouw, soms per groep, afhankelijk van de leerkracht. We laten ons hierin verrassen en inspireren door het aanbod en integreren het aanbod vervolgens binnen ons onderwijs.

Verder doen we jaarlijks, structureel en/of incidenteel, de volgende activiteiten:

Stimuleren van talentontwikkeling door het schoolorkest en •schoolkoor

Bezoek kinderboerderij •Aandacht voor erfgoededucatie door o.a. bezoek Limburgs •museum, excursies naar erfgoedlocaties Actief aan de slag met cultuureducatie in de creamiddagen, •expressievakken Projecten en presentaties •Leespromotie door samenwerking bibliotheek, schrijvers op •school en de KinderboekenweekAandacht voor tradities met KinjerOLS, carnaval en vierin-•gen (winnaar van ’t Ummeke 2010)

Toekomst

De school wil groeien naar een ontwikkelingsgerichte aanpak. De school staat midden in de samenleving. Cultuur is hier onlosma-kelijk mee verbonden en heeft een vanzelfsprekende plek in het onderwijs. Komend schooljaar gaan we verder met de ontwikke-ling van onze school en de rol van cultuureducatie in het geheel. We zijn een creatieve en actieve school met veel goede ideeën en betrokkenheid. We vervolgen onze weg en zoeken naar een mix van aanbod en maatwerk.

thema kunst in groep 3

portret

135 135

BS DE BRINKVisie op cultuureducatie

Wij vinden het als school belangrijk om de kinderen de moge-lijkheid te geven om zowel op kunst- als cultuurgebied kennis te laten maken met diverse uitingen.

Deelname aan het kunstmenuBasisschool de Brink neemt hiertoe al een aantal jaren deel aan het kunstmenu van Cultuurpad. Bij dit project zoekt een coördinator samen met een groep geïnteresseerde leerkrachten en ouders naar cultuuruitingen die door de kinderen worden bezocht, bij voorkeur in een actieve deelnemende rol. De coördinatiegroep zorgt ervoor dat een kind in de loop van acht jaren basisonderwijs kennis maakt met zoveel mogelijk verschillende uitingen van cultuur en/of kunst, muziek, drama, dans, theater, film, beeldende kunst, schilderijen, literatuur, ballet, exposities, poppentheater, etc.De coördinatiegroep regelt de afspraken, de locatie en het vervoer, alsmede de spreiding van de culturele aspecten over de groepen.Door gebruik te maken van het kunstmenu heeft cultuureduca-tie een structureel karakter binnen onze school gekregen. Elke leerling verlaat de Brink met in zijn of haar culturele bagage een kennismakingspakket met de diverse kunstdisciplines. Proeven, aftasten, kennis maken met kunst en cultuur en enthousiasme opwekken vinden we belangrijk voor de ontwikkeling van de leerlingen. Door gezamenlijkheid van scholen, en de inbreng van leerkrach-ten en ouders via de denktank, is veel meer mogelijk dan de individuele school kan bereiken. Basisschool De Brink heeft niet de ambitie om een cultuureducatieve school te worden.

Gebruikmaking van cultureel aanbod uit de streekDe kinderen uit de verschillende groepen maken regelmatig gebruik van het aanbod uit de eigen streek. Ieder jaar bezoeken verschillende groepen ons eigen streekmuseum De Locht. Vaste thema’s zijn: “Wij bouwen een huis” en “de Eeuw van Doortje en Sefke”. Ook wordt het museum bezocht bij de voorbereiding op de eerste communie rond het thema brood bakken. In het schooljaar 2008-2009 is voor het eerst gebruik gemaakt van een verteltheater, om de middeleeuwen en de Gouden eeuw voor de kinderen van de bovenbouw intenser en meer doorleefd aan bod te laten komen. Op het gebied van natuureducatie wordt door verschillende groepen gebruik gemaakt van de kinderboerderij Hagerhof en missiehuis Steyl. In de bovenbouw maakt men regelmatig gebruik

van de door de werkgroep Geschiedenis Horst aangeboden pro-jecten rondom geschiedkundige onderwerpen uit de eigen regio. Daarnaast wordt er aandacht besteed aan kerkelijke en regionale zaken als Kerst, Pasen, St.Maarten, Sinterklaas en Carnaval.

Gebruikmaking van goed muziekonderwijsOnze school wil aan alle kinderen goed muziekonderwijs geven. Sinds afgelopen schooljaar zijn we gestart om in samenwerking met kunstencentrum Jerusalem de kinderen van groep 4 en 5 we-kelijks een muziekles aan te bieden, die de kinderen voorbereidt op het leren bespelen van een muziekinstrument. Ieder schooljaar verzorgen alle kinderen van onze school in samenwerking met de vakdocent muziek een muzikale morgen voor alle kinderen en hun ouders. Als afsluiting van hun basisschooltijd voeren de kinderen van groep 8 altijd een musical op voor alle schoolkinderen en ouders.

Tekenen en handvaardigheidVoor deze beide expressievakken gebruiken we de methode: “Moet je doen”. In deze methode zit een duidelijke lijn voor alle groepen, zodat alle technieken aan bod komen en we aan de vast-gestelde kerndoelen kunnen voldoen. Een keer per jaar organise-ren we een creamiddag ter voorbereiding op de Brinkdag.

Toekomst

Vooralsnog zijn we redelijk tevreden over de huidige invulling. Voorlopig houden we dan ook vast aan het kunstmenu en gaan we nog niet over op maatwerk. Daarnaast zijn er enkele verbe-terpunten die kunnen zorgen voor optimalisering van de huidige werkwijze. We willen zoveel mogelijk mogelijkheden benutten om cultuureducatie geïntegreerd aan te bieden binnen andere vakgebieden als taal en wereldoriënterende vakken.In onze directe omgeving zoeken we actief naar mogelijkheden om het cultuureducatieve aanbod te verbreden vooral op het gebied van cultureel erfgoed. Wellicht dat ook in de toekomstige dagarrangementen een aanbod opgenomen wordt dat raakvlak-ken heeft met cultuureducatie. Te denken valt aan samenwerking met de plaatselijke verenigingen op het gebied van dans en de muziekvereniging.

portret

136

SBO DE PEELHORST


Wij zijn een eigentijdse speciale school voor basisonderwijs die de kinderen wil begeleiden bij hun persoonlijke ontplooiing en ze zo goed mogelijk wil voorbereiden op hun deelname aan de samenleving. We helpen kinderen hun identiteit te ontwikkelen en elkaar te respecteren. We willen samen met het kind de juiste koers zoeken en het gezamenlijke doel bereiken. In een natuur-lijke beschutte gemeenschappelijke omgeving krijgt ieder de kans om tot groei te komen in zorg met en voor elkaar. “Je mag zijn wie je bent”. We proberen de kinderen een hoeveelheid kennis, vaar-digheden en attitudes mee te geven die een prima basis vormen voor hun verdere leven. Wij willen graag dat ieder kind bij ons op school tot zijn recht komt en dat het kan presteren naar zijn eigen beste vermogens. Kinderen krijgen kansen om hun talenten te ontwikkelen. Hierbij houden wij rekening met het gegeven dat kinderen verschillen. Onze school moet een plek zijn waar kinderen graag zijn en waar hun cognitieve en sociaal-emotionele vaardigheden optimaal worden ontwikkeld. Elke leerkracht op onze school is erop gericht de talenten van elk kind te erkennen en te benadrukken, zodat ieder kind zich positief kan ontwikke-len. We streven op onze school allereerst naar boeiend onderwijs. Het vergroten van de betrokkenheid van kinderen is een cen-traal uitgangspunt van onze didactiek. Dit kan op verschillende manieren worden vorm gegeven. We werken op onze school met methodes voor de diverse vakgebieden, maar willen hier flexibel mee omgaan: ze vormen wel de inhoudelijke leidraad voor ons werk. Binnen de lijn van de methode kan elke leerkracht daar op een eigen wijze invulling aan geven door middel van een rijk scala aan werkvormen, materialen en onderwijsleersituaties.

Levensecht en betekenisvol onderwijs

We beseffen op onze school dat kinderen het beste leren als de inhouden betekenisvol zijn, als ze voor het kind persoonlijke relevantie hebben. Dit houdt allereerst in, dat elke leerkracht erop gericht is de lessen zo boeiend mogelijk te maken. We sluiten niet

alleen aan bij de interesse van kinderen, we helpen ze ook nieuwe interesses te ontwikkelen. Daarnaast kiezen we voor een aantal activiteiten die erop gericht zijn ons onderwijs zo levend mogelijk te maken:

aansluiten bij de actualiteit en bij ervaringen van kinderen; •dit betekent ook gesprekken voeren met kinderen om hun ervaringen en interesses te leren kennen inzetten van veel extra materialen, b.v. in de vorm van spellen •en doe-opdrachtenwerkvormen en realistische materialen inzetten met veel •mogelijkheden voor transferkinderen een stem te geven bij onderwerpen die aan bod •komen: uitgaan van hun sterke kanten en wensenkinderen zeer regelmatig keuzemogelijkheden bieden.•door de werkelijkheid in de klas te halen of door met de •klas naar de werkelijkheid te gaan; bijvoorbeeld excursies en gastlessen.door het optimaal en effectief inzetten van moderne techno-•logie

Cultuureducatie heeft een plek in ons onderwijs en wordt vooral ingezet als middel, als versterking van het onderwijs, als boeiend element, als onderdeel van levensecht leren en leren in de praktijk.

Werkwijze

De meeste tijd op De Peelhorst gaat op aan onderwijs, maar we hebben ook veel aandacht voor de pedagogische kant: het samen-zijn, samendoen, samenspelen, de creativiteit, het zelfvertrouwen, veiligheid en sfeer. Daarom is er ook tijd voor feesten, vieringen en andere activiteiten.

Kennismakingsweek: De eerste week van dit schooljaar staat •in het teken van kennismaking. We besteden deze week veel tijd aan speciale activiteiten om alle kinderen aan elkaar te laten wennen en om een goede sfeer in de klas en de school op te bouwen. Door de jaarlijks wisselende groepssamen-stelling vinden we dat erg belangrijk. Dit jaar is het thema:

portret

137 137

Kunst.Boekenweek: Jaarlijks krijgt het thema van deze week •speciale aandacht, om zo met behulp van de plaatselijke bibliotheek het boek en het lezen te promoten. Dit jaar is het thema “Zinnenverzinzin”… kinderpoëzie. De boekenweek is van 1 t/m 11 oktober. We sluiten deze weken af met een inloopavond voor ouders, broertjes, zusjes, en andere belang-stellenden.

Het leren in de praktijk krijgt op De Peelhorst extra aandacht:Het huis- tuin- en keukenproject: De twee oudste groepen •doen hieraan mee, en werken dan afwisselend een uur per week in de tuin, maken in het handenarbeidlokaal iets van hout of metaal of koken een lekker hapje voor zichzelf in de keuken.Excursies: Alle groepen gaan regelmatig op stap om in de •praktijk te gaan kijken, hoe iets in elkaar zit of werkt. Dit kan bijvoorbeeld een bezoekje zijn aan de markt, of bij een vader thuis die imker is, of een bezoek aan de oudheidkamer. Waar het past, maken we hier graag gebruik van.Gasthoês: Ieder schooljaar gaat elke groep minstens één keer •naar een voorstelling. De ene keer betreft het een toneelstuk, een ander jaar staat muziek of dans centraal.Kinderboerderij : Alle groepen gaan hier een of twee keer per •jaar naar toe, om mee te doen aan een speciaal lesprogramma.Limburgs Museum: Een bezoek aan dit of een ander mu-•seum wordt voor elke groep wel jaarlijks gepland.Jeugd en Natuur: Leerlingen uit de Bovenbouw kunnen •hiervan lid worden en kunnen meedoen aan de activiteiten van deze vereniging.


Op de Peelhorst wordt gewerkt met de Taaltrapeze als leidraad. Hier wordt WO aan gekoppeld en eigenlijk zou cultuureducatie hier ook bij aan moeten sluiten. Eerder was er geen lijn in het

aanbod, de excursies richten zich op wat leerkrachten interessant vonden. Deze aanpak is echter verleden tijd. Op de Peelhorst wordt nu gewerkt volgens vastgestelde afspraken en wat past bij de leerlingen volgens de gedachte dat de leerlingen van deze school vooral leren in de praktijk. Op SBO de Peelhorst vinden we het belangrijk dat onze leerlingen in aanraking komen met theater. De leerlingen groeien vaak op in sociaal zwakke milieu’s waardoor een gedeelte van de culturele opvoeding thuis niet aan bod komt. Onze leerlingen ervaren door doen daarom zijn we in het kader van meervoudige intelligentie en boeiend onderwijs bezig ons onderwijs onder de loep te nemen. Het boek ‘Voor-bij de kaders’ van Alexandra van der Hilst dat we kado hebben gekregen van de provincie Limburg sluit naadloos aan bij hoe we bezig zijn met de ontwikkeling van boeiend onderwijs. Hier ligt een kans voor de school en voor cultuureducatie. Kunnen we een kader opstellen voor alle groepen dat past bij boeiend onderwijs en aansluit bij de ideeën over meervoudige intelligentie?Met die vraag gaan we ons de komende tijd bezig houden.

We gaan ons meer richten op ‘ervaren door doen en leren in de praktijk’ in het kader van boeiend onderwijs. Wordt vervolgd.

portret

138

1-7-2010 Workshop Een bos vol Peelkabouters De Dobbelsteen

6-7-2010 Workshop Dans rond de Wereld De Schakel

6-7-2010 Workshop Dans rond de Wereld De Schakel

8-7-2010 Beringe Natuurlijk! St. Josephschool

15-7-2010 Punt Uit! De Wissel

16-7-2010 Afsluiting en parade Sjaan de Haan 14 scholen

15-7-2010 Project Kletskrukken Maasveld

19-7-2010 Feest met optredens in Raodhoes De Vossener

jULI 2010

overzicht

139 139

PODIUMPROGRAMMA CultuurPAD werkt nauw samen met Zienenzo (Kerobei en Fortior). Het resultaat van deze samenwerking is een jaarlijks podium-programma in de lokale theater voor alle groepen uit het basisonderwijs. Elk jaar aandacht voor muziek, dans, theater en erfgoed. We presenteren een selectie voorstellingen die verrassend, veelzijdig, vernieuwend, traditionaal en geschikt voor het basisonderwijs zijn.

Alle scholen in de regio Noord- en Midden Limburg kunnen zich inschrijven voor deze voorstellingen.

Van Hier & Daar door Samba SaladSwingend muziektheater!‘Verfrissend! Goede muzikanten, spran-kelend. Een echte aanrader!’Gezien door 990 leerlingen. Locatie: ‘t Gasthoes in Horst

SURA door Theater ZiezoEen multidisciplinaire meespeelvoorstelling op schoolGezien door 303 leerlingen. Locatie: in speelzalen op div. scholen

De Ziezazoe Kruis en MolEen meespeelvoorstelling in het museum!Gezien door 389 leerlingen. Locatie: museum van Bommel van Dam

Snoepgoed - Syvlia Wardenaar, Een theatervoorstelling in het kader van Kinderboekenweek 2009Gezien door 400 leerlingen. Locatie: Dok 6 in Panningen en op scholen

De Pepernotendiefdoor Max VerstappenEen Sinterklaasvoor-stelling Gezien door 680 leerlingen. Locatie: ‘t Raodhoes in Blerick en in speelzalen op div. scholen

LUCHTKASTELEN door PlankenkoortsEen bijzondere kennismaking met dans!Gezien door 320 leerlingen. Locatie: Dok 6 in Panningen

HERRIE IN HUIS door Huis van GeluidSwingend muziektheater!Gezien door 400 leerlingen. Locatie: ‘t Raodhoes in Blerick

Om 8 uur bij de arkdoor Het LaaglandGezien door 110 leerlingen. Locatie: Theater de Maaspoort Venlo

VRW&D door Nochem en v. Luijn. Zware onderwerpen worden lichtvoetig gebracht, dit is pas theater!Gezien door 310 leerlingen. Locatie: ‘t Raodhoes in Blerick

GANZENBORD door Beumer en DrostGezien door 155 leerlingen. Locatie: Theater de Maaspoort Venlo

ZEEMANSTRAAT door Theatergroep PiranhaEen meespeelvoorstellingGezien door 230 leerlingen. Locatie: Kunstencentrum Venlo

Rigoletto door Fabulijn- Een speelse en interactieve kennismaking met operag Gezien door 185 leerlingen. Locatie: ‘Kunstencentrum Venlo

Theater in de klasdoor Pitboel Theater Gezien door 272 leerlingen. Locatie: in de klas

Ik was, jij was door Theater B’zarEen indringende theatervoorstelling over WO2Gezien door 1753 leerlingen. Locatie: ‘t Gasthoes, Dok 6 en ‘t Raod-hoes

podiumprogramma

140

BS ONDER DE WIEKEN


Cultuureducatie ondersteunt onze onderwijsvisie. Naast het gewone lesprogramma proberen wij de kinderen de ogen te laten openen in de wereld om je heen. Een verbreding van het gezichts-veld van de leerlingen, we willen ze zoveel mogelijk ervaringen meegeven, dit kan op het terrein van cultuur, natuur, techniek en politiek.Wij verstaan onder cultuureducatie het leren van en kennisma-ken met de verschillende aspecten van cultuur (w.o. geschiedenis, verschillende stromingen), kunst (schilder, beeldhouwen etc.) en drama (toneel, uitvoeringen, muziek). Ook vinden wij het belang-rijk tradities uit ons katholiek geloof te behouden. Wij besteden hier geregeld aandacht aan. Belangrijke speerpunten vinden wij religie, erfgoed en muziek/zang en dans. Dat de kinderen nadat ze de basisschool hebben verlaten een idee hebben waar cultuur en natuur en hun samenhang naartoe kunnen gaan en waar het vandaan komt. De manier waarop wij ingaan op deze tradities bepaalt in feite de identiteit van onze school, waarbij we niet langs cultuureducatie kunnen!. Wij vinden het erg belangrijk, dat wij onze leerlingen met allerlei soorten cultuur in aanraking brengen.Wij gaan cultuur aanbieden. Wij willen cultuur laten zien en beleven. Wij willen dat kinderen zich cultuur eigen maken, zien en kunnen verwerken. Wij willen het geleerde cultuur en kunst onder de aandacht brengen van derden en tentoonstellen.

Het ontwikkelen van de creativiteit is een belangrijk onderdeel van de visie op onderwijs van basisschool Onder de Wieken. Creativiteit is niet alléén maar aangeboren, het kan ook ontwik-keld en gestimuleerd worden. Het ontwikkelen van de creativiteit omvat, in ieder geval, alle vak/vormingsgebieden. Aandacht voor cultuureducatie is daarom bij ons op school niet beperkt tot het kunstzinnige domein. Aspecten verbonden met de ontwikkeling van de creativiteit zijn onder meer:

het ontwikkelen van de creativiteit in ruimere zin:•zelfontdekkend bezig zijn•komen met eigen oplossingen•

verschillende oplossingen vinden voor één probleem•experimenteren•het toepassen van kennis en vaardigheden in uiteenlopende •situatieshet ontwikkelen van creativiteit in de zin van de expressie-•vakken.het verwerven van culturele vaardigheden.•

WerkwijzeMuziekDoelstelling: Bij het muziekonderwijs richten wij ons op de volgende onderdelen:

Het bevorderen van de creativiteit van het kind.•Het kind zich bewust laten worden van zijn eigen expres-•siemogelijkheden.De kinderen kennis, inzicht en vaardigheden laten verwerven •om muziek te beluisteren, te beoefenen en om met elkaar over muziek te kunnen praten en op muziek te kunnen bewegen.

Groep 1/2/3: Het muziekonderwijs is gekoppeld aan de thema’s.Groep 4/5/6: Binnen deze groepen vindt in de loop der jaren 1 maal per week een half uur muziekonderwijs (muziek in de klas) plaats.Groep 7/8: Binnen deze groepen vindt muziekonderwijs 1 maal per week minimaal een half uur plaats. Dit wordt gegeven door de eigen leerkrachten van onze school. Ook komt het muziekonder-wijs terug in de ateliers.BewegingsonderwijsDoelstelling: het bewegingsonderwijs is erop gericht, dat de kinderen:

Kennis, inzicht en vaardigheden verwerven om hun bewe-•gingsmogelijkheden te vergroten.Enige kenmerkende hulpmiddelen en bijbehorende begrip-•pen kunnen gebruiken.Een positieve houding ontwikkelen, dan wel behouden, met •betrekking tot deelname aan de bewegingscultuur.*Omgaan met elementen als spanning, verlies en winst.•

portret

141 141

In de groepen 1 en 2 hebben we de volgende activiteiten:Zangspelen•Tikspelen•Vrij spelen binnen en buiten met materiaal•Bewegingsonderwijs met klein materiaal•

In de groepen 3 t/m 8 maken we op dit moment gebruik van de methode “Bewegingslessen voor het basisonderwijs”, W. van Gel-der en H. Stroes. We oriënteren ons op een nieuwe methode.Tekenen en handvaardigheidDoelstelling: het onderwijs in tekenen en handvaardigheid is erop gericht, dat de kinderen:

Kennis, inzicht en vaardigheden verwerven waarmee ze •hun gedachten, gevoelens, waarnemingen en ervaringen op persoonlijke wijze kunnen vormgeven in beeldende werk-stukken.Leren reflecteren op beeldende producten en inzicht ver-•werven in de wereld om ons heen, de gebouwde omgeving, interieurs, mode en kleding, alledaagse gebruiksvoorwerpen en beeldende kunst.Kennis en inzicht verwerven dat uitbeelden en vormgeven •gebonden zijn aan tijd en aan cultuurgebied.

In de groepen 1 en 2 zijn we in het bezit van een technieken-lijst. Deze technieken zullen we in de loop van de twee jaren dat een kind deze groepen doorloopt aanleren. Zodat de kinderen tijdens de vrije keuze gebruik kunnen maken van de aangeleerde technieken.In de groepen 1 t/ m 8 maken we mede gebruik van de methode: “Uit de Kunst”. Ook wordt het tekenen en de handvaardigheid ingezet tijdens de ateliers.LiteratuurSamenwerking met de bibliotheek; alle groepen bezoeken de bi-bliotheek. Leespromotie door aandacht voor Kinderboekenweek, voorleeswedstrijd, voorleesontbijt, etc.DramaDit jaar starten we met ateliers. Tijdens de ateliers wordt aandacht besteed aan drama. De exacte invulling is op dit moment nog niet bekend.

Kunstzinnige oriëntatieSamen met de andere Dynamiek scholen bieden we onze leerlin-gen jaarlijks een kunstmenu aan.Een breed programma met cultuureducatie voor alle groepen. Aansluitend bij de thema’s waarin we werken en met verrassende invullingen. Een prima manier om onze leerlingen in aanraking te brengen met alle disciplines en vormen van kunst en cultuur die er zijn. Ook tijdens de ateliers zal aandacht besteed worden aan kunstzinnige oriëntatie.OverigeBij thematisch werken in onze school wordt gezocht naar culturele activiteiten die passen. De invulling is afhankelijk van het thema. We maken daarnaast gebruik van onze omgeving: in Meterik is een molen, groep 4 brengt een bezoek aan deze molen. Meerdere groepen (groep 4-5-6-) maken gebruik van het aanbod van Museum de Locht en voor groep 8 kiest de leerkracht jaarlijks een passende excursie.


We zijn een ondernemende school, ook op het terrein van cul-tuureducatie. De talrijke activiteiten binnen en buiten de school geven de leerlingen voldoende culturele basis voor de toekomst. We zien nog mogelijkheden voor een meer structurele aanpak binnen het totale programma. Dit is een aandachtspunt voor de toekomst.

portret

142

BS DE SCHAKEL


We maken bewust gebruik maken van de mogelijkheden op cultuureducatief gebied, zodat kinderen• Geraaktwordendoordecultuur(-uitingen);• Lerengenietenvankunstenerfgoed;• Eenstartmakenmeteenlevenslangecultuurcarrière.Bij de realisatie wordt gebruik gemaakt van de culturele omge-ving, in samenwerking met de gemeente en/of de provincie. Het resultaat is dat onze leerlingen in hun schoolloopbaan kennis en nieuwsgierigheid meekrijgen van/naar kunst, erfgoed en culturele activiteiten.

Werkwijze

Een activiteit staat niet op zichzelf. Vaak zal een bijbehorende lessen(serie) met de jeugd worden behandeld. Hieronder volgt een aantal jaarlijks terugkerende onderdelen.Creatieve middagen Acht keer per schooljaar worden op de Schakel creatieve mid-dagen georganiseerd. De helft daarvan is specifiek gericht op de groepen 1-4, de andere keren zijn bedoeld voor de groepen 5-8. De kinderen uit de bedoelde groepen worden gevraagd hun voorkeur uit te spreken voor de activiteiten die op dat moment worden georganiseerd. Zij worden zoveel mogelijk ingedeeld naar die voorkeur, zodat een grote variëteit aan bezigheden ontstaat. Groepjes van 5 tot 8 kinderen volgen anderhalf uur de activiteit via zoveel mogelijk zelfwerkzaamheid onder begeleiding van ou-ders of leerkrachten. Workshops worden regelmatig verzorgd door mensen die professioneel of als betere amateur daarmee ervaring hebben: bloemschikken, aquarelleren, toneel, solderen, sieraden maken, kennismaken met en gebruik maken van fanfare-instru-menten, etc. We zoeken nadrukkelijk in de eigen omgeving naar mensen die we in de creatieve middagen in kunnen zetten.De doelen die we bereiken zijn:• Werkeninheterogenegroepen;• Bevorderenvandeouderparticipatie;• Kennismakenmetveelverschillendetechnieken;• Hetcreërenvaneensocialebindingtussendekinderenuit andere groepen;• Hetbinnenhalenvan(andere)deskundigheidindeschool.

Intensieve samenwerking met de bibliotheekDe school is bezig met de ontwikkeling van een brede maatschap-pelijke voorziening, een zgn. kindcentrum, in samenwerking met partners, waaronder de bibliotheek. Er is een unieke samen-werking tussen de school en de openbare bibliotheek op het terrein van leesonderwijs. De school heeft overleg gevoerd met de bibliotheek over mogelijkheden om het boekenbestand voor informatieve boeken uit te breiden en organisatie voor wat betreft uitleen. We hebben van daaruit besloten om zelf een boekenbe-stand aan te schaffen en deze bij de collectie van de bibliotheek te voegen. De bibliotheek houdt het boekenbestand voor wat betreft informatieboeken vervolgens op peil. In alle groepen wordt nu een begin gemaakt met een nieuwe manier van werken met deze boeken. Belangrijkste verschil met de vorige manier van werken is dat het onderwerp niet langer als uitgangspunt wordt genomen. Het boek zelf wordt uitgangspunt! Een informatieboek dient natuurlijk zo aantrekkelijk te zijn dat kinderen het willen lezen en bekijken, ervan leren! Daarna geven de kinderen in hun groep een presentatie aan de andere kinderen over deze nieuwe kennis. De eerste ervaringen zijn positief!We maken verder gebruik van projectbezoeken aan de biblio-theek. Dit aanbod is gericht op elke leeftijdsgroep. We zorgen ervoor dat elke groep minimaal 1x per jaar een activiteit uitvoert. Het uitgangspunt is steeds literaire vorming. Behalve een uitge-breide activiteit in de kinderboekenweek wordt voor de groepen 1-2 bijvoorbeeld het prentenboek centraal gesteld. In andere groepen wordt in zo’n project de leesbevordering centraal gesteld. In de hogere groepen worden, aan de hand van een leesprofiel, de kinderen bewust gemaakt van hun voorkeuren. We maken gebruik van de leeskisten die de bibliotheek ter beschikking stelt.Samenwerking met de commissie Natuur en JeugdNaast de bekende activiteit van de boomfeestdag is er jaarlijks overleg over de mogelijkheden die Landbouw en natuur kunnen bieden voor de basisscholen. Het kweken van bloemen en planten is in deze streek een belangrijk cultuurgoed. Daarvoor is speciale aandacht in de natuurlessen, en via het verspreiden van bijv. zon-nebloempitten.De onderbouwgroepen bezoeken jaarlijks een of meer agrarische bedrijven.

portret

143 143

Deelname aan het kunstmenuReeds enkele jaren neemt De Schakel deel aan het Kunstmenu zoals dat is opgezet in een gedeelte van Noord-Limburg. Een co-ordinator zoekt samen met een groep geïnteresseerden (de denk-tank) naar cultuuruitingen die door de kinderen worden bezocht, bij voorkeur in een actieve deelnemende rol. De coördinatie zorgt ervoor dat een kind in de loop van acht jaren basisonderwijs ken-nismaakt met zoveel mogelijk verschillende uitingen van cultuur en/ of kunst: muziek, drama, dans, theater, film, beeldende kunst, schilderijen, literatuur, ballet, exposities, poppentheater, etc.De coördinatiegroep regelt de afspraken, de locatie en het vervoer, alsmede de spreiding van de culturele aspecten over de groepen.Door gezamenlijkheid van scholen, en de inbreng van leerkrach-ten via de denktank, is veel meer mogelijk dan de individuele school kan bereiken.Muziek in de klasIn Broekhuizen en Broekhuizenvorst is een bloeiende muziekcul-tuur. Om hier recht aan te doen en vanuit het belang van muziek-onderwijs voor leerlingen nemen we deel aan Muziek in de Klas. De leerlingen van groep 4 en 5 leren de basisprincipes van muziek aan de hand van de xylofoon. De uitvoering gebeurt in samenwer-king met kunstencentrum Jeruzalem, fanfare en Hafabra die ook muziekles in de school geven na schooltijd.CultuurweekElk jaar wordt schoolbreed een projectweek georganiseerd. Bij het projectmatig werken proberen we cultuur te betrekken. Twee jaar geleden resulteerde dit in een wervelende projectweek rondom kunst en de introductie van de schoolregels vorig jaar heeft de ouderraad een Indiaas dansgezelschap geregeld ter afsluiting van het goede doelenproject over India en dit jaar ging de projectweek over de hulpdiensten met een bezoek van alle hulpdiensten aan school. School in de culturele omgevingWe proberen zoveel mogelijk gebruik te maken van het culturele aanbod en input uit de omgeving. Museumbezoek; projecten die worden aangeboden door gemeente, culturele instellingen of Ro-tary; bezoeken aan bijv. missiemuseum of kerkgebouwen in het kader van eigen leerprojecten; bezoek van Hagerhof of De Locht in het kader van (oude) ambachten en beroepen, of als voorbe-reiding op Eerste Communie, samenwerking met Heemkunde

Broekhuizenvorst in kader dodenherdenking en inzet van ouders en de culturele omgeving in allerlei projecten op school. De school adopteerde het afgelopen schooljaar de twee oorlogs-monumenten in beide dorpen.

Toekomst

Hoewel het aanbod elk jaar kan variëren, zal de grote lijn in dit aanbod blijven bestaan. De Schakel is bewust op zoek naar acti-viteiten die de kinderen aanspreken, en die het brede terrein van cultuur en historische waarden omvatten.We willen behouden wat we hebben en misschien in de toekomst groeien naar meer eigen inbreng dat resulteert in een eigen cultu-reel Schakelprogramma.

portret

144

BS DE DOBBELSTEEN


Met cultuureducatie beogen we dat leerlingen: oog en oor krijgen voor cultuur in de breedste zin van het woord, leren open staan voor dingen om ons heen, leren kijken en luisteren en leren genie-ten. We zien hier een rol voor de school omdat ouders hier steeds minder aandacht aan besteden. Wij verstaan onder cultuureduca-tie het leren van en kennismaken met de verschillende aspecten van cultuur (w.o. geschiedenis, verschillende stromingen), beel-dende kunst (schilderen, beeldhouwen, kunstenaars, musea maar ook expressie), muziek, dans, theater en literatuur. Ook vinden wij erfgoed belangrijk (bijvoorbeeld; tradities uit ons katholiek geloof, volkscultuur, carnaval, omgevingsgeschiedenis, etc). Wij besteden hier zeer veel aandacht aan. We vinden het belangrijk dat de leer-lingen van onze school kennismaken met al die vormen van kunst en cultuur, maar het ook beleven en ervaren.Uitgangspunt voor cultuureducatie op school is een kader waarbij de zes disciplines, muziek, dans, theater, beeldende kunst, litera-tuur en erfgoed de basis vormen. Uitgangspunt bij de invulling van het programma is onze visie op onderwijs, cultuureducatie en de kerndoelen Kunstzinnige Oriëntatie en Oriëntatie op jezelf en de omgeving. We doen dit door het bieden van een kunstmenu, beeldende vakken, muziek, dans drama, literatuur, anders lezen en erfgoed binnen het lesprogramma. Met aandacht voor inbedding in lessen, goede lesbrieven met voorbereidingen verwerkingsug-gesties en benutten van omgeving van de school.

Integratie en werkwijze

De laatste jaren heeft het team op De Dobbelsteen zich na-drukkelijk geprofileerd door de ontwikkeling van een specifieke onderwijskundige visie op lezen. Er is een geheel nieuwe leerlijn ontwikkeld onder de naam “Anders Lezen”. Bij deze manier van werken wordt de reguliere leesmethode losgelaten en wordt ingezet op een nadrukkelijke aansluiting bij het kind. Iets derge-lijks is het team eveneens van plan m.b.t. het wereldoriënterend onderwijs. Ook daar zou het team het liefst de methode loslaten

en werken met een thematische aanpak. Hier liggen kansen voor cultuureducatie. Koppelen aan hoeken/thema’s? Koppelen aan uitstapjes, kunst en cultuur? Passend bij thema’s? Met bedoelingen en routines!

Toekomst

Het kunstmenu is een constructieve basis die zorgt voor conti-nuïteit, dit moeten we borgen. We onderschrijven het belang van de denktank binnen het kunstmenu. In de samenstelling van het programma en de aansluiting bij de vraag van het onderwijs speelt de denktank een belangrijke rol. Maar er is zoveel meer mogelijk. Bij de invulling van de overige cultuureducatieve activiteiten zoe-ken we naar aansluiting bij de thema’s binnen de lessen en zoeken we bewust naar mogelijkheden in de omgeving. In de toekomst willen we nog meer afstemming en integratie van natuur, cultuur en burgerschap binnen ons onderwijs en gaan we onderzoeken of we met cultuureducatie kunnen aansluiten bij ‘anders lezen’ of wereldoriëntatie.

kerstorkest St. josephschool

portret

Cultuurpad, 5 jaar jong: Proficiat !!

Al voordat Cultuurpad ontstond werd er al goed nagedacht over hoe om te gaan met kunst en edu-catie op de scholen in onze regio. Het Kunsteducatieproject “Kunstmenu” bracht leerlingen in aanraking met disciplines zoals: dans, muziek, beeldende kunst en theater. De betrokken gemeentes sloten zelfs een zgn. “convenant “af. De rol van de gemeentes was hierin ook vastgelegd. Toen in sep-tember 2004 de zgn. “denktank” in het leven werd geroepen, werd de rol van het onderwijs veel sterker en kregen we invloed, we werden zelfs sturend bij het maken van keuzes voor het programma van het Kunstmenu. Een aantal enthousiaste onderwijsmensen gingen samen nadenken over cultuureducatie in het onderwijs. Naast de denktank ontstond er een doetank, die actief voorstellingen begeleiden.De denktank denkt na over zaken zoals: programmering, planning en locaties. Enkele mensen be-zoeken de presentatiedagen waar nieuwe producties te zien zijn. Indien nodig wordt er lesmateriaal ontwikkeld. Op het eind van het schooljaar vindt er altijd een gedegen evaluatie plaats. Naarmate de tijd vorderde werd de denktank steeds enthousiaster. De taakverdeling binnen de groep werd steeds duidelijker en vooral de positieve reacties vanuit de scholen en de kinderen werken motiverend. De centrale coördinatie vindt plaats door Chantal Geenen en Ankie Rutten. Zij bruisen van de ideeën.

5 Jaar geleden werden denktank en doetank ondergebracht bij Cultuurpad. De afgelopen 5 jaar is er een keur aan artiesten voorbijgekomen voor de diverse groepen. Daarnaast vind ik het zelf persoonlijk erg goed dat het cultureel erfgoed veel aandacht krijgt de laatste tijd. Cultureel erfgoed blijft vaak dicht bij de omgeving en onze omgeving heeft echt heel veel te bieden.Verder is het prachtig:- om een groep poppenspelers uit Wit Rusland naar Horst te kunnen halen,- 70 bussen vol met enthousiaste en dolgedraaide kinderen uit de bovenbouw naar een concert van Rowweh Hèze te brengen en weer te halen- prachtige kunstwerken te maken met kinderen die nog jaren in de school hangen,- een kijkje te mogen nemen in de slaapkamer van Vincent van Gogh,- spannende verhalen te beluisteren rond het kasteel Ter Horst,- een echt oorlogsmuseum te bezoeken,- een echte Peelkabouter te ontmoeten- te mogen schilderen of fotograferen in de Peel- enz., enz.Het programma voor 2010 - 2011 is alweer klaar en de inschrijvingen zijn alweer binnen. Er komen zelfs reacties: wat een leuk programma weer !!! Kortom: er is nu ook weer goed nagedacht over cultuureducatie, o.a. door de denktank. Goed nadenken kan ook heel leuk zijn en veel voldoening geven.

Groetjes, Denktanker: Hay Mulders

proficiat 145

kunstmenu146

147 147

BS DE HORIZON


Algemeen Door middel van kunstzinnige oriëntatie maken de kinderen kennis met kunstzinnige en culturele aspecten in hun leefwereld. Het gaat om die aspecten van cultureel erfgoed waarmee mensen in de loop van de tijd vorm en betekenis hebben gegeven aan hun bestaan. Het gaat bij kunstzinnige oriëntatie ook om het verwerven van enige kennis van de hedendaagse kunstzinnige en culturele diversiteit. Dit vindt zowel op school plaats, als via re-gelmatige interactie met de buitenwereld. Kinderen leren zich aan de hand van kunstzinnige oriëntatie openstellen: ze kijken naar schilderijen en beelden, ze luisteren naar muziek, ze genieten van taal en beweging.Cultuureducatie is er ook op gericht bij te dragen aan de waarde-ring van leerlingen voor culturele uitingen in hun leefomgeving.

Specifiek‘De Horizon’ wil een adaptieve school zijn. Cultuureducatie sluit aan bij de verschillende ontwikkelingsniveaus van kinderen en houdt rekening met verschillende leerstijlen en meervoudige intelligenties. Binnen het onderwijsprogramma zijn er mogelijk-heden om met kunst en cultuur kennis te maken, deze kennis te verdiepen en bijzondere capaciteiten op het gebied van kunst en cultuur te ontwikkelen. Cultuureducatie gaat uit van ontdekkend en samenwerkend leren, waar nodig met methoden, maar altijd gericht op betekenisvol leren. Er wordt aandacht besteed aan: beeldende, dramatische, dansante, literaire en muzikale vorming, media-educatie en cultureel erfgoed. De culturele school- en woonomgeving staat centraal, ‘De cultuur ligt op straat’.

Vanuit de culturele en kunstzinnige vormingen (CKV) worden vanzelfsprekende verbindingen gemaakt met andere vakken, bijvoorbeeld geschiedenis, aardrijkskunde, natuuronderwijs, taal, gymnastiek. ‘Kinderen moeten leren zien in wat voor rijke om-geving ze opgroeien. Je moet ze leren kijken en luisteren naar dat wat ze onderweg van huis naar school allemaal tegenkomen.

Beelden en gevels zijn concreet, maar het gaat ook over waarden en normen, gedragsregels. Cultuureducatie is geen losstaand vak.

Werkwijze

Cultuureducatie op De Horizon bestond tot voor kort o.a. uit het kunstmenu, klassefilm, erfgoedactiviteiten, keuzes uit het externe aanbod, met bijna alle groepen naar de Locht, maar ook activitei-ten in de buitenlucht behoorden er toe. Ook de creatieve vakken (muziekles, tekenen en handvaardigheid) kunnen tot cultuur-educatie gerekend worden. Hiermee heeft de school al een mooi cultureel programma, maar voor de toekomst zagen we een aantal verbeterpunten in het cultuurbeleid van onze school. Afgelopen schooljaar hebben we een visie op cultuureducatie vast-gesteld en besloten een andere koers te gaan varen. Op weg naar een eigen cultuureducatief programma voor De Horizon. Meer informatie over de nieuwe opzet en onze eerste dansweek zie de inspiratiepagina’s. Tevreden blikken we terug op de nieuwe aanpak. Een aanpak waarmee we bereiken dat elke leerling tij-dens zijn/haar schoolloopbaan op onze school kennis maakt met alle aspecten van cultuureducatie. Voor hulp of advies m.b.t. deze keuzes/aspecten wenden we ons tot de bovenschools coördinator cultuureducatie binnen CultuurPAD of tot de denktank binnen onze stichting.

Toekomst

We gaan verder op de ingeslagen weg en gaan werken aan een constructieve basis voor cultuureducatie binnen onze school.

portret

148

BS DE KLIMBOOM


De basis van cultuureducatie op BS de Klimboom is een brede kennismaking met kunst en cultuur. Als uitgangspunt voor ons programma sluiten we aan bij het karakteristiek van het domein ‘kunstzinnige oriëntatie’. Door middel van een kunstzinnige oriëntatie maken kinderen kennis met kunstzinnige en culturele aspecten in hun leefwereld. Het gaat bij dit domein om kennismaking met dié aspecten van cultureel erfgoed waarmee mensen in de loop van de tijd vorm en betekenis hebben gegeven aan hun bestaan.

Het gaat bij kunstzinnige oriëntatie ook om het verwerven van enige kennis van de hedendaagse kunstzinnige en culturele diversiteit. Dit vindt zowel op school plaats, als via regelmatige interactie met de (buiten)wereld. Kinderen leren zich aan de hand van kunstzinnige oriëntatie open te stellen: ze kijken naar schilderijen en beelden, ze luisteren naar muziek, ze genieten van taal en beweging.

Kunstzinnige oriëntatie is er ook op gericht bij te dragen aan de waardering van leerlingen voor culturele en kunstzinnige uitingen in hun leefomgeving. Ze leren daarnaast zichzelf te uiten met aan het kunstzinnige domein ontleende middelen:

ze leren de beeldende mogelijkheden van diverse materia-•len onderzoeken aan de hand van de aspecten kleur, vorm, ruimte, textuur en compositie;ze maken tekeningen en ruimtelijke werkstukken;•ze leren liedjes en leren ritme-instrumenten te gebruiken als •ondersteuning bij het zingen;ze spelen en bewegen.•

Waar mogelijk worden daarbij onderwerpen gebruikt die samen-hangen met die uit andere leergebieden. Het onderwijs wordt daardoor meer samenhangend en mede daardoor betekenisvol-ler voor leerlingen. Maar voorop staat natuurlijk de authentieke bijdrage van kunstzinnige oriëntatie aan de ontwikkeling van kinderen.


Hoe vertaal je dit leergebied naar een programma dat past bij de school? De kans van cultuureducatie in het primair onderwijs ligt bij de integrale aanpak; cultuureducatie als middel of als toepas-sing bij de zaakvakken. Niet als een vak invoeren maar leren cultuur te integreren in de dagelijkse praktijk is een uitdaging die tijd kost. Bij het leergebied Kunstzinnige Oriëntatie komen de volgende onderdelen aan bod: tekenen, handvaardigheid, muziek*, spel en bevordering van het taalgebruik, beweging. Bij deze vak-ken wordt de methode ‘Moet je doen’ als bronnenboek gebruikt.De leerlingen van de groepen 4 en 5 krijgen lessen Algemene Muzikale Vorming (AMV), gegeven door een vakdocent van de muziekschool. De betreffende leerlingen krijgen dus twee jaar lang, gedurende 45 minuten per week, muziekles van een gastdo-cent. Onze school neemt deel aan het kunstmenu op stichtings-niveau. Dit programma waarborgt een structurele kennismaking met diverse vormen van kunst en cultuur. Een aantal keren per jaar worden activiteiten georganiseerd met een wat minder schools karakter. Soms gaat het hierbij om één groep, soms om alle groepen (samen). Een greep uit het aanbod:•HerfstvieringKinderen van groep 1 tot en met 8 zingen, dansen, spelen toneel, playbacken of bespelen een instrument.

•VoorleeskampioenKinderen van groep 7 en 8 mogen meedoen aan de verkiezing van de voorleeskampioen. De winnaar gaat door naar de gemeente-lijke finale.

•Sinterklaas Sinterklaas bezoekt de jongste leerlingen op school. De leerlingen van groep 1-2-3 gaan naar het Pakhuis van Sinter-klaas in het Limburgs Museum in Venlo (tweejaarlijks)

•Kerstviering In het kader van Kerstmis wordt er gezongen, gedanst, gemu-

portret

149 149

siceerd, toneel gespeeld, enzovoort. Deze viering, bedoeld voor alle groepen, wordt ’s avonds gehouden. Ouders zijn hierbij ook welkom.

•CarnavalsvieringKinderen van groep 1 tot en met 8 houden een mini-revue (’s morgens) en dansen en hossen met de Prins en zijn gevolg (’s middags).

•KunstmenuAlle groepen nemen deel aan een culturele activiteit. Dit kan zijn een bezoek aan een toneel -, dans – of muziekvoorstelling of een bezoek aan (of van) een kunstenaar.

•CreamiddagenDrie maandagmiddagen zijn alle kinderen, samen met heel veel ouders, creatief bezig. Aansluitend is er een tentoonstelling voor belangstellenden.

•AfscheidsmusicalDe kinderen van groep 7 en 8 brengen in een van de laatste schoolweken een afscheidsmusical op de planken.

* Erfgoedbezoek de Peel, adoptie bos in kader natuureducatie en incidenteel bezoeken we streekmuseum De Locht in het kader van streekgeschiedenis.

Toekomst

Ondanks de drukke agenda van het onderwijs ziet de school kan-sen voor cultuureducatie. Om verschraling van beeldende vorming in het onderwijs tegen te gaan zou cultuureducatie nog meer integraal moeten worden aangeboden. Daarom blijft de komende jaren cultuureducatie onder de aandacht van het team en zal on-derzocht worden hoe je kan leren cultuureducatie als middel in te zetten. Tot die tijd blijft de school haar leerlingen een brede ken-

nismaking met cultuur bieden door middel van het kunstmenu, Muziek in de klas, expressielessen en losse activiteiten rondom speciale gelegenheden of thema’s.

portret

150

CULTUURPAD IN DE PROVINCIE

In samenwerking met provincie en gemeenten bouwen we op een projectmatige manier aan een netwerk van scholen, initiatieven, toekomstige steunpunten c.q. centra voor cultuureducatie en instellingen die cultuureducatie als een belangrijk aspect van hun eigen werking zien. Door de jaren heen is een goede samenwer-king ontstaan tussen provincie en onderwijsveld op dit gebied. Getuigen hiervan zijn de expertmeetings, werkconferenties en andere bijeenkomsten die we samen met de provincie hebben georganiseerd.

cultuurpactDe stichtingsbesturen in de provincie hebben zich verenigd in een platform cultuureducatie primair onderwijs Limburg. Dit is een overleg van 19 besturen en bovenschools management in de provincie Limburg. In totaal zijn 360 scholen betrokken van de ongeveer 440 scholen in Limburg. Vanuit een behoefte aan structureel overleg over cultuureducatie heeft het overleg een provinciaal karakter gekregen. Ongeveer drie á vier keer per jaar komt het platvorm bijeen en in dit overleg houdt men zich bezig met het beleid voor cultuureducatie. Op 18 januari 2007 is het manifest ‘Aangenaam!’ ondertekend door de leden, want ‘met die ondertekening maken wij ons geza-menlijke streven kenbaar om een krachtige leer- en leefomgeving voor het kind in te richten, waarbinnen cultuureducatie structureel verankerd is.’ In juni 2008 is binnen het platform een gezamenlijke koers voor de toekomst vastgesteld, verwoord in de notitie ‘Meer kinderen meedoen’. De notitie is op 1 maart 2009 gepresenteerd aan het publiek en verwoord de visie van het platform op cultuureduca-tie en de rol die het onderwijs wil spelen in het creëren van een krachtige leer- en leefomgeving voor kinderen in de provincie.

CultuurPAD voert het secretariaat van het platform, beheert de website www.cultuurpad.nl/platformcultuureducatiepo/schrijft de beleidsstukken en onderhoudt de contacten met provincie en leden van het platform.

Als platform timmeren we nu een paar jaar aan de weg. Concreet heeft de samenwerking geresulteerd in een gezamenlijk manifest en de laatste notitie ‘Meer kinderen meedoen’. Maar de stap van intentie uitspreken naar het concreet tot uitvoering brengen van voorgenomen beleid is groot. De centrale vraag is: Hoe gaan weconcreet om met onze ambities zoals omschreven in onze notitie? Hoe gaan we voorgenomen beleid inkleuren op stichtingsniveau? Er zijn verschillen: op bestuurscultuur, op vraagniveau.

De beeldvorming over cultuureducatie groeit en wordt voortdu-rend bijgesteld. We nemen steeds meer afstand in het denken in schotten; cultuureducatie wint als basisdomein aan betekenis. Het is meer dan alleen cultuureducatie. Cultuureducatie (kunsten, erfgoed en media), amateurkunst (actieve kunsteducatie) en volks-cultuur verwerven een vaste plek in de buiten- en binnenschoolseleeromgeving. Het aandachtsveld breidt zich uit naar de leef-omgeving van het kind. Cultuureducatie verwerft een vaste stek binnen de naschoolse dagarrangementen en buitenschoolse pro-gramma’s. Met cultuureducatie en sport in het pakket dynamiseert de leef- en leeromgeving van het kind.Onze gezamenlijke notitie biedt voldoende aanknopingspunten om tot inhoudelijke afspraken te komen. We willen aan onze gezamenlijke koers vasthouden en gericht werken aan een vol-gende stap; het delen van expertise (kennismanagement) en verder werken aan duurzame ontwikkeling van cultuureducatie.

Daarvoor is een meer structurele samenwerking nodig. Daarom heeft het platform cultuureducatie PO Limburg CultuurPACT opgericht; een kennisgemeenschap voor het primair onderwijs. We willen verder werken vanuit de uitspraken van onzeparticipanten:

cultuurpad in de provincie

151 151

De kaders zijn gecreëerd, maar de uitvoering gebeurt op de scho-len, met onze leerkrachten en leerlingen.Processen vinden plaats op de werkvloer. Van onder en binnenuit is daarbij het motto.Dit proces en de daarmee gepaard gaande ontwikkelingen willen we faciliteren en CultuurPACT gebruiken als voertuig.

Geen onderwijsbegeleidingsdienst voor cultuureducatie.•Geen ivoren toren die regeert in cultuureducatief land.•Geen steunpunt dat ongevraagd aan de deur van onze scho-•len klopt.Maar:•Een dynamische kennisgemeenschap die werkt vanuit de •behoefte en de vraag van de scholen.Een voertuig om kennis te delen in (tijdelijke) netwerken.•Een plek waar expertise gebundeld wordt en naar behoefte •kan worden ingehuurd, uitgewisseld of uitgeleend.Een kapstok om de vele goede en leerzame initiatieven in het •onderwijs te bundelen, van elkaar te leren en om gezamenlijk op te treden in bijvoorbeeld de, nader uit te diepen, samen-werking met het culturele veld en met (lokale) overheden.

CultuurPACT is bezegeld met het tekenen van een samenwer-kingsconvenant in het platform cultuureducatie PO Limburg. Het platform (19 stichtingen, 370 scholen en 81978 leerlingen) onderschrijft met de ondertekening van het convenant: - de inhoud van CultuurPACT- de aanstelling van drie regievoerders uit de regio Noord, Midden en Zuid: Thijs Rutten, Arno Gubbels en Andrew Simons.- de penvoering door CultuurPAD als ‘lead agency’

In schooljaar 2010-2011 is CultuurPACT een feit. Meer informa-tie volgt!

cultuurpad in de provincie

152

In de samenwerking in de regio en met de gemeenten in Noord-Limburg staat het realiseren en verankeren van een regionaal dek-kende infrastructuur voor Cultuur en School centraal. Speerpunt voor 2008 binnen het RAP was bevordering van cultuurspreiding, cultuurproductie en culturele infrastructuur door middel van bovenlokale, regionale en grensoverschrijdende cultuurprojecten. Dit speerpunt sluit nauw aan bij onze werkwijze en doelstellin-gen. Door de regionale aanpak van CultuurPAD wordt synergie bewerkstelligd. Er ontstaan samenwerkingsverbanden tussen cul-turele instellingen en gezelschappen onderling en met andere dis-ciplines, zoals opleidingen (denk aan muziekscholen en PABO’s) zodat het totaal meer is dan een som der delen. Hierdoor wordt de culturele infrastructuur van de regio en de provincie versterkt. Door de sterkere vraagoriëntatie/ vraagsturing van scholen stijgen de kansen tot cultuurproductie en maatwerk. Dit komt de uitstra-ling van de regio en de provincie alleen ten goede. De samenwer-king met meerdere partijen is uitgebreid tot buiten de regiogren-zen en incidenteel buiten de provincie.

Op alle scholen binnen het samenwerkingsverband zijn culturele programma’s met aandacht voor de culturele omgeving en het erfgoed van de streek. Incidenteel vinden er speciale projecten in een gemeente plaats, vanuit een vraag of een samenwerking tussen een gemeente en cultuurPAD. Een aantal voorbeelden op een rij:

In 2007-2008 hebben we in de gemeente Kessel en de voormalige gemeente Helden een bijzonder project uitgevoerd; een unieke kennismaking met de gemeente. Een project in het kader van burgerschap, kennismaking met de gemeente in samenwerking met kunstenaars. Het project is afgesloten met een veiling van

MOZAIEK BANKEN IN TEGELEN

VOORLEESWEDSTRIjD 2009

CULTUURPAD IN DE GEMEENTE

cultuurpad in de gemeente(n)

153 153

alle gemaakte kunstwerken voor een goed doel gekozen door de leerlingen . In de gemeente Venlo hebben de leerlingen van groep 7 en 8 mozaiekbanken gemaakt voor het nieuwe centrum van Tegelen. Diverse scholen hebben deelgenomen aan Klassiek op locatie; de schoolversie. In Horst aan de Maas is in nauwe samenwerking met de ge-meente, Kunstencentrum Jeruzalem en Dynamiek Scholengroep AMV (algemene muzikale vorming) ingevoerd voor de groepen 4 en 5. Daarnaast werken we samen met Hep Horst en BiblioNu.Alle voorstellingen vinden zoveel mogelijk plaats binnen de ac-commodaties van de gemeente Horst aan de Maas. CultuurPAD was tot augustus 2009 gevestigd in Jeugdstation.nl, het centrum voor jeugd en gezin in de voormalige gemeente Hel-den. Dit centrum is op 14 juni 2008 geopend met diverse cultu-rele optredens en workshops. CultuurPAD was mede-organisator van deze dag en heeft het culturele gedeelte verzorgd. Verder organiseren we elk jaar een lokale voorleeswedstrijd voor de scholen in de voormalige gemeente Helden en Kessel. In de gemeente Venlo hebben we deel genomen aan werkcon-ferenties, een dag voor leerkrachten georganiseerd (4 september 2008), een inspiratiedag voor cultuureducatie georganiseerd (18 november 2009) en werken we op dit moment samen met de gemeente aan een structurele basis voor cultuureducatie in de gemeente.

OP MAAT naar integraal cultuurbeleid

in de regio

Vanuit de wens van eigen regievoering en vraaggericht werken en meedenken voelen we ons –als primair onderwijs- mede verant-woordelijk voor de culturele ontwikkeling van kinderen. Daarom werken we samen met de gemeenten in de regio en het culturele veld om kinderen en jongeren te ondersteunen bij het ontwik-kelen van een culturele loopbaan, zowel binnenschools – vanuit onderwijsperspectief- als buitenschools – in het kader van vrije-tijdsbesteding. Vanuit onze visie begint de culturele loopbaan van kinderen op de basisschool (of zelfs nog eerder). Het fundament voor cultuurbeleid en daarmee de bevordering van cultuurparti-cipatie wordt gelegd in het basisonderwijs. De onderwijsstich-tingen die samenwerken binnen CultuurPAD willen samen met de gemeente Beesel, Horst aan de Maas, Peel en Maas, Venlo en Venray werken aan integraal cultuurbeleid met de culturele loopbaan als basis. Kenmerk voor dat beleid is dat het uitgaat van gezamenlijke standpunten van onderwijs en gemeenten waarin cultuureducatie, volkscultuur en amateurkunst een belangrijke rol speelt. We streven dan ook een structurele samenwerking met de gemeenten aan te gaan en inhoudelijke proces-afspraken te ma-ken als basis voor die samenwerking. Dit integrale beleid draagt namelijk bij aan een duurzaam cultuurklimaat in Limburg dat ook na 2012 blijft bestaan. Kortom: we gaan voor verankering! De eerste aanzet tot deze vernieuwende samenwerking met gemeenten is gemaakt. De komende maanden zullen we blijven investeren in het tot stand komen van een structurele samenwer-king op basis van inhoud.

Meer informatie over de inhoudelijke koers die we willen volgen is te vinden in OP MAAT beleidskader 2009-2012 en het daarbij horende uitvoeringsprogramma.

cultuurpad in de gemeente(n)

154 cultuurpad in de gemeente(n)

155 155

Publicaties

Soms leveren we een bijdrage in schriftelijke vorm. In 2009 hebben we een artikel over het onderwijs en cultuureducatie in Limburg voor het blad Kunstzone geleverd, werken we mee aan onderzoeken van studenten van de master cultuureducatie in Maastricht en ontvangen we gemeenten en andere geïnteresseer-den op werkbezoek.

Presentatiedagen

Elk jaar bezoeken we zoveel mogelijk presentatiedagen van jeugd-theaterbureau’s in Nederland. In korte tijd zien een vaste groep mensen – denktank- ongeveer 50 tot 100 voorstellingen. Uit die presentatiedagen wordt een selectie van voorstellingen, ingekocht voor het podiumprogramma of voor maatwerk op de scholen.

Appeltjes van OranjeIn oktober 2010 is het project Sjaan de Haan doorgedrongen tot de regionale voorronde Zuid van de Appeltjes van Oranje. Uit alle inzendingen van de regio Zuid werden 10 projecten geselecteerd die een presentatie van 5 minuten voor de jury van het Oranje-fonds mochten houden. Uit deze 10 inzendingen zijn 2 projecten genomineerd voor een Appeltje. We zijn helaas niet tot de laatste twee gekozen maar met een stimuleringscheque van 2500 euro keerden we zeer tevreden huiswaarts.

Menu 2010Menu 2010 is een reizende kunstmanifestatie over de identiteit van Noord-Limburg die in de maanden september en oktober 2010 door de regio trok. Onze hanen waren een onderdeel van dit project; een mooi voorbeeld van samenwerking met andere partijen We hopen de volgende editie weer een bijdrage te kunnen leveren aan Menu 2012. Meer informatie op www.menu2010.nl

Wat begon in 2005 als een samenwerkingsverband van 46 basis-scholen is inmiddels uitgegroeid tot een kleine organisatie met veel ideeen, activiteiten en projecten op het terrein van cultuur-educatie in de breedste zin van het woord (actief burgerschap, kunst in de omgeving, culturele ontmoetingen tussen jong en oud en cultuureducatie in een sociale context). De stichting heeft in de loop der jaren haar activiteiten steeds verder uitgebreid naar de samenleving. In samenwerking met partners hebben we verschil-lende activiteiten en projecten in het kader van burgerschap, iden-titeit, community-art, erfgoed en cultuur georganiseerd. Van grote projecten in het kader van zelfsturing tot kleine lokale initiatieven.

Workshops en lezingen

Om onze kennis en ervaring uit te breiden en te delen en omdat feedback bijdraagt aan onze ontwikkeling, gaat CultuurPAD ook het land in. Door onze visie te presenteren op congressen en bijeenkomsten brengen we ons gedachtegoed over de grenzen van Limburg.

23 januari 2008 workshop COT Amersfoort Culturele Onderwijs Tentoonstelling5 maart 2008 presentatie en cueka-spel op Dag van de Cultuureducatie Schiedam 13 maart 2008 lezing op Dag van de Cultuureducatie Mocca Amsterdam5 juni 2008 presentatie op Congres Combinatie Functionaris in Sittard 19 mei 2009 presentatie op congres cultuureducatie ICO Assen 18 nov 2009 inspiratiedag cultuureducatie Noord-Limburg

Gastlessen

Ook verzorgen we gastlessen over cultuureducatie op Pabo Venlo, master cultuureducatie Maastricht en Pabo de Kempel.

CULTUURPAD I N H E T L A N D

cultuurpad in het land

156 proficiat

CultuurPAD 5 jaar: een artistieke bijdrage van Helmie van de Riet

157 157 proficiat

158

Van binnenschools naar buitenschools

De taakgebieden van cultuurPAD zijn verbreed in de richting van ontwikkelingen rondom brede scholen en cultuureducatie, naschoolse activiteiten en dagarrangementen. Van binnenschools naar buitenschools, van leeromgeving naar leefomgeving.

Dagarrangementen

Bij Dagarrangementen gaat het om een samenhangende structuur van jeugdvoorzieningen met een doorlopend aanbod van opvang, onderwijs, opvoeding en ontspanning die nieuwe oplossingen biedt voor ouders om arbeid en zorg te combineren. De structuur draagt bij aan betere ontwikkelingskansen van kinderen van 0 tot 16 jaar. Een dagarrangement is een combinatie van voorschoolse opvang, onderwijs, opvang tussen de middag, onderwijs en na schooltijd een breed aanbod van culturele, educatieve en sportieve activiteiten.

Wettelijk kader

Sinds 1 augustus 2006 zijn scholen al verplicht tussenschoolse opvang te verzorgen. Per 1 augustus 2007 geldt dat de voor- en naschoolse opvang geregeld moet zijn. De verplichting geldt van half acht ‘s –ochtends tot half zeven ‘s- avonds. De dagbesteding moet voor kinderen een sluitend en doorlopend programma zijn waarbij onderwijs, opvang, zorg, welzijn en vrije tijd goed op elkaar afgestemd zijn.

Een onderdeel van het dagarrangement is naschoolse activiteiten (NSA), ook wel buitenschoolse activiteiten. Buitenschoolse activiteiten kunst en cultuur bieden veel mo-gelijkheden voor kinderen. Met het realiseren van naschoolse programma’s stimuleren we de ontwikkeling van kinderen en actieve cultuurparticipatie. We slaan een brug tussen het kind en zijn of haar omgeving. In die omgeving fungeert de school als vindplaats voor talent en wegwijzer voor verdere ontwikkeling. Na

schooltijd ontdekken kinderen welke talenten ze verder kunnen ontwikkelen en waar hun passie ligt. Het doel is kinderen de kans te bieden zich verder te ontwikkelen of te ontdekken wat ze leuk vinden, waar ze goed in zijn of wat de culturele mogelijkheden in de omgeving waar ze wonen zijn. Met het bieden van naschoolse activiteiten op onze scholen bieden we zoveel mogelijk kinderen de kans in hun vrije tijd deel te nemen aan culturele en sportieve activiteiten. Met een aanbod van naschoolse activiteiten creëren we blijvende voorzieningen voor cultuur in de regio; ontmoetingspunten waar kinderen op regelmatige basis in contact komen en kennis maken met kunst en cultuur. We zien het als een uitdaging om samen met part-ners concrete invulling te geven aan de culturele loopbaan van leerlingen indachtig de zegswijze: ‘ It takes a whole village to raise a child’.

Voor Akkoord!-po heeft cultuurPAD in 2007 een start gemaakt met kunst en cultuuractiviteiten in de dagarrangementen. Een breed scala aan culturele activiteiten voor alle leerlingen op school na schooltijd. Scholen bieden hun leerlingen een aanbod cultuur en sport voor na schooltijd. Een mix van dans, theater, muziek, beeldende kunst, spel, sport, natuur en meer wordt op vaste dagen in de week aangeboden. We zien kansen voor het inzetten van amateurkunst binnen de naschoolse programma’s en gaan hier het komende jaar mee aan de slag. Meer informatie over de naschool-se programma’s op www.cultuurpad.nl

In 2006 is Dynamiek Scholengroep samen met regionale partners een project gestart om ervaringen op te doen met dagarrange-menten. Vijf kernen in de regio hebben van 2006-2008 een pilot uitgevoerd waarin de verschillende onderdelen van een dagar-rangement zijn onderzocht en op elkaar afgestemd. Deze kernen zijn Grubbenvorst, Hegelsom, Kronenberg, Meerlo en Wanssum. Er hebben diverse experimenten plaatsgevonden met naschoolse activiteiten. In Grubbenvorst is gekozen voor een dorpsbrede aan-pak. De drie scholen hebben samen met CultuurPAD en lokale

CULTUURPAD & DAGARRANGEMENTEN

cultuurpad & dagarrangementen

159 159

verenigingen naschoolse activiteiten georganiseerd en zetten dit in 2009 voort. In Hegelsom en Wansum zijn kindcentra gestart, in Meerlo is een ‘bewegingsaanbod’ ontstaan en de Sevenumse scholen hebben ervaring opgedaan met naschoolse activiteiten sport en cultuur. In 2009 hebben meerdere scholen een begin gemaakt met het starten van naschoolse activiteiten in samenwer-king met partners. Er is een coördinatiepunt ingericht dat scholen ondersteunt bij het ontwikkelen van dagarrangementen en een aanspreekpunt is voor aanbieders.

Stichting Prisma heeft in 2008-2009 gewerkt aan het ontwik-kelen van een visie op dagarrangementen in samenwerking met gemeente, kinderopvang en welzijnsinstelling(en). In schooljaar 2010-2011 starten we met de PADXPRESS. Een naschools activiteitenprogramma van kunst, cultuur, sport, spel en natuur. Na een behoeftepeiling onder ouders en leerlingen wordt het aanbod vormgegeven. Integratie van sportexpress en andere bestaande initiatieven, aansluiting bij wat er al is, samenwerking met de andere scholen binnen Peel en Maas en integratie van de toekomstige combinatiefunctionaris zijn aandachtspunten voor komend schooljaar.

Basisschool Den Doelhof is een brede school. Stichting Kin-deropvang Meijel is in de school gevestigd en samen werken ze aan een doorlopend aanbod voor kinderen. Een enorme impuls voor naschoolse activiteiten is de Cultuurcarrousel. Een aanbod van naschoolse culturele en erfgoed activiteiten met een Meijels karakter of achtergrond. De Cultuurcarrousel is een uniek concept waarin Mekiko, Harmonie Eendracht, schutterij St. Nicolaas, schutterij St. Willibrordus, Medelo en carnavalsvereniging De Kieveloeët zich presenteren aan de kinderen van Meijel. Alle verenigingen bieden een drietal gratis kennismakingslessen waar jeugdige geïnteresseerden zelf kunnen komen ‘proeven’ van de culturele activiteiten die er geboden worden. De komende jaren onderzoeken we, in samenwerking met part-ners binnen Peel en Maas hoe de Cultuurcaroussel uitgebreid en

verankerd kan worden in de culturele loopbaan van kinderen.

Belangrijke aspecten bij alle stichtingen van CultuurPAD is de integratie van de lokale omgeving in de naschoolse activiteiten en de afstemming tussen binnen- en buitenschoolse cultuureducatie.

!

sport & cultuur

naschoolse activiteiten

Sevenum

schriif je nu in voor de naschoolse

activiteiten:Theater, dans ofatelier de sTal!

week 9-10-11-12-13-15

cultuurpad & dagarrangementen

160 proficiat

proficiat

Op mijn bureau staat al vijf jaar de Cultuurpad. Die kleurrijke pad ontving ik bij de start van CultuurPAD. De naam die de scholenstichtingen Prisma, Akkoord en Dynamiek kozen voor het cultuurpad dat ze samen opgingen. De pad op mijn bureau is geen gewone pad, maar een pootstreeppad. Die pad ontwikkelt zich tweemaal zo snel als een gewone pad. Die pad staat ook als symbool voor verbinding tussen leven op het land en leven in het water. De keuze voor dat symbool heeft zijn uitwerking niet gemist. Vanaf de start van CultuurPAD zit de vaart er in. In korte tijd werd een goede verbinding tot stand gebracht tussen onderwijs en cultuur. Maar de symboliek gaat nog verder. Waarom gaan mensen op pad? Vaak is dat gebaseerd op de wens los te komen van vaste gewoonten, nieuwe ervaringen op te doen, je pad te delen met anderen, op een andere manier met elkaar te kun-nen omgaan. Maar tegelijkertijd ook de vrijheid hebben daarbij een eigen weg te volgen. CultuurPAD is padvinder, is behulpzaam, nodigt uit, stimuleert en brengt verbinding to stand. Cultuureducatie wordt daarbij niet beschouwd als vak, maar als een manier van zijn. CultuurPAD levert een belangrijke bijdrage aan wat wij de culturele loopbaan noemen. Cultuurpad dus. Het gaat niet zozeer om het bereiken van een einddoel, maar vooral om de weg die wordt afgelegd. Een levenslang genoegen. Kinderen worden op pad gezet. Ze krijgen geen koffertje mee met tandenborstel en schone kleren, maar een koffertje om al hun culturele belevenissen in te verzamelen. Een verzameling die ook met anderen kan worden gedeeld. Een spannende verkenningstocht. Met een koffertje vol verbeelding. Nooit te zwaar, nooit te vol. Ik heb het genoegen gehad mijn cultuurpad een aantal malen te kruisen met dat van CultuurPAD. Samen een stukje op te lopen. Elkaar te inspireren. Ik hoop dat in de toekomst ook veel anderen dit CultuurPAD kruisen en inspiratie opdoen voor een blijvende en vanzelfsprekende verbinding tussen onderwijs en cultuur.

Odile WolfsGedeputeerde voor Cultuur van de Provincie Limburg

161

162 dansvoorstelling in dok 6

163 163

Kinderkunst

Zelfportret

Samenwerking met het culturele veld is cruciaal voor cultuureducatie. Zonder het culturele veld kunnen we cultuureducatie geen vorm en inhoud geven. Gezamenlijke inspanning van onderwijs en cultuur leidt ertoe dat cultuureducatie tot bloei komt. In de samenwerking met het culturele veld staat voor CultuurPAD het samenbrengen van vraag en aanbod centraal. Hierbij streven we naar een regionale uitstraling en een gezamen-lijke aanpak. CultuurPAD is intermediair/makelaar tussen de scholen en het culturele veld. We verstrekken informatie aan scholen enerzijds en aan culturele instellingen anderzijds. Belangrijkste taak van cultuurPAD ligt in het stimuleren van de vraag van scholen, ‘vertalen’ van de onderwijs vraag en de beantwoording van die vraag. Het verbinden van aanbod en culturele activiteiten met het school/lesprogramma en vice-versa.

De afgelopen jaren is veel tijd en energie geïnvesteerd om partners in het veld uit te dagen met ons samen te werken. Vaak is die samenwerking omarmt en uitgegroeid tot een innige relatie. Soms ziet het culturele veld de ontwikkelingen in het onderwijs als een bedreiging in plaats van een kans. In het laatste geval gaat de deur niet of maar op een kiertje open. Feit blijft dat we partners in het culturele veld nodig hebben en daarom blijven investeren in de samenwerking. Om alle vragen van scholen beantwoord te krijgen zijn veel antwoorden no-dig. Bij de invulling van de programma’s werken we veel samen met individuele kunstenaars, artiesten en particuliere initiatieven in het culturele veld. Soms uit de regio en de provincie, maar ook uit de rest van het land. Ook wordt er samengewerkt met bibliotheken, erfgoedin-stellingen, lokale verenigingen en iedereen die – kan en wil werken met kinderen en onze doelstellingen onderschrijft- cultuur een warm hart toedraagt.

Er zijn veel vragen beantwoord, prachtige initiatieven, bijzondere projecten en mooie samen-werkingsverbanden tussen scholen en kunstenaars ontstaan. Maar niet alles ging van een leien dakje. Communicatie en kwaliteit zijn termen die misverstanden veroorzaken.

CULTUURPAD EN SAMENWERKING

cultuurpad en samenwerking

164

Communicatie

Onderwijs en cultuur spreken niet altijd dezelfde taal. Onze rol is vaak die van ‘tolk’ tus-sen twee werelden. We vertalen naar de onderwijskant en naar de cultuurkant. En als dat lukt, ontstaan mooie dingen, Sommige kunstenaars hebben de gave om beide werelden te begrijpen en dicht bij de belevingswereld van kinderen en leerkrachten te blijven zonder afbreuk te doen aan de artistieke inbreng. Met die mensen zijn we nog elke dag heel blij. Ook de verwachtingen van leerkrachten en aanbieders op elkaar afstemmen is cruciaal in de samenwerking. We besteden de laatste jaren steeds meer aandacht aan het formuleren van de beginsituatie en de verwachtingen van scholen om teleurstelling te voorkomen. Door de ontwikkeling van de vraag en de groei van cultuureducatie in het onderwijs is het referentiekader van leerkrachten gegroeid en zijn ze ‘gezond kritisch’. Een positieve ontwikkeling met gevolgen. De vraag wordt hierdoor steeds genuanceerder waardoor cul-turele instellingen meer tijd moeten besteden aan het leveren van maatwerk. Tijd die ze niet altijd beschikbaar hebben waardoor ook culturele aanbieders keuzes moeten maken; aanbod of maatwerk te leveren. We hopen natuurlijk dat veel culturele aanbieders deze nieuwe manier van werken gaan omarmen zodat we samen verder kunnen werken aan het realiseren van een bruisend cultuureducatief klimaat in de regio.

Kwaliteit

Er is een wezenlijk verschil in de opvattingen over kwaliteit van cultuureducatie. Kwaliteit volgens het onderwijs is:Daar waar leerlingen betrokken raken en gaan ‘leren’. Daar waar passie wordt overgedragen en leerlingen geïnspireerd raken. Daar waar cultuureducatie als middel ingezet wordt om het onderwijs te verrijken. Daar waar leerlingen optimale ontwikkelingskansen wordt geboden.

Hiermee nemen we bewust afstand van ‘artistieke kwaliteit’ en stellen we de ontwik-keling van het kind centraal. Een activiteit moet vooral bijdragen aan de ontwikkeling van kinderen en niet alleen aan culturele doelen. Deze bewuste keuze leidt er ook toe dat we cultuureducatieve activiteiten niet evalueren op artistieke kwaliteiten en waarden maar ook onderwijsinhoudelijke of ontwikkelingsgerichte kwaliteit. Geen kunst met een grote of kleine K in het onderwijs dus! Goed cultuuronderwijs in het primair onderwijs bestaat daarom ook niet. Wat wel van belang is, wat cultuureducatie kan bijdragen aan de ontwikkeling van kinderen en daarmee aan het creëren van een boeiende leeromgeving van kinderen. Je hebt kennis, inzicht en vaardigheden nodig om in de samenleving te (over) leven. Goed onderwijs speelt daar op in en biedt kinderen de mogelijkheid zich

samenwerking met

mooiland

Padxpress: naschoolse samenwerking


165 165

cognitief, sociaal en emotioneel te ontwikkelen. Dit alles binnen een pedagogisch klimaat waar kinderen zich thuis voelen en optimaal leren te leren. Met cultuureducatie heb je de mogelijkheid om de verbeel-dings-, scheppings- en zeggingskracht van kinderen te ontwik-kelen. Bijvoorbeeld

werken aan het stimuleren van beeldvaardigheid• hierdoor krijgen kinderen meer grip op de wereld in beelden om hen heen, leren kijken, leren hoe je jezelf kunt uiten, leren beelden te lezen maar ook gebruik te maken van beelden en je eigen beelden presenteren

het vergroten van het probleemoplossend vermogen• hierdoor leer je kinderen hoe ze hun eigen oplossing kunnen creëren, leren denken in complexe(re) vormen en hun eigen omgeving in andere beelden te vertalen

het stimuleren van het cultuurbegrip• hierdoor leren kinderen de wereld waarin ze leven te begrijpen en te waarderen door te kijken naar cultuuruitingen

Deze gedachte sluit aan bij de opvattingen over meervoudige intelligentie. Goed cultuuronderwijs is pas goed als het inte-graal wordt aangeboden, in combinatie met of als hulpmiddel bij de vaak cognitieve zaakvakken. Daarom gaan we niet voor het ontwikkelen van leerlijnen voor cultuureducatie zoals we die kennen bij rekenen, taal en lezen. Maar we gaan ‘ontvouwen’. We ontvouwen het beeldend vermogen van kinderen, bieden ruimte aan een brede ontwikkeling van kinderen met de nadruk op het stimuleren van de verbeelding, prikkelen van de creativi-teit en het vermogen om jezelf uit de drukken in woord, beeld en meer. Dat is kwaliteit.

We sluiten deze jubileumeditie af met een mooi citaat over de plek van cultuureducatie in het primair onderwijs.

We leven in een wereld waar de taal van het beeld wordt gebruikt. We zeggen iets met beelden, als het met woorden niet kan. Taal en beeld zijn daarmee onlosmakelijk verbonden. Een kind heeft deze ‘wereldtaal’ meegekregen en het onderwijs heeft daar weet van. Het kent de kracht van het beeld om te illustreren, te laten zien, te onderwijzen, te verhalen, op te luisteren, te verduidelijken, de fantasie te prikkelen, etc.

Maar op de een of andere manier staat het onderhouden en ontwikkelen van de beeldtaal van kinderen in ons onderwijs altijd onder druk. Het bevindt zich in de ‘rafelranden’ van het activiteitenplan. Er zijn vaak gewichtiger zaken te doen. Behalve bij hoogtijdagen. Dan wordt er veel versierd en geknutseld.

De waardering is er ook naar. Geen Cito-toets die belangstelling heeft voor het beeldend vermogen van een kind. (…) Men begrijpt blijkbaar niet dat een taal spreken beter gaat als je hem kent. Oefening baart kunst. Niet oppervlakkig, maar gedegen.

Vanaf de muur kijkt een ingelijste koppoter me aan. Het zegt dat kin-deren nog steeds met dit beeldend vermogen de school binnenkomen. De kunst is dat te onderhouden en verder te ontwikkelen. Geef het de ruimte!

Taeke van den Akker, lid CvB Hogeschool de Kempel


Jubileumverslag Cultuurpad

Documents

Transcript of Jubileumverslag Cultuurpad