Eisenach 1685Eisenach 1685 – – Leipzig 1750Leipzig 1750

Bertjan van de LagemaatJan Pruim9 maart 2008

Eisenach 1685Eisenach 1685 – – Leipzig 1750Leipzig 1750

Bertjan van de LagemaatJan Pruim9 maart 2008

Eisenach 1685Eisenach 1685 – – Leipzig 1750Leipzig 1750

Bertjan van de LagemaatJan Pruim9 maart 2008

1685

1694 1695

Geboren als 7e kind van Johann Ambrosius Bach en Maria Elisabeth Lämmerhirt

Moeder overlijdt Vader overlijdt Verhuist naar Ohrdruf

1700

1703

1705

1707

1708

Vertrek naar St. Midradschool, Lüneburg (korist)

Organist aan de Nieuwe Kerk te Arnstadt

Bezoek aan Dietrich Buxtehude in Lübeck

Organist aan de St. Blasiuskerk te Mühlhausen

Huwelijk met Maria Barbara Bach

1708 1714 1717 1717

1720

1721

1723

Vertrek naar Weimar (hoforganist)

Benoeming tot concertmeester Gevangenis Benoeming in Cöthen

(hofkapelmeester) 1e echtgenote Maria Barbara

overlijdt Huwelijk met Anna Magdalena

Wilcke Benoeming tot Thomascantor te

Leipzig

1724

1725

1727

1731

1734

Eerste uitvoering van de Johannespassion BWV 245

Uivoering van de gereviseerde Johannespassion

Eerste uitvoering van de Matthäuspassion BWV 244

Eerste uitvoering van de Markuspassion BWV 247

Eerste uitvoering van het Weihnachtsoratorium BWV 248

Komt, o dochters, helpt mij klagen!Ziet Hem! – wien? – die neerwaarts kwam;Ziet Hem! – wien? – dat zuiver Lam;Ziet dan! – wat? – ziet Zijn geduld;Ziet! – waarheen? – naar onze schuld;Ziet Hem, ziet Hem leedvervuld‘t Bitter kruishout zelve dragen.

O Lam, Gij zijt onschuldigAan’t hout des kruises geslagen,Altijd waart Gij geduldig,Hebt smaad en schande gedragen.Met onze boze dadenZijt Gij zo zwaar beladenErbarm U onzer, o Jezus!

Vert. Jan Engelman

Evangelietekst

Evangelietekst

Koral

en

Aria’s

Recitatieve

n

(Turba)koren

Picander(C.F. Henrici)

Polyfoniemelodisch zelfstandige stemmenritmisch zelfstandige stemmen

G. de PalestrinaG. Dufay

Harmoniesamenklank van stemmen

L. van BeethovenR. Wagner

Monodieinstrumenten volgen zangstem

C. Monteverdi

docere

movere

 

delectare

Solisten:Johanette Zomer, sopraanAndreas Scholl, countertenor

Zo is mijn Jezus nu gevangenLaat hem, laat hem, bindt hem niet!Wie Hem mintDraagt de tranen op de wangenWijl mijn Jezus is gevangen…Zij drijven Hem, hij is gebonden!Laat bliksem, laat donder de wolken verscheuren!Nu oop’ne zich vurig de afgrond der helle,Verbrijz’le, verderve, verplett’re, verzwelgeDe nacht’lijke stoetDe valse verrader, het moordziek gebroed!

Vert. Jan Engelman

Wie heeft U zo geslagen,O Lam, Dat wil verdragenEn niet zijn weedom klaagt?Dat wij, met onze zonden,Dezelfde pijn doorstonden –O misgewas, dat Gij verdraagt!

Wer hat dich so geschlagen,Mein Heil, und dich mit PlagenSo übel zugericht’t?Du bist ja nicht ein Sünder,Wie wir und unsre Kinder,Von Missetaten weisst du nichts.

Paul Gerhardt, 1607-1676 Vert. Jan Engelman

Solist:Klaus Mertens

Kom, edel kruis, nooit wil ik klagen,Mijn Jezus, ‘k ben Uw schuldenaar.Wordt mij het lijden ooit te zwaar,Zo help Gij Zelf mijn kruis te dragen!

Vert. Jan Engelman

Solisten:Magdalena Kozená, mezzoAnna MacDonald, viool

Erbarme Dich,Mein Gott, um meiner Zähren willen:Schaue hier,Herz und Auge weint vor dirBitterlich

Erbarming Heer, mijn God,Als mijne tranen stromen.Schenk mij lichtVan Uw eeuwig aangezicht.

Vert: Jan Engelman

O Haupt voll Blut und Wunden,Voll schmerz und voller Hohn!

O Haupt, zu spott gebundenMit einer Dornenkron’!

O Haupt, sonst schön gezieretMit höchster Ehr’ und Zier,Jetzt aber hoch schimfiret:

Gegrüsset seist du mir!

Du edles Angesichte,Vor dem sonst schrickt und scheut

Das grosse Weltgerichte,Wie bist du so bespeit!

Wie bist du so erbleichet,Wer hat dein Augenlicht,

Dem sonst kein Licht nicht gleichet,So schändlich zugericht’t?

Paul Gerhardt, 1607-1676

O hoofd vol bloed en wonden,Zo smartelijk gehoond,

O hoofd, voor onze zondenMet doornen rijk gekroond;O hoofd, in ‘s Vaders zalen

Zo koninklijk gewijd,Schendt men u duizendmalen,

Ik groet uw majesteit.

Gelaat, dat alle levenDoor zijn geheimen kleurt,Dat hemelen doet beven,Wie heeft u zo besmeurt?

Mag Uwe mond verbleken,Verglijdt Uw ogenlicht,

Gij zijt mijn eeuwig teken,O godd’lijk aangezicht.

Jan Engelman

O hoofd vol bloed en wonden,vervloekte doornenkroon.Nu komt je grootste wonderhet pijnhout als icoon.Straks hang je aan drie wondende spieren scherp verzuurd.Je sterft elke seconde, terwijl het dagen duurt. De kramp stokt ademhalen,wie steun zoekt krijgt een schok.Je hart verhit, gaat malen,wie uitdroogt, raakt in shock.Vanavond wordt het Pasen,dus Jezus heeft geluk....Ze slaan wie dan nog asemt,als hulp de botten stuk.

Jan Rot

O hoofd vol bloed en wonden,Zo smartelijk gehoond,O hoofd, voor onze zondenMet doornen rijk gekroond;O hoofd, in ‘s Vaders zalenZo koninklijk gewijd,Schendt men u duizendmalen,Ik groet uw majesteit.

Gelaat, dat alle levenDoor zijn geheimen kleurt,Dat hemelen doet beven,Wie heeft u zo besmeurt?Mag Uwe mond verbleken,Verglijdt Uw ogenlicht,Gij zijt mijn eeuwig teken,O godd’lijk aangezicht.

Jan Engelman

Opname: Palmzondag 2 april 1939

Opname: Palmzondag 2 april 1939

Wir setzen uns mit Tränen niederUnd Rufen dir im Grabe zu:Ruhe sanfte, sanfte ruh’!Ruht, ihr ausgesognen Glieder!Ruhet sanfte, ruhet wohl!Euer Grab und LeichensteinSoll dem ängstlichen GewissenEin bequemes RuhekissenUnd der Seelen RuhekissenUnd der Seelen Ruhstatt sein.Höchst vergnügt schlummern da die Augen ein.

Wij zitten neer, de tranen stromen:O Heiland Die het Woord volbracht,Rust in vrede! Rust nu zacht!Rust, volstreden en ontkomen,Rust in vrede! Rust nu zacht!Laat uw graf, dat edel schrijn,Voor het angstige gewetenHet volmaakt vergeven heten,En der ziele rustplaats zijn.Hier alleen, slapen zich de zondaars rein.Wij zitten neer, de tranen stromen:O Heiland, Die het Woord volbracht,Rust in vrede! Goede nacht!