4

GESNEUVELDE STRIJDERS IN DE "GROOTE OORLOG"

Josephus Remigius Stockmans (1892-1914) 1e Gidsen 1e Eskadron

Eddy Exelmans Bij de gesneuvelde militairen op het

oorlogsmonument op de Markt in Zichem staat de

naam R. Stockmans. Deze naam klinkt niet erg

Kempens. En inderdaad, de over-overgrootvader

van Remi Stockmans was geboren in St.-Agatha-

Rode maar uitgeweken naar Kiezegem. Diens zoon

is terecht gekomen in Scherpenheuvel en

Ludovicus, de vader van Remi, is geboren in

Scherpenheuvel en getrouwd in Zichem waar ook

zijn kinderen zijn geboren.

Familiegegevens

Ludovicus Stockmans (zoon van Paulus Stockmans

en Theresia Christina Nijs) is in 1885 gehuwd met

Maria Theresia Vanderheyden. Ze kregen 9

kinderen in Zichem. Josephus Remigius was de

vijfde in de rij nadat een naamgenoot reeds eerder

op de leeftijd van anderhalf jaar was overleden.

De ouders waren landbouwer maar blijkbaar ook

herbergier.

Hierbij de 9 kinderen:

1. Maria Leonia Stockmans, geboren op

04-12-1885 in Zichem en gehuwd met

Felix Victor Polaster

2. Maria Theresia Prudentia Stockmans,

geboren op 12-04-1887 in Zichem en

gehuwd met Remigius Roskin

3. Remigius Stockmans, geboren op 13-

07-1889 in Zichem en overleden op 06-

02-1891 in Zichem

4. Maria Leopoldina Stockmans, geboren

op 16-02-1891 in Zichem en gehuwd

met Petrus Claes

5. Josephus Remigius Stockmans,

geboren op 20-12-1892 in Zichem

6. Isabella Stockmans, geboren op 19-09-

1895 in Zichem en gehuwd in Zichem

met Lodolphus Arnoldus Vererfven

geboren op 06-12-1897 in Ingooigem

7. Carolus Stockmans, geboren op 06-09-

1900 in Zichem en gehuwd met Maria

Van den Dries

8. Veronica Hortensia Stockmans,

geboren op 23-04-1902 in Zichem en

gehuwd in Zichem met Aloysius

Dekkers

9. Maria Melanie Stockmans, geboren op

02-12-1903 in Zichem en gehuwd met

Joannes Camillus Van Meeuwen.

Remi Stockmans. Foto in een kalender uitgegeven ten voordele van Ziekenzorg

Zichem.

5

Bij de geboorte van Remi (1892) woonden zijn

ouders in de Driesschestraat in Zichem. Volgens de

bevolkingsregister 1901-1910 woont het gezin in de

Kerkhofstraat nr.1. Op het document Strijdersfonds

van kort na de oorlog vermeldt vader Louis

Stockmans als adres, Kerkstraat nr 1.

Volgens het bidprentje van na de oorlog was Remi

lid van de harmoniemaatschappij "St Cecilia" en

lid van den Wekelijkschen Kruisweg.

Militair

Remi Stockmans was dienstplichtige van de

lichting 1912. Hij werd ingedeeld bij de Cavalerie

van het 1ste regiment Gidsen als cavalier 2de klas

met als immatriculatienummer 17466.

Vermoedelijk was hij in juli 1914 met verlof van

onbepaalde duur. In alle geval, wegens

oorlogsdreiging na de aanslag in Sarajevo, werd op

29 juli door het Ministerie van Oorlog bevel

gegeven aan het militair hoofdkwartier om de 3

jongste klassen met verlof van onbepaalde duur

(1912-1911-1910) onmiddellijk op te roepen. En op

31 juli rond de middag waren op 2 na alle

opgeroepen Gidsen in hun eenheid aanwezig.

Op 1 augustus was België officieel in mobilisatie

en het militair dossier vermeldt dat Remi

Stockmans toen aanwezig was bij het 1ste eskadron

van het 1ste Gidsen.1

1 De kazerne van het 1ste Gidsen lag in Etterbeek aan de huidige Generaal Jacqueslaan. Na WOI kreeg ze de naam kazerne luitenant generaal baron de Witte de Haelen. Mogelijk moest Stockmans zich daar aanmelden.

Voor een snelle beëindiging van een oorlog met

Frankrijk had Duitsland het Von Schlieffen-plan

uitgewerkt. Dit plan voorzag in een doortocht door

België. Op zondagavond 2 augustus 1914 werd een

ultimatum aan de Belgische regering overhandigd

met het verzoek om in te stemmen met een vrije

doortocht van het Duitse leger. België besloot zijn

neutraliteit te verdedigen, wel wetende dat het

Belgische leger kwantitatief en kwalitatief geen

partij zou zijn voor het Duitse leger.

In de vroege ochtend van maandag 3 augustus werd

het Belgische afwijzende antwoord op de Duitse

ambassade overhandigd en op 4 augustus stak het

Duitse leger ’s morgens de Belgische grens over.

Op 3 augustus krijgt de cavalerie als opdracht om

het gros van het leger te ondersteunen waar nodig

en om verkenningsopdrachten uit te voeren.

Vertrokken uit het militair hoofdkwartier in

Gembloux probeert men zich centraal opgesteld te

houden om tussen te komen waar nodig in functie

van de grensoverschrijding door de Duitsers. Voor

de Gidsen betekent dat enerzijds zich richten op

Gids in uitgaanskledij. (Foto coll. P. Laureys)

6

regio Maastricht en anderzijds op de streek van de

Ourthe.

Op de ochtend van 5 augustus bevindt de cavalerie

zich in de buurt van Waremme wanneer men

verneemt dat de Duitsers de Maas zijn

overgestoken in Eijsden en dat ze zich sterk

concentreren rond Spa-Pépinster. Het 1ste eskadron

van het 1ste Gidsen (met mogelijk Stockmans)

verblijft die avond in Bertrée.

De Duitse inval in België

Na het weigeren van de vrije doortocht door België

aan de Duitsers stak op 4 augustus het Duitse leger

’s morgens de Belgische grens over op weg naar de

vestingen van Luik en Namen aan de Maas. Daar

hoopte het Belgische leger stand te kunnen houden.

Luik werd verdedigd door de Belgische derde

divisie en door vestingtroepen – in totaal ongeveer

30.000 man – onder leiding van generaal Gérard

Leman. Voor de verovering van Luik, dat omringd

werd door twaalf forten, was door de Duitsers een

speciaal Maasleger gevormd.

Het lukte de Duitsers bij Visé snel over de Maas te

komen en de stad Luik werd op 7 augustus al

ingenomen. De Belgische derde divisie werd naar

het westen teruggetrokken op de lijn Tienen-Diest

achter het riviertje de Gete. De hoofdmacht van het

Belgische veldleger concentreerde zich hier ten

oosten van Brussel, gedekt door de cavaleriedivisie

die zich, afkomstig uit Waremme, via Sint-Truiden

links van het leger ging opstellen.

Hoewel de stad Luik was ingenomen hielden de

forten nog langer stand en was er een

bombardement met zware houwitsers (de Dikke

Bertha’s) voor nodig om de forten kapot te schieten

en de vestingtroepen tot overgave te dwingen.

In de buurt van Halen

Voorafgaand aan de infanterie voerde de cavalerie

verkenningen uit. Op 12 augustus trokken de Duitse

cavaleristen op langs de straatweg richting Diest en

stuitten daarbij op de Belgische troepen bij de Gete.

Komend vanaf de staatsbaan Hasselt-Diest (de N2)

loopt de Zwarte Duivelsstraat over de Getebrug. Dit

is een riviertje van slechts enkele meters breed. Het

was hier dat de enige Belgische cavalerie-eenheid

onder leiding van generaal Léon de Witte probeerde

de Duitsers te beletten de Gete over te steken en dat

de eerste fase van de slag plaatsvond.

Tot de troepen van De Witte behoorden naast

regimenten lansiers en gidsen een compagnie

Gidsen als verkenners. (Foto coll. P. Laureys)

7

pioniers-pontonniers-wielrijders en karabiniers-

wielrijders (de Cyclisten), die door hun zwarte

uniform de Zwarte Duivels werden genoemd. Ze

waren gevreesd door de Duitsers die hen ‘Schwarze

Teufel’ noemden.

De tweede fase van de strijd vond plaats aan de

zuidkant van het dorp langs het talud van de

voormalige spoorweg, nu een toeristisch fietspad.

De laatste en meest bloedige fase van de gevechten

voltrok zich ten zuiden van het dorp rond de plek

waar nu langs de Liniestraat de Belgisch militaire

begraafplaats ligt met 181 graven van de Belgische

helden.

De Duitse gesneuvelden zijn later, in het kader van

de concentratie van Duitse oorlogsgraven in België,

overgebracht naar de begraafplaats Vladslo in de

buurt van Diksmuide. Slechts een stenen paal

herinnert aan de voormalige Duitse begraafplaats.

In totaal voerde de Duitse cavalerie onder leiding

van Von der Marwitz op 12 augustus acht charges

uit, richting hoeve de IJzerwinning, het centrum

van de Belgische stellingen, nu nog altijd gelegen

aan de IJzerwinningstraat.

In de nabijgelegen Betserbaan, een holle weg in de

buurt van de Belgische militaire begraafplaats, staat

een apart monument voor de Zwarte Duivels: een

grote zwarte steen met een beeltenis van de duivel.

Bij dit monument hangt een bord met de tekst in het

kader hieronder die in kleurrijke bewoordingen het

verloop van de gevechten bij Halen weergeeft.

EERSTE STELLING: GETEBRUG

Op 12 augustus verdedigt de eerste Ruiterdivisie

onder bevel van Luitenant - Generaal DE WITTE

de streek van Halen. Deze divisie bestaat uit het

1ste Karabiniers Wielrijders, het 1ste en 2de

Gidsen, het 4de en 5de Lanciers, de groep Rijdende

Artillerie en een compagnie Pioniers-Pontonniers

Wielrijders.

Ze staan tegenover de 4de Duitse Ruiterdivisie,

onder het bevel van Generaal von GARNIER. De

vijand nadert vanuit de waterkant voorafgegaan

door verkenners en verschijnt om 08.10 uur voor

het dorp.

De Cyclisten, in hinderlaag opgesteld nabij de

eerste huizen, laten hen, getrouw aan hun tactiek,

naderen tot enkele meters en vuren dan van nabij op

Trompetter, adjudant en ruiter van de Gidsen.

(Foto coll. P. Laureys)

Generaal De Witte op een schilderij in het museum 'Slag der Zilveren Helmen in Halen'.

(Foto E. Exelmans)

8

de nietsvermoedende vijand. Om 08.30 uur

herbegint de strijd met een grote vijandelijke

strijdmacht bestaande uit Jagers, Kurassiers en

Uhlanen. Onder dekking slaagt de vijand erin om

tot bij de Gete te geraken ondanks het nauwkeurig

en hevig vuur van de Cyclisten.

Maar de druk is zo groot dat twee pelotons van de

1ste compagnie Cyclisten de 3de compagnie komen

versterken. Tot 10.00 uur wordt de vooruitgang van

de vijand gestuit. Doch vijandelijke troepen te voet,

met steun van hun artillerie, kunnen de Gete

oversteken ten zuiden van de baan (door middel

van een stalpoort) en nemen van hieruit de flank

van onze Cyclisten onder vuur met hun mitrailleurs.

TWEEDE STELLING: SPOORLIJN NAAR

TIENEN

De Duitsers dringen door tot in het dorp en

hergroeperen zich. Om 11.30 uur besluit Generaal

von GARNIER de overweg te bezetten en werpt

verscheidene eskadrons van de 17de Dragonders in

galop op de stelling. De mitrailleurs van de

Cyclisten maaien hen echter neer. De gevallen

paarden snijden de doortocht af en doen de

kolonnes te pletter lopen op deze hindernis.

In grote wanorde trekken de Dragonders zich in het

dorp terug waar de nieuwe aankomen en de chaos

wordt nog vergroot door de nauwkeurige

beschieting van de 1ste bereden Artilleriebatterij. In

Halen krioelt het nu van paarden en soldaten. Er

volgt een vreselijk bloedbad: Halen staat in brand!

Rond 13.00 uur ziet de 1ste compagnie Cyclisten,

die zich eveneens wil terugtrekken op de lijn van de

Lanciers, plots Dragonders ten westen van Halen.

Dit eskadron maakt zich op om in colonne van vier

de Cyclisten te vernietigen. Dan weerklinkt een

bevel, en de bajonetten worden op het geweer

geplaatst. IJzig kalm zien de Cyclisten de paarden

op zich afstormen. Dan volgt het bevel: "Op de

knieën! ...VUUR!".

De Cyclisten maaien het eerste peloton weg. Zij

krijgen de tijd niet om een tweede maal aan te

leggen en planten hun bajonet in de borst van de

paarden of in het lichaam van de ruiters die de

stelling van de Cyclisten overschrijden. In een wolk

van stof vechten Dragonders en Cyclisten met de

sabel, de lans en bajonet. Als het gewoel tenslotte

luwt blijven er nog slechts een handvol Cyclisten

overeind. Maar de vijandelijke charge is gebroken!

DERDE STELLING: HOLLE WEG VELPEN

Het 4de eskadron van het 18de Dragonders

chargeert ten noorden van de IJzerenbeek waar het

op 300 meter van de hoeve onder vuur wordt

genomen door het 4de Lanciers en noodgedwongen

rechtsomkeer maakt. Tijdens de aanval van de 17de

brigade is de 3de Brigade over de Gete geraakt en

bereikt Donck.

Het 2de Kurassiers trekt onmiddellijk ten aanval

Replica van de Belgische vouwfiets zoals gebruikt werd in Halen door de Karabiniers-Wielrijders (Cyclisten). Te bezichtigen in het museum in Halen. (Foto E. Exelmans)

9

met twee eskadrons langs de noordoostkant van

Velpen. Maar in de holle weg, die geen kans geeft

op ontsnappen worden ze tegengehouden door

hevig vuur van de 3de compagnie Cyclisten en door

de ruiters van het 4de en 5de Lanciers en 1ste

Gidsen. Een derde eskadron komt nog ter hulp maar

ondergaat hetzelfde droevige lot. De overblijvenden

trekken in de grootste wanorde terug.

Het 9de Uhlanen, dat achter het 2de Kurassiers de

Gete is overgestoken, is aan de baan Velpen -

Halen gekomen. Het 1ste en 2de eskadron stormen

langs voor in galop naar de hoeve IJzerenbeek en

worden zijdelings onder vuur genomen door 5de

Lanciers en 2de Gidsen. Ze vluchten in de holle

weg. Ditmaal gaat het ganse 9de Uhlanen

chargeren, rechts gesteund door de overlevenden

van de vier eskadrons 2de Kurassiers. De Cyclisten

van de 3de compagnie, tegen de grond liggend,

wachten kalm de huilende meute af.

De storm rolt over de overblijvenden van de

compagnie naar de hoofdstelling. De Lanciers

openen het vuur en de eerste elementen van het 4de

Linie, dat ten gepaste tijde de verlaten stellingen

van het 2de Gidsen hebben ingenomen, nemen de

flank van de charge onder vuur. De Zwarte Duivels,

waarvan één enkele gekwetst werd, richten zich op

en openen het vuur in de rug van de ruiters die

zware verliezen lijden.

Dit zal de laatste charge zijn. Vier Regimenten van

de Duitse Ruiterij zijn vernietigd door de

Karabiniers Cyclisten gesteund door de Lanciers,

door enkele elementen van de Gidsen en gedurende

de laatste charge, door een compagnie van het 4de

Linie. De steun van de bereden artillerie is

bewonderenswaardig.

De strijd was bloedig en de moedige weerstand van

de Zwarte Duivels kon niet beletten dat er talrijke

doden waren.

DE KARABINIERS WIELRIJDERS HEBBEN

MEER DAN ZES UUR STAND GEHOUDEN: ZIJ

HEBBEN DE VIJANDELIJKE SCHUTTERS

OPGEHOUDEN EN AAN ACHT CHARGES

VAN DE RUITERIJ WEERSTAAN !

Belgische Cyclist.( Foto coll. P. Laureys)

10

De Slag der Zilveren Helmen

Op 12 augustus 1914 werd hevig gevochten bij

Halen tussen eenheden van het Belgische leger en

de Duitse cavalerie die westwaarts oprukte. Het

lukte het Belgische leger die dag de Duitse

aanvallers, waar onder de gevreesde Uhlanen, niet

alleen tegen te houden maar op het einde van de

dag moesten de Duitsers zich zelfs verslagen

terugtrekken.

In het totale verloop van de Eerste Wereldoorlog

was het slechts een kleine veldslag met aan beide

zijden enkele honderden doden2, zeker in het licht

2 We citeren hier uit Eric R.J. WILS, De Slag der Zilveren Helmen, die spreekt van enkele honderden doden aan beide zijden. Luitenant William Parmentier spreekt over duizenden doden aan de kant van de vijand in Historique du 1er régiment de Guides.

gezien van de latere gevechten aan het Westelijk

Front zoals rond Ieper, aan de Somme en Verdun

waarbij miljoenen slachtoffers vielen.

Toch heeft deze veldslag geschiedenis gemaakt

omdat het duidelijk werd dat charges door de

cavalerie met de blanke sabel en de lans afgestopt

konden worden wanneer de tegenstander met

moderne vuurwapens een verdedigende stelling

innam. Het verdere verloop van de Eerste

Wereldoorlog aan het westelijk front toonde aan dat

de cavalerie van weinig waarde meer was.

De veldslag bij Halen was een Belgische

overwinning in de ongelijke strijd tussen het

Belgische leger en de machtige Duitse vijand en

verdiende daarom bejubeld te worden. Na afloop

van de gevechten was het slagveld bezaaid met

honderden dode paarden en metalen helmen van de

cavaleristen. Helmen van de Duitse kurassiers die

als zilver blonken in het zonlicht.

In een jubelgedicht maakte pastoor August

Cuppens uit Loksbergen er ‘De Slag der Zilveren

Helmen’ van onder verwijzing naar het roemrijke

Vlaamse verleden toen in 1302 de Franse ridders

het onderspit delfden in de buurt van Kortrijk. ‘De

Slag der Gulden Sporen’ die in de negentiende

eeuw weer tot leven was geroepen door de schrijver

Hendrik Conscience met zijn historische roman ‘De

Leeuw van Vlaanderen’.

Wikipedia (06-08-2012) vermeldt: "Tijdens de slag sneuvelden 160 Belgen; de Duitse en Belgische cavalerietroepen verloren meer dan 400 paarden. Aan de andere kant sneuvelden 140 Duitsers, 600 raakten gewond en meer dan 200 werden gevangengenomen." Op de Belgische militaire begraafplaats van Halen-Velpen liggen 181 Belgische militairen begraven.

Glanzende helm van Duitse kurassier.

11

Gesneuveld

Het 1ste Gidsen heeft in de slag bij Halen niet zo’n

prominente maar eerder een ondersteunende rol

gespeeld. Op 12 augustus 1914 noteerden zij dan

ook geen enkele gesneuvelde.

Voor Remi Stockmans sloeg het noodlot echter toe

op 13 augustus tijdens een eerder vreemd incident.

Na de Slag bracht het 1ste eskader de nacht door in

Geetbets. Op de ochtend van de 13de werd luitenant

baron Snoy met zijn peloton van 36 ruiters op

verkenning gestuurd vanuit Geetbets naar Herk-de-

Stad.

Op de weg Hasselt – Herk-de-Stad merken ze een

voertuig van het Rode Kruis dat stopt en op hen het

vuur opent. De verkenners beantwoorden het vuur

en het voertuig vertrekt snel. Verderop aan de

westelijke rand van het dorp, op de weg naar Halen,

duiken een dertigtal vijandelijke ruiters op die het

peloton verkenners bestormen. Een gericht salvo

jaagt hen uiteen in alle richtingen met achterlating

van de gekwetsten.

Op dat moment verschijnen een Duitse dokter, die

nadrukkelijk op zijn Rode-Kruisinsignes wijst, en

een priester. De dokter verwijt de Belgische officier

dat hij op de ziekenwagen van het Rode Kruis had

laten schieten en verzoekt de ruiters van het peloton

verkenners om te helpen bij het verplaatsen van de

gekwetsten. De luitenant stemt daarmee in en

terwijl zijn ruiters van het 1ste Gidsen daar mee

bezig zijn wordt er hevig geschoten uit de

aanpalende huizen en vanuit de kerk. Stockmans

komt daarbij om, Kets wordt gekwetst en er

sneuvelen twee paarden.

Het peloton geraakt terug in het zadel en zet zijn

verkenningstocht verder richting spoorlijn Diest –

Hasselt. Ze stuiten op geen verdere weerstand en

horen verder overal het nieuws van de wanordelijke

aftocht na het gevecht van de vorige dag.

Collectie Duitse helmen uit WOI in het museum "Slag der Zilveren Helmen" in Halen.

(Foto E. Exelmans)

Boven: Gedode paarden na de slag bij Halen. Onder:: Dode paarden in Halen. Foto uit Le Monde illustré.

12

Postuum

Oorspronkelijk wordt Remi Stockmans begraven in

graf nummer 3 in Herk-de-Stad maar later wordt hij

overgebracht naar de Belgische militaire

begraafplaats van Velpen.

Voor de 13 dagen dienst in oorlogstijd had hij recht

op 75 frank. Mogelijk kwam daar nog iets bij

vanuit het Strijdersfonds dat werd opgericht bij de

wet van 25 augustus 1920, die een blijk van

dankbaarheid toekent aan de militairen van den

oorlog 1914-1918. Het militair dossier geeft

hierover geen duidelijkheid.

In 1920 werd hij vervolgens nog onderscheiden met

de eretekens van Ridder in de Orde van Leopold II

en het Oorlogskruis met palm, weliswaar na

aandringen via een handgeschreven brief gericht

aan de minister van Oorlog, een eerste keer door de

vader van Remi (06-02-1920) en daarna nog eens

door de burgemeester van Zichem (21-02-1920). In

het militair dossier zit een bewijs van ontvangst

voor het Oorlogskruis met palm getekend door de

vader van Remi op 27-09-1920. Deze medaille was

hem toegekend bij KB van 21-05-1920.

Op 24 november 1920 wordt voor notaris Rutgeerts

in Diest de verdeling van de nalatenschap van Remi

Stockmans beschreven in aanwezigheid van de

getuigen Henri Lenders en Edouard Van den Berg,

beiden landbouwers te Zichem. De ouders hebben

elk recht op een vierde deel. Het overblijvende

wordt evenredig verdeeld onder de 7 kinderen. Dit

betreft (we nemen dit over uit het betrokken

document in het militair dossier):

1. Leonie Stockmans, echtgenote Polaster Theophile, wonend in Scherpenheuvel

2. Prudentia Stockmans, echtgenote Remi Roskin, wonend in Antwerpen

3. Leopoldina Stockmans, echtgenote Petrus Claes, wonend in Boma (Congo)

4. Isabella Stockmans, dienstmeid te Brussel

5. Carolus Stockmans, minderjarig en landbouwer te Zichem

6. Hortense Stockmans, minderjarig en dienstmeid te Brussel

7. Melanie Stockmans, minderjarig en wonend in Zichem

Veel viel er wellicht niet te verdelen …

Het huidige graf van R. Stockmans op de Belgische militaire begraafplaats van Halen-Velpen.

(Foto E. Exelmans)

Eén van de oorspronkelijke begraafplaatsen in de buurt van Halen. (Foto coll. P. Laureys)

13

Bibliografie en bronnen

Archief burgerlijke stand Scherpenheuvel-Zichem Baron C. BUFFIN, C., Récits de combattants, coll. La Belgique héroïque et vaillante, lib. Plon, Paris, 1919, 12de éd. Inval in België, in deel 9 van de serie 14-18, De Eerste Wereldoorlog, Amsterdam Boek, Amsterdam, 1975, p. 197-220 Sophie DE SCHAEPDRIJVER, De Groote Oorlog, Het Koninkrijk België tijdens de Eerste Wereldoorlog, Amsterdam / Antwerpen, 1997 HRG-A/N-Archieven, Kwartier Koningin Elisabeth, EVERE, militair dossier Remi Stockmans Roger LAMPAERT, België tijdens de Eerste Wereldoorlog, 1914: De inval, België in oorlog 8, Erpe, 1994 Lt William PARMENTIER, Historique du 1er régiment de Guides Joop PEETERS, België 1914, Utrecht, 1997 Barbara TUCHMAN, De kanonnen van augustus, Elsevier, Amsterdam/Brussel, 1976

Internet

Eric R.J. WILS, De Slag der Zilveren Helmen - www.wereldoorlog1418.nl/berichten/zilveren-helmen Museum 'Slag der Zilveren Helmen', http://www.slagderzilverenhelmen.be/ Wikipedia – Belgische militaire begraafplaats van Halen, http://nl.wikipedia.org/wiki/Belgische_militaire_begraafplaats_van_Halen Wikipedia - Slag der zilveren helmen, http://nl.wikipedia.org/wiki/Slag_der_Zilveren_Helmen A Trip to the Haelen Battlefield by Hugh Gibson, Secretary of the American Legation in Brussels in 1914

Dank

We bedanken Eric R.J. WILS voor de toestemming om zijn tekst De Slag der Zilveren Helmen te mogen gebruiken. We danken ook het museum 'Slag der Zilveren Helmen' in Halen voor de vriendelijke ontvangst en de mogelijkheid om Lt William PARMENTIER, Historique du 1er régiment de Guides in te kijken. Daarnaast kregen we ook nog informatie van Yvan Van Gelder, Fernand Janse, Roger Verbeke, Denise Tuerlinckx en Paul Laureys.

Zicht op de B.M.B. Halen-Velpen. Het graf van R. Stockmans ligt uiterst rechts op de foto.

(Foto E. Exelmans)